De Groene Grachten · Directeur Facility Management en Manager van het Jaar, ABN AMRO OPDRACHT:...

De Groene GrachtenInformatie 2018

Over De Groene GrachtenDe Groene Grachten is adviseur en procesbegeleider in het verduurzamen van historische gebouwen. Wij helpen u uw woning, kantoor, fort, hotel, museum of kerk energiezuinig te maken.

Uw pand duurzaam?Wubbo Ockels richtte de organisatie in 2012 op. Met de specialistische kennis over het verduurzamen van oude gebouwen, is De Groene Grachten actief voor pandeigenaren in het hele land, voor zowel particuliere als zakelijke markt. Ieder pand heeft mogelijkheden en vereist zijn eigen, specifieke aanpak. Daarom is het van belang dat er een goede afweging gemaakt wordt. Wilt u meer comfort? Of een lagere energierekening? Wat zijn de technische mogelijkheden? En hoe zit het met de financiering en regelgeving? Afhankelijk van uw vraag kunnen wij u helpen bij het pand.

Duurzaamheid is een breed begrip, dat het beste integraal benaderd kan worden. Zo wordt de inpassing in het gebouw en de onderlinge afhankelijkheid van maatregelen geborgd. Er zijn allerlei mogelijkheden om een bestaand pand te verduurzamen. Denk bijvoorbeeld aan zonnepanelen, isolatie, verlichting of aanduurzame verwarming. Ook in onderhoudof materiaalgebruik kunt u duurzame keuzesmaken.

Wij ondersteunen in het verduurzamingstraject op de volgende manieren:

Wij kunnen u helpen met:

• Een actieplan om te besparen op water, gas en elektricteit

• Inzicht in de haalbaarheid van ruim vijftig duurzame maatregelen, zoals zonnepanelen, warmtepompen, achterzetramen en isolatie voor uw gebouw

• Een comfortabel binnenklimaat

• Het ontwikkelen van een energieconcept, eventueel met een aantal scenario’s

• Het opstellen van een energiemodel waarin huidig en toekomst energieverbruik kan worden gesimuleerd

• Een roadmap, in 5-10 jaar uw pand stapsgewijs verduurzamen

• De benodigde aanvragen voor vergunningen, subsidies en financiering

• Bouwbegeleiding

• De selectie van uitvoerende partijen

Duurzaam advies op maatWij geven persoonlijk advies over het verduurzamen van een pand. Hierin werken we alle details uit, zowel technisch en financieel als op vergunningen. Zo weet de eigenaar/beheerder exact wat er in hun situatie mogelijk is op energiebesparing, duurzame opwekking, materiaalgebruik, water, et cetera.

Bouwbegeleiding Wil de opdrachtgever naar aanleiding van het maatwerkadvies tot actie overgaan? Wij kunnen de uitvoering van de plannen ook begeleiden. Wij ontzorgen in het bouwproces, en regelen de vergunningen, financieringsaanvragen, selectie van uitvoerende partijen, planningen, et cetera.

Innovatief projectmanagement Dankzij onze innovatieve, duurzame trajecten kunnen wij adviseren over de nieuwste mogelijkheden. Zie hiervoor ook de referenties in dit document.

01

Over De Groene Grachten

“Als zelfs een eeuwenoud grachtenpand duurzaam kan, dan kan het toch overal!”

Wubbo Ockels (1946-2014)

OPDRACHT:Advies en uitvoering

In één van de prachtige vleugels van het KIT heeft De Groene Grachten de conceptontwikkeling en verbouwing van een gloednieuwe internationaal geörienteerde co-working space gedaan. Ook heeft De Groene Grachten een uitvoerige studie verricht naar het gas- en elektriciteitsverbruik van het Tropeninstituut in de afgelopen 3 jaar. Advies was om het warme water in toiletten en keukens af te koppelen, waarmee een enorme CO2- en energiebesparing is gehaald. Op dit moment onderzoeken wij o.a. de mogelijkheid van het slimmer inregelen van het verwarmingssysteem en de haalbaarheid van een collectief warmtenet samen met andere grote panden rond het Oosterpark.

Het pand en de wensen van eigenaar en gebruiker staan centraal in onze aanpak. Van hieruit gaan wij op zoek naar passende oplossingen binnen onze uitgebreide dataset aan duurzame mogelijkheden. Juist het werken met een grote diversiteit aan panden en uiteenlopende wensen van de gebruikers is onze expertise.

Onze WerkwijzeDe Groene Grachten heeft een rekenmodel ontwikkeld met technische en financiële data van meer dan 50 duurzame maatregelen voor de historische bouw. In de afgelopen jaren werkte De Groene Grachten hiermee aan het verduurzamen van ruim 100 projecten. Enkele voorbeelden zijn: de Grote Kerk (Den Haag), studentenvereniging L.A.N.X. (Amsterdam), Fort aan de Klop (Utrecht) en Koninklijk Instituut voor de Tropen (Amsterdam). Bij deze projecten wordt gevraagd om expertise en maatwerk voor historische panden met karakter.

Waar staan wij voor?Binnen elk project streven wij de volgende kernwaarden na:

Integrale aanpakWij hebben kennis van duurzame maatregelen verspreid over o.a. de disciplines isolatie, warmte, elektriciteit, water, biobased materialen, circulair, gedrag, ICT en simpele bespaartips. Juist bij historische panden is het belangrijk om alle onderlinge verbanden te leggen, zoals het samenspel tussen isolatie en ventilatie, ter voorkoming van houtrot.

Persoonlijk adviesWij baseren ons advies op mogelijkheden binnen de karakteristieken van het pand én de wens van eigenaar of pandgebruiker. We komen hiervoor langs voor een intake. We koppelen onze bevindingen terug in de vorm van een overzichtelijk en visueel aantrekkelijk rapport.

Realistisch en haalbaar planOmdat De Groene Grachten ervaring in de uitvoering van duurzame maatregelen heeft, betekent dit dat wij in onze advisering weten hoe plannen in de praktijk uitpakken. Denk hierbij aan de vergunningsaanvraag, financieringsmogelijkheden en de selectie van uitvoerders met relevante ervaring in historische context. Dit maakt het advies realistisch en haalbaar.

Heldere communicatieBij alles wat wij doen, van advies tot innovatief project, halen wij de groene toekomst naar het nú en maken het tastbaar. We maken continu een vertaalslag tussen technisch inhoudelijke expertise en het kennisniveau van de opdrachtgever, zodat hij/zij echt tot actie over kan gaan.

Belangrijke criteria

De volgende uitgangspunten nemen wij mee in onze werkzaamheden:

• Wensen We spelen in op huidige gebreken (comfort, hoge energielasten) en wensen van de pandeigenaar en gebruikers.

• Cultuurhistorische waarden We nemen het historische pand in acht, en zorgen dat dit niet tenkoste gaat van de cultuurhistorische waarden.

• Onderhoud We houden rekening met natuurlijke vervangmomenten, zoals het moment dat de installatie vernieuwd moet worden, en de kansen die een MJOP biedt.

• Indicatie haalbaarheid Op basis van onze kengetallen wordt de financiële en technische haalbaarheid in kaart gebracht.

• Complexiteit De maatregelen moeten uitvoerbaar zijn binnen de complexiteit van het pand, zowel in organisatorische als praktische zin.

02

Referenties

GEZINSWONINGAMSTERDAM

“Samen met De Groene Grachten hebben we ons huis uit 1657 laten verduurzamen. Voor een Rijksmonument komen daar extra dingen bij kijken.De Groene Grachten heeft een uitstekend advies geleverd en inzichtelijk gemaakt wat mogelijk is, hoe duurzaam het is en hoe rendabel het is. Bovendien boden zehulp bij de vergunningsaanvraag bij de gemeente, hielen ze met de selectie van uitvoerders en begeleidden ze de uitvoer. We zijn zeer tevreden met de resultaten!”

Karin KerstenDirecteur Facility Management en Manager van het Jaar, ABN AMRO


Duurzaam plan en implementatie in een zeventiende eeuws monument, met o.a. een zonneboiler, isolatie en een groen dak.

ENTREPOTDOK AMSTERDAM

OPDRACHT:Energieadvies en Plan van Aanpak

Ontwikkelen van een plan voor een gezamenlijk zonnedak van 1.500 zonnepanelen in de binnenstad van Amsterdam die door de bewoners van Entrepotdok kunnen worden afgenomen.

DUURZAANSE SCHANSZAANDAM

OPDRACHT:Advies

De Zaanse Schans heeft de ambitie om te verduurzamen. Dit iconische stukje Nederland vraagt om maatwerk als het gaat om energiebesparing en het opwekken van duurzame energie. Wij ontwikkelen op dit moment het plan om tot een hoogwaardige verduurzaming van het terrein te komen. De aanpak kan vervolgens gebruikt worden om op te schalen naar andere gebieden in Noord-Holland en daarbuiten.

RESULTAAT:• Circulaire gebiedsstudie op energie, grondstoffen en biodiversiteit• Advies op Maat voor 3 demo woningen• Advies op Maat 1 Molen• Voorbeeldpapers en infographics• Symposium (voorjaar 2018)

“We wilden al jaren het onmogelijke: zonnepanelen op ons prominent zichtbare monumentale dak. Dankzij De Groene Grachten kunnen we nu onze eigen energie opwekken! Inmiddels is de regelgeving voor zonnepanelen in Amsterdam aangepast! ”

Egbert FransenDirecteur Pakhuis de Zwijger

PAKHUIS DE ZWIJGERAMSTERDAM

WOONHUISGULPEN-WITTEM

OPDRACHT:Advies

Verduurzaming van een monumentaal vakwerkhuis. Er is geadviseerd over onder andere dak-, raam- en vloerisolatie, vloerverwarming, zonnepanelen en -collectoren en douchewarmteterugwinning.

OPDRACHT:Prijsvraag, projectmanagent en uitvoer

Uitschrijven van een prijsvraag om de markt uit te dagen tot het ontwerpen van een innovatief zonnedak op het monumentale Pakhuis de Zwijger.



03

Referenties CULTUURPANDENAMSTERDAM “Het Advies op Maat van de

medewerkers van De Groene Grachten is in meerdere stappen overgenomen. Dankzij de nieuwe dubbele beglazing en de vervanging van de oude gasboiler kon de gaskraan in ons monumentale pand een slag verder dicht. Twee vliegen in één klap; sterk verbeterde thermische isolatie, maar ook een merkbare en zeer gewenste afname van de geluidsoverlast vanaf de straat en het water.”

Familie OverwegKeizersgracht

GEZINSWONINGAMSTERDAM

FORTENPROVINCIE UTRECHT EN STELLING VAN AMSTERDAM

HEILIGE GEESTHOFJEDEN HAAG

APPARTEMENTENAMSTERDAM


Verduurzaming van een zestal monumentale panden aan de Nieuwe Prinsengracht, in samenwerking met Stadsherstel Amsterdam, als onderdeel van een cascorenovatie.

MAATREGELEN:• Achterzetramen• Vloerisolatie• Gevelisolatie• Elektrische luchtwarmtepomp• Vloerverwarming (lage temperatuur)• Ventilatie met warmteterugwinning• Douchewarmteterugwinning

OPDRACHT:Haalbaarheidsonderzoeken, energiestudies

In samenwerking met de provincie Utrecht hebben wij drie klimaatneutrale scenario’s voor fort aan de Klop en fort de Gagel opgesteld. Tevens hebben we een energiestudie gedaan voor Fort bij Abcoude (Natuurmonumenten), Fort bij Hoofddorp (gemeente Haarlemmermeer) en de genieloods van Fort aan de Ham (Stadsherstel Amsterdam). Hier werd gezocht naar de mogelijkheden om energie te besparen en duurzaam op te wekken rondom het fort. Lees hier de resultaten terug en de paper over dit onderzoek.

OPDRACHT:Advies

Advies voor de verduurzaming van het zeventiende-eeuwse monumentale Heilige Geesthofje, bestaande uit 31 huisjes in de Haagse binnenstad.


Advies en uitvoering voor een bewoner van een monument aan de Keizersgracht, met focus op o.a. installaties en energie.


In samenwerking met de Gemeente Amsterdam wordt voor 9 cultuurpanden onderzoek gedaan naar de uitvoeringsmogelijkheden van duurzame maatregelen. De maatregelen verschillen van toepassen van ledverlichting, monitoring van installaties en isoleren van ramen tot de vervanging van de volledige luchtbehandeling-, verwarming- en koelinstallatie.

04

Referenties ROOFTOP REVOLUTIONKONINKLIJK INSTITUUT VOOR

DE TROPENDE GROTE KERK

“Voor KIT is duurzaamheid een belangrijk thema. Samen met De Groene Grachten is ons monumentale pand op een vernieuwende manier stapsgewijs aan het verduurzamen. Zij hebben ons geholpen de mogelijkheden die ons pand biedt optimaal te benutten. Bovendien hebben de adviseurs van De Groene Grachten ons energieverbruik geanalyseerd en nieuwe kansen voor energiebesparing geïdentificeerd, die we geïmplementeerd hebben. Mede dankzij de hulp van Groene Grachten heeft KIT belangrijke stappen kunnen zetten om haar duurzame ambities voor het gebouw waar te maken.”.

Louis van Berghe CFO Royal Tropical Institute (KIT)

Bovenop het dak liggen veel kansen voor verduurzaming. Wij hebben uitgebreide kennis van mogelijkheden op daken en ervaring met het besluitvormingsproces in complexe eigendomssituaties. We kunnen een plan op maat voor uw dak of vastgoedportefeuille maken, met zonne-energie, dakisolatie en daktuinen. Dit doen we voor tientallen daken in het hele land. www.rooftoprevolution.nl

DE GROENE MENUKAART

OPDRACHT:Advies

Ontwerp gericht op energiebesparing en verhoging van comfort in de Grote Kerk. Resultaat is een duurzame pilot met een innovatief luchtbehandelingssysteem.

De Groene Menukaart is een landelijk portaal voor het verduurzamen van historische panden. Deze online tool helpt bezoekers om de duurzame kansen voor een woning of kantoor in kaart te brengen. U kunt zich over meer dan 50 opties informeren, van warmtepomp tot zonnepanelen, van isolatie tot bespaartips. De website wordt continu uitgebreid naar nieuwe Nederlandse gemeenten.

Is uw pand al klaar voor een groene toekomst? Kijk snel op:http://www.degroenemenukaart.nl

05



Middenin de binnenstad van Amsterdam is één van de oudste studentenverenigingen van Nederland volledig duurzaam verbouwd. Het is de ambitie van de studenten van Sociëteit L.A.N.X. om de meest duurzame studentenvereniging van Nederland te zijn. Daarom heeft De Groene Grachten voor deze drie Rijksmonumenten een integraal en duurzaam plan opgesteld en uitgevoerd.

ProcesIn 2014 heeft De Groene Grachten 3 scenario’s geschetst voor de studentensociëteit. Hierin zijn de waarde(n) van het monumentale pand en de wensen van de opdrachtgever als startpunt genomen. De opdrachtgever koos voor de meest geavanceerde variant. Alle duurzame mogelijkheden voor het pand zijn in ontwerpfase, vergunningsaanvraag en uitvoering technisch, financieel en juridisch tot in detail uitgewerkt. De duurzame verbouwing is in kaart gebracht met technische informatie, op het gebied van vergunningsaspecten, financieringsmogelijkheden (subsidies, regelingen, fondsen), terugverdientijden en met kansen voor aansluitingen in het pand specifiek. Op basis van meer dan 50 maatregelen is het plan uitgewerkt op het gebied van besparing van energie (en water) in het pand door o.a. het beperken van de vraag, opwekking van duurzame energie en behoud van de monumentale waarden.In 2016 is gestart met de bouw en heeft De Groene Grachten de integrale en zoveel mogelijk reversibele uitvoering van de maatregelen begeleid. In 2017 is de studentenvereniging opnieuw geopend. De Groene Grachten heeft voor de oplevering rondleidingen verzorgd, een infographic gemaakt en de project publiciteit rond het project gecoördineerd.

Het resultaatDe drie 18e eeuwse Rijksmonumenten wekken met zonnepanelen en 4 luchtwarmtepompen hun eigen duurzame energie op. Met de restwarmte van de bierkoeling worden de benedenzalen verwarmd. Door het toilet van sensoren te voorzien besparen de studenten bovendien zo’n € 2.000 euro per jaar aan water. Ook is LED verlichting, infraroodverwarming en raamisolatie toegepast en is de oude cv-instal-latie volledig verwijderd. Voorheen gebruikte L.A.N.X. zo’n 36.000 m3 aardgas (=24 Nederlandse huishoudens). Nu is de gaskraan dicht.

"De installaties waren aan vervanging toe en onze energierekening was torenhoog. Dankzij deze verbouwing is ons gasverbruik naar nul en verwarmen we de drie panden met duurzame bronnen. En dit is pas het begin, nu alle studentenhuizen."

Martijn Berkhuizen (Studentenvereniging L.A.N.X.)

Maatregelen4 warmtepompenEr zijn 4 warmtepompen geplaatst. De (elektrische) lucht warmtepompen onttrekken energie uit de buitenlucht en geven dit af aan de lucht behandelingskasten.

Ventilatie met warmteterugwinningDe panden worden verwarmd en gekoeld via luchtbehandelingskasten. In iedere ruimte is het mogelijk om de temperatuur te sturendoor mechanische aan- én afvoer van lucht. Het systeem is tevens uitgerust met warmteterugwinning.

Verwarming op de bierkoelingMet de warmte die uit bierkoeling wordt onttrokken, wordt een deel van de benedenzalen verwarmd. Door de restwarmte te hergebruiken, is het in de kelder een stuk minder warm.

InfraroodverwarmingIn de kantoren wordt verwarmd met infraroodpanelen. Met deze vorm van stralingswarmte kunnen de werken overlegplekken snel warm en comfortabel worden gemaakt. Het pand tijdens ‘kantoortijden’ niet meer in zijn geheel opgewarmd te worden.

Zonnepanelen20 zonnepanelen wekken 3.500 kWh op en zorgen ervoor dat een deel van de elektriciteit lokaal kan worden opgewekt.

Raam- en dakisolatieEen deel van de ramen aan de voorzijde is voorzien van achterzetramen om het energieverlies en geluidsoverlast te beperken. Aan de achterzijde van het gebouw zijn de ramen vervangen voor HR++ glas. Dit werd toegestaan omdat de achterzijde minder monumentaal is dan de voorzijde.

LedverlichtingRuim 40 armaturen zijn vervangen voor ledverlichting. Een ledlamp verbruikt 80% minder stroom en gaat 25x langer mee dan een gloeilamp. In zijn totaliteit bespaart dit voor het hele gebouw 10.000 kWh.

Waterbesparing urinoirsDoor het plaatsen van drukknoppen op kranen en het toepassen van bewegingssensoren op de urinoirs bespaart L.A.N.X. een hoop. Per toiletgroep wordt er per uur ca. 100 liter water bespaard. Dat is 840.000 liter water per jaar.

Werkzaamheden• Advies op maat met 3 duurzame scenario’s• Selectie uitvoerders• Financieringsaanvraag• Vergunningsaanvraag• Bouwbegeleiding• Communicatie en PR

Het resultaat• Totale bouwsom: € 700.000• Waarvan installaties: €450.000• CO2 besparing: 64.000 kilo• Gasbesparing: van 36.000 naar 0 m3

Referentie: Aardgasloze Studentenvereniging L.A.N.X

06



Referentie: Aardgasloze Studentenvereniging L.A.N.X

Duurzaam in 3 jaar

2014

2015

2016

2017

L.A.N.X.Ambitie groene

verbouwingHet torenhoge

energiegebruik en de verouderde installaties

zijn aanleiding voor een verbouwing.

Plannen ontwikkelenSamen met adviesbureau De Groene Grachten ontwikkelt L.A.N.X. duurzame plannen voor een toekomstbestendige sociëteit.

Kosten en besparingenHet nieuwe energieconcept is

uitgewerkt, met een kostenberekening, besparingen en CO2-reductie. Het

ontwerp is ‘all-electric’. Er is dus geen aardgas meer nodig om het pand te

verwarmen.

EnergieconceptSamen met de uitvoerende partijen is het concept verder uitgewerkt tot een

Wist je dat...... na het historisch klimaatakkoord van Parijs de renovatie van L.A.N.X. in een reportage is vertoond tijdens de Nationale Klimaattop?

De gaskraan is dicht!

Nu aan de slag met alle studentenhuizen!

UitvoeringIn 2016 en 2017 wordt er

gewerkt aan de uitvoering.

verbouwen, kunnen de studenten ook tijdens de

verbouwing het pand blijven gebruiken.

Ledlampen zijn inmiddels voor nagenoeg elk type lamp verkrijgbaar. Ruim 40 armaturen zijn vervangen voor ledverlichting, onder andere in alle sanitaire ruimtes. Een ledlamp verbruikt 80% minder stroom en gaat 25x langer mee dan een gloeilamp.

De panden worden verwarmd en gekoeld via luchtbehandelingskasten. Deze zijn o.a. in de nok van het gebouw geplaatst. In iedere ruimte is het mogelijk om de temperatuur te sturen door mechanische aan- én afvoer van lucht. Het systeem is tevens uitgerust met warmteterugwinning. De koude buitenlucht wordt opgewarmd door de warme binnenlucht die naar buiten wordt afgevoerd.

In de kantoren wordt verwarmd met infraroodpanelen. Met deze vorm van stralingswarmte kunnen de werken overlegplekken snel warm en comfortabel worden gemaakt. Door hier decentraal te verwarmen, hoeft het pand tijdens ‘kantoortijden’ niet meer in zijn geheel opgewarmd te worden.

LEDLAMPEN

INFRAROODVERWARMING

LUCHTBEHANDELING

Door het plaatsen van drukknoppen op kranen en het toepassen van bewegingssensoren op de urinoirs bespaart L.A.N.X. een hoop. Per toiletgroep wordt er per uur ca. 100 liter water bespaard. Dat is 840.000 liter water per jaar! Dit komt in totaal neer op een besparing van €2.000 per jaar op de waterrekening. Kleine aanpassingen kunnen het verschil maken.

Een deel van de ramen aan de voorzijde is voorzien van achterzetramen om het energieverlies en geluidsoverlast te beperken. Aan de achterzijde van het gebouw zijn de ramen vervangen voor HR++ glas. Dit werd toegestaan omdat de achterzijde minder monumentaal is dan de voorzijde.

Er zijn in totaal 4 warmtepompen op het platte dak aan de achterzijde geplaatst. De (elektrische) luchtwarmtepompen onttrekken energie uit de buitenlucht en geven dit af aan de luchtbehandelingskasten. Voorheen gebruikte L.A.N.X. zo’n 36.000 m3 aardgas. Dit staat gelijk aan het gebruik van ca. 24 Nederlandse huishoudens. Dankzij de warmtepompen is

de gaskraan dicht.

SENSOR TOILETTEN

In 6 grote biertanks in de kelder wordt het bier gekoeld. Met de warmte die uit deze bierkoeling wordt onttrokken, wordt een deel van de benedenzalen verwarmd. Door deze restwarmte te hergebruiken, is het in de kelder een stuk minder warm.

RAAMISOLATIE

20 zonnepanelen wekken 3.500 kWh op en zorgen ervoor dat een deel van de elektriciteit lokaal kan worden opwekt. Alle energie die overdag wordt opgewekt wordt direct door de studenten gebruikt, zodat er niet aan het elektriciteitsnet hoeft worden teruggeleverd.

ZONNEPANELEN

WARMTEPOMPEN

WARMTETERUGWINNING BIERKOELING

Studentenvereniging L.A.N.X. draait gaskraan dicht

www.degroenegrachten.nl www.lanx.nl

Opdrachtgever Installateur Bouwkundig aannemer Ontwerp en projectleiding

S.S.L. ‘91

07

Op 12 mei 2017 werd de volledig verbouwde sociëteit feestelijk heropend in aanwezigheid van oud-premier en oud-lid van de studentenvereniging Jan Peter Balkenende. Wethouder Abdeluheb Choho (Duurzaamheid) draaide officieel de gaskraan dicht. De Groene Grachten heeft tijdens de oplevering rondleidingen verzorgd, een infographic gemaakt en online het project publiciteit gegeven.

Dit gemeentelijk monument is een voormalige Ambachtsschool uit 1892 van ca. 7.500 m2 en wordt op dit moment door creatieve professionals als werkplek gebruikt. Voor dit pand hebben we een uitgebreide energiestudie verricht en onderzocht op welke wijze CO2 kan worden bespaard. In het Advies op Maat is in kaart gebracht welke duurzaamheidsmaatregelen mogelijk zijn en hoe die passen binnen de monumentale kaders van het pand, de gemeentelijke regelgeving en het gebruik van de huurders. Behalve de focus op reductie van CO2-uitstoot, spelen daarnaast onderhoud, comfort en bewustwording een rol en zijn de maatregelen uitgewerkt binnen het bekende budget en afgestemd op het meerjarenonderhoudsplan (MJOP).

ProcesIn 2017 is het adviestraject opgeleverd, waarin twee scenario’s zijn onderzocht. Het eerste scenario dient als startpunt, en maakt inzichtelijk hoeveel CO2-reductie maximale mogelijk lijkt. Het tweede scenario richt zich op een alternatieve en kostenoptimale variant die eenvoudiger te implementeren is. Scenario 1 bleek door variërend gebruik van de creatieve huurders moeilijk terug te verdienen. De opdrachtgever koos voor scenario 2. Doorslaggevend waren hierbij het beperken van de impact op het monument, gunstigere kosten-baten, het maximum beschikbare budget, en het feit dat er reeds relatief lage energiekosten van het pand waren. In dit scenario kan 34% energie worden bespaard ten opzichte van de nulmeting, wat gelijk staat aan zo’n 70.000 kg CO2.Het rapport is gebruikt als verantwoording van de duurzame werkzaamheden vanuit de opdrachtgever richting de gemeente, en op basis

van het rapport is de investeringsbeslissing van € 437.000 is genomen. De plannen zijn afgestemd op het MJOP, omdat maatregelen ook overlap kunnen vertonen met de reeds ingeplande ingrepen. De duurzame verbouwing is in kaart gebracht met technische informatie, op het gebied van vergunningsaspecten, financieringsmogelijkheden (subsidies, regelingen, fondsen), terugverdientijden en met de wijze waarop de het maatregelenpakket geïmplementeerd kan worden in het pand.

Het resultaatScenario 2 gaat uit van strategische ingrepen, met een balans tussen kosten, CO2-reductie en onderhoudsingrepen. Er zijn een aantal maatregel-en voorgesteld, hiervan zijn de belangrijkste:

LedverlichtingDe belangrijkste elektriciteitsbesparing wordt gerealiseerd met ledverlichting. Dit kan zowel in de gemeenschappelijke ruimten als in de verhuurde kantoren worden toegepast. Het betreft zowel de standaard peertjes als de Tl-verlichting. Voor de Tl-verlichting zullen de lichtbakken moeten worden omgebouwd.

ZonnepanelenOntwerp voor 114 panelen, waarbij gebruik kan worden gemaakt van de SDE+ subsidie van de Rijksoverheid. Met de zonnepanelen wordt lokaal duurzame elektriciteit opgewekt.

Raamisolatie119 houten kozijnen kunnen worden voorzien van monumentenglas of achterzetramen aan de binnenzijde, in afstemming met afdeling erfgoed van gemeente Leiden. De 32 stalen ramen in de westgevel zijn ooit vervangen voor aluminium raamkozijnen met enkelglas. Wij hebben

geadviseerd de stalen kozijnen terug te brengen en in ere te herstellen, uitgevoerd met dubbelglas.

ZonweringDit helpt de warmte buitenhouden in de zomer. Met name de zuidwestzijde van de oostvleugel heeft hier baat bij, het betreft 44 ramen.

Natuurlijke ventilatieVoor behoud van het pand is het van belang dat de ramen goed openen. Daarom is geadviseerd om de raamsluitingen die nu nauwelijks openen op de 1e en 2e verdieping te verbeteren.

VerwarmingDe 3 bestaande Hr-ketels hebben een natuurlijk vervangingsmoment en het is daarom interessant om deze te vernieuwen. We hebben 5 nieuwe ketels voorgesteld die beter afgestemd zijn op het pand, 11% hoger rendement hebben en energiezuiniger zijn.

Groen dakOm de huurders te inspireren om duurzamer gebruik te maken van het pand is aangeraden om zichtbare duurzame ingrepen te doen, zoals een groene daktuin, die toegankelijk is voor de huurders.

Werkzaamheden Advies op maat:• 2 energiescenario’s, financieel, technisch en juridisch uitgewerkt• Enquête onder huurders• Duurzame invulling MJOP• Investeringsbeslissing o.b.v. rapportage

Referentie: Creatieve broedplaats Leiden

08

Referentie: Creatieve broedplaats Leiden

In het isolatieconcept worden de verhuurde ruimten goed verwarmd. De gangen blijven onverwarmd en ongeïsoleerd. Gangwand bovenverdieping (afdeling H) isoleren. Er is een inventarisatie gemaakt van het benutten van verschillende dakvlakken voor het plaatsen

van zonnepanelen.

09

De Groene [email protected]+31(0)6 12 864 701Mauritskade 641092 AD Amsterdam

www.degroenegrachten.nl

De Groene Grachten · Directeur Facility Management en Manager van het Jaar, ABN AMRO OPDRACHT:...

Documents

Transcript of De Groene Grachten · Directeur Facility Management en Manager van het Jaar, ABN AMRO OPDRACHT:...