Bijna 18Zodra je 18 bent, ben je zelf verantwoordelijk. Er gaat een wereld voor je open. Je mag autorijden zonder verplichte bijrijder en alcohol is nu ook voor jou legaal. Je mag alle werkzaamheden doen, dus misschien ga je wel op zoek naar een ander baantje. Je mag zelf een spaarrekening openen, een huurovereenkomst tekenen en verzekeringen of leningen afsluiten. Maar ook de verplichtingen komen op jouw bordje. Je moet bijvoorbeeld de huur, premies en rente betalen. Bereid je dus goed voor op deze grote verandering in jouw leven. Niet alleen door een knalfeest te organiseren, maar ook door deze checklist te volgen:

vraag gratis een DigiD aan op de website digid.nl, zorg voor een eigen zorgverzekering, vraag zorgtoeslag aan, vraag een tegemoetkoming scholieren of

studiefi nanciering aan, zorg voor een eenvoudige administratie voor post die je niet

zomaar weg mag gooien, schrijf je in bij Woonnet-Haaglanden.nl

Over ieder onderwerp in de checklist vind je in deze uitgave meer info.

INTERNETBANKIEREN

BOODSCHAPPEN - € 35,00

STAPPEN - € 50,00

ZORGVERZEKERING - € 120,00

STUDIEKOSTEN - € 150,00

SALARIS € 350,00

HUUR - € 450,00

Ben jij er klaar voor? Op een gegeven moment moet of wil je zelf je zaken gaan regelen. Zaken zoals geld en wonen. Noodgedwongen of gewoon omdat je eraan toe bent. Maar hoe dan? Ook al heb je er misschien veel zin in, er komt best wel wat bij kijken. Alles is nieuw voor je en dat kan soms best ingewikkeld zijn. We hebben goed nieuws! Je staat er niet alleen voor. Wij zijn er om je te helpen. In deze handige krant vind je belangrijke informatie over geld, wonen en wat je moet regelen als je bijna 18 bent. Laat je niet verrassen en zorg dat je weet hoe het werkt. Verrassingen kunnen je duur komen te staan. Natuurlijk ben je voor gratis info en advies ook van harte welkom bij het JIP. Als je langskomt, kunnen we jouw persoonlijke situatie bekijken. Tot snel!

Je eigen zorgverzekering?Vanaf 18 jaar moet je je eigen zorgverzekering hebben. Hierdoor krijg je te maken met aanvullende verzekeringen en eigen risico maar wat houdt dit precies in? En hoeveel kost zo’n verkering? Hierover lees je meer op Blz. 2.

Op wat voor toeslagen heb jij recht?Als je 18 bent heb je recht op toeslagen. Dit is een bijdrage van de belastingsdienst die bedoeld is om bepaalde vaste kosten te betalen zoals je zorgverzekering of je huur. Wat deze toeslagen precies inhouden en waar je recht op hebt, kun je vinden op Blz. 2.

Je eigen studie betalen?Een studie kost natuurlijk geld en best wel veel ook. Gelukkig sta je er niet compleet alleen voor. Vanaf je 18de heb je recht op studiefi nanciering of studie tegemoetkoming, dit is een fi nanciële gift of lening van de overheid om jou te steunen tijdens je studie. Hierover staat meer informatie op Blz. 3.

Verzekering €

DE GOED MET GELD KRANT

Meer weten over geld?Lees verder op de volgende pagina!

Een DigiD (digitale identifi catie) heb je nodig om je zaakjes online te regelen. Bijvoorbeeld om studiefi nanciering of een paspoort aan te vragen en je belasting te regelen. Het is jedigitale handtekening. De overheid weet dan online wie je bent. Je kunt niet zonder DigiD, vraag hem dus snel aan als je hem nog niet hebt. Het is gratis en veilig.

Zoek je BSN (burgerservicenummer) op. Zorg dat je het adres weet waarop je staat ingeschreven

bij de gemeente. Ga naar de website digid.nl Kies een gebruikersnaam en veilig (moeilijk te raden)

wachtwoord. Binnen vijf werkdagen ligt de activeringscode op jouw mat. Activeer je DigiD dan direct. Activeer op mijnoverheid.nl ook gelijk je digitale postvakje

voor overheidsberichten.

Gebruikersnaam

Wachtwoord

Inloggen

Houd je aan een aantal richtlijnen om zo veilig mogelijk online bezig te zijn.

Hoe meer tekens, hoe veiliger. Voeg cijfers, hoofdletters en vreemde tekens toe. Gebruik geen persoonlijke informatie, zoals geboortedatum. Kies verschillende wachtwoorden voor verschillende websites. Pas je wachtwoord één keer per jaar aan,

MniAdBFBeivfhel!PS34 is bijvoorbeeld een veilig wachtwoord. Niet te onthouden? Wel als je weet hoe het is opgebouwd.

MniAdBeivfhel! zijn de eerste letters van de zin Mijn naam is Anna de Boer en ik vind fi etsen heel erg leuk!

FB ertussen staat voor Facebook, de website waar het wachtwoord voor is.

PS34 staat voor Plantsoen 34, je straatnaam en huisnummer.

Welk veilig wachtwoord kun jij op deze manier verzinnen en onthouden? Ssst, niet vertellen hoor, houd je wachtwoord altijd geheim!

ZorgverzekeringInformatie over wonen in Delft, Den Haag en Zoetermeer Toeslagen Sparen Inkomen

TIPS VOOR EEN VEILIG WACHT-WOORD

DRAAI OM VOOR

INFO OVERWONEN!

info@jiphaaglanden.nlwww.jiphaaglanden.nl070 - 205 35 00 Je vindt JIP ook opde bekende social media

JOUW ZELFSTANDIGE LEVEN BEGINT HIER!

Verzekering

VERZEKERINGENZorgverzekeringVanaf 18 jaar moet je een eigen zorgverzekering hebben. Tot die tijd ben je gratis meeverzekerd met je ouders. Een zorgverzeke-ring is verplicht in Nederland. Al een paar maanden voordat je 18 wordt, kun je een zorgverzekering aanvragen. Dat kan bij veel verzekeringsmaatschappijen. De prijzen verschillen enorm. Die van je ouders is voor jou misschien niet de meest interessante. Verzekeringen vergelijken kan je dan ook een hoop geld schelen. Hoe zit een zorgverzekering in elkaar en waar moet je op letten?

TOESLAGEN EN REGELINGENEen toeslag is een bijdrage die je van de Belastingdienst krijgt om bepaalde kosten te betalen. Iedereen vanaf 18 jaar kan er recht op hebben. Je ontvangt de toeslag maandelijks. Aan het eind van het jaar bekijkt de Belastingdienst of het bedrag dat je hebt ontvangen, klopt. Heb je teveel ontvangen? Dan moet je een deel terugbetalen. Info over hoe hoog je inkomen mag zijn en andere voorwaarden, vind je op de website toeslagen.nl. Daar vraag je ook eenvoudig je toeslag(en) aan. Je hebt daarvoor een DigiD nodig. Je kunt ook met je spullen langskomen bij het JIP, dan vragen we samen je toeslag(en) aan.

ZorgtoeslagDaarmee betaal je een deel van de kosten van je zorgverzekering. De overheid past het bedrag ieder jaar aan. Alleen mensen met een laag inkomen ontvangen zorgtoeslag. Stijgt je inkomen? Zet je zorgtoeslag dan op tijd stop! Anders moet je de teveel ontvan-gen toeslag achteraf misschien terugbetalen.

HuurtoeslagDaarmee betaal je een deel van je huurkosten. Je moet daarvoor zelfstandige woonruimte hebben, dus niet op kamers wonen. De hoogte van het bedrag is afhankelijk van je huur, je leeftijd, je gezinssamenstelling, je inkomen en je vermogen. Er zijn speciale regels voor jonge ouders en 18-minners. Verandert er iets in jouw situatie? Geef dit dan gelijk door! Het kan zijn dat de hoogte van je huurtoeslag daardoor verandert.

KinderopvangtoeslagDaarmee betaal je een deel van de kosten van de kinderop-vang. Hoeveel toeslag je krijgt hangt af van de opvangsoort, de opvanguren, de uurprijs van de opvang, je inkomen en het aantal uren dat je werkt. Ook met een hoger inkomen, heb je vaak nog recht op kinderopvangtoeslag. Let erop dat je wijzigingen zo snel mogelijk doorgeeft aan de Belastingdienst!

Kindgebonden budgetDaarmee betaal je een deel van de kosten van je kind tot 18 jaar. Het bedrag hangt af van de leeftijd van je kind en hoeveel je verdient. Zit jouw kind van onder de 18 op het voortgezet onderwijs, mbo of particulier onderwijs? Dan krijg je wellicht een hoger bedrag. Denk je dat je recht hebt op het kindgebonden budget, maar heb je geen bericht ontvangen? Vraag het budget dan online aan.

Regelingen jonge oudersAls je al jong papa of mama bent, kun je vanaf 18 jaar gebruik maken van de toeslagen. Studerende, alleenstaande ouders kun-nen een éénoudertoeslag aanvragen op de website duo.nl. Meer informatie over regelingen voor ouders vind je op de website rijksoverheid.nl. Heb je heel weinig geld te besteden, dan kom je misschien in aanmerking voor bijvoorbeeld een babyuitzet. Het JIP vertelt je er graag meer over.

POST EN ADMINISTRATIE De instanties waarmee je te maken hebt, zoals de Belastingdienst, DUO, banken en verzekeringsmaatschappijen, sturen je vaak be-langrijke informatie. Je ontvangt deze post thuis in je brievenbus of online. Vaak hebben instanties een plek waar je kunt inloggen om jouw post te zien. Op de website mijnoverheid.nl heb je een eigen postvakje voor digitale berichten van de overheid. Inloggen doe je met je DigiD. Je ontvangt er berichten van bijvoorbeeld de Belastingdienst, het UWV, het RDW en het CJIB. Soms ontvang je deze berichten ook nog op de mat.

Hoe ga je om met je post? Ontvang je een bericht? Log dan gelijk in en lees het bericht

goed door. De kans dat je het vergeet als je het uitstelt is erg groot, zeker met digitale berichten. Laat dit niet gebeuren.

Gaat het om een betaling? Betaal dan zo snel mogelijk en let op de uiterste betaaldatum.

Bewaar je belangrijke post. Je kunt het nog nodig hebben. Beschikkingen van de Belastingdienst, contracten en jaarop-

gaven van je werkgever moet je bijvoorbeeld bewaren.

Berg je post overzichtelijk op Neem een map met tabbladen en insteekhoesjes om je post te bewaren. Verdeel je post op thema, bijvoorbeeld school, werk, Belasting, verzekering, woning, lidmaatschappen, enz. Het JIP heeft een set met handige tabbladen hiervoor ontwikkeld. Haal ze gratis bij ons op.

HULP NODIG?

Wij helpen je om goed metgeld te worden. Kom langs of bel 070 205 35 00 voor een afspraak bij het Goed met Geld spreekuur.

Gratis en vetrouwelijk!

BasisverzekeringEen zorgverzekering bestaat uit een basisverzekering, eventu-eel aanvullende verzekeringen en een eigen risico. De basisver-zekering is verplicht. De dekking waarvoor je verzekerd bent, is bij iedere zorgverzekeraar gelijk. De premie (prijs die jij betaalt) verschilt wel.

Aanvullende verzekeringEen aanvullende verzekering verzekert je voor zorgkosten die niet in de basisverzekering zitten, bijvoorbeeld fysiotherapie. Een aanvullende verzekering is niet verplicht. Heb je een gevaarlijk beroep, veel kwaaltjes, ben je zwanger of heb je regelmatig een sportblessure, dan kan het handig zijn om een aanvullende verzekering af te sluiten.

Eigen risico / eigen bijdrageIedereen heeft een verplicht eigen risico van € 385,- per jaar. De meeste kosten uit de basisverzekering vallen onder het ei-gen risico. Hiervan moet iedereen de eerste € 385,- zelf betalen. Bijvoorbeeld voor een behandeling in het ziekenhuis of vervoer per ambulance. Een consult bij de huisarts valt niet onder het eigen risico. Je kunt ook kiezen voor een hoger eigen risico. Je betaalt dan minder premie voor je zorgverzekering. Dat klinkt heel aantrekkelijk, maar je moet dan nóg meer kosten zelf betalen als je zorg nodig hebt. Ons advies is om je eigen risico laag te houden.

Sommige zorg en medicijnen worden maar voor een deel vergoed. Je zal dan zelf de rest moeten betalen. Dit heet je

eigen bijdrage. In het vergoedingenoverzicht van je zorgverzekering kun je lezen wat je verzekeraar

betaalt en wat je zelf betalen moet.

Wat betaal je voor een zorgverzekering?De prijs hangt af van de verzekeringsmaatschappij, de keuze voor een aanvullende verzekering en de hoogte van je eigen risico. Houd rekening met minimaal € 110,- per maand. Online vergelijken en shoppen is echt de moeite waard.

Je verzekering veranderenDat kan alleen per 1 januari. Je verzekeraar stuurt je in novem-ber informatie over je verzekering voor het volgende jaar. Je kunt dan kiezen om niets te veranderen, je verzekering aan te passen of om over te stappen naar een andere maatschappij. Je moet dit vóór 31 december regelen.

InboedelverzekeringAls je op jezelf woont sluit je een inboedelverzekering af om de spullen in je huis te verzekeren tegen schade, bijvoorbeeld bij brand. De waarde van je spullen bepaalt de kosten van je verze-kering (premie). Het maakt dus uit of je op een bierkratje of op een dure designbank zit. Maak een schatting van de waarde van je spullen en vergelijk online verschillende inboedelverzekerin-gen met elkaar. Je ziet dan ook gelijk of er een eigen risico geldt als je schade hebt.

Wettelijke aansprakelijkheidsverzekeringHet kan zomaar gebeuren, je maakt per ongeluk iets van iemand anders kapot of iemand raakt gewond door een actie van jou. Dan is het goed om hiervoor verzekerd te zijn! Heb je een brom-mer of auto, dan is een WA-verzekering verplicht. Soms ben je nog bij je ouders verzekerd. Vraag dat dus even bij ze na voordat je zelf een verzekering afsluit. Vergelijk online verschillende aan-sprakelijkheidsverzekeringen met elkaar. Je ziet dan ook gelijk of er een eigen risico geldt als je schade hebt veroorzaakt.

TIP: Doe de SnelZekerCheck voor het afsluiten van verzekeringen. vanatotzekerheid.nl/snelzekercheck

POST VERWERKEN EN ORDENEN

JIP Advies en informatie voor jongeren: De goed met geld krant2

OPBERGEN

FILTEREN

SORTERENWEGGOOIEN

REAGEREN INPLANNEN NAKIJKEN

06 - 15 888 955Stel je vraag via WhatsApp

Tegemoetkoming scholierenMiddelbare scholieren van 18 jaar of ouder krijgen een tegemoet-koming voor scholieren. Daar betalen ze hun schoolkosten (deels) van. De tegemoetkoming bestaat uit een basistoelage en even-tueel aanvullende toelage. De basistoelage krijgt iedereen, de aanvullende toelage is afhankelijk van het inkomen van je ouders. Woon je niet meer thuis? Dan krijg je een hogere basistoelage. De tegemoetkoming scholieren is een gift. Die hoef je dus niet terug te betalen.

Studiefi nancieringStudiefi nanciering is geld dat je krijgt of leent van de overheid om je studie te betalen. Op de website duo.nl zie je precies waar je recht op hebt. Daar vraag je de studiefi nanciering ook aan. Dat kan als:

je een voltijdopleiding op het mbo, hbo of universiteit of een duale opleiding op het hbo of universiteit volgt,

de opleiding minimaal een jaar duurt, je jonger bent dan 30 en ouder dan 17 (hbo en universiteit

ook als je jonger bent dan 18), je de Nederlandse nationaliteit hebt of voldoet aan de

voorwaarden voor niet-Nederlanders.

Studiefi nanciering bestaat uit verschillende onderdelenBasisbeurs: Als je thuis woont is de basisbeurs lager dan als je op jezelf woont. Verder is het bedrag voor iedereen gelijk. Het is afhankelijk van het opleidingsniveau of je een basisbeurs krijgt en of de basisbeurs een gift, een prestatiebeurs of een lening is. Een studentenreisproduct: Met het studentenreisproduct reis je in het weekend of door de week gratis door Nederland. Op dagen waarop je niet gratis reist, krijg je korting. In sommige gevallen moet je de kosten van het studentenreisproduct terugbetalen. Ben je jonger dan 18 en zit je op het mbo? Ook dan kun je ge-bruikmaken van het studentenreisproduct.Aanvullende beurs: Hebben je ouders een laag inkomen, dan kun je misschien een aanvullende beurs krijgen. Het gaat dan over het inkomen van je ouders van twee jaar terug.

Lening: Voor je studie kun je (tijdelijk) geld lenen. Dit kost geld. Je betaalt het geleende bedrag plus de verschuldigde rente terug. Op dit moment is de rente 0%. Je begint met afl ossen ongeveer 2,5 jaar nadat je je diploma hebt gehaald. De rente staat dan steeds voor vijf jaar vast. Je moet je schuld in 35 jaar afl ossen. Collegegeldkrediet: Voor het betalen van je collegegeld, kun je extra geld lenen. Het krediet is nooit hoger dan je collegegeld.

Hoe werkt studiefi nanciering op het mbo?Mbo-niveau 1 en 2 : De basisbeurs, het studentenreisproduct en eventuele aanvullende beurs zijn een gift. Je krijgt studiefi nancie-ring zolang je ingeschreven staat voor een opleiding op dit niveau.Mbo-niveau 3 en 4: De basisbeurs, het studentenreisproduct en eventuele aanvullende beurs worden een gift als je binnen tien jaar je diploma haalt (prestatiebeurs). Zo niet, dan moet je alles terugbetalen, behalve de aanvullende beurs van de eerste twaalf maanden. Die mag je houden. Voor de meeste opleidingen krijg je vier jaar een basisbeurs. Daarna kun je nog drie jaar lenen. Je krijgt maximaal zeven jaar een studentenreisproduct.Van mbo naar hbo: Ga je na het behalen van je mbo-diploma naar het hbo? Dan begin je weer opnieuw alsof je nog nooit studiefi nanciering hebt gehad.

Hoe werkt studiefi nanciering op het hbo en de universiteit?

Je krijgt geen basisbeurs. Wel kun je lenen. Een lening moet je sowieso terugbetalen.

Je kunt gebruikmaken van een studentenreisproduct. Haal je binnen tien jaar je diploma? Dan wordt het studentenreis- product een gift.

Als je in aanmerking komt voor een aanvullende beurs, kun je hier maximaal vier jaar gebruik van maken. Een gedeelte van de aanvullende beurs wordt een gift als je binnen tien jaar je diploma haalt. De waarde van je diploma bepaalt het aantal jaren aanvullende beurs dat een gift wordt. De eerste vijf maanden worden altijd een gift.

Voor een opleiding die vier jaar duurt, kun je zeven jaar studiefi nanciering (lening) en vijf jaar studentenreisproduct krijgen. Duurt je opleiding meer dan vier jaar? Dan kun je langer studiefi nanciering krijgen.

Je mag onbeperkt bijverdienen.

Heb je een kind onder de 18, geen partner en krijg je studiefi nan-ciering? Misschien heb je daarnaast ook recht op de eenouder-toeslag. De eenoudertoeslag is een prestatiebeurs. De voorwaarden vind je op de website duo.nl (particulier/studie-fi nanciering/eenoudertoeslag). Daar vraag je de toeslag ook aan. Meer regelingen voor studerende ouders vind je op de website studiemetkind.nl

Wil je alvast een idee krijgen van je netto loon? Gebruik dan de bruto-nettorekenmachine van Raet. Je vindt hem in de appstore.

STARTKWALIFICATIE

Je mag niet zomaar stoppen met school. Tot 16 jaar ben je verplicht om fulltime naar school te gaan. Tot 18 jaar geldt de kwalifi catieplicht en moet je onderwijs volgen om minimaal een een havo- , vwo- of mbo-2-diploma (startkwalifi ca-tie) te behalen. Onderwijs kan ook een combi-natie zijn van leren en werken. Totdat je 23 bent zal het RMC (Regionale Meld- en Coördinatiefunctie) je blijven aansporen tot het verkrijgen van een startkwalifi catie. Voor sommige jongeren geldt een uitzondering. Bijvoorbeeld voor jongeren in het prak-tijkonderwijs, zeer moeilijk lerende kinderen en meervoudig gehan-dicapte kinderen. Zij hoeven geen startkwalifi catie te halen.

Geld van je oudersTot 18 jaar zijn je ouders fi nancieel verantwoordelijk voor je. Ben je 18, dan ben je zélf fi nancieel verantwoordelijk. Tot 21 jaar zijn je ouders onderhoudsplichtig en mag je verwachten dat zij je onderhoud betalen. Natuurlijk wel voor zover dat redelijk is. Je kunt geen nieuwe PlayStation of de nieuwste IPhone van ze eisen. Ze zijn verantwoordelijk voor voedsel, kleding, scholing, medische zorg en onderdak. Tegelijkertijd mogen zij van jou verwachten dat je zoveel mogelijk zelf mee betaalt aan je onderhoud als je een bijbaantje hebt. Je ouders ontvangen kinderbijslag totdat je 18 bent. Hiermee kunnen ze een (klein) deel van jouw levensonder-houd betalen. Krijg je van je ouders zakgeld en/of kleedgeld? Dit is jouw eerste inkomen. Je maakt afspraken met je ouders wat je ervan moet betalen. Natuurlijk kun je ook proberen om een deel ervan te sparen, zodat je na een tijdje iets duurs kunt kopen. Kijk voor meer info ook eens op de website scholieren.nibud.nl

Vanaf 13 jaar mag je een bijbaantje hebben of vakantiewerk doen, vanaf 15 jaar heb je meer keus in bijbaantjes en vakantie-werk. Je mag dan bijvoorbeeld vakken vullen en fruit plukken. Vanaf 16 jaar mag je pizza bezorgen en achter de kassa werken. In de vakantie heb je meer tijd en kun je dus ook meer werken. Je kunt dan bijvoorbeeld in de thuiszorg, bij een strandtent of in een pretpark werken. Zoek jij een leuk baantje? Kom dan naar het JIP! Wij hebben een overzicht van bijbanen, vakantiewerk en uitzendbureaus en kun-nen je helpen met je sollicitatiebrief en CV.

Minimum loonVanaf 15 jaar geldt het minimumloon. Dit is het bedrag dat je minimaal moet krijgen. Minder verdienen mag niet, dit is wettelijk geregeld. Het minimumloon kan per 1 januari en 1 juli veranderen. Vaak wordt het hoger. Hoe ouder je bent, hoe hoger het mini-mumloon is. Kijk voor de bedragen eens op de website fnvjong.nl/geld/minimumloon.

Bruto en netto loonJe hebt vast wel eens gehoord van bruto en netto loon. Je bruto loon is hoger dan wat jij op je rekening ontvangt. Dat komt omdat je werkgever een deel van je salaris aan de Belastingdienst be-taalt. Dit bedrag bestaat uit premies en belastingen. De premies kun je vergelijken met een verzekering of spaarpot die je met heel Nederland deelt. Raak je bijvoorbeeld werkeloos en krijg je een WW-uitkering, dan betaalt de overheid jouw uitkering hiervan. In veel gevallen krijg je korting op deze belastingen en premies. Dit heet loonheffi ngskorting. Bij je werkgever geef je aan dat je ge-bruikmaakt van de loonheffi ngskorting. Hierdoor ontvang je een hoger netto loon. Heb je meerdere banen, let erop dat je maar bij één werkgever gebruik maakt van de loonheffi ngskorting. Je kunt dit het beste doen bij de baan met de meeste uren.

Belasting terugvragenDe belasting die je werkgever of stagebedrijf inhoudt van je bruto loon en afdraagt aan de Belastingdienst, is een geschat bedrag.Pas aan het einde van het jaar weet je hoeveel belasting je eigen-lijk had moeten betalen. Heb je teveel betaalt? Dan kun je dit terugkrijgen. Dit kan tot vijf jaar terug en regel je eenvoudig door met je DigiD aangifte te doen op de website belastingdienst.nl. Je kunt ook de app van de Belastingdienst hiervoor gebruiken. Een kleine moeite die je toch weer wat geld kan opleveren, ook als je maar weinig hebt gewerkt. Hulp nodig? Het JIP helpt je graag en gratis! Breng wel even je jaaropgave, BSN (brugerservicenummer)

en DigiD mee.

ZwartwerkenAls je zwartwerkt, heb je geen contract en ontvang je je loon con-tant, niet op je bankrekening. Je baas betaalt dan geen belasting en premies erover. Dat is voor hem een stuk goedkoper, maar het mag niet. Zwartwerken is strafbaar. Bovendien ben je niet verze-kerd. Als je tijdens je werk een ongeluk krijgt of als je ruzie krijgt met je baas zijn alle kosten voor jou.

UitkeringenHeb je geen werk meer, dan kun je soms tijdelijk een WW-uitke-ring krijgen. Uiteraard zijn hier allerlei regels aan verbonden. Zo moet je buiten jouw schuld om werkeloos geworden zijn en moet je in de afgelopen 36 weken minimaal 26 weken gewerkt hebben.

Doe je er alles aan om te gaan werken (ook vrijwilligerswerk) of om naar school te gaan? Lukt dit niet en heb je daardoor niet voldoende inkomen om van te leven? Dan kun je een bijstandsuit-kering (WWB-uitkering) aanvragen op de website werk.nl.

Ben je 27 jaar of jonger, dan nemen ze je aanvraag pas na 28 dagen in behandeling. In deze periode moet je laten zien dat je actief zoekt naar werk of scholing. Doe minimaal vijf sollicitaties per week. Houd goed bij waar je hebt gesolliciteerd. Sla de vacatures, sollicitatiebrieven en reacties van bedrijven bij elkaar op, bijvoorbeeld in een mapje op OneDrive of Google Drive. Dan heb je alles bij elkaar voor je intakegesprek bij de gemeente. Vergeet niet om op dag 29 weer in te loggen op

werk.nl en de aanvraag af te maken! Doe je dit niet of te laat, dan begint de periode van 28 dagen solliciteren weer opnieuw.

De eerste uitkering ontvang je doorgaans 8 tot 12 weken na je aanvraag. Je moet dus een tijdje overbruggen zonder inkomen. Soms kun je een voorschot aanvragen bij de gemeente. Kun je je rekeningen niet betalen? Houd dan de organisaties die geld van jou tegoed hebben op de hoogte. Kijk voor meer info op de website zelfjeschuldenregelen.nl of kom langs bij het JIP. We helpen je graag op weg.

Heb je een inkomen of uitkering op bijstandsniveau en ben je geen student, dan kun je voor de vergoeding van sommige kosten (bijvoorbeeld voor de inrichting van je woning) soms gebruikmaken van de bijzondere bijstand. Er moet dan wel een goede reden zijn waarom je niets van thuis meeneemt. Bijzondere bijstand vraag je aan bij de gemeente.

GELD VOOR SCHOOL OF STUDIEAls je 18 wordt krijgen je ouders geen kinderbijslag meer. Zit je nog op de middelbare school? Vraag dan een tegemoetkoming voor scholieren aan. Studeer je aan het mbo, hbo of universiteit? Kijk dan of je recht hebt op studiefi nanciering. Voor hbo en universiteit kan dit ook al als je jonger bent dan 18. Aanvragen kan op de website duo.nl. Daar vind je ook meer info.

WERKEN

Vragen over je contract?Stel ze aan de Jongeren Rechtswinkel. Zij leggen je precies uit wat jouw rechten zijn.gratisrechsthulp.nlgratisrechsthulp.nl

JIP Advies en informatie voor jongeren: De goed met geld krant 3

Betalen om bij je ouders te wonen: kostgeldBij je ouders wonen is voor jou een stuk goedkoper dan op jezelf wonen. Je ouders maken kosten voor jou. Ze doen boodschap-pen en betalen het gas, water en licht. Daarom vragen ze vaak kostgeld aan hun oudere kinderen als ze een baantje hebben. Kostgeld ligt vaak tussen de € 20,- en € 100,- per maand en moet altijd passen bij jouw inkomen.

Sparen en besparenWil je iets duurs kopen, dan is het handig om eerst te sparen. Ook voor onverwachte gebeurtenissen zoals ontslag of een kapotte telefoon is het handig om een spaarpotje te hebben. Sparen is soms best lastig. Je kunt geld overhouden door bijvoorbeeld slim te winkelen. Koop kleding tijdens de uitverkoop en verse producten in de supermarkt aan het eind van de dag. Gebruik kortingspassen van de gemeente of de CJP-pas voor korting op de bioscoop, de bibliotheek of het theater. Om te sparen, zet je ie-dere maand een vast bedrag opzij, bijvoorbeeld € 20,-. Na een jaar heb je dan toch ineens € 240,-! Je spaargeld kun je thuis bewaren of op je bankrekening zetten. Je kunt er dan snel bij, maar dat is ook riskant. In een gekke bui kan je het ook ineens uitgeven. Je kunt je spaargeld ook op een spaarrekening zetten. Dat kan bij je eigen bank, maar ook bij verschillende internetbanken. De rentes verschillen, ga dus gerust eens op zoek naar een spaarrekening die bij jou past.

Beheer jouw budgetHoeveel komt er per maand bij jou binnen aan zakgeld, loon, studiefi nanciering, huurtoeslag en andere inkomsten? Hoeveel geef je per maand uit aan kleding, internet, huur, benzine, school, uitgaan en andere zaken? Het is handig om dat te weten. Maak daarom een budgetberekening.

Maak in Excel een kolom ‘Inkomsten’ en een kolom ‘Uitgaven’. Zet de bedragen erin. Sommige kosten gaan per week,

kwartaal of jaar. Reken die dan om naar de kosten per maand. Stel je sport kost € 100,- per half jaar, dan vul je in € 16,67 per maand. Zo weet je zeker dat je over een half jaar voldoende geld opzij hebt gezet om je sport te kunnen betalen.

Tel je maandelijkse inkomsten en uitgaven op. En? Kom je tekort of houd je geld over? Waarop kun je bezuinigen of kun je misschien meer sparen?

Een budgetcoach kan jou helpen met geld omgaan en fi nanciële problemen voorkomen en oplossen. Meestal ga je daarvoor naar een aantal bijeenkomsten. Een budgetcoach is niet gratis. Je vindt een budgetcoach bij jou in de buurt op de website mijnbudgetcoach.nl.

Ben je nog geen 18 jaar? Op de website scholieren.nibud.nl kun je jouw inkomsten- en uitgavenberekening maken en vergelijken met leeftijdsgenoten.

Jouw bankrekening en pinpasMerk je iets vreemds aan je pinpas of ben je hem verloren? Mis-schien is hij geskimd? Neem dan direct contact op met je bank en laat je pinpas blokkeren. Zorg dat het telefoonnummer van de bank altijd in je telefoon staat. Leen je pas en pincode nooit uit, ook niet als je daarvoor een beloning ontvangt! Criminelen kunnen je bankrekening gebruiken om gestolen geld op jouw rekening te storten en met je pinpas eraf te halen. Jij bent dan medeplichtig en moet het gestolen geld terugbetalen. De politie kan je rekening voor langere tijd laten blokkeren. Meer hierover vind je op de website pasopjepas.nl.

GeldproblemenHet kan zomaar gebeuren. Door omstandigheden heb je even geen of een heel laag inkomen. Je vaste lasten zoals je zorgver-zekering en je huur, gaan gewoon door. Hoe langer je wacht met betalen, hoe hoger de bedragen worden. Wat kun je doen?

Probeer altijd je vaste lasten te betalen. Spreek desnoods je spaarpotje aan als je dat hebt.

Neem direct contact op met de schuldeisers en leg uit dat je even krap zit.

Ga snel op zoek naar inkomsten. Schrijf je in bij het Werkplein. Kom langs bij het JIP. Dan kijken we samen of je nog andere

acties kunt ondernemen. Zo zijn er voor mensen die dit echt nodig hebben, fi nanciële regelingen en noodfondsen beschikbaar.

Geld lenenAls je geld leent krijg je een bedrag. Je betaalt dit bedrag en de rente in stukjes (termijnen) terug. Dat klinkt heel aantrekkelijk, maar lenen is niet goedkoop en niet zonder risico. Denk dus goed na voordat je geld leent. Kun je sparen en nog even wachten? Doe dat dan. Kun je het eigenlijk helemaal niet betalen of weet je niet zeker of je elke maand het bedrag kunt afl ossen? Leen dan niet. Als je leent, realiseer je dan dat het erg vervelend is om te betalen voor een vakantie die al lang is geweest. Besluit je toch geld te lenen, dan zijn er verschillende mogelijkheden.

Doorlopend kredietTot een maximum bedrag mag je steeds geld lenen. Voor het ge-leende bedrag betaal je iedere maand afl ossing en rente. De rente staat niet vast, dus ook jouw kosten kunnen veranderen.

Persoonlijke leningJe leent in één keer een vast bedrag. De hoogte van de rente en de afbetaaltijd staan vast.

Credit cardMet een credit card kun je tot een maximum bedrag betalen zonder dat het geld op je rekening staat. Je koopt op krediet. Aan het eind van de maand moet je de uitgaven betalen. Doe je dat niet, bijvoorbeeld omdat je het geld niet hebt, dan moet je rente betalen over het openstaande bedrag.

Betalen in termijnenJe koopt een product, bijvoorbeeld een scooter of telefoon, en betaalt (met rente) in termijnen. Pas na volledige afl ossing is het product helemaal van jou. Ook bij veel webwinkels kun je in termijnen betalen. Dat lijkt heel aantrekkelijk, maar je betaalt altijd een stuk meer voor je product(en) dan wanneer je ze in één keer betaalt. Het gevaar is ook dat je na een aantal maanden geen geld meer hebt en nog steeds de termijnen moet betalen, ook al ben je misschien alweer uitgekeken op je nieuwe kleding of is je scooter al wat versleten. Eerst sparen en dan kopen is altijd veiliger en voordeliger.

Voorbeeld: Een nieuwe scooter kost € 1000,-. Je mag hem betalen in 76 maanden. De rente bedraagt 15%. Je betaalt iedere maand € 20,-. De scooter kost je dan € 1535,35. Je betaalt dus € 535,35 (meer dan een halve scooter!) meer.

Je koopt online kleding voor € 100,-. Je kiest ervoor om te betalen in tien termijnen van € 14,-. Je kleding kost dan geen € 100,-, maar € 140,-. Dat is € 40,- meer. Daar zou je gewoon een trui van kunnen kopen!

Rood staanJe spreekt met de bank af hoeveel je rood mag staan op je bankrekening. De bank stelt voorwaarden hieraan. Ook al staat er niet voldoende geld op je rekening, je betaalt wel je rekeningen en kunt gewoon geld pinnen. Over het bedrag dat je rood staat, betaal je rente. Als je langere tijd rood staat, is het lastig om het tekort weer aan te vullen. Wees dus voorzichtig hiermee.

Lenen bij vrienden of familieHet is heel handig en vaak gemakkelijk om bij vrienden en familie te lenen. Voor kleine bedragen is dit vaak ook een goede op-lossing. Ga er zorgvuldig mee om. Maak goede afspraken over wanneer en hoeveel je per termijn terugbetaalt. Dit voor-komt ruzie.

Registratie van jouw leningHet Bureau Krediet Registratie (BKR) registreert leningen. Als je een lening aanvraagt bij een bank, controleert de bank of je al een lening hebt bij een andere bank. Ook betalingsachterstanden vanaf twee maanden registreert het BKR. Deze meldingen blijven vijf jaar staan. Mobiele telefoonaabieders controleren of je een betalingsachterstand hebt in Preventel. Heb je al je rekeningen betaald, dan sta je niet geregistreerd in Preventel. Pas dan kun je bijvoorbeeld een nieuw telefoonabonnement afsluiten. Meer informatie hierover vind je op de website preventel.nl.

SchuldenAls een ander geld van je tegoed heeft, heb jij een schuld. Dat kan € 1,- zijn die je van je vriend hebt geleend, maar ook een abon-nement met telefoon waarvoor je iedere maand betaalt. Ook als je nog geen 18 bent kun je een schuld hebben. Als je schade toebrengt aan een ander of aan de spullen van een ander, ben je daar vanaf 16 jaar zelf verantwoordelijk voor. Pas dus op dat je de ruit van de buurman niet aan diggelen schiet met voetballen.

Hoe meer schulden je maakt, hoe lastiger je ze kunt terugbetalen. De bedragen komen bovenop je vaste kosten. Ook grotere schul-den zoals een huurachterstand los je niet zomaar op. Daarom is het verstandig om zo min mogelijk schulden te maken. Heb je een schuld? Los die dan zo snel mogelijk af. Betaal je rekeningen op tijd en onderneem direct actie als je een herinnering of aanma-ning krijgt. Doe je dit niet, dan lopen je schulden alleen maar op. Je moet dan behalve het verschuldigde bedrag en de rente ook administratiekosten, incassokosten en deurwaarderskosten be-talen. Kom je er zelf niet uit? Wacht dan niet tot het te laat is, maar schakel zo snel mogelijk hulp in.

Wil je aan de slag met je schulden? Kijk eens op de website zelfjeschuldenregelen.nl. Kom langs bij het JIP. Wij hebben ook speciale spreekuren over

geldzaken. Kijk daarvoor op de website jiphaaglanden.nl. Kies voor schuldbemiddeling. Je maakt samen met iemand

een plan hoe je de schulden gaat afl ossen en blijft zelf je geld beheren. De bemiddelaar kan contact opnemen met de organisaties waar jij een schuld hebt om te vragen of ze mee willen werken aan het plan.

Kies voor budgetbeheer. Een andere organisatie beheert jouw inkomsten, vaste uitgaven en afbetaling schulden. jij krijgt zakgeld om je boodschappen te doen. Budgetbeheer is vaak niet gratis.

Kies voor schuldsanering. Je maakt afspraken met de organisaties waar je een schuld hebt, geeft zo min mogelijk uit en zorgt voor maximale inkomsten. Je krijgt een bedrag om van te leven, zoals bij budgetbeheer. Werken de organisaties vrijwillig hieraan mee, dan is het een minnelijke schuldregeling. Doen ze dit niet, dan kan de rechter ze hiertoe dwingen met een wettelijke schuldregeling.

Vraag gratis schuldhulpverlening aan bij de gemeente (18+). Meld je aan voor een Maatjesproject. Bijvoorbeeld bij het Goed

met Geld maatjesproject van JIP Zoetermeer. Voor meer info check jiphaaglanden.nl/geldmaatje of App ons 06-15888955.

wasAf

chips

boodschappen

WAT HEB JE EIGENLIJK TE BESTEDEN PER MAAND?Maak een ovezicht van je inkomsten en uitgaven, zodat je goed weet wat je per maand te besteden hebt.Open de app van je bank en scroll een maand terug zodat je niks over het hoofd ziet.

InkomstenDenk aan salaris, stufi , toeslagen, enz.

Vaste lastenDit zijn alle maandelijkse kosten waar je een contract voor hebt getekend.Denk aan huur, mobiel, sportschool, enz.

SparenTel alle dingen op waar je maandelijks iets voor opzij wil zetten. Denk aan het eigen risico van je zorgverzekering, een nieuwe laptop, je rijbewijs, enz.

LeefgeldDenk aan boodschappen, uitgaan, kleding, enz.

Dit houd je overHaal je vaste lasten, spaarbedrag en leefgeld van je inkomsten af.Hou je geld over? Goed bezig! Kom je te kort? Dan is het tijd om in actie te komen.HET GOED MET GELD SPREEKUUR IS ER VOOR JOU!

€

€

€

€

€

JIP Advies en informatie voor jongeren: De goed met geld krant4

06-15888955.

06 - 15 888 955Stel je vraag via WhatsApp