De geschiedenis van dorpen: omgaan met verandering
25
De geschiedenis van dorpen: omgaan met verandering Frans Thissen Afdeling Geografie, Planologie en Internationale Ontwikkelingsstudies UNIVERSITEIT VAN AMSTERDAM
description
De geschiedenis van dorpen: omgaan met verandering. Frans Thissen . Universiteit van Amsterdam. Afdeling Geografie, Planologie en Internationale Ontwikkelingsstudies. De geschiedenis van dorpen. De geschiedenis van dorpen = - PowerPoint PPT Presentation
Transcript of De geschiedenis van dorpen: omgaan met verandering
De geschiedenis van dorpen: omgaan met verandering
Frans Thissen
Afdeling Geografie, Planologie en Internationale Ontwikkelingsstudies
UNIVERSITEIT VAN AMSTERDAM
De geschiedenis van dorpen - Ottersum - 12 september 2013
UNIVERSITEIT VAN AMSTERDAM
De geschiedenis van dorpen
De geschiedenis van dorpen
= de persoonlijke
verhalen van dorpsbewoners over
omgaan met verandering
UNIVERSITEIT VAN AMSTERDAM
Leefbaarheid en Sociale VitaliteitLeefbaarheid: oordeel van
bewoners over hun omgeving (wordt de omgeving door bewoners als passend ervaren)
Sociale vitaliteit: inspanningen en initiatieven van bewoners gericht op hun omgeving
Traditionele sociale vitaliteit: meedoen en/of trekker zijn
Vernieuwende sociale vitaliteit: Openstaan voor en een bijdrage leveren aan verandering
De geschiedenis van dorpen - Ottersum - 12 september 2013
Bewoners Omgeving
De geschiedenis van dorpen - Ottersum - 12 september 2013
UNIVERSITEIT VAN AMSTERDAM
Verandering en OnzekerheidGeert Mak (1996): “hoe langer ik in het dorp verbleef, des te meer besefte ik dat het eigenlijk allemaal nog moest beginnen. Alleen: niemand wist wát moest beginnen, en waarheen het ging”
De geschiedenis van dorpen - Ottersum - 12 september 2013
UNIVERSITEIT VAN AMSTERDAM
Sociale infrastructuur van dorpen Voorzieningen
Verenigingen
Activiteiten
De geschiedenis van dorpen - Ottersum - 12 september 2013
UNIVERSITEIT VAN AMSTERDAM
De ‘kleine keuterij’ van Jacobus Thissen en Anna Gertruda Jansen
De geschiedenis van dorpen - Ottersum - 12 september 2013
UNIVERSITEIT VAN AMSTERDAM
Jacobus Thissen: machinist NBDS
De geschiedenis van dorpen - Ottersum - 12 september 2013
UNIVERSITEIT VAN AMSTERDAM
Het gezin Thissen
Jan
Nel
BenFrans
HenTheiMarie
GerritPiet
De geschiedenis van dorpen - Ottersum - 12 september 2013
UNIVERSITEIT VAN AMSTERDAM
Woningen broers Thissen na WO II
Frans
Gerrit
Jan
Ben
De boerderij: Hen
Piet
De geschiedenis van dorpen - Ottersum - 12 september 2013
UNIVERSITEIT VAN AMSTERDAM
Evacuatie, Schade en Wederopbouw
De geschiedenis van dorpen - Ottersum - 12 september 2013
UNIVERSITEIT VAN AMSTERDAM
Evacuatie, Schade en Wederopbouw
De geschiedenis van dorpen - Ottersum - 12 september 2013
UNIVERSITEIT VAN AMSTERDAM
Evacuatie, Schade en Wederopbouw
De geschiedenis van dorpen - Ottersum - 12 september 2013
UNIVERSITEIT VAN AMSTERDAM
Ontwikkelingsgebieden
De geschiedenis van dorpen - Ottersum - 12 september 2013
UNIVERSITEIT VAN AMSTERDAM
Ontwikkelingsgebieden
Werkloosheid en armoede• Economische
overbevolking van het platteland
• Nederlandse werkgelegenheid: van ‘handel en landbouw’ naar ‘handel en industrie’
• Weerstand tegen pendel, migratie en emigratie
Sociale achterstand• Sociaal zwakke milieus:
grensmilieus met smokkel, en door omgeving geaccepteerde ‘handigheid’
• Autochtoon karakter: Dorpscentrisme en Rivaliteit tussen dorpen
De geschiedenis van dorpen - Ottersum - 12 september 2013
UNIVERSITEIT VAN AMSTERDAM
Groei
1960 1967 1974 1981 1988 1995 2002 2009 2016 2023 2030 2037 2044 2051 2058-0.5
0.0
0.5
1.0
1.5
2.0
2.5
Bevolkingsontwikkeling per jaar
in %, 1960-2060
WereldNederland
Europa
Bron: Wim Derks, Kenniscentrum voor Bevolkingsdaling en Beleid
De geschiedenis van dorpen - Ottersum - 12 september 2013
UNIVERSITEIT VAN AMSTERDAM
Groei
Bron: CBS, KcBB ; Wim Derks, Kenniscentrum voor Bevolkingsdaling en Beleid
19481951
19541957
19601963
19661969
19721975
19781981
19841987
19901993
19961999
20022005
20082011
0
50
100
150
200
250
300
350
400
450
500
Materiële welvaart:Bruto Binnenlands Product per inwoner, Nederland, 1948-2011 (1948=100)
De geschiedenis van dorpen - Ottersum - 12 september 2013
UNIVERSITEIT VAN AMSTERDAM
Frans Thissen sr. (1911-1980)• Vanaf 15 september 1945: werkzaam bij de
Schade Enquête Commissie, als enquêteur• Vanaf 1 oktober 1947: idem als controleur• Vanaf 1 maart 1948: werkzaam bij de Directe
Belastingen als buitengewoon kommies• 1949: Overgeplaatst naar Heemstede
UNIVERSITEIT VAN AMSTERDAM
De geschiedenis van dorpen - Ottersum - 12 september 2013
Veranderingen in dorpenHet Autonome dorp:• Bloei van het autonome dorp tijdens de
Wederopbouw: 1950-1970• Nieuwe welvaart bleef in het dorp• Het autonome dorp als ‘machtig beeld’
Opkomst van het Woondorp vanaf 1970: • Verplaatste consumptie (automobiliteit)• Schaalvergroting: in het sociale en
economische domein• Toegenomen belang van de woning zelf
De geschiedenis van dorpen - Ottersum - 12 september 2013
UNIVERSITEIT VAN AMSTERDAM
Autochtone of autonome dorp
• Je bent er geboren of opgegroeid, je komt ‘van het dorp’ (leefpaden)
• Je werkt er en je doet er je boodschappen: je woont ‘op het dorp’ (dagpaden)
• Traditioneel referentiekader: machtig beeld
Woondorp
• Je bent er gaan wonen om de mooie woning en aangename woonomgeving
• Voor je sociale contacten en voorzieningen ben je niet afhankelijk van het dorp
• Opkomend referentiekader
Dorpen (en hun bewoners) in verandering
UNIVERSITEIT VAN AMSTERDAM
Leefbaarheid in het autonome dorp
De geschiedenis van dorpen - Ottersum - 12 september 2013
20
UNIVERSITEIT VAN AMSTERDAM
Leefbaarheid in het woondorp
De geschiedenis van dorpen - Ottersum - 12 september 2013
21
De geschiedenis van dorpen - Ottersum - 12 september 2013
UNIVERSITEIT VAN AMSTERDAM
Actuele veranderingen in dorpen• Bevolkingsverandering: vergrijzing is belangrijker dan
bevolkingsdaling• Verdere schaalvergroting en lokaal verlies (maar ook
winst!) van functies: sluiten van dorpsschool• Politieke vragen: Moet de overheid een leefbare omgeving
voor iedere bewoner van dorpen aan de rand van Nederland garanderen?
• Europeanisering en globalisering: andere betekenis van Europese binnengrenzen: arbeidsmigratie
• Decentralisatie: steeds hogere verwachtingen van lokale overheid en de burger
UNIVERSITEIT VAN AMSTERDAM
Wat is nodig voor een leefbaar en sociaal vitaal dorp?
1. Kwaliteit van de woonfunctie (woning en directe woonomgeving)
2. Ontmoetingsplekken die zich kenmerken door ‘openheid’ naar alle bewoners
3. Sociaal kapitaal: bewoners met grote sociale netwerken die kunnen binden maar ook bruggen kunnen en willen bouwen
4. Actieve oriëntatie van bewoners op de veranderende identiteit van hun dorp: “vertellen van verhalen”
De geschiedenis van dorpen - Ottersum - 12 september 2013
De geschiedenis van dorpen - Ottersum - 12 september 2013
UNIVERSITEIT VAN AMSTERDAM
Peter Thissen (geboren in Amsterdam 4 juni 1974, opgegroeid in Haarlem)
• Opleiding: Boskoop (MBO), Delft (propedeuse HBO), Maastricht (Master Economie, International Business)
• Werk: Intervet (Boxmeer; Larnaca (Cyprus)); Nutreco (Boxmeer)
• Wonen: Nijmegen, Limassol (Cyprus), Utrecht
De geschiedenis van dorpen: omgaan met verandering
Frans Thissen
Department of Geography, Planning and International Development Studies
UNIVERSITEIT VAN AMSTERDAM
