De etende stadVoedsel en stedelingen

Erik de Bakker en Karen Hoogendam

OOpbouw presentatie

1. Enkele illustraties

2. Consumenten

3. Voedselsystemen

4. Sociologie van de stad

5. Vervlechten en verbinden

6. Thema’s voor de toekomst

Italo Calvino: Leonia

Waar de vuilnismannen hun lading brengen, vraagt niemand zich af, maar elk jaar breidt

de stad zich verder uit, en moeten de vuilnishopen meer achteruit wijken; de

hoeveelheid afval wordt steeds ontzagwekkender. Een fort van

onverwoestbare resten omringt Leonia, en aan alle kanten steekt het boven de stad uit

als een bergmassief.(..)

Misschien is de hele wereld wel overdekt met afvalkraters, ieder met in het centrum een metropool van ononderbroken eruptie.

Voedsel en de stad is actueel

Proeftuin Amsterdam: stad en ommeland Verbinding Verduurzaming Gezondheid Cohesie

Resto VanHarte Laagdrempelige eetgelegenheden Samenwerking lokale sleutelfiguren Problematiek van sociaal isolement

Van kasplantje naar krachtbron?

Levensvatbaar of linkse hobby?

New York: Food Works

Toronto’s Food Charter

Food security ....... means no-one in the city goes to bed hungry makes the city more affordable means every child gets a head start saves on medical care means more local jobs Is environmentally friendly Reduces traffic pollution Is good business Means waste not, want not Is neighbourly

1. Consumptie als maatschappelijk fenomeen

Een ondergeschoven kindje Homo economicus Homo psychologicus Homo sociologicus Dualiteit van sociale structuren

(Anthony Giddens)

De januskop van consumptie (i)

Disneyisering (Bryman) Thematiseren Hybride consumptieplaatsen Merchandizing Acterend personeel

McDonaldisering (Ritzer) Efficientie Berekenbaarheid Voorspelbaarheid beheersbaarheid

De januskop van consumptie (ii)

Consumenten als agents of change Culturele creatieven Verantwoorde consumenten Lohas

Alternatieve voedselbewegingen Slow Food Community Supported Agricultural Schemes

(CSA) Community gardens (prosumption)

2. Voedselsystemen nader beschouwd

Staan we op een kruispunt?

Voedselverspilling in vogelvlucht

In NL: 40% van de voedselproductie weggegooid 15% door producenten 8% door industrie en handel 5% door supermarkten en horeca 10% door consumenten

Motivatie, kennis en cultuur

Strijd tussen paradigma’s (Lang en

Heasman) Productionistisch paradigma Levenswetenschappelijk paradigma Ecologisch paradigma

Zal het levenswetenschappelijk paradigma technologische successen weten te presenteren die als een overtuigende oplossing worden ervaren, of zal het ecologisch paradigma, nu in de rol van underdog, uiteindelijk naar voren treden als de oplossingsroute die op brede navolging kan rekenen?

De stad is steeds meer onderworpen aan de imperatieven van een zich voortdurend

uitbreidende consumptiemaatschappij en heeft daarbij haar vermogen om haar identeit te

bewaren als geheel verloren.

(..)

De snelle teloorgang van de Amerikaanse provinciale steden na de Tweede Wereldoorlog is het gevolg van de gecombineerde werking van

snelwegen, voorsteden en supermarktenKenneth Frampton, Moderne architectuur

(1988)

3. Stedelijke ontwikkelingen

Sociologie van de stad (i)

De januskop van de stedelijke ervaring Blasé (Simmel): afstomping en onverschilligheid Kosmopolitisme

Sinds 1950: opkomst van mega-cities Omstreeks 2006: aantal stedelingen in de

wereld overschrijdt aantal niet-stedelingen Verwachting 2050: 80% woont in steden

Sociologie van de stad (ii)

Ontwikkeling vansubculturen en leefstijlen

Ruimtelijk-sociale gevolgenvan (sub)urbanisatie

Leefbaarheid en veiligheid(Jane Jacobs)

Functie van de publieke ruimte Sociaal-economische

tegenstellingen in global cities

Vervlechten en verbinden van:

Consumptiesociologische kennis Kennis voedselsystemen en

voedselbeleid Stadssociologische kennis

Voedsel en stedelingen: onderwijs en onderzoek Hungry City van Carolyn Steel

Pleidooi voor nieuw verbond tussen steden en hun (mondiale) achterlanden waarin welzijn én duurzaamheid zijn gegarandeerd

Thema’s voor ‘de etende stad’: Etnische horeca Ontwikkeling van stedelijke eetpatronen Voedselverspilling en duurzaam hergebruik Gezondheid en de stad: fast food versus slow food Stadslandbouw en community-building Nieuwe vermarktingsconcepten