‘De Discotheek in beeld’ is een gratis publicatie van

Van Spronsen & Partners horeca-advies

in beeld Discotheek De

Jaargang: 2012

Inleiding

Even voorstellen…

Van Spronsen & Partners horeca-advies

Van Spronsen & Partners horeca-advies is onderdeel van de Van

Spronsen & Partners groep. Hiertoe behoren tevens de volgende

onafhankelijke bedrijven: horeca-salarisadministratie, horeca-

administratie en gastvrije trainingen. Onder het motto “Anders

denken, anders doen” zijn wij al 25 jaar actief binnen de horeca- en

leisuremarkt en stellen wij de opdrachtgever en zijn doel centraal.

Werkzaamheden van horeca-advies bestaan voornamelijk uit het

uitvoeren van haalbaarheidsonderzoeken, bedrijfsdoorlichtingen, en

rendementsverbeteringen, het ontwikkelen van nieuwe

horecaconcepten, het opstellen van marketing en

communicatieplannen en het geven van management-ondersteuning.

Het brancheonderzoek ‘De Discotheek in Beeld’ is één van de

onderzoeken die wij gratis op onze website www.spronsen.com

publiceren. Wij schrijven onderzoeken, zoals De Restaurantsector in

beeld, De Hotelsector in beeld en De Fastservicesector in beeld. Kijk

voor meer publicaties op www.spronsen.com/nl/brancheinformatie.

Kijk voor meer informatie over onze andere afdelingen op www.salaris-

spronsen.nl, www.rollemapartners.nl en www.training-spronsen.nl

1

Natuurlijk bestaat de discotheek over 10 jaar nog

Of dit echter het geval zou zijn over 10 jaar was wel de vraag die wij onszelf

hebben gesteld toen wij in de herfst van 2011 een persbericht publiceerde

over de ontwikkelingen binnen de discothekenbranche. Wat geen nieuws meer

is, is dat deze branche het zwaar te verduren heeft, wat ook duidelijk naar

voren komt uit de cijfers. Verschillende (horeca)ondernemers vielen hierover,

de discussie laaide op en ging een eigen leven leiden.

Wij zijn echter van mening dat de discotheek nooit zal uitsterven. Er zal altijd

behoefte blijven aan discotheken. Wat veranderd is, is dat de ondernemer

harder aan de markt zal moeten trekken. Jongeren worden steeds

veeleisender, omdat we steeds meer verwend worden door alle verschillende

belevingsaspecten binnen het dagelijks leven. Tijdens het uitgaan verwachten

de jongeren dan ook iets te beleven, waarvoor ze dan ook bereid zijn geld uit te

geven.

Voor het Nightlife Magazine van maart/april 2012 hebben wij opnieuw onze

visie op de markt gegeven. Vanuit de basis van die gegevens is dit

brancheonderzoek opgebouwd. Dit hebben we uitgebreid met een blik op het

buitenland, trends en een uitgebreidere versie van onze visie op de toekomst.

De discothekenbranche staat al een

tijdje op een omslagpunt. De zwakkere

bedrijven zijn aan het omvallen (wat

natuurlijk ook binnen de totale horeca

gebeurt), en nieuwe concepten en visies

op de branche zijn aan het ontstaan. Al

met al blijft het een interessante

branche. Met dit brancheonderzoek

geven we de huidige ontwikkelingen

weer (hoezeer deze ook negatief over

kunnen komen), maar willen we vooral

ondernemers inspireren en nieuwe

deuren openen.

Veel leesplezier! Guido Verschoor

Brancheontwikkeling 3

Consument 5

Trends & ontwikkelingen 8

Toekomstvisie 10

Inhoudsopgave

2

Buitenland 6

Concurrentie 7

Al enige tijd wordt de noodklok geluiden voor de

traditionele discotheek in Nederland. Het afgelopen

jaar sloten per saldo weer 27 discotheken de deuren.

Innoveren, verrassen en samenwerken zouden

ondernemers het hoofd moeten gaan bieden.

Het aanbod van discotheken is in 2011 afgenomen

met 27 tot een totaal van 243, een daling van ruim

10%. Ten opzichte van tien jaar geleden is het aanbod

met ruim 38% gedaald.

Tussen 2010 en 2011 is de gemiddelde

verkoopoppervlakte met 2% gedaald naar 458m². Dit

betekent dat ook sommige grotere discotheken de

deuren hebben moeten sluiten. Afgelopen jaar

bedroeg de totale verkoopoppervlakte circa

111.000m², in 2002 was dit nog 146.000m². Dit is

een daling van ruim 31%.

10 discotheken minder in Zuid-Holland

In negen provincies is afgelopen jaar het aanbod

gedaald. Van alle provincies sloten in Zuid-Holland de

meeste discotheken (per saldo 10) hun deuren. In de

provincies Friesland (+3) en Flevoland (+1) steeg het

aanbod.

Kijken we naar de ontwikkeling over tien jaar, dan zien

we dat in de provincies Drenthe (-65%) en Groningen (-

57%) de sterkste daling te zien is.

De absolute afname was in de provincies Noord-

Brabant (-26) en Zuid-Holland (-22) het grootst. De

afgelopen tien jaar moesten in Nederland 38% van de

discotheken de deuren sluiten.

Brancheontwikkeling

3

Aantal discotheken en gemiddelde verkoopoppervlakte

220

240

260

280

300

320

340

360

380

400

420

20

02

20

03

20

04

20

05

20

06

20

07

20

08

20

09

20

10

20

11

Aa

nta

l

320

340

360

380

400

420

440

460

480

500

Oppe

rvla

kte

in m

2

Aantal discotheken Gem. verkoopoppervlakte

Ontwikkeling aanbod 2010-2011

0%

17%

13%

-4% -4% -9% -14% -17% -17% -21% -23%-17%

-25%

-20%

-15%

-10%

-5%

0%

5%

10%

15%

20%

Fle

vola

nd

Fri

es

land

Utr

ech

t

Geld

erl

an

d

Noord

-Holl

and

Ze

ela

nd

Dre

nth

e

Gro

nin

gen

Noord

-Bra

bant

Overi

jsse

l

Lim

burg

Zu

id-H

oll

and

Bron: Bedrijfschap Horeca en Catering

Brancheontwikkeling

3

Discotheken in trek bij toeristen

Hiernaast is het aantal discotheken per 10.000

inwoners tussen de 15-29 jaar weergegeven

(dichtheid). Wat opvalt is dat de toeristische

provincies Friesland, Zeeland en Limburg de grootste

dichtheid hebben. Dit duidt erop dat in deze

provincies het toerisme een belangrijke doelgroep is

voor de discotheken. Verder opmerkelijk is dat de

Randstadprovincies Utrecht en Zuid-Holland de

laagste dichtheid hebben. Een verklaring hiervoor zou

kunnen zijn dat er in deze provincies een meer divers

aanbod is qua dansgelegenheden (clubs, beachclubs

en danscafés), waardoor er meer concurrentie is.

Ruimte op de dansvloer in Friesland

In de tabel hiernaast wordt de gemiddelde

oppervlakte van discotheken per provincie

weergegeven. De provincies Overijssel en Drenthe

hebben gemiddeld de grootste discotheken. Zeeland

heeft met afstand de kleinste discotheken van

Nederland.

Ook wordt er gekeken naar het aantal jongeren (15-

29 jaar) per m² discovloer. Het drukst op de

dansvloer is het in Zuid-Holland, waar 51 jongeren

een vierkante meter discovloer moeten delen. In

Friesland hebben de jongeren de meeste ruimte.

Top 10 gemeenten

Amsterdam blijft de gemeente met de meeste

discotheken. Rotterdam behoudt de tweede plaats,

ondanks dat het afgelopen jaar het aanbod met maar

liefst zes discotheken is afgenomen. Stijgers zijn

Almere en Arnhem, beiden van vier naar vijf

discotheken. In de gemeente Utrecht daalde het

discotheekaanbod van zes naar vier waardoor ze net

buiten de top 10 valt.

Bron: Bedrijfschap Horeca en Catering 4

ProvincieGem.opper-

vlakte in m²

Jongeren per

m²

Zuid-Holland 401 m² 51

Utrecht 515 m² 36

Zeeland 196 m² 31

Noord-Brabant 474 m² 31

Gelderland 505 m² 28

Noord-Holland 426 m² 27

Groningen 489 m² 25

Flevoland 469 m² 24

Limburg 476 m² 21

Drenthe 638 m² 19

Overijssel 667 m² 16

Friesland 364 m² 11

Nederland 458 m² 27

Provincie Disco's 15-29 jaar Dichtheid

Friesland 27 112.574 2,4

Zeeland 10 60.710 1,6

Limburg 19 188.476 1,0

Overijssel 20 208.993 1,0

Flevoland 7 77.264 0,9

Noord-Holland 43 492.274 0,9

Groningen 10 123.223 0,8

Drenthe 6 74.512 0,8

Gelderland 25 355.817 0,7

Noord-Brabant 30 434.247 0,7

Utrecht 13 238.857 0,5

Zuid-Holland 33 675.533 0,5

Nederland 243 3.042.480 0,8

Top 10 gemeenten 2002 2011 %2002-2011

Amsterdam 20 14 -30%

Rotterdam 17 8 -53%

Den Haag 8 6 -25%

Arnhem 5 5 0%

Almere 2 5 150%

Terschelling 2 4 100%

Noordwijk 4 4 0%

Schouwen-Duiveland 6 4 -33%

Súdwest Fryslân 5 4 -20%

Haarlem 2 4 100%

71 58 -18%

Consument Dalende bezoekparticipatie en besteding

De afgelopen zes jaar is de bezoekparticipatie (het percentage

mensen in de leeftijdscategorie 15-64 dat een discotheek

bezoekt) fors gedaald. In 2006 bedroeg de bezoekersparticipatie

5,3%, in 2011 bedroeg dit nog maar 1,9%. Wel moet worden

opgemerkt dat de daling tussen 2010 en 2011 een stuk minder

sterk was dan hiervoor. De gemiddelde besteding maakte juist

een sterke daling door; tussen 2010 en 2011 daalde de

gemiddelde besteding met bijna één euro naar € 14,85. Dit

bedroeg in 2006 nog € 17,40, een daling van bijna 15%.

5

Bezoekparticipatie en gemiddelde besteding

0%

1%

2%

3%

4%

5%

6%

20

06

20

08

20

10

20

12

20

14

20

16

20

18

20

20

Bezo

ekp

art

icip

ati

e

€ 12

€ 13

€ 14

€ 15

€ 16

€ 17

€ 18

Gem

idd

eld

e b

este

din

g

Bezoekersparticipatie Gemiddelde besteding

Bron: Bedrijfschap Horeca en Catering

5

Buitenland

Foto: www.brandactivation.nl/node/1106

Ushuaïa Ibiza Beach Hotel

In het Ushuaïa Ibiza Beach Hotel zijn

verschillende Facebook-checkpoints

te vinden. Via deze checkpoints en

bijbehorende RFID-bandjes, kunnen

gasten en feestgangers foto’s

maken en direct uploaden op hun

Facebook–pagina’s.

Foto: www.tips-please.blogspot.com/

La Plage Rouge Marrakech

La Plage Rouge is een zwembad

met strand in Marrakech, wat ‘s

avonds wordt omgetoverd tot

discotheek. In het bijbehorende

restaurant Le White worden Franse

gerechten geserveerd, waarmee het

ultieme lounge-dagje compleet is.

Foto’s: www.hdo.it

Hostaria dell’Orso

Hostaria dell’Orso is een restaurant

in het centrum van Rome, bekroond

met een Michelinster. Het is

gevestigd in een historisch gebouw,

wat ook een discotheek biedt en

zeer bekend is onder inwoners uit

de omgeving. Na je diner kan je dus

gelijk achter aansluiten in de rij voor

de discotheek.

6

Foto: www.loveibiza.net Foto: www.dutchcowboys.nl

Foto’s: La Plage Rouge

Concurrentie Concurrentie is groot

Redenen voor de dalingen zijn nog steeds te vinden in het in het grote

aanbod van dancefestivals de afgelopen jaren. In het hoog seizoen

(vanaf mei tot en met september) zijn er wekelijks meerdere festivals

af te struinen. Festivals bieden een gevarieerd aanbod in artiesten en

muziekstijlen en is hierdoor dus vrij toegankelijk. Al moet gezegd

worden dat ook deze festivals het moeilijk hebben uitverkocht te

raken, wat met name komt door een extreem groot aanbod.

Voorbeelden hiervan zijn Dance Valley die afgelopen jaar zelfs het 2e

kaartje gratis aanbood en Extrema wat vanaf dit jaar kleiner en

goedkoper wordt.

Andere belangrijke oorzaken van de dalende bezoekersaantallen en

bestedingen zijn de veranderende uitgavenpatronen (meer geld aan

bijvoorbeeld mobiele telefonie), de trend dat jongeren steeds meer

thuis drinken en het slechte economische klimaat. Ondanks dat

Nederland de laagste jeugdwerkloosheid van Europa kent, is deze

toch gestegen naar 8,6%.

Ook speelt de social media een grote rol. Waar vroeger de discotheek

of andere uitgaanslocatie ook diende om vrienden en nieuwe mensen

te ontmoeten en bij te kletsen, heeft de social media deze rol

overgenomen. Via social media ontmoeten we nieuwe mensen en

kletsen we bij met vrienden, dit doen we dus niet meer in de

discotheek. Wanneer jongeren een avondje gaan stappen, is de focus

verplaatst naar beleving. Jongeren willen vermaakt worden en stellen

hogere eisen.

Uitgaan doen we allang niet meer alleen in de traditionele discotheek.

Concurrentie is ook te vinden vanuit de poppodia, en concepten zoals

de Westergas-fabriek en Sugar Factory met een breed en gevarieerd

aanbod voor een breed publiek. Ook is VRIJ op vrijdag een voorbeeld

hiervan. Sinds 2008 wordt dit op verschillende vrijdagen op

spectaculaire locaties georganiseerd, zoals in het Okura Hotel en in de

Westerkerk in Amsterdam met verschillende dj’s en live acts. Een

ander voorbeeld is Bungalup, een weekend georganiseerd op en door

Center Parcs De Eemhof; een weekend lang optredens van artiesten

en dj’s in het vakantiepark.

7

Foto: www.dj2dj.nl

Bron: www.vrijopvrijdag.nl

Foto: www.barkers.nl

7

Trends en ontwikkelingen

Champagnebier

Brouwerij Bosteels heeft met deze ´Deus

Brut des Flandres´ een alternatief voor

champagne bedacht voor op oudejaarsavond.

Het bier is gebrouwen in België en de drank is

vervolgens gerijpt in Frankrijk volgens de

Champenoise methode.

Insectencocktail

In de VS en Groot-Brittannië maken bar-keepers

steeds vreemdere cocktails. Zowel

reuzenmieren, megasprinkhanen als harige

spinnen worden als ingrediënt gebruikt.

Sommige insecten zijn slechts ter decoratie en

anderen worden geroosterd om het drankje meer

smaak te geven. Een bar in Londen serveert zelfs

een cocktail met gebakken tarantalu en

schorpioen!

Luxe Jello Shots

Een leuk en trendy idee om 'Jello' shots in

plaats van cocktails en anders shotjes te

presenteren. Met gebruik van exotische

ingrediënten en creatieve mallen worden Jello

shots gemaakt, zoals de blue martini,

strawberry margarita en blueberry gin sour.

Leuk idee om als aperitief te presenteren?

Bekijk de website voor recepten.

www.yummly.com/recipes/jello-shot

Aperol Spritz

Dit Italiaanse drankje is al tientallen jaren oud

maar begint langzaam heel Europa te veroveren.

Het oranje drankje bestaat uit een mix van

Aperol, prosecco en soda, en smaakt naar de

zoete en bittere smaak van sinaasappels met

kruiden, heerlijk afgemaakt met een ijsblokje en

een schijfje sinaasappel.

Happy drinks

Op initiatief van Pierre Wind en het Trimbos-

instituut is het barconcept Happy Drinks

gelanceerd. De website happydrinks.nl bevat

verschillende recepten voor alcoholvrije

cocktails die zijn ingedeeld in de categorieën

'Strength', ' Social', 'Love' en 'Strange'. De

inspiratie kwam uit de vele berichten over het

coma-zuipen en het zeer beperkte aanbod

van alcoholvrije drankjes in de horeca.

8

BarTune app

Met de BarTune app kunnen gasten zelf bepalen

welke muziek ze willen horen uit de boxen. Dit

kan door je aan te melden bij een deelnemende

kroeg en uit de beschikbare nummers je

favorieten te kiezen. Zo kan iedereen in de bar

genieten van het nummer dat jij hebt gekozen.

Trends en ontwikkelingen

Stappie App

Ruim vijftig Bredase horecaondernemers

hebben in samenwerking met vijftien

studentenreisorganisaties een app

uitgebracht speciaal voor het stappen in

Breda. De app verwerkt gegevens vanuit

Twitter en Facebook, zo kunnen de

gebruikers opzoeken waar vrienden zijn,

referenties delen en inchecken. Stappie

Amsterdam is recent ook gelanceerd.

Cocktailbar met 3 Michelinsterren?

The Aviary is een luxe en exclusieve cocktailbar

in Chicago, geopend door de chefs Grant Achatz

en Nick Kokonas. Hier worden cocktails

verheven tot ware 'gerechten', gecreëerd en

bereid in een state-of-the-art keuken, waar zowel

innovatie wordt toegepast als traditie in ere

wordt gehouden. Je kan enkel reserveren en op

uitnodiging kan je een kijkje komen nemen en de

ervaring beleven.

Pop-up cocktailbar

'Whiskey Tango Foxtrot' is een pop-up

cocktailbar in New York, bedacht door Max

Messier en is immens populair. Hij creëert

cocktails, gemaakt van zelfgemaakte

vermouth en siropen. Regelmatig is hij zelfs

ook bij mensen thuis te vinden om de

mooiste creaties te shaken. Afgelopen

zomer heeft hij een cocktailbar geopend in

Brooklyn.

Branchevervaging?

De Impact Coiffure is een kapsalon die 's avonds

verandert in een bar. Hoewel men hier overdag

ook terecht kan voor een drankje, ligt 's avonds

de nadruk op het socialisen, ook al kan men er

dan ook nog gewoon geknipt worden. Er zijn

momenteel twee vestigingen te vinden, beiden in

Nice, waar elke avond 2 dj's draaien.

Create the Club of the Future

Heineken kwam vorig jaar met het originele idee

om door middel van co-creatie met

kledingontwerpers, grafische vormgevers,

interieurdesigners en projectontwikkelaars de

nachtclub van de toekomst te creëren. Het

concept wordt gepresenteerd tijdens de Milaan

Design Week in april 2012.

Primeur in Nederland: Discotanken

Tankstation De Lucht had eind vorig jaar

een ludieke avond. De eigenaar toverde

zijn shop om in een heuse discotheek,

voorzien van discolichten, gratis

alcoholvrije drankjes en een dj. Dit omdat

veel bezoekers van het tankstation op weg

waren naar een technofeest in het nabij

gelegen Den Bosch. Mooi voorbeeld van

samenwerking met andere ondernemers.

9

10

Toekomstvisie Natuurlijk verdwijnt de discotheek niet. Indien we de negatieve trendlijn

van de dalende besteding en bezoekparticipatie doortrekken is over tien

jaar de discotheek nagenoeg verdwenen. Maar de discotheek zal nooit

helemaal verdwijnen. De vraag is alleen waar het dieptepunt zal liggen.

Vooral in de toeristische provincies zal de discotheek blijven bestaan, al

moeten de ondernemers wel blijven vernieuwen om de veeleisende

jongeren aan zich te binden. We verwachten dat het aanbod in

discotheken zal dalen tot 220 discotheken eind 2012.

Zware periode. De markt blijft in zwaar verkeren. Zeker wanneer de

plannen van accijnsverhoging op alcohol van 50% in 2013 (voorstel

Jellinek en Trimbos-instituut), door het kabinet worden uitgevoerd. Of

wanneer de alcohol-leeftijd van 16 naar 18 jaar wordt verhoogd. Dit type

maatregelen zullen discotheekeigenaren direct in hun portemonnee

voelen. Daarnaast zullen deze maatregelen het thuis indrinken en het

elkaar ontmoeten in de zuipketen vergroten. En daar zitten zowel de

overheid als de ouders en de discotheekeigenaren niet op te wachten.

Tweedeling binnen de markt. Er is een tweedeling in de discotheken aan

het ontstaan. Enerzijds zet de traditionele discotheek zijn bestaan voort in

de toeristische gebieden. Anderzijds zullen de pop-up discotheken

verschijnen, waarbij (deels) leegstaande bedrijven of fabrieken de perfecte

locatie bij uitstek bieden, welke zich voornamelijk buiten de stadscentra

bevinden. Het credo blijft om verliesgevende uren rendabeler te maken,

waarbij dus ook gedacht kan worden aan mengvormen, waarbij een

gebouw bijvoorbeeld doordeweeks als beurshal, schoolgebouw of

kinderopvang wordt gebruikt. Het zou hierbij zelfs mogelijk zijn dat er

meerdere huurders van een gebouw komen, waarbij de vaste lasten voor

een deel gedeeld kunnen worden. In Berlijn zijn daar al verschillende

voorbeelden van, overdag een kantoorgebouw, ‘s avonds op de 15e

verdieping een discotheek met een terras met prachtig uitzicht over de

stad. In Parijs worden er al kookcursussen, wijn/bierproeverijen,

cocktailworkshops en kinderfeestjes georganiseerd in

horecagelegenheden die op dat moment gesloten zijn. Een mooi voorbeeld

is het Fiber festival wat afgelopen maart werd georganiseerd in de

discotheek Trouw in Amsterdam. Tijdens dit festival komen kunst- en

muziekliefhebbers bij elkaar voor een dag- en avondprogramma rond

audiovisuele ontwikkelingen.

Concurrentie blijft groot. De concurrentie is en blijft groot voor de discothekensector.

Vanuit verschillende kanten wordt de markt aangevallen, zoals dance festivals, dance

concepten en strandpaviljoens. Maar tegenwoordig heeft de retailsector ook de strijd

geopend, wat duidelijk wordt met het voorbeeld van de kapper in Nice, die zijn salon ‘s

avond omtovert in een club. Branchevervaging treed op en zet door. Kijk ook een wat

deze concurrentie organiseert voor hun gasten, wat kan je daarvan als ondernemer

leren? Zo is het pop-up effect van discotheken op “vreemde” locaties geen alternatief

voor discotheekondernemers maar het pop-up effect kan natuurlijk wel op andere

manieren gebruikt worden binnen een discotheek.

Aan de markt blijven trekken. Daarom is het belangrijker dan ooit tevoren de

concurrentiestrijd aan te gaan. Creatieve oplossingen moeten gezocht worden en

hiermee moet aan de markt getrokken worden. Hierbij kan gedacht worden aan het

zoeken van samenwerkingen; co-creaties met andere bedrijven, met organisaties of

met leveranciers. Maar ook gastenparticipatie van is belang. De ondernemer moet

weten waar de doelgroep zich bevindt en hoe deze aan te spreken. In samenwerking

met je gasten heb je de antwoorden op deze vragen.

Creëer een unieke beleving. De ondernemer moet zijn creativiteit in de strijd gaan

gooien. Het belevingsaspect zal een grotere rol gaan spelen dan ooit daarvoor.

Wanneer een unieke beleving een toegevoegde waarde aan de stapavond geeft, zijn

jongeren bereid meer geld uit te geven. Het prijsniveau speelt dan geen rol voor deze

doelgroep.

11

Bronnenlijst Bedrijfschap Horeca en Catering

www.nightlifemagazine.nl

www.horecatrends.com

www.brandactivation.nl

www.loveibiza.nl

www.dutchcowboys.nl

www.tips-pleas-blogspot.com

www.laplagerougemarrakech.com

www.ushuaiabeachhotel.com

www.hdo.it

www.dancevally.nl

www.dj2dj.nl

www.vrijopvrijdag.nl

www.barkers.nl

www.bungalup.nl

www.trimbos.nl

www.horecaentree.nl

Bekijk ook onze andere brancheonderzoeken

op www.spronsen.com/nl/brancheinformatie