1

Jaarverslag 2012

de Bibliotheek Veluwezoom

2 3

De bibliotheek in bewegingIn 2012 waren voor de Bibliotheek Veluwezoom enkele organisatorische veranderingen, ingegeven door forse gemeentelijke bezuinigingen, onvermijdelijk. Desondanks konden bezoekers, leden en educatieve instellingen gebruik maken van een aantrekkelijk scala aan diensten en activiteiten.

Na ingrijpende bezuinigingen door de gemeente Rheden en de gemeente Renkum

heeft de Bibliotheek Veluwezoom haar organisatie in 2012 zowel intern als extern

moeten herinrichten. De herinrichting leidde tot de sluiting van de Bibliotheek Rheden,

de verhuizing van de Bibliotheek Velp en een voorgenomen interne reorganisatie.

In samenwerking met andere Gelderse bibliotheken binnen het Gelders Netwerk,

is de Bibliotheek Veluwezoom in november 2012 overgegaan op het nieuwe

bibliotheeksysteem V-smart. De conversie ging, zowel intern voor medewerkers als

extern voor klanten, gepaard met de nodige problemen. Het oplossen van de ontstane

knelpunten heeft veel extra inspanningen gevergd.

Kortom, het afgelopen jaar hebben vooral bedrijfsmatige veranderingen veel tijd

en energie gevraagd van zowel management als medewerkers. De ontplooiing van

nieuwe initiatieven is hierdoor tijdelijk op een lager pitje gezet. Na de afronding van

de reorganisatie in het voorjaar van 2013 hopen wij onze blik weer (meer) naar buiten

te kunnen richten om zo onze leden, nu en in de toekomst, nog beter van dienst te

kunnen zijn én blijven.

Lianne Busser – directeur de Bibliotheek Veluwezoom

54

LezenOp allerlei niveaus en binnen uiteenlopende kringen wordt het steeds duidelijker dat de taalvaardigheid van ‘digitale’ burgers onder druk staat. Mede daarom lag onze focus in 2012 meer dan ooit op het kernthema Lezen.

Het aantal (volwassen) laaggeletterden daalt al jaren niet. Sterker nog, het aantal kin-

deren dat de basisschool met een taalachterstand verlaat groeit. De Bibliotheek

Veluwezoom zet daarom sterk in op de preventie van laaggeletterdheid, of anders

gezegd: op het stimuleren van het lezen bij ( jonge) kinderen.

BoekStartNa de gemeenten Renkum en Rheden is in 2012 ook de gemeente Rozendaal gaan

participeren in BoekStart. BoekStart stimuleert ouders al vroeg met hun kind te

praten en te lezen. De gemeente stuurt ouders van pasgeboren baby’s een brief met

een waardebon voor een gratis BoekStart-koffertje. Zij ontvangen het koffertje in de

bibliotheek, als zij hun kind lid maken. Ook consultatiebureaus wijzen ouders nog

eens op het belang van vroege taalontwikkeling en attenderen hen op de bibliotheek.

In 2012 telde de bibliotheek met name door BoekStart 1011 leden jonger dan 4 jaar.

De Bibliotheek op schoolDe Bibliotheek op school opende in 2012 in twee basisscholen: de Prinses

Beatrixschool in Wolfheze en ‘t Schaddeveld in Laag-Soeren. Beide scholen tekenden

na de zomer een driejarige samenwerkingsovereenkomst met de Bibliotheek

Veluwezoom.

De Bibliotheek op school slaat drie vliegen in één klap. In de eerste plaats hebben kin-

deren op school een mooie collectie leuke en spannende boeken binnen handbereik.

Daarnaast integreert de school ‘vrij lezen’ fundamenteel in haar lesprogramma. De

Bibliotheek Veluwezoom tenslotte zorgt met een lees/mediacoach voor activiteiten

op maat en leidt leerkrachten uit het primair onderwijs op tot leescoördinator door

middel van de cursus ‘Open Boek’. Alles met het doel het leesplezier bij kinderen te sti-

muleren en daarmee het aantal boeken dat ze lezen te verhogen. Uit onderzoek blijkt

immers dat ‘vrij lezen’ een positief effect heeft op de ontwikkeling van begrijpend

lezen, spelling, schrijven, grammatica en de woordenschat van kinderen.

6 7

Educatief abonnementNet als andere jaren maakten de basisscholen in onze gemeenten weer veelvuldig

gebruik van ons educatief abonnement. Zo telde de Bibliotheek Veluwezoom in 2012

onder meer:

- 77 groepsbezoeken van basisscholen

- 20 bezoeken van jeugdboekenschrijvers

- 13 voorleesvrijwilligers bij kinderdagverblijven en peuterspeelzalen in de

gemeente Rheden

- 11 groepen voor de Vertelvoorstellingen in de Kinderboekenweek

- 10 deelnemers aan de Nationale Voorleeswedstrijd

- 9 voorlichtingsbijeenkomsten over lezen met baby’s, peuters en kleuters

- 7 voorleesactiviteiten tijdens de Nationale Voorleesdagen

- 2 lezingen over dyslexie en de overgang naar het voortgezet onderwijs

VolwassenenOok voor volwassenen stond het jaar 2012 in het teken van ‘Lezen’. De Bibliotheek

Veluwezoom organiseerde rondleidingen voor cursisten Nederlandse Taal van het

ROC en participeerde in de bijeenkomst over laaggeletterdheid die werd georgani-

seerd door de gemeente Renkum.

Samen met onder andere Boekhandel Jansen & de Feijter uit Velp werd een groot

aantal literaire lezingen georganiseerd. We kijken terug op een lijst met aanspreken-

de namen en interessante boeken:

- Bettine Vriesekoop over ‘Duizend dagen in China’

- Vonne van der Meer over ‘De vrouw met de sleutel’ (Boekenweek)

- Mia Cornielje over ‘Mijn schaduw heeft een staartje’

- Marja Vuijsje over ‘Ons Kamp, een min of meer Joodse geschiedenis’

- Meet & Greet met Violet Leroy (Maand van het Spannende Boek)

- Arthur Japin over ‘Maar buiten is het feest’

- Ewout Kieft over de historische context van ‘De donkere kamer van Damocles’

van W.F. Hermans (Nederland Leest)

- Boekpresentatie Thea Witteveen’s ‘Op Kostschool: een jeugd in Doesburg’

98

Digitalisering en mediawijsheidDigitale media en mediawijsheid zijn een belangrijk speerpunt voor de Bibliotheek Veluwezoom. De bibliotheek vertaalt haar voortrekkersrol in een variëteit aan activiteiten en voorzieningen. Voor jong en oud!

InternetcaféIn het internetcafé wordt iedere maand een onderwerp behandeld dat met internet-

en computergebruik te maken heeft. Dit jaar kwamen zaken als internetbankieren,

digitale belastingaangifte, thuisnetwerken, de iPad, QR-codes en de bibliotheekcata-

logus aan de orde. Na een korte uitleg gingen de deelnemers zelf aan de slag en kon-

den zij vragen stellen.

De behoefte aan deze bijeenkomsten, die in samenwerking met de welzijnsinstelling

Solidez (gemeente Renkum) en Seniorweb Rheden worden georganiseerd, blijkt nog

steeds erg groot. In 2012 bezochten 972 mensen het internetcafé, een stijging van

8,6% ten opzichte van het jaar ervoor.

Week van de MediawijsheidTijdens de jaarlijkse ‘Week van de Mediawijsheid’ waren belangstellenden welkom in

de bibliotheken in Dieren en Oosterbeek voor een mediamiddag met informatie en

demonstraties. Verschillende moderne media, waaronder de e-reader en iPad, Twitter,

smartphones, internet en de Wii-spelcomputer passeerden de revue. De middag werd

begeleid door deskundige medewerkers van de bibliotheek, vrijwilligers van het inter-

netcafé en maatschappelijke stagiaires van Het Rhedens en het Dorenweerd College.

Medialab DierenIedere werkdag - tussen 15.00 en 17.30 uur - kunnen mensen onder begeleiding van

deskundige medewerkers gratis gebruikmaken van de aanwezige moderne appara-

tuur in het Medialab in de Bibliotheek Dieren.

Leerlingen van groep 8 werden speciaal uitgenodigd voor een interactieve mediales

in het Medialab. Met laptops, tablets, foto- en filmcamera’s, smartphones en het digi-

tale schoolbord van het Medialab en onder leiding van een mediacoach ontdekten 11

groepen leerlingen de vele mogelijkheden van de bibliotheek. Het resultaat verwerk-

ten ze in een flitsende Powerpoint-presentatie.

1110

Werk@renkumSinds januari 2012 verzorgen consulenten Werk en Inkomen van de gemeente

Renkum bijeenkomsten voor werkzoekenden in de Bibliotheek Oosterbeek. Tijdens

deze bijeenkomsten wordt, naast persoonlijke trajecten, ook aandacht besteed aan

het zoeken van werk via sociale media en internet. De bibliotheek ondersteunt hierbij

door het geven van workshops over het zoeken en vinden van informatie en het

gebruiken van sociale media hierbij.

Digitale boeken: Lees MeerOok in onze collectie wordt digitalisering steeds belangrijker. Via de online catalogus

konden al een aantal boeken digitaal geleend worden uit de eBook Eregalerij. Klanten

hebben via de catalogus ook toegang tot e-book klassiekers van schrijvers als

Shakespeare, Twain, Dickens, Nescio en Couperus in de ‘Gutenberg collectie’.

In 2012 is de Bibliotheek Veluwezoom ook gestart met het landelijke initiatief ‘Lees

Meer’ van Bibliotheek.nl. Via de website www.bibliotheek.nl/leesmeer kunnen zowel

leden als niet-leden na (gratis) aanmelding e-books vinden, die passen bij de plek

waar ze zich bevinden. Lees Meer zal voor iedereen beschikbaar blijven tot 1 juni 2013.

Digitale dienstverleningIn 2012 stond de teller van de website van de Bibliotheek Veluwezoom met 134.408

bezoeken 7,5% hoger dan in 2011. Het aantal unieke bezoekers nam met 4,5% toe tot

72.926 mensen. De bezoekers waren gemiddeld 2,11 minuten op de site; een toename

van ruim 20%. Het aantal bezochte pagina’s bleef met gemiddeld twee pagina’s per

bezoek gelijk aan het jaar ervoor.

De digitale nieuwsbrief van de Bibliotheek Veluwezoom werd dit jaar vier keer ver-

zonden aan bijna 5.300 nieuwsbrief-abonnees. Ook op Twitter heeft de Bibliotheek

Veluwezoom via @BiblVeluwezoom inmiddels een bescheiden groep volgers

opgebouwd.

1312

Focus en efficiencyEen heldere focus, kennisuitwisseling en schaalvoordelen: dát is wat de Bibliotheek Veluwezoom bewerkstelligt door actief de samenwerking te zoeken met andere partijen.

Heldere focusIn 2012 is door onze drie opdrachtgevende gemeenten het Bibliotheek Beleidskader

2012-2015 vastgesteld. Hierin wordt in algemene zin de rol en taken van de bibliotheek

in de gemeenten vastgelegd. Eind 2012 is dit nader gespecificeerd en is de opdracht

voor de bibliotheek omschreven in een viertal categorieën: de wettelijke taak, het

lokale beleid, de samenwerking met andere partners en de autonome bibliotheekta-

ken. Op basis van deze categorieën heeft de Bibliotheek Veluwezoom in 2012 haar eer-

ste Productenboek en Productbegroting opgesteld. Deze maakt goed inzichtelijk wat

de bibliotheek bijdraagt aan de gemeentelijke doelstellingen. De gemeenten kunnen

op basis van het Productenboek helder bepalen welke opdracht zij de bibliotheek wil-

len geven en aan welke productcategorieën zij prioriteit willen geven.

Gelderse krachten bundelenDe Bibliotheek Veluwezoom is onderdeel van het Gelders Netwerk van openbare

bibliotheken. Al in 2011 besloot het merendeel van de Gelderse bibliotheken op een

aantal bedrijfsmatige terreinen sterker te gaan samenwerken. Belangrijkste redenen

hiervoor waren de mogelijkheid tot een forse financiële besparing enerzijds en de

verdergaande mogelijkheid tot samenwerking en delen van informatie anderzijds.

Binnen dit netwerk is voor de zomer een Europese aanbesteding opgestart om te

komen tot de keuze voor een nieuw bibliotheeksysteem. Dat resulteerde in november

2012 in de conversie naar het systeem V-smart. De overgang ging helaas met flinke

knelpunten gepaard, die begin 2013 langzaam maar zeker zijn opgelost.

Ook de samenwerking met de Bibliotheek Arnhem is verder uitgebouwd. Zo wordt

gekeken naar het gezamenlijk aangaan van contracten, het delen van aanwezige

expertise op een aantal specialistische terreinen en het vroegtijdig onderling beschik-

baar stellen van vacatures. Eind 2012 heeft een overleg op ambtelijk niveau plaatsge-

vonden om de toekomstige perspectieven op samenwerking ook vanuit het gemeen-

telijk standpunt te bezien. In 2013 zal hier een vervolg aan gegeven worden.

1514

Hergroeperen en nieuw creërenZowel de gemeente Rheden als de gemeente Renkum hebben de Bibliotheek Veluwezoom forse bezuinigingen opgelegd. Mede daardoor stond 2012 in het teken van maatregelen die de organisatie ook in de toekomst financieel solide moeten houden.

Interne reorganisatieDe zomerperiode is door het management gebruikt om, met externe begeleiding,

een reorganisatie voor te bereiden. Binnen deze reorganisatie wordt het functiehuis

herzien en wordt een vermindering van personele inzet gerealiseerd. Helaas kan dit

niet zonder gedwongen ontslagen. Als gevolg daarvan zal in 2013 een aantal

medewerkers hun baan bij de Bibliotheek Veluwezoom geheel of gedeeltelijk

verliezen.

Sluiting de Bibliotheek RhedenEen direct gevolg van de bezuinigingen van de gemeente Rheden is de sluiting van

de bibliotheek in het dorp Rheden. Gelukkig kon er in de reeds in ontwikkeling zijnde

nieuwe brede school een ruimte voor een Bibliotheek op school worden vrijgemaakt.

Daardoor kunnen kinderen in het dorp Rheden toch gebruikmaken van een kleine

bibliotheek. Bovendien zal in de brede school een afhaalpunt gevestigd worden,

zodat ook andere inwoners van Rheden hun digitaal bestelde materialen dichtbij

huis kunnen ophalen en inleveren.

Verhuizing de Bibliotheek VelpOok voor de Bibliotheek Velp is naar andere huisvesting gezocht om een extra bespa-

ring in huisvestingslasten te kunnen realiseren. Uit eerste contacten met het ROC A12

bleek al snel dat huisvesting binnen het ROC A12, naast de noodzakelijke besparing,

ook allerlei kansen biedt voor samenwerking met het mbo en het naastgelegen vmbo

Titus Brandsma. Eind 2012 is hard gewerkt aan de verdere uitwerking van de plannen

en in maart 2013 opent de Bibliotheek Velp haar deuren aan de Gruttostraat.

16 17

Leden 2012 2011 20100 t/m 17 jaar 10.712 10.230 10.407

18 t/m 64 jaar 5.266 6.071 6.138

65 jaar en ouder 3.047 3.512 3.443

Instellings- en educatieve abonnementen 476 503 458

Totaal aantal abonnementen 19.501 19.988 19.786

waarvan via BoekStart 512 324 46

Percentage leden t.o.v. inwoners 24,8% 25,8% 26,0%

Uitleningen 2012 2011 2010Boeken 631.246 682.041 657.0091

Dvd’s 8.312 12.335 19.507

Overige media 1) 9.825 15.842 22.069

Totaal aantal uitleningen 649.383 710.218 703.239

Aantal uitleningen per lener 34,1 34,9 35,2

Aantal uitleenbare materialen/collectie 121.478 135.559 123.403

Personeel 2012 2011 2010

Totaal fte’s 19,1 19,8 20,2

Aantal medewerkers 32 35 33

Maatschappelijke stages 21 19 24

Overige aantallen 2012 2011 2010Publieksvragen 51.563 53.256 48.499

Klassenbezoeken 77 80 92

Schrijversbezoeken 20 26 19

Uitgeleende projectkisten 151 134 122

Bezoekers vestigingen 431.283 551.070 474.026

Bezoeken website 134.408 125.068 125.456

Unieke websitebezoekers website 72.926 69.772 47.293

Leden digitale nieuwsbrief 5.290 5.269 5.209

Verstuurde digitale nieuwsbrieven 4 7 4

1) onder andere cd’s, luisterboeken, bladmuziek en speelleermaterialen

2012 in cijfersMet het oog op de overgang naar een nieuw automatiseringssysteem en enkele belangrijke organisatorische ontwikkelingen vereisen de cijfers van het jaar 2012 een beknopte toelichting.

Nieuw systeemDe cijfers van 2012 vertonen opvallende verschillen in het aantal leden en uitleningen.

Deze verschillen zijn –deels– voortgekomen uit de dataconversie en andere wijze van

tellen van het nieuwe bibliotheeksysteem V-smart. De overgang naar het nieuwe

systeem maakt het lastig de cijfers rechtstreeks te vergelijken met voorgaande jaren.

LedenaantalHet ledenaantal van de Bibliotheek Veluwezoom vertoonde in 2012 een dalende lijn.

De daling van gemiddeld 4% komt grotendeels voort uit het segment volwassenen,

dat met 13,2% daalde. Er zijn meerdere verklaringen voor deze daling. Naast de andere

wijze van tellen van het nieuwe systeem, spelen ook zeker de sluiting van de

Bibliotheek Rheden en de aangekondigde verhuizing van de Bibliotheek Velp een rol.

Daarnaast heeft de onvermijdelijke, flinke verhoging van de tarieven (+27%) tot veel

opzeggingen geleid. De abonnementstarieven zijn verhoogd van € 40,00 naar een all-

in tarief (zonder extra leengelden) van € 51,00. Ook de tarieven van instellingsabonne-

menten zijn fors gestegen van € 59,00 naar € 75,00.

Positief daarentegen stemt de toename van het totaal aantal jeugdleden (+4,7%) en de

stijging (+58%) van het aantal jeugdleden dat voortkomt uit het BoekStart-programma.

UitleningenIn 2012 daalde het aantal uitleningen met 8,6% sterker dan het aantal leden. Deze

cijfers zijn toe te schrijven aan verschillende factoren, waaronder de dataconversie

naar het nieuwe systeem. Daarnaast is de collectie, onder meer door de sluiting van

de Bibliotheek Rheden, aanzienlijk gekrompen. De afname in uitgeleende dvd’s kan

verklaard worden door de verhoging per 2012 met € 0,50 van het leengeld voor dvd’s.

18 19

Stichting Bibliotheek VeluwezoomDe Stichting Bibliotheek Veluwezoom is gevestigd in Dieren. De bibliotheek verzorgt het openbare bibliotheekwerk voor en in de gemeenten Rheden, Renkum en Rozendaal met als speerpunten Leren, Lezen en Informeren.

De Bibliotheek Veluwezoom werkt samen met lokale en regionale organisaties, instel-

lingen en opdrachtgevers. Zij biedt digitale en fysieke toegang tot onafhankelijke ken-

nis en informatie en creëert een inspirerende omgeving waar ruimte is voor educatie,

cultuur en ontmoeting. Bij de Bibliotheek Veluwezoom staat de klant centraal.

Directie en Raad van ToezichtDe Raad van Toezicht wordt gevormd door:

- Jan Bouwman (voorzitter)

Bedrijfsadviseur. Nevenfunctie: commissaris woningcorporatie.

- Anne Marie Bruggert

Senior adviseur bij KplusV organisatieadvies.

Nevenfunctie: lid Bestuur ‘t Venster, Wageningen.

- Corinne Casseres

Senior Private Banker ABN AMRO MeesPierson.

Nevenfunctie: voorzitter Raad van Toezicht Vluchtelingenwerk Gelderland

- Irene Rouwenhorst

Manager bij Spectrum CMO Gelderland.

Nevenfuncties: voorzitter Klachtencommissie Welzijn, Maatschappelijke dienst-

verlening en Kinderopvang voor Gelderland en Overijssel, lid Klachtencommissie

Bureau Jeugdzorg Gelderland en lid Programmabeleidsbepalend orgaan Omroep

Gelderland.

- Frits Wijsma

Lid en plaatsvervangend voorzitter van Stichting/RvC RBOI te Middelburg,

Stichting/RvC RBOI te Rotterdam en Stichting/RvC Buro Vijn te Oenkerk.

Het bestuur wordt gevoerd door directeur-bestuurder Lianne Busser. Haar neven-

functies zijn: voorzitter Informatieadviesgroep SGB (Samenwerkende Gelderse

Bibliotheken ) en lid commissie Marketing VOB (Vereniging Openbare Bibliotheken).

de Bibliotheek Doorwerth •

Van der Molenallee 125 • 6865 CB Doorwerth • tel. 026 - 333 53 70

de Bibliotheek Oosterbeek •

Generaal Urquhartlaan 1 • 6861 GE Oosterbeek • tel. 026 - 333 49 82

de Bibliotheek Renkum •

Europalaan 58 • 6871 BZ Renkum • tel. 0317 - 31 32 23

de Bibliotheek Dieren •

Ericaplein 5 • 6951 CP Dieren • tel. 0313 - 41 54 76

de Bibliotheek Rheden (servicepunt) •

Worth Rhedenseweg 47 • 6991 DW Rheden

de Bibliotheek Velp •

Gruttostraat 10a • 6883 CN Velp • tel. 026 - 361 90 03

Uitgave van de Bibliotheek Veluwezoom

Ericaplein 5 • 6951 CP Dieren

tel. 0313 - 41 97 61 • info@bibliotheekveluwezoom.nl

www.bibliotheekveluwezoom.nl

Twitter @BiblVeluwezoom