De 50 oplossingen voor groene en rainproof binnenterreinen v06
5
1 De 50 oplossingen voor groene en rainproof binnenterreinen R. Stuyver, 8 februari 2017, versie 06 De binnenterreinen (binnentuinen) in het centrum blijken in hoog tempo dicht te slibben. Zo zijn de binnentuinen in de Bellamybuurt (Amsterdam West) in tien jaar tijd van 37% naar 56% versteend. En het is denkbaar dat deze tot wel 75% verder verstenen als niet direct wordt ingegrepen. 1 Verstening –dat wil zeggen: bebouwing, betegeling of anderszins waterdicht afdekken van de open binnentuingrond –belast de stedelijke riolering en verhoogt de kans op overstromingen. 2 Groene en klimaatbestendige binnentuinen kunnen dit voorkomen en dragen op maar liefst 50 punten bij aan de waarde van het woningbezit, volksgezondheid, stedelijk waterbeheer, ecologie, de samenleving, economie en empowerment van burgers. 3 Ook dragen groene binnenterreinen op veel punten bij aan stedelijk beleid, zoals bijv. de Amsterdamse Agenda Groen (zie tabel 1, kolom 2 t/m 5). Het lijkt dus wenselijk de binnentuinen groener en klimaatbestendiger te maken. AMSTERDAM AGENDA GROEN 2015-2018 VERGROENEN BINNENTERREINEN Stadsparken Stop verstenen Beter Rainproof Meer groen Meer groendak Inrichten van stadsparken (uitnodigen tot intensiever gebruik) ✓ ✓ ✓ Aandacht voor de balans in het gebruik van stadsparken ✓ ✓ ✓ Inventariseren van de mogelijkheden voor nieuwe stadsparken ✓ ✓ ✓ ✓ Klimaat en biodiversiteit Daklandschap benutten door 50.000 m 2 extra groendak ✓ ✓ Meer plekken maken voor opvang regenwater door vergroening ✓ ✓ ✓ ✓ Meer gezonde bomen (leefomgeving, verkoeling, wateropname) ✓ ✓ ✓ ✓ Ecologische en biodiversiteit initiatieven stimuleren ✓ ✓ ✓ Groen in de buurt Voorzieningen in het groen gericht op sporten en bewegen ✓ ✓ ✓ Een uitdagende groene omgeving scheppen voor kinderen ✓ ✓ ✓ ✓ Meer en beter groen in de buurt ✓ ✓ ✓ ✓ Bewoner/bedrijfs-initiatieven steunen (o.a. stadslandbouw) ✓ ✓ ✓ Groene buurtinitiatieven steunen (o.a. heldere voorwaarden) ✓ ✓ ✓ Nieuwe natuurlijke speelplaatsen creëren ✓ ✓ ✓ Meer schoolpleinen vergroenen ✓ ✓ ✓ ✓ Postzegelparken realiseren (20) ✓ ✓ ✓ ✓ Verbindingen en toegankelijkheid Toegankelijk maken van groengebieden voor breder publiek ✓ ✓ ✓ ✓ Tabel 1 Groene binnenterreinen dragen op veel onderdelen bij aan de Agenda Groen (aangegeven met: ✓) Aanpak – Hoe kan de verdere verstening van de binnentuinen worden tegengaan en de groene kwaliteit en klimaatbestendigheid worden verbeterd? Dit is een maatschappelijke opgave die de gemeente, bewoners, ondernemers, corporaties en het maatschappelijk middenveld samen moeten aangaan. En hoe gaan deze partijen en de initiatieven daadwerkelijk oppakken en elkaar blijvend versterken? Oplossingen – Onderstaand worden 50 mogelijke oplossingen geschetst hiervoor, in de wandelgangen ook wel ‘the 50 shades of green’ genoemd. Deze oplossingen zijn onderverdeeld in vier richtingen: 1) stop de acute verstening van de binnenterreinen, 2) maak ze beter rainproof, 3 creëer meer/beter groen en 4) realiseer meer groendaken om/rond de binnenterreinen. TER INSPIRATIE De eerste richting schetst juridisch/planologische oplossingen en de andere drie richtingen op ondersteuning, faciliteren, informatie en communiceren. De uitdaging is om per geschetste oplossing te denken ‘hoe is deze oplossing mogelijk?’ en ‘wat is daar voor nodig’? Valkuil kan zijn om een geschetste oplossing bij voorbaat af te wijzen, bijvoorbeeld omdat er (nu nog) geen mensen of financiële middelen voor beschikbaar zijn. De gezamenlijke opgave bij iedere oplossing is: “hoe kun je… voor elkaar krijgen?”
-
Upload
realaudience -
Category
Government & Nonprofit
-
view
293 -
download
2
Transcript of De 50 oplossingen voor groene en rainproof binnenterreinen v06
1
De50oplossingenvoorgroeneenrainproofbinnenterreinenR.Stuyver,8februari2017,versie06Debinnenterreinen(binnentuinen)inhetcentrumblijkeninhoogtempodichtteslibben.ZozijndebinnentuinenindeBellamybuurt(AmsterdamWest)intienjaartijdvan37%naar56%versteend.Enhetisdenkbaardatdezetotwel75%verderverstenenalsnietdirectwordtingegrepen.1Verstening–datwilzeggen:bebouwing,betegelingofanderszinswaterdichtafdekkenvandeopenbinnentuingrond–belastdestedelijkerioleringenverhoogtdekansopoverstromingen.2Groeneenklimaatbestendigebinnentuinenkunnenditvoorkomenendragenopmaarliefst50puntenbijaandewaardevanhetwoningbezit,volksgezondheid,stedelijkwaterbeheer,ecologie,desamenleving,economieenempowermentvanburgers.3Ookdragengroenebinnenterreinenopveelpuntenbijaanstedelijkbeleid,zoalsbijv.deAmsterdamseAgendaGroen(zietabel1,kolom2t/m5).Hetlijktduswenselijkdebinnentuinengroenerenklimaatbestendigertemaken. AMSTERDAMAGENDAGROEN2015-2018 VERGROENENBINNENTERREINENStadsparken
Stopverstenen
BeterRainproof
Meergroen
Meergroendak
Inrichtenvanstadsparken(uitnodigentotintensievergebruik) ✓ ✓ ✓Aandachtvoordebalansinhetgebruikvanstadsparken ✓ ✓ ✓Inventariserenvandemogelijkhedenvoornieuwestadsparken ✓ ✓ ✓ ✓Klimaatenbiodiversiteit Daklandschapbenuttendoor50.000m2extragroendak ✓ ✓Meerplekkenmakenvooropvangregenwaterdoorvergroening ✓ ✓ ✓ ✓Meergezondebomen(leefomgeving,verkoeling,wateropname) ✓ ✓ ✓ ✓Ecologischeenbiodiversiteitinitiatievenstimuleren ✓ ✓ ✓Groenindebuurt Voorzieningeninhetgroengerichtopsportenenbewegen ✓ ✓ ✓Eenuitdagendegroeneomgevingscheppenvoorkinderen ✓ ✓ ✓ ✓Meerenbetergroenindebuurt ✓ ✓ ✓ ✓Bewoner/bedrijfs-initiatievensteunen(o.a.stadslandbouw) ✓ ✓ ✓Groenebuurtinitiatievensteunen(o.a.helderevoorwaarden) ✓ ✓ ✓Nieuwenatuurlijkespeelplaatsencreëren ✓ ✓ ✓Meerschoolpleinenvergroenen ✓ ✓ ✓ ✓Postzegelparkenrealiseren(20) ✓ ✓ ✓ ✓Verbindingenentoegankelijkheid Toegankelijkmakenvangroengebiedenvoorbrederpubliek ✓ ✓ ✓ ✓
Tabel1GroenebinnenterreinendragenopveelonderdelenbijaandeAgendaGroen(aangegevenmet:✓)
Aanpak–Hoekandeverdereversteningvandebinnentuinenwordentegengaanendegroenekwaliteitenklimaatbestendigheidwordenverbeterd?Ditiseenmaatschappelijkeopgavediedegemeente,bewoners,ondernemers,corporatiesenhetmaatschappelijkmiddenveldsamenmoetenaangaan.Enhoegaandezepartijenendeinitiatievendaadwerkelijkoppakkenenelkaarblijvendversterken?Oplossingen–Onderstaandworden50mogelijkeoplossingengeschetsthiervoor,indewandelgangenookwel‘the50shadesofgreen’genoemd.Dezeoplossingenzijnonderverdeeldinvierrichtingen:1)stopdeacuteversteningvandebinnenterreinen,2)maakzebeterrainproof,3creëermeer/betergroenen4)realiseermeergroendakenom/ronddebinnenterreinen.TERINSPIRATIEDeeersterichtingschetstjuridisch/planologischeoplossingenendeanderedrierichtingenopondersteuning,faciliteren,informatieencommuniceren.Deuitdagingisompergeschetsteoplossingtedenken‘hoeisdezeoplossingmogelijk?’en‘watisdaarvoornodig’?Valkuilkanzijnomeengeschetsteoplossingbijvoorbaataftewijzen,bijvoorbeeldomdater(nunog)geenmensenoffinanciëlemiddelenvoorbeschikbaarzijn.Degezamenlijkeopgavebijiedereoplossingis:“hoekunje…voorelkaarkrijgen?”
2
Afb.1Groenebinnenterrein:samenhangvandevieroplossingsrichtingenencoördinatie1.Versteningstoppen–Hierinworden31juridischeenruimtelijke(planologische)oplossingengenoemdomdebinnenterreinentebeschermenenacuteversteningtegentegaan.Erzijnzevenwettelijkeinstrumentenbeschikbaar,waaronderhetbestemmingsplan.Denkaanmeergerichtetoetsingvanonderkelderingenuitbouwenoprisico’svanwateroverlast,wateronderlast(telaaggrondwaterniveau)veiligheid,gezondheidenleefbaarheid(balanstussenbebouwing,groenenrust).2.BeterRainproofmaken–DebestaandeRainproofoplossingenconcreetoppakkenmetbewoners/bedrijven/eigenaars.Hetlangervasthoudenvanregenwaterdoormetnamegroenedakenofhetverbeterenvandebeheersingvangrondwaterstanden.Ookkandecommunicatiegebiedsgerichterenmeerthematischwordenmetaansprekendepilotmaatregelenofvoorbeelden.3.Meer/betergroencreëren–SamenmetAgendaGroen,stadsdelen,woningcorporatiesenscholen.Denkbijv.aanmeergroenespeelplekkenvoorkinderen(educatiefofrecreatiefgroen),vergroenenschoolpleinenendeomgevingvanenroutesnaardeschool,binnenterreinparkjescreërenmetmedebeheer.Kwaliteitenhoeveelheidgroenindebinnenterreinenverbeteren(subsidie).4.Meergroendakenrealiseren–SamenmetRooftopRevolutionenMaxDak.Daktuinen,sedumdaken,groenegevelsmetcassettesystemenofklimplanten.Woningcorporatiesenbedrijvenapartbenaderen.Plattedakenscholenapartbenaderen.Groendakeventueeli.c.m.zonnepanelen/collectoren.Enormareaal.Scholeninbinnenterreinenapartbenaderen.Meestalhebbenscholeneenplatdakenmeestalnietvaneengroendakvoorzien(evt.zonnepanelen)terwijlerwelsubsidiesvoorzijn.Groenebinnenterreininitiator–Omervoortezorgendataldezepartijengezamenlijkduurzameoplossingenblijvenfaciliteren,kaneenbelangrijketaakvoordegroenebinnenterreininitiatorweggelegdzijn.Deervaringleertdatzonderdezespecialeinitiator/facilitatordebinnenterreinenonvoldoendeveranderenendeversteninginhoogtempoblijftdoorgaan.Onderstaandzijn50oplossingenweergegeven.Uiteraardkuntuzelfooknieuweoplossingentoevoegen.DitdocumentisontwikkeldvanuitdeAmsterdamsebinnenstedelijkecontext(oudecentrum,19e-eeuwsering,ring’20-’40)endehonderdenbinnenterreinendaarin.DezelfdeproblematiekspeeltookinandereNederlandsestedenzoalsRotterdam,DenHaagenGroningen.OokbuitenNederland(Vlaanderen,Engeland,VS)blijktversteningvanurbane(binnen)tuineneenserieusaandachtspunt.2Heeftuideeënofzoektumeerinformatie?NeemdangraagcontactopmetdeauteurR.Stuyver:[email protected].
Stopverstenen
Meergroen
Beterrainproof
Meergroendak
Groenebinnenterrein
initiator
Erfpachtmaatregels
Bomen-verordening
Beschermwaardigebomenlijst
Meldpuntbinnenterreinen
Groenzelfbeheer
Groenadviesgemeente
Voorlichtingeninformatie
Leefmilieuverordening
Handhavingencontrole
Bestemmingsplan(omgevingswet)
WebsiteBedrijvenvoorlichting
Subsidieseninformatie
Woningcorporatiesafspraken
Scholenafspraken
Tuinhuisjesgroendak
VVEvoorlichting
Kelderswaterdoo
Waterstandstabiel
Pilots
Tegelseruitgroenerin
Regenpijpafkoppelen
Waterbuffervergroten
Rioolontzien
Watertoetsbestendig
Subsidies
Welstandmaatregels
Openbinnentuindagen
GebruikTuinenenErven
DubbelbestemmingBebouwinglimiteren Beschermd
Stadsgezicht
Max.%verharding
Bewonersvoorlichting
3
1.Versteningstoppenindebinnenterreinen(kortweg:BT)Hierinworden31juridischeenruimtelijke(planologische)oplossingengenoemdomdebinnenterreinentebeschermenenacuteversteningtegentegaan.Erzijnzevenwettelijkeinstrumentenbeschikbaar,waaronderhetbestemmingsplan.Denkaanmeergerichtetoetsingvanonderkelderingenuitbouwenoprisico’svanwateroverlast,wateronderlast(telaaggrondwaternoveau),veiligheid,gezondheidenleefbaarheid(balanstussenbebouwing,groenenrust).
1.1BESTEMMINGSPLAN(INDEARTIKELENOPNEMEN) IMPACT INZET
U2 BTgroenenopen(onbebouwd,onverhard)houden L/M/H L/M/HU3 NieuwebebouwingBTverbieden L/M/H L/M/HU4 CultuurhistorischewaardenBTvaststellen(19e-eeuwsering,ring’20-‘40) L/M/H L/M/HU5 StedenbouwkundigewaardenBTvaststellen(bijv.wateropvanggebied) L/M/H L/M/HU6 BeschermdstadsgezichtBTregelsvastleggen(bijv.Bellamybuurt,Overtoom) L/M/H L/M/HU7 Vrijstellingsvoorwaardenwinkelstratenvaststellen(bijv.groendakaanbouw) L/M/H L/M/HU8 VoorwaardenstrijdiggebruikBTvaststellen L/M/H L/M/HU9 RegelsactiefverminderenBTbebouwingvaststellen L/M/H L/M/HU10 Maximaalverhardings-percentageBT(‘tegeltax’alinLeedsenVlaanderen) L/M/H L/M/HU11 Regelsvoorvernieuwingbestaande(uit/aan)bouwinBTvaststellen L/M/H L/M/HU12 Maximumgroottebouwblokvoorkinderdagverblijvenvaststellen L/M/H L/M/HU13 BT-speelplaatsenkinderdagverblijvengroenennietversteend(ofsemi) L/M/H L/M/HU14 Regelsmax.%bebouwingenverhardingBTvoorkinderdagverblijven L/M/H L/M/HU55 RegelsvooronderkelderingBT(i.v.m.grondwaterstandenwaterloop) L/M/H L/M/H… … L/M/H L/M/H… … L/M/H L/M/H
1.2ERFPACHT IMPACT INZET
U15 Gebruiktuinenenervenbebouwingvaststellen L/M/H L/M/HU16 Max.groottebebouwingBTvaststellen L/M/H L/M/HU17 BestemmingtuinenenervenBTvaststellen L/M/H L/M/HU18 SoortbeplantingBTvaststellen L/M/H L/M/HU19 BestratingBTvaststellen L/M/H L/M/HU20 Boetesbijoverschrijdingmax.percentageverharding('tegeltax'). L/M/H L/M/H
1.3HANDHAVING IMPACT INZET
U21 Nota(Integrale)Handhaving(BT)vaststellen L/M/H L/M/HU22 IllegalebebouwingBThandhaven L/M/H L/M/HU23 Frequent(jaarlijks)BTmeten/controlerenm.b.t.bouw,groen,verhard. L/M/H L/M/HU24 RegelmatigillegalebebouwingBTvaststellen L/M/H L/M/H
1.4WELSTAND IMPACT INZET
U25 Beschermdestadsgezichtenvaststellen(bijv.Overtoom) L/M/H L/M/HU26 AanbouwenBTplatafdekkenenbijvoorkeurgroen L/M/H L/M/H
1.5BOMEN(KAP)VERORDENING IMPACT INZET
U27 KapaanvragenBTstrikterbehandelen L/M/H L/M/HU28 Herplantplichto.b.v.boomwaarde L/M/H L/M/H
1.6BESCHERMWAARDIGEHOUTOPSTANDEN IMPACT INZET
U29 LijstbeschermwaardigehoutopstandenvantoepassingOud-West L/M/H L/M/HU30 LijstactualiserenvoorbeschermwaardiggroeninBT L/M/H L/M/HU31 BelangrijkstebeschermwaardigegroenBTopnemeninBP L/M/H L/M/H
1.7LEEFMILIEUVERORDENING IMPACT INZET
U32 EenleefmilieuverordeningopstellenvoordeBT L/M/H L/M/H… … L/M/H L/M/H… … L/M/H L/M/H… … L/M/H L/M/H
Tabel2Juridisch/planologischeoplossingenomversteningvanbinnenterreinentegentegaan
4
2.DebinnenterreinenbeterrainproofmakenDebestaandeRainproofoplossingenconcreetoppakkenmetbewoners/bedrijven/eigenaars.Hetlangervasthoudenvanregenwaterdoormetnamegroenedakenofhetverbeterenvandebeheersingvangrondwaterstanden.Ookkandecommunicatiegebiedsgerichterenmeerthematischwordenmetaansprekendepilotmaatregelenofvoorbeelden.. 2.1BETERWATERBESTENDIG,KLIMAATBESTENDIG IMPACT INZETR1 Regenpijpafkoppelen(enbijv.waterafvoermm2/uurinbouwplan) L/M/H L/M/HR2 Waterpasserendeverharding L/M/H L/M/HR3 Reliëfintuin L/M/H L/M/HR4 Opengoot L/M/H L/M/HR5 Regenwatervijvers L/M/H L/M/HR6 Tegelseruit,groenerin L/M/H L/M/HR7 Grindstroken L/M/H L/M/HR8 Infiltreerkratten L/M/H L/M/HR9 Groenedakenoptuinhuisjes L/M/H L/M/HR10 Regenton(enbijv.waterbufferm3/uurperperceel) L/M/H L/M/HR11 Regenwaterschutting L/M/H L/M/HR12 Regenwater(her)gebruiksinstallatie L/M/H L/M/HU44 Bewonersuitgebreidvoorlichtenm.b.t.BTmogelijkheden L/M/H L/M/HU56 Watertoetsbijnieuw-(ofher)bouw L/M/H L/M/H… … L/M/H L/M/H
Tabel3Oplossingenomeenbeterewateropnameterealiserenindebinnenterreinen
3.Meer/betergroenindebinnenterreinenSamenmetAgendaGroen,stadsdelen,woningcorporatiesenscholen.Denkbijv.aanmeergroenespeelplekkenvoorkinderen(educatiefofrecreatiefgroen),vergroenenschoolpleinenendeomgevingvanenroutesnaardeschool,binnenterreinparkjescreërenmetmedebeheer.Kwaliteitenhoeveelheidgroenindebinnenterreinenverbeteren(subsidie). 3.1MEER(ENBETER)GROEN IMPACT INZETU34 Aktiefcontactwoningcorporatiesm.b.t.BT L/M/H L/M/HU35 Gebiedsmakelaars:bewoners/bedrijvenactiefbenaderenm.b.t.BT L/M/H L/M/HU36 SubsidiesgroenonderhoudBT L/M/H L/M/HU37 Groenebinnenterreineninitiatoraanstellen L/M/H L/M/HU38 GroenmedewerkersinzettenvoorBT-advies L/M/H L/M/HU39 Actiefgroenkennisenbemiddeling L/M/H L/M/HU40 Lokalegroenebuurtinitiatievenondersteunen(€) L/M/H L/M/HU41 Groenzelfbeheerstimuleren(€)m.b.t.BTengroenedaken L/M/H L/M/HU43 Betrokkenheidbewonersfaciliterenm.b.t.BT L/M/H L/M/HU45 BewonersactieflatenparticipereningroeneBT L/M/H L/M/HU47 Website:Natuur&MilieuteamWest L/M/H L/M/HU48 Meldpuntbinnenterreineninstellen L/M/H L/M/HU49 OpenBT-dagenorganiseren L/M/H L/M/HU52 Faciliterengroenebuurtinitiatieven L/M/H L/M/HU54 PilotsgroeneBTbuurtmoestuinen L/M/H L/M/H… … L/M/H L/M/H… … L/M/H L/M/H
Tabel4Oplossingenommeerenbetergroenterealiserenindebinnenterreinen
5
4.Meergroenedakenom/aandebinnenterreinenSamenmetRooftopRevolutionenMaxDak.Daktuinen,sedumdaken,groenegevelsmetcassettesystemenofklimplanten.Woningcorporatiesenbedrijvenapartbenaderen.Plattedakenscholenapartbenaderen.Groendakeventueeli.c.m.zonnepanelen/collectoren.Enormareaal.Scholeninbinnenterreinenapartbenaderen.Meestalhebbenscholeneenplatdakenmeestalnietvaneengroendakvoorzien(evt.zonnepanelen)terwijlerwelsubsidiesvoorzijn. 4.1MEERGROENEDAKENREALISEREN IMPACT INZETU33 Actieverolsamenbrengenbewoners,bedrijven,eigenarenBT L/M/H L/M/HU42 Groendaksubsidies(€)plusadvies L/M/H L/M/HU46 Centraalstedelijkesamenwerkingbinnenterreineninstellen L/M/H L/M/HU50 Voorlichting(folder/site/ad):eigenaren/VVEBT L/M/H L/M/HU51 Voorlichting(folder/site/ad):bewoners/gebruikersBT L/M/H L/M/HU53 Voorlichting(folder/site/ad):groene(BT)subsidies L/M/H L/M/HU7 Vrijstellingsvoorwaardenwinkelstratenvaststellen(bijv.groendakaanbouw) L/M/H L/M/H… … L/M/H L/M/H
Tabel5Mogelijkhedenommeergroenedakenterealiserenindebinnenterreinen
PrioriteitenvaststellenBovenstaandeoplossingenhebbentweekolommen:impact(deverwachtteinvloedvanheteindresultaat)eninzet(debenodigdemiddelen,kennis,tijdetc.).Dezekolommenkunneningevuldwordenmetlaag,gemiddeldofhoog.Alleoplossingenkunnenvervolgensin9vakjesonderverdeeldwordenwaardooreenafgewogenkeuzekanwordengemaakt,zieonderstaandeafbeelding2.Oplossingenmeteenhogeimpactenlageinzetkunnenmisschienopdekortetermijnalopgepaktworden(quick-wins).Maarookoplossingenmeteenhogeimpacténhogeinzetkunnenzekerdemoeitewaardzijn,omdatditbijv.totde(meerjarige)kernactiviteit(en)vandeorganisatiebehoort(corebusiness).
Hoog
INZET
Midden
Laag
Laag Midden Hoog
IMPACT Afb.2Prioriteitenstellenopbasisvanimpacteninzet
Referenties[01] Stuyver,R(2016b).InventarisatiebinnenterreinenBellamybuurt.Amsterdam:Inopdrachtvan
stadsdeelAmsterdamWest.Bron:tinyurl.com/stuyver2016b,bezocht:januari2017.[02] EuropeanCommissionDGEnvironment(2012).SoilSealing.ScienceforEnvironmentPolicy,In-
depthReport,March.2012EditedbytheUniversityoftheWestofEngland(UWE),Bristol.Bron:tinyurl.com/ec-soil-sealing,bezocht:januari2017.
[03] Stuyver,R&Hagenbeek,N.(2017a).De50waardenvangroenebonnenterreinen.Amsterdam.Bron:tinyurl.com/stuyver2017a,bezocht:februari2017.
