Danielle Houtvast en Guus Geisen 24 november 2009

Systeemdenken in theorie en praktijk

Programma:

The Big Picture

“De wereld zal zich niet voorbij zijn

huidige crisistoestand

kunnen ontwikkelen als we van de denkwijzen blijven uitgaan die

de crisis juist hebben

veroorzaakt.

Albert Einstein

•  gezamenlijke visie

•  persoonlijk meesterschap

De plek van systeemdenken in de lerende organisatie

•  mentale modellen

•  systeemdenken

aspiratie

ontwikkeling van de organisatie

reflectieve com

municatie

•  teamleren

Pas als we het systeem begrijpen kunnen we er een positieve invloed op hebben.

Systeemdenken

Manier van aanpak van problemen

Symptoom korte

Probleem lange

termijn

Taal

A B

Manier van denken

A B

A B

Andere manier van

kijken naar...

Belang van systeemdenken

mindmaps

gedragspatroongrafieken

archetypen relatiecirkels

ijsberg causale lussen

Gedragspatroongrafieken

De eenvoudigste van de hulpmiddelen bij systeemdenken.

Lijngrafieken die het patroon van een verandering laten zien; het gaat steeds om toename of afname van een variabele in de loop der tijd.

De grafiek

Y-as: de

variabele zacht of

hard

X-as: de tijd b.v. seconden, uren, jaren, eeuwen, dag v.d. week, begin

en einde verhaal

De Lijn: geeft aan hoe de variabele in de loop der tijd

toeneemt of afneemt

dat kan wel met behulp van

relatiecirkels en causale lussen

gedragspatroongrafieken geven aan wat er verandert en hoe

ze laten niet zien waardoor iets verandert, waardoor een variabele toeneemt of afneemt

geweld in de media

geweld op straat

Een voorbeeld van cyclisch denken

relatie volgens de regisseur

relatie volgens de verdachte

het aantal mensen dat met de bus

reist

het aantal bussen per

dag

Een voorbeeld van cyclisch denken

relatie volgens de reiziger

relatie volgens de buschauffeur

8 belangrijke archetypen

– lapmiddelen met een averechtse uitwerking

– afschuiven van de last – grenzen aan de groei – escalatie – de tragedie van het open veld – bijstellen van de doelen – succes voor de succesvollen – groei en te weinig investering

Lapmiddelen met averechtse uitwerking

lapmiddel probleem B

O

S

Onbedoeld gevolg

S

S

R

Lapmiddelen met averechtse uitwerking

baas lost problemen

op

Aantal problemen

B

O

S

medewerkers leunen

achterover S

S

R

Afschuiven van de last Schijn-

oplossing

Probleem-symptoom

B

0

S

Onbedoeld gevolg

Symptoom-corrigerend proces

S

R

Fundamentele oplossing

0

0

B

probleem-corrigerend proces

Hulp bij verdelen voedsel

hongersnood

B

0

S

Afhankelijk van hulp/schulden

Symptoom-corrigerend proces

S

R

Investeren in wegenbouw

0

0

B

probleem-corrigerend proces

Afschuiven van de last

reflectie

Systeemdenken kan ons helpen om…..

…...niet alleen details te zien maar ook het grote geheel

…. te zien dat onze wereld bestaat uit relaties en niet uit “losse dingen” of gebeurtenissen

…..cirkels van oorzaak en gevolg te zien in plaats van rechte lijnen

……te begrijpen dat oplossingen op korte termijn op lange termijn veel schade kunnen aanrichten

……te beseffen dat als het probleem het probleem niet is de oplossing de oplossing niet is

Systeemdenken kan ons helpen om….. …. te beseffen dat er geen scheiding is tussen “ik” en “de wereld”, maar dat “ik” deel uitmaak van die wereld en er invloed op heb

…..problemen te bekijken vanuit meerdere perspectieven

…..te beseffen dat onze waarheid niet dé waarheid is en dat we veel van elkaar kunnen leren

……kinderen beter voor te bereiden op de complexe wereld van nu en van de toekomst

…..een impuls te geven aan lerend ondernemen in deze tijd

…………………….gelukkiger te worden…………!!!