DALTONBOEK DE GROTE REIS - Basisschool De Grote ReisIn de schoolgids staat een op hoofdpunten...

DALTONBOEK DE GROTE REIS

Katholieke Daltonschool De Grote Reis Binnengracht 2 3162 WD Rhoon 010-2033690

1

Inhoudsopgave Inleiding p 2 Relatie daltonboek met andere beleidsstukken p 3 Geschiedenis p 4 Aanbevelingen 2010 en ontwikkelingen p 4 Onze visie en doelen, dalton : de 6 pijlers p 7 Ons dalton onderwijs : afsprakenschema p 11 De daltonpraktijk in vogelvlucht p 23 Bijlagen : Taakkaarten Kijkwijzer Apart toegevoegd: Schoolgids Schoolbrochure Schoolplan

2

Inleiding Dit daltonboek is er voor iedereen die geïnteresseerd is in het daltononderwijs op onze school. Wij zijn trots op het onderwijs dat we geven en willen u graag laten zien hoe wij invulling geven aan dit onderwijs. In dit boek zijn de ontwikkelingen opgenomen die we doorlopen hebben, maar ook de ontwikkelingen die we nog willen gaan inzetten. Dit boek is ook van belang voor het bestaand personeel om steeds kritisch te blijven kijken naar ons onderwijs. In dit Daltonboek zijn tal van zaken op een rijtje gezet, waardoor het een geheugensteuntje vormt voor de al wat langer aan de school verbonden leerkrachten en tegelijkertijd een leidraad vormt voor invallers en nieuwe leerkrachten. Het boek is tevens van belang voor de onderwijsinspectie en het bestuur van onze school zodat ze weten waar we voor staan. Naast het daltonboek is er ook een daltoncoördinator die de rode lijn binnen de school bewaakt en waar nodig bijstelt met het team. Zij kan collega’s informeren en coachen op het gebied van het Daltononderwijs.

In het eerste hoofdstuk is kort beschreven wat de relatie van dit document is met andere beleidsstukken. In het tweede hoofdstuk wordt de geschiedenis beschreven van de Grote Reis en in het derde hoofdstuk wordt onze visie op daltononderwijs weergegeven. In het vierde hoofdstuk wordt de dagelijkse praktijk weergegeven. Het vijfde en laatste hoofdstuk laat zien wat de huidige ontwikkelingen op daltongebied zijn en welke plannen er binnen de school liggen voor de toekomst.

Wij hopen dat u na het lezen van dit boek, een duidelijk en goed beeld heeft van ons

daltononderwijs!

Namens het team van de Grote Reis,

Dorien van der Voorden, daltoncoördinator

3

Relatie met andere beleidsstukken

Schoolgids

Ouders die geïnteresseerd zijn in De Grote Reis krijgen bij de intake de schoolbrochure uitgereikt. Hierin staat kort en helder omschreven hoe het daltononderwijs op De Grote Reis is vormgegeven. Daarnaast ontvangen zij jaarlijks een schoolgids met daarin de meest belangrijke afspraken en informatie voor het komende schooljaar, inclusief alle doelen die we willen bereiken.

In de schoolgids staat een op hoofdpunten gerichte uitleg over alle zaken binnen de school en natuurlijk ook over het daltononderwijs. Het daltonboek is voor belangstellenden, naast de schoolgids, te lezen.

Schoolplan

Iedere Nederlandse school heeft een schoolplan, waarin uitgebreid wordt verwoord hoe er wordt gewerkt, waarom er op deze wijze wordt gewerkt, welke materialen daarbij worden gebruikt en wat het beleid voor de komende jaren is.De reikwijdte van het schoolplan is daarmee groter dan dit daltonboek. In het daltonboek staan de praktische afspraken beschreven die binnen het team zijn gemaakt om ervoor te zorgen dat onze school een goede daltonschool is en blijft. Hierin staat ook het deel van het schoolplan dat de daltondoelen omvat, tevens is onze daltonwerkwijze ook in veel andere doelen terug te zien. Dalton beperkt zich niet tot de daltondoelen, maar is geïntegreerd in ons hele doen en laten.

Geschiedenis van De Grote Reis

De Grote Reis is in 2000 opgericht als nevenvestiging van de Don Bosco uit Rhoon. We zijn vanaf de start een daltonschool in opleiding geweest. In 2005 hebben we onze Daltonlicentie gekregen. Wat begon als een kleine school in een noodgebouw, is uitgegroeid tot een grote school van 400 leerlingen in een scholencomplex waar we samen met 2 andere scholen in zitten. Daarnaast zijn er ook nog enkele groepen gehuisvest in een multifunctioneel gebouw tegenover onze school, waar o.a. lokalen zijn voor scholen, BSO en sportactiviteiten. Het team groeide met het stijgende leerlingaantal mee. Binnen het team vonden personeelswisselingen plaats en er was ook een wisseling van de directie. Dit maakte dat wij in de eerste jaren van ons bestaan veel tijd hebben geïnvesteerd in het opzetten m aar tevens het borgen van daltonvisie en –kennis. Door middel van studiedagen en externe begeleiding wisten wij een stevige basis neer te zetten. We vinden het nog steeds van groot belang dat alle leerkrachten vanuit dezelfde (dalton)visie werken en kijken naar kinderen en dat de doorgaande leerlijnen worden voortgezet. Daarom worden nieuwe leerkrachten gekoppeld aan een maatje en ingewerkt in de werkwijze zoals die tot op heden is ontwikkeld. Ook de daltoncoördinator voert gesprekken met de nieuwe mensen. Iedere nieuwe leerkracht volgt de daltonopleiding zodat ook zij of hij officieel daltonleerkracht wordt. De daltoncoördinator overziet het daltononderwijs, stuurt bij waar nodig en zwengelt vernieuwingen aan in samenwerking met een daltonleerteam van leerkrachten en van leerlingen.

In november 2010 zijn wij gevisiteerd door de Dalton Vereniging met goed gevolg en ons daltonpredikaat is met 5 jaar verlengd.

4

Aanbevelingen 2010 en ontwikkelingen Na de laatste visitatie hebben we enkele aanbevelingen en tips gekregen van de Dalton Vereniging:

1. Maak de leerlingen meer verantwoordelijk voor hun eigen leerproces in indeling, tijd e.a. Durf “ los” te laten.

2. Maak meer gebruik van de fysieke Daltonmogelijkheden van het gebouw 3. Maak taakkaarten leerling specifieker voor zorgleerlingen (+ en -) 4. Zorg voor een duidelijke doorgaande lijn m.b.t. uitgestelde aandacht 5. Laat leerkrachten elkaar consulteren om van elkaars kwaliteiten te leren

Tips: *Registratie van de taakkaart verbeteren (voor meer overzicht)

* Denk na over een leerlingenraad * Taakkaart mee naar huis met rapportage

Met deze aanbevelingen als uitgangspunt zijn we in de afgelopen jaren aan de slag gegaan. Maar daarnaast hebben we ook zelf kritisch gekeken naar wat onze leerlingen nodig hebben om zich zo optimaal mogelijk te kunnen ontwikkelen, wat de maatschappelijke ontwikkelingen meebrengen en wat het team zelf inbrengt vanuit de leerteams. De afgelopen jaren hebben we ontwikkelingen in gang gezet en stappen ondernomen om bovenstaande te bereiken en eerdere gemaakt afspraken te borgen en eventueel te verdiepen. Hieronder volgen puntsgewijs de ontwikkelingen die we in gang per jaar in gang hebben gezet gericht op het vergroten van het eigenaarschap van zowel leerkrachten als de leerlingen. Hierbij nemen we steeds de 6 pijlers in gedachten. 2010-2011 - Om het eigenaarschap van de kinderen te vergroten heeft de werkgroep keuzewerk de afspraken rondom het keuzewerk bijgesteld. Leerlingen kregen meer inbreng en maken hun eigen keuzes hierin. - Om ons daltononderwijs beter te borgen hebben we afspraken rondom de taakkaart aangescherpt en vastgelegd. 2011-2012: -Het beter borgen van ons daltononderwijs wordt versterkt doordat de Daltoncoördinator haar diploma coaching behaald. Hierdoor konden leerkrachten beter worden begeleid. -Om de leerlingen meer vrijheid te geven in het kiezen van hun werkplek, hebben we plekken in de school gecreëerd waar de leerlingen stil kunnen werken maar ook juist samen kunnen werken. Hierbij zijn afspraken gemaakt met de leerlingen. -Om afspraken te borgen, maar ook om van elkaar te leren zijn we gestart met onderlinge klassenconsultaties. Leerkrachten gaan bij elkaar op bezoek met een gerichte kijkopdracht: hoe gaat mijn collega om met uitgestelde aandacht? In een tweede ronde bezoeken hebben de leerkrachten zelf een onderwerp gekozen om naar te gaan kijken bij een collega. Na de bezoeken vond er een gesprek plaats, waarbij vragen gesteld konden worden. We starten het oefenen met feedback geven. 2012-2013 -Om het samenwerken te verdiepen en uit te breiden, hebben we coöperatief leren met het team

5

besproken en middels een studiedag hier afspraken over gemaakt. Vanaf dit jaar wordt er in alle groepen wekelijks met coöperatieve werkvormen gewerkt tijdens de lessen. -Om de afspraken rondom uitgestelde aandacht en het zelfstandig werken te borgen, hebben we met het team hier definities van vastgesteld. Er is discussie gevoerd over het waarom. Hiermee hebben we afspraken gemaakt hoe we voortaan in de groepen werken met uitgestelde aandacht en het zelfstandig werken. Hierbij hebben we ook symbolen afgesproken en de manier waarop we die inzetten. -Het team heeft de nieuwe kernwaarden besproken, hierover informatie gekregen en gelezen om zich deze eigen te maken. Dit om de effectiviteit van ons onderwijs te vergroten. -Het geven van feedback aan elkaar en aan de leerlingen blijven we oefenen dmv training. 2013-2014: Om een continue ontwikkeling en verbetering binnen ons daltononderwijs te bewerkstelligen, waarin alle pijlers aan bod komen, hebben wij in dit jaar onderstaande teamontwikkeling ingezet: -Er wordt een start gemaakt met een lerende organisatie door te gaan werken met leerteams (dalton, inrichting, hoogbegaafdheid) om vernieuwende behoeften vanuit het team vorm te geven en vernieuwingen in gang te kunnen zetten. -Om ons daltononderwijs beter te kunnen borgen maar ook effectief te laten blijven heeft de Daltoncoördinator haar diploma behaald -Vanuit effectiviteitsoogpunt zijn we gestopt met taakkaart in de onderbouw, zij werken voortaan met planborden. 2014-2015: -Verdere verdieping in het groeien naar een lerende organisatie door middel van invoering van het programma “LeerKRACHT” waarin het team in tranches een zelfsturend team gaat worden door middel van gezamenlijke lesvoorbereidingen, collegiale klassenconsultaties en het voeren van feedback gesprekken. In de wekelijkse bordsessie vertalen de leerkrachten de door het team opgestelde jaarplandoelen naar kindgerichte doelen met daarbij horende acties. Hiertoe hebben we ook het aantal leerteams uitgebreid. (gedrag, rekenen) -Om het eigenaarschap en de inbreng van de leerlingen te vergroten zijn we met een leerlingenleerteam gestart in de bovenbouw. -Een andere stap die we gezet hebben om het eigenaarschap van de leerlingen te vergroten is de start met het werken met doelenborden in alle groepen en bordsessies met leerlingen in enkele groepen. -Om ouders betere te informeren en ons onderwijs beter te borgen, hebben we een schoolbrochure ontwikkeld.

6

2015-2016 -Om de effectiviteit van onze organisatie te vergoten heeft de directie de cursus “Triband” gevolgd. -Het eigenaarschap van de leerlingen wordt versterkt door: de leerlingenleerteams uit te breiden met middenbouwleerlingen en het werken met de (leer-)doelenborden in alle groepen. We borgen dit door hier afspraken over te maken en leggen die vast, maar stellen die ook bij in de tranchesessies en gezamenlijke overlegsituaties. Tevens vergroten we het eigenaarschap door te starten met een pilotgroep die “kind&ouder-vertelgesprekken”voert. De pilotgroep test, stelt bij en maakt anderen enthousiast. -Om samen doelen te stellen, en hieraan te werken door middel van actiepunten zijn er bordsessies met leerlingen in alle groepen. Hier gaat het om schooldoelen, groepsdoelen en leerdoelen per jaargroep. -Om het reflecteren beter en meer gestructureerd te laten verlopen, heeft het leerteam dalton een start gemaakt met een leerlijn reflecteren. -Om het eigenaarschap van de leerkrachten verder te verdiepen, gaan we door met de implementatie van “ LeerKRACHT” in ons team en geven dit programma de vorm die het beste bij ons past. Dit doen we met het team onderling, maar ook met teams van andere scholen samen. We hebben naast de dingen die we samen gepland hebben ook veel mooie dingen bereikt die vanuit de behoeften van het team en de leerlingen in de dagelijkse praktijk zijn ontstaan: We noemen hier de ontwikkelingen van ‘10-’15 waar we erg trots op zijn: *taakkaarten bij de onderbouw verdwenen, *planborden in de plaats * daltoscholing voor het hele team * taakkaarten aangescherpt en startdag van de taakkaart aangepast door leerteam van de leerlingen *leerteams van leerkrachten en van leerlingen, zij zetten onderwijsvernieuwingen in gang *doelenborden in alle groepen *trotsborden in alle groepen * ondernemerschap wordt gestimuleerd, leerlingen mogen hun kwaliteiten inzett * vragenblokjes in gebruik i.v.m. doorgaande lijn uitgestelde aandacht

Doelen voor de komende jaren:

- differentiatie taakkaart voor zorgleerlingen - meer handelingswijzers - meer verdieping van de doelenborden

-verdieping van “Leerkracht” waardoor het team zelfsturend en nog meer zelf lerend wordt

-Dalton-zelfevaluatie in rapporten van de leerlingen -leerlijnen van de daltonpijlers en dit in rapporten verwerken

-gebruik trotsborden verder verdiepen -eigenaarschap van het team en van de leerlingen verder uitbreiden

7

Visie op Daltononderwijs

De overkoepelende vereniging voor het daltononderwijs in Nederland is de Nederlandse Dalton Vereniging, ook wel de NDV genoemd. Vanuit de Vereniging is een landelijke visie omschreven waar door alle daltonscholen in Nederland op een eigen passende wijze invulling aan wordt gegeven. In het jaar 2012 is deze visie geheel herzien en aangepast aan het huidige onderwijs. Tot 2012 werkte de NDV met drie pijlers waarop het Daltononderwijs rustte (te weten; zelfstandigheid, vrijheid/verantwoordelijkheid en samenwerken), in 2012 zijn deze pijlers aangevuld met de pijlers reflectie, effectiviteit en borging.

De Grote Reis is een Daltonschool die zich richt op de ontwikkeling van het totale kind. Niet alleen de kernvakken (rekenen, taal en lezen) staan centraal, maar ook de vaardigheden die een mens nodig heeft in de maatschappij willen wij ontwikkelen. In het kort is dit onze visie voor de komende jaren;

Een leerling bij ons op school kent zichzelf, durft keuzes te maken en mag zichzelf zijn. De leerling wordt gezien door de leerkracht en zij gaan het gesprek aan. Door een positief zelfbeeld en een goede groepsfeer kan de leerling tot leren komen. Samenwerken met klasgenoten, elkaars talenten kennen en een stuk verantwoordelijkheid voor jezelf, maar ook voor de omgeving dragen staat centraal in de klas. De leerkracht kent deze talenten ook en maakt er actief gebruik van. De leerkracht wekt de nieuwsgierigheid bij de leerling en geeft vertrouwen door leerlingen te laten ontdekken, spelen, verschillende intelligenties aan te spreken en door te variëren in werkvormen. Door deze aanpak leren we kinderen kennis toe te passen, verbanden te leggen en zich breed te ontwikkelen. Het kind staat in ons onderwijs centraal en zij moeten weten wat ze willen leren. Wij geven hier ruimte voor en stimuleren dit door te reflecteren en te evalueren met kinderen. We observeren, coachen waar nodig en sturen als het moet. We willen het kind zoveel mogelijk, passend bij de leerling, de touwtjes van zijn of haar ontwikkeling zelf in handen geven. Dit stimuleren we vanaf een jonge leeftijd. Van betekenisvol thematisch spel tot een leerling die klaar is voor zijn volgende stap.

Hierbij staan de daltonpijlers als volgt centraal:

Samenwerken

Samenwerking, het principe samenwerking sluit goed aan bij de maatschappij, waar veel in samengewerkt moet worden. Belangrijk aspect is dat de leerlingen elkaar volgens dit principe kunnen helpen. Het leren ervaren en gebruik maken van de (on)mogelijkheden van jezelf en een ander kunnen bijdragen tot een goed en sociaal functioneren.

8

Zelfstandigheid

Zelfstandigheid betekent zelfwerkzaamheid en dit leidt tot een betere begripsvorming bij de leerling. Omdat de beschikbare tijd door de leerkracht effectiever en efficiënter wordt ingericht, is een leerling actiever op school, zodat de leerling daar optimaal gebruik van kan maken.

Verantwoordelijkheid

Verantwoordelijkheid betekent vrijheid in gebondenheid binnen de gezamenlijk vastgestelde kaders. Verantwoordelijkheid betekent verantwoordelijkheid voor de leerling, maar ook voor anderen en de omgeving. De leerkracht kan hierbij een stimulerende rol spelen.

Reflecteren en evalueren

Het stellen van doelen en daarop reflecteren doen we de hele dag door met de leerlingen. Op school-, groeps- en individueel niveau. Daarbij vinden wij het proces en het product belangrijk. Hoe is een leerling tot een bepaald eindresultaat gekomen? Het reflecteren helpt ons om ons verder te ontwikkelen.

Effectiviteit

Door te werken en les te geven binnen een zelfsturende organisatie ligt de

verantwoordelijkheid zo laag mogelijk. In de klas vind hierin een parallel proces plaats. Ook in

de klas ligt de verantwoordelijkheid zo laag mogelijk. Hierdoor wordt het makkelijker om tot

zelfontplooiing te komen. Dit komt ons inziens altijd de effectiviteit ten goede. Door te

werken met het stellen van individuele, maar ook van groeps- en schooldoelen, proberen we

samen te werken aan 1 doel. Dit vergoot de effectiviteit.

Borging

Deze pijler gaat in op het vastleggen en uitvoeren van de eerste 5 pijlers bekeken vanuit dalton. Deze taak ligt grotendeels bij de directie en de daltoncoördinatoren en heeft meestal geen directe link met het onderwijs aan kinderen. Wij vinden het met elkaar van groot belang alle afspraken goed te borgen zodat ieder kind onderwijs kan volgen middels een ononderbroken lijn door de groepen 1 tot en met 8. Hiervoor zetten wij het daltonschema in en koppelen nieuwe leerkrachten aan een maatje om wegwijs te raken in onze daltonwerkwijze.

Doelen

In ons jaarplan hebben we onze visie vertaald

9

naar concrete doelen. Als bijlage treft u dit jaarplan aan.

Hieronder volgen de vier ontwikkelingen waar ons jaarplan om draait:

ONTWIKKELING 1: OP DE GROTE REIS IS ER SPRAKE VAN EEN PROFESSIONELE LEER- EN WERKGEMEENSCHAP

Personeelsleden op De Grote Reis zijn zelfverantwoordelijke professionals die werken vanuit een positieve grondhouding en voortdurend leren en ontwikkelen in verbondenheid met collega’s. Wij vinden het belangrijk dat collega’s elkaar feedback geven op hun professionele handelen en daar ook feedback op ontvangen. Team- en cultuurontwikkeling vinden wij heel belangrijk. Wij willen samen leren, samen werken, samen voorbereiden en een voorbeeld zijn voor collega’s en leerlingen. Het doel heeft een relatie tot het strategisch beleidsplan van de RVKO.

ONTWIKKELING 2: MAXIMAAL LEERRENDEMENT EN PASSEND ONDERWIJS VOOR ELKE LEERLING

De school voldoet aan de kwaliteitsstandaarden en indicatoren van de onderwijsinspectie en van de RVKO. We willen de leerkrachtvaardigheden optimaliseren en onderwijsvernieuwingen, zoals het DIM, groepsplannen, individuele plannen aanscherpen en borgen. De afspraken per bouw leggen we vast. Leerkrachten hebben zicht op de ontwikkeling van al onze leerlingen. Toetsen worden geanalyseerd, er vinden gesprekken plaats met de leerling en het onderwijs wordt aangepast op de behoeftes van de groep en de leerling. We maken actief gebruik van RiBA om Passend Onderwijs voor iedere leerling mogelijk te maken. We zijn open in de communicatie naar ouders en proberen hen zoveel mogelijk bij het proces te betrekken om het onderwijs passend te maken. Leerlingen die individuele aandacht nodig hebben, krijgen een plan op maat en indien nodig een ontwikkelingsperspectief. We stellen ieder jaar ons SOP bij. Er wordt kritisch gekeken naar het toetsaanbod. Leveren de toetsen relevante gegevens op die we kunnen gebruiken om het onderwijs passender te maken? We willen toe naar een toetsaanbod op maat. Dit onderwerp is relevant voor het strategisch beleidsplan van de RVKO en het wettelijk kader.

ONTWIKKELING 3: De leerling centraal (Dalton)

De leerling moet centraal staan bij alles wat we doen. Wat levert de verandering concreet op voor de leerling? Wat is het rendement? Jarenlang is er gedacht dat de leerkracht alles voor de leerling moest verzinnen. Wij willen naast de leerling gaan staan en hen belangrijk maken in het onderwijsproces. We zien leerlingen als levenskunstenaar die een totale ontwikkeling doormaken bij ons op school. Niet alleen taal en rekenen zijn belangrijk, maar juist de ontwikkeling van het hele kind staat centraal. Een kind is in staat om verbanden te leggen tussen verschillende vakgebieden en vaardigheden. We gaan vanaf komend jaar levensbeschouwelijke gesprekken voeren met kinderen (midden- en bovenbouw) aan de hand van bijbelverhalen. In het schooljaar 2014-2015 is er een start gemaakt met het visualiseren van doelen, reflecteren en evalueren. Dit gebeurt nu nog niet met een doorgaande lijn en er ontbreekt diepgang. Waarom doen we wat we doen? Kunnen kinderen ook verwoorden wat ze leren en waarom dat handig is? Door de leerling veel meer bij het onderwijs te betrekken, verhoog je de betrokkenheid en wil om te leren.

10

Een gemotiveerde leerling, leert beter. Een leerkracht die weet wat er speelt bij de leerling, kan zijn onderwijs aanpassen. Leerkrachten gebruiken verschillende werkvormen om leerlingen meer aan te spreken op verschillende intelligenties. De afgelopen jaren hebben we op De Grote Reis veranderingen in gedrag gezien. We zien meer ‘opvallend’ gedrag en er zijn steeds meer groepen die ondersteuning nodig hebben op het gebied van rust, structuur en conflicthantering. Om hier goed op in te spelen, willen we de leerling meer verantwoordelijkheid en zelfkennis gaan bieden. Door inzicht te hebben in kwaliteiten en talenten creëert het kind een positief zelfbeeld. Door oplossingsgerichte gesprekken met kinderen te voeren, worden zij zelf ook verantwoordelijk voor een situatie. Het is niet langer de leerkracht die alles voor de leerling oplost. Kinderen ervaren dat ze fouten mogen maken. Mocht er sprake zijn van grensoverschrijdend gedrag, hebben we een werkend protocol om kinderen een passende oplossing te bieden (of laten bedenken). Ouders spelen een belangrijke rol in de ontwikkeling van de leerlingen op school. Hoe kunnen we de band met de ouders versterken om een echt educatief partnerschap aan te gaan. We willen onderzoeken of startgesprekken met ouders zinvol zijn om een beter beeld te krijgen van een leerling aan het begin van het schooljaar. Het kind eigenaar maken van zijn eigen ontwikkeling is een doel uit het strategisch plan van de RVKO. Daarnaast is met de inspectie besproken dat het ‘waarom doen we wat we doen?’ een veel grotere rol bij ons op school mag gaan spelen. Het is ook direct een doel vanuit de Daltongedachte.

ONTWIKKELING 4: THEMATISCH KLEUTERONDERWIJS WAARBIJ BETEKENISVOL SPEL CENTRAAL STAAT

Het kleuteronderwijs heeft de afgelopen jaren op De Grote Reis een flinke verandering gekend. Er is een gezamenlijke visie gemaakt waaraan iedere beslissing en ontwikkeling getoetst kan worden. We willen leerlingen eigentijds, thematisch onderwijs geven waarbij betekenisvol spel centraal staat. In het kort; leren door spel. Dit betekent dat er aantrekkelijke hoeken zijn die uitnodigen, ruimte bieden voor creativiteit en waar diepgang mogelijk is. De leerkracht is actief in de klas bezig om het spel van de leerlingen te verdiepen. De leerkracht heeft hierbij kennis van de doelen en de ontwikkeling van het jonge kind. Naast het actief stimuleren van de kleuters willen we dat er goed geobserveerd wordt. Bieden we de leerling het juiste aan? Werken we nog in de zone van de naaste ontwikkeling? We gaan kijken of ons huidige observatiemodel nog voldoet aan de eisen die wij stellen. We werken doelgericht met onderbouwd aan een doorgaande leerlijn, maar dit gebeurt nog teveel in kringverband en vervolgens met een directe toetsvorm. Door meer inzicht te krijgen in de doelen en deze meer in hoeken aan te bieden, kunnen onze kleuters zich meer richten op spel. De leerkracht kan dan ook meer observeren. We willen het aantal toetsen bij de onderbouw gaan reduceren. Per klas gaan we kijken wat de accentverschillen zijn. De ene groep zal zich meer moeten gaan richten op getalbegrip, terwijl de andere groep meer bezig moet gaan zijn met taal. In de hogere groepen hebben we gemerkt dat de woordenschat van onze leerlingen aandacht behoeft. We willen in de gehele onderbouw een extra accent gaan leggen op ons woordenschatonderwijs.

11

Ons daltononderwijs: het afsprakenschema In 2014 hebben we met het team ervoor gekozen om al onze afspraken in een schematisch overzicht weer te geven. We vonden dit praktischer en overzichtelijker dan alle afspraken in een verhalend overzicht in het daltonboek. Het afsprakenschema laat per Daltonmiddel en –afspraak zien wat de afspraken in de school zijn. Dit is per onderdeel weergegeven en dan steeds opbouwend per groep. Zo wordt ook de opbouw vanaf groep 1 naar groep 8 duidelijk. Elke leerkracht heeft dit schema in zijn/haar klassenmap ter inzage. We bekijken dit schema elk jaar samen om te bespreken of er aanpassingen (nodig) zijn. Dit gaat altijd in onderling overleg. We hebben ook samen besproken en aangegeven aan welke pijlers er bij de afspraken wordt gewerkt. In de praktijk blijkt dat we door middel van het werken met het schema een beter overzicht houden over onze afspraken en deze ook beter kunnen volgen en borgen. De delen die in het rood zijn aangegeven, zijn nog in ontwikkeling op dit moment. Het leerteam Dalton en het leerlingenleerteam kunnen dit oppakken. Doen zij dit niet, dan gaat het team hier weer mee aan de slag bij de jaarlijkse evaluatie.

12

Daltonschema: onze afspraken TAAKKAART UITERLIJK

Samenwerken Verantwoordelijkheid Zelfstandigheid Borging Reflectie Effectiviteit

Voor de hele school: We gebruiken de tekens S en CL: samenwerken en coöperatief leren (laatste minstens 2x per week).

Verder #: eerst uitleg

M: kan gebruikt voor maatjesopdrachten.

Nat: Natuniek BP: Blauwe Planeet Sp: Speurtocht Enkele lln. hebben een eigen, aangepaste taakkaart.

Jongste kleuters De jongste kleuters gebruiken geen taakkaart, maar werken vanaf het planbord.

Middelste kleuters

Middelste kleuters gebruiken geen taakkaart, maar werken vanaf het planbord.

Oudste kleuters Oudste kleuters gebruiken geen taakkaart maar werken vanaf het planbord.

Groep 3 Groep 3 heeft een eigen taakkaart. Ze gebruiken als lettertype de leesletters, geen hoofdletters. Er wordt gestart na de herfstvakantie (daarvoor nog kennismaken symbolen en picto’s) Deze taakkaart is steeds voor 2 of 3 dagen. (of 1 dag indien nodig) Op de voorkant staan de plaatjes van de vakken en het werk dat ze moeten maken. Op de achterkant staat de uitbreiding. (circuitwerk) lk. plant nog steeds alles in. Na de meivakantie worden de lln voorbereid op het werken met een volledige taakkaart in groep 4. Weektaak. De lk plant hier wel nog alles zelf op in.

Groep 4 Groep 4 werkt meet een taakkaart voor een hele week. Hierop staan in letters de vakken en het werk is reeds ingepland door de leerkracht. Groep 4 heeft op de achterkant ook de uitbreiding /keuzewerk net als groep 3 in plaatjes. Afkortingen: Eerst: bladz. / taak / boek / kblad / werkb / les / lezen / maken Later: blz. / T / Kbl / Wb / lz / mk Er is op de taakkaart ruimte voor een persoonlijk doel. (Het schooldoel en groepsdoel zijn op het doelenbord te vinden). Na de kerstvakantie stelt de ll. ook een eigen doel, indien de lln dit al eerder kunnen/willen, doen we dit eerder. De taakkaart van groep 4 heeft schrijflijnen 6-4-6.

Groep 5 Groep 5 heeft dezelfde voorkant op de taakaart als groep 4. De achterkant verandert. Hier staan taken die zelf extra ingepland moeten worden en uitbreiding (in letters) Ook staat hier de evaluatie. Afkortingen van 5 t/m 8: zie groep 4. De ll stelt zichzelf elke week een doel.

Groep 6,7,8 Groep 6, 7 en 8 hebben dezelfde taakkaart. Basistaken, speciale en uitbreidings-taken staan zowel op voor- als achterkant. Afkortingen zie groep 4 en 5. De ll. stelt zichzelf elke week een doel.

13

TAAKKAART EVALUATIE & FEEDBACK DOOR DE LEERKRACHT EN LLN.


Onderbouw: De taakkaart gaat elke week mee naar huis zodat ouders ook kunnen zien wat de ll heeft gedaan. Als er tips opstaan voor de komende week, mag die kaart nog een week op school blijven.

Jongste kleuters De lk. evalueert met individuele lln. of met hele groep over werk en/of het proces. Dit gebeurt mondeling.

Middelste kleuters

De lk. evalueert met individuele lln. of met hele groep over werk en/of het proces. Dit gebeurt mondeling.

Oudste kleuters De lk. evalueert met individuele lln. of met hele groep over werk en/of het proces. Dit gebeurt mondeling.

Groep 3 Een ll. kleurt zelf een taakje af dat gemaakt is. De ll. kleurt elke dag een smiley. (dit leren de lln stapsgewijs) Lk. geeft wekelijks feedback op taakkaart ( minstens op 1 werkje) en mondeling. (individueel/klassikaal)

Groep 4 Een ll. kleurt zelf een taakje af dat gemaakt is. De ll. kleurt elke dag een smiley. De leerling geeft ook een weekevaluatie door middel van 1 zin op de taakkaart. Lk. geeft dagelijks of wekelijks feedback op taakkaart en mondeling.

Bovenbouw: taakkaart wekelijks naar huis, mits er tips opstaan. Elke week geeft de lk een aandachtspunt voor die week.

Groep 5 Een ll. kleurt zelf een taakje af dat gemaakt is. De ll. kleurt elke dag een smiley. De ll reflecteert dagelijks en bedenkt wekelijks een verbeterpunt. De lk geeft wekelijks feedback op taakkaart of mondeling. Lk. heeft feedbackgesprekken met enkele lln. per week. Persoonlijk doel stellen en reflecteren hierop.

Groep 6 Een ll. kleurt zelf een taakje af dat gemaakt is. De ll. kleurt elke dag een smiley. De ll reflecteert dagelijks en bedenkt wekelijks een verbeterpunt. De lk geeft wekelijks feedback op taakkaart of mondeling. Lk. heeft feedbackgesprekken met enkele lln. per week. Persoonlijk doel stellen en reflecteren hierop.

Groep 7 Een ll. kleurt zelf een taakje af dat gemaakt is. De ll. kleurt elke dag een smiley. De leerling reflecteert dagelijks en bedenkt wekelijks een verbeterpunt Lk. geeft wekelijks feedback op enkele taakkaarten en ook mondeling. Persoonlijk doel stellen en reflecteren hierop.

Groep 8 Een ll. kleurt zelf een taakje af dat gemaakt is. De ll. kleurt elke dag een smiley. De leerling reflecteert dagelijks en bedenkt wekelijks een verbeterpunt Lk. geeft wekelijks feedback op enkele taakkaarten en ook mondeling. Persoonlijk doel stellen en reflecteren hierop.

14

AFSPRAKENKAART Samenwerken Verantwoordelijkheid Zelfstandigheid Borging Reflectie Effectiviteit

Een kaart met daarop de aparte afspraken die voor een leerling kunnen gelden: differentiatie. Deze kaart wordt bij de lk of bij de taakkaart bewaard.

Jongste kleuters De afspraken worden door de leerkracht in de klassenmap bewaard Middelste kleuters

De afspraken worden door de leerkracht in de klassenmap bewaard

Oudste kleuters De afspraken worden door de leerkracht in de klassenmap bewaard Groep 3 De afspraken worden door de leerkracht in de klassenmap bewaard Groep 4 De kinderen starten met een afsprakenblad door lk ingevuld Groep 5 Het afsprakenblad door lk ingevuld, wordt bij de taakkaart bewaard Groep 6 Het afsprakenblad door ll ingevuld wordt bij de taakkaart bewaard Groep 7 Het afsprakenblad door ll ingevuld wordt bij de taakkaart bewaard Groep 8 Het afsprakenblad door ll ingevuld wordt bij de taakkaart bewaard

ZELFSTANDIG WERKEN (AAN TAAKWERK/TAAKKAART)


Jongste kleuters +- 45 min. per dag Middelste kleuters

+- 45 min. per dag

Oudste kleuters +- 45 min. per dag Groep 3 Uur tot anderhalf uur Groep 4 Uur tot anderhalf uur

Groep 5 Anderhalf uur Groep 6 Anderhalf uur Groep 7 1 ½ tot 2 ½ uur Groep 8 1 ½ tot 2 ½ uur

DAGRITME/ROOSTER Samenwerken Verantwoordelijkheid Zelfstandigheid

Borging Reflectie Effectiviteit

Voor de hele school: Hangt in elke groep zichtbaar op (voor lln. na te lezen als ze dit willen gebruiken) als houvast voor de lln. (voor o.a. planningen)

Jongste kleuters Kikker dagritme-kaarten. Middelste kleuters

Kikker dagritme-kaarten.

Oudste kleuters Kikker dagritme-kaarten. Groep 3 Jan Leendert Vis dagritme kaarten. Groep 4 Jan Leendert Vis dagritme kaarten. Groep 5 Rooster hangt zichtbaar in de klas. Groep 6 Rooster hangt zichtbaar in de klas. Groep 7 Rooster hangt zichtbaar in de klas. Groep 8 Rooster hangt zichtbaar in de klas.

15

INPLANNEN OP DE TAAKKAART (PLANBORD KLEUTERS)


Onderbouw: De kleuters plannen met gekleurde pinnen op het planbord. Daar hangen hun plaatjes en ook de taken die zijn uitgelegd. Ze steken een gekleurde pin in het bord onder de taak, met de dagkleur. Taak af? Pin erachter in de kleur van de dag. Niet af? Witte pin erachter De lk. zijn samen nog zoekende naar een gezamenlijk gebruik van het planbord. Nu zijn er onderling verschillen: soms blijven taken langer hangen, soms worden ze na 2 dagen weer weggehaald. (dit heeft ook te maken met de moeilijkheidsgraad en de duur van de taak.

Jongste kleuters De lln. hoeven nog niet in te plannen op het planbord. Dit mag wel. Ze leren om een pin in het planbord te steken, in de kleur van de dag waarop ze het taakje willen maken. Dit doen ze in de rij onder het taakje. De taken worden voor 2 dagen uitgelegd. De taken zijn voor de jongste kleuters een keuze.

Middelste kleuters De lln. plannen een taakje met een pin in het planbord, in de kleur van de dag waarop ze het taakje willen maken. Dit doen ze in de rij onder het taakje. De taken worden voor 2 a 3 dagen uitgelegd. De lk. laat de taken staan van de hele week en ook de pinnen. Of verwijderen deze na een paar dagen en zetten er nieuwe taken op. (al naar gelang de moeilijkheid of duur van de taakjes. De lln. plannen 2 a 3 taken per week. (Einde schooljaar 3)

Oudste kleuters De lln. plannen net als bij de middelste kleuters. Maar 3 a 4 taken per week. Na de meivakantie zijn dit er 5.

Groep 3 Na herfstvakantie: Starten met 2 of 3 daagse dagtaak indien kinderen daar aan toe zijn. Alles is ingepland. Er staan picto’s op vd vakken. Na de herfstvakantie . gaan de lln. met het circuitbord werken. Dit plannen ze zelf in op hun taakkaart of op het circuitbord. Ook keuzewerk zit hierbij. Computer kunnen ze ook zelf inplannen. Vanaf febr. ook Humpie Dumpie, Mini Loco, Pico Picolo zelf inplannen. (circuit?)

Groep 4 Tot aan herfstvakantie alles ingepland door leerkracht. Daarna gaan de leerlingen stap voor stap zelf plannen. In dien eerder mogelijk is, starten we eerder. - la opruimen - GG kaart - duo dictee - keuzewerk - computer - 1x vrij lezen - delen van de rekentaak

Groep 5 In dit jaar leren kinderen zelf te plannen op de taakkaart. In deze volgorde: rekenen, spelling, lezen en taal. Vanaf de herfstvakantie. De vaste (WO) lessen en toetsen zijn al ingevuld. De lln. leren ook samen in te plannen. Bij het plannen wordt de volgorde aangehouden van de werkjes zoals de lk ze op de kaart zet. Er moet elke dag een taal-, rekenen spellingtaakje gepland worden. (basis) Lln. leren bijhouden hoeveel tijd ze hebben op een dag om zelfstandig te werken.

Groep 6 De lln. plannen zelf alles in. Vaste lessen en toetsen zijn al ingevuld. Lln. plannen ook samen in. Bij het plannen wordt de volgorde aangehouden van de werkjes zoals de lk ze op de kaart zet. Er moet elke dag een taal-, rekenen spellingtaakje gepland worden. (basis)

Groep 7 De lln. plannen zelf alles in. Vaste lessen en toetsen zijn al ingevuld. Lln. plannen ook samen in. Bij het plannen wordt de volgorde aangehouden van de werkjes zoals de lk ze op de kaart zet. Er moet elke dag een taal-, rekenen spellingtaakje gepland worden. (basis)

Groep 8 instructies. Lln plannen ook samen in. Bij het plannen wordt de volgorde aangehouden van de werkjes zoals de lk. ze op de kaart zet. Na enige tijd mogen lln. die dit aankunnen, zelf kiezen op welke dagen ze werk willen plannen. (niet perse elke dag taal, rekenen en spelling)

16

HUISHOUDELIJKE TAKEN Samenwerken Verantwoordelijkheid Zelfstandigheid Borging Reflectie Effectiviteit

Voor de hele school: (passend bij leeftijd) Vegen, bord, datum, planten, keuken, vuilnis, hulpjes enz.

Jongste kleuters Op Daltonbord met picto’s. Wisselen wekelijks. Middelste kleuters

Op Daltonbord met picto’s. Wisselen wekelijks.

Oudste kleuters Op Daltonbord met picto’s. Wisselen wekelijks Groep 3 Op Daltonbord met picto’s. Wisselen wekelijks Groep 4 Op Daltonbord met picto’s. Wisselen wekelijks

Groep 5 Op Daltonbord met kaartjes. Wisselen elke 2 weken. Groep 6 Op Daltonbordmet kaartjes. Wisselen elke 2 weken. Groep 7 Op Daltonbord met kaartjes. Wisselen elke 2 weken. Groep 8 Op Daltonbord met kaartjes. Wisselen elke 2 weken.

TUTOR Samenwerken Verantwoordelijkheid Zelfstandigheid


Voor de hele school: 2x per week volgens lijst, die zichtbaar in de groep hangt. Lijst wisselt na 3 weken. Eerste keer uitleg door lk, laatste keer is evaluatie met lln. Tutor op vraag of indien hulp nodig. 2x per jaar stopweek voor instructie.

Jongste kleuters Inschrijving door lk. Tutor door groep 3 en 4. Middelste kleuters Inschrijving door lk. Tutor door groep 3,4 en 5. Oudste kleuters Inschrijving door lk. Tutor door groep 3,4 en 5. Groep 3 Inschrijving door lk. Tutor door groep 3 t/m 6.

Geven tutor aan de kleuters en in groep 3. Groep 4 Inschrijving door lk. Lln kunnen ook zelf vragen om tutor.

Tutor door groep 4 t/m 7. Geven tutor aan de kleuters, 3 en 4.

Groep 5 Inschrijving door lk. of door lln zelf. Tutor door groep 5 t/m 8. Geven tutor aan 5 t/m kleuters.

Groep 6 Inschrijving door lk. of door lln zelf. Tutor door groep 6 t/m 8. Geven tutor aan 6 t/m groep 3.



17

UITGESTELDE AANDACHT EN DE GELUIDSKAARTEN


Voor de hele school: Er wordt dagelijks gewerkt met uitgestelde aandacht. De lln. mogen dan de lk. niet storen. Ze mogen wel iets aan een ander vragen, mits het geen stilwerktijd is. Hiervoor wordt een symbool gebruikt. De lk. geeft instructie, maar kan ook een observatie doen bv.

Daarnaast worden er geluidsniveau kaarten geïntroduceerd, zodra het stoplicht gebruikt gaat worden. Vanaf groep 3 picto kaarten met poppetjes: 1 poppetje (alleen/stil) 2 poppetjes Zachtjes in 2 tal Meer poppetjes In groepje samenwerken Vanaf groep 4: Stilwerken (alleen), Fluisteren (2 tal, buren) Samenwerken (meer)

Jongste kleuters Symbool is een beer. Ongeveer 15 min. (wat haalbaar is) De lln mogen de lk niet storen en werken zachtjes met materialen en hun stem. Geen geluidskaarten.

Middelste kleuters Symbool is een beer. Ongeveer 15 min. (wat haalbaar is) De lln mogen de lk niet storen en werken zachtjes met materialen en hun stem. Geen geluidskaarten.

Oudste kleuters Symbool is een beer. Ongeveer 15 min. (wat haalbaar is) De lln mogen de lk niet storen en werken zachtjes met materialen en hun stem. Geen geluidskaarten

Groep 3 Tot de kerstvakantie is het symbool een beer. Ongeveer 15 min. begin, uitbouwen tot 30 minuten. Na de kerstvakantie het stoplicht introduceren. Geleidelijk ook geluidskaarten erbij. (picto kaarten met poppetjes en speaker) De lln mogen de lk niet storen. (rood)

Groep 4 Tot ongeveer 10 uur werken de lln “stil” (alleen). Het rode stoplicht wordt gebruikt als de lk niet gestoord wil worden. Max. 30 min. De geluidskaarten (zelfde als in groep 3) worden gebruikt (tot 10 uur stilwerken)

Groep 5 Tot 10 uur werken de lln “stil” (alleen). Het rode stoplicht wordt gebruikt als de lk niet gestoord wil worden. Max. 30 min. De geluidskaarten worden gebruikt (tot 10 uur stilwerken)

Groep 6 Tot 10.15 uur werken de lln “stil” (alleen). Het rode stoplicht wordt gebruikt als de lk niet gestoord wil worden. Duur: zolang de lk nodig heeft. De geluidskaarten worden gebruikt (tot 10.15 uur stilwerken)

Groep 7 Tot 10.15 uur werken de lln “stil” (alleen). Het rode stoplicht wordt gebruikt als de lk niet gestoord wil worden. Duur: zolang de lk nodig heeft De geluidskaarten worden gebruikt (tot 10.15 uur stilwerken)

Groep 8 Tot 10.15 uur werken de lln “stil” (alleen). Het rode stoplicht wordt gebruikt als de lk niet gestoord wil worden. Duur: zolang de lk nodig heeft De geluidskaarten worden gebruikt (tot 10.15 uur stilwerken)

18

DE VRAAGTEKENBLOKJES Samenwerken Verantwoordelijkheid Zelfstandigheid Borging Reflectie Effectiviteit

Vanaf groep 3: Jongste kleuters Gebruiken geen blokjes Middelste kleuters

Gebruiken geen blokjes

Oudste kleuters Gebruiken geen blokjes Groep 3 Beginnen met leren te werken met de blokjes. Groep 4 De lln. gebruiken de vraagtekenblokjes tijdens het zelfstandig werken.

Elke leerling heeft ‘n vraagtekenblokje op tafel liggen. Dit blokje heeft een belangrijke functie tijdens het zelfstandig werken van de leerlingen. Door het blokje op de juiste manier te gebruiken, is het voor elke leerling duidelijk of hun klasgenoot een vraag heeft, niet gestoord wilt worden, of beschikbaar is voor vragen .De leerkracht loopt één keer in de tien minuten een ronde waarbij hij/zij ook in kan gaan op vragen van de leerlingen. Tijdens het zelfstandig werken worden er geen vingers opgestoken en komen leerlingen niet naar het bureau als ze een vraag hebben. Het vraag-tekenblokje heeft geen functie bij momenten van samenwerken en interactieve lesmomenten.

Groep 5 De lln. gebruiken de vraagtekenblokjes tijdens het zelfstandig werken Groep 6 De lln. gebruiken de vraagtekenblokjes tijdens het zelfstandig werken. Groep 7 De lln. gebruiken de vraagtekenblokjes tijdens het zelfstandig werken. Groep 8 De lln. gebruiken de vraagtekenblokjes tijdens het zelfstandig werken.

19

DOELENBORD EN DALTONBORD Samenwerken Verantwoordelijkheid Zelfstandigheid Borging Reflectie Effectiviteit

Voor de hele school: Het doelenbord wordt door elke klas gebruikt. Onderdelen zijn: de smilies (hoe voel je je dit moment), de successen, het schooldoel, het groepsdoel, de actiepunten, het borgvak, en de planning. Ook de doelen van de vakken staan op het bord. Deze worden in de verschillende groepen nog verschillend gebruikt. We zijn aan het leren! Op het Daltonbord zijn alle Daltonafspraken voor de kinderen te vinden. (zie verder handleiding doelen- en daltonborden) Ergens in de groep hangen duidelijk bij elkaar de klok, de timetimer en de SOVA hanger. Naast doelenbord indien mogelijk.

Jongste kleuters Werkt met schooldoel. Werken met de smilies. Leerkracht leidt de ‘bordsessie’.

Middelste kleuters

Werkt met schooldoel. Werken met de smilies. Leerkracht leidt de ‘bordsessie’.

Oudste kleuters Werkt met schooldoel. Werken met de smilies. Leerkracht leidt de ‘bordsessie’.

Groep 3 Werkt met schooldoel en groepsdoel. Werken met de smilies en successen. Probeert de doelen in plaatjes weer te geven. Leerkracht leidt de ‘bordsessie’.

Groep 4 Werkt met schooldoel en groepsdoel met actiepunten. Werken met de smilies en successen. Schrijft de doelen in korte termen op. Leerkracht leidt meestal de ‘bordsessie’, leerlingen mogen al wel de smilies doen.

Groep 5 Werkt met schooldoel en groepsdoel met actiepunten. Werken met de smilies en successen. Schrijft de doelen in zinnen uit. Leerkracht leidt meestal de ‘bordsessie’, leerlingen mogen de volgende onderdelen leiden.

Groep 6-7-8 Werkt met schooldoel en groepsdoel met actiepunten. Werken met de smilies, successen, planning en borgvak. Schrijft de doelen in zinnen uit. Leerkracht leidt soms de ‘bordsessie’ als voorbeeld, leerlingen leiden meestal de bordsessies.

20

KEUZEWERK


Goepen ½:

Zijn bezig met het ontwikkelen van aandachtstafels met materialen die als keuzewerk gekozen kunnen worden. \ Vanaf groep 3: De lln. mogen wekelijks 20 min. keuzewerk doen: keus is helemaal vrij.

Min. 3x per jaar wisselen de groepen in een bouw van materialen. Intelligenties: taalslim, rekenslim, zelfslim, mensenslim, natuurslim, lichaamslim, muziekslim en beeldslim. Keuzewerk in bakken of in de kast. (Keuzewerk loopt niet zoals we willen en hierover moeten we met het team beslissingen nemen)

Jongste kleuters De lln. gaan in de toekomst vanaf een aandachtstafel kiezen waarmee ze willen werken. (in een thema)

Middelste kleuters De lln. gaan in de toekomst vanaf een aandachtstafel kiezen waarmee ze willen werken. (in een thema)

Oudste kleuters De lln. gaan in de toekomst vanaf een aandachtstafel kiezen waarmee ze willen werken. (in een thema).

Groep 3 Keuzewerk staat vanaf de herfstvakantie op het circuitbord. Duur: 20 min. Keuzewerk zit in bakken.

Groep 4 Aan het begin van het schooljaar kiezen de lln op een vaste dag keuzewerk. Na de voorjaarsvakantie mogen de lln zelf keuzewerk inplannen. Duur: 20 min.

Groep 5 Lln plannen zelf 20 min keuzewerk in op hun taakkaart. Dit mag 1 x 20 min. of 2x 10 min. Als het niet gelukt om dit te doen op de geplande dag, mag dit na goedkeuring vd lk verzet worden naar een andere dag. Keuzewerk ligt in de kast, in vakken. Ingedeeld naar de intelligenties.




21

COMPUTER- EN GANGKAART


Onderbouw: De lk. weet welke lln. er op de gang aan het werk zijn. Dit is te zien op het arbeid naar keuze bord.

Jongste kleuters Geen kaarten. LLn. hangen hun plaatje op het arbeid naar keuze bord. Middelste kleuters

Geen kaarten. LLn. hangen hun plaatje op het arbeid naar keuze bord.

Oudste kleuters Geen kaarten. LLn. hangen hun plaatje op het arbeid naar keuze bord. Groep 3 Indien mogelijk, mogen lln. buiten de groep werken aan een computer

of aan een opdracht. Ze nemen de betreffende kaart dan mee. Hier staan de afspraken op. Leendert Vis kaarten.

Groep 4 Zie groep 3.

Bovenbouw: Als de ll. dit aankan en indien er een werkplek is buiten de groep, mogen lln. buiten de groep werken.

Groep 5 Lln. mogen buiten de groep werken en nemen de gangkaart of computerkaart mee naar de gang. Hier staan de afspraken op. Leerkrachten die op de gang lopen, maar ook andere lln. helpen om de afspraken goed toe te passen.

Groep 6 Zie groep 5 Groep 7 Zie groep 5 Groep 8 Zie groep 5

NAKIJKEN Samenwerken Verantwoordelijkheid Zelfstandigheid


Door de lk of door de lln. zelf. Bij meer dan afgesproken aantal fouten hulp vragen aan lk of schrift in hulpbak. Lk kijkt steekproefsgewijs na.

Jongste kleuters Lk kijkt na. Middelste kleuters

Lk kijkt na, sommige werkjes zijn zelfcorrigerend.

Oudste kleuters Lk kijkt na, sommige werkjes zijn zelfcorrigerend. Groep 3 Lln leren zelf nakijken als ze dit aankunnen. Bv. Rekenwerk. Er zijn ook

soms nakijkbladen. Lk kijkt alles na, indien dit mogelijk is.

Groep 4 Lln leren zelf nakijken als ze dit aankunnen. Rekenwerk en spelling. Er zijn ook soms nakijkbladen. Lk kijkt ook na wat gericht is op de doelen van die dag. En ook steekproefsgewijs.

Groep 5 Lln leren zelf nakijken. Rekenwerk, spelling, wo vakken, Goed Gelezen en verkeer. Lk kijkt in het begin zoveel mogelijk of het gemaakt is, hoe het gemaakt is en of het goed is nagekeken. Lln die het aankunnen, gaan het zelf doen. Lk controleert steekproefsgewijs. Bij meer dan 2 fouten per onderdeel vraagt de ll om hulp. Als de ll moeite had met de oefenstof, gaat het schrift in de hulpbak.

Groep 6 Lln kijken alles zelf na als ze dit goed kunnen. Lk kijkt mee en begeleidt. Lk controleert steekproefsgewijs of het werk gemaakt is en hoe. Bij meer dan 3 fouten per onderdeel vraagt de ll om hulp.



22

MAATJES


Elkaar helpen

Samenwerk- opdrachten (eventueel ook op taakkaart)

Samen in de rij

Jongste kleuters Maatjes hangen op het bord met plaatjes De leerkracht stelt de maatjes samen. Wisselen na elke vakantie.

Middelste kleuters

Maatjes hangen op het bord met plaatjes De leerkracht stelt de maatjes samen in onderling overleg met de lln. Wisselen na elke vakantie.

Oudste kleuters Maatjes hangen op het bord met plaatjes De leerkracht stelt de maatjes samen of de lln. kiezen zelf. Wisselen na elke vakantie.

Groep 3 Maatjes hangen op het bord met naamkaartjes. De maatjes worden wisselend gekozen: zelf, lk, loting. Wisselen na 6-7 weken.

Groep 4 Maatjes hangen op het bord met naamkaartjes. De maatjes worden wisselend gekozen: zelf, lk, loting. Wisselen elke maand.

Groep 5 Maatjes hangen op het bord (naamkaartjes). De maatjes worden wisselend gekozen: zelf, lk, loting. Wisselen elke maand.




23

COÖPERATIEF LEREN Samenwerken Verantwoordelijkheid Zelfstandigheid Borging Reflectie Effectiviteit

Voor de hele school: Minstens 2 x per week een opdracht uit de map in de groep of een andere CL werkvorm. De CL kaarten worden ter ondersteuning gebruikt. Lk geven aan elkaar door welke werkvormen er al zijn aangeboden.

Jongste kleuters Nog geen CL opdrachten/-kaarten, wel samenwerkings-opdrachten. Middelste kleuters

De lln gebruiken nog geen kaarten. CL staat niet op de taakkaart maar vast in het rooster van de leerkracht. (in jaarplanning allemaal vast)

Oudste kleuters De lln gebruiken nog geen kaarten. CL staat niet op de taakkaart maar vast in het rooster van de leerkracht. (in jaarplanning allemaal vast)

Groep 3 De lln. leren na de kerst de kaart van de materiaalbaas te gebruiken en na de meivakantie de stiltekapitein. De lk zet de werkvorm in de weekplanning. Op de taakkaart staat minstens 2x CL (na de meivakantie)

Groep 4 De lln. leren na de kerst de kaart van de schrijver te gebruiken en na de meivakantie de tijdsbewaker. De lk zet de werkvorm in de weekplanning. Op de taakkaart staat minstens 2x CL.

Groep 5 De lln. leren na de kerst de kaart van de taakkapitein te gebruiken en na de meivakantie de aanmoediger. De lk zet de werkvorm in de weekplanning. Op de taakkaart staat minstens 2x CL.

Groep 6 De lk zet de werkvorm in de weekplanning. Op de taakkaart staat minstens 2x CL. De lln. kunnen de kaarten hierbij gebruiken.

Groep 7 De lk. zet de werkvorm in de weekplanning. Op de taakkaart staat minstens 2x CL. De lln. kunnen de kaarten hierbij gebruiken

Groep 8 De lk. zet de werkvorm in de weekplanning. Op de taakkaart staat minstens 2x CL. De lln. kunnen de kaarten hierbij gebruiken

De daltonpraktijk in vogelvlucht DAGKLEUREN In de school wordt iedere dag aangegeven met een vaste kleur. Deze kleuren geven structuur aan de week en het tijdsbesef van kinderen wordt hiermee gestimuleerd (dit geldt met name voor kinderen in de onderbouw). Het helpt de kinderen bij het maken van een planning. Daarnaast worden de kleuren gebruikt bij de administratie van het gemaakte werk. De dagkleuren worden benut als communicatiemiddel. Door iedere dag van de week een eigen kleur te geven, kan die kleurcode op verschillende manieren toegepast worden in de organisatie van de groep. Bijvoorbeeld in de groepen 1/2 worden de kleuren gebruikt op het weektaakbord, de taakkaart en de kalender. In de groepen 3 t/m 8 worden de dagkleuren gebruikt op de (dag/week)taakkaart en in het rooster.

24

De dagkleuren liggen vast (zie schema). In iedere groep van de school is op een duidelijk herkenbare en identieke manier aangegeven welke kleuren bij de verschillende dagen horen. In alle groepen zijn de kleuren te zien op het daltonbord. DE TAAKKAART EN HET PLANBORD De taakkaart is wellicht wel het bekendste onderdeel van het daltononderwijs. In onze school is een duidelijke opbouw in de invulling van de weektaak. De opbouw betreft onder andere: Omvang: hoeveel activiteiten in de taak zijn opgenomen Onderdelen: Welke vakken er in de taak zijn opgenomen Planning: Wat en hoeveel mogen de leerlingen zelfstandig plannen? Onze taakkaart: Een middel om de opgegeven (basis)lesstof die kinderen moeten maken/verwerken de komende week, door een leerling zelf te laten inplannen, het gemaakte werk te registreren en het werk en het leerproces te evalueren. Zo krijgt het kind een overzicht van het te maken werk, en oefent daarnaast in toenemende mate het maken van een eigen tijdsplanning. (met als hulpmiddel het rooster dat in elke groep hangt) De taakkaart dient de verantwoordelijkheid en de zelfstandigheid van een kind te vergroten. Daarvoor is ook de evaluatie van de leerkracht nodig om de voortgang van het leerproces te bevorderen. De taakkaart sluit bovendien aan bij het niveau van het kind: zowel op het gebied van lesstof als op het gebied van zelf plannen. Er is een opbouw van groep 3 naar groep 8 in het zelf plannen van werk. Er staat uitbreiding op voor kinderen die hier aan toekomen.(eigen keuze) De kleuters gebruiken geen taakkaart meer, omdat we de kinderen in eerste instantie vooral willen leren plannen. De combinatie van het werken met een papieren taak vonden we een te grote stap hierbij. Zij plannen hun taken op een planbord. Ze leren dat ze meerdere dagen mogen doen over een taak, en ze verantwoorden dat ze die taak afgerond hebben op het bord. In de groepen 1 en 2 zit een opbouw in de hoeveelheid taken die de leerlingen maken. In groep 3 geeft de leerkracht met symbolen en woorden de taken op de taakkaart aan. De taakkaart voor groep 3 is voor elke dag ingepland. De kinderen geven met de dagkleuren aan wanneer zij de taak af hebben. De kinderen kunnen zelf kiezen wanneer zij de taak op de dag maken. Als ze klaar zijn met het werk van de dag, kunnen ze uitbreidingstaken maken. Aan het eind van de dag geven de kinderen d.m.v. evaluatie aan hoe zij gewerkt hebben. De taakkaart worden in de bak gelegd en de leerkracht kijkt de taakkaarten na. In groep 4 zijn alleen taal, rekenen en spelling per dag vastgelegd aan het eind van het schooljaar. De kinderen mogen de rest van de taken zelfstandig inplannen op hun taakkaart.

VR DI WO DO MA

25

In groep 5 is in het begin alles vastgelegd, daarna gaan de kinderen stapsgewijs alle vakgebieden zelf inplannen. Ze houden daarbij wel de volgorde van de lessen aan en moeten elke dag minimaal 1x taal, rekenen en spelling doen. In groep 6 t/m 8 plannen de kinderen helemaal zelfstandig hun taakkaart in. De leerlingen hebben een rooster van de hele week en kunnen om de instructiemomenten en groepsactiviteiten hun taken indelen. Indien de leerlingen hun taken niet af hebben, dan wordt er in overleg bepaald wat er met de taak wordt gedaan. Of doorschuiven naar de volgende dag of na schooltijd afmaken indien een leerling zelf verantwoordelijk is voor het niet afhebben van de taken. Als een leerling structureel zijn taken niet afheeft, bespreken we samen of er minder werk van de taken gemaakt moet worden. (via afsprakenkaart) Meer specifiek geldt nog voor de taakkaart:

De taakkaart is duidelijk en overzichtelijk voor alle lln.

De taakkaart loopt van donderdag tot donderdag.

Alle vakgebieden worden in principe opgenomen.

Diverse werkvormen worden opgenomen.

Coöperatief leren staat er minimaal 2x per week op vanaf groep 5.(cl)

Er staat tenminste 1 samenwerkingsopdracht op. (S) (altijd)

Een lk. kan er ook voor kiezen om er een M(maatjes) opdracht op te zetten.(soms) Een lk.kan deze opdracht ook mondeling geven/toelichten, dan staat er dus geen M op de taakkaart.

De leerstof is duidelijk omschreven en waar mogelijk wordt rekening gehouden met individuele verschillen, of er wordt op de afsprakenkaart aangegeven wat die specifieke leerling moet maken

Er is een onderdeel “realisatie” opgenomen.

Er is een onderdeel “planning” opgenomen voor groep 5 t/m 8.

Er is een onderdeel “evaluatie” opgenomen voor het kind.

De leerkracht kan het leerproces (planning/realisatie/evaluatie) evalueren (feedback geven) op de taakkaart of op een andere wijze.

Keuzewerk staat er op.

Speciale taken. (bv.passend bij een project, of herhalingsopdrachten) en verdiepingstaken/uitbreidingstaken staan erop.

De taakkaart is eventueel aan te passen voor individuele lln. indien nodig.

Op de taakkaart staat aangegeven wat het kind al zelfstandig mag gaan maken, en waarvoor eerst instructie nodig is. Dit laatste wordt aangeven met een # achter de taak.

Een leerkracht kan ervoor kiezen om reflectie gesprekken te houden mbt de taakkaart van een leerling of nav een specifieke taak.

Evaluatie nav taakwerk De leerkrachten in groep ½ evalueren 1 á 2 keer mondeling met de groep of met een individuele leerling. En er wordt, indien mogelijk (tijd) gereflecteerd met de leerling samen over minstens 1 taakje per week. In groep 3 evalueert de leerkracht (in groot vak) dagelijks of wekelijks het werk. De lln. doen dit dagelijks dmv het inkleuren van smilies met de dagkleur. Er zijn 3 smilies om uit te kiezen. (positief, neutraal, negatief)

26

In de groepen 4 t/m 8 evalueren de lln. adhv de smilies dagelijks. Daarnaast schrijven de lln. een weekevaluatie ( gr.4) en groep 5 t/m 8 reflecteert per dag. De lk. bekijken wekelijks enkele taakkaarten en schrijven hier tips/opmerkingen op. Lk. geven ook wel een krul op een taakkaart voor “gezien”. De kinderen nemen aan het eind van de (plannings-)week hun taakkaart mee naar huis. Indien de leerkracht de kaart nog even wil laten bewaren ivm feedback die erop staat, mag er 1 taakkaart op school blijven. Er zitten dus hooguit 2 taakkaarten in de map van een kind. De taakkaarten zijn in de bijlagen te vinden. EVALUATIE EN REFLECTIE Regelmatig, bijvoorbeeld na afloop van het werken aan de dagtaak of de taakkaart wordt het leerresultaat en het leerproces in zijn algemeenheid geëvalueerd. Op het doelenbord staat in verband hiermee tenminste een doel of actiepunt vermeld. Op de taakkaart van het kind zelf evalueert de leerling het werk en het leerproces. Leerkrachten voeren hierover feedbackgesprekken met de kinderen. Hierbij wordt in sommige groepen gebruikt gemaakt van standaard reflectievragen. DOELENBORD EN DALTONBORD In elke groep hangt een doelenbord waarop de leerkracht met de kinderen per week de leerdoelen opschrijft. Maar ook staat er een groepsdoel en een schooldoel op waar iedereen mee aan de slag gaat. Hierbij bedenken de leerlingen actiepunten. In de bordsessies worden de doelen besproken en geëvalueerd. Afhankelijk van de groep en de leeftijden van de leerlingen, krijgen ze meer verantwoordelijkheden bij de bordsessies. In de bovenbouw zijn de bordsessies volledig in handen van de leerlingen. Door de leerdoelen te visualiseren, willen we de leerlingen meer verantwoordelijkheid voor hun eigen leerproces geven. Het daltonbord hangt naast het doelenbord en omvat de maatjes, de huishoudelijke taken, de geluidskaarten, het stoplicht, het huiswerk en de roosters.

27

TIJDSOPBOUW TAAKWERK/ ZELFSTANDIG WERKEN De gemiddelde dagelijkse werktijd aan het taakwerk ziet er als volgt uit:

Groep 1/2 : ongeveer 3 kwartier

Groep 3/4 : een uur tot 1 ½ uur

Groep 5/6 : ongeveer 1 ½ uur

Groep 7/8 : 1 ½ tot 2 ½ In groep 1/2 werken de kinderen aan hun taak tijdens het spelen/leren/werken. De kinderen in groep 3 t/m 8 werken in principe de gehele dag door aan hun taakwerk. De momenten dat zij niet met hun taakwerk bezig zijn, hebben zij instructie, zijn in groepjes aan het werk of met keuzewerk bezig. We omschrijven zelfstandig werken (op het rooster te zien) als: De tijd waarin de kinderen zelfstandig (alleen of samen) aan hun taakwerk dat op hun taakkaart staat, werken. Ze proberen in deze tijd zelf aan het werk te gaan en te blijven, hun werk af te krijgen en zelf eventuele problemen op te lossen. (alleen of samen) KEUZEWERK/CIRCUITBORD/ARBEID NAAR KEUZE De kinderen in groep 1 en 2 geven aan welke activiteit zij gaan doen tijdens het spelen/leren/werken. Als de kinderen niet met hun taak bezig zijn, doen zij de activiteit die zij gekozen hebben. De kinderen kiezen met hun eigen plaatje de activiteit Tijdens het spelen/leren/werken zijn de kinderen of met hun taak bezig of met hun keuzeactiviteit. In groep 3 maken we de overstap van het arbeid naar keuze bord, naar het circuitbord. In het begin van het schooljaar wordt het werken hiermee begeleid ingeoefend. Dan werken we er naartoe dat de leerlingen vanaf de herfstvakantie zelfstandig hiermee aan het werk kunnen. Ze kiezen dan zelf welk uitbreidingswerk ze gaan maken. Het keuzewerk is hier na de herfstvakantie ook een onderdeel van. Keuzewerk is vanaf groep 4 een vast onderdeel op de taakkaart. Een kind mag wekelijks 20 min. keuzewerk zelf inplannen. Dat mag zowel alleen, als samen met een andere leerling. De keuze van het werkje is helemaal vrij. De materialen in de bakken/kasten worden minimaal 3x per jaar gewisseld binnen de bouwen. De aanvulling en het onderhoud van de kasten wordt volgens de jaarplanning gedaan door de bouw. De materialen zijn heel divers en worden door de bouw steeds aangevuld of vervangen indien nodig. (ideeënlijst als bijlage) Binnen de bouw wordt steeds besproken hoe het gaat en of er aanpassingen nodig zijn. Ook wordt besproken waar men tegenaan loopt. (hiaten)

28

DIFFERENTIATIE EN AFSPRAKENKAART Kinderen met erg specifieke onderwijsbehoeften ontvangen een aparte taak. Deze taak kan op een of meerdere onderdelen of vakgebieden afwijken van de groepstaak. Dit geldt voor aanpassingen ‘naar beneden’ (de wat zwakkere kinderen) en ‘naar boven’ (de wat sterkere kinderen). Ook kan het gaan om kinderen die een andere kleur taakkaart hebben, of een kaart met een groter lettertype. Alle kinderen hebben naast hun taakkaart een afsprakenkaart. Deze bewaren ze in hun map bij hun taakkaart. In de groepen ½ zit deze afsprakenkaart in de themamap van de leerkracht.(bijlage) Daarop staan afspraken over het aangepast werk: werken met routeboekjes, meer of juist minder werk. Vaste instructiegroepjes. Enz. De afsprakenkaart gaat elk jaar mee in de overdracht naar de volgende groep. In de meeste gevallen staan aanpassingen op deze kaart. In een aantal bijzondere gevallen, hebben kinderen een andere taakkaart. Er zijn ook kinderen die volgens een vast “werk”lijstje op hun tafel te werk gaan. Dit zijn de kinderen die meer sturing nodig hebben bij het plannen/maken van hun werk. KLASSENMANAGEMENT Kinderen moeten zo zelfstandig zijn dat zij alles zelf kunnen pakken wat zij nodig hebben. Het is daarom erg belangrijk dat de organisatie van de klas goed is. In elk lokaal zijn de hoeken d.m.v. een bordje aangegeven. In groep 1/2 is het ontwikkelingsmateriaal en de plek in de kast met hetzelfde plaatje gestickerd. De kinderen weten dan precies waar zij het materiaal terug moeten zetten. In groep 3 t/m 8 heeft iedere groep zijn eigen deel van de kast waar het materiaal in ligt. Vanaf groep 3 corrigeren de kinderen in toenemende mate hun eigen werk. In groep 6 t/m 8 kijken de leerlingen alles na behalve taal. (in 8 wel) Hiervoor staat er in elke groep een nakijktafel met de benodigde materialen. De kinderen zijn verantwoordelijk voor de taken die zij doen. In alle groepen leren wij de kinderen kritisch te kijken naar hun eigen werk. Als een kind meer dan het aantal afgesproken fouten maakt in het werk, bespreekt hij/zij dit met de leerkracht. Vanaf groep 3 kunnen kinderen die niet gestoord willen worden en/of niet willen samen werken dit kenbaar maken door de rode stip van hun vragenblokje op tafel te leggen. HULPVRAGEN Tijdens het werken aan de taak kunnen de kinderen geconfronteerd worden met een tweetal symbolen betreffende hulp:

Symbool uitgestelde aandacht ( een beer, eenrood stoplicht, enz.: gehanteerd door de leerkracht).

Symbool niet storen: rode stip op vragenblokje (gehanteerd door ander kind) Voor hulpvragen in zijn algemeenheid geldt de volgende volgorde:

Het kind gaat zelf op zoek naar informatie (methode, naslagwerk, enz.).

Hulp wordt gevraagd aan je maatje. (mits de groene stip van het vragenblokje op tafel ligt)

29

Hulp wordt gevraagd aan de leerkracht; het vragenblokje heeft ook een vraagtekenkant. Dit voorkomt dat leerlingen langdurig zitten te wachten met hun vinger omhoog.

STILWERKEN oftewel ALLEEN WERKEN, UITGESTELDE AANDACHT en GELUIDSKAARTEN In de groepen 3 t/m 8 wordt er dagelijks een moment ingelast om alleen te werken. (in stilte) De tijdsduur wordt al naar gelang de leeftijd van de kinderen opgevoerd naar stilwerken tot kwart over 10 in groep 8. In groep 3 houdt dit in dat de kinderen af en toe 10 tot 20 min. stil moeten werken. In groep 8 werken de kinderen tot de kleine pauze stil (alleen). In deze tijd is rust om te werken dus gewaarborgd. Alle kinderen krijgen zo de tijd om zich in volle concentratie op hun taakwerk te richten. De kinderen stellen hun vragen dan uitsluitend aan de leerkracht. Dit doen ze door hun vragenblokje te gebruiken. Het geluidsniveau (samenwerkingsniveau) wordt in de groepen weergegeven (vanaf groep 3 na de kerstvakantie) dmv kaarten: *1 poppetje of stil: je werkt alleen en stil *2 poppetjes of fluisteren: je mag zachtjes samenwerken in een 2tal *Meer poppetjes of samenwerken: je mag met je groepsstem met meerdere kinderen samenwerken In iedere groep wordt dagelijks met uitgestelde aandacht gewerkt. Door middel van een symbool (beer op de stoel of stoplicht) weten de kinderen dat ze de leerkracht niets kunnen vragen en niet mogen storen. De beer wordt gebruikt in groep ½ en in groep 3 tot aan de kerstvakantie. Daarna wordt het stoplicht gebruikt. De leerkracht begeleidt kinderen individueel of in groepjes en ‘lust’ van tijd tot tijd door de klas, met als bedoeling kinderen die hulp nodig hebben te signaleren. Hierdoor ontstaat regelmatig het volgende beeld:

Leerkracht introduceert symbool uitgestelde aandacht.

Leerkracht ‘lust’ (maximaal 2 minuten).

Leerkracht geeft instructie.

Leerkracht ‘lust’.

Leerkracht verwijdert symbool uitgestelde aandacht en evalueert eventueel Kinderen gebruiken hun vragenblokje om zelf aan te geven of ze wel of niet gestoord willen worden. We omschrijven het werken met uitgestelde aandacht als: Zelfstandig werken, maar gedurende enige tijd (van te voren afgesproken hoeveel tijd ongeveer) zonder hulp van de leerkracht. In groep ½ +- 15 min. In 3 uitbouwen tot 30 min. En vanaf groep 6 zolang de leerkracht nodig heeft. (bv gesprekje/observatie/instructie)

30

SAMENWERKEN Tijdens het werken aan de taak, maar natuurlijk ook vaak daarbuiten, mogen de kinderen samenwerken. In de weektaak bevindt zich altijd een gerichte samenwerkingsopdracht, waarbij de leerkracht regelmatig kinderen bewust aan elkaar koppelt. Er kan ook worden gekozen voor het werken met voor een bepaalde periode (bijvoorbeeld een of meerdere weken) vaste ‘maatjes’. Deze maatjes werken dan min of meer verplicht samen. Als een kind hulp nodig heeft, wordt in eerste instantie hulp gevraagd en geboden door het maatje. Maatjes Het doel van maatjes is:

Elkaar kunnen helpen met vragen

Samenwerkingsopdrachten

Samen in de rij In groep 1/2 worden alle jongste kleuters ‘gekoppeld’ aan een oudere kleuter. De jongste kleuter kan van alles vragen aan zijn/haar maatje. De oudste kleuter maakt de jongste ‘bekend’ met het wel en wee binnen de groep. De kleuters staan ook met hun maatje in de rij. In groep 1/2 wisselen de maatjes een aantal keer per jaar, na elke vakantie. In groep 3 t/m 4 wisselen de maatjes om de 6 weken. In de groepen 5 t/m 8 zijn de kinderen elkaars maatje voor 1 maand. Het maatjes-kiezen gebeurt op drie verschillende manieren:

loten

zelf kiezen

de leerkracht kiest Tutorleren De kinderen in groep 1 t/m 8 doen aan tutorlearning, oftewel tutor-leren. Bij tutor-leren moet altijd een ‘machts-verhouding’ op leergebied zijn. zijn. De tutor probeert een kind (de tutee) te helpen met een leervraag en moet dus sterker/verder zijn in de “leerstof” die gegeven/geoefend wordt. Het ideale leeftijdsverschil is 2 jaar. Wij werken met maximaal 3 jaar verschil en minimaal 1 jaar. Het tutor-leren gebeurt (vanaf sept.’12) 2 keer per week . (maandag en donderdag) De tutor gaat naar zijn ‘leerling’ uit de groep en zij gaan samen aan het werk. Je bent 3 weken achter elkaar tutor van een leerling. Vanaf groep 7 ontvangt een groep elke keer 4 tutors. Op de server in het mapje tutorlijst vult de leerkracht van te voren in wie er tutor gaan geven ergens anders en wie er tutor willen krijgen. Alle leerlingen kunnen tutor zijn, of tutor krijgen. (tutee) De tutorlijst wordt ingevuld rekening houdend met de zorgvraag van de kinderen. De leerkracht kan dit aangeven, maar een kind kan ook zelf vragen om een tutor. De hulp kan zijn op leergebied, maar ook een sociaal emotioneel gebied: zelfvertrouwen laten groeien door een ander te helpen.

31

Bij tutor leren kan worden gedacht aan samen oefenen met:

Veters strikken

Lezen

Tafels

Samenwerken/samenspelen

Plannen

Klokkijken/rekenvaardigheden

Spelling

Werkstukje maken Om de kinderen hierin te begeleiden wordt er twee keer per jaar (begin van het schooljaar en in jan./febr.) instructie gegeven in de groepen: Hoe geef je tutor? Er wordt dan aandacht besteed aan:

Voorstellen aan elkaar/ vragen wat je tutee wil leren

Hoe reageer je als er een fout gemaakt wordt?

Hoe stimuleer je positief?

Hoe corrigeer je?

Hoe geef je feedback als de tutorles afgelopen is?

Hoe oefen je dingen met je tutor?

Hoe ga je naar je tutor toe? Dit doen we oa adhv de tips uit het boek “Daltononderwijs”: blz.126/131. Dmv rollenspellen en gesprekken. Elke laatste keer van een tutorreeks wordt besteed aan een evaluatie. Alle tutors en tutees gaan in een kringgesprek (samen met leerkracht) bespreken wat goed is gegaan, wat er beter kan en of de doelen zijn bereikt. Er is dus 5 keer tutor, gevolgd door een evaluatie. Daarna begint de cyclus opnieuw. De leerkracht houdt bij wie er al aan de beurt zijn geweest en vult de tutorlijst op tijd in. Liefst een week van te voren. Ook zorgt de leerkracht voor voldoende oefenmateriaal voor de tutors. We werken met twee tutorlijsten, 1 voor voor de kerstvakantie en 1 voor erna. (meer tutoren per groep) Coöperatief leren In alle groepen wordt minstens 2 keer per week een coöperatief leren opdracht/-werkvorm gedaan. Deze staan ook op de taakkaart van de kinderen. Deze coöperatief leren of ook wel samenwerkend leren opdrachten staan in je planning, of in je weekplanning of in een jaarplanning. In elke groep staat een map met daarin vele C.L opdrachten: per bouw staan ze er in, maar ook steeds bouwdoorbrekend. Er staan opdrachten in ter:

Kennismaking

Instructie en verwerking

Terugkoppeling,evaluatie en reflectie

Spel

32

De CL opdrachten kunnen in het dagelijkse rooster worden ingevoegd, bv. tijdens groepsinstructies, maar ook apart worden gedaan. Deze keuze maakt de leerkracht zelf. In elke map van coöperatief leren staat ook een hoofdstuk met theorie hierover. (handleiding) De belangrijkste kenmerken zijn:

positieve wederzijdse afhankelijkheid

individuele verantwoordelijkheid

directe interactie

samenwerkingsvaardigheden

evaluatie van het groepsproces Het coöperatief leren is een hogere vorm van samenwerken in de ontwikkelingslijn van het samenwerken binnen Dalton. Een onderwijsleersituatie waarin kinderen in kleine groepjes op een gestructureerde manier aan een leertaak samenwerken met een gezamenlijk doel. Het CL moet een aantal keren per jaar in de bouw worden besproken en komt ook jaarlijks in de teamvergadering terug. STILWERKPLEKKEN Er zijn regelmatig momenten waarop de kinderen niet gestoord mogen, kunnen of willen worden, buiten de stilwerktijd om (stilwerken), bv voor het afmaken van werk, toetsen enz. Daartoe bevinden zich in het gebouw z.g.n. ‘stilwerkplekken’. De kinderen die op een stilwerkplek aan het werk zijn mogen daar beslist niet met elkaar praten / overleggen. De stilwerkplekken bevinden zich buiten de leslokalen in de gangen en in de gemeenschappelijke ruimte(n), alwaar de volgende afspraken gelden:

In iedere groep zijn kaarten aanwezig waarmee de kinderen kunnen gaan werken op de stiltewerkplek.

Op de gangen wordt tot de kleine pauze stil gewerkt.

Per groepstafel mogen maximaal twee kinderen zitten.

Uit iedere groep mogen maximaal 4 leerlingen buiten het eigen leslokaal werken.

De kinderen laten –na gebruik- de stilwerkplekken netjes achter.

Kinderen die zich niet aan de afspraken houden worden terug naar hun leslokaal gestuurd. INSTRUCTIETAFEL In de groepen wordt gewerkt met het principe / model van een instructietafel. De instructietafel staat vlakbij het bord. Aan de instructietafel krijgt een kind of een groepje kinderen op hun niveau toegesneden instructie van de leerkracht. Dit kan op verzoek van de leerkracht of van de leerling zelf. In groep 1/2 worden de taken twee keer per week aan de kinderen uitgelegd. De leerkracht splitst de groep en geeft aan kleine groepjes de instructie aan de instructietafel. Deze tafel wordt de rest van de week gebruikt als speel-/leertafel of bij taal- en rekenkringen. In de groepen 3 t/m 8 is ook een instructietafel aanwezig. Aan deze tafel worden de instructies door de leerkracht of leerling gegeven.

33

Het tweede doel van de instructietafel is:

het geven van extra instructie.

het beantwoorden van vragen. De leerlingen kunnen tussen de instructies door naar de leerkracht die aan de instructietafel zit, gaan en hun hulpvraag stellen. Deze tafel wordt ook wel gebruikt als samenwerkingstafel. RAPPORTAGE Rekening houden met de individuele leerbehoefte(n) van het kind betekent dat het bij de (eind)beoordeling, zoals bij de rapportage van een bepaalde periode, uitgesloten is alle kinderen ‘over een en dezelfde kam te scheren’. Tegelijkertijd dient het rapport aan de ouders / verzorgers duidelijk te maken hoe het gesteld is met de leer- en ontwikkelingsvorderingen van hun kind. Om recht te doen aan deze twee gegevens hanteren we een –zelf ontworpen en bedacht- rapport. Dit is aan het kind gericht. De leerkracht kan daarin per vakgebied stukjes schrijven en een beoordeling geven. De ontwikkelingen van de leerling op daltongebied worden omschreven in een door leerkrachten zelf geschreven stuk. Op een bladzijde van het kind zelf, geeft het kind aan wat hij /zij moeilijk/ leuk vindt en wat zij/hij wil worden. KLASSENBEZOEKEN Twee keer per jaar komt de daltoncoördinator, maar ook directie in elke groep op bezoek, om te kijken naar het Daltonderwijs van die groep. Daarbij wordt een kijkwijzer gebruikt. (bijlage) Wanneer een leerkracht op klassenbezoek wil bij een collega, lossen we dit als team samen op. Collegiale klassenbezoeken zijn een zeer belangrijk middel in ons leerproces. DALTONCOÖRDINATOR De daltoncoördinator heeft een afgesproken takenpakket. Deze taken staan op de takenlijst D.C. Takenlijst daltoncoördinator Een daltoncoördinator is een persoon in de schoolorganisatie, die i.s.m. de directie en het team binnen de beschikbare tijd en middelen de dalton ontwikkelingen op school coördineert en bevordert. Waar mogelijk wordt door de directie tijd beschikbaar gesteld aan de daltoncoördinator om de opgelegde taken ten uitvoer te brengen. Taken van de daltoncoördinator kunnen zijn:

Informatie verzamelen om het team te informeren. Samen met de directie een ontwikkelingslijn

uitzetten. Het voortouw/initiatief nemen in de ontwikkeling op daltongebied, of meedenken en

informeren van het team wanneer zij vanuit leerteams ontwikkelingen op willen zetten.

De rapportage naar ouders ten aanzien van de dalton aspecten, de vernieuwingen en ontwikkelpunten

naar de ouders toebrengen.

34

Dit kan d.m.v. :

- Informatieavonden

- speciale nieuwsbrieven of onderdelen van de nieuwsbrief

- workshops waar ouders voelen hoe dalton werkt

Teamleden ondersteunen en begeleiden bij de invoering en het toepassen van dalton in hun specifieke

klassensituatie.

Gesprekken en coaching waar daar behoefte aan is. Mogelijk hebben collega’s ondersteuning nodig in

de achtergronden en de visie.

Dmv klassenconsultaties bekijken hoe en of de gemaakte afspraken worden toegepast in de groepen.

De rode lijn per bouw en van de hele school bekijken, bewaren en eventueel bijstellen waar

verbetering mogelijk is.

Met een leerteam van leerlingen ontwikkelingen in gang zetten mbt ons daltonnderwijs

Bespreekbaar maken of en hoe eventuele veranderingen/verbeteringen kunnen worden gemaakt

Dalton aan de orde stellen bij vergaderingen en dit onderdeel voor zijn/haar rekening nemen.

De school vertegenwoordigen op regio bijeenkomsten (wanneer dat qua tijd mogelijk is)

De school vertegenwoordigen op landelijke bijeenkomsten (wanneer dat qua tijd mogelijk is)

Contacten onderhouden met andere daltoncoördinatoren van collega daltonscholen

Schoolplan: De Daltoncoördinator bewaakt de rode lijn van het Dalton-onderwijs. Zij ontwikkelt mede het daltondeel van het schoolplan en coördineert de uitvoering hiervan.

35

Bijlagen

36

naam: groep: 3 superzilver week: 20

maandag dinsdag woensdag donderdag vrijdag

blok 1 w;2

les 1

blok 1

w;2

les 2

blok 1

w;2

les 3

toets

toets

kern 6 dag

14

controletaak

3

kern 6

dag 15

werkboek

afmaken

kern 7

dag 1

1

kern 7

dag 2

2-3

kern 7

dag 3

4-5

6.14

7.1

7.2

7.3

4 woorden

6 zinnen

4 woorden

6 zinnen

4 woorden

6 zinnen

4 woorden

6 zinnen

4 woorden

6 zinnen

25

26

27

hoofdstuk

1

les 1+2

evaluatie

weekevaluatie:

37

uitbreiding

rekenen

lezen

overig

38

naam: groep: 3 superzilver week: 26

maandag dinsdag woensdag donderdag vrijdag

blok 2 w;2

les 1

blok 2 w;2

les 2

daltondag

blok 2 w;2

les 3

blok 2 w;2

les 4

kern 8 dag

11 15-16

kern 8 dag

12

17

kern 8 dag

13

18-19

kern 8

dag14-15

20-21

8.7

8.8-8.3

8.9

8.10

4 woorden

8 zinnen

6 woorden

6 zinnen

4 woorden

8 zinnen

6 woorden

6 zinnen

45

46

47

48

hoofdstuk

4

les 1

hoofdstuk

4

les 2

evaluatie

weekevaluatie:

39

uitbreiding

rekenen

lezen

Woorden met –cht

overig

40

Groep: 4 vrolijk violet Week: 1 naam: Datum: 24 aug t/m 28 aug 2015

Persoonlijk doel:

Maandag Dinsdag Woensdag Donderdag Vrijdag

Rekenen L1# L2# L3# L4# Verhaal#

Week 1

blok 1

Taal/ Gerrit# L1# L2# L3# Spel#

stellen

Spelling L1# L2# Dictee 1# Dictee 2# Spel#

V&V lezen lezen lezen lezen

Estafette

Goed

Gelezen

Overig gym# schooltv# verkeer 1#

keuze sova#

WO bl werkb 1# sp werkb 1#

Schrijven blz. 1 letter# blz. 1 rest# blz. 2 letter# blz. 2 rest#

Verkeer

Crea kalender#

computer

Evaluatie

Vak Basistaken Vak Basistaken

41

Uitbreiding / keuzewerk

rekenen

Rood week 1

taal

spelling

lezen

boekje strips

overig

Tekening

vakantie

werkboekje vakantie ik boekje

Weekevaluatie:

Ik heb mijn taakkaart deze week WEL / NIET helemaal af.

Dit ga ik eraan doen:

Dat komt vooral doordat…

http://www.google.nl/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&source=images&cd=&cad=rja&uact=8&ved=0CAcQjRxqFQoTCN2sxIjlt8cCFQqb2wodpKMOMg&url=http://www.dnbogerd.yurls.net/nl/page/728892&ei=LNnVVd3mJYq27gakx7qQAw&bvm=bv.99804247,d.ZGU&psig=AFQjCNHRUDoNytfQkUy02Ej6zQ5xcT7NFw&ust=1440164522714786

https://www.google.nl/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&source=images&cd=&cad=rja&uact=8&ved=0CAcQjRxqFQoTCKKQpt_lt8cCFW1H2wodanMAnw&url=https://www.pinterest.com/juffrouwilona/werkboekjes/&ei=4tnVVaKXI-2O7Qbq5oH4CQ&bvm=bv.99804247,d.ZGU&psig=AFQjCNEVfEncDNG3qlWalP178VEidtFRBg&ust=1440164615005962

https://www.google.nl/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&source=images&cd=&cad=rja&uact=8&ved=0CAcQjRxqFQoTCODrnvnst8cCFW1H2wodanMAnw&url=https://trudyvandenberg.wordpress.com/materiaal/persoons-perspectieven-ik-jij-het/&ei=cOHVVeDzAe2O7Qbq5oH4CQ&bvm=bv.99804247,d.ZGU&psig=AFQjCNF7Ks2aO45LvIzjreGNkzLH-UFT3w&ust=1440166637896271

http://www.google.nl/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&source=images&cd=&cad=rja&uact=8&ved=0CAcQjRxqFQoTCKCfhMDtt8cCFSw52wodhrANkg&url=http://www.bewegende-plaatjes.net/galerij/plaatjes/objecten/boeken/book3.gif.html&ei=BOLVVaCNHqzy7AaG4baQCQ&bvm=bv.99804247,d.ZGU&psig=AFQjCNEwZMaRRD-sWVsgWuG7cb5eGTqHIA&ust=1440166771712460

1

Groep: Naam:

Datum: Week:

Mijn persoonlijke doel deze week:

Maandag Dinsdag Woensdag Donderdag Vrijdag

Rekenen

Taal/

stellen

Spelling

Lezen

Overig

Evaluatie

Werktijd: min. min. min. min. min.

Vak Basistaken Speciale taken Uitbreiding Rekenen

s Taal

s Spelling

Stellen

2

Vak Basistaken Speciale taken Uitbreiding cl GG

Lezen

Geschiedenis

Aardrijkskunde

m Biologie Verkeer

Schrijven

Sova

Keuzewerk

Crea

Engels

Zip

Computer

Reflectie: Ik heb mijn taakkaart deze week wel/niet helemaal af.

Ik heb deze week mijn doel bereikt/niet bereikt. Dat komt vooral doordat…..

Ma: Di: Woe: Do: Vrij: Volgende week ga ik proberen….

3

Kijkwijzer Dalton klassenbezoeken

Naam leerkracht:

Groep:

Observator:

1. voldoende zichtbaar 2. gedeeltelijk zichtbaar 3. niet zichtbaar 4. anders

Dagkleuren 1 2 3 4 De dagkleuren hangen zichtbaar in het lokaal De kinderen weten de dagkleuren De dagkleuren worden toegepast op de taakkaart

Dagritme groep 1 tot en met 4 1 2 3 4 De dagritmekaarten hangen zichtbaar in het lokaal Er wordt gewerkt volgens de dagritmekaarten

Rooster groep 5 tot en met 8 1 2 3 4 Het rooster hangt zichtbaar in het lokaal Er wordt gewerkt volgens het rooster Kinderen gebruiken het rooster om te plannen

Taakkaart 1 2 3 4 De kinderen weten hoe de taakkaart werkt De kinderen werken met de taakkaart De taakkaart loopt van donderdag tot donderdag Op de taakkaart staan basistaken Op de taakkaart staat uitbreiding Kinderen met ander werk hebben een aangepaste taakkaart De kinderen kunnen op de taakkaart zelf inplannen De kinderen leren vanaf groep 5 zelf de taakjes plannen De taakkaarten zijn goed en overzichtelijk ingepland dd kinderen Coöperatief leren staat minstens 2x pw op de taakkaart Keuzewerk staat op de taakkaart Op de taakkaart staat een zelfevaluatie Op de taakkaart staat minstens 1 samenwerkopdracht

4

Keuzewerk 1 2 3 4 In het lokaal is een keuzekast aanwezig De kinderen werken met keuzewerk volgens de afspraak Keuzewerk wordt geregistreerd door de lln. en/of de lk. De kinderen hebben inzicht in hun eigen intelligenties

bv door invullen vragenlijst

(Zelf)evaluatie en reflectie 1 2 3 4 De zelfevaluatie van de taakkaart wordt ingevuld dagelijks/wekelijks De zelfevaluatie wordt gebruikt voor reflectiegesprekken met de lln. Er wordt regelmatig met alle lln. geëvalueerd over

groepsprocessen/ lessen

Er wordt regelmatig met individuele lln. geëvalueerd/gereflecteerd

over hun leertraject/-proces

Coöperatief leren 1 2 3 4 CL staat in de dagplanning van de leerkracht CL wordt geregistreerd door de leerkracht Cl werkvormen worden afgewisseld en er zit een opbouw in

Instructie 1 2 3 4 Er wordt gewerkt volgens het directe instructiemodel De instructie is kort en effectief Er wordt instructie gegeven op verschillende niveaus Verlengde instructie wordt gegeven aan de instructietafel

Uitgestelde aandacht/zelfstandig werken 1 2 3 4 Er wordt dagelijks gewerkt met uitgestelde aandacht Er wordt een symbool gebruikt Het symbool wordt consequent gebruikt Er wordt effectief gewerkt tijdens het zelfstandig werken Kinderen weten wat ze moeten doen bij vragen Er worden geluidskaarten gebruikt die aangeven hoe er gewerkt wordt De kaart die er hangt komt overeen met de klassensituatie Zelfstandig werken staat op het rooster zodat de kinderen weten

hoeveel tijd hiervoor per dag is (wel/niet vooraf besproken met lln)

5

(Stil)werkplekken 1 2 3 4 In de klas/op de gang zijn verschillende werkplekken

(samenwerken/stilte/nakijken)

De kinderen mogen stil werken/samenwerken op de gang Er zijn gangkaarten aanwezig De gangkaarten worden gebruikt Er zijn afspraken over het werken buiten de groep Er zijn vaste tijden waarop de lln. alleen/stil werken in de groep

Differentiatie 1 2 3 4 Naast de taakkaart wordt de groene afsprakenkaart gebruikt De lln. bewaren deze kaart bij de taakkaart De lk. heeft een overzicht voor zichzelf van deze afspraken Er wordt in niv. groepen gewerkt/instructie gegeven De niv. groepen zijn geregistreerd/zichtbaar opgehangen

Huishoudelijk takenbord 1 2 3 4 Er hangt een huishoudelijk takenbord zichtbaar in het lokaal Het takenbord wordt gebruikt De kinderen krijgen feedback op hun huishoudelijke taak

Maatjes 1 2 3 4 Er hangt een overzicht met daarop de maatjes zichtbaar in het lokaal De maatjes worden volgens afspraak gewisseld De kinderen weten wie hun maatje is De kinderen weten waarom ze een maatje hebben

Waar ben je heel trots op in je groep?

Heb je nog een (dalton)hulpvraag op dit moment……

DALTONBOEK DE GROTE REIS - Basisschool De Grote ReisIn de schoolgids staat een op hoofdpunten...

Documents

Transcript of DALTONBOEK DE GROTE REIS - Basisschool De Grote ReisIn de schoolgids staat een op hoofdpunten...