Chronische pijn, een Chronische pijn, een benadering benadering vanuit de vanuit de neurowetenschappenneurowetenschappen

‘ ‘maar het zit toch niet tussen mijn oren…’maar het zit toch niet tussen mijn oren…’ dag 5dag 5

John van der MeijJohn van der MeijTrilemma: Praktijk voor Training, Coaching en Trilemma: Praktijk voor Training, Coaching en

Therapie (Oegstgeest) Therapie (Oegstgeest) Instituut voor Toegepaste Neurowetenschappen Instituut voor Toegepaste Neurowetenschappen

(Haarlem)(Haarlem)

tomppijntomppijn

Stomppijn CRPS

Hernia Whiplash

Pijn(syndromen)

ZIT DE PIJN TUSSEN HAAR OREN OF

GEWOON IN HET WEEFSEL?

IK VIND HETBEELD NIET

ECHTDUIDELIJK ZE VINDT

VAST DAT IKME

AANSTEL…

HET ISZEKER

PSYCHISCH…

DE ONDERZOEKEN

KUNNENNIETS

AANTONEN

MAARIK VERZINDIE PIJN

TOCH NIET…

“Het zit toch niet tussen mijn oren …”

En hoofdpijn dan …?

pijncentrum

Noxe

Nociceptie

(te) Simpel model(te) Simpel model

Nociceptie # PijnNociceptie # Pijn

pijncentrum

Noxe

Nociceptie

Bottom-up benadering pijn weefsel-georiënteerd

Top-down benadering onbegrepen pijn Top-down benadering onbegrepen pijn BBreingerelateerde factorenreingerelateerde factoren

sensitisatie,cognities, emoties, aandacht, stress, sensitisatie,cognities, emoties, aandacht, stress, contextcontext

Spring in het brein van je patiënt….Kies een “centrale aanpak”

No brain, no pain

PET-scan chronische PET-scan chronische rugklachtenrugklachten “ “neuroplasticiteit en neuroplasticiteit en reorganisatie”reorganisatie”

Sensorische cortex“landkaart”veranderd

Thalamus“landkaart”van rug vergroot Prefrontale

cortexminder grijze stof

Amygdalaactiviteittoegenomen

ZIT HET PROBLEEM DAAR ZIT HET PROBLEEM DAAR WAAR JE HET VOELT WAAR JE HET VOELT (LICHAAM)(LICHAAM) OFOF

DAAR WAARMEE JE DAAR WAARMEE JE VOELT VOELT (BREIN) ?(BREIN) ?

Verschil tussen pijn en lijdenVerschil tussen pijn en lijden Pain-Topics.orgNews/Research; Updates; june Pain-Topics.orgNews/Research; Updates; june 20102010

PIJNVerwerking nociceptie

LIJDENBreinregio’s voor emotie en zelf-evaluatie

Het “rustbrein” Het “rustbrein” (default mode network) (default mode network)

in rust zijn de sociale circuits in het brein heel in rust zijn de sociale circuits in het brein heel actiefactief

People who suffer chronic pain have constant brain activity in areas of the brain that would normally be at rest

Rustbrein actief tijdens “niets doen”

Wat gebeurt er? Wat gebeurt er?

Wat gebeurt er?

Het verleden herinneren en over toekomst denken

Zelf-projektie

Anatomie van het brein bij chronische pijn is Anatomie van het brein bij chronische pijn is abnormaalabnormaalBrain regional gray matter decreases in a number of chronic pain conditions. (A) Bilateral dorsolateral Brain regional gray matter decreases in a number of chronic pain conditions. (A) Bilateral dorsolateral prefrontal cortex and unilateral thalamic gray matter decreasesprefrontal cortex and unilateral thalamic gray matter decreasesin chronic back pain, (B) Insula and cingulate cortex gray matter decreases in irritable bowel syndrome, in chronic back pain, (B) Insula and cingulate cortex gray matter decreases in irritable bowel syndrome, from. Multiple brain regions show decrease gray matterfrom. Multiple brain regions show decrease gray matterdensity in (C) fibromyalgia, and in (D) tension headachedensity in (C) fibromyalgia, and in (D) tension headache

A.V. Apkarian et al. / PAIN" 152 (2011) S49–S64

Effectiviteit in communicatie tussen Effectiviteit in communicatie tussen netwerken neemt af bij chronische pijnnetwerken neemt af bij chronische pijn

CJ Star; The Journal of Neuroscience, CJ Star; The Journal of Neuroscience, 20102010 Bilaterale activiteit Insula

Verschuiving weg van Insula

Altered cerebral response to noxious heat stimulation in patients with somatoform pain disorder

H. Gündel et all; Pain Vol 137, 2008, Pages 413–421

… Patiënten met een somatoforme pijnstoornis verwerken de emotionele dimensie van pijn sterker …

Pijn zit tussen de orenPijn zit tussen de oren

“Tussen de oren” ?

ZIT HET BREIN

Patiënt met sinds 5 jaar Patiënt met sinds 5 jaar chronische rugklachtenchronische rugklachten

PAIN IS PAIN IS INEVITABLE.INEVITABLE.

SUFFERING IS SUFFERING IS OPTIONAL.OPTIONAL.

Dalai LamaDalai Lama

Verschil tussen rauwe, pure emotie en de oude emotie door Verschil tussen rauwe, pure emotie en de oude emotie door het ‘verhaal’ in stand gehoudenhet ‘verhaal’ in stand gehouden

Course and Prognosis of back pain in primary care: The Course and Prognosis of back pain in primary care: The epidemiological perspective EditorialPain epidemiological perspective EditorialPain

122 (2006) 122 (2006)

Chronische pijnpatiënten: zij die het beste ermee omgaanhechten geen enkel geloof aan wat ze over hun pijn denken..

Chinese vingervalChinese vingervalStel dat het leven als een vingerval Stel dat het leven als een vingerval is..dan gaat het niet om je lostrekken is..dan gaat het niet om je lostrekken maar hoeveel ‘’ wriemelruimte’’ je in je maar hoeveel ‘’ wriemelruimte’’ je in je leven wil..leven wil..

HOOPGEVENDE HOOPGEVENDE ONTWIKKELINGENONTWIKKELINGEN

11

Er is bijna niets erger dan te worden Er is bijna niets erger dan te worden afgewezen, gepest en of buitengesloten…afgewezen, gepest en of buitengesloten… Naomi I. Naomi I. Eisenberger, Matthew D. Eisenberger, Matthew D. Lieberman Lieberman in in Pain, 2006Pain, 2006

Sociale en fysieke pijnSociale en fysieke pijn The pains and pleasures of social life: a social cognitive neuroscience The pains and pleasures of social life: a social cognitive neuroscience

approachapproach Lieberman & Eisenberger, Lieberman & Eisenberger,

20082008

Rechter Ventro-laterale PFC

Anterior Cingula Cortex (dorsaal) Anterior Cingula Cortex (dorsaal)

Rechter Ventro-laterale PFC

22

Het veranderen van je relatie tot pijn Het veranderen van je relatie tot pijn de rode loper uitrollen voor het ervaren van pijn…de rode loper uitrollen voor het ervaren van pijn…

Kabat-Zinn,Handboek meditatief ontspannen, Kabat-Zinn,Handboek meditatief ontspannen, 19941994

PIJN

“Pijn is onvermijdelijk, lijden is optioneel “

Pain Attenuation through Mindfulness is Associated with Decreased Cognitive Control and Increased Sensory Processing in the Brain Tim Gard Britta K. Hölzel Cereb. Cortex (2012) 22(11): 2692-2702 December 15, 2011

Focus op het moment, de sensatie van pijn, zonder interpretatie

33

"The injury by itself is not enough to explain the ongoing pain. It has to do with the injury combined with the state of the brain.”

Apkarian et all;Nature NeuroscienceVol15,1117–1119 (2012)

Corticostriatal functional connectivity Corticostriatal functional connectivity predicts transition to chronic back painpredicts transition to chronic back painApkarian et all;Nature NeuroscienceVol15,1117–1119 (2012)Apkarian et all;Nature NeuroscienceVol15,1117–1119 (2012)

Evaluatie en reactie op debuitenwereld

Communicatie tussenN.Accumbens en PrefrontaleCortex

44

Spelen psychoneuroimmunologische Spelen psychoneuroimmunologische mechanismen een rol bij onbegrepen mechanismen een rol bij onbegrepen lichamelijke klachten?lichamelijke klachten?

Dr. Jan Houtveenin samenwerking metProf Dr. Lorenz van Doornen

Universiteit UtrechtAfd Klinische en Gezondheidspsychologie

VRA 23 sept 2010

55

Virtual RealityVirtual RealityNeuroreport, Neuroreport, June 21, 2004, June 21, 2004, D. Patterson, H. HofmannD. Patterson, H. Hofmann

PijnPijn

•EN ZO IS PIJN SLECHTS PIJNEN ZO IS PIJN SLECHTS PIJN•TENZIJ JE HAAR WEERSTAATTENZIJ JE HAAR WEERSTAAT

• DAN WORDT HET EEN KWELLINGDAN WORDT HET EEN KWELLINGI CHINGI CHING

Regen is slechts regen,dat is nog geen slecht weer…

En zo is pijn slechts pijntenzij je haar weerstaat dan wordt het lijden…

I Ching

DANK VOOR DE AANDACHT! JOHN