Chronische pijn, een Chronische pijn, een benadering benadering vanuit de vanuit de neurowetenschappenneurowetenschappen

‘ ‘maar het zit toch niet tussen mijn oren…’maar het zit toch niet tussen mijn oren…’

John van der MeijJohn van der MeijTrilemma: Praktijk voor Training, Coaching en Trilemma: Praktijk voor Training, Coaching en

Therapie (Oegstgeest) Therapie (Oegstgeest) Instituut voor Toegepaste Neurowetenschappen Instituut voor Toegepaste Neurowetenschappen

(Haarlem)(Haarlem)

tomppijntomppijn

Stomppijn CRPS

Hernia Whiplash

Pijn(syndromen)

ZIT DE PIJN TUSSEN HAAR OREN OF

GEWOON IN HET WEEFSEL?

IK VIND HETBEELD NIET

ECHTDUIDELIJK ZE VINDT

VAST DAT IKME

AANSTEL…

HET ISZEKER

PSYCHISCH…

DE ONDERZOEKEN

KUNNENNIETS

AANTONEN

MAARIK VERZINDIE PIJN

TOCH NIET…

“Het zit toch niet tussen mijn oren …”

En hoofdpijn dan …?

Bottom-up benadering pijnBottom-up benadering pijn weefsel-georiënteerd weefsel-georiënteerd

pijncentrum

Noxe

Nociceptie

(te) Simpel model(te) Simpel model

Nociceptie # PijnNociceptie # Pijn

One pain or many pains?One pain or many pains?A new look at Pain MechanismsA new look at Pain MechanismsF. Cervero and J. Laird; NIPS, 1991F. Cervero and J. Laird; NIPS, 1991

Pijn zit tussen de orenPijn zit tussen de oren

“Tussen de oren” ?

ZIT HET BREIN

Top-down benadering pijn Top-down benadering pijn BBreingerelateerde factorenreingerelateerde factoren sensitisatie,cognities, emoties, aandacht, stress, sensitisatie,cognities, emoties, aandacht, stress, contextcontext

Spring in het brein van je patiënt….Kies een “centrale aanpak”

No brain, no pain

ZIT HET PROBLEEM DAAR ZIT HET PROBLEEM DAAR WAAR JE HET VOELT WAAR JE HET VOELT (LICHAAM)(LICHAAM) OFOF

DAAR WAARMEE JE DAAR WAARMEE JE VOELT VOELT (BREIN) ?(BREIN) ?

1) Chronische Pijn, multidimensioneel 1) Chronische Pijn, multidimensioneel en en multifocaalmultifocaal

2) 2) Het zenuwstelsel “leert” gevoeliger Het zenuwstelsel “leert” gevoeliger te wordente wordenGeneralised muscular hyperalgesia in chronic whiplash Generalised muscular hyperalgesia in chronic whiplash

syndrome. M.Johansen et al., Pain, 1999,syndrome. M.Johansen et al., Pain, 1999,

3) Op allerlei niveau’s treden 3) Op allerlei niveau’s treden veranderingen opveranderingen opChronic back pain reduced brain size by 5-11% in some sufferers.

A brain processing chronic pain is not, therefore, the same as a healthy brain processing acute pain

PET-scan chronische lage rugpijnPET-scan chronische lage rugpijn

Apkarian, A. V. et al. J. Neurosci. 2004;24:10410-

10415

Thalamus“landkaart”

van rug vergroot

Sensorische cortex“landkaart” rugis veranderd

Amygdala-netwerkraakt ontremd en ‘zingt’ rond

Verlies aan grijze stofPrefrontale cortex

Insula gesensitiseerd

4) Chronische pijn en de kracht van 4) Chronische pijn en de kracht van cognitiecognitie

British Medical Journal sept. 2005British Medical Journal sept. 2005

HOOPGEVENDE HOOPGEVENDE ONTWIKKELINGENONTWIKKELINGEN

11

Het sensitisatiemodel: een methode Het sensitisatiemodel: een methode om een patiënt uit te leggen wat om een patiënt uit te leggen wat chronische pijn is chronische pijn is Nijs J, Van Houdenhove B, Oostendorp RAB. Recognition of central sensitization in patients with musculoskeletal pain: Application of pain neurophysiology in manual therapy practice , Manual Therapy 2010

Pijn ten gevolge van overgevoelig Pijn ten gevolge van overgevoelig zenuwstelselzenuwstelsel

Jo Nijs; pijneducatie bij centrale sensitisatie Jo Nijs; pijneducatie bij centrale sensitisatie 201220121)1) Deze pijn komt veel voor bij mensen met Deze pijn komt veel voor bij mensen met

chron lage rugpijn, chron whiplash, chron lage rugpijn, chron whiplash, fibromyalgie, chron hoofdpijnfibromyalgie, chron hoofdpijn

2)2) Vaak ook overgevoeligheid voor andere Vaak ook overgevoeligheid voor andere prikkels: druk, geluid, licht, medicatie, stressprikkels: druk, geluid, licht, medicatie, stress

3)3) Centrale klachten als vermoeidheid, Centrale klachten als vermoeidheid, slaapproblemen en concentratiestoornissen slaapproblemen en concentratiestoornissen treden simultaan optreden simultaan op

4)4) Mensen reageren slecht op gangbare Mensen reageren slecht op gangbare medische behandelingenmedische behandelingen

22

Het veranderen van je relatie tot pijn Het veranderen van je relatie tot pijn de rode loper uitrollen voor het ervaren van pijn…de rode loper uitrollen voor het ervaren van pijn…

Kabat-Zinn,Handboek meditatief ontspannen, Kabat-Zinn,Handboek meditatief ontspannen, 19941994

PIJN

“Pijn is onvermijdelijk, lijden is optioneel “

De “vervelende” pijn moet De “vervelende” pijn moet weg…weg…er onstaat een innerlijk verzet tegen wat er er onstaat een innerlijk verzet tegen wat er isis Externe

stress

Interne stress

Relaties tussen meditatie-Relaties tussen meditatie-geïnduceerde afname van pijn en geïnduceerde afname van pijn en activatie van gebieden in het brein.activatie van gebieden in het brein.

Zeidan, F, et all; Journal of Neuroscience 31; Zeidan, F, et all; Journal of Neuroscience 31; 20112011

Cognitieve modulatie van pijn

Reductie in pijn intensiteit

Relaties tussen meditatie-Relaties tussen meditatie-geïnduceerde afname van pijn en geïnduceerde afname van pijn en activatie van gebieden in het brein.activatie van gebieden in het brein.

Zeidan, F, et all; Journal of Neuroscience 31; Zeidan, F, et all; Journal of Neuroscience 31; 20112011

Houdt pijn buiten bewustzijn

Invloed op context

Reductie in pijn onplezierigheid

33

"The injury by itself is not enough to explain the ongoing pain. It has to do with the injury combined with the state of the brain.”

Apkarian et all;Nature NeuroscienceVol15,1117–1119 (2012)

Corticostriatal functional connectivity Corticostriatal functional connectivity predicts transition to chronic back painpredicts transition to chronic back painApkarian et all;Nature NeuroscienceVol15,1117–1119 (2012)Apkarian et all;Nature NeuroscienceVol15,1117–1119 (2012)

Evaluatie en reactie op debuitenwereld

Communicatie tussenN.Accumbens en PrefrontaleCortex

44

Sociale en fysieke pijnSociale en fysieke pijn The pains and pleasures of social life: a social cognitive neuroscience The pains and pleasures of social life: a social cognitive neuroscience

approachapproach Lieberman & Eisenberger, Lieberman & Eisenberger,

20082008

Rechter Ventro-laterale PFC

Anterior Cingula Cortex (dorsaal) Anterior Cingula Cortex (dorsaal)

Rechter Ventro-laterale PFC

Er is bijna niets erger dan te worden Er is bijna niets erger dan te worden afgewezen, gepest en of buitengesloten…afgewezen, gepest en of buitengesloten… Naomi I. Naomi I. Eisenberger, Matthew D. Eisenberger, Matthew D. Lieberman Lieberman in in Pain, 2006Pain, 2006

Consequenties overlap tussen Consequenties overlap tussen sociale en fysieke pijnsociale en fysieke pijn1)1)Sociale pijn versterkt fysieke pijnSociale pijn versterkt fysieke pijn2)2)Fysieke pijn gaat automatisch Fysieke pijn gaat automatisch

gepaard met gevoelens van sociale gepaard met gevoelens van sociale pijnpijn

3)3)De vraag aan therapeuten is De vraag aan therapeuten is compassiecompassie

55

•EN ZO IS PIJN SLECHTS PIJNEN ZO IS PIJN SLECHTS PIJN•TENZIJ JE HAAR WEERSTAATTENZIJ JE HAAR WEERSTAAT

• DAN WORDT HET EEN KWELLINGDAN WORDT HET EEN KWELLINGI CHINGI CHING

Regen is slechts regen,dat is nog geen slecht weer…

En zo is pijn slechts pijntenzij je haar weerstaat dan wordt het lijden…

I Ching

DANK VOOR UW AANDACHT!

VOOR MEER INFORMATIE WWW.TRILEMMA.NL