CURSUS HEDENDAAGSE SOCIOLOGISCHE THEORIEËN

OPLEIDING SOCIOLOGIE NIJMEGENTWEEDE BACHELOR JAAR 2013-2014

JANBOELSOCIOLOGIE 5: FRANS-BRITSE

A-THEORETISCHE STRATIFICATIESOCIOLOGIE?

WOUT ULTEE10 SEPTEMBER 2013

TROUW 4 APRIL 2013:

VOLGENS EEN NIEUW ONDERZOEK VAN DE SOCIOLOGEN FIONA DEVINE EN MIKE

SAVAGE

IS DE TRADITIONELE INDELING VAN DE BEVOLKING VAN HET VERENIGD KONINKRIJK

IN DRIE KLASSEN UIT DE TIJD

DIE KLASSEN WAREN ARBEIDERSKLASSE, MIDDENKLASSE EN ELITE

DE NIEUWE INDELING TELT ZEVEN KLASSEN

DIE KLASSEN WERDEN NIET MET NAME GENOEMD, MAAR DE HOOGSTE WAS DE

‘ELITE’ EN DE LAAGSTE HET ‘PRECARIAAT’

HET WOORD PRECARIAAT ZINSPEELT OP HET PROLETARIAAT,

DE ONDERKLASSE VAN MARX,

DE MENSEN DIE TOT DE KLASSE GENAAMD PRECARIAAT BEHOREN HEBBEN PRECAIRE

BANEN

ZOALS TIJDELIJKE BANEN EN DEELTIJDBANEN EN BANEN MET EEN HOGE

WERKLOOSHEIDSKANS

DE VRAAG UIT HOEVEEL KLASSEN EEN LAND BESTAAT LIJKT OP HET EERSTE

GEZICHT FLAUW EN THEORIELOOS

EN DE VERSCHUIVING VAN DE HYPOTHESE VAN DRIE KLASSEN NAAR

ZEVEN KLASSENM LIJKT GEEN BIJZONDERE VOORUITGANG

EEN INDELING IN WAT DAN OOK KAN ALTIJD FIJNER DAN VOLGENS DE GANGBARE MEETINSTRUMENTEN

GEBEURT

EN EEN INDELING IS NOOIT FIJN GENOEG

WEL IS DE STELLING VAN NU ZEVEN KLASSEN EEN WEERLEGGING VAN DE MARXISTISCHE HYPOTHESE DAT DE

MIDDENKLASSE VERDWIJNT EN OPGAAT IN HET PROLETARIAAT

MAAR DIE HYPOTHESE HAD ALLANG AFGEDAAN

EEN SOCIOLOOG KAN OOK IN VERGAANDE MATE NET ZO VEEL KLASSEN MAKEN ALS DIE WIL

BIJ KLASSE GAAT HET VOLGENS VELEN OM (ONDERMEER) GELD EN HET INKOMEN VAN

MENSEN IS IN EURO’S

EN DE WAARGENOMEN INKOMENSVERDELING IS EEN LOPENDE SCHAAL DIE NA HET NEMEN VAN

LOGGEN NORMAAL IS (GEEN NOMINALE SCHAAL MET EEN BEPERKT AANTAL CATEGORIEËN)

EN DIE VERDELING KAN NAAR BELIEVEN IN VEEL OF WEINIG BETREKKELIJK WILLEKEURIGE

CATEGORIEËN WORDEN OPGEDEELD

HET GAAT IN DE STRATIFICATIESOCIOLOGIE

OOK MINDER OM DE VRAAG NAAR HET AANTAL KLASSEN

EN MEER OM DE VRAAG NAAR OORZAKEN VAN HET BEHOREN TOT EEN KLASSE

EN MEER OM DE VRAAG NAAR DE GEVOLGEN VAN HET BEHOREN TOT EEN

KLASSEHET GAAT IN DE

STRATIFICATIESOCIOLOIGE OOK OM HET PERCENTAGE VAN DE BEVOLKING DAT TOT

EEN KLASSE BEHOORT EN DE WIJZIGINGEN DAARIN

TROUW ZEI NIET ALLEEN DAT MET DEVINE & SAVAGE DE MIDDENKLASSE IN KLEINERE

ONDERDELEN UITEEN WORDT GELEGD

DEZE KRANT ZEI OOK WELKE THEORIE ER ACHTER DE INDELING STEEKT

DAT WAS DE THEORIE VAN DE FRANSE SOCIOLOOG BOURDIEU UIT 1984

VOLGENS DIE THEORIE BESCHIKKEN MENSEN IN UITEENLOPENDE MATE OVER ECONOMISCHE, CULTURELE EN SOCIALE

HULPBRONNEN

EN AAN DIE HULPBRONNEN DIENT HET BEHOREN TOT EEN BEPAALDE KLASSE TE

WORDEN AFGEMETEN

DE NEW YORK TIMES –INTERNATIONAL HERALD TRIBUNE VAN 5 APRIL 2013

NOEMT OOK HET AANTAL KLASSEN EN DE FIJNERE OPDELING VAN DE OUDE MIDDENKLASSE

EN DE DRIE SOORTEN HULPBRONNEN

MAAR NIET DAT DE ACHTERLIGGENDE THEORIE VAN BOURDIEU STAMT EN IN 1984 IS GEFORMULEERD

DAT WAS MISSCHIEN WEL ZO GOED

DIE THEORIE WAS UIT 1979 (!)

EN STAAT IN EEN BOEK UIT DAT JAAR MET ONDERZOEKGEGEVENS UIT 1964, DIE GROTENDEELS ZOEK ZIJN

GEZIEN DE OUDERDOM VAN DE GEGEVENS, KUNNEN, ALS DE DRIE KLASSEN UIT DE TIJD ZIJN, DE ZEVEN DAT OOK ZIJN

WEL ZOUDEN VEEL MENSEN DIE GEGEVENS OPNIEUW EN BETER WILLEN ANALYSEREN

DE NYT-IHT NOEMT OOK ANDERE CRITERIA DAN DE GENOEMDE HULPBRONNEN ZOALS WOORDKEUZE EN WOORDUITSPRAAK

BOURDIEU’S BOEK UIT 1979 VEEL GELEZEN EN BESPROKEN,

LEIDEND TOT EEN BOEK UIT 2013,

BOURDIEU’S BOEK LEIDDE NAUWELIJKS TOT

LANDENVERGELIJKEND ONDERZOEK

DE ONDERTITEL VAN LA DISTINCTION IS EEN TOESPELING OP DE FILOSOOF KANT EN DE

SOCIOLOOG DURKHEIM

KANT SCHREEF EEN BOEK GETITELD KRITIEK DER REINEN VERNUNFT

DAARIN ZEI HIJ DAT DE DENKCATEGORIEEEN IN ONZE GEEST ZITTEN ALS APRIORI’S

VOLGENS DURKHEIM LAG DE OORSPRONG VAN DE DENKCATEGORIEEN ECHTER IN DE AARD VAN HET

SAMENLEVEN

KANT SCHREEF OOK KRITIK DER URTEILSKRAFTDAARIN ZEI HIJ DAT ER BEHALVE SUBJECTIEVE SMAKEN

OOK DINGEN BESTAAN DIE OBJECTIEF SCHOON ZIJN

VOLGENS BOURDIEU WORDT ECHTER IETS NIET MOOI GEVONDEN WEGENS INTRINSIEKE KENMERKEN

MAAR OMDAT HET IN DE SMAAK VALT BIJ DE LEDEN VAN DE HOGERE KLASSEN VAN EEN SAMENLEVING

VANDAAR DE ONDERTITEL CRITIQUE SOCIAL DU JUGEMENT

DE SCHONE KUNSTEN ZIJN NIET MEER DAN DE SMAAK VAN DE HOGERE KLASSE

DAT VALT NATUURLIJK NIET GOED IN DE KUNSTWERELD

HET MERKWAARDIGE VAN DE KRANTENARTIKELEN WAS DAT NEDERLANDSE SOCIOLOGEN MET EEN

KLASSENSCHEMA WERKEN DAT ONTWORPEN IS DOOR DE BRITSE SOCIOLOOG GOLDTHORPE IN 1977 EN DAT ZEVEN

KLASSEN TELT,

VAN ONDER NAAR BOVEN:

VII. ONGESCHOOLDE HANDARBEID

VI. GESCHOOLDE HANDARBEID

V. LEIDINGGEVENDEN VAN HANDARBEIDERS

IV. KLEINE ZELFSTANDIGEN

III. ROUTINEMATIGE HOOFDARBEID

II. LAGERE GEDIPLOMEERDEN, LAGERE MANAGERS

I. GROTE ZELFSTANDIGEN, HOGERE MANAGERS, BEDRIJFSDIRECTEUREN, HOGERE GEDIPLOMEERDEN

ZOALS BOURDIEU’S BOEK UIT 1979 EEN BUNDELING EN HERSCHRIJVING VAN EERDER VERSCHENEN

ARTIKELEN WAS

ZO WAS GOLDTHORPE’S BOEK UIT 1980 EEN BUNDELING VAN EERDER VERSCHENEN ARTIKELEN

GOLDTHORPE ZETTE LATER ZIJN ONDERZOEK IN ENGELAND OM IN EEN VERGELIJKEND ONDERZOEK

MET FRANKRIJK EN ZWEDEN

DAT HAD ALS SLOTSOM DAT ER MEER RELATIEVE SOCIALE MOBILITEIT WAS IN ZWEDEN DAN IN

FRANKRIJK EN ENGELAND

WEER LATER VERGELEEK GOLDTHORPE EEN DOZIJN INDUSTRIELANDEN, MET INBEGRIP VAN DE

VERENIGDE STATEN, POLEN EN JAPAN

DAT VERGELIJKENDE BOEK HEET THE CONSTANT FLUX EN STAMT UIT 1992

WAT IS HIER AAN DE HAND?

EEN MEDIA HYPE?

OF IS ER DOOR TOEDOEN VAN DEVINE & SAVAGE

VOORUITGANG IN DE STRATIFICATIESOCIOLOGIE GEBOEKT?

EVEN OP HERHALINGSOEFENING

SOCIOLOGEN ZOUDEN HET LIEFST INKOMENSMOBILITEIT BESTUDEREN

MAAR BIJ GEBREK AAN GEGEVENS OVER INKOMEN IN IEMANDS MILIEU VAN

HERKOMST

WERD DAT BEROEPSPRESTIGEMOBILITEIT EN KLASSEMOBILITEIT

AMERIKAANSE SOCIOLOGEN WERKEN VOORAL MET BEROEPSPRESTIGE

ENGELSE SOCIOLOGEN WERKEN MET BEROEPSKLASSE

IN ENGELAND ZIJN KLASSENTEGENSTELLINGEN OP STRAAT OOK DUIDELIJKER ZICHTBAAR DAN IN DE

VERENIGDE STATEN

VAN TULDER NEDERLAND 1962

BEROEP VADER

BEROEPZOON

DUNCAN VERENIGDE STATEN 1963

BEROEP VADER

BEROEPZOON

OPLEIDINGZOON

DE HYPOTHESE VAN DUNCAN WAS DAT DE RECHTSTREEKSE INVLOED VAN BEROEP

VADER OP BEROEP ZOON

STEEDS KLEINER ZOU WORDEN

TERWIJL HIJ DE MOGELIJKHEID OPENLIET DAT ONDERWIJS ALS ‘DOORGEEFLUIK’ DIENST

DOET

OMDAT JE OPLEIDING JE BEROEP BEPAALT

EN JE OPLEIDING HOGER IS ALS JE VADER (EN MOEDER) OOK EEN HOGERE OPLEIDING

HEBBEN

HET EFFECT VAN BEROEP VADER OP BEROEP ZOON IS DAN INDIRECT EN EEN BIJPRODUCT

VAN TWEE ANDERE CAUSALE PIJLEN

IN 1967 KWAM DUNCAN MET EEN MODEL MET NOG MEER PIJLEN

HET OORSPRONKELIJKE VERBAND TUSSEN BEROEP VADER EN HUIDIG BEROEP ZOON

WAS 0,405

DAARVAN BLEEF NIET VEEL OVER

HOEVEEL? 0,115

HET OORSPRONKELIJKE VERBAND TUSSEN BEROEP VADER EN EERSTE BEROEP ZOON

WAS 0,541

DAARVAN BLEEF OVER 0,224

Het padmodel van de sociaal-economische levenscyclus zoals bepaald door Blau &

Duncan voor de Verenigde Staten in 1962 in The american occupational structure uit 1967

ALS HET DIRECTE EN INDIRECTE EFFECT VAN BEROEP VADER KLEINER AAN HET WORDEN IS

EN ALS HET EFFECT VAN EIGEN OPLEIDING GROTER AAN HET WORDEN IS

WORDT WEL GEZEGD DAT EEN SAMENLEVING AAN HET VERANDEREN IS

VAN EEN KLASSENMAATSCHAPPIJ

IN EEN DIPLOMAMAATSCHAPPIJ

OF: ER IS EEN NIEUWE DIMENSIE VAN STRATIFICATIE AAN HET ONTSTAAN

EEN UITSTAPJE:

HOE LUIDT EEN HYPOTHESE VOLGENS WELKE HET EFFECT VAN OUDERLIJKE

OPLEIDING OP EIGEN OPLEIDING

EEN BIJPRODUCT IS VAN ANDERE VERBANDEN?

INTELLIGENTIE IS ERFELIJK,

ALS VADERS INTELLIGENTIE HOGER IS, IS ZIJN OPLEIDING HOGER

EN ALS ZOONS INTELLIGENTIE HOGER IS, IS ZIJN OPLEIDING DAT OOK

WAT KLOPT DAARVAN?

ARTIKEL VAN LEIJTEN, ULTEE & VROON

IN MENS & MAATSCHAPPIJ VAN 1985

IQ-GEGEVENS VAN ZONEN EN HUN VADER VAN KEURINGEN VOOR

MILITAIRE DIENST

DE OORSPRONKELIJK CORRELATIE TUSSEN OPLEIDING VADER EN

OPLEIDING ZOON WAS 0,43

VAN EEN VERBAND VAN 0,43

BLEEF DUS 0,23 OVER

DAT IS MEER DAN DE HELFT

DE SOCIOLOGIE IS NIET OVERBODIG

ALLES IS GEEN ERFELIJKHEID VAN GENEN

HOE ZIEN DUNCAN-ACHTIGE MODELLEN ER VOOR NEDERLAND

NU UIT?

AFSCHEIDREDE

WOUT ULTEE

OKTOBER 2011

onkerkelijk-heid moeder

onkerkelijk-heid vader

beroepvader

opleidingvader

opleidingmoeder

opleidingzoon

eerste baan

baan na twintig jaar

baan na tien jaar

EEN BEROEPSLOOPBANENMODEL VOOR NEDERLAND ROND 2000

onkerkelijk-heid moeder

onkerkelijk-heid vader

beroepvader

opleidingvader

opleidingmoeder

opleidingzoon

eerste baan

baan na twintig jaar

baan na tien jaar

GEVOLGEN VAN ONKERKELIJKHEID?

onkerkelijk-heid moeder

onkerkelijk-heid vader

beroepvader

opleidingvader

opleidingmoeder

opleidingzoon

eerste baan

baan na twintig jaar

baan na tien jaar

DIPLOMAOVERDRACHT?

onkerkelijk-heid moeder

onkerkelijk-heid vader

beroepvader

opleidingvader

opleidingmoeder

opleidingzoon

eerste baan

baan na twintig jaar

baan na tien jaar

EEN DIPLOMAMAATSCHAPPIJ?

onkerkelijk-heid moeder

onkerkelijk-heid vader

beroepvader

opleidingvader

opleidingmoeder

opleidingzoon

eerste baan

baan na twintig jaar

baan na tien jaar

TOCH EEN KLASSENMAATSCHAPPIJ?

onkerkelijk-heid moeder

onkerkelijk-heid vader

beroepvader

opleidingvader

opleidingmoeder

opleidingzoon

eerste baan

baan na twintig jaar

baan na tien jaar

BEROEPLOOPBANEN ALS ZELFVERSTERKENDE PROCESSEN?

onkerkelijk-heid moeder

onkerkelijk-heid vader

beroepvader

opleidingvader

opleidingmoeder

opleidingzoon

eerste baan

baan na twintig jaar

baan na tien jaar

KLEURRIJKE SPAGHETTI !

WAAROM GEEN PIJLEN GETROKKEN VAN OPLEIDING VADER NAAR TWEEDE EN DERDE BEROEP ZOON?

DIE WAREN NIET SIGNIFICANT

EN DE PIJL VAN

OPLEIDING VADER NAAR

EERSTE BEROEP

ZOON WAS IK VERGETEN!

DE NYT-IHT VERWEES NAAR EEN ARTIKEL VAN DEVINE & SAVAGE IN HET BRITSE

TIJDSCHRIFT SOCIOLOGY

DAARIN SOMMEN DE AUTEURS BEZWAREN OP TEGEN GOLDTHORPE’S KLASSENSCHEMA

ZE KOMEN EROP NEER DAT GOLDTHORPE TE VEEL UITGAAT VAN BEROEP, TERWIJL

STRATIFICATIE MULTIDIMENSIONEEL IS EN BOURDEU ZO DE GROTE

MULTIDIMENSIONALIST ZIJN

BIJ BLAU & DUNCAN WAREN ER ECHTER AL TWEE DIMENSIES: VADERS BEROEP EN

VADERS OPLEIDING

EN DAT AANTAL DIMENSIES KAN GEMAKKELIJK WORDEN VERGROOT DOOR ER

MOEDERS OPLEIDING BIJ TE HALEN

ZIE NEDERLAND MET MOEDERS OPLEIDING EN OUDERLIJKE GODSDIENST

VERDER ZEGGEN DEVINE & SAVAGE DAT GOLDTHORPE

ER DE LAATSTE JAREN ACHTER IS GEKOMEN DAT

ZIJN KLASSEN NIET ALLESBEPALEND ZIJN

ZO HEEFT HIJ AANGETOOND DAT STATUS EEN GROTE

INVLOED DAN KLASSE HEEFT OP CULTURELE

CONSUMPTIE

ZIE BIJGAAND BOEK UIT 2010 VAN GOLDTHORPE’S

LEERLING CHAN

DIE OPMERKING VAN D&S WAS ECHTER

MERKWAARDIG

WANT DE THEORIE VAN GOLDTHORPE DAAROVER

VERSCHEEN AL IN 1975

GOLDTHORPE HEEFT ZICH TOEN EN LATER OOK BEZIG GEHOUDEN MET DE

MULTIDIMENSIONALITEITSVRAAG

GOLDTHORPE WEES DAARBIJ OP EEN MOOIE UITWEG UIT DE MOEILIJKE KWESTIE:

WELKE DIMENSIE VAN STRATIFICATIE IS IN EEN BEPAALD TYPE SAMENLEVING DE BELANGRIJKSTE?

MARX ZOU DE MAN ZIJN VAN KLASSE ALS DE BELANGRIJKSTE DIMENSIE VAN STRATIFICATIE

WEBER ZEI DAT KLASSEN, STANDEN (STATUSGROEPEN, ZIE TITEL CULTUURBOEK) EN

PARTIJEN VERSCHIJNINGSVORMEN VAN DE MACHTSVERHOUDINGEN IN EEN SAMENLEVING ZIJN

EN DAT DE KANSEN DIE IEMAND IN HET LEVEN HEEFT, AFHANGEN VAN DIE AL DIE MACHTSVERHOUDINGEN

MAAR WELKE DIMENSIE IN ZIJN TIJD DE BELANGRIJKSTE WAS ZEI HIJ ER NIET BIJ

BIJ NEO-WEBERIANEN ALS GOLDTHORPE, LENSKI EN RUNCIMAN

WERD DIT DE HYPOTHESE DAT ALS EEN LID VAN EEN SAMENLEVINGEN OVER MEER MACHTSMIDDELEN OF

HULPBRONNEN BESCHIKT, DIENS LEVENSOMSTANDIGHEDEN GUNSTIGER ZIJN

RUNCIMAN ONDERSCHEIDT DRIE SOORTEN MACHTSMIDDELEN:

THE MEANS OF PRODUCTION

THE MEANS OF DESTRUCTION

THE MEANS OF PERSUASION

DE MEEST VOOR DE HAND LIGGENDE AANWIJZING VOOR GUNSTIGER LEVENSOMSTANDHEDEN IS INKOMEN OF

LEVENSSTANDAARD

ANDERE AANWIJZINGEN BIJ GOLDTHORPE ZIJN LEVENDUUR

EN LEVENSSTIJL, BLIJKEND UIT OMGANG IN EIGEN KRING BIJ VRIJETIJDSBESTEDING ZOALS DEELNAME AAN CULTUUR

MET EEN HOOFDLETTER

DE VRAAG WELKE DIMENSIE VAN STRATIFICATIE DE BELANGRIJKSTE IS

VALT BINNEN HET NEOWEBERIANISME TE BESLECHTEN DOOR AF TE GAAN OP

DE GROOTTE VAN HET EFFECT VAN EEN BEPAALDE HULPBRON OP LEVENDUUR,

INKOMEN OF CULTUURDEELNAME

BOURDIEU ONDERSCHEIDT MATERIËLE, CULTURELE EN SOCIALE HULBRONNEN

MAAR HIJ RAAKT DE HYPOTHESE KWIJT DAT DIE VAN INVLOED ZIJN OP INKOMEN

BIJ DEVINE EN SAVAGE ZIJN BEROEPSKLASSE EN INKOMEN WEER GAAN SAMENVALLEN

DAN VALT GOLDTHORPE MAKKELIJKER TE KRITISEREN, MAAR DAN WEL TEN ONRECHTE

EN BLIJFT DE VRAAG NAAR DE BELANGRIJKSTE DIMENSIE ONBEANTWOORD

BIJ GOLDTHORPE BEPAALT KLASSE WERKLOOSHEIDSKANS EN DAARMEE INKOMEN

OP LANGE TERMIJN

DE MENSEN DIE TOT EENZELFDE STAND OF STATUSGROEP BEHOREN

GAAN IN HUN VRIJE TIJD MET ELKAAR OM

(EEN KLASSE WORDT EEN STAND ALS DE LEDEN VAN EEN KLASSE MET ELAKAR

OMGAAN)

EN BIJ DE HOGERE STATUSGROEPEN BESTAAT DIE VRIJETIJDSBESTEDING VOORAL UIT DEELNAME AAN HOGERE VORMEN VAN

CULTUUR

BOURDIEU ZEI DAT DE HOOGTE VAN EEN CULTUURVORM NIET ONAFHANKELIJK IS VAST

TE STELLEN

EN IETS HOGERE CULTUUR HEET ALS DE MENSEN MET EEN HOGERE PLAATS IN DE

SAMENLEVING DIE DRAGEN

BOURDIEU TOONDE AAN DAT ER NAAST MATERIELE HULPBRONNEN OOK CULTURELE

HULPBRONNEN BESTAAN EN DAT MENSEN VERSCHILLEN DE MATE VAN BESCHIKKING OVER

CULTURELE HULPBRONNEN

BOURDIEU TOONDE AAN DAT ER MENSEN ZIJN DIE OVER VEEL CULTURELE HULPBRONNEN

BESCHIKKEN MAAR OVER WEINIG MATERIELE, EN OMGEKEERD

BOURDIEU TOONDE NIET AAN DAT IEMANDS KANSEN IN HET LEVEN BETER WAREN ALS DEZE

PERSOON OVER MEER CULTURELE HULPBRONNEN BESCHIKTE

BOURDIEU TOONDE OOK NIET AAN DAT HET OPLEIDINGSNIVEAU VAN KINDEREN HOGER IS ALS HUN OUDERS MEER CULTURELE HULPBRONNEN

HEBBEN

VERDER HAD BOURDIEU DE HYPOTHESE DAT

ALS OUDERS HUN MATERIELE HULPBRONNEN DOOR EEN STELSEL VAN STUDIEBEURZEN NIET MEER VOOR HUN

KINDEREN KUNNEN INZETTEN

ZE DIT COMPENSEREN DOOR MEER CULTURELE HULPBRONNEN IN TE ZETTEN

DIE TOETSTE HIJ ECHTER NIET

DE HYPOTHESE VAN BOURDIEU OVER COMPENSERENDE STRATEGIEËN IS DE

MOEITE WAARD

ZE VERKLAART WAAROM ONGELIJKHEID DOOR FINANCIELE MAATREGELEN VAN DE

OVERHEID WEINIG VERANDERT

DE AMERIKAANSE SOCIOLOOG DIMAGGIO TOONDE IN 1982 AAN DAT DE CULTURELE

HULPBRONNEN VAN KINDEREN VAN INVLOED ZIJN OP HET DOOR HEN

BEREIKTE SCHOOLNIVEAU, ONAFHANKELIJK VAN HUN MATERIELE

HULPBRONNEN

DE HYPOTHESE OVER COMPENSERENDE STRATEGIEËN IS GETOETST DOOR DE NEDERLANDSE SOCIOLOOG PAUL DE

GRAAF IN SOCIOLOGY OF EDUCATION UIT 1986

BOURDIEU SPRAK WEL OVER SOCIAAL KAPITAAL

MAAR HIJ DEED DAAR NIETS MEE

GEEN ONDERZOEK, GEEN HYPOTHESEN

ER IS DUS NIET AANGETOOND DAT VRIENDEN JE VERDER HELPEN IN HET LEVEN

DAT KUNNEN ZE ALLEEN OOK MAAR ALS HET HOGERE VRIENDEN ZIJN EN ZE BEREID ZIJN

LAGERE VRIENDEN TE HELPEN

BOVENDIEN KAN DE SAMENHANG TUSSEN EEN HOOG BEROEP EN HOGERE VRIENDEN ANDERSOM

ZIJN:

ALS JE EEN HOGER BEROEP KRIJGT, KRIJG JE HOGERE VRIENDEN

WAAROM WILDEN MENSEN DE GEGEVENS VAN BOURDIEU HERANALYSEREN?

OM DE HYPOTHESE TE TOETSEN

DAT CULTURELE ÉN MATERIËLE HULPBRONNEN ONAFHANKELIJKVAN ELKAAR INVLOED HEBBEN (OP

WAT?)

WAT BOURDIEU MET ZIJN GEGEVENS DEED WAS LATEN ZIEN DAT MATERIËLE EN CULTURELE HULPBRONNEN NIET ALTIJD SAMENVIELEN

BOURDIEU LIET ECHTER NIET ZIEN DAT ZE ONAFHANKELIJK VAN ELKAAR EFFECT HADDEN

OMDAT DE TWEE HULPBRONNEN NIET ALTIJD SAMENVIELEN KWAM BOURDIEU TOT EEN VIERDELING VAN DE INWONERS VAN EEN

SAMENLEVING:

1. MENSEN MET WEINIG ECONOMISCH EN WEINIG CULTUREEL KAPITAAL

2. MENSEN MET VEEL ECONOMISCHE KAPITAAL MAAR WEINIG CULTUREEL KAPITAAL

3. MENSEN MET VEEL CULTUREEL KAPITAAL MAAR WEINIG ECONOMISCH KAPITAAL

4. MENSEN MET VEEL ECONOMISCH EN VEEL CULTUREEL KAPITAAL

DE LAATSTE KLASSE WAS IN ZIJN STEEKPROEVEN ZO KLEIN VAN OMVANG DAT ZE

EIGENLIJK NIET BESTOND

BOVEN ‘DE REST’ STOND EEN ECONOMISCHE ELITE EN EEN CULTURELE ELITE

ALS JE MET VEEL EN WEINIG VAN DRIE HULPBRONNEN GAAT WERKEN, KOMT WOUT ULTEE MET GEZOND VERSTAND TOT

MEER DAN VIER CATEGORIEËN, EN WEL ACHT:

1. WEINIG ECONOMISCH, WEINIG CULTUREEL, WEINIG SOCIAAL

2. VEEL SOCIAAL, WEINIG ECONOMISCH EN CULTUREEL

3. VEEL ECONOMISCH, WEINIG SOCIAAL EN CULTUREEL

4. VEEL CULTUREEL, WEINIG ECONOMISCH EN SOCIAAL

5. VEEL SOCIAAL EN CULTUREEL, MAAR WEINIG ECONOMISCH

6. VEEL SOCIAAL EN ECONOMISCH, MAAR WEINIG CULTUREEL

7. VEEL ECONOMISCH EN CULTUREEL, MAAR WEINIG SOCIAAL

8. ZOWEL VEEL ECONOMISCH, ALS CULTUREEL EN SOCIAAL

DEVINE & SAVAGE HEBBEN DE MATE VAN BEZIT VAN DE DRIE HULPBRONNEN MET EEN GROOT

AANTAL ENQUÊTEVRAGEN GEMETEN

VERDER HEBBEN ZE NIET ZO MAAR EEN TWEEDELING GEMAAKT IN DE SCHAAL VOOR

ELKE HULPBRON MAAR EEN TECHNIEK TOEGEPAST DIE LATENTE KLASSENANALYSE

HEET

BOURDIEU GEBRUIKTE DIE TECHNIEK OOK, MAAR DIE SLOEG NIET AAN OMDAT HET AANTAL

LATENTE KLASSEN VAN HET AANTAL ONDERZOEKSEENHEDEN AFHANGT EN ZE NIET MEER DAN CATEGORIEËN ZONDER NAMEN ZIJN

OMDAT DEVINE & SAVAGE VEEL PERSONEN HADDEN GEËNQUÊTEERD

KONDEN ZE REDELIJKE CELVULLINGEN VOOR ALLE CATEGORIEËN KRIJGEN EN VEEL KLASSEN

ONDERSCHEIDEN

DEVINE & SAVAGE VROEGEN MENSEN NATUURLIJK NAAR HUN BEROEP EN ANAR HUN OPLEIDING

ZE VROEGEN ZE OOK NAAR HUN JAARINKOMEN

EN NAAR DE OMVANG VAN HUN BESPARINGEN

ZE VROEGEN OOK OF MENSEN HET HUIS BEZATEN WAARIN ZE WOONDEN

DAT WAREN METINGEN VOOR ECONOMISCHE HULPBRONNEN

VOLGENS GOLDTHORPE IS INKOMEN ECHTER EEN GEVOLG VAN ECONOMISCHE HULPBRONNEN

BEROEPSKLASSE IS EEN ECONOMISCHE HULPBRON EN OPLEIDNG OOK, BLIJKEND UIT BEROEPSTITELS ALS

ONGESCHOOLDE ARBEID EN GEDIPLOMEERD

VERDER LEGDEN DEVINE & SAVAGE MENSEN EEN

LANGE LIJST MET BEROEPTITELS VOOR

EN ZE VROEGEN MENSEN OF ZE IEMAND MET DIT BEROEP KENDEN EN DAARMEE OMGINGEN

DAT WAS HUN METING VAN SOCIAAL KAPITAAL

TENSLOTTE VROEGEN DEVINE & SAVAGE MENSEN NAAR HUN VOORKEUREN IN MUZIEK, SCHILDERIJEN, BOEKEN EN NAAR HUN BEZIT

AAN BOEKEN, MUZIEK EN SCHILDERIJEN

MUZIEK: NAMEN VAN KLASSIEKE COMPONISTEN EN POPZANGERS

SCHILDERIJEN: NAMEN VAN OUDE MUSEUMSCHILDERS EN HEDENDAAGSE

GALERIE-EXPOSANTEN

BOEKEN: NAMEN VAN KLASSIEKE SCHRIJVERS EN HEDENDAAGSE

VEELVERKOPERS

DAT WAS HUN METING VAN CULTURELE HULPBRONNEN, DIE NIET GOED

ONDERSCHEIDEN WERDEN VAN CULTURELE CONSUMPTIE

BIJ DE LATENTE KLASSENANALYSE CORRELEERDEN DEVINE & SAVAGE BIJVOORBEELD DE ANTWOORDEN

VAN MENSEN OP DE ITEMS VOOR CULTURELE HULPBRONNEN MET ELKAAR

DE SAMENHANG TUSSEN HOUDEN VAN POPZANGERS EN HOUDEN VAN OPERA’S IS DAN NEGATIEF

TERWIJL OPERAGANGERS OOK VAN OUDE SCHILDERS HOUDEN, EN DERGELIJKE

OP GROND VAN DE STERKTE EN RICHTING VAN SAMENHANGEN KAN MEN DAN CATEGORIEËN MAKEN,

OFWEL LATENTE KLASSEN

DAT KAN MEN VOOR ALLE HULPBRONNEN APART DOEN EN DAN WEER VOOR ALLE HULPBRONNEN SAMEN

HOGE CULTUUR KOMT UIT LATENTE KLASSENANALYSES VAKER ALS TWEE OF

MEER DIMENSIES

ZOWEL EEN VOORKEUR VOOR OUDE SCHILDERS ALS VOOR GALERIE-EXPOSANTEN HANGEN NEGATIEF SAMEN MET HET HEBBEN

VAN KUNSTBLOEMEN THUIS

MAAR DE POSITIEVE SAMENHANG TUSSEN HOUDEN VAN OUDE SCHILDERS EN VAN

GALERIE-EXPOSANTEN IS BEPERKT

HET RESULTAAT:

GfK WAS EEN STEEKPROEF DIE REPRESENTATIEF WAS VOOR ENGELAND IN

2011 VAN 1000 PERSONEN

GBCS WAS EEN WEBONDERZOEK VAN DE BBC MET 160.000 RESPONDENTEN TOT NU

TOE

DAT ONDERZOEK WAS NATUURLIJK NIET REPRESENTATIEF

ZO DEED AAN HET BBC-ONDERZOEK HET PRECARIAAT NAUWELIJKS MEE

DE ZEVEN LATENTE KLASSEN VAN DEVINE &

SAVAGE

KOMEN BEHOORLIJK OVEREEN MET MIJN ACHT

‘GEZOND VERSTAND’ KLASSEN

HIER STAAT DAT MENSEN UIT DE ELITE EEN HOGER INKOMEN HEBBEN EN MEER SPAARGELD

MAAR DAT IS GEEN EMPIRISCH VERBAND

IEMAND WORDT TOT DE ELITE GEREKEND OMDAT HIJ ONDER ANDERE MEER SPAARGELD HEEFT

ER WORDEN HIER DUS GEEN HYPOTHESEN GETOETST OVER HET EFFECT VAN

BIJVOORBEELD ECONOMISCHE HULPBRONNEN OP INKOMEN

UIT DE CIJFERS BLIJKT DAT MENSEN MET MEER INKOMEN OOK MEER VRIENDEN EN MEER

CULTUUR HEBBEN

HET GAAT ECHTER OM DE SAMENHANG, HOE ZWAK HANGEN ECONOMISCHE EN CULTURELE

HULPBRONNEN SAMEN?

MULTIDIMENSIONELE STRATIFICATIEMODELLEN BEWIJZEN HUN NUT PAS ALS DE DIMENSIES NIET

STERK SAMENHANGEN !

IK VREES DAT HET ONDERZOEK VAN DEVINE & SAVAGE NIET PRECIES IN

ANDERE LANDEN KAN WORDEN OVERGEDAAN EN OOK NIET IN ENGELAND OP

LATERE TIJDSTIPPEN

ER ZITTEN TE VEEL ITEMS IN DIE STERK PLAATS EN TIJD

ZIJN GEBONDEN

WIE WEET NOG WIE PETULA CLARK UIT HET ONDERZOEK VAN BOURDIEU WAS EN WAT

IS HET HEDENDAAGSE EQUIVALENT?

AMY WHITEHOUSE?!

DE ELITE WOONT IN EN ROND LONDEN,

MAAR WAAR KAN JE ANDERS NAAR DE OPERA GAAN?

NEDERLANDS ONDERZOEK NAAR SOCIAAL KAPITAAL

FLAP & NAN-DIRK DE GRAAF 1988

‘With a little help from my friends’ IN SOCIAL FORCES

MOERBEEK & NEED 2002

‘Friends and foes in the occupational career’’ IN SOCIOMETRY

ALS JE IN NEDERLAND VIA EEN VRIEND OF BEKENDE EEN BAAN HEBT GEVONDEN DAN

IS DIE BAAN, ONAFHANKELIJK VAN JE OPLEIDING, LAGER DAN WANNEER JE OP

DIE BAAN HEBT GESOLLICITEERD

WEL IS DIE BAAN HOGER ALS DE VIA-VRIEND EEN HOGER BEROEP HAD

HET BEROEPSNIVEAU VAN JE JEURDVRIENDEN HEEFT, ONAFHANKELIJK VAN JE EIGEN OPLEIDING, EEN POSITIEVE INVLOED OP JE LATERE BROEPSHOOGTE

SOCIAAL KAPITAAL WERKT CAUSAAL

MENSEN HEBBEN NIET ALLEEN VRIENDEN, MAAR OOK VIJANDEN

JE BAAS KAN JE TEGENWERKEN EN EEN LOONSVERHOGING WEIGEREN,

JE COLLEGA’S KUNNEN JE NIET AANSTAAN (OF ANDERSOM)

BEVINDING:

MENSEN DIE IN HUN BAAN DE WERKSFEER ONAANGENAAM VINDEN,

VERLATEN DIE BAAN SNELLER EN NEMEN EEN LAGER SALARIS OOP DE KOOP TOE

IK NEEM AAN DAT ER KOMEND JAAR KRITIEKEN IN SOCIOLOGY ZULLEN

VERSCHIJNEN OP HET ARTIKEL VAN DEVINE & SAVAGE

DE VRAAG IS EIGENLIJK HOE HET ARTIKEL DE ANONIEME REFERENTEN KLAARBLIJKELIJK

TOCH GEMAKKELIJK HEEFT KUNNEN PASSEREN

HET ANTWOORD OP DE BEGINVRAAG:

DE FRANS-BRITSE STRATIFICATIESOCIOLOGIE IS NIET A-THEORETISCH

MAAR DE FRANS-BRITSE THEORIE WORDT NIET GETOETST

DE FRANS-BRITSE THEORIE WORDT SLECHTS TOEGEPAST