Cultuur van de kerk11e-14e eeuw

Indeling van de middeleeuwenKlooster- en kerkarchitectuur

PelgrimagesKloosterorden: Cluniacenzers v.s. Cisterciënzers

• De bespiegeling, hoofdstuk 2, p. 18- 25

• Romaans– Kerken en kloosters– Muziek– Architectuur– Beeldende kunst

Stof tot de herfstvakantie

• Vroege of donkere middeleeuwen: 4e eeuw - 10e eeuw.

• Hoge of volle middeleeuwen: 10e eeuw - 13e eeuw.

• Romaans (bouwstijl)• Late middeleeuwen: 13e eeuw - 15e eeuw. • Gotiek (bouwstijl)

middeleeuwen

Rijk van Karel de Grote

• Hernieuwde interesse in de cultuur van het Romeinse rijk (Spolia)

• Relieken

• Kerkbouw

Belangrijke ontwikkelingen kunst en cultuur

• Naar Romeins voorbeeld: San Vitale in Ravenna

Paltskapel Aken, 796

• Paus en Duitse Keizer meeste macht.

• Periode van relatieve voorspoed en bouwwoede

Europa rond het jaar 1000

• Kruiskerk ontwikkeld vanuit Basilica vorm, langwerpige hal.

• Kruisplattegrond is basis, kan op allerlei manieren uitgebreid worden.

Kerkarchitectuur: Basis

• 1. koorsluiting (apsis);• 2. priesterkoor; (plaats hoofdaltaar)• 3. doksaal; (scheiding tussen schip en priesterkoor)• 4. kooromgang;• 5. straalkapellen;• 6. kruising of viering;• 7. transept;• 8. schip of middenschip;• 9. zijbeuken;• 10. narthex.• Onder: vaak crypte

• Rondboog, gewelf & ontwikkeling

• Zware muren en steunberen

• Opstand

• Grote regionale verschillen

Kenmerken Romaanse Architectuur

Vézelay, Sainte-Madeleine, ca. 1104-1132, narthexMassief en gedecoreerd

Vézelay, Sainte-Madeleine, int. o.opstand uit drie geledingen: grote arcades, (blind) triforium en lichtbeuk.

• Benedictus (480-547) en de kloosterregel

• Rol kloosters in ontwikkeling middeleeuwen

• Ora et Labora

Kloosters

• Midden Frankrijk

• Rijke orde

• Verantwoordelijk voor bouw vele kloostercomplexen

Cluny- Cluniacenzer orde

http://www.google.nl/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&frm=1&source=images&cd=&cad=rja&docid=kFnmZYUfDTj_GM&tbnid=NBk2QB6n1tzLIM:&ved=0CAUQjRw&url=http://amersfoort.alliance-francaise.nl/cultuur/conferences-in-amersfoort-2013-2014.html&ei=7h04UrXlCo3Psgbcn4Aw&bvm=bv.52164340,d.Yms&psig=AFQjCNGqwgSO0OsWvo8RjxExYb2WczD1rA&ust=1379495777275865

Cluny, benedictijner abdij, derde kerk, 1088-1121

Cluny, derde abdijkerk, plattegrond (naar Viollet-le-Duc)

Cluny, restant abdijkerk

Cluny, derde abdijkerk, reconstructie,int. o.

Citeaux, Cistercienzer orde

• Bernardus van Clairvaux

• Hervorming en afsplitsing van een kloosterorde

• Sober, tgen beeldhouwkunst en versiering, maar wel architectonische vernieuwing.

• Terug naar het ‘leven van Christus’

• Begin Mariadevotie

• Bernardus van Clairvaux (Cistercienzer) v.s. Abt Suger (Cluniacenzer)

Kloostercomplex Fontenay, 1133

Fontenay, cisterciënser abdij,kerk gewijd 1147

Fontenay, westzijde kerk (voorhal verdwenen)

Fontenayboven: koor,rechts: int. kerk o.

Fontenay, noorderzijbeuk

Fontenay, l.: kerk; r.: vleugel kloostergang en dormter (slaapzaal)

Fontenay, kloostergang

Fontenay, dormter

Fontenay, kapittelzaal

• Relieken: gebeente Maria Magdalena

• Start- en eindpunt van pelgrimages

Vezelay

Vezelay, kerk en reliekschrijn Maria Magdalena

• Lees (scan) de bespiegeling P. 18-35

• 7 opdrachten (groepen van 4, 1 van 5)

• 30 min

• Kort bevindingen presenteren (12.00-12.25)

opdrachten

1. Dom van Spiers

2. St Sernin, Toulouse

3. Suger v.s. Bernardus van Clairvaux

4. Pelgrimages

5. Apocalyps