Column Jaap Peters: Nooit van gehoord
-
Upload
stghealth-management-forum -
Category
Documents
-
view
261 -
download
2
Transcript of Column Jaap Peters: Nooit van gehoord
Nooit van gehoord
Moedig leiderschap gaat vast over het lef tonen om een keuze te maken die je tot dusver
beschouwde als niet reëel. ‘Ik durfde die keuze nooit te maken, maar nu .... ’ (dit was de
druppel die de emmer deed overlopen). CDA-ers weten precies waar ik over heb.
Moedig leiderschap is bijvoorbeeld jezelf eindelijk eens wegsaneren om kosten te
besparen. De meeste mensen willen wel bewegen als het beantwoord aan ‘een goed
gevoel’. Goede beslissing, ..... want ik heb er een goed gevoel bij. Managers gaan er
natuurlijk prat op dat ze geen gevoel hebben: ‘ik ben immers manager’. Met een goed
gevoel kun je geen toko leiden, ... met kengetallen wel. Onzin natuurlijk, maar je zou het
maar zo kunnen denken. Bijgaand een geheel nieuw voorstel voor ‘moedig leiderschap’.
Wellicht heeft u wel eens gehoord van Elinor Ostrom, zij kreeg in oktober 2009 de
Nobelprijs voor de Economie. De kans is echter groot dat u nog nooit van haar heeft
gehoord, terwijl de naam van Milton Friedman u wel iets zegt. Hij kreeg al in 1976 de
Nobelprijs voor de Economie met de theorie: individuele hebzucht is een groot goed om
collectieve welvaart te creëren. Het bewijs is daarvan de laatste paar jaar overduidelijk
geleverd, zullen we maar zeggen. Elinor Ostrom kwam met een echte doorbraak op het
gebied van de economie, maar soms denk ik, ............ ze wordt doodgezwegen. Als het
waar is wat ze concludeert na decennia van onderzoek, dan doen we als moedige leiders
al jaren iets behoorlijk verkeerd. Bovendien is het erg moedig van het Nobelprijscomité:
zij is de 1e vrouw die de Nobelprijs voor de Economie wint en komt bovendien van de
onbekende Universiteit van Indiana. Kortom allerlei redenen om aan haar vooral geen
aandacht te besteden. Daarom moet zij de prijs waarschijnlijk ook delen met een man:
Oliver Williamson. Hij maakte naam met zijn analyse van het gedrag van managers en
ondernemers. 'Zij streven doorgaans niet naar de beste oplossing, maar naar de best
mogelijke oplossing. Economische actoren zijn vaak opportunistisch. Hun handelen
wordt niet zelden beïnvloed door welbegrepen eigenbelang. Haar prijs lijkt hier wel mee
samen te hangen en is in die zin geen toeval.
Wat beweerde mevrouw Ostrom namelijk op basis van haar onderzoek van vele jaren?
Zij ontdekte tijdens haar veldonderzoek dat het voor boeren vaak helemaal niet beter
uitpakt als de overheid het gebruik van het land gaat reguleren, of als de
gemeenschappelijke grond verkocht wordt aan particuliere partijen. Ostrom beschrijft
dat boeren economisch gezien beter af zijn als zij (1) zelf met andere leden van hun
gemeenschap afspraken kunnen maken over het gebruik van het gemeenschappelijke
land, en als ze (2) die regels ook zelf kunnen handhaven. Ieder lid van de gemeenschap
doet iets voor het collectief (helpen bij de aanleg van irrigatiekanalen bijvoorbeeld), en
wordt daar uiteindelijk zelf beter van. Net als de rest van de gemeenschap. Onderling
vertrouwen is daarbij de basis, bereidheid om zich in te zetten voor het collectieve
belang een voorwaarde. Het interessante aan haar onderzoek is: dat niet eigendom
(overheid of particulier) de driver is achter goede economische beslissingen, maar het
daadwerkelijk gebruik ervan (inhoudelijke kennis van zaken door actoren). Ze zet dus
zowel Marx als Friedman te kijk, ...... en daar wordt je natuurlijk niet populair van. Niet
‘de markt’ of ‘de overheid’ lost alle problemen als vanzelf op, maar de mensen zelf. In het
FD stond hierover in 2009: ‘het kan misschien de weg wijzen naar een polder die kracht
put uit een rijke, op samenwerking gerichte traditie. Die uitgaat van een grote eigen
(morele) verantwoordelijkheid en haar instituties niet overlaadt met overspannen
verwachtingen’.
Hier ligt de kiem van moedig leiderschap. Leiderschap is een kwaliteit van het systeem
of preciezer een kwaliteit van de gebruikers van een systeem. Als jij in staat bent die
kracht, waar de Nobelprijs voor Economie in 2009 voor werd uitgereikt, uit je mensen te
halen, dan en alleen dan ben jij een moedig leider. Mevrouw Elinor Ostrom uit Amerika?
Nooit van gehoord.
Jaap Peters is organisatieactivist en werkt bij DeLimes | organisatieontwikkeling.
Hij is acteur van de boeken Niets nieuws onder de zon, Intensieve Menshouderij, Het Rijnland Boekje en Bij welke
reorganisatie werk jij? en hij is uitgever van het kwartaalmagazine Slow Management. E-mail: [email protected],
www.twitteren.com/jaappeters