Colonoscopie - J.) Ger van den Hurk · uit de praktijk ‘Ik had wat bloed bij de ontlasting....

Informatie van de Maag Lever Darm Stichting en de Nederlandse Vereniging van Maag-Darm-Leverartsen

Colonoscopie

InhoudColonoscopie

Een verhaal uit de praktijk

De spijsvertering

Wat is een colonoscopie?

Waarom een colonoscopie?

Voor het onderzoek

Tijdens het onderzoek

Na het onderzoek

Wat levert het onderzoek op?

Alternatieven voor een colonoscopie

Extra informatie of vragen?

Overzicht brochures

4

5

7

8

10

13

17

19

20

21

22

De Maag Lever Darm Stichting heeft deze brochure met de grootst mogelijke zorgvuldigheid samengesteld in samenwerking met de Nederlandse Vereniging van Maag-Darm-Leverartsen. De brochure bevat algemene informatie, waaraan niet zonder meer medische conclusies voor een individuele situatie kunnen worden verbonden. Voor een juiste beoordeling van uw eigen situatie, dient u dus altijd te overleggen met uw arts of een andere professionele hulpverlener. De Maag Lever Darm Stichting aanvaardt geen aansprakelijkheid voor mogelijke onjuistheid en/of onvolledigheid van de in deze brochure verstrekte informatie, terwijl evenmin aan de inhoud van deze brochure rechten kunnen worden ontleend.

De Maag Lever Darm Stichting is een onafhankelijke organisatie die zich inzet om maag-, darmen leverziekten te voorkomen en te bestrijden en patiënten een betere kwaliteit van leven te kunnen bieden.

De Nederlandse Vereniging van Maag-Darm-Leverartsen is de wetenschappelijke beroepsvereniging van maag-darm- leverartsen. De vereniging wil onder andere de kennis over ziekten van de spijsverterings organen bevorderen.

Deze brochure valt onder een Creative Commons Naamsvermelding- NietCommercieel- GeenAfgeleideWerken 4.0 Internationaal-licentie (CC-BY-NC-ND). Dit betekent dat het toe gestaan is de brochure te delen (kopiëren, verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat), onder de volgende voorwaarden:1 Naamsvermelding: de gebruiker dient de maker van het werk te vermelden, een link naar de

licentie te plaatsen;2 NietCommercieel: het werk mag niet gebruikt worden voor commerciële doeleinden;3 GeenAfgeleideWerken: het veranderde materiaal mag niet verspreid worden als het werk is

geremixt, veranderd, of op het werk is voortgebouwd;4 Geen aanvullende restricties: geen juridische voorwaarden of technologische voor zieningen

mogen toegepast worden die anderen er juridisch in beperken om iets te doen wat de licentie toestaat.

Spijsverteringsstelsel

1 Mond 2 Slokdarm 3 Maag

4 Dunne darm 5 Dikke darm

6 Blinde darm 7 Endeldarm 8 Anus

9 Alvleesklier 10 Galblaas 11 Lever

2

3

1

9

4

6

8

11

10

5

7

© V

an d

er Z

on –

Vis

ueel

Een verhaal uit de praktijk‘Ik had wat bloed bij de ontlasting. Daarom moest ik een darmonderzoek

laten doen, een colonoscopie. Hiermee kan de binnenkant van de dikke

darm worden bekeken. Ik zag er erg tegenop. De dag voor het onderzoek

moest ik laxerende vloeistof drinken. Mijn darmen moesten namelijk goed

leeg en schoon zijn om alles goed te kunnen bekijken. Ik ging de volgende

dag met tegenzin naar het ziekenhuis. Daar werd ik ontvangen door een

aardige verpleegkundige. Zij nam me mee naar de afdeling en legde me uit

wat er zou gaan gebeuren. Daarna moest ik op de onderzoekstafel gaan

liggen en ging het onderzoek van start. Ik vond het heel spannend. Vooral

toen de kijkslang via mijn anus in mijn darm werd geduwd, kreeg ik het

benauwd. Echt pijn deed het niet, vond ik. Maar het is wel een naar gevoel.

Gelukkig was het allemaal vrij snel voorbij. Ik bleek een paar poliepjes te

hebben. Die zijn tijdens het onderzoek direct verwijderd. Daar voelde ik ook

niets van. De poliepen zijn onderzocht en de uitslag was gelukkig goed. Ik

hoef me dus voorlopig geen zorgen te maken.’

In deze brochure krijgt u informatie over een colonoscopie. Dit is een kijkonderzoek van de dikke darm en endeldarm. U kunt lezen welke aandoeningen opgespoord kunnen worden met een colonoscopie, welke voorbereiding nodig is en wat u kunt verwachten tijdens en na afloop van het onderzoek. Ook vindt u in deze brochure informatie over mogelijke complicaties en alternatieven voor een colonoscopie.

Hiernaast vindt u eerst een korte uitleg over de werking van de spijsvertering en de rol van de dikke darm.

De spijsverteringHet verteren van voedsel wordt ook wel spijsvertering genoemd.

Alle organen die samen zorgen voor de spijsvertering noemen we het

spijs verteringsstelsel.

De spijsvertering begint in de mond. In de mond wordt voedsel fijngekauwd en vermengd met speeksel. Hierdoor kunt u het voedsel makkelijk doorslikken. In het speeksel zitten stoffen die het voedsel helpen verteren. Zodra u voedsel doorslikt, komt het in de slok-darm. De slokdarm is in feite een soort transportkanaal. De spieren in de slokdarmwand duwen het voedsel naar de maag. Op de overgang van slokdarm naar maag zit een sluit-spiertje. Het gaat open als er voedsel vanuit de slokdarm naar de maag gaat. Daarna gaat het weer dicht. Hierdoor stroomt voedsel en maagsap uit de maag niet voortdurend terug in de slokdarm. Zo zorgt het sluitspiertje voor eenrichtingsverkeer.

In de maag wordt voedsel gekneed en vermengd met maagsap. Dit maagsap wordt door de maag aangemaakt en het bevat onder andere zoutzuur. Het zure maagsap bevordert de verdere

4Colonoscopie 5 Maag Lever Darm Stichting / Nederlandse Vereniging van Maag-Darm-Leverartsen

vertering van het voedsel in de maag. Daarnaast vormt het zoutzuur een barrière tegen eventuele ziekmakende bacteriën die u met het eten binnenkrijgt. Daarna gaat de voedselbrij via de maaguitgang in kleine porties door naar de dunne darm. In het eerste deel van de dunne darm worden galvloeistof en alvleeskliersap toegevoegd aan de voedselbrij. Deze spijsverteringssappen zijn nodig voor de afbraak van vetten, eiwitten en suikers. In de dunne darm vindt het grootste deel van de voedselvertering plaats. Belangrijke voedingsstoffen worden via de wand van de dunne darm door het lichaam opgenomen. De dunne darm gaat over in de dikke darm. De dikke darm onttrekt water en zouten aan deze dunne brij. Wat daarna overblijft is de normale vaste ontlasting. De ontlasting wordt door de dikke darm naar de endeldarm geduwd. Als de endeldarm vol zit voelt u aandrang. De spijsvertering is voltooid als de ontlasting via de anus het lichaam verlaat.

De dikke darm is ongeveer een meter lang en ligt als een soort ‘hoefijzer’ in uw buik. De dikke darm begint rechtsonder in de buik en loopt via een aantal bochten naar de linker onderbuik. Daar gaat de dikke darm over in de endeldarm. De endeldarm eindigt in de anus.

De medische naam voor dikke darm is colon. De medische naam voor endeldarm is rectum.

Wat is eencolonoscopie? Met een colonoscopie kan de arts de binnenkant van uw endeldarm, dikke

darm en een klein stukje dunne darm onderzoeken. Het onderzoek wordt

uitgevoerd met een kijkinstrument: de endoscoop. Een endoscoop is een

flexibele slang die ongeveer de doorsnede heeft van een vinger. De arts schuift

de endoscoop via uw anus in de darm. Aan het uiteinde van de slang zitten

een lampje en een camera. Het lampje zorgt ervoor dat de arts de binnenkant

van uw darm goed kan bekijken. De beelden die de camera maakt zijn te zien

op een beeldscherm. Deze beelden kunnen worden bewaard. Hierdoor kan de

arts de beelden na het onderzoek nog eens rustig bekijken. Van elk onder

zoek wordt ook een schriftelijk verslag gemaakt.

Met een colonoscopie kan een arts vrijwel alle darmafwijkingen opsporen. Een colonoscopie is een inwendig onderzoek. Dit heeft voor- en nadelen. Een belangrijk voordeel van de colono scopie is dat de arts direct kleine ingrepen kan uitvoeren. In veel gevallen is de colonoscopie daarom het onderzoek van eerste keus.

© V

an d

er Z

on –

Vis

ueel

Colonoscopie

1 Flexibele slang (endoscoop)

2 Licht 3 Dikke darm

4 Sigmoïd 5 Endeldarm

6 Anus 7 Blindedarm

2

3

7

6

1

45


Waarom eencolonoscopie?Een colonoscopie is een onderzoek dat vaak gedaan wordt in Nederland.

Het onderzoek geeft veel informatie over de oorzaak van darmklachten.

Met een colonoscopie kan de arts afwijkingen aan uw dikke darm opsporen,

zoals ontstekingen, zweertjes, bloedingen, vernauwingen, divertikels

(uitstulpingen), poliepen en tumoren. Hieronder staan de meest voor

komende aandoeningen.

→ Ziekte van Crohn en colitis ulcerosaBij chronische darmontstekingen, zoals de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa, zijn ontstekingen en/of zweertjes in de darmwand te zien. Bij colitis ulcerosa ontstaan de ontstekingen alleen in de dikke darm. De ziekte van Crohn kan ontstekingen veroorzaken in het hele spijsverteringskanaal. De bekendste klachten zijn hevige buikpijn en diarree, soms met bloed en pus. Bij beide ziekten wisselen perioden met veel klachten zich af met perioden zonder klachten. De oorzaak van deze ziekten is niet bekend. Beide ziekten komen voor bij kinderen en (jong)-volwassenen. De eerste klachten ontstaan meestal bij mensen tussen de 15 en de 35 jaar.

→ DivertikelsDivertikels zijn kleine uitstulpingen van de darmwand in de buikholte. Divertikels zijn onschuldig en veroorzaken meestal weinig klachten. Divertikels kunnen gaan ontsteken, als ontlasting in de uitstulpingen achterblijft. We spreken dan van een diverticulitis. De klachten bij diverticulitis zijn: koorts, hevige buikpijn en verstopping of diarree. Soms zit er bloed bij de ontlasting.

Divertikels komen vooral voor bij mensen die ouder zijn dan 50 jaar. De oorzaak van divertikels is niet precies bekend. Waarschijnlijk speelt een vezelarme voeding en een slechte stoelgang (verstopping) een rol bij het ontstaan van divertikels.

→ PoliepenEen poliep is een soort woekering van het slijmvlies van de darmwand. De binnen-kant van de dikke darm is bekleed met een slijmvlieslaag. Uit deze slijmvlieslaag kan een klein gezwel groeien: een poliep. De meeste poliepen zijn goedaardig en zullen altijd goedaardig blijven. Sommige poliepen kunnen op den duur kwaad-aardig worden. Dit zijn de zogenaamde adenomen of adenomateuze poliepen. Deze adenomen kunnen na verloop van tijd uitgroeien tot dikkedarmkanker. Poliepen in de dikke darm worden altijd verwijderd, om de kans op dikkedarm-kanker te verkleinen. Kleine poliepen geven meestal geen klachten, grotere wel. Deze kunnen bloed bij de ontlasting veroorzaken en u kunt last hebben van verstopping of diarree. Poliepen komen vooral voor bij mensen die ouder zijn dan 50 jaar.

→ DikkedarmkankerIn 2014 werd bij 15.000 Nederlanders dikkedarmkanker vastgesteld. Dikkedarmkanker is de tweede meest voorkomende vorm van kanker in Neder-land. Het gaat dan om een kwaadaardige tumor in de endeldarm of dikke darm. Dikkedarmkanker ontstaat uit een poliep. De ziekte komt voornamelijk voor bij mensen die ouder zijn dan 50 jaar. In ongeveer 5-10 % van de gevallen speelt erfelijkheid een belangrijke rol. Dikkedarmkanker is een ernstige ziekte. Maar het is ook één van de best behandelbare vormen van kanker, als de diagnose in een vroeg stadium wordt gesteld. De klachten bij darmkanker kunnen zijn: bloed bij de ontlasting, een veranderde stoelgang, onverklaarbaar gewichtsverlies, vermoeidheid, buikpijn of andere ongemakken in de buik. Meer informatie vindt u op www.darmkanker.info.


Voor het onderzoekEen goede voorbereiding is belangrijk bij een colonoscopie. Het is raad

zaam om van tevoren met uw arts te bespreken of u tijdens het onderzoek

een roesje wilt of niet. Op de dag van het onderzoek is het niet altijd

mogelijk om nog te kiezen voor een roesje. Meer informatie over een roesje

vindt u op pagina 14 van deze brochure.

Daarnaast is het noodzakelijk dat uw dikke darm helemaal schoon en leeg is. De arts kan het onderzoek dan meestal zonder problemen uitvoeren en de binnen-kant van uw darm goed onderzoeken. Er zijn verschillende manieren om te zorgen dat uw darm schoon en leeg is. Hieronder worden deze methoden kort besproken. De precieze voorbereiding voor een colonoscopie verschilt per zieken-huis. Als u vragen hebt, kunt u contact opnemen met de endoscopieafdeling van uw ziekenhuis.

→ Het drinken van laxerende vloeistofDe dag vóór het onderzoek drinkt u thuis twee tot vier liter sterk laxerende vloeistof. Hierdoor wordt uw ontlasting heel dun en moet u vaak naar het toilet. Soms

wordt een vezelarm dieet en Bisacodyl®, een sterk laxeermiddel, vanaf twee dagen voor het onderzoek voorgeschreven. De dag voor het onderzoek mag u niets eten. Water, thee, bouillon en limonade zonder koolzuur mag u meestal wel gebruiken. Afhankelijk van het tijdstip van het onderzoek, mag u op de dag van het onderzoek soms licht ontbijten.Het is belangrijk om naast de laxerende vloeistof veel te drinken. Uiteindelijk is het de bedoeling dat uw ontlasting waterdun en vrijwel helder wordt. Dat is een teken dat uw darm goed schoon is.

In de meeste ziekenhuizen wordt Moviprep® of Klean-Prep als laxeermiddel gebruikt.Van Moviprep® moet u ongeveer twee liter drinken met daarbij twee liter water en van Klean-Prep® moet u ongeveer vier liter drinken. Deze laxeermiddelen zorgen ervoor dat het transport van ontlasting door de dikke darm sneller gaat dan normaal. Mogelijke bijwerkingen van deze laxeermiddelen zijn buikpijn, buikkrampen, een opgeblazen gevoel, misselijkheid en soms braken. Ook jeuk, huiduitslag en irritaties rondom de anus kunnen optreden. Bij ernstige bijwerkingen is het verstandig om contact op te nemen met uw behandelend arts. Een laxeermiddel dat soms gebruikt wordt als voorbereiding op een colonoscopie is Picoprep® of Phosphoral® (natriumfosfaat). Bij deze medicijnen is het belangrijk om veel water te drinken. Picoprep® en Phosphoral® mogen niet gebruikt worden door mensen met een nieraandoening.

→ Patiënten met andere aandoeningen Als u een andere aandoening hebt, is het goed om dit van tevoren met uw arts te bespreken. Voor mensen met diabetes (suikerziekte) kan de voorbereiding op het onderzoek anders zijn. Voor mensen met een stoma verloopt het onderzoek anders dan in deze brochure staat. Een stoma is een kunstmatige darmuitgang via de buikwand. Het darm-onderzoek gebeurt bij deze mensen daarom niet via de anus, maar via het stoma. Uw arts kan u hierover informeren.

Bespreek voordat u naar het ziekenhuis komt voor de

colonoscopie met uw arts

• De precieze voorbereiding op het onderzoek; de dieetadviezen en

laxeermiddelen kunnen per ziekenhuis verschillend zijn.

• De mogelijkheid van een roesje (sedatie) tijdens het onderzoek.

• Als u een bepaalde ziekte of aandoening hebt.

• Als u medicijnen gebruikt.


→ Patiënten die medicijnen gebruiken Als u medicijnen gebruikt, dan is het ook belangrijk dat u dit voor de colonoscopie bespreekt met uw arts. Soms is het nodig om geruime tijd voor het onderzoek te stoppen met bepaalde medicijnen. Zorg daarom dat uw arts op tijd op de hoogte is.

Tijdens een colonoscopie kan de arts kleine ingrepen uitvoeren, als dat nodig is. Daardoor kan een wondje in de darmwand ontstaan. Als u bloedverdunnende medicijnen gebruikt, is de kans op complicaties dan groter. Uw arts kan u vertellen of en vanaf wanneer u met deze medicijnen moet stoppen. Voorbeelden van bloedverdunnende middelen zijn Sintrommitis® (acenocoumarol), Marcoumar® (fenprocoumon), Ascal® (carbasalaatcalcium), Plavix® (Clopidogrel), Aspirine® (acetylsalicylzuur), Xarelto® (rivaroxaban) en Persantin® (dipyridamol). Ook als u ijzertabletten gebruikt, is het verstandig dit te bespreken met uw arts. Meestal is het nodig om ten minste één week voor het onderzoek tijdelijk te stoppen. IJzertabletten veroorzaken een zwarte, kleverige laag op de darmwand. Dit maakt het onderzoek moeilijker.

Tijdens het onderzoekEr kunnen kleine verschillen zijn tussen ziekenhuizen, maar in het algemeen

verloopt een colonoscopie als volgt. U meldt zich op de endoscopieafdeling

van het ziekenhuis. Hier wordt u voorbereid op het onderzoek. Hier krijgt u

ook een infuus voor het ‘roesje’, als u dit van tevoren op de polikliniek met

uw arts heeft afgesproken. Meer informatie over een roesje vindt u verderop

in deze brochure.

De verpleegkundige brengt u vervolgens naar de onderzoeksruimte. Hier worden de medicijnen voor het roesje via het infuus toegediend. Vervolgens gaat u op uw linkerzij op de onderzoekstafel liggen. De arts brengt de endoscoop voorzichtig via uw anus in de endeldarm. Daarna schuift de arts de endoscoop langzaam op door uw hele dikke darm. Soms is het nodig de endoscoop een klein stukje terug te trekken, voordat deze weer verder opgeschoven kan worden. Als de endoscoop bij de dunne darm is aangekomen, begint het onderzoek. De arts trekt de endoscoop rustig terug. Pas tijdens dit terughalen bekijkt de arts de darmwand nauwkeurig. Soms is de darmwand of het slijmvlies van de darm niet goed zichtbaar. Dan blaast de arts via de endoscoop lucht in uw darm. De darm gaat daardoor wijd openstaan. Door het inblazen van deze lucht kunt u pijnlijke darmkrampen krijgen. Waarschijnlijk laat u ook winden tijdens het onderzoek. Dat is heel normaal. De winden worden veroorzaakt door de lucht die de arts tijdens het onderzoek in de darm blaast. Dit is schone lucht en omdat de darm helemaal is schoongespoeld ruiken deze winden niet vies. U hoeft zich hier niet voor te schamen. Houd de winden vooral niet op. Door het ophouden kunt u meer last krijgen van krampen.

De arts kan tijdens het onderzoek vragen of u op uw rug of andere zij wilt gaan liggen. Ook kan een assistent met de handen op uw buik drukken. Als het onder-zoek klaar is, wordt de endoscoop voorzichtig verwijderd. De colonoscopie duurt


ongeveer 30 minuten, zonder de voorbereiding. Wanneer de arts tijdens het onderzoek extra ingrepen uitvoert, dan duurt het onderzoek langer. Als u een roesje hebt gehad, kunt u na het onderzoek rustig uitslapen in een uitslaapkamer.

→ Doet het onderzoek pijn?Pijnbeleving is voor iedereen anders. Voor mensen met darmaandoeningen, zoals het prikkelbare darm syndroom, de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa, kan een colonoscopie pijnlijk zijn. Als u zich tijdens het onderzoek kunt ontspannen, dan is het onderzoek vaak minder pijnlijk. Het inbrengen van de endoscoop en het opschuiven van de slang gaat dan makkelijker. Veel mensen vinden vooral het inbrengen van de endoscoop vervelend. Als u last hebt van aambeien of kloofjes rond de anus, kan dit extra pijnlijk zijn. In dat geval smeert de arts meestal een verdovende zalf op en rond de anus. Het opschuiven van de endoscoop door de dikke darm kan vooral bij de bochten pijnlijk zijn. De pijn wordt meestal snel minder als de endoscoop voorbij een bocht is. Van eventuele kleine ingrepen voelt u niets. Als u een roesje hebt gekregen, dan merkt u weinig van het onderzoek.

→ Medicatie tijdens een colonoscopieIn de meeste ziekenhuizen kunt u kiezen of u een roesje wilt tijdens het onder-zoek. De arts zal dit van tevoren met uw bespreken. Als dat niet gebeurt kunt u er zelf naar vragen.

Een roesje wordt ook wel ‘sedatie’ genoemd. Dat wil zeggen dat u kalmerende, slaapbevorderende medicijnen krijgt. Meestal wordt hiervoor Dormicum® (midazolam) gebruikt. Het effect van een roesje verschilt per persoon. Sommige mensen vallen in slaap, terwijl anderen alleen wat versuft zijn. Door het roesje voelt u zich meer ontspannen en voelt u minder pijn en angst. U bent wel in staat om aanwijzingen van de arts op te volgen en bijvoorbeeld om te draaien, als dat nodig is. De medicijnen voor het roesje worden toegediend via een infuus. Dit infuus krijgt u in uw arm of hand. Tijdens een colonoscopie met roesje controleert een verpleegkundige uw hartslag en ademhaling. Dit gebeurt met een knijper op

een van uw vingers. Via het infuus kan de arts eventueel ook pijnstillende medicijnen toedienen die op morfine lijken. Meestal is dit fentanyl.

→ Wel of niet een roesje?Het verschilt per ziekenhuis of en wanneer een roesje bij een colonoscopie toe-gediend wordt. In sommige ziekenhuizen krijgen patiënten standaard een roesje aangeboden. In andere ziekenhuizen moet u zelf van tevoren op de polikliniek vragen om een roesje. Doe dit niet op de dag van het onderzoek, maar tijdens een eerdere afspraak. Het ziekenhuis kan dan de nodige voorbereidingen treffen. Uw arts zal de voor- en nadelen van een roesje met u bespreken. Er is een kleine kans op complicaties door de medicijnen, zoals ademhalingsproblemen en stoor-nissen in de hartfunctie. Dit geldt vooral voor mensen die ouder zijn dan 70 jaar en last hebben van een hartaandoening, longaandoening of andere aandoeningen.

Als u een roesje krijgt, dient u iemand mee te nemen naar het ziekenhuis. Na het onderzoek kunt u enige tijd versuft en slaperig zijn. Hierdoor weet u vaak niet meer goed wat de arts heeft verteld. Daarom is het verstandig om uw partner, een familielid of een vriend(in) mee te nemen. Deze kan samen met u naar de uitslag van het onderzoek luisteren. Ook kunt u na een roesje niet aan het verkeer deelnemen. Het is noodzakelijk dat iemand u naar huis begeleidt. Bij jonge kinderen wordt een colonoscopie meestal niet met een roesje, maar onder narcose uitgevoerd. Bij volwassenen gebeurt dit alleen in zeer zeldzame gevallen.


Na het onderzoekNa de colonoscopie kunt u even bijkomen van het onderzoek en eventueel

van het roesje. Gaat alles goed en bent u weer helemaal wakker? Dan mag

u wat eten en naar huis. U mag in principe weer alles eten en drinken. Het

is verstandig om op de dag van het onderzoek rustig aan te doen.

→ De uitslag van het onderzoekAls de arts poliepen heeft verwijderd, of als er een stukje weefsel is weggehaald, dan wordt dit onderzocht onder de microscoop. U krijgt de uitslag van dit onderzoek bij de volgende afspraak met uw behandelend arts. De arts zal dan ook met u bespreken of er een behandeling nodig is, en zo ja, welke.

→ Klachten na het onderzoekNa een colonoscopie hebben veel mensen nog enige tijd klachten. De eerste tijd na het onderzoek kunt u last hebben van buikpijn, darmkrampen, een opgeblazen gevoel en winderigheid. Dit is normaal en wordt meestal veroorzaakt door de ingeblazen lucht. Het is belangrijk dat u die lucht snel kwijtraakt. Dit doet u door winden te laten. De pijn is dan vaak snel weer weg. Tot enkele dagen na het onderzoek kunt u wat slijm en vocht verliezen via uw anus. Als uw arts een poliep of een stukje weefsel heeft weggehaald, dan kunt u daarnaast wat bloed verliezen. Dit stopt vanzelf binnen enkele dagen. Als het bloedverlies langer aanhoudt of als de bloedingen heviger worden, dan is het belangrijk dat u uw behandelend arts waarschuwt.

Normaal gesproken verminderen en verdwijnen bovengenoemde klachten binnen enkele dagen. Als de klachten juist erger worden, of als u koorts krijgt, neem dan contact op met de dienstdoende Maag-Darm-Leverarts (MDL-arts) via de Spoed-eisende Hulp van het ziekenhuis.

→ Mogelijke ingrepen tijdens een colonoscopie Tijdens een colonoscopie kan de arts kleine ingrepen doen. De arts kan instru-menten door de endoscoop opschuiven. Op die manier kan de arts de volgende kleine ingrepen uitvoeren:→ Een poliep verwijderen. Dit wordt ook wel poliepectomie genoemd. De arts

legt een metaaldraadje als een lus om de poliep heen. Bij kleine poliepen kan de steel van de poliep op die manier doorgesneden worden. De arts kan ook een zwakke elektrische stroom door het metaaldraadje leiden. De steel van de poliep wordt zo doorgebrand. Indien mogelijk worden poliepen die verwijderd zijn onder de microscoop onderzocht.

→ Een stukje weefsel (biopt) uit de darmwand wegnemen. Dit wordt een biopsie genoemd. De arts kan stukjes weefsel wegnemen voor verder onderzoek, om met zekerheid de juiste diagnose te kunnen stellen. Dit weefsel wordt onder de microscoop onderzocht. Met een biopsie kunnen ziektes zoals de ziekte van Crohn, colitis ulcerosa of andere darmontstekingen vastgesteld worden. Ook onrustige of kwaadaardige cellen kunnen op deze manier aangetoond worden.

→ De arts kan ook andere kleine afwijkingen aan de darmwand wegbranden met elektrische stroom. U krijgt dan eerst een metalen plaat op uw bil ge-plakt. Dit is een zogenoemde aardeplaat, die nodig is voor een goede gelei-ding.

→ Soms is het mogelijk om tijdens een colonoscopie een bloeding in de darm te stelpen.

→ Een buisje (stent) plaatsen. Als er een vernauwing in de darm zit, bijvoorbeeld vanwege littekenweefsel of een tumor, kan de arts een buisje plaatsen. De doorgang voor ontlasting wordt daardoor verbeterd.

De ingrepen zijn vrijwel pijnloos. Er is een kleine kans op complicaties. Deze vindt u verderop in deze brochure.


Wat levert hetonderzoek op?De colonoscopie is een nauwkeurig onderzoek, waarbij de arts de binnen

kant van uw darm goed kan onderzoeken. Ook is het mogelijk om hapjes

weefsel (biopten) en poliepen direct tijdens het onderzoek te verwijderen.

Deze worden vervolgens onder de microscoop onderzocht. Wanneer deze

uitslag bekend is, kan de arts met zekerheid diagnoses stellen, zoals de

ziekte van Crohn, colitis ulcerosa of dikkedarmkanker.

Toch biedt dit onderzoek geen 100% betrouwbaarheid. Kleine poliepen of andere afwijkingen zijn in de bochten van de darm soms moeilijk te zien. Het onderzoek wordt bovendien minder betrouwbaar als u last hebt van littekens of uitgebreide divertikels in uw darm of verklevingen rond uw darm. Het zicht van de arts kan hierdoor belemmerd worden. Hetzelfde geldt als er ontlasting is achtergebleven en uw darm niet goed schoon is.Bij ongeveer tien procent van de mensen is het niet mogelijk om de hele dikke darm te onderzoeken. Het lukt bij deze mensen niet om de endoscoop tot aan de dunne darm op te schuiven. Bijvoorbeeld vanwege scherpe bochten of vernauw -ingen in de darm, of omdat het opschuiven van de endoscoop te pijnlijk is. In dat geval zal de arts voorstellen een ander onderzoek te doen om uw dikke darm te onderzoeken.

→ ComplicatiesComplicaties komen niet vaak voor bij een colonoscopie. Bij ongeveer 2 op de 1.000 patiënten ontstaan complicaties. De kans op een complicatie neemt toe als de arts tijdens het onderzoek een ingreep uitvoert. Als de arts een poliep verwijdert of een andere handeling uitvoert, ontstaan complicaties bij 1 tot 2 op de 100 patiënten.

De meest voorkomende complicatie is een bloeding. De bloeding kan direct na het onderzoek optreden, maar ook nog in de eerste week na het onderzoek. Een zeldzame, maar zeer ernstige complicatie is een darmperforatie. Dit is een gaatje of scheurtje in de wand van de darm. Ontlasting kan op dat moment in de buikholte terecht komen. Hierdoor kan een buikvliesontsteking ontstaan. Dit is een gevaarlijke situatie, waarbij meestal een spoedoperatie nodig is. Er is een zeer kleine kans om te overlijden als gevolg van een coloscopie. Een bloeding of darmperforatie komt vooral voor bij mensen die ontstekingen, vernauwingen of uitstulpingen (divertikels) in de darm hebben.

Neem direct contact op met uw MDL-arts of met de Spoedeisende

Hulp van het ziekenhuis als u in de week na het onderzoek:

• koorts krijgt;

• plotseling last krijgt van hevige pijn, of als de pijn niet binnen enkele

dagen verdwijnt;

• last hebt van hevig bloedverlies, of als het bloedverlies niet binnen

enkele dagen verdwijnt.


Alternatieven voor een colonoscopie

Een groot voordeel van de colonoscopie, in vergelijking met andere darm

onderzoeken, is dat de arts tijdens het onderzoek kleine ingrepen kan

uitvoeren. Het onderzoek heeft echter ook nadelen. Het is een belastend

onderzoek voor de patiënt en er is een kleine kans op complicaties. Hieronder

vindt u een korte omschrijving van een aantal andere darmonderzoeken. U

kunt deze alternatieven bespreken met uw arts.

→ CT-colonografieBij een CT-colonografie onderzoekt de arts uw dikke darm met behulp van een CT-scan. Bij een CT-scan wordt de dikke darm afgebeeld met behulp van röntgen-stralen. De CT-colongrafie wordt ook wel virtuele colonoscopie genoemd.De CT-colonografie is in betrouwbaarheid vergelijkbaar met een colonoscopie. Bij zeer kleine poliepen kan een CT-colonografie minder betrouwbaar zijn. De CT-colonografie is minder belastend dan een colonoscopie. Wel wordt er net als bij de colonoscopie lucht in de darmgeblazen om een duidelijker beeld te krijgen. Dit gebeurt via een buisje dat voor het onderzoek in de anus wordt gebracht. Door het inblazen van deze lucht kunt u pijnlijke darmkrampen krijgen. De scan vindt in buik- en in rugligging plaats. Er is een kleine kans op complicaties door de straling die gebruikt wordt bij een CTscan.Een belangrijk nadeel is echter dat de arts geen ingrepen kan uitvoeren tijdens het onderzoek. Wanneer de arts poliepen of andere afwijkingen opspoort, moet vaak alsnog een colonoscopie gedaan worden. De voorbereiding is ongeveer hetzelfde als bij een colonoscopie.

→ Video Capsule EndoscopieDe Video Capsule Endoscopie (camerapil) is een onderzoek waarbij de arts de binnenkant van uw hele maagdarmkanaal kan bekijken. Dit onderzoek wordt momenteel vooral gebruikt voor dunne darmonderzoek. Het is nog niet voldoende ontwikkeld om als betrouwbaar dikke darmonderzoek te dienen.

Extra informatie of vragen?Hebt u nog vragen over het onderzoek, neem dan contact op met uw arts. U kunt ook met de Infolijn van de Maag Lever Darm Stichting bellen of mailen. De Infolijn 0900 - 20 25 625 (€ 0,15 per minuut) op maandag, woensdag en donderdag van 10.00 tot 14.00 uurE-mail [email protected] www.mlds.nl

Hebt u na het lezen van deze brochure nog vragen over andere onderwerpen die ter sprake zijn gekomen? Op pagina 22 vindt u een brochureoverzicht. U kunt onze brochures bestellen via onze website: www.mlds.nl.


Meer brochuresU kunt meer brochures vinden op onze website www.mlds.nl. U kunt onze

brochures gratis downloaden of bestellen in onze webshop. Er zijn

verschillende brochures over de volgende onderwerpen:

Helpt u mee aan een betere toekomst

voor ruim twee miljoen Nederlanders met

een spijsverteringsziekte? De Maag Lever

Darm Stichting zet zich in om deze veel

voorkomende ziekten te voorkomen, te

bestrijden en het leven van deze patiënten

draaglijker te maken.

Uw steun is hard nodigWij krijgen geen subsidies van de overheid.

Alleen dankzij onze donateurs kunnen wij

ons werk blijven doen. Dat doen we al dertig

jaar. En we gaan door zolang het moet.

Met uw bijdrage kunnen wij:• Uitgebreide informatie bieden over maag-,

darm-, leverziekten, onderzoeken en

behandelingen• Wetenschappelijk onderzoek financieren

om deze veel voorkomende ziekten te

voorkomen en te bestrijden• Gezondheidsvoorlichting geven via de

Infolijn (0900-2025625)

Hoe kunt u ons helpen?Vul onderstaande machtiging in of doneer via

www.mlds.nl. Alvast heel hartelijk bedankt!

Ja, ik help mee!

1 op de 8 mensen heeft een maag-, darm-, leverziekte. Steun ons!

SEPA machtiging

Stuur deze machtiging retour naar Maag Lever Darm Stichting: Antwoordnummer 343, 3800 VB Amersfoort • www.mlds.nl • Incassant ID: NLZZZ410101690000

VOOR- EN ACHTERNAAM

STRAAT HUISNUMMER

POSTCODE/PLAATS

E-MAIL

IBAN REKENING

HANDTEKENINGDATUM

Ik maak een gift over op IBAN rekeningnummer NL70INGB0000002737 o.v.v. ‘Brochure MLDS’

Ik machtig de Maag Lever Darm Stichting om het onderstaande bedrag van mijn IBAN rekeningnummer af te schrijven:

€ 10,- € 20,- €

per maand per jaar eenmalig

Er zijn meerdere brochures per onderwerp, de afgebeelde brochures zijn een

voorbeeld. Voor een volledig overzicht van alle brochures en de meest actuele

versie verwijzen wij u naar onze website www.mlds.nl.

SLOKDARM EN MAAG

LEVER, GAL EN ALVLEESKLIER DARM

VOEDING EN SPIJSVERTERING

ONDERZOEK KINDEREN SONDEVOEDING PREVENTIE

22

Inhoudelijk herzien: mei 2015

Redactie • Maag Lever Darm Stichting

Ontwerp en opmaak • Oranje Vormgevers

Illustraties • Van der Zon – Visueel

Drukwerk • Torendruk

Artikelcode 5003

Colonoscopie - J.) Ger van den Hurk · uit de praktijk ‘Ik had wat bloed bij de ontlasting....

Documents

Transcript of Colonoscopie - J.) Ger van den Hurk · uit de praktijk ‘Ik had wat bloed bij de ontlasting....