SCHOUDERS juni 2012 28

COLOFON

SchOUDERS is een uitgave van

vzw Roppov

REDACTIERAAD

Erwin Mys, Christa Okhuijsen, Romain Neirynck, Ingrid Hotton,

Sabien De Mol, Rebecca Defreyne,

Chantal Van den Broeck en Fran Bettens

VORMGEVING EN EINDREDACTIE

Cover: Lie Versnayen

Fran Bettens

Geïnteresseerden kunnen zich abonneren door

contact te nemen met onderstaand redactieadres of via

www.Roppov.be

Abonnement voorzieningen/organisaties: 15 euro

Abonnement ouders: 5 euro

Een apart nummer: 5 Euro

Ouders aangesloten bij OOG of bij vzw Roppov

krijgen het tijdschrift gratis

REDACTIEADRES schOUDERS

vzw Roppov

Martelaarslaan 212

9000 GENT

telefoon 09 224 09 15

Fax 09 233 35 89

e-mail: info@Roppov.be

website: www.Roppov.be

Artikels die ter publicatie worden opgestuurd naar de redactie, worden na

bespreking op de redactieraad gepubliceerd in één van de komende nummers. De inhouden van de bijdragen weerspiegelen niet noodzakelijk het standpunt van vzw Roppov en blijven onder de verantwoordelijkheid van de auteur /organisatie.

Niets van deze uitgave mag worden openbaar gemaakt, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming.

SCHOUDERS juni 2012

SCHOUDERS juni 2012 2

VO

OR

WO

OR

D

Beste lezer,

We willen je een beeld laten vormen over het

thema via een aantal situaties die je zeker niet

onbekend in de oren zullen klinken: een peuter

die niet krijgt wat hij wil, krijgt een woede-

uitbarsting, een puber slaat met de deur, loopt

weg, roept scheldwoorden, … twee

(volwassen) buren krijgen ruzie over de haag,

twee automobilisten raken slaags over een ver-

keersregel, ...

Het zijn allemaal vormen van “moeilijk gedrag”,

een onderwerp waarover veel geschreven en

verteld kan worden.

“Moeilijk gedrag” is een onderwerp dat

iedereen herkent, ook bij zichzelf… Zo moet

iedereen immers in zijn ontwikkeling tijdens de

peuterperiode, door de ‘koppigheidsfase’.

Vraag maar eens na …

Moeilijk gedrag is niet alleen te vinden bij de

peuters, of lagere schoolkinderen, of

jongeren. Ook volwassenen stellen wel eens

moeilijk gedrag. En dit kan verschillende

redenen hebben. Denk maar aan alle stress die

we in ons drukke leven elke dag mee maken.

In dit nummer vinden we voornamelijk artikels

rond moeilijk gedrag bij kinderen en jongeren.

SCHOUDERS juni 2012 27

INF

O

Bronnen van de cartoons

P. 5: http://www.promotiemiddelen.com/10300800

-bouwstenen-stress-item/

P. 9: http://www.vebidoo.de/pubers+zo

P. 13: http://www.senoeni.net/cartoons/index.html

P. 14 http://www.demorgen.be/wca_digi/ agen

da_detail/102/489986/Preventie-en-aanpak-van-

moeilijk-gedrag-in-de-klas.html

P. 15 http://www.schoolplaten.com/kleurplaat-

samen-eten-i13464.html

P. 16 http://www.iconarchive.com/show/medical-

icons-by-devcom/pill-icon.html

P. 17 http://nl.123rf.com/photo_4758094_medisch

-voorschrift-running.html

P. 18 http:// akhospitalityad

vies.wordpress.com/2012/02/17/succesvol-facilitair

-aanbesteden-bezint-eer-ge-begint/

P. 19 http://www.animaatjes.nl/kleurplaten/

kinderen/detail/schoolbank/

P. 21 http://ourlipsaresealed.skynetblogs.be/tag/

geluk

P. 23 http://www.clker.com/clipart-11303.html

SCHOUDERS juni 2012 26

DR

UIV

EL

AA

R

De Generatiekloof

Toen de professor zijn toespraak

over het onderwerp ‘De

generatiekloof’ afgerond had,

stond een van de vrouwelijke

toehoorders op en zei:

“Ik zal u eens vertellen waar

die kloof vandaan komt: van de

vaatwasser! Voor we dat onding in

huis haalden, leerde ik mijn

kinderen kennen tijdens de vaat.

De een waste af, de ander spoelde

en de derde droogde af en borg

op. We maakten wel eens ruzie,

maar we praatten tenminste en we

leerden elkaar écht kennen. Nu

we die vaatwasser hebben, heb ik

niet zoveel kans meer om met hen

te praten.

De Druivelaar

SCHOUDERS juni 2012 3

VO

OR

WO

OR

D

Het eerste artikel betreft een beschouwing met als

titel ‘omgaan met moeilijk gedrag’. Het

onderwerp wordt kritisch bekeken.

Daarna vinden we een interessante voorstelling

van de dienst ICOBA. ICOBA ondersteunt

organisaties en werknemers in de sociale sector

om agressie aan te pakken.

Wat volgt zijn twee beschouwingen waarbij het

thema wordt belicht vanuit verschillende vertrek-

punten. Zo wordt ‘agressie bij kinderen’ aan de

hand van verschillende interviews in Humo

bekeken. Nadien volgt een artikel rond het

geneesmiddel ’Rilatine’.

Het artikel ‘bijzondere jeugdbijstand in

kranten’, is een kritische bespreking van wat

kranten over jongeren schrijven.

Tot slot biedt MC life ons een mooie getuigenis,

waarin muziek een uitweg biedt uit moeilijke

omstandigheden.

We wensen jullie veel leesplezier!

De redactie.

SCHOUDERS juni 2012 4

BE

SC

HO

UW

EN

D

Laten we eerst even stilstaan bij het begrip

“moeilijk gedrag”. Een korte bevraging bij

jongeren én bij hulpverleners leidt tot de volgende

omschrijving “moeilijk gedrag is onaanvaardbaar

gedrag, onaangepast gedrag, storend gedrag,

gedrag dat niet voldoet aan de vooropgestelde

verwachtingen, gedrag waar ik het moeilijk mee

heb, gedrag waarbij ik problemen ervaar in de

aanpak, …”.

We merken al gauw dat, los van het feit dat het

zogenaamd om probleemgedrag gaat, het evenzeer een

subjectief gegeven is. Moeilijk gedrag houdt een

persoonlijk oordeel in: het gaat om hoe wij het

aanvoelen, ervaren. Wat als moeilijk ervaren wordt door

de één kan door een ander niet of minder als dusdanig

gezien worden: dit is afhankelijk van het eigen waarden-

en normensysteem, hetgeen wij mee kregen doorheen

onze eigen opvoeding. Daarnaast wil ik ook vermelden

dat bepaald gedrag bij één kind als storend ervaren

wordt en bij een ander kind totaal niet.

Hoe ontstaat probleemgedrag ?

Verschillende factoren spelen hierin een rol.

- Vooreerst is er de eigenheid van het kind zelf : zijn

geaardheid, intelligentie, geslacht, leeftijd, eventuele

aangeboren stoornissen, ontwikkelingsstoornissen, …

- Het gezin of de context waarin het kind wordt

opgevoed: de ouders of opvoedingsfiguren staan model,

hebben een voorbeeldfunctie in de stijl van samenleven,

het hanteren van waarden en normen, het omgaan

OMGAAN MET MOEILIJK GEDRAG

Sabien De M ol, begeleidingscentrum Bethanie—Kortr ijk

SCHOUDERS juni 2012 25

CO

LU

MN

“‘MOEILIJK’ DOET MOEILIJK DOEN”

“Moeilijk gaat ook”, wordt al eens

gezegd, of ’t is niet moeilijk dat

… Maar ’t zal wel niet

gemakkelijk zijn om over

moeilijk te schrijven. Alhoewel.

Wat voor de ene gemakkelijk is,

is voor iemand anders moeilijk.

Neem nu op tijd komen, ’t zij op

een afspraak, op het werk, in de

cinema … normaal gezien is het

logisch dat je altijd op tijd komt,

maar voor sommigen is dat wel

moeilijk.

Werk vinden bijvoorbeeld,

met al die openstaande

betrekkingen kan dat toch niet

moeilijk zijn. Maar ja, als je

Ahmed of Mohamed noemt, en

ook al heb je een goed diploma,

dan wordt het heel wat moeilijker.

Een fuifzaal binnengaan, als je

16 of 18 bent is dat is probleem.

Maar ja, als je er een beetje anders

uitziet dan is dat soms wel moei-

lijk om binnen te geraken. Als je

niet moeders mooiste bent, en

regelmatig uitgelachen wordt of

gepest …

In al die situaties kan de betrok-

kene het moeilijk krijgen. En

dan kan het wel eens gebeuren

dat de betrokkene meer dan

moeilijk gaat doen. Met alle ge-

volgen van dien, en dat kan

gaan van … tot …

Maar ja de gemiddelde Belg (of

Vlaming) kan maar moeilijk

aannemen dat bijvoorbeeld rellen

uitbreken? En als die gemiddelde

Belg (of Vlaming) niet openstaat

voor achtergrondinformatie; dan

is het ook niet moeilijk dat ie

daar met zijn verstand niet bij

kan. Logisch toch?!

Aan de andere kant is het wel

moeilijk te begrijpen dat beleids-

voerders, verantwoordelijken en

dergelijke met alle informatie die

ze (toch zouden moeten) hebben

toch zo moeilijk kunnen doen om

wat meer centen (zeg maar

euro’s) te investeren in de dingen

die nodig zijn om heel wat

moeilijkheden te voorkomen.

Maar ja, als ze nog nooit gehoord

hebben van: ’t is beter te

voorkomen dan te genezen! Dan

is het niet moeilijk dat ze op

termijn voor moeilijkheden

zorgen. Maar dat kan ik toch

moeilijk begrijpen.

Nero

SCHOUDERS juni 2012 24

GE

TU

IGE

NIS

Tijd heb je altijd, luister even …

Ik vertel, jullie nu een deel van m’n leven

3 jaar, heb ik op een instelling gezeten,

De familie, die moest niks van me weten,

Toen ik thuis kwam, was de liefde verdwenen,

Ik werd, in een koud hoekje gedreven,

Ik verliet m’n pa, belandde op straat en wat

Volgde erna, waren donkere tijden,

Dingen die ik niet, op een blad,

Kan beschrijven, dingen die het daglicht,

Probeert te verzwijgen en ik weet het,

Maar hou je sterk, als je merkt:

Dat je geen fucking Money meer, in je zakken

hebt.

Met een beker in de hand, ga ik door het gan-

se land

Op zoek, naar wat brood op de plank.

En ik zat aan de drank (hah, yeah)

Want is DIT onze dank!?

A-a

Ik heb er niks, mee te maken

De regering, probeert ons te kraken,

En als je ooit, met tekorten hebt te maken,

Moet je beseffen, met

Money doe je zaken! (eeh)

SCHOUDERS juni 2012 5

BE

SC

HO

UW

EN

D

met gevoelens en emoties, het omgaan met problemen,

…

- De ruimere context : de

school, de vriendenkring, de

buurt, de subcultuur

- De media beïnvloedt ook

heel sterk het kind en de

jongeren. Seks, geweld en

veel geld zijn dagelijkse kost

op radio en tv! De multi-

media en computerspelletjes:

de jongeren van vandaag

groeien ermee op en gaan er soms onbegrensd mee om.

Ter info: de handleiding van vele mediaplayers en de

cover van heel wat spelletjes waarschuwen voor gevaren

bij intensief gebruik !

Ook de voeding blijkt een belangrijke factor te zijn,

vooral een te veel aan suikers en vetten.

Hoe omgaan met probleemgedrag ?

Alle gedrag, dus ook probleemgedrag heeft een

betekenis. Probeer een andere bril op te zetten, probeer

de situatie vanuit een andere invalshoek te bekijken,

zoals bijvoorbeeld het standpunt van je kind. Gedrag is

een signaal met een achterliggende boodschap: iemand

kan zeer agressief uit de hoek komen omdat hij om één

of andere reden zeer kwaad is OF gefrustreerd raakt

door iets OF zich persoonlijk gekwetst voelt OF …

Belangrijk dus om de juiste betekenis te achterhalen!

Erken je kind in zijn gevoel (een kind mag zich kwaad,

verdrietig, … voelen) en geef duidelijk de boodschap dat

je samen met hem wil bekijken wat hem kwaad,

verdrietig, … maakt en hoe hij er anders kan mee

omgaan.

Bepaald gedrag kan ook voortkomen uit een

ontwikkelingsstoornis of een andere stoornis, al dan niet

aangeboren. Duidelijke maar juiste informatie, een beter

zicht op de oorzaken en verklaringen van bepaald gedrag

kan bijdragen tot een andere kijk op het kind. Deze

SCHOUDERS juni 2012 6

BE

SC

HO

UW

EN

D

andere kijk kan mogelijkheden bieden tot een betere en

meer aangepaste aanpak.

Negatief gedrag moet stopgezet worden! Doet men dit

niet, dan zal het kind dergelijk gedrag blijven herhalen.

Wanneer het kind aan iets of iemand daarbij ook schade

heeft berokkend, dan moet dit ook hersteld worden! Een

kind moet leren welke de gevolgen zijn van zijn gedrag

en hij moet ook leren verantwoordelijkheid te dragen

over zijn gedrag en de gevolgen ervan. Herstel zorgt

ervoor dat de zogenaamde dader zijn fout kan recht

zetten en daarna een nieuwe kans krijgt. Voor het

slachtoffer betekent het herstel een compensatie/een

rechtzetting van de schade die hem werd toegebracht.

Een greep uit de handvatten die binnen onze voorziening

aan begeleiders aangereikt worden.

Welke pedagogische interventies kunnen we hanteren om

negatief gedrag tijdig te doen stoppen vooraleer sancties

te moeten treffen ? (Bron : “De behandeling van het

agressieve kind” F.Redl en D.Wineman)

Hierna genoemde interventies kaderen binnen het

antiseptisch reageren, m.a.w. gedragsgericht optreden

zodat de relatie met de jongere niet geschaad wordt.

Bewust negeren :

Negeren als stoptechniek kan toegepast worden bij

gedrag dat binnen de grenzen van het toelaatbare valt én

de uitdaging ervan op de andere groepsgenoten in de

hand kan gehouden worden (vb. clownesk gedrag bij het

aan tafel komen)

Signaal-tussenkomst :

Aan de hand van een signaal (vb. met wijsvinger heen en

weer gaan) geeft men aan dat het gesteld gedrag

onaanvaardbaar is.

Nabijheids- en aanrakingsinvloed :

Aanwezig zijn “er staan”, deelnemen aan een spel,

SCHOUDERS juni 2012 23

GE

TU

IGE

NIS

opleiding houtbewerking.

MC heeft geen spaarrekening en wordt in maart 18 jaar …

Positief is dat hij nog 2 jaar in TCK mag blijven. Maar …

Hij maakt zich zorgen over zijn toekomst. Hij zal voor

zichzelf moeten zorgen en vraagt zich af hoe het hem zal

vergaan bij het vinden van een woonst en zo. Hij hoopt

dat hij het zal volhouden tot het zover komt.

Ondertussen is MC aan het “rappen” begonnen. Hierna

volgt een tekst van zijn eerste creatie. Hij droomt van een

muziekcarrière!!

De redactie van Schouders dankt MC zeer hartelijk voor

dit openhartig gesprek en de toelating dit te publiceren.

Reacties op dit of een andere publicatie kunnen ten allen

tijde op het adres van de redactie.

SCHOUDERS juni 2012 22

GE

TU

IGE

NIS

Op 2-jarige leeftijd werd MC van zijn moeder weg-

genomen door zijn biologische vader. Maar hij werd door

zijn stiefmoeder niet aanvaard.

Toen MC 4 jaar werd is hij in de MOK (Medisch Opvoed-

kundige Kliniek) geplaatst en heeft daar een drietal

maanden verbleven. Van toen af is hij van de ene

voorziening naar de andere geplaatst omwille van

moeilijk gedrag. Tot hij op 16-jarige leeftijd aan de deur

werd gezet en op straat kwam te staan. Hij mocht geen

enkele voorziening meer binnen en mocht ook niet bij

zijn moeder vader en stiefmoeder gaan wonen.

“En toen kwam het ergste”, vertelt hij. 5 maanden op

straat leven in de winter … ’t was hard. Hij kon af en toe

bij “maten” gaan slapen, maar dat was het dan ook.

Uiteindelijk is MC bij het JAC gearriveerd. Vandaar is hij

in een ziekenhuis opgenomen waar hij een tweetal

weken deftig kon eten en slapen.

Daarna is MC via het Comité in een TCK beland

(TrainingsCentrum voor Kamerwonen).

Nu werkt MC als dakisoleerder via Intro in een

systeem van 3 dagen werken en 2 dagen school met

HET LEVEN ZOALS HET WAS … IS … WORDT VAN MC LIFE (PSEUDONIEM)

Romain Neir inck

MC is een jongere die opgegroeid is in armoede. Hij is

geboren als zoon van een moeder die prostituee was.

Zijn zogenaamde “stief”- vader was de pooier van zijn

moeder.

SCHOUDERS juni 2012 7

BE

SC

HO

UW

EN

D

een schouderklopje, …kunnen rust uitstralen,

ondersteunend zijn.

Opname in een interesserelatie :

De begeleider toont belangstelling in de bezigheid van het

kind, vraagt iets over zijn nieuwe ervaringen, geeft uitleg

over bv. nieuw spelmateriaal

Hulp door affectie :

Toepasselijk bij opkomende angst, aanstormende

impulsen, …

Spanningsontlading door humor :

We bedoelen goedmoedige plagerij, humor als afleiding

(waardoor andere gevoelens verdwijnen).

Hulp bij hindernissen :

Wanneer je bij een kind frustraties merkt die voortvloeien

uit een bepaalde opdracht of een angstaanval kan het

helpen om het kind uitleg te geven, gerust te stellen

Tussenkomst door interpretatie :

Dit is de poging om een kind de betekenis van een door

hem misverstane situatie te doen begrijpen of hem te

helpen bij het herkennen van de eigen motieven in een

bepaalde kwestie.

Hergroepering :

Dit is bvb. de groep in kleinere subgroepjes opsplitsen.

Probleemgedrag komt echter vaak voor door de

groepssamenstelling, de wisselwerking tussen bepaalde

groepsleden, de groepssfeer, …

Herstucturering :

De aanvankelijke structuur verlaten en een tijdelijk meer

gewenste en passende structuur installeren (een

voetbalmatch in de buitenlucht na een secuur creawerk).

SCHOUDERS juni 2012 8

BE

SC

HO

UW

EN

D

Rechtstreeks appel :

Dit is het kind rechtstreeks aanspreken op zijn “kunnen”.

In de rand wat info over straffen :

In ons dagcentrum is één van onze slagzinnen in het

sanctioneren van negatief gedrag : “We proberen zo

goed mogelijk te straffen om zo weinig mogelijk te

straffen”.

Wat zien wij als een goede straf ?

- Een straf begint steeds met een duidelijke omschrijving

van het foutief gedrag : ofwel formuleert de begeleider

dit ofwel wordt de jongere hiernaar gevraagd.

- Het negatief gedrag in concreto wordt bestraft: er is

nooit afbreuk van de persoon.

- De straf moet onmiddellijk (indien onmogelijk dan zo

snel mogelijk) volgen op het verkeerdelijk gedrag : zo is

er direct verband tussen het gedrag en de sanctie.

- De straf moet betekenisvol zijn, m.a.w. in verband

staan met het gesteld gedrag: vb. opruimtaak bij het

rondgooien van materiaal.

- De straf moet beperkt zijn in duur : de straf mag niet

te lang duren en er moet een concreet einde vastgelegd

zijn.

- De straf moet haalbaar zijn : er wordt rekening

gehouden met de leeftijd, de persoonlijkheid en de

mogelijkheden van de jongere.

- De straf moet duidelijk zijn : de jongere moet heel

duidelijk weten wat de straf precies inhoudt: wat,

wanneer, hoe, hoe lang, … ?

- De straf moet de mogelijkheid bieden om het foutief

gedrag te herstellen

Aanvullende tips in de omgang met je kind

- Aanvaard je kind zoals het is, hou van je kind en toon

je kind ook dat je hem graag ziet.

- Toon interesse en betrokkenheid in je kind en in

hetgeen hij doet.

- Moedig je kind aan en beloon positief, sociaal wenselijk

gedrag.

SCHOUDERS juni 2012 21

TH

EM

A

de slag willen en pas daarna met de “bijhorende

theoretische opleiding” willen beginnen. Maar daarvoor

moeten ze eerst een stageplaats vinden.

Bedenkingen na het lezen en bij het schrijven van het voor-

gaande: het is gelukkig niet allemaal kommer en kwel bij

onze jeugd. Er zijn inderdaad heel wat goede initiatieven

voor de jongeren die wat verkeerd gelopen zijn of die niet

passen in het traditionele schoolsysteem. Maar er zijn

helaas ook te weinig mensen en te weinig middelen om de

jongeren die het nodig hebben weer kansen te geven om

zich te herpakken.

Wanneer komt er een degelijke onderwijshervorming zodat

jongeren beter kunnen ontdekken welke aanleg, welke

capaciteiten ze in zich hebben, zodat ze minder gefrustreerd

op de schoolbanken moeten zitten?

Laat onze jongeren met zoveel als mogelijk in contact

komen wat betreft beroepen. Het zal hun opleidingskeuze

zoveel makkelijker maken en de kans op mislukken serieus

verkleinen.

Hierbij tevens een oproep aan alle beleids-

verantwoordelijken: bespaar niet op “jongerenwelzijn”,

maar zorg voor mensen en middelen, want de jeugd is de

toekomst!!

SCHOUDERS juni 2012 20

TH

EM

A

heeft men het over het gevaar deze jongeren te

bestempelen als zijnde “hopeloos geval” en ze zo een

aantal kansen te ontnemen. Daartegenover stelt men dat

onderwijs en welzijn samen moeten gaan. Ook dat

bestaande initiatieven die niet volstaan om jongeren te

bereiken moeten herwerkt worden, of dat nieuwe

initiatieven moeten opgezet worden.

Bijna wraakroepend wordt het wanneer het gaat over

kinderen in de jeugdzorg die van het kastje naar de muur

gestuurd worden. En maar overgeplaatst worden tot ze

op de juiste plaats terechtkomen. Erg is dat de Vlaamse

Minister van welzijn Jo Vandeurzen daarvan op de hoogte

is, en weet dat ellenlange wachtlijsten daar de oorzaak

van zijn.

Verdere lectuur brengt cyberpesten aan bod. De ene

school maakt er al meer werk van dan de andere om het

uit te roeien. Ook omdat scholen niet altijd goed weten

hoe ze het moeten aanpakken of onvoldoende tijd

daarvoor hebben.

GO4it is een positief Brugs berichtje uit het OCMW over

moeilijk begeleidbare jongeren tussen 18 en 25 jaar.

Jongeren met een moeilijke jeugd, instellingsverleden of

moeilijke schoolcarrière kunnen samen met groep Intro

vzw hun competenties versterken en zo een maand stage

in een bedrijf volgen. Zodoende worden ze gestimuleerd

hun toekomst in eigen handen te nemen.

Positief is ook een artikel over Youth at risk. YAR werkt

met persoonlijkheidstraining, de opleiding duurt elf

maanden, waar heel sterk uitgegaan wordt van de ver-

antwoordelijkheid van de jongere zelf. De jongeren zijn

gestuurd door de jeugdrechter, maar worden gecoacht

door vrijwilligers. Het systeem werkt in twee richtingen,

de coaches kunnen hun beeld over de (hang-) jongeren

bijstellen en de jongeren … zijn goed terecht gekomen.

Sommigen zijn zelf coach geworden. Maar er is nood aan

vrijwilligers.

Nog over onschoolbare jongeren lezen we dat een

aangepaste oplossing wel tot resultaat kan leiden. Er zijn

nu eenmaal jongeren die eerst met hun handen aan

SCHOUDERS juni 2012 9

BE

SC

HO

UW

EN

D

- Samen dingen doen versterkt je relatie met je kind.

- Benoem duidelijk wat fout loopt, wat je anders wenst en

zoek samen naar oplossingen. Betrokkenheid en in-

spraak verhogen de motivatie.

- Wanneer je uitspreekt dat je bepaald gedrag zal

sanctioneren, dan moet je dit ook daadwerkelijk doen.

- Hou overzicht op de gang en de wandel van je kind

(vooral bij tieners) : waar is je kind ? met wie ? wat doet

hij ?

- Zoek naar verbondenheid met je kind!

SCHOUDERS juni 2012 10

DIE

NST

IN

DE

KIJ

KE

R

Is er agressie in de bijzondere jeugdbijstand?

Kinderen of jongeren kiezen dikwijls niet zelf om

begeleid te worden of in een instelling te wonen. Ze

willen liever thuis zijn en dat frustreert hen. Ook slecht

nieuws, gepest worden of andere problemen zorgen er

voor dat hun potje soms overkookt.

Agressie is van altijd en komt overal voor. Sterker nog:

het is nodig om te overleven. De keerzijde van de

medaille is dat agressie schadelijke gevolgen kan

hebben voor slachtoffer én dader. De dader komt

bijvoorbeeld in aanraking met het gerecht. Het

slachtoffer kan naast fysieke letsels ook emotionele

schade oplopen.

Je kan agressie dus niet helemaal uitsluiten. Toch kan de

organisatie die je kind of jongere begeleidt, de omvang

en schadelijke gevolgen ervan beperken. Dit is een

belangrijke taak want iedereen wil zich veilig voelen.

Icoba wil organisaties hierbij helpen.

Icoba ondersteunt organisaties en werknemers in de

sociale sector om agressie aan te pakken. Want

agressie leeft op de werkvloer. Het kind, de jongere

en de hulpverlener hebben baat bij een veilige

werkomgeving.

OMGAAN MET AGRESSIE

ICOBA

SCHOUDERS juni 2012 19

TH

EM

A

Positief is dat het niet altijd enkel en alleen maar over de

(eventueel) zware strafbare feiten ging. Mag ik hopen dat

er toch journalisten zijn met een brede kijk op de

omstandigheden, achtergronden, mogelijke aanleiding,

zodat ze zien waardoor die jongere tot een crimineel feit is

gekomen. Soms wordt zelfs de moedeloosheid van de

ouders in de kijker geplaatst.

Maar er wordt wel een oproep gedaan naar de

verantwoordelijken die er zouden moeten voor zorgen dat

jongeren beter begeleid worden. Men vraagt ook meer

preventie in plaats van alleen maar te wachten tot …

ouders, jongeren … komen aankloppen!

Minder positief gaat het er aan toe als het gaat over

jongeren die van school gegooid

worden, of “onschoolbaar” genoemd

worden. En toch. Ook in deze is er

plaats om niet alleen de jongere met

de vinger te wijzen, maar ook ver-

band te leggen met kansarmoede.

En als de samenleving daar geen

aandacht voor heeft en de overheid

dat niet aanpakt, dan is de kans

groot dat het misloopt. Over

onschoolbaren worden een aantal

elementen aangebracht. Daarbij

BIJZONDERE JEUGDBIJSTAND IN KRANTEN

Romain Neir inck

De laatste tijd is er heel wat geschreven over jongeren.

Dank zij 3 weken gratis De Morgen, een aantal keer de

Metro, onze Steekkrant (gratis reclameblad), en Humo

kon ik dit ervaren.

SCHOUDERS juni 2012 18

BE

SC

HO

UW

EN

D

wordt, ontstaat vaak een chaos. Dit kan niet met

medicijnen worden verholpen. Kinderen hebben nu

eenmaal duidelijke regels nodig. Ze moeten weten waar

de grenzen liggen en welke maatregelen er volgen als ze

die overtreden.

Veel medicijnen hebben een negatief effect op het

afweersysteem. Dit is bij kinderen, gediagnosticeerd met

ADHD, vaak vanaf de geboorte al vrij zwak. Dat pleit

niet voor medicijngebruik. Huisartsen schijnen voor

zichzelf en hun eigen gezinsleden viermaal zo weinig

medicijnen voor te schrijven als voor hun patiënten. Dat

is voor mij ook een teken dat we voorzichtig moeten

zijn.

In het westen lijkt men te denken dat een bepaalde

ziekte of klacht het gevolg is van één enkele oorzaak en

dat men daarvoor een bepaalde pil moet gebruiken.

Volgens mij is elke ziekte of klacht of afwijking een

gevolg van vele oorzaken, waaronder psychische. Het

vereist daarom een aanpak op vele terreinen.

SCHOUDERS juni 2012 11

DIE

NST

IN D

E K

IJKE

R

Icoba is een letterwoord

Het staat voor Iedereen COmpetent in het Beheersen

van Agressie. Icoba is een kenniscentrum rond

agressiebeheersing ván en vóór organisaties uit onder

andere de bijzondere jeugdbijstand.

Wat doet Icoba?

Icoba maakt vorming rond agressie betaalbaar.

Organisaties kunnen een aanvraag doen voor een

financiële tussenkomst.

Icoba is een kenniscentrum. Via de web-

site kan je snuffelen in de agressie-

bibliotheek. Via mail of telefoon kan je

vragen over agressie en agressie-

beheersing stellen.

Icoba begeleidt organisaties bij het opzetten of

verbeteren van hun agressiebeleid.

Icoba zet campagnes op en organiseert studiedagen.

Met posters, gadgets en nog veel meer zet Icoba

mensen aan om agressie te beheersen. De uil is

SCHOUDERS juni 2012 12

DIE

NST

IN

DE

KIJ

KE

R

de mascotte van Icoba’s allerlaatste campagne:

Agressie voorkomen is wijs. Het roodkapje is de

mascotte van een campagne rond nazorg.

Wil je nog meer weten? Surf dan naar www.icoba.be

SCHOUDERS juni 2012 17

BE

SC

HO

UW

EN

D

bijverschijnselen verzwijgen. Onderzoeksgegevens zouden

in samenwerking met de farmaceutische industrie worden

vervalst, met als doel de verkoop van Rilatine te bevorderen

waar inmiddels honderden miljoenen aan worden verdiend.

Sommigen van die tegenstanders beweren zelfs dat er niets

aan de hand is met de hersenen van kinderen die de

diagnose ADHD kregen. Het is dus onzin om ze een medicijn

te geven voor iets dat niet bestaat.

Dr. Neil Ward beweert dat ADHD-verschijnselen nauw

samenhangen met een laag zinkniveau in het bloed en de

mate waarin zware metalen in het lichaam aanwezig zijn.

Door gebruik van Rilatine neemt het zinkgehalte in het

bloed zelfs opvallend af, waardoor de ADHD-verschijnselen

nog erger worden.

Ik heb de indruk dat in veel

gevallen te snel naar Rilatine

wordt gegrepen, vooral in de

Verenigde Staten. In

Nederland is drie tot vier

procent van de kinderen

hyperactief, waarvan tachtig

procent bestaat uit jongens

en twintig procent uit

meisjes.

In de Verenigde Staten

gebruikt dertien procent van

de kinderen Rilatine, vier

keer zoveel als in Nederland. Op de TV beweerde een ver-

slaggever zelfs dat in de

Verenigde Staten twintig procent van de kinderen Rilatine

gebruikt. Gelukkig zijn er ook andere geluiden. Sommige

ouders zagen hun kinderen in meerdere opzichten enorm

achteruit gaan en besloten met het gebruik van Rilatine te

stoppen. Een moeder van een zeer drukke zoon vertelde dat

de jongen aanzienlijk rustiger werd sinds ze zich intensiever

bezighield met de opvoeding en duidelijk aangaf waar de

grenzen lagen. In klassen waar te veel getolereerd

SCHOUDERS juni 2012 16

BE

SC

HO

UW

EN

D

In een medisch tijdschrift las ik dat Rilatine bij 20% van

de kinderen goed werkt, zonder allerlei bijverschijnselen.

Bij 30% werkt het niet en bij 50% ziet men allerlei bij-

verschijnselen. Professor Baldwin somt de volgende

negatieve bijverschijnselen op: aantasting van het

centraal zenuwstelsel, slapeloosheid of bestaande

slapeloosheid die nog erger

wordt, nervositeit, maag- en

darmproblemen, hart- en vaat-

problemen, verstoring van de

leverfunctie, stuiptrekkingen,

afhankelijkheid van medicijnen

en zelfs kans op medicijn-

verslaving, haaruitval,

vermindering van het aantal

bloedcellen, agitatie en vijandig

gedrag, depressie, abnormaal

denken, emotionele labiliteit, hallucinaties en zelfs

psychosen.

Verschillende tegenstanders van Rilatine beschuldigen

onderzoekers ervan partijdig te zijn. Ze zouden de

effecten van Rilatine veel te positief voorstellen en de

NADELEN VAN RILATINE

Regelmatig lees ik dat een medicijn kinderen helpt die

de diagnose ADHD kregen. Een van de meest gekende

medicijnen is Rilatine, waardoor paradoxaal genoeg,

mensen die geen diagnose ADHD hebben, juist drukker

worden. In verschillende artikels over dit medicijn

wordt gedaan alsof er nauwelijks negatieve bijver-

schijnselen zijn, maar volgens anderen zijn die er wel

degelijk.

Ingr id Hotton

SCHOUDERS juni 2012 13

BE

SC

HO

UW

EN

D

AGRESSIE BIJ KINDEREN

Ouders durven hun kinderen niets meer op te leggen of te

weigeren. Veel ouders hebben een opvoedingsstijl die zeer

veel toelaat. Op het

ogenblik zelf enigszins

gemakkel i jk, maar

daardoor bouwt het

kind geen weerstand

op, leert het niet

omgaan met

tegenslagen. Als je als

ouder denkt dit pas te

moeten aanleren als ze

12 jaar zijn, zal dit later

wel zijn gevolgen

hebben.

Feit is ook dat ouders

zelf zich gedragen als verwende kinderen en geen geduld

meer hebben. Verkeersagressie is daar een voorbeeld van.

Dat bij jongeren agressie toeneemt kan niet ontkend

worden. Dit kan zowel lichamelijk, materieel of emotioneel

geweld zijn, zoals: schelden, pesten, vechten thuis en op

school, op straat, in dancings, …

De lastposten zijn steeds jonger. Vijfjarigen die schutting-

taal gebruiken als ze hun zin niet krijgen, negenjarige weg-

lopers, tienjarigen die een winkelier afdreigen.

Bij pesten wordt altijd de hulp gericht op kinderen die

In dit artikel worden een aantal belangrijke elementen

uit vroegere interviews in Humo met Lieve Swinnen,

Peter Adriaensens en ouders weergegeven.

Romain Neir inck

SCHOUDERS juni 2012 14

gepest worden. Maar eigenlijk zouden de pestkoppen

moeten behandeld worden. Want wie goed in zijn vel zit,

die gaat niet pesten. Ondertussen is ook bekend dat de

gevolgen van pesten zeer verregaand kunnen zijn.

Agressie bij jongeren is vaak een manier om hun span-

ning te ventileren. Jongeren staan van alle kanten onder

druk.

Schoolse prestaties moeten zo

hoog mogelijk. Veel buitenschoolse

activiteiten met ouders die ’s

zaterdags goedwillig taxi spelen

voor de kinderen. Er zijn ook

vaders die van hun zoon een “rode

duivel” (voetballerprimus) willen

maken. Die vaders geven dan alle

gradaties “commentaar” op het

veld. Op die manier leren jongeren

uiteraard niet wat ze zouden

moeten leren, integendeel, en dit

met alle gevolgen voor later.

Sinds de jaren negentig is ook de sociale controle

verdwenen: meneer pastoor, de meester, … die “baas”

waren … Daardoor zijn de jongeren steeds meer

aangewezen op hun eigen sturing. Met als gevolg dat zij

denken zich alles te kunnen permitteren.

Als je op de bus geschoffeerd wordt door een jongere,

moet je er niet op rekenen dat je hulp krijgt van je

medepassagiers. Zij draaien het hoofd. Door dit gedrag

voel je je geïsoleerd. Dit is dus een probleem van de

hele samenleving. Met wat meer solidariteit zouden wij

al een heel eind verder geraken.

Er zijn steeds meer kinderen die botsen of uit de boot

vallen. De gevoelens van onmacht en frustratie bij

jongeren zijn de belangrijkste bron van agressie.

Dat geweld ook normaler geworden is, heeft natuurlijk

ook zijn invloed. Op TV is geweld amusement

geworden. Belangrijk is dat je als ouder meekijkt BE

SC

HO

UW

EN

D

SCHOUDERS juni 2012 15

BE

SC

HO

UW

EN

D

naar het journaal, erover praat, dingen uitlegt,

nuanceert, … En dat je thuis niet kiest voor

gewelddadige oplossingen.

Kinderen vragen structuur en controle. Als je ze te

vrij laat of altijd hun zin geeft, dan loopt het bijna zeker

mis. Ook slaaptekort bij jongeren kan

een oorzaak zijn van agressief gedrag.

Samen eten, dat zijn momenten waarop

gepraat kan worden en waar je hoort

waar iedereen mee bezig is.

Praktijkvoorbeelden (tegenwoordig

noemt met dit in vaktermen ‘cases’)

kunnen voorgaande invalshoeken alleen

maar beter illustreren.

“Als zijn moeder na haar zwangerschapsverlof opnieuw

gaat werken, wordt F door buurvrouw I, dagmoeder, op-

gevangen en mee opgevoed. Thuis heeft F vlug door hoe

hij zijn moeder kan beïnvloeden om te krijgen wat hij wil.

Hij vraagt wel 10 keer een koek en krijgt die telkens als

“de laatste” en gaat ze op eten in de zetel, wat niet mag

… Als dit kan … F is enig kind, en als zijn moeder thuis

komt en wat gestrest is van haar werk en hij krijgt niet

de aandacht die hij vraagt? Dan kan het gebeuren dat F

de muziekplaten uit de kast haalt, die schuin tegen de

kast plaatst en er zijn voet opzet, met het gekende

gevolg. De enige reactie die hij dan krijgt van zijn

moeder is: “maar F dat doe je toch niet!” Moeder ruimt

op en dit was het dan. Dagmoeder I verneemt dit

voorval. Zij vraagt: “hoe komt het dat je thuis zo dikwijls

stoute dingen doet en bij mij niet?” Antwoord van de

toen 4-jarige F: b”ij jou weet ik wat ik mag doen en thuis

niet …” Gelukkig is het met F niet de verkeerde kant op-

gegaan, het had wel anders gekund.”

Meerdere “onschoolbare” jongeren getuigen dat ze te

agressief reageren en daardoor van school gegooid wor-

den. Een betere oplossing is dat ze in een time-out pro-

ject terecht komen van bijvoorbeeld Arktos. En daar

staan deze jongeren positief tegenover.