De Nederlandse eetcultuur

Waarom eten wij eigenlijk? Natuurlijk eten we om in leven te blijven. Maar eten heeft nog heel wat

meer functies.

Eenvoudig, maar voedzaam heet de studie die Jozien Jobse-van Putten heeft gedaan naar de eetgewoonten van de doorsnee Nederlander vanaf de Middeleeuwen tot nu. Eenvoudig, maar ′ ′ ′voedzaam heten ook de maaltijden die heer Olivier B.Bommel nuttigt na afloop van het zoveelste ′avontuur dat hij doorstaan heeft samen met zijn jonge vriend Tom Poes. Dan gaat het soms over erwtensoep en kapucijners met spek. Want, Hollands eten dat is veel en vet en stevig, Hollands eten′ ′ ′ dat is stamppot met worst, dat is pap waar de lepel in blijft staan, dat is een bietenprak met ′speklapjes. Toch is die typisch Hollandse kost niet het onderwerp van dit boek.Eenvoudig, maar voedzaam is een stevige pil van een auteur die zich op wetenschappelijke wijze bezighoudt met het verschijnsel voedsel. Daarbij gaat het haar niet om de gezondheidswaarde van voeding, om de vitamientjes, maar om het culturele aspect van het onderwerp. Ze bedoelt daarmee dat ze een antwoord zoekt op vragen als: wat is de relatie tussen eetgedrag en maatschappelijke positie? In hoeverre kun je door middel van eten je prestige en status tot uitdrukking brengen? Welke functies heeft eten?Jozien Jobse-van Putten onderscheidt maar liefst vijf functies die eten , een maaltijd ′ ′nuttigen, kan hebben. Ze zijn natuurlijk niet strikt van elkaar gescheiden, vaak overlappen ze elkaar. Maar als je ze naast elkaar zet, krijg je wel het idee dat bijna alles in het leven van mensen draait om eten, en dat je met eten een heleboel kunt uitdrukken.Wie arm was, moest vroeger genoegen nemen met roggebrood. Wie rijk was, wilde zich ook in zijn voedsel onderscheiden van de grauwe massa en at tarwebrood, dat onderstreepte de status van de eter. Ook schilders drukken dat uit: Jan Steen laat in twee schilderijen, De vette keuken en De magere keuken de verschillen zien. Dikzakken doen zich tegoed aan worsten, hammen, gevogelte, een speenvarken, kazen, wafels en appeltaart, terwijl magere, hongerige sloebers het moeten doen met wat brood, vis en een knol.Op diverse manieren probeerde de bovenlaag zich te onderscheiden van de gewone man . In de Middeleeuwen had je ′ ′tafels die doorbogen onder het gewicht van de overvloedige maaltijd, in de 17de eeuw kon je imponeren door exotische gerechten en in de 19de eeuw door goede tafelmanieren. Tegenwoordig doen Parijse moeders uit burgerlijke kringen hun uiterste best om hun kinderen tijdens de maaltijden levendige conversaties te laten voeren, want wie levendig kan converseren, die klimt gemakkelijk een treetje hoger op de maatschappelijke ladder.Amerikaanse Hongaren eten regelmatig goulash, het nationale Hongaarse gerecht. Chinezen in Holland zijn nog altijd niet aan de aardappel en Surinamers koesteren hun eigen roti . Zo krijgt voeding een identiteitsfunctie. Mensen laten door hun eten en ′ ′drinken zien dat ze horen tot een bepaalde cultuur. En ook dat ze zich willen onderscheiden van de cultuur waarin ze leven, dat ze niet volledig willen assimileren. Door specifieke eetgewoonten kunnen er dan ook gemakkelijk etiketten worden geplakt zoals kaaskoppen en spaghettivreters . Deze functie′ ′ ′ ′ van voeding heeft aangename kanten. Wat zouden we in Nederland vandaag de dag moeten zonder al die Chinese, Italiaanse, Griekse, Thaise en natuurlijk ook Franse restaurants? Wat zou Nederland nog zijn als Mc Donald s vertrok?Het praat zo makkelijk aan tafel. Samen eten, dat is oergezellig. Maar′ Jozien Jobse-van Putten geeft hier een diepere betekenis aan. Vooral aan de eettafel worden de waarden en normen van generatie op generatie overgegeven.Aan tafel speelde (en speelt) zich lang een belangrijk deel van de godsdienstige opvoeding af in de vorm van gemeenschappelijk gebed en bijbellezing. Samen eten dat betekent ook: leren wat wel en niet mag, wat wel en niet kan in gezelschap. Sociale relaties worden in stand gehouden door samen te eten en te drinken. De maaltijd bindt de familie, de maaltijd verbindt je met buren en vrienden.Binnen het gezin had de vrouw vooral in het verleden op voedingsgebied macht, omdat zij de beheerder was van de voedselvoorraad. Als dat haar zo uitkwam dan kon ze manlief of de kinderen iets extra lekkers voorzetten of het juist onthouden. Gaat de liefde van de man niet nog altijd door de maag?De macht loopt - op microniveau- niet altijd van moeder naar haar gezin. Ook omgekeerd kan macht worden uitgeoefend. Een kind dat voedsel weigert heeft daarmee een prachtig pressiemiddel in handen. Van datzelfde middel maken - op een macroniveau - hongerstakers gebruik om bijvoorbeeld de politiek te beinvloeden. Ook machthebbers die voedseldistributie tegenhouden of juist ten goede laten komen aan bepaalde groepen, gebruiken het voedsel om hun zin door te drijven of hun macht te kunnen behouden.De

toverstaf van de welvaart die Nederland heeft aangeraakt, is in een culinaire pollepel veranderd. Wie in het weekeinde buitenshuis wil eten, mag blij zijn als er nog een plaatsje vrij is. In elk zichzelf respecterend gezinstijdschrift tot en met tv-gidsen staan culinaire tips, op het scherm zelf wordt met respect gekookt door topkoks als Cas Spijkers en haalt Joop Braakhekke de gekste fratsen uit met pannen en potten en handen. Misschien is dat alles toch een beetje schijn. Het is nog niet zo lang geleden dat er in Nederland een grote onverschilligheid bestond voor eten. Misschien heeft dat te maken met de calvinistische inslag van Nederlanders. In 1972 schreef een hier wonende Portugees: De Hollandse keuken weerspiegelt een vrijwel totale verontachtzaming van de vreugden van het ′gehemelte. De ingredienten zijn bij voorkeur smaakloos en reukloos (...) De Nederlander is nu eenmaal geen gourmet, geen fijnproever. Hij beschouwt alles wat aan eten wordt besteed en verder gaat dan een simpele maagvulling als verspilling, als zonde van het geld .′ 1300-1500: Erwten en knollenDe Zwarte Dood , de pest-epidemie die rond 1350 Europa teisterde, heeft de Europese ′ ′bevolking met 30 tot 50 procent gereduceerd. Dat had grote gevolgen voor het voedselgebruik, niet alleen omdat er veel minder mensen waren, maar ook omdat veel in cultuur gebrachte grond weer aan de natuur werd teruggegeven. Het vee dat daarop voortaan graasde leverde zoveel vlees dat ook de armere mensen vlees gingen eten. En verder was er rogge en tarwe. Rogge in streken met arme grond en een gematigd klimaat, tarwe in gebieden met een vruchtbare bodem en wat meer zon.Het gemiddelde voedingspatroon ziet er in die tijd als volgt uit: basisvoedsel is pap of een brij van erwten en knollen. Brood rukt op evenals vlees en vis. De kerk schreef voor dat er op een groot aantal dagen gevast moest worden en dat hield in dat ongeveer de helft van het jaar geen vlees op tafel kwam. Daarvoor in de plaats werd veel vis gegeten, vooral in geconserveerde vorm zoals stokvis (gedroogde kabeljauw) en zoute haring. Ook eieren waren een smakelijk alternatief voor de vleesloze dagen, en natuurlijk kaas.Er zijn nog een paar zaken die opvallen in de late Middeleeuwen:Het gebruik van specerijen, de middeleeuwer hield van pittig gekruid eten. De rijkeren gebruikten peper, nootmuskaat, de armeren mosterd en azijn. Er was een ongekende variatie aan vlees en vis. Ossenvlees, kalfsvlees, varkensvlees, schapenvlees, kippen, ganzen, duiven, patrijzen en vele andere vogels. En wat betreft vis: schelvis, haring, wijting, tong, zalm, snoek, brasem, steur, paling, karper, enzovoorts. Groenten en fruit waren niet erg in trek, behalve groenten als kool en rapen en pastinaken (een soort witte wortel ) die samen met vlees of spek in een pan werden gekookt. De algemene drank was bier. Van melk maakten de boeren kaas en boter en water was vaak te vies om te drinken.Veel blijft bij het oude, maar er zijn ook vernieuwingen. De ontdekking van Amerika brengt nieuwe producten: mais, (andere) bonen, de aardappel, al zou deze pas later aan zijn zegetocht beginnen. Ook is er de opmars van suiker, die nu in flinke hoeveelheden ter beschikking kwam, terwijl suiker daarvoor vooral een exotische specerij was. Wat opvalt in deze periode is aan de ene kant de toenemende verfijning van voedsel voor de bovenlaag. De rijkeren aten steeds lekkerder, hun koks probeerden zo geraffineerd mogelijk te koken. Aan de benedenkant van de samenleving worden de maaltijden daarentegen veel eenvoudiger. Door de bevolkingsgroei nam het vleesgebruik af, omdat er gewoon niet genoeg vlees was. De vleesconsumptie werd zo weer een manier om je maatschappelijk te onderscheiden. De armen aten nauwelijks nog vlees en voedden zich vooral met roggebrood (zo n ′5 pond per gezin) en knolgewassen en peulvruchten.In deze periode zijn er grote veranderingen:De aardappel verovert definitief zijn plaats als volksvoedsel en verdringt daarmee brood en pap van de eerste plaats. De hoge graanprijzen in de 18de eeuw dwingen de armen om aardappels te gaan eten en langzaam maar zeker dringt dan ook de aardappel door tot aan de eettafels van de middenklasse en van de rijken. Koffie en thee worden populair. In de 17de eeuw waren ze al bekend, maar toen werden ze vooral genuttigd door de rijkeren. Het gaf prestige als je thee kon serveren in mooi Chinees porselein. En zoals eigenlijk altijd gebeurde ontstond ook hier na-aperij. In wetenschappelijk taalgebruik heet dat een dalend cultuurgoed , wat betekent dat als iets populair is bij de bovenlaag ′ ′de lagere maatschappelijke groepen het ook willen hebben. Drinken de rijken thee, dan willen de niet-rijken dat ook. Mensen gaan fatsoenlijk eten. Lange tijd hadden de mensen genoeg aan een mes′ ′ en een lepel om te eten. Het voedsel bevond zich bovendien vaak in een pan of pot. Maar in deze periode komt daar grote verandering in: de vork raakt in de 18de eeuw algemeen in gebruik en waarschijnlijk is er verband met de opmars van de aardappel. Hete aardappels met je handen ... dat eet zo ongemakkelijk. Overigens was het niet zo dat mensen ook met mes en vork gingen eten. Dat is pas gebeurd aan het begin van de 20ste eeuw. Parallel aan deze ontwikkeling was de toename van serviesgoed. Een eigen bord, een eigen kop, een eigen beker, het zijn tekenen van een toenemende beschaving. Volgens de bekende socioloog Norbert Elias bestonden er tot 1500 nauwelijks gedragsregels aan tafel. Men dronk uit een en dezelfde beker, at uit een en dezelfde schotel en

smakte, boerde en slurpte erop los. Daarna voltrok zich een proces van beschaving - Elias noemde dat de civilisatietheorie en demonstreerde die vaak aan de hand van het eetgedrag, hoewel zijn theorie op het gehele menselijke gedrag betrekking heeft. De mensen krijgen betere tafelmanieren, ze gaan drinken uit eigen bekers en glazen, ze gaan eten met bestek, ze besteden aandacht aan het netjes dekken van de tafel. Steeds geeft de bovenlaag het voorbeeld. En als de minder bedeelden een gewoonte van de bovenlaag hebben overgenomen, dan is die bovenlaag al weer een stapje verder. Eet Jan met de pet eindelijk met een vork, dan dineert de bovenlaag met vork en mes. De smaak van mensen verandert. De voorkeur voor zurig en kruidig buigt om in de richting van zoet. In 1660 kende Amsterdam al ruim 50 (riet)suikerraffinaderijen ongeveer evenveel als in t geheele Christenrijck .In ′ ′ ′de westerse landen is dit een periode waarin de hongersnood definitief wordt overwonnen.De hoofdoorzaken daarvan zijn:de agrarische revolutie, de transportrevolutie en de conserveringsrevolutie.De agrarische revolutie bracht veel grotere opbrengsten door moderne landbouwmachines, grootschalige aanpak en het gebruik van kunstmest. De transportrevolutie - de stoomboot, de stoomtrein - maakte het mogelijk voedsel overal te brengen. Schepen vol Amerikaans, Argentijns en Australisch vlees en graan kwamen na 1880 naar Europa. Door koelsystemen (conserveringsrevolutie) in schepen of treinwagons bleef het voedsel veel langer goed.In deze periode eet de Nederlander twee keer per dag brood en een keer warm, meestal s avonds. Naast brood is ′pap populair en de pannenkoek natuurlijk. De warme maaltijd varieert van een stevige stamppot tot een in aparte pannen gekookte maaltijd van aardappelen, verse groente en vers gebraden vlees met jus, al dan niet voorafgegaan door soep en afgesloten met een toetje.Grote veranderingen en niet alleen omdat de koelkast een algemeen bezit wordt. De huisdeuren gaan open voor buitenlands eten en gemaksvoedsel. De nasi, de bami, de loempia en daarna de pizza en de pasta en - wie kan het vergeten - de hamburger en de zak patat. Het heeft allemaal te maken met een groeiende welvaart, een andere gezinssamenstelling en een toenemende individualisering. Tussen 1960 en 1991 neemt het aantal eenpersoonshuishoudingen toe van 11,9 naar 29,9 procent en de tweepersoonshuishoudingen van 24,4 naar 32,9 procent.De overheersing van de kleine huishoudens en de wens van veel vrouwen om buitenhuis te werken in plaats van in de keuken te staan, betekenen een gat in de markt voor kant-en-klare producten, voor gemaksvoedsel. De magnetron maakt alles in een paar minuten tafelklaar . En wie geen zin heeft om de magnetron in te schakelen en toch wat ′ ′aparts wil, kan kiezen uit bijna 4000 buitenlandse restaurants.′ ′

Eetcultuur in religiesEten is een belangrijk onderdeel van hun godsdienstige plichten en spirituele rituelen voor vele religies inclusief het christendom, jodendom, islam, hindoeïsme en boeddhisme. De rol van voeding in de culturele praktijken en religieuze overtuigingen is complex en varieert tussen individuen en gemeenschappen. De eventuele introductie van een dergelijk divers en complex onderwerp zal niet in staat om alles op te nemen. Plaats, hier is een steekproef van een aantal manieren waarop de verschillende religieuze groepen, voedsel als een vitaal onderdeel van hun geloof. Inzicht in de rol van voeding in de culturele en religieuze praktijk is een belangrijk onderdeel van het tonen van respect en inspelen op de behoeften van mensen uit een scala van religieuze gemeenschappen. Het is echter belangrijk om veronderstellingen over de cultuur van een persoon en overtuigingen te voorkomen. Als u twijfelt, vraag dan. Christendom De verschillende religies van het christendom onder rooms-katholieke, orthodoxe en protestantse. De regelgeving inzake voedsel en drank verschillen van de ene naar de volgende, waaronder enkele religies die niet pleiten voor een beperking. Geselecteerde feiten omvatten:Sommige katholieke en orthodoxe christenen in acht verschillende feest-en vastendagen loop van het jaar. Bijvoorbeeld, kunnen zij snel of vlees te vermijden op vrijdag, tijdens de vastentijd of op Goede Vrijdag. Sommige vis eten in plaats.De meeste protestanten observeren alleen met Pasen en Kerstmis als feest dagen en niet volgen geritualiseerde vasten.

Het ritueel van de communie wordt regelmatig gevierd door vele christenen. Dit omvat het eten van brood en wijn te drinken (of plaatsvervangers) van het lichaam en bloed van Jezus Christus te vertegenwoordigen.

Sommige christenen geen alcohol drinken. Deze omvatten een groot aantal leden van het Leger des Heils en andere protestantse kerken.

Mormonen en de Zevende Dag Adventisten ook voorkomen dat cafeïne en alcoholische dranken. Veel Zevende-dags Adventisten eet geen vlees of zuivelproducten. Degenen die vlees eet, eet geen varkensvlees.

Zelfverloochening (van voedsel), of vasten, wordt soms beschouwd als 'bidden met het lichaam'. Het wordt verondersteld om spirituele discipline te verbeteren door het overwinnen van de sensaties van de fysieke wereld en zich te concentreren op het gebed en spirituele groei. Het kan ook gebruikt worden door sommige christenen als een manier om die mensen over de hele wereld die regelmatig geconfronteerd honger of ondervoeding te respecteren.

Jodendom Het jodendom kan worden Liberaal of orthodox, afhankelijk van hoe strikt mensen volgen (zich houden aan) de Joodse wetten. Kasjroet verwijst naar de wetgeving met betrekking tot voedsel in de joodse godsdienst. Kosher betekent dat een levensmiddel een 'fit' of toegestaan. Voedingsmiddelen zoals varkensvlees en schaaldieren zijn strikt verboden. De joodse 'spijswetten' ontstond meer dan 3.000 jaar geleden en bij te dragen tot een formele gedragscode die de identiteit van een Joodse gemeenschap versterkt. Voedsel vormen een integraal onderdeel van de godsdienst in het leven voor een praktiserende jood.

Andere geselecteerde feiten zijn:Levensmiddelen moeten worden voorbereid op de juiste manier om te worden Kosher, bijvoorbeeld dieren die vlees te voorzien moet correct worden geslacht.De consumptie van bepaalde voedingsmiddelen, waaronder zuivelproducten en vis, is onderworpen aan beperkingen, bijvoorbeeld, zijn er regels verbieden het mengen en de consumptie van zuivelproducten met vlees.Geritualiseerde vasten is ook opgenomen in het jodendom. Bijvoorbeeld, Jom Kippoer - de Dag van Verzoening - is een joodse snel dat duurt van ongeveer schemering tot schemering.Joodse feest dagen omvatten Rosj Hasjana en Pesach.Het Pascha viert de geboorte van de Joodse natie. gegeten Het eten helpt om het verhaal van de Exodus, bijvoorbeeld, bittere kruiden herinneren aan het leed van de Israëlieten onder Egyptische heerschappij.

Islam Gematigdheid in alle dingen (inclusief eten en eetgewoonten) staat centraal in de islamitische manier van leven. Wanneer u klaar volgens de weg van Allah, zijn dagelijkse handelingen zoals eten beschouwd als een vorm van aanbidding. In de islam, het concept van Halal - betekenis 'legaal of toegestaan' - wordt toegepast op alle terreinen van het leven van een persoon en omvat regelgeving rondom voedsel. Alle voedingsmiddelen zijn toegestaan (halal), behalve voor degenen die worden beschouwd als schadelijk. Verboden voedsel (en andere aspecten van het leven) worden genoemd Haram.

Andere geselecteerde feiten zijn:De lijst van Haram voedsel bevat varkensvlees, alcohol en alle producten die emulgatoren gemaakt van dierlijke vetten bevatten, met name margarines.Brood of producten gefermenteerd door gist kan eventueel sporen van alcohol en dus kan worden beschouwd als Haram.Gelatine gemaakt van varkensvlees of van enig ander dier dat niet is Halal is verboden. (Sommige gelatine kan worden Halal.)Cafeïnehoudende dranken zoals koffie kan worden beschouwd als Haram.Islamitische vastenmaand periodes variëren. De maand Ramadan vasten vereist verplichte van zonsopgang tot zonsondergang net als andere data van religieuze betekenis, zoals de negende dag van Zul Hidjah.

Hindoeïsme Hindoes geloven in de onderlinge afhankelijkheid van het leven. Mensen die de praktijk van de Hindoe religie niet vlees te eten van dieren of voedsel dat is betrokken het nemen van het leven. Ze vermijden ook voedingsmiddelen die kunnen pijn hebben veroorzaakt aan dieren tijdens de fabricage. 'Karma' wordt beschouwd als de geestelijke belasting verzamelen we onszelf of verlichten van de tijdens ons leven worden. Als een Hindoe verbruikt dierlijk vlees, ze hopen zich op het karma van deze handeling, die dan zal moeten worden afgewogen door middel van goede daden en leren in dit leven of het volgende.

Geselecteerde feiten omvatten:Veel hindoes zijn vegetarisch, maar dit is niet verplicht.Afhankelijk van het niveau van naleving van dit geloof, in veel gevallen rundvlees verboden is, terwijl varkensvlees is soms beperkt of vermeden.Verboden dierlijke producten hebben de neiging om van het ene land of regio verschillen naar de volgende. Kan bijvoorbeeld eenden en krab verboden worden in een geografische locatie terwijl de vis kan een deel van het basisvoedsel voor de mensen die in andere gebieden.De meeste Hindoes eten geen rundvlees of rundvleesproducten, omdat de koe wordt beschouwd als heilig.Zuivelproducten zoals melk, boter en yoghurt gegeten mag worden.Levensmiddelen zoals alcohol, uien en knoflook worden gedacht aan de Hindu's zoektocht naar spirituele verlichting te remmen. Zij zijn dus vermeden of beperkt.Vasten is afhankelijk van kaste van de persoon (of sociale status) en ter gelegenheid, bijvoorbeeld regels met betrekking tot het vasten is afhankelijk van de vraag of de dag religieuze of persoonlijke betekenis heeft.

Boeddhisme De dieetregels van het boeddhisme, dat meer een levensfilosofie dan een religieuze leer is, afhankelijk van welke tak van het Boeddhisme wordt beoefend en in welk land.

Geselecteerde feiten omvatten:In zijn meerdere levens op aarde, Boeddha fietste door middel van verschillende dierlijke vormen voor het bereiken van de vorm van een mens. De meeste Boeddhisten kiezen om vegetariër te worden om te voorkomen dat het doden van dieren.Net als bij de Hindoe-concept van karma, boeddhisme stelt dat geweld of pijn toegebracht aan anderen zullen rebound op u, vandaar de noodzaak van een vegetarische levensstijl. Sommige boeddhisten geloven dat een bijdragende oorzaak van menselijke agressie is geweld tegen dieren.Sommige boeddhisten vermijden vlees en zuivelproducten, terwijl anderen alleen mijden rundvlees. Dit wordt beïnvloed door culturele, geografische en voeding invloeden.Religieuze data variëren van de ene regio naar de volgende. Mahayana boeddhisme, bijvoorbeeld, viert drie feesten voor de geboorte, verlichting en dood van Boeddha, terwijl Theravada-boeddhisten nemen alle drie de evenementen op een dag.Boeddhistische monniken hebben de neiging om snel in de middag.Boeddhistische monniken en nonnen zijn niet toegestaan te cultiveren, of op te slaan hun eigen eten klaarmaken, maar dat ze moeten vertrouwen op 'een aalmoes', die giften van gelovigen. Dit omvat soms vlees, als monniken en nonnen zijn niet toegestaan te vragen voor specifieke voedingsmiddelen.

Dingen om te onthoudenEten is een belangrijk onderdeel van hun godsdienstige plichten voor veel verschillende religies, waaronder het christendom, jodendom, islam, hindoeïsme en boeddhisme.De rol van voeding in de culturele praktijken en religieuze overtuigingen is complex en varieert tussen individuen en gemeenschappen.Als je de gastvrijheid aan mensen van verschillende achtergronden, altijd ten dienste van een selectie van vegetarische en vlees voedsel op aparte schalen.Een verscheidenheid van niet-alcoholische dranken ook beschikbaar moet zijn.

Eetcultuur in de wereldhttp://www.greenwood.com/catalog/series/Food%2BCulture%2Baround%2Bthe%2BWorld.aspx

Sociale en culturele rol van voedingSociaal-economische, culturele, politieke, historische, religieuze en ecologische factoren hebben een invloed op wat we eten en waarom we iets al dan niet eten.

Eten betekent niet alleen dat men zichzelf voedt, maar ter gelijkertijd vervullen voedingsmiddelen andere taken in het dagelijkse leven. Zo speelt voeding een zeer belangrijke rol in de sociale en economische relaties van mensen. Een voedingsmiddel is een product, maar daarnaast kan het fungeren als 'statussymbool' of kan het de identiteit van een individu weerspiegelen, hetgeen een reden kan zijn waarom we het consumeren.

Voedsel als statussymboolDe rijkere klasse wenst zich vaak te onderscheiden van de rest via de consumptie van andere voedingsmiddelen (champagne, kaviaar, oesters, foie gras, …) en via typische tafelmanieren (etiquette).

Voedsel is machtBinnen het gezin had de vrouw vnl. in het verleden een zekere macht omdat zij de voedselvoorraad beheerde. Als het haar uitkwam dan kon ze man en kinderen iets lekkers voorzetten of juist onthouden. De macht loopt echter niet steeds van moeder naar het gezin. Ook omgekeerd kan er macht uitgeoefend worden. Elk kind dat voedsel weigert heeft een krachtig pressiemiddel in handen. Ook op macroniveau gebruikt men dit pressiemiddel. Hongerstakers wensen er vb. de politiek mee te beïnvloeden. Bepaalde machtshebbers die de voedseldistributie tegenhouden of enkel aan bepaalde bevolkingsgroepen ten goede laten komen gebruiken voedsel als macht

Voeding en identiteitMensen laten door hun eten en drinken zien dat ze tot een andere cultuur behoren. Vele emigranten houden vast aan hun eigen eetcultuur om zich te onderscheiden van de cultuur waarin ze leven. Dit zorgt voor de talrijke Chinese, Italiaanse, Thaise en Griekse restaurants waar we kunnen proeven van andere eetculturen. Zo ook wensen bepaalde groepen in de bevolking zich te onderscheiden van de massa door de consumptie van voornamelijk alternatieve en ecologische (biologische) levensmiddelen.De specifieke eetgewoontes van bepaalde culturen worden vaak geïllustreerd door de bijnamen die men aan bepaalde bevolkingsgroepen toekent. Denk hierbij maar aan de spaghettivreters, de kaaskoppen, de rijstkakkers, …

Voeding als mediator voor communicatief en sociaal contactSamen eten bevordert het sociale contact tussen mensen. Niets is zo gezellig als samen te tafelen en te praten. Stel u zich maar eens een festiviteit (huwelijk, verjaardag, communie, …) of een verenigingsleven voor zonder spijs en drank… Zo ook zou tijdens het samen tafelen met de familie bepaalde waarden en normen van generatie op generatie overgegeven worden. Samen eten betekent ook leren wat niet mag, wat wel en niet kan in gezelschap. Sociale relaties worden in stand gehouden door samen te eten en te drinken.

VoedingscultuurUit studies is gebleken dat veranderingen in het dieet van bepaalde bevolkingsgroepen niet automatisch volgen als het aanbod wijzigt. Het is van groot belang rekening te houden met wat men denkt over voeding en met wat men weet over voeding. Er zijn enorme culturele verschillen in wat men doet, denkt, gelooft en weet als het gaat over voeding en voedsel. De voedingscultuur van een bepaalde bevolkingsgroep wordt bepaald door:

Koken als symbool voor intergenerationele relaties

We zien koken als symbool voor intergenerationele zorg.Voedsel is een ontologisch gegeven. Zonder eten is er geen bestaan. Familie is een even existentieel gegeven. Zonder familie besta je niet. En binnen die familie speelt koken vaak een rol in de intergenerationele verhoudingen. Als je aan je oma denkt, denk je aan een recept. Of het nu gaat om havermout, watergruwel of couscous met geit, Ayakas, pasteitjes met kip of boboti met amandelen. De familiecultuur is bijna onlosmakelijk verbonden met bepaalde gerechten. Dat geldt uiteraard ook breder. De culinaire geschiedenis van een streek of een regio vormt onderdeel van een nationale culturele traditie. Het aspect van voedsel als identiteit wordt gespiegeld in het gezegde: “zeg me wat je eet en ik zeg je wie je bent”. Koken is bij uitstek een sociale activiteit. In het merendeel van de wereld wordt gekookt in familieverband. Vaak ook door de grootouders, wanneer hun eigen kinderen volwassen zijn.

De Nederlandse Gastronomie

Nederlandse keuken wordt gevormd door de praktijk van de visserij en landbouw, met inbegrip van de teelt van de bodem voor het kweken van gewassen en het verhogen van gedomesticeerde dieren, en de geschiedenis van Nederland .

Historisch Nederlandse keuken is nauw verwant aan noordelijke Franse keuken , die nog steeds zichtbaar is in de traditionele Nederlandse restaurants en de Zuidelijke regionale keuken. In de loop van de 15de eeuw haute cuisine begon te ontstaan, grotendeels beperkt tot de aristocratie, maar vanaf de 17e eeuw dit soort gerechten werden ter beschikking van de rijke burgers ook, vaak bestaande uit een rijke verscheidenheid van fruit, kazen, vlees , wijn en noten.De nationale gerechten werd echter sterk verarmde aan het begin van de 20e eeuw, toen was er grote armoede in Nederland [ verificatie nodig ]. Als onderwijs voor de massa beschikbaar kwam, een groot aantal meisjes werden naar een nieuwe school type, de Huishoudschool (housekeeping school), waar jonge vrouwen werden opgeleid tot huispersoneel en waar lessen in koken goedkope en eenvoudige maaltijden waren een groot deel van de curriculum, vaak gebaseerd op de meer

traditionele Nederlandse gerechten, een proces dat langzaam omgeslagen.

Noord- Oost keuken NederlandsDe regio's in het noorden en oosten van Nederland, ruwweg de provincies Groningen , Friesland , Drenthe , Overijssel en Gelderland ten noorden van de grote rivieren make-up noordoostelijke Nederlandse keuken.De regio is het dunst bevolkte gebied van Nederland, en, historisch gezien, het minst ontwikkelde deel. De late (18e eeuw) de invoering van grootschalige landbouw betekent dat de keuken in het algemeen is bekend om zijn vele soorten vlees. Het relatieve gebrek aan boerderijen toegestaan voor een overvloed aan spel -en veehouderij , hoewel gerechten in de buurt van de kustgebieden van Friesland, Groningen en delen van Overijssel grenzend aan het IJsselmeer ook een grote hoeveelheid vis.De verschillende gedroogde worsten, behorende tot de Metworst -familie van de Nederlandse worsten, zijn te vinden in de gehele regio en zijn zeer gewaardeerd voor hun vaak zeer sterke smaak. De meeste steden en verschillende dorpen hebben hun eigen variant van deze worst. De regio produceert ook de traditionele gerookte worst, waarvan (Gelderse) rookworst is het meest bekend om staat. Deze worstjes oudsher gerookt boven houtsnippers, en worden geserveerd nadat ze zijn gekookt in water. De worst bevat veel vet en is zeer sappig. Grotere worsten worden vaak gegeten samen met stamppot , hutspot of zuurkool ; dat kleinere zijn vaak gegeten als een straat eten .De provincies zijn ook de thuisbasis van vele soorten gebak en koekjes. In tegenstelling tot Zuid-Nederlandse keuken, die meestal zacht en vochtig, de noordoostelijke gebak het algemeen van een harde textuur en zwaar gekruid met gember of bevatten kleine stukjes vlees. Verschillende soorten Kruidkoek (zoals Groninger Koek ), Fryske Dumkes en kleine hartige pannenkoeken (met inbegrip van spekdikken) worden beschouwd als typisch.In termen van alcoholhoudende dranken, regio is het bekend om zijn vele bitters (zoals Beerenburg ) en andere hoge-proof likeuren in plaats van bier, die, afgezien van Jenever , is typerend voor de rest van het land.

Westerse keuken Nederlands

De provincies Noord-Holland , Zuid-Holland , Zeeland , Utrecht en de Gelderlandic regio Betuwe zijn de delen van Nederland die deel uitmaken van de regio waarin westerse Nederlandse keuken is gevonden. Het gebied is bekend om zijn vele zuivelproducten, die als omvat prominente kazen zoals Gouda , Leiden (gekruide kaas met caramin, komijn of kruidnagel), Edam (traditioneel in kleine bolletjes) evenals Leerdammer en Beemster , terwijl de aangrenzende Zaanstreek in Noord- Holland staat bekend om zijn mayonaise en mosterd .Zeeland en Zuid-Holland produceren een hoop boter, welke bevat een grotere hoeveelheid melkvet dan de meeste andere Europese boter rassen. Een bijproduct van de boter-proces, karnemelk , wordt ook beschouwd als typisch voor deze regio.Zeevruchten , zoals haring (rauw gegeten), mosselen , paling , oesters en garnalen worden op grote schaal beschikbaar zijn en typisch voor de regio. Kibbeling , ooit een lokale lekkernij, bestaande uit kleine stukjes van de gehavende witte vis , is uitgegroeid tot een nationale fast food .Gebakjes in dit gebied de neiging om heel deegachtig worden, en bevatten vaak grote hoeveelheden suiker, hetzij gekarameliseerde, gemalen of gekristalliseerd. De oliebol (in zijn moderne vorm) en Zeeuwse bolus zijn goede voorbeelden. Cookies worden ook geproduceerd in grote aantallen en de neiging om veel boter bevatten alsook een vulling van een soort, meestal amandel.De traditionele alcoholische dranken in deze regio zijn bier (pils sterke bleke) en Jenever , een hoge bewijs jeneverbessen gearomatiseerde gedistilleerde. Een befaamde uitzondering binnen de traditionele Nederlandse alcoholische landschap, Advocaat , een rijke en romige likeur gemaakt van eieren, suiker en brandewijn, is ook afkomstig uit deze regio.

Zuidelijke keuken NederlandsZuid-Nederlandse keuken vormt de keuken van de Nederlandse provincies Noord-Brabant en Limburg en de Vlaamse Gewest in België . Het is bekend om zijn vele rijke gebak, soepen, stamppotten en groentegerechten en wordt vaak genoemd Bourgondische die een Nederlands idioom een beroep op de rijke Bourgondische hof oordeelde dat de Lage Landen in de middeleeuwen bekend om zijn pracht en grote feesten.Het is de enige Nederlandse culinaire regio die een ontwikkeld haute cuisine en het vormt de basis van de meest traditionele Nederlandse restaurants, waaronder typische hoofdgerechten geserveerd zoals biefstuk , Varkenshaas , Ossenhaas , deze zijn premie stukken vlees, meestal varkensvlees of rundvlees , vergezeld van een breed scala aan sauzen en aardappelen die zijn voorzien van dubbele gebakken zijn in de traditionele Nederlandse (of Belgische) manier.Stoofschotels, zoals waterzooi of Hachee , een stoofpot van uien , vlees een dikke jus, bevatten en veel smaak en vele uren voor te bereiden. Groentesoepen zijn gemaakt van rijk gearomatiseerde voorraad of bouillon en typisch gehaktballen bevatten kleine, naast een breed scala van verschillende groenten. Asperges en witlo (o) f zijn zeer gewaardeerde en traditioneel gegeten met kaas en / of ham .Gebak zijn er in overvloed, vaak met een rijke vulling van room, vla of fruit. Gebak, zoals de Vlaai uit Limburg en de Moorkop en Bossche Bol uit Brabant, zijn typisch gebak. Hartige taarten ook optreden, met het worstenbroodje (een broodje met een worstje van gehakt ) het meest populair zijn.De traditionele alcoholische drank van de regio is bier. Er zijn veel lokale merken, variërend van Trappist naar Kriek . Bier, net als wijn in de Franse keuken, wordt ook gebruikt bij het koken; vaak in stoofschotels.

EtenNederlandse landbouw bestaat grofweg uit vijf sectoren: grondbewerking gebaseerd, kas -basis, en fruit de landbouw, veeteelt en visserij .Grondbewerking op basis van gewassen behoren aardappelen , boerenkool , rode biet , groene bonen , wortelen , selderij , uien , alle soorten kool , spruitkool , bloemkool , andijvie , spinazie , witlof , asperges en sla . Onlangs enkele initiatieven zijn gestart als doel de belangstelling voor deze "vergeten" groenten gemeenschappelijke postelein , mispels , pastinaak en schorsenerenKassen worden gebruikt voor de productie tomaten , sla , komkommers en paprika'sVruchten zijn appels , peren , kersen , bessen en pruimen.

De Nederlandse houdt koeien zowel voor melk en voor hun vlees, kippen voor hun eieren en vlees, varkens voor hun vlees en schapen voor hun wol en vlees. Goat worden steeds gehouden voor de productie van kaas. Traditioneel paardenvlees was een gemeenschappelijke schotel (biefstuk en worst), maar is minder populair vandaag.

De visserijsector landt kabeljauw , haring , schol , tong , makreel , paling , tonijn , zalm , forel , oesters , mosselen , garnalen en sardientjes . De Nederlanders zijn beroemd om hun gerookte paling en haring dronken , dat is rauw gegeten.

WAT ZIJN 'CULTURAL PROBES'?Maar wat te doen als men (toekomstige) gebruikers voor een langere tijd wil betrekken bij een onderzoek naar nieuwe toepassingen? Wat als men een volledig beeld wil krijgen van wat iemand gedurende de hele week zoal doet? En wat als de te ontwerpen toepassing totaal nieuw is en je gebruikers dus niet kàn observeren?In die situaties bieden zogeheten 'cultural probes' of rekwisieten een oplossing. Gaver et al. (1999) definieerden deze als 'collections of evocative tasks meant to elicit inspirational responses from

people.' In de academische wereld worden ze op zeer verschillende manieren geïnterpreteerd en aangeduid. Zo vinden Van den Abeele en Zaman (2007) voor deze term er in de literatuur ook andere voor, zoals domestic probes, technology probes, video probes, digital probes en mobile probes.Hoe dan ook, bij een methode met cultural probes worden gebruikers niet (alleen) rechtstreeks geobserveerd, maar krijgen ze een aantal probes in bruikleen. De gebruiker gaat ze voor een bepaalde periode (bijv. gedurende een week) gebruiken.

EEN VOORBEELD TER VERDUIDELIJKINGVoor één week gaven we kinderen en senioren de volgende objecten in bruikleen: een speciaal dagboek met vragen en opdrachten, een fototoestel, een pen, een potlood en een paar stiften. Met het dagboek wilden we hun passies op het spoor komen. Daar konden zij dagelijks in aangeven wat ze hadden gedaan en wat ze leuk of vervelend hadden gevonden. In het dagboek zaten ook vragen over hun technologiegebruik, zoals in welke mate ze op een dag een computer, mobiele telefoon of MP3-speler gebruikten. Ook konden zij op de belangrijkste momenten van de dag foto's nemen. Aan het begin van de observatieweek kwam een onderzoeker bij hen langs om al het materiaal uit te leggen. Aan het einde van deze week nog een keer om alle gegevens op te halen en er eventueel gerichte vragen over te stellen. In de observatieweek stond de onderzoeker uiteraard ter beschikking van de gebruiker om eventuele problemen of vragen snel en adequaat op te lossen.

WAT LEVERT HET OP?Cultural probes bij verscheidene (types) gebruikers inzetten kan een schat aan nuttige informatie opleveren (Van den Abeele & Zaman, 2007).Ten eerste leveren cultural probes vooral veel informatie op. Men krijgt immers een beeld van een langere periode uit iemands leven, in plaats van slechts een momentopname bij een contextual inquiry. Dit is vooral zeer handig bij groepen die moeilijk met etnografische observaties of interviews zijn te onderzoeken. Met de inzet van probes worden immers veel praktische beperkingen (tijd en middelen) opgeheven. Voortdurende aanwezigheid van de onderzoeker bij de doelgroep is niet nodig.Ten tweede bieden cultural probes veel inspiratie voor een ontwerpteam. Door bijvoorbeeld foto's en dagboeken te bekijken en te bestuderen verruimen de onderzoekers, ontwerpers en ontwikkelaars hun horizon. De foto's, documenten en andere materialen leiden tot veel ideeën die het ontwerpproces verrijken.En als laatste sensibiliseren cultural probes ook de gebruikers. Door de probes denken zij na over hun eigen (vaak vanzelfsprekende) activiteiten. Het resultaat hiervan is dat zij in een latere fase van een ontwerpproject (bijv. tijdens een brainstorm- of co-designsessie) het heel wat makkelijker hebben om op een concrete manier over een onderzoeksvraag na te denken.