Chemie Overal: Diagnostische toets Hoofdstuk 5VWO 4

Molecuulformule1. Geef de molecuulformule van de stof met de volgende structuurformule:

Naamgeving2. Wat is de juiste naam van de stof met de volgende structuurformule:

C

OH

O

HO

Verbranding3. Geef de reactievergelijking in molecuulformules van de volledige verbranding van de

stof uit opgave 1.

SubstitutieBenzeen is een aromatische koolwaterstof. Het wordt als grondstof gebruikt voor hetbereiden van allerlei stoffen. Omdat benzeen zelf niet erg reactief is, wordt het eerstbehandeld met chloor. Voor deze reactie is ijzer als katalysator nodig.Bij deze reactie ontstaan chloorbenzeen en waterstofchloride.4. Geef de vergelijking van deze reactie in structuurformules.5. Leg uit waarom men zon reactie een substitutiereactie noemt.

Als we het gevormde chloorbenzeen laten reageren met chloormethaan in aanwezigheid vannatrium ontstaan methylbenzeen en vast natriumchloride.6. Geef de vergelijking van deze reactie. Schrijf de koolstofverbindingen in

structuurformules.

Additie7. Geef de structuurformules van de reactievergelijking van de additie van water aan 2-

buteen.

2,3-dibroombutaan kan gemaakt worden door additie van broom aan een koolwaterstof.8. Geef de naam van die stof.

2,3-dibroombutaan kan ook gemaakt worden door additie van HBr (waterstofbromide) aaneen andere stof.

Chemie Overal: Diagnostische toets Hoofdstuk 5VWO 4

9. Geef de reactievergelijking in structuurformules van deze reactie.10. Wat is het nadeel van de methode die genoemd is in opgave 9 (vergeleken met de

methode genoemd in opgave 8)?

AardolieAardolie bestaat uit een groot aantal stoffen. Deze stoffen worden door destillatie gescheidenin een aantal fracties. De fractie met een kooktraject van 70 C tot 180 C bestaat voor hetgrootste deel uit koolwaterstoffen waarvan de moleculen zes tot tien koolstofatomenbevatten. Uit deze fractie wordt brandstof voor benzineautos gemaakt. De vraag naar dezebrandstof is zo groot, dat verschillende processen zijn ontwikkeld om stoffen uit anderefracties om te zetten in stoffen die geschikt zijn als autobrandstof. In n van deze processenworden grote moleculen omgezet in kleinere moleculen.11 Geef de naam van het proces in de aardolie-industrie waarbij grote moleculen

worden omgezet in kleinere moleculen.

Bij dit proces ontstaan ook moleculen met minder dan zes koolstofatomen. Deze kleineremoleculen kunnen in een volgend proces gebruikt worden om moleculen van een gewenstegrootte te maken. Daarbij reageren alkenen met alkanen. Een voorbeeld van zon reactie ishieronder weergegeven:

In de fractie die gebruikt wordt als autobenzine komen altijd zwavelverbindingen voor. Bij deverbranding van benzine ontstaat daardoor het schadelijke zwaveldioxide. Dezwavelverbinding die voornamelijk in autobenzine voorkomt, is thiofeen (kookpunt 84 C)De structuurformule van thiofeen wordt meestal als volgt weergegeven:

In deze structuurformule zijn de koolstofatomen, de waterstofatomen en de bindingen tussenkoolstofatomen en waterstofatomen niet getekend.12 Geef de molecuulformule van thiofeen.13 Geef de vergelijking van de volledige verbranding van thiofeen. Gebruik daarbij

molecuulformules.

In verschillende landen worden de normen voor het zwavelgehalte in autobenzineaangescherpt. In 2000 bevatten de meeste benzinesoorten nog enkele honderden ppm

Chemie Overal: Diagnostische toets Hoofdstuk 5VWO 4

zwavel (1 ppm zwavel = 1 mg zwavel per kg benzine). In 2005 moest in de landen van deEuropese Unie het zwavelgehalte van benzine lager dan 50 ppm zijn.Een nieuw ontwikkeld proces om het zwavelgehalte sterk te verminderen is OATS(Olefinic Alkylation of Thiophenic Sulfur). Onder bepaalde omstandigheden kan thiofeenreageren met alkenen die in de benzinefractie aanwezig zijn. Bij deze reactie van thiofeenmet stof A ontstaat onder meer stof B:

14 Geef de naam van stof A.

Het kookpunt van stof B is hoger dan 180 C. Daardoor kan stof B gemakkelijk wordenverwijderd uit het mengsel.

15 Noem het type binding dat bij het kookpunt wordt verbroken.16 Geef de naam van de scheidingsmethode die wordt gebruikt om stof B uit het

mengsel te verwijderen.

Chemie Overal: Diagnostische toets Hoofdstuk 5VWO 4