Centrum Beeldende Kunst Rotterdam Jaarplan 2014

2

Centrum Beeldende Kunst Rotterdam Jaarplan 2014 1. Inleiding Dit Jaarplan 2014 is gebaseerd op de nieuwe beschikking voor het Centrum Beeldende Kunst (CBK) in het kader van het Cultuurplan 2013-2016. De belangrijkste wijzigingen zijn:

het jaarlijks toegekend bedrag uit het Cultuurplanbudget is circa 30% lager dan voorheen;

de Kunstuitleen wordt niet meer gesubsidieerd. Deze ingrijpende wijzigingen alsmede de inhoudelijke opmerkingen bij het Cultuurplanadvies hebben geleid tot de volgende vier beleidsdoelen:

de organisatie is afgeslankt van 28 naar 18 fte;

het accent ligt op drie programma’s: Presentaties, Collectie Openbare Ruimte en Art Office;

extra aandacht voor de onderlinge relatie tussen de drie programma’s;

het CBK en de Kunstuitleen worden organisatorisch en fysiek gescheiden. De basis van de activiteiten van het CBK liggen in de voornemens zoals verwoord in het Cultuurplan 2013-2016. In grote lijnen worden deze voornemens gevolgd. De reorganisatie van de instelling en de frictiekosten beperken de activiteiten echter in hoge mate. 2. Inhoudelijke uitgangspunten In een kleinere organisatie worden de activiteiten het CBK georganiseerd vanuit een samenhangende visie op de Rotterdamse kunst en cultuur. De samenhang tussen de drie programma’s Presentaties, Collectie Openbare Ruimte en Art Office wordt voor publiek en kunstenaars duidelijk zichtbaar door overkoepelende thema’s en projecten die in de loop van 2013 nader gestalte krijgen en in 2014 nader worden uitgewerkt. Relevante ontwikkelingen binnen de kunst in de openbare ruimte en projecten van kunstenaars die via Art Office tot stand zijn gekomen, worden gesignaleerd in het programma van TENT. In samenwerking met diverse externe partners wordt expertise uitgewisseld. Op deze manier levert het CBK een krachtige bijdrage aan het culturele klimaat van Rotterdam. Vanaf 2013 resideert het CBK niet meer aan de Nieuwe Binnenweg, maar zijn de hoofdactiviteiten aan de Witte de Withstraat geconcentreerd (pand Witte de Withstraat 50 en Eendrachtstraat 10). Van hieruit geeft het CBK actief vorm aan wat de beeldende kunst voor de stad kan betekenen. Het CBK Rotterdam is de verbindende factor tussen de stad en de beeldende kunst. Als betrouwbaar partner, als deskundig begeleider en adviseur en als innoverend ondernemer door middel van drie verbindende programma’s:

Presentaties: exposities en activiteiten in het tentoonstellingspodium TENT.

Collectie Openbare Ruimte: visie op en zorg voor de Collectie Openbare Ruimte Rotterdam (waaronder Sculpture International Rotterdam).

Art Office: ondersteuning beeldend kunstenaars inzake beroepspraktijk en ondernemerschap.

De kracht van het CBK ligt in het vermogen om de intrinsieke kwaliteit van ieder programma te waarborgen en daarnaast verbindingen aan te gaan die, zowel voor de stad als voor de kunstenaars, een meerwaarde opleveren. Het CBK staat in 2014 met de drie programma’s gezamenlijk sterk in het vervullen van de speerpunten van het College: ondernemerschap, talentontwikkeling en het verlevendigen van de binnenstad. 3. Toelichting beleidsthema’s 3.1 Ondernemerschap: Het CBK stimuleert het ondernemerschap van Rotterdamse beeldend kunstenaars op diverse terreinen. Of het nu gaat om jonge kunstenaars die net van de Academie komen en een duwtje in de rug nodig hebben om een gezonde beroepspraktijk op te bouwen, of een gevestigde kunstenaar die wegen zoekt om het kunstenaarschap economisch te schragen. Het CBK wijst de weg naar en denkt mee over ‘beter ondernemerschap’ en bemiddelt als het ware tussen het realiseren van de kunst zelf

3

en het tot stand brengen van een effectieve en zinvolle onderneming. Van O&O subsidie via het Art Office, tot presentaties in TENT. en projecten in opdracht in de buitenruimte. Het CBK verbindt de kunstenaar met de beroepspraktijk en de stad. 3.2 Talentontwikkeling Het CBK is een broedplaats voor innovatieve cultuureducatie en investeert in kunstenaars die de educatieprojecten ontwikkelen en uitvoeren. We bieden scholen een kwalitatieve impuls aan kunsteducatie en dat loont. De persoonlijke benadering en het maatwerk dat het CBK levert, zorgen voor duurzame relaties met scholen. Onderzoek en experiment staat ook in 2014 in de projecten centraal, waarbij creativiteit als strategie wordt ingezet als bron van leren. 3.3 Levendige binnenstad De gehele binnenstad behoort in feite tot het dagelijkse werkterrein van het CBK en is zichtbaar door TENT en door de openbare beeldencollectie maar ook via samenwerkingverbanden met partners uit de stad. Het CBK investeert in relaties met andere sectoren dan de beeldende kunst om de betekenis van beeldende kunst voor de stad Rotterdam cachet te geven. Het gaat dan om citymarketing, beeldende kunst in relatie tot stedenbouw en openbare ruimte. 4. Toelichting op Bedrijfsvoering en Marketing De subsidievermindering noopte het CBK in 2013 tot een ingrijpende reorganisatie. Het CBK wordt een compactere organisatie waarbij communicatie en educatie primair ter beschikking zijn gekomen van de twee uitvoerende programma’s (Collecties Openbare Ruimte en TENT) en afscheid is genomen van de Kunstuitleen. Deze lijn wordt in 2014 voortgezet. Op een nieuwe locatie en gescheiden van de Kunstuitleen gaat het CBK verder in een aangepaste organisatievorm. Het jaar 2013 stond vooral in het teken van deze veranderingen: afslanken en verhuizen met alle gevolgen van dien voor de bedrijfsvoering. Communicatie en marketing is in het nieuwe beleid een belangrijk speerpunt, maar door de financiële opgave (frictiekosten) wordt het CBK beperkt in de mogelijkheden hierin te investeren Gelukkig lijkt er in 2014 weer enige financiële ruimte te ontstaan. Het CBK gaat in 2014 daarnaast vooral op zoek naar ‘slimme’ allianties, intern en met collega-instellingen. 5. Programma’s en Prestaties 2013 Het onderstaande raster is ingevuld op basis van het formulier ‘aanvraag Cultuurplan 2013-2016’. In paragraaf 5.1 wordt hierop een toelichting gegeven.

Presentaties

aantal 21

bezoekers 25.000

Educatie Binnenschools tot 25 jaar

deelnemers 2250

contacturen 250

Erfgoed

aantal objecten ca. 800

verwervingen ca. 6

registraties ntb

restauraties ca. 4

5.1 Toelichting op prestaties Presentaties Presentaties TENT. is hét podium van de stad voor talentvolle, nieuwe Rotterdamse beeldende kunst. Het programma is gericht op kwaliteit, actualiteit, diversiteit, dynamiek en transitie. TENT. is een

4

springplank, een ambassadeur en een onderzoeker en positioneert de Rotterdamse beeldende kunst lokaal, nationaal en internationaal. Op de agenda van TENT in 2014: Exposities:

2 grote eigen producties (The Value of Nothing, i.s.m. Mu Eindhoven, en Dolf Henkes Prijs 2014)

1914, 100 jaar na de Eerste Wereldoorlog (project HNI);

1 gastproductie (eindexamen Piet Zwart Institute);

1 groot educatief project (Mrs. Moneypenny);

1 TENT. Academy Awards (gastland nog nader te bepalen). Activiteiten:

dagmanifestatie Kunst in de Openbare Ruimte (jaarlijks terugkerende manifestatie met overkoepelend thema);

6 evenementen Atlas voor de Nieuwe Metropool (i.s.m. Witte de With)

6 boek- en projectpresentaties van Rotterdamse kunstenaars en creatieven (Art Office)

In/Between Cities, samenwerking met Camden Arts Centre (internationale kennisuitwisseling, kunstprojecten gericht op publieksparticipatie).

Erfgoed Rotterdam heeft landelijk een unieke traditie op het terrein van beeldende kunst in de openbare ruimte, zowel waar het de stedelijke ontwikkelingen betreft als het internationale Sculpture International Rotterdam. Vanaf 2013 is het CBK hiervoor in zijn geheel verantwoordelijk. De economische omstandigheden dwingen binnen deze samenwerking tot een nauwkeurige afstemming. In TENT. wordt jaarlijks een presentatie rondom dit thema georganiseerd. Het beeldende erfgoed van Rotterdam (het verhaal van de stad) wordt op deze wijze prominent gepresenteerd. Op de agenda voor de Collectie Openbare Ruimte in 2014: Collectie Rotterdam Naar een compacte en helder opgebouwde stedelijke collectie (transitie).

start (indien de Gemeenteraad het stedelijke ontzamelingsprotocol vast heeft gesteld en aangenomen) van het ontzamelen van de Rotterdamse Beeldencollectie.

vaststellen van een aantal heldere deelcollecties ( zoals bombardement, wederopbouw, arbeid & migratie, stadsvernieuwing, politiek, de letteren);

onderzoek naar en het mobiliseren van nieuwe eigenaars van kunstwerken in de openbare ruimte; onderzoek naar fondsvorming ten behoeve van particulier eigenaarschap;

herplaatsen, restaureren en saneren van kunstwerken in het kader van de ontzameling;

meer aandacht voor monumentale kunst, die (nog) geen beschermde status geniet (i.s.m. SIR).

Nieuwe partners voor kunstprogramma’s in de openbare ruimte (dynamiek).

programma in het kader van de (internationale) LUCI-conferentie te Rotterdam, waar in 2014 ‘het aanlichten van kunstwerken’ het centrale thema zal zijn (visiedocument voor de praktijk; de Phoenix van Hans Ittmann in het Lloydkwartier; het stadscentrum (Blaak/Coolsingel) i.s.m SIR.

starten van een A20-atelier in samenwerking met de kunstenaarsgroep Observatorium, een werkplaats voor studenten die zich buigen over een nieuwe invulling van het A20-traject tussen het Terbregseplein en het Kleinpolderplein – de snelweg zal hier omstreeks 2025 verdwijnen en plaatsmaken voor een nieuwe, verkeersluwe stedelijke zone.

Kunst in de openbare ruimte (stadsverfraaiing).

5 opleveringen van kunstwerken in de openbare ruimte;

evenementen/lezingen in samenwerking met TENT en SIR; Educatieve projecten.

stagebegeleidingen;

5

samenwerking met WdK Aacademie en academici. Sculpture International Rotterdam De belangrijkste programmaonderdelen van SIR zijn een vervolg op de beleidsthema’s die ook voor 2013 waren geformuleerd (langlopende projecten).

5 opleveringen (Chris Evans, Trisha Donelly, Coolsingel Muur, Bunkerprogramma, Commission Zuid: Erik van Lieshout);

1 restauratie (Naum Gabo);

2 herplaatsingen/locatieverbeteringen (o.a. De Kooning);

2 publicaties/documentaires (It’s Never Too Late To Say Sorry, Wall Reliëf Henry Moore);

2 presentaties (kunstwerk Nieuwe Binnenrotte, kunstwerk CS);

2 onderzoeken (bruikleen/aankoop De Kooning, kunstwerk Zuidplein);

3 lezingen/workshops (publieksbereik, internationale ambitie, ontwikkelingen in kunst);

2 programmaprofielen uitwerken (kunstwerken als internationale blikvanger, Quadriënnale Rotterdam)

Educatie Educatieve projecten worden vanaf 2013 vooral ontwikkeld rondom de presentaties in TENT en de activiteiten in de openbare ruimte onder de noemer Het verhaal van de stad. De educatieve projecten staan in het teken de beleidsthema’s van talentontwikkeling en de stad en worden ontwikkeld en uitgevoerd in nauwe samenwerking met kunstenaars. In het prestatieraster is ten aanzien van het Jaarplan 2013 een belangrijke verandering opgetreden. Zoals aangegeven in de toelichting van dKC (Sport&Cultuur) op deze cijfers, wordt er geen onderscheid meer gemaakt tussen PO en VO, maar Binnen- en Buitenschools, alsmede -25 en +25 jaar. Het door het CBK in 2013 aangegeven aantal van 1000 deelnemers van het PO lijkt echter niet meer haalbaar door noodzakelijke bezuinigingen op de afdeling educatie en het wegvallen van de presentatieruimte Kunstuitleen Nieuwe Binnenweg. De educatieve activiteiten in TENT zijn vooral gericht op voortgezet, middelbaar en hoger onderwijs. Hoe het effect van het educatieve beleid ten aanzien van kunst in de openbare ruimte gaat uitpakken (in aantallen) kan het CBK op dit moment nog niet inschatten. Het is dus goed mogelijk dat genoemde cijfers uiteindelijk hoger uitvallen. Art Office Niet in het voorgeschreven prestatieraster opgenomen, maar een wezenlijk onderdeel van het CBK 2014 is het zogenaamde Art Office. Hiermee adviseert en ondersteunt het CBK de Rotterdamse beeldende kunstenaars op het gebied van de beroepspraktijk en het ondernemerschap. In opdracht van de gemeente Rotterdam voert het CBK de subsidieregeling ‘Ontwikkeling & Onderzoek’ uit. Deze regeling is in 2010 ingesteld om voor Rotterdamse kunstenaar researchmogelijkheden te creëren en is inmiddels een belangrijke factor voor de dynamiek van de Rotterdamse kunstsector. De investeringsregeling ‘Kleinschalig Opdrachtenbeleid’ is in 2013 geherintroduceerd. Binnen de ‘activiteiten buitenland’ zijn, ten aanzien van artist-in-residence-programma’s, afspraken gemaakt met het Goethe-Institut (Dresden) en het IAAB (Internationaler Atelier Austausch Basel). Samen met de dKC(sport&Cultuur) en de stichting Rotterdam Artists in Residence (RAIR) onderzoekt het CBK hoe het beleid ten aanzien van Rotterdamse kunstenaarsinitiatieven versterkt kan worden. Voor de hand ligt dat investeringen door de gemeente Rotterdam en het CBK gericht zijn op het mogelijk maken van andere bijdragen (matching). Op de agenda van het Art Office in 2014:

uitvoering regeling ‘Ontwikkeling & Onderzoek’ (ca. 160 aanvragen/45 honoreringen);

‘Kleinschalig Opdrachtenbeleid’ (geschat 80/25);

Starterssubsidies (geschat 40/10);

voortzetting 2 kunstenaarsresidenties (Basel en Dresden);

uitwerking beleid kunstenaarsinitiatieven. Rotterdam, 30 mei 2013

6

Staat van Baten en Lasten 2014

Alle bedragen X € 1.000

Jaarplan 2014

Jaarplan 2013

Verslag 2012

BATEN A. Opbrengsten (subtotaal) 134 133 1.169 A.1 Publieksinkomsten 33 32 618 - Kaartverkoop 17 16 21 - Educatie 15 15 22 - Verkoop artikelen 1 1 34 - Kunstuitleen 0 0 541 A.3 Overige directe inkomsten 100 100 517 - Sponsoring 0 0 15 - projectbijdragen 100 100 501 - overige directe verkopen 0 0 1 A.4 Diverse inkomsten 1 1 34 - doorberekende kosten 1 1 34 B. Bijdragen (subtotaal) 3.101 2.961 3.489 B.3 Subsidie gemeente Rotterdam (CP13-16) 2.961 2.961 3.239 B.4 Overige bijdragen uit publieke middelen 140 0 200 B.5 Overige bijdragen uit private middelen 0 0 50 - fondsen 0 0 50

Som der baten 3.235 3.094 4.658

LASTEN C. Beheerslasten (subtotaal) 1.038 773 2.433

C.1 Beheerslasten personeel 612 378 1.813 - directie 106 104 103 - secretariaat 70 70 70 - personeelszaken 43 47 - - financiële zaken 123 120 162 - algemene zaken 245 21 1.478 - publiciteit 25 16 - C.2 Beheerslasten materieel 426 395 620 - huisvestingskosten 236 213 395 - kantoorkosten 154 158 225 - algemene publiciteitskosten 36 24 - D. Activiteitslasten (subtotaal) 2.209 2.018 3.872 D.1 Activiteitslasten personeel 822 761 1.699 D.2 Activiteitslasten materieel 1.387 1.257 2.173

Som der lasten 3.247 2.791 6.305

Rentebaten 12 12 70

Saldo voor resultaatbestemming 0 315 - 1.577

7

Toelichting begroting In verband met de bezuinigingen en de daaruit voortvloeiende reorganisatie, alsmede de geplande opsplitsing van de organisatie in twee afzonderlijke stichtingen, laat de begroting 2014 zich niet vergelijken met de resultaten van 2012. Vanwege de op handen zijnde verzelfstandiging zijn er geen cijfers over de kunstuitleen opgenomen in dit jaarplan 2014. In tegenstelling tot het jaarplan 2013 zijn er in deze begroting wel cijfers opgenomen over de verwachte frictiekosten en de gemeentelijke bijdrage daarin. Vooralsnog gaan wij er van uit dat ons financieel beleid in 2013 een dusdanig positief effect op het eigen vermogen heeft, dat verdere bezuinigingen in 2014 achterwege kunnen blijven. Voor zover begrotingsposten aanzienlijk afwijken van het jaarplan 2013, worden ze hieronder toegelicht. Baten Bijdragen De gemeentelijke subsidie voor 2014 is als volgt opgebouwd:

Structurele subsidie Cultuurplan 2013-2016 € 1.361.000

Subsidie BKV + € 1.400.000

Subsidie Fonds Stadsverfraaiing + € 200.000

Totale subsidie Gemeente Rotterdam 2014 € 2.961.000

De post ‘overige bijdragen uit publieke middelen’ betreft de verwachte bijdrage van de gemeente Rotterdam in de personele frictiekosten bij de afrekening van deze kosten 2014. Lasten Beheerslasten In 2014 worden hogere ‘beheerslasten personeel’ verwacht door de in 2014 bij ‘algemene zaken’ verantwoordde personele frictiekosten van € 225.000. De verwachte verruiming aan financiële middelen in 2014 zal worden aangewend voor Communicatie & Marketing (publiciteit), zowel in personele als in materiële zin. Activiteitslasten Onderstaande globale verdeling van de activiteitslasten geeft aan dat het budget over de hele linie wordt verhoogd.

Specificatie Activiteitslasten: Alle bedragen x € 1.000

Jaarplan 2014

Jaarplan 2013

Art Office 710 579 Presentaties (TENT.) 628 584 Collectie Openbare Ruimte 871 855

Totale activiteitslasten 2.209 2.018

De omvang van de activiteitslasten is tevens afhankelijk van niet-begrote incidentele subsidies. Financiële risico’s Er blijft tot op heden onduidelijkheid over een niet door het CBK erkende claim van SO (circa € 450.000) in verband met de opzegging van de huur van het pand aan de Nieuwe Binnenweg 75.