1

Jaar

over

zich

t 201

5

2

3

CBK Rotterdam heeft een mooi jaar achter de rug. Na twee jaren volop bezig te zijn geweest met heroriënteren en reorganiseren, konden we in 2015 ons volle gewicht op de programmering in de stad leggen. En dat voelt heerlijk!

Art Office liet zien dat de regeling Onderzoek & Ontwikkeling prachtige verdiepende projecten oplevert, waarbij kunstenaars op het snijvlak van kunst en samenleving opereren.

BKOR voltooide het rapport Inventarisatie en Beoordeling Kunstwerken in de Openbare Ruimte waarmee Rotterdam een voorloper is op het belangrijke gebied van hoe om te gaan met het beeldende erfgoed in de publieke ruimte.

Sculpture International Rotterdam zette zich vol in voor noodzakelijke restauraties en verplaatsingen van belangrijke internationale sculpturen in onze stad (George Rickey, Henry Moore, Naum Gabo) en reikte spannende en bijzondere vergezichten aan door de manifestatie Eerbetoon aan een Avenue.

Ons tentoonstellingsplatform TENT tenslotte, blijft het episch centrum van hedendaagse Rotterdamse kunst en toonde aan dat het hoge bezoekcijfer uit 2014 geen incidentele verbouwingsbonus was.

Om maar eens wat te noemen!Ik wens u veel plezier met onze terugblik op het jaar 2015.

Ove Lucasdirecteur CBK Rotterdam

voorwoord

4

“Toen schoot Cupido in de roos. Zomaar: ik stapte de drempel over van TENT in Rotterdam en raak was het.” Met die woorden begon de kunstrubriek van Jeanne Prisser op 10 april 2015 in de Volkskrant, over de duotentoonstelling The New Romantic Spirit >pagina 10 in TENT. “Wat een plezier om zijn ogen te le-nen,” zegt ze over de blik van Hidde van Schie op zijn mede-exposant Woody van Amen.

Twee maanden duurde deze ten-toonstelling die twee generaties Rotterdamse ‘romantici’ tegen-over elkaar zette: oude rot Woody van Amen, grondlegger van de Pop Art in de jaren zestig en zeven-tig, naast jong talent Hidde van Schie. Met combinaties van kleur en licht – ’s avonds te zien door de etalage ramen – verleidde de ten-toonstelling de passant om binnen

te lopen bij een tentoonstelling die vragen stelde over het waarom van schilder kunst anno nu.

Doorgaans signaleert TENT jonge kunst en de nieuwste ontwikkelin-gen maar om de helden van nu te herkennen en te begrijpen, moeten we weten op wiens schouders ze staan. In 2015 besloot TENT om wat vaker achterom te blikken, mede in aanloop naar het wederopbouwjaar 2016. De duotentoonstelling van Van Amen en Van Schie, met mu-seale bruiklenen, trok veel pers en veel bezoekers, iets wat ook in de rest van het jaar zou gebeuren. Dat gebeurde zelfs al koos TENT ervoor om behalve gevestigde namen – in

januari Lidwien van de Ven – nieuw-komers te introduceren, zoals in het najaar Nicky Assmann. >pagina 25 “Een esthetisch walhalla dat zowel afgrondelijk was als hypnotiserend om naar te kijken”, schreef NRC Handelsblad over Assmanns solo. De tot dan toe bij het grote publiek onbekende Rotterdamse installatie-kunstenaar werd een overnight pu-bliekslieveling en TENT een spring-plank voor haar carrière.

Het signaleren van talent was ook, zoals altijd, een onderwerp in de zo-mer bij de altijd drukbezochte TENT Academy Awards >pagina 18 en de af-studeertentoonstelling van het Piet Zwart Institute. In meer opzichten

Voorbij het vernis

The New Romantic Spirit. foto: Aad Hoogendoorn

“Wat een plezier om zijn ogen te lenen,” zegt ze over de blik van Hidde van Schie op zijn

mede-exposant Woody van Amen.

jaaroverzicht 2015

5

stond de zomer in het teken van educatie. Naast 100% hedendaags, een samen werking met Showroom Mama en Witte de With, deed TENT mee aan het Jeugd Vakantie-paspoort voor kinderen die niet ‘s zomers op vakantie kunnen – in Rotter dam zijn dat er veel. Het jaar door heeft TENT een educatie-ve programmering met workshops en rondleidingen, met tijdens de zo-mer aandacht voor een zomercarna-valprocessie rond thema’s als identiteit en maskerade. Dit project van Marga Weimans>pagina 19 werd voor de jeugd doorontwikkeld door performancekunstenaar Mette Sterre. >pagina 16

De elf tentoonstellingen dat jaar in TENT werden omlijst door educatie en door festivalavonden, concer-ten, boekpresentaties, debatten, met veel aandacht voor communica-tie. De tentoonstellingsvormgeving waar TENT mee experimenteert, viel op: de Jongens Ronner kregen in mei in Istanbul voor de tentoon-stellingsvormgeving de tweede prijs bij de prestigieuze European Design Awards. Deels gericht op de kunstenaarsgemeenschap en

de kritische massa bereikte TENT ook een breder cultureel geïnteres-seerd publiek. Er kwamen in totaal 34.000 bezoekers (de prognose was 25.000) uit alle lagen van de bevol-king. Op drukbezochte avonden en openingen verzamelt cultureel Rot-terdam zich in de tentoonstellings-zalen, op de trappen, de stoepen op en de straat in.

Oud en jong, nieuw en gevestigd, combineert TENT heden en verle-den met op de bovenverdieping de doorlopende tentoonstellingsreeks Cultural Histories in samenwerking met Witte de With. In aanloop naar de wederopbouwviering 2016 is het goed om stil te staan bij waar we vandaan komen, te bespiegelen. Dat maakte 2015 een soort verbindings-jaar: vieren enerzijds en reflecteren op heden en verleden anderzijds. Vieren deed ook de stad die zich vol elan opmaakte voor Rotterdam viert de stad! in 2016 nadat 2014 al de boeken in was gegaan als jubel-jaar. Dat was het jaar waarin Rot-terdam in alle hippe lijstjes van in-ternationale stedentrips belandde, de economie en toerisme en trots opbloeiden. Dat gaf overal een goed

gevoel, ook bij CBK Rotterdam: het eigenzinnige kunstklimaat en de grote collectie kunst in de openba-re ruimte dragen bij aan de kwaliteit van de stad. Dat optimisme was het onderwerp van een artikel in de Rot-terdambijlage van NRC Handelsblad op 2 januari dat alvast zeven hoog-tepunten voor 2015 voorspelde: nieuwe architectuur, de aanstaan-de wederopbouwviering, beelden-de kunst.

Maar voorspellingen gaan altijd mank. En dan is het goed dat kunst en cultuur meer betekenen dan vie-ren. Nog geen week na dit artikel waren aanslagen in Parijs, waarop burgemeester Aboutaleb een ver-ontruste menigte toesprak op Plein 1940 naast De verwoeste stad van Zadkine. In de uitgesproken behoef-te aan een wij-samenleving paste dit beeld als symbool van saamho-righeid. Het monument bleek in 2015 populairder dan ooit, een anker in een dynamische stad en soms onze-kere tijd. Zoals kunst mensen bindt, zijn sculpturen als De verwoeste stad een levend onderdeel van de stadscultuur. Mensen kwamen er samen bij de herdenkingsmomenten

inleiding

Zebra in de Nesten (2015) van Herman Lamers. foto: Salih Kilic

6

in mei en ook op andere momenten groeide dit beeld uit de SIR-collec-tie uit tot een symbool van samen-zijn en historisch bewustzijn. Het werd een ijkpunt tegen vergetelheid en de waan van de dag, bleek in media discussies op kranten papier en op sociale media. Dat had niet al-leen te maken met onzekerheid over de toekomst, het paste ook in de ge-groeide betrokkenheid van burgers bij kunst in de openbare ruimte – ook de ‘ballen’ van Eliasson>pagina 20 en de slechte staat van het beeld van Naum Gabo waren voer voor verhitte discussies.

Een bezinningsjaar dat 2015, zo tussen een jubeljaar en feestjaar in. Dat betekende vreugde zowel als een pas op de plaats, een jaar van reflectie en verdieping met de kunstgeschiedenis als uitgangs-punt. Dat bleek in tentoonstellin-gen, talkshows, onderzoeken achter de schermen. Het heersende gevoel van optimisme was ook voelbaar in de forse lijst evenementen die CBK Rotterdam organiseerde in 2015, solo zowel als in samenwerking, overdag zowel als ‘s avonds – rond-leidingen, talkshows, avondopen-stellingen. Bij de zeven voorspelde hoogtepunten in het NRC-artikel van 2 januari, was CBK Rotterdam bij vijf ervan betrokken, van routeapps in de wederopbouwviering tot bouw-projecten als het Timmerhuis (licht-kunst en monument voor oud-burge-meester Van der Louw door Herman Lamers) en The First aan het Sta-tionsplein (herplaatsing baksteen-reliëf Henry Moore).>pagina 09 Parallel aan de opleveringen van nieuwe kunstwerken organiseerden BKOR en Sculpture International Rotterdam opnieuw edities van de Z-Files,>pagina 12 & 26 een reizende talk-show die allerlei thema’s rond open-bare kunst verbindt, toegankelijk maakt, en zo discours vormt.

Vanwege de bestaande stads- en internationale collecties is elk jaar voor BKOR en Sculpture Internati-onal Rotterdam een verbinding tus-sen toekomst en verleden. Bij de aanvullingen en studies van deze publieke verzamelingen verzorg-de BKOR publicaties en routekaar-ten en lanceerde een geheel nieuwe

website over kunst in de openbare ruimte. Met veel panoramisch beeld vormen kunst en stad hierin een dy-namische eenheid waarin kunst-geschiedenis aan bod komt. Dat gebeurde bovendien in de beelden-schouw waarvan BKOR eind 2015, na drie jaar intensief onderzoek met een onafhankelijke commissie, zijn rapporten inleverde bij de gemeen-te. Met criteria op basis van de mu-seale LAMO-leidraad heeft het hon-derden buitenbeelden geschouwd. Daarmee wordt een Rotterdamse collectie in kaart gebracht en is te zien waar deze begint en eindigt, wat verzameld en ontzameld moet worden, wat de topstukken zijn en welke thematische en historische verbanden er bestaan. Met deze terug blik liep BKOR voor de troepen uit: zo’n omvangrijk en diepgravend onderzoek is voor veel gemeenten een verre toekomstdroom.

De reden om in zo’n meerjarenstu-die te investeren was niet zomaar. In Rotterdam wordt veel gesloopt waardoor ook kunst verdwijnt. BKOR kreeg als Rotterdams ex-pert op het gebied van de kunstge-schiedenis en kunst in de (semi-)openbare ruimte veel vragen van burgers, instanties, gemeentelij-ke diensten. Veel meer dan pakweg tien jaar geleden hield het zich in 2015 bezig met de kunstgeschie-denis via restauratie (muurschilde-ring Louis van Roode in Olvehflat), verplaatsing (Marten Toondermo-nument), aanlichting (onder andere de Feniks van Hans Ittmann). Het wist zelfs een nieuw wederopbouw-icoon naar Rotterdam te halen: ‘de giraffen’>pagina 14 van de museaal ge-lauwerde Kees Timmer, tot nog toe een hiaat in de Rotterdamcollec-tie. In een deels daartoe ontworpen setting in het park op het Noorder-eiland herleeft het als een construc-tivistische ode aan de haven stad. Veel beelden kregen in het jaar een lichtplan. Samen werkend met LUCI, het internationale netwerk van licht-experts, ontwikkelde BKOR namens

de gemeente lichtplannen voor weder opbouwkunst om ‘s avonds de stad een ander aanzien te geven, met beelden een verhaal te vertellen over cultuur en over de geschiede-nis van de stad.

Ook de nieuwe werken die BKOR dit jaar opleverde, verhalen over de stad. Dat geldt voor de monumen-ten voor André van der Louw>pagina 31 en voor Tomáš Masaryk>pagina 29 (die in Rotterdam de natie Tsjechoslowa-kije concipieerde) en voor de nesten met zebra>pagina 32 op het Diergaarde-plein ter herinnering aan de dieren-tuin hier waarvandaan dieren na het bombardement de stad in vluchtten. Op muren aan de Oude Binnenweg werden nieuwe jazzportretten>pagina 22

opgeleverd die een link leggen tus-sen het uitgaan van nu en van de-cennia terug, toen jazztonen weer-klonken uit de dancings en cafés in het mondaine vooroorlogse stads-centrum. Zelfs het jonge en expe-rimentele kunstwerk Beijerkoppen, dat technisch vernieuwd werd in 2015, verhaalt over de stad als zijn-de een 24/7 mediapolis en doet dat zo iconisch, dat het diezelfde stad een stukje optilt.

Vaak trok BKOR samen op met Sculpture International Rotterdam, dat de grote aftrap deed van het jaar door in januari een tweede Eerbetoon aan een Avenue>pagina 08

te openen. Deze grote videomani-festatie belichtte opnieuw letterlijk en figuurlijk de Coolsingel om diens artistieke en kosmopolitische po-tentie bloot te leggen. Net als het jaar ervoor kwamen pers en bezoe-kers er in groten getale in de don-kere winterdagen op af. De groot-stedelijkheid van deze manifestatie was en is leidraad in de meerjaren-plannen van Sculpture Internatio-nal Rotterdam voor de Coolsingel en het verlengde daarvan, de rivier over, richting Zuidplein. Daar kan kunst weer een heel andere iden-titeit dienen. Als beheerder van de internationale beeldencollectie hield

Bij de zeven voorspelde hoogtepunten in het NRC-artikel van 2 januari, was CBK Rotterdam

bij vijf ervan betrokken

jaaroverzicht 2015

7

Sculpture International Rotterdam zich bezig met erfgoed en regel-de de herplaatsingen van Rickey, Moore, Körmeling. Deze bestaan-de kunstwerken zijn deel van een levende collectie die Sculpture In-ternational Rotterdam aanvult met permanente en tijdelijke werken, en waarbij de bestaande beelden – vooral ook de wederopbouw iconen – onderwerp werden van film, onderzoek en performances. Scupture International Rotterdam liet een film maken van de perfor-mance>pagina 12 behorende bij het kunstwerk van Elmgreen & Dragset It’s Never Too Late to Say Sorry. Deze ging op het IFFR in premièreen reisde de stad door met een boekpresentatie van performer Wim Konings. Intussen bezongen de Gabosingers het in slechte staat verkerende ‘ding’ van Gabo, waarvoor de aandacht niet mag verslappen.

Via de programma’s maar ook als moederorganisatie zelf was en blijft CBK Rotterdam op de achtergrond bezig om alle contacten en netwer-ken te smeden, de grote lijnen uit te zetten, de gesprekken te voeren met kunstinstellingen in het land en met allerlei diensten en instellingen en burgerinitiatieven in de stad. Daarbij

besteedt het veel netwerkbeheer uit aan de minst zichtbare van de vier programma’s van CBK Rotterdam: het Art Office. Dat publiceerde be-gin 2015 een kloek boek: Onderzoek & Ontwikkeling 2010-2014, met daarin 172 kunstenaarsprojecten en onderzoeken uit deze O&O-regeling. Ze maakten een encyclopedische indeling mogelijk: politiek, geschie-denis, natuur, de mens, systemen. Alle grote thema’s uit de actualiteit en wetenschap kwamen aan bod net als in de bijbehorende tentoonstel-ling Shift&Drift>pagina 11 in TENT. Met boek en tentoonstelling verhaalde CBK Rotterdam over hoe kunste-naars een andere kijk op de wereld en de geschiedenis mogelijk maken. Een voorbeeld was het foto album van een voormalige SS-officier dat Annette Behrens onderzocht en analyseerde in een eigen boekvorm dat door TIME werd opgenomen in de top-15 beste fotoboeken van het jaar. De O&O-projecten tonen hoe kunst grenzen overstijgt, zoals Elian Somers die dubbelsteden onder-zoekt (Juarez-El Paso) of Deird-re Donoghue die discours over het moederschap opzet met theoretici uit verschillende landen en weten-schappen – economie, filosofie – omdat de heren onderzoekers een blinde vlek hebben voor dit onder-

werp. Peter Fengler pakte een door het bedrijfsleven half ontwikkelde technologie voor vinylplatenspelers op om dit, samen met een Zweedse partner, door te ontwikkelen voor grammofoonplaten met driedimen-sionale applicaties. De ene kunste-naar heeft gletsjerijs nodig, de an-der deeltjesversnellers – het zijn er te veel om op te noemen. Kunste-naars onderzoeken botanische tui-nen, microbiologie, migratie, Sovjet-verledens, bibliotheken of proberen met sociale sculptuur de economie van een Filipijns visserseiland uit het slop te trekken.

Er zijn kortom geen grenzen aan de beeldende kunst van deze stad. Rotterdamse kunstenaars zoeken telkens vertrekpunten om te ver-beelden, wat wel bestaat maar an-ders onzichtbaar blijft. Zij zijn de motor van CBK Rotterdam en vice versa – Art Office biedt financie-ringsregelingen en artist-in-resi-dencies, investeringsbijdragen voor opdrachten, investeert kunstenaars in stadsontwikkelingsgebieden, van buurtkunst tot stadspromotie en ex-perimentele hubs, denk aan Motel Mozaïque of Zohokwartier. Zo in-vesteert CBK Rotterdam vooral ook in de kunstenaars die in Rotterdam meer dan ooit een buitengewoon intelligente en onderzoekende be-roepsgroep zijn geworden. En dat is misschien nog wel wat Rotterdam het meest nodig heeft in zo’n tus-senjaar, tussen twee jaren in waarin we slingers in de stad hangen. Kun-stenaars graven voorbij het vernis. Kunst is de lange adem, de reden dat Rotterdam een vitale stad is met zo’n heel eigen identiteit en cultuur die allang niet meer ophoudt bij de stadsmuren.

video still It Is Never Too Late to Say Sorry (2015) van Marieke van der Lippe

inleiding

8

Eer

bet

oo

n aa

n ee

n A

venu

eC

ools

inge

l, 16

janu

ari t

ot 8

feb

ruar

i 201

5 fo

to: J

anne

s L

inde

rs

Voo

r de

twee

de o

peen

volg

ende

win

ter o

pend

e SI

R h

et n

ieuw

e ja

ar m

et e

en a

mbi

tieu

ze b

uite

nten

toon

stel

ling

van

vide

okun

st

aan

de C

ools

inge

l, he

t geb

ied

waa

r SIR

al v

ersc

hille

nde

jare

n ku

nsta

ctiv

iteite

n on

tplo

oit.

Eer

beto

on a

an e

en A

venu

e to

onde

nege

n fil

ms

van

inte

rnat

iona

al g

eren

omm

eerd

e m

aker

s.

Gep

roje

ctee

rd o

p de

gev

els

liete

n de

ze d

e po

tent

ie z

ien

van

de

boul

evar

d al

s ee

n gr

oots

tede

lijke

kun

stro

ute.

16 jan

9

Her

plaa

tsin

g W

all R

elie

f N

o.1

(19

55)

van

Hen

ry M

oore

Wee

na, 1

6 ja

nuar

i 201

5 fo

to: J

anne

s L

inde

rs

Met

de

mar

keri

ng v

an e

en I

nter

nati

onal

e B

eeld

en C

olle

ctie

(SIR

) en

een

ontz

amel

ings

bele

id e

n co

llect

ievo

rmin

g va

n ku

nst i

n de

ope

nbar

e ru

imte

(BK

OR

), or

gani

seer

t CB

K R

otte

rdam

een

tege

nbew

egin

g te

gen

de v

aak

rück

sich

tloz

e sl

oop

van

wed

erop

bouw

arch

itect

uur m

et

inpa

ndig

e ku

nst.

Nat

uurl

ijk w

erd

het c

ompl

eet u

niek

e ba

kste

enre

liëf v

an H

enry

M

oore

zor

gvul

dig

herp

laat

st to

en h

et b

ouw

cent

rum

, waa

r het

dee

l va

n ui

tmaa

kte,

moe

st w

ijken

. In

2015

is h

et re

liëf h

erpl

aats

t in

The

F

irst

tege

nove

r het

Sta

tion

sple

in.

16 jan

10

Ope

ning

New

Ro

man

tic

Sp

irit

TEN

T, 5

feb

ruar

i tot

19

apri

l 201

5fo

to: A

ad H

ooge

ndoo

rn

Met

oud

e ro

t Woo

dy v

an A

men

en

jong

e ho

nd H

idde

van

Sc

hie

brac

ht T

EN

T t

wee

gen

erat

ies

‘rom

anti

ci’ s

amen

, tw

ee

kuns

tena

ars

die

in e

en e

igen

tijd

gew

rich

t bew

ust k

ozen

voo

r fig

urat

ieve

kun

st. V

oor d

e ni

euw

e ku

nst m

oet j

e de

oud

e

held

en k

enne

n, z

egt T

EN

T, d

at te

rugg

rijp

en a

ls m

idde

l zie

t om

het

sig

nale

ren

van

nieu

we

ontw

ikke

linge

n te

dui

den.

De

tent

oons

telli

ng, a

ange

vuld

met

opt

rede

ns e

n ev

ents

, is

een

publ

ieks

trek

ker.

5 feb

11

Ope

ning

ten

toon

stel

ling

Shi

ft &

Dri

ftTE

NT,

5 f

ebru

ari t

ot 1

9 ap

ril 2

015

foto

: Aad

Hoo

gend

oorn

Vie

r jaa

r kun

sten

aars

onde

rzoe

k, in

tota

al 1

72 p

roje

cten

van

de

finan

cier

ings

rege

ling

Ond

erzo

ek &

Ont

wik

kelin

g, b

unde

lde

Art

O

ffice

in e

en p

ublic

atie

. Dez

e kr

eeg

een

ency

clop

edis

che

aanp

ak:

gesc

hied

enis

, nat

uur,

de m

ens,

sys

tem

en e

n an

dere

the

ma’s

en o

nder

zoek

sgeb

iede

n. D

e re

ikw

ijdte

van

de

Rot

terd

amse

ku

nst b

leek

gro

ot, d

e kw

alite

it ho

og. D

e bo

ekpr

esen

tati

e gi

ng

verg

ezel

d va

n ee

n te

ntoo

nste

lling

in T

EN

T.

5 feb

12

“It i

s ne

ver t

oo la

te to

say

sor

ryyy

y!”

roep

t Wim

Kon

ings

al

een

paar

jaar

om

12

uur ‘

s m

idda

gs o

p de

Coo

lsin

gel.

Voo

r SIR

vo

ert h

ij de

ze p

erfo

rman

ce v

an E

lmgr

een

& D

rags

et u

it. O

m d

e ac

hter

gron

den

van

deze

vlu

chti

ge k

unst

te b

elic

hten

, lie

t SIR

een

film

mak

en d

oor M

arie

ke v

an d

er L

ippe

. Dit

, en

de u

itga

ve v

an

Kon

ings

’ 366

sorr

y-ra

ppor

ten,

leid

de to

t een

Z-F

iles

en a

nder

e bo

ekpr

esen

tati

es e

n fil

mve

rton

inge

n.

Ver

toni

ng f

ilm It

Is N

ever

To

o La

te T

o S

ay S

orr

y,

Mar

ieke

van

der

Lip

peV

an N

elle

fabr

iek,

6 f

ebru

ari 2

015

vide

o st

ill:

Mar

ieke

van

der

Lip

pe

6 feb

13

Ver

toni

ng f

ilm It

Is N

ever

To

o La

te T

o S

ay S

orr

y,

Mar

ieke

van

der

Lip

peV

an N

elle

fabr

iek,

6 f

ebru

ari 2

015

vide

o st

ill:

Mar

ieke

van

der

Lip

pe

Zo

nneh

oo

fd (

1964

) va

n C

arel

Kne

ulm

an

Pla

atsi

ng o

p K

lein

pold

erpl

ein,

11

maa

rt 2

015

foto

: Aad

Hoo

gend

oorn

In 2

015

wer

d he

t Zon

neho

ofd

(196

4) v

an C

arel

Kne

ulm

an in

he

t mus

eum

voo

r ver

wee

sde

beel

den

op h

et K

lein

pold

erpl

ein

gepl

aats

t, ee

n pr

ojec

t van

Obs

erva

tori

um e

n B

KO

R.

Sind

s 20

12 s

taan

er 1

5 zw

arte

sok

kels

ond

er d

e fly

-ove

rs,

die

wor

den

voor

zien

van

ver

wee

sde

beel

den;

kun

stw

erke

n di

e el

ders

in d

e st

ad o

verb

odig

of d

aklo

os z

ijn g

ewor

den.

H

et Z

onne

hoof

d st

ond

voor

heen

op

een

scho

olpl

ein.

11 mrt

14

Her

plaa

tsin

g ‘d

e gi

raff

en’ (

1964

) va

n K

ees

Tim

mer

Noo

rder

eila

nd, 1

9 m

ei 2

015

foto

: Vin

cent

Pet

it /

BK

OR

arc

hief

Met

het

moz

aïek

nab

ij he

t Mar

coni

plei

n en

de

phoe

nix

aan

het

Post

gebo

uw h

ad R

otte

rdam

al e

nkel

e ku

nstw

erke

n va

n K

ees

Tim

mer

in d

e op

enba

re r

uim

te, m

aar m

oest

het

ste

llen

zond

er

een

van

Tim

mer

s ze

ldza

me

non-

figur

atie

ve b

eeld

en. T

ot 2

015.

BK

OR

en

SIR

wis

ten

een

Am

ster

dam

s dr

aadp

last

iek

van

Tim

mer

te b

emac

htig

en, h

et w

erd

gere

stau

reer

d, e

n he

rpla

atst

in

een

dee

ls d

aart

oe o

ntw

orpe

n pa

rkje

op

het N

oord

erei

land

. H

oew

el a

bstr

act k

reeg

het

toch

de

bijn

aam

‘de

gira

ffen

’.

19 mei

15

Sta

rt k

unst

rout

e R

o H

eilb

ron:

ee

rbet

oo

n aa

n ee

n ku

nsta

rbei

der

Wes

t-K

ruis

kade

, 3 t

ot 3

1 ju

li 20

15fo

to: M

ax D

eret

a

De

maa

tsch

appe

lijk

bew

ogen

Ro

Hei

lbro

n, e

en v

an d

e be

lang

rijk

ste

Suri

naam

se k

unst

enaa

rs e

n la

ng in

Rot

terd

am

acti

ef, w

erd

in d

e zo

mer

doo

r BK

OR

op

de k

aart

gez

et, l

ette

rlijk

, m

et e

en te

ntoo

nste

lling

srou

te e

n ui

tgeb

reid

info

rmat

ieve

rout

ekaa

rt. B

KO

R e

xpos

eerd

e zi

jn s

child

erije

n en

gra

fisch

e w

erke

n in

eta

lage

s en

pan

den

op d

e W

est-

Kru

iska

de, d

é Su

rina

amse

hoo

fdst

raat

van

Rot

terd

am. D

e op

enin

g vo

nd

plaa

ts o

p 3

juli,

tijd

ens

Ket

i Kot

i.

3 juli

16

Sta

rt T

he E

nd o

f N

orm

alTE

NT,

11

juli

tot

4 ok

tobe

r 20

15fo

to: A

ad H

ooge

ndoo

rn

Kun

sten

aar M

ette

Ste

rre,

bek

end

om h

aar t

heat

rale

pe

rfor

man

ces,

doe

t ond

erzo

ek n

aar t

radi

tion

ele

ritu

elen

en

kost

uum

s in

ver

schi

llend

e cu

ltur

en. I

n de

zom

er b

egel

eidd

e ze

sam

en m

et t

utor

en in

TE

NT

tw

aalf

jong

eren

om

sam

en te

wer

ken

aan

een

stra

atpa

rade

die

in p

rem

ière

gaa

t tijd

ens

het

Kun

st in

het

Wit

te d

e W

ith

Kw

arti

er fe

stiv

al in

sep

tem

ber.

Pub

liek

was

wel

kom

om

de

opbo

uw e

n he

t lee

rpro

ces

van

dich

tbij

mee

te m

aken

.

11 juli

17

Ope

ning

All

beg

ins

wit

h A

TEN

T, 1

6 ju

li to

t 28

sep

tem

ber

2015

foto

: Aad

Hoo

gend

oorn

Met

per

form

ance

s va

n Ja

nnek

e va

n de

r Put

ten

en v

an C

hris

tian

G

alar

reta

beg

on A

ll be

gins

wit

h A

van

Jann

eke

van

der P

utte

n, e

en

van

de s

olot

ento

onst

ellin

gen

waa

rmee

TE

NT

een

pod

ium

bie

dt

voor

opk

omen

d ta

lent

. Met

gel

uid,

ste

m, z

ang,

haa

r lic

haam

gee

ft

Van

der

Put

ten

haar

kun

sten

aars

chap

vor

m m

et w

ande

linge

n en

lu

iste

rtoc

hten

als

ver

trek

punt

.

16 juli

18

Uit

reik

ing

TEN

T A

cad

emy

Aw

ard

sC

iner

ama,

17

juli

2015

foto

: Aad

Hoo

gend

oorn

Een

team

van

sco

uts

was

ero

puit

gega

an o

m d

e be

ste

jong

e vi

deok

unst

van

Ned

erla

nd e

n ga

stla

nd I

talië

te s

elec

tere

n. D

oel:

de ja

arlij

kse

TE

NT

Aca

dem

y A

war

ds. T

ijden

s de

Aw

ards

how

in

een

uit

verk

ocht

Cin

eram

a w

erde

n de

gen

omin

eerd

e fil

ms

geto

ond

en r

iep

de ju

ry S

ara

Bac

hour

uit

tot w

inna

ar. Z

e w

on

een

arti

st-i

n-re

side

nce

bij C

areo

f in

Mila

an, m

et w

erkb

udge

t. D

e fil

ms

war

en d

e he

le z

omer

nog

in T

EN

T te

zie

n en

gin

gen

inte

rnat

iona

al o

p to

urne

e.

17 juli

19

Ope

ning

On

the

Oth

er S

ide

of

Rea

lity

TEN

T, 2

5 ju

li to

t 4

okto

ber

2015

foto

: Aad

Hoo

gend

oorn

Toe

n he

t Zom

erca

rnav

al w

egen

s sl

echt

wee

r wer

d af

gela

st,

ging

het

fees

t toc

h do

or, i

n T

EN

T. E

en p

erfo

rman

ce v

an

mod

eont

wer

per M

arga

Wei

man

s di

e ge

plan

d st

ond

voor

de

stra

atpa

rade

, wer

d bi

nnen

shui

s ov

erde

kt u

itge

voer

d. D

anse

rs,

mod

elle

n en

een

bra

ssba

nd s

how

den

haar

mon

umen

tale

m

ode-

inst

alla

tie,

geï

nspi

reer

d op

het

Car

ibis

ch C

arna

val.

In 2

016

zou

TE

NT

de

para

de o

pnie

uw o

rgan

iser

en, i

n P

alai

s de

Tok

yo, P

arijs

.

25 juli

20

Pro

efop

stel

ling

Kis

sing

Ear

th

van

Ola

fur

Elia

sson

Sta

tion

sple

in, 1

8 au

gust

us 2

015

foto

: Jan

nes

Lin

ders

Kun

st in

de

open

bare

rui

mte

ver

oorz

aakt

in 2

015

veel

com

mot

ie:

onde

rhou

d G

abo,

loca

tie

Zad

kine

, wel

of g

een

‘bal

len’

op

het

Stat

ions

plei

n. M

aar E

liass

ons

defin

itie

ve o

ntw

erp

was

er n

og

niet

, eer

st w

ilde

hij m

et e

en p

roef

opst

ellin

g fo

rmaa

t en

loca

tie

beki

jken

. Met

zijn

kun

stw

erk

wil

de s

tad

de v

olto

oiin

g va

n di

t ge

bied

bek

rone

n.

18 aug

21

Spe

lwee

kend

KN

STM

PP

N,

Wit

te d

e W

iths

traa

t, 1

2 en

13

sept

embe

r 20

15fo

to: A

ad H

ooge

ndoo

rn

CB

K R

otte

rdam

ont

wik

kelt

educ

atie

ve t

raje

cten

voo

r alle

rlei

le

efti

jden

en

groe

pen,

wor

ksho

ps e

n te

ntoo

nste

lling

en e

n ro

ndle

idin

gen.

In

sept

embe

r pre

sent

eerd

e he

t KN

STM

PP

N,

een

kuns

tkaa

rtsp

el. G

eric

ht o

p le

erlin

gen

voor

tgez

et o

nder

wijs

is h

et e

en s

pel w

aar j

e as

soci

ëren

d en

bea

rgum

ente

rend

je

win

kans

en v

ergr

oot.

Ver

krijg

baar

in T

EN

T w

erd

het d

aar

gela

ncee

rd m

et e

en s

peci

aal K

NST

MP

PN

spe

lwee

kend

.

12 sep

22

Ont

hulli

ng d

rie

nieu

we

jazz

port

rett

enO

ude

Bin

nenw

eg, 1

3 se

ptem

ber

2015

foto

: Max

Der

eta

Hon

derd

jaar

gel

eden

gol

d R

otte

rdam

al a

ls m

oder

n, n

iet d

oor

arch

itect

uur m

aar d

oor d

e m

uzie

k, ja

zz, d

anci

ngs.

Met

inm

idde

ls

tien

jazz

port

rett

en o

p de

gev

els,

is d

e O

ude

Bin

nenw

eg e

en

onco

nven

tion

ele

maa

r sw

inge

nde

hist

oris

che

jazz

rout

e ge

wor

den.

In 2

015

liet B

KO

R in

sam

enw

erki

ng m

et R

JAM

nog

dri

e m

usic

i doo

r str

ipte

kena

ars

vere

euw

igen

: Nic

o de

Roo

y (M

arti

n L

odew

ijk),

Mit

sey

Smee

kens

(L

oren

zo d

e B

ruin

) en,

op

de fo

to,

Pie

t Noo

rdijk

(D

ick

Mat

ena)

.

13 sep

23

Ont

hulli

ng f

otop

roje

ct D

e H

aven

bar

on

van

Free

k va

n A

rkel

Hou

tlaa

n, 1

6 se

ptem

ber

2015

foto

: Fre

ek v

an A

rkel

Free

k va

n A

rkel

ken

t als

gee

n an

der d

e ha

ven

van

Rot

terd

am, a

lle

plek

ken

en g

ezic

htsp

unte

n. D

e V

vE v

an h

et n

ieuw

e w

oonc

ompl

ex

De

Hav

enba

ron

vroe

g he

m o

m v

oor d

e en

tree

halle

n dr

ie

foto

wan

den

te m

aken

, om

sta

d en

hav

en te

ver

bind

en. A

rt O

ffice

dr

oeg

met

een

inve

ster

ings

bijd

rage

bij

aan

de d

rie

foto

wan

den

die

’s av

onds

ver

licht

wor

den

en z

icht

baar

zijn

van

af d

e st

raat

.

16 sep

24

The

Big

Dra

wTE

NT,

3 e

n 4

okto

ber

2015

foto

: Aad

Hoo

gend

oorn

Vak

man

scha

p w

as h

et t

hem

a va

n te

kenf

esti

val T

he B

ig D

raw

, be

doel

d om

iede

reen

uit

te n

odig

en o

m z

elf t

e ga

an te

kene

n.

TE

NT

org

anis

eerd

e da

arom

een

gra

tis

wor

ksho

p m

et S

ilas,

die

bezo

eker

s de

kne

epje

s va

n na

tuur

getr

ouw

teke

nen

bijb

rach

t. H

ij br

acht

kla

ssie

ke v

aard

ighe

den

in e

en h

eden

daag

s ja

sje.

3 okt

25

Ope

ning

Rad

iant

van

Nic

ky A

ssm

ann

TEN

T, 1

5 ok

tobe

r 20

15 t

ot 3

1 ja

nuar

i 201

6fo

to: A

ad H

ooge

ndoo

rn

In 2

015

maa

kt T

EN

T o

pnie

uw v

eel g

ebru

ik v

an d

e ho

ge

ram

en d

ie h

et b

ij de

ver

bouw

ing

in 2

014

kree

g, e

n w

aar d

e re

lati

ef o

nbek

ende

Nic

ky A

ssm

ann

met

haa

r maj

estu

eus

bew

egen

de li

chti

nsta

llati

e ve

el b

ezoe

k tr

ok. H

aar m

et

licht

, mec

hani

ca e

n ab

stra

cte

geom

etri

e ge

vorm

de o

euvr

e le

verd

e ee

n so

lote

ntoo

nste

lling

op

waa

rmee

ze

een

over

nigh

t pu

blie

kslie

velin

g w

erd

en la

ndel

ijke

beke

ndhe

id k

reeg

.

15 okt

26

Z-F

iles

#13

, Lo

uis

van

Ro

od

e,

Rot

terd

amse

Sch

ouw

burg

, 29

okto

ber

2015

foto

: Aad

Hoo

gend

oorn

In 2

015

orga

nise

erde

n B

KO

R e

n SI

R z

es e

diti

es v

an d

e re

izen

de

talk

show

Z-F

iles,

met

inte

rvie

ws,

pre

sent

atie

s en

min

i-co

llege

s ov

er k

unst

in d

e op

enba

re r

uim

te in

al z

ijn fa

cett

en. Z

e ve

rhaa

lden

ove

r str

eet a

rt, E

urop

a, d

e re

lati

es t

usse

n ku

nst e

n

arch

itect

uur,

de g

eres

taur

eerd

e m

uurs

child

erin

g va

n L

ouis

van

Roo

de in

de

Olv

ehfla

t en

de h

erpl

aats

te 1

989

van

John

Kör

mel

ing.

29 okt

27

Ope

ning

ten

toon

stel

ling

Mo

tio

n/La

bo

ur/M

achi

nery

TEN

T, 2

9 ok

tobe

r 20

15 t

ot 1

7 ja

nuar

i 201

6fo

to: A

ad H

ooge

ndoo

rn

Een

van

de

inte

rnat

iona

le c

urat

oren

waa

r TE

NT

mee

wer

kt w

as

dit j

aar M

anue

l Seg

ade,

die

de

groe

pste

ntoo

nste

lling

Mot

ion

/L

abou

r /M

achi

nery

maa

kte

en d

aarn

a di

rect

eur C

A2M

wer

d.

De

tent

oons

telli

ng v

erke

nde

met

een

ste

vig

acti

vite

itenp

rogr

amm

a

actu

ele

noti

es r

ond

arbe

id e

n de

sta

d va

n m

icro

- to

t mac

roni

veau

. D

e ex

posa

nten

war

en R

otte

rdam

se e

n in

tern

atio

nale

kun

sten

aars

di

e on

derz

oek,

vaa

k O

&O

-pro

ject

en, n

aar m

aats

chap

pelij

ke

kwes

ties

in h

un k

unst

ver

wer

ken.

29 okt

28

Dan

za M

acab

ra /

Hal

low

een

van

TEN

T en

Wor

min

Wor

m, 3

1 ok

tobe

r 20

15fo

to: A

ad H

ooge

ndoo

rn

Mus

eum

nach

t, A

rt R

otte

rdam

, fes

tiva

ls, v

rijd

agav

ondo

pens

tel-

linge

n, c

once

rten

, ope

ning

en e

n af

terp

arti

es: T

EN

T w

as o

ok

in 2

015

wee

r vaa

k ’s

avon

ds o

pen.

Zo

bren

gt h

et c

ultu

ur in

het

ui

tgaa

nsle

ven

van

de s

tad.

Het

wer

kte

daar

bij s

amen

met

Kun

st-

bloc

k en

par

tner

s in

de

stra

at z

oals

Wor

m w

aarm

ee h

et d

it ja

ar

voor

de

derd

e ke

er h

un g

ezam

enlij

ke e

n ex

trav

agan

t spe

ctac

ulai

re

Hal

low

eenf

eest

gaf

. Een

clu

bnig

ht m

et k

unst

optr

eden

s, v

oor

iede

reen

toeg

anke

lijk.

31 okt

29

Ont

hulli

ng m

onu

men

t vo

or

T.G

. Mas

aryk

va

n H

ans

Cit

roen

Gel

ders

ekad

e, 5

nov

embe

r 20

15fo

to: M

ax D

eret

a

In o

ktob

er 1

914

sche

tste

filo

soof

en

polit

icus

Tom

áš M

asar

yk in

R

otte

rdam

, in

het t

oenm

alig

e W

eim

ar H

otel

, de

cont

oure

n va

n de

nie

uwe

repu

blie

k T

sjec

hosl

owak

ije. H

ans

Cit

roen

ver

taal

de

deze

bep

alen

de g

esch

iede

nis

in e

en g

elaa

gd m

onum

ent.

Een

eeu

w n

a M

asar

yks

verb

lijf w

erd

dit o

p na

geno

eg d

ezel

fde

loca

tie

onth

uld

door

Fra

ns W

eisg

las,

in b

ijzijn

van

de

Tsj

echi

sche

en

Slo

waa

kse

amba

ssad

eurs

en

dele

gati

es.

5 nov

30

Ont

hulli

ng H

and

wis

sel v

an N

ico

Par

levl

iet

Bre

de H

illed

ijk, 2

0 no

vem

ber

2015

foto

: Sal

ih K

ilic

Bew

oner

s ha

dden

een

oud

e ha

ndw

isse

l gev

onde

n ui

t de

tijd

da

t vee

l tre

inen

doo

r Zui

d re

den,

van

en

naar

de

have

n. Z

ij be

nade

rden

CB

K R

otte

rdam

, en

BK

OR

liet

Nic

o P

arle

vlie

t een

on

twer

p te

kene

n. D

aari

n m

aakt

e hi

j dez

e ou

de w

isse

l ond

erde

el

van

een

mon

umen

taal

en

eige

ntijd

s ku

nstw

erk.

Inm

idde

ls

omri

ngd

door

nie

uwbo

uw e

n ge

reno

veer

de s

tads

dele

n, h

erin

nert

di

t kun

stw

erk

aan

het a

rbei

ders

verl

eden

dat

zo

bepa

lend

is

gew

eest

voo

r de

opbl

oei v

an R

otte

rdam

Zui

d.

20 nov

31

Ont

hulli

ng m

onu

men

t vo

or

And

ré v

an d

er L

ouw

va

n H

erm

an L

amer

sTi

mm

erhu

is, 2

1 no

vem

ber

2015

foto

: Aad

Hoo

gend

oorn

Vel

en h

erin

nere

n zi

ch A

ndré

van

der

Lou

w a

ls e

en to

egan

kelij

ke

burg

emee

ster

, vri

ende

n en

par

tijg

enot

en r

icht

ten

een

com

ité o

p te

r nag

edac

hten

is. O

p hu

n ve

rzoe

k bo

og B

KO

R z

ich

over

de

opga

ve v

oor e

en m

onum

ent e

n vr

oeg

Her

man

Lam

ers.

Dez

e on

twie

rp e

en r

uim

telij

ke in

stal

lati

e m

et b

ronz

en

men

sfigu

ur in

de

wan

delg

ange

n, t

usse

n de

men

sen,

maa

r zijn

af

gew

ende

blik

ric

htin

g de

ver

te is

enk

el z

icht

baar

van

ver

af,

vana

f de

pati

o op

str

aatn

ivea

u.

21 nov

32

Ont

hulli

ng Z

ebra

in d

e ne

sten

va

n H

erm

an L

amer

sD

ierg

aard

esin

gel,

28 n

ovem

ber

2015

foto

: Sal

ih K

ilic

Vie

r ooi

evaa

rsne

sten

met

in é

én d

aarv

an e

en z

ebra

, doo

r Ate

lier

LE

K ‘s

avo

nds u

itgel

icht

, wer

den

onth

uld

op h

et h

erin

geri

chte

pl

eint

je a

an d

e D

ierg

aard

esin

gel.

Her

man

Lam

ers m

aakt

e di

t to

egan

kelij

k ui

tzie

nde

en s

urre

alis

tisc

he o

ntw

erp

in o

pdra

cht

van

BK

OR

en

de A

llian

tie

Wes

t-K

ruis

kade

. Beh

alve

rui

mte

lijk

func

tion

eert

het

als

her

inne

ring

aan

de

dier

gaar

de d

ie o

oit h

ier l

ag

en w

aaru

it di

eren

vlu

chtt

en n

a he

t bom

bard

emen

t van

mei

194

0.

28 nov

33

Ont

hulli

ng V

olt

van

Dan

iël v

an N

esH

eer

Vra

nkep

lein

, 7 d

ecem

ber

2015

foto

: Dan

iël v

an N

es

In o

pdra

cht v

an T

enne

T T

SO e

n m

et s

teun

van

het

Art

Offi

ce,

ontw

ierp

Dan

iël v

an N

es h

et k

unst

wer

k Vo

lt: e

en w

eeld

erig

e om

hulli

ng v

an e

en o

liedr

ukhu

isje

. Dit

met

alen

hek

wer

k w

erd

met

een

lase

r uit

gesn

eden

, oud

e de

cora

tiev

e st

ijlen

met

hed

enda

agse

st

reet

art

ver

enig

end.

Met

zul

ke in

vest

erin

gsbi

jdra

gen

wil

Art

O

ffice

een

klim

aat v

oor s

tede

lijke

kun

stop

drac

hten

sti

mul

eren

.

7 dec

34

03/01 TENT Hot Chocolate Artist Tour met Silvia B.

07/01 SIR Wekelijkse performances It’s Never Too

Late to Say Sorry van Elmgreen & Dragset door Wim Konings op de Coolsingel

09/01 TENT Hot Chocolate Artist Tour met Anna van Leeuwen

11/01 TENT Performance Deirdre Donoghue

15/01 BKOR Restauratie muurschildering Rolpolis,

Raephorststraat, Rotterdam Noord

16/01– SIR 08/02 Start Videomanifestatie Eerbetoon aan

een Avenue aan de Coolsingel, inclusief verschillende rondleidingen en begin wekelijkse optredens Gabosingers,

elke vrijdag

16/01 SIR Herplaatsing Wall Relief No. 1 van Henry Moore aan het Weena

17/01 TENT Performance Art’s Birthday / Art in the

parking Space door TENT in Muhka, Antwerpen

18/01 TENT Performance Anja Novak

24/01– Art Office17/05 Tentoonstelling In Stock: Rotterdamse

fotografie samengesteld door Otto Snoek in Kunstuitleen Rotterdam

25/01 TENT Boekpresentatie Ukrainian Crossroads van Otto Snoek

26/01 SIR Filmpremière It Is Never Too Late to Say

Sorry en boekpresentatie 366 Sorry-rapporten op het IFFR in LantarenVenster

29/01 BKOR Z-Files #8 Op zoek naar Europa,

symposium en filmvertoning Messages from Paradise#2 van Daniela Swarowsky

in Worm

03/02 BKOR Verwijdering muurschildering Nico Benschop De aarde is een bol met een laag schimmel eromheen,

Jacobusstraat, Centrum

05/02– TENT 19/04 Opening tentoonstellingen Shift & Drift en New Romantic Spirit, met rondleidingen

en maandelijkse kunstavonden samen met Kunstblock en De Derde Dinsdag

06/02 TENT Boekpresentatie Katarina Zdjelar

06/02 SIR Z-Files #9 It Is Never Too Late to Say Sorry

& 366 Sorry-Rapporten, symposium en filmvertoning in de Van Nellefabriek tijdens Art Rotterdam

06/02 Art Office Jaime Levinas Rotterdam Devoid,

lichtinstallatie in de Hofpoort tijdens Art Rotterdam

(PUBLIEKS)ACTIVITEITEN 2015

Her

plaa

tsin

g W

all R

elie

f no.

1 (1

955)

va

n H

enry

Moo

re (f

oto:

Jann

es L

inde

rs)

Ope

ning

New

Rom

anti

c Spi

rit i

n T

EN

T

(fot

o: A

ad H

ooge

ndoo

rn)

35

06/02 BKOR Verplaatsing monument Marten Toonder

09/02 BKOR Overtekening muurschilderingen Dolf

Henkes op Katendrecht door Atelier Leo Mineur vanwege verwachte sloop

10/02 Art Office Oplevering Tromp the Scene, Sabrina Chou

19/02 BKOR Oplevering muurschildering Extra Large #5

van Opperclaes bij Station Hofplein

20/02 BKOR Boekpresentatie Eksit van Kees Vermeer in Worm

21/02 BKOR Onthulling Night Vision van Thijs Kelder,

serie reliëfs aan gevel Worm

01/03 Art Office en TENT Boekpresentatie Onderzoek &

Ontwikkeling en rondleiding Neem een loopje met V&B

05/03 BKOR Bijeenkomst rond kunstplannen Wat te

doen met de Maas…? #1, in Villa Zebra

06/03 TENT Kunstavond XXL met Superduo, Kunstblock en TENT

07/03 TENT Museumnacht met optredens van Superduo en Hidde van Schie

07/03– Art Office 05/04 Deelname Bert Frings na O&O-onderzoek

technieken aan Eternal Lines bij Zic Zerp Gallery

11/03 TENT Avondprogramma met Hidde van Schie,

Woody van Amen, Hans den Hartog Jager

11/03 BKOR Herplaatsing sculptuur Zonnehoofd van

Carel Kneulman aan het Kleinpolderpark

18/03 BKOR Restauratie en herplaatsing Zitplaats van

Jeroen Doorenweerd aan de Bergsingel

21/03– Art Office09/05 Tentoonstelling O&O-onderzoek Katarina Zdjelar In the Wildness with Carl Hagenbeck in Spazioa, Italië

22/03 Art Office12/04 Tentoonstelling Peter Koole A Crushed

Image (20 Years after Srebrenica) bij Stroom, Den Haag

22/03 TENT Rondleiding Neem een loopje met Woody van Amen

01/04 Art Office Aanvang artist-in-residencies Fucking

Good Art bij Luxor Factory in Zwitserland en O’i mei in Milaan, voor O&O-onderzoek anarchisme

01/04 Art Office Deelname Aletta de Jong aan Joya Arte +

Ecologia in Almería, Spanje

01/04– TENT 06/04 Opening tentoonstelling Frame the Artist

06/04 Art Office Start groepstentoonstelling Boomers Art,

partners in time’ in de WTC Art Gallery, Rotterdam

10/04 TENT Workshop Instrumenten bouwen met Yuri Landman

11/04 TENT Rondleiding Hidde van Schie en concert

Yuri Landman en Friday Wilkinson

12/04 TENT Rondleiding Neem een loopje met Jeroen Jongeleen

15/04 SIR Terugplaatsing Two Turning Vertical

Rectangles van George Rickey op het Binnenwegplein

Sabr

ina

Cho

u, T

rom

pe th

e sce

ne, 2

015

(O&

O-b

ijdra

ge)

36

16/04 SIR Z-Files #10 over John Körmeling

wegens onthulling gerestaureerde 1989 op de Hillekopflat, met symposium in LantarenVenster

16/04 BKOR Lezing Wederopbouw oostelijke

binnenstad door Siebe Thissen bij Letteren 010 aan de Hoogstraat

19/04 TENT Rondleiding voor kinderen Neem een loopje met Ernest van der Kwast

25/04– Art Office 26/07 Tentoonstelling Hoffnungen und andere

Albträume van Sara Rajaei in Kunstverein Schwerin, Duitsland

01/05– TENT 05/07 Opening The Museum of Unconditional

Surrender en solotentoonstellingen Priscila Fernandes en Eva Olthof,

met rondleidingen en maandelijkse kunstavonden samen met Kunstblock

en de live shows van De Derde Dinsdag

01/05 Art Office Artist-in-residency Toine Horvers voor twee

maanden in muziekcentrum MIAM, Istanbul

03/05 TENT Rondleiding Neem een loopje met

Niekolaas Johannes Lekkerkerk

05/05 BKOR Fototentoonstelling Met de Cup op de Kiek

door John Blaak in Voetbalclub Feyenoord

08/05 BKOR Presentatie Kunstroutekaart Singeltracé

over kunst en erfgoed rond de singels

08/05 TENT Event Joel Autio. An Introduction door

TENT in Het Wilde Weten

11/05 BKOR Rondleiding internationale delegatie LUCI-

netwerk door centrum Rotterdam

11/05 Educatie Atelierproject OBS de Wilgenstam en RKBS Imelda

13/05 BKOR Z-Files #11 Street Art – Now & Beyond,

symposium met presentaties in Het Nieuwe Instituut

14/05 BKOR Onthulling kunstbijdragen van Dirk Rutten

en Minke Themans in Museum R’dam ’40-‘45

17/05 TENT Boekpresentatie Eva Olthof

19/05 BKOR Herplaatsing ‘de giraffen’ van Kees Timmer

in park Noordereiland

20/05 TENT Boekpresentatie Kairos Time

22/05 TENT Event What are we up against and what are

the possibilities?

22/05 Art Office25/05 Deelname Dineke van Huizen aan Joshua Treenial, festival in de woestijn van Californië, VS

27/05 BKOR Onthulling monument RDM-er van Cor

Kraat op RDM-Werf in Heijplaat

31/05 TENT Boekpresentatie Gees Voorhees en Jan Kleinjan

31/05 TENT Rondleiding Rieke Vos

04/06 TENT Event Strategies of Empowerment door Anne Hjort Guttu

04/06 BKOR Bijeenkomst rond kunstplannen Wat te

doen met de Maas…? #2, in Paviljoen aan het Water, Brielselaan

Z-F

iles #

11, S

tree

t Art

(fot

o: M

ax D

eret

a)

Perf

orm

ance

van

Cha

rlem

agne

Pal

esti

ne

tijd

ens Z

-File

s #10

John

Kör

mel

ing

(fot

o: A

ad H

ooge

ndoo

rn)

37

05/06 Art Office Studiereizen Jack Segbars en Sarah

Zuest SAAS FEE Summer Institute of Art, Zwitserland

06/06 TENT Event A Night at the Museum

06/06 Art Office Opening 10 tégen 1 van Helma Vlemmings

in de Zeetoren, Hoek van Holland

08/06 Art Office TFHMF Award van Tupajumi toegekend

08/06 BKOR Nieuwe muurschildering op gevel Odeon

door Aniel Mohanlal, Amy Boekhout en Onno van Leeuwen, Gouvernestraat

10/06 BKOR Onthulling van de Klimplant van Christine

Saalfeld op het Bloemhofplein

18/06 TENT Event Precarious Pedagogies: Knowledge

Production in the Age of Cognitive Capitalism

18/06– Art Office28/06 Deelname Hieke Pars en Anne Karin

ten Bosch aan Between Realities, de Nederlandse deelname aan de PQ,

Praagse Quadriënnale

19/06 SIR Tentoonstelling en performance It’s Never

Too Late to Say Sorry van Elmgreen & Dragset in het ZKM, Karlsruhe

21/06 TENT Boekpresentaties Benjamin Li en Janine Schrijver

27/06 TENT Event en presentaties Piet Zwart Institute

29/06 TENT Rondleiding 100% Muhka

30/06 Art Office Aanvang fotoproject Anjes Gesink De Echte

Wilde Dieren in Diergaarde Blijdorp

01/07 Art Office Acht Rotterdamse kunstenaars te gast

in artist-in-residency Orangemann in Ampelhaus, Dresden met tentoonstelling

in augustus en september

01/07– Art Office31/12 Gil&Moti artist-in-residency in Bazel,

Zwitserland

01/07 TENT Eindpresentatie Piet Zwart Institute

03/07– BKOR31/07 Tentoonstelling en kunstroute met werken van Ro Heilbron op locaties West-

Kruiskade met plattegrond

04/07 Art Office Opening Keilefest met steun Art Office

07/07 BKOR Oplevering muurschildering Extra Large #6

van Opperclaes bij Station Hofplein

08/07 BKOR Oprichting werkgemeenschap Kleinpolder

10/07 TENT Start educatieproject Summer School met

18 kunstenaars, events, rondleidingen

11/07– TENT04/10 Educatietraject The End of Normal Mette

Sterre

16/07– TENT28/09 Opening tentoonstelling All Begins

With A van Janneke van der Putten, met rondleidingen en maandelijkse kunstavonden samen met Kunstblock

en De Derde Dinsdag

Chr

isti

ne S

aalf

eld,

de K

limpl

ant

Ope

ning

Ro

Hei

lbro

n (f

oto:

Max

Der

eta)

38

17/07– TENT04/10 TENT Academy Awards in Cinerama, met aansluitend tentoonstelling

genomineerde films

25/07– TENT04/10 Opening tentoonstelling On the Other Side

of Reality met Marga Weimans

01/08 Art Office Deelname Wim Schermer aan Primitive

Sense Art Festival in Shinamo, Japan, met twee maanden artist-in-residency

04/08 BKOR Technisch onderhoud multimediakunstwerk

Beijerkoppen door Jan Misker

18/08 CBK R’DAM Proefopstelling Kissing Earth van Olafur

Eliasson op het Stationsplein

20/08 CBK R’DAM Aanbieden van rapport Inventarisatie en

Beoordeling Kunstwerken in de Openbare Ruimte aan College van B&W

26/08 TENT Traject 100% hedendaags, rondleiding,

docentenavond, en verschillende workshops

27/08 SIR Verwerving indemniteit De Kooning

sculpturen aan het Weena

28/08 BKOR Z-Files #12 Flashbacks, vooruitblikken en

visioenen, symposium met interviews in Worm, inclusief presentatie Z-Files krant Nr.2 Kunst en de Stad en Routekaart Art & Architecture in samenwerking met OMI

01/09 Art Office Vervolgtraject Melle Smets The Turtle, het ontwikkelen van een Ghanese auto

06/09 SIR Eerste van een reeks zondagtours De Coolsingel als Monument door Marly Weemen

07/09 Art Office Installatie Take me to the River,

kinetisch kunstwerk Eddy Kaijser bij Wereldhavendagen

07/09 Art Office Uitvoering Straatsieraad, herdenkings-

monument 15 augustus 1945 door Han Goan Lim

10/09 TENT Opening festival De Wereld van Witte de

With Kwartier, in TENT en Kunstblocktours

12/09– BKOR11/10 Kunstroute Arte Concordia De Tuilerieën

aan de Avenue Concordia

12/09– CBK R’DAM13/09 Spelweekend KNSTMPPN

13/09 BKOR Drie nieuwe Jazzportretten aan de Oude

Binnenweg: Piet Noordijk, Nico de Rooy en Mitsey Smeekens, door Dick Matena, Martin Lodewijk en Lorenzo de Bruin

15/09 Art Office Studiereis en artist-in-residency David

Elshout in naar Yawalapiiti Aledeia in het Xingu reservaat in Mato Grosso

16/09 Art Office Opening tentoonstelling Marleen van

Wijngaarden in Seoul, O&O-bijdrage

16/09 Art Office Deelname FotoFever Paris Photo door

Hester Scheurwater

16/09 Art Office Oplevering Zachte wanden in het Taalhuis

door Clara Froger

16/09 Art Office Onthulling fotoproject De Havenbaron

van Freek van Arkel, in complex aan de Houtlaan, Rotterdam

Rep

ordu

ctie

s van

de

Jazz

port

rett

en

(fot

o: M

ax D

eret

a)

Mar

ga W

eim

ans,

On

the O

ther

Sid

e of

Rea

lity

(fot

o: A

ad H

ooge

ndoo

rn)

39

24/09 TENT Event An encounter on the other side of

reality

26/09 Art Office Deelname Michaela Lakova met O&O-

onderzoek Into Digital Forensics & Data Erasure aan tentoonstelling What remains in Graz, Oostenrijk

01/10 Art Office Presentatie video Under Pressure van

Helen Flanagan in ALL Festival, Cambridge, na O&O-onderzoek Tweet naar integratie beeld en geluid

01/10 Art Office Start Bcademy, een maandelijke

samenkomst van kunststudenten en docenten

03/10– TENT28/11 Rondleidingen door Theater Maatwerk

03/10– TENT04/10 Tweedaags tekenfestival The Big Draw met Silas

04/10 BKOR Lezing Tekenen, noteren, oefenen bij

expositie Bouke Ylstra door Siebe Thissen, in Galerie Wind

07/10 Educatie Aanvang Atelier op School, met Anton Klein, Clara Bolle, Yvonne van de Griendt, Geneviève Kooijman

07/10 Educatie Aanvang Atelier op School, bij

Imeldaschool met Marguerite de Geus

15/10– TENT31/01 Opening Radiant, solotentoonstelling van Nicky Assmann met rondleidingen en maandelijkse kunstavonden samen met Kunstblock en de live shows van De Derde Dinsdag

28/10 BKOR Eerste uitzending tv-programma Mirakel

TV op TV Rijnmond, productie van BKOR, Roterodamum en Cultureel DenkWerk

29/10– TENT17/01 Opening tentoonstelling Motion/Labour/

Machinery met rondleidingen in november

29/10 BKOR Z-Files #13 en onthulling gerestaureerde

muurschildering Louis van Roode in de Olvehflat, Joost Blanckertsplaats

30/10 Art Office Presentatie Het Symposium/Feest,

O&O-project Tim Leyendekker in de Gym, Groningen

31/10 TENT Danza Macabra, halloweenfeest in Worm

01/11 BKOR Opening Tales, Tiles and Tails from Georgia,

Sovjet mozaïek uit de Jaren zeventig en tachtig bij Tante Nino

01/11 Art Office Johan Kleinjan, artist-in-residency Mid Rise Taipei, Taiwan

02/11 Art Office Marjolijn Kok artist-in-residency Truth, Lies

and Lore in Banff Arts Centre, Canada

05/11 BKOR Onthulling Monument voor T.G. Masaryk

van Hans Citroen, Geldersekade

10/11– TENT14/11 Reeks rondleidingen en presentaties Piet Zwart Institute, Rietveld Academie,

Willem de Kooning Academie

13/11 Art Office O&O-project Amy Suo Wu The Work of

Art in The Age of Technical Remediation, Kulturni Centar Požega, Servië en Montenegro

Woo

dy v

an A

men

en

Rob

i van

Roo

de ti

jden

s Z

-File

s #13

(fot

o: A

ad H

ooge

ndoo

rn)

Ope

ning

Nic

ky A

ssm

ann,

Rad

iant

(f

oto:

Aad

Hoo

gend

oorn

)

40

07/12 Art Office Onthulling Volt van Daniël van Nes aan Heer Vrankeplein

11/12 Art Office Opening installatie Thuis-Huis van Chantal

van Heeswijk en Archetipi van Ondine de Kroon in Villa Zebra

11/12 BKOR Onthulling lichtobject van Herman Lamers

in Timmerhuis en voltooiing lichtproject LEK bij beeld André van der Louw

28/12 Art Office Tentoonstelling terrein van Martijn Koolstra

op toekomstig AZC-terrein in Beverwaard

18/11 TENT Rondleiding Kunstmarathon

18/11 BKOR Bijdrage herstel kunstwerk bij entree Villa Zebra

19/11 TENT Event At Work met Manuel Segade

20/11 BKOR Onthulling De Handwissel van Nico Parlevliet, Brede Hilledijk

21/11 BKOR Onthulling monument voor André van der Louw

24/11 Art Office Opening tentoonstelling Eva Olthof Pasang

Air Residency in Cementi Art House, Jogjakarta, Indonesië na artist-in-residency

26/11 SIR Eerste van twee schouwploegen Stand van

Kunst in de Stad, expertbijeenkomsten in november en december

28/11 BKOR Onthulling Zebra in de Nesten van Herman Lamers, Diergaardesingelplein

28/11– TENT 12/12 Eerste workshop Werker magazine, deel twee

01/12 Art Office Deelname David Louf aan Big Walls

Big Dreams in Miami, urban arts muurschilderingen tijdens Art Miami

03/12 TENT Educatietraject KNSTMPPN, rondleidingen

en kunstavond met Kunstblocktour

03/12 BKOR Talkshow Rotterdam Late Night in Worm,

inclusief presentatie nieuwe website bkor.nl

04/12 TENT Pop-up Expo KABK in de GYM

06/12– Art Office11/12 Jack Segbars, Benjamin in Palestine,

conferentie en workshop in Ramallah, Palestina

41

TENTAantal producties tentoonstellingen: 11Aantal presentaties: 163Aantal bezoeken: 34.362

Sociale mediaFacebook: 9043Twitter: 6195 (april 2016)Instagram: 883 (april 2016)

Sitebezoek85.280 paginaweergavenAbonnees op nieuwsbrief: 3917

BKOR / SIRAantal opleveringen: 26Aantal events (Z-Files): 6Bezoekers totaal: 545

Sociale mediaFacebook SIR: 1192

SitebezoekBKOR (gelanceerd op 03/09/16): 12.449 paginaweergavenSIR: 77.002 paginaweergaven

OverigeZ-Files krant Kunst en de Stad #2oplage: 15.000

Art OfficeIngeschreven kunstenaars: 1279O&O aangevraagd/gehonoreerd: 152/51Investeringsbijdragen gehonoreerd: 15 Incidentele Bijdrage Buitenland gehonoreerd: 12CBK Fonds Kwadraat (v/h CBK Materiaal fonds) gehonoreerd: 12Activiteiten Stad projecten: 12

Sitebezoek105.003 paginaweergavenAbonnees op nieuwsbrief: 1101

CBK Rotterdam (algemeen)Aantal opdrachten (incl. bijdragen): 202

Sociale mediaFacebook: 3386Twitter: 701 (april 2016)

Sitebezoek52.375 paginaweergavenAbonnees op nieuwsbrief: 1357

EducatiePrimair onderwijs: 244Voortgezet onderwijs: 1.092Mbo/hbo/wo: 1.453Buitenschools -25: 624Buitenschools +25: 1.253Totaal: 4.636

MEDIAWAARDE Totaal (incl. Kunstblock): € 2.230.334

PUBLIEKSBEREIK

42

JAARREKENING

Balans per 31 december 2015(na verwerking resultaat)

Staat van baten en lasten 2015

ACTIVA

Materiële activa 22 0

Financiële activa 53 38

Vlottende activa 2.992 3.177

Vorderingen 489 533

Liquide middelen 2.503 2.644

Totale activa 3.067 3.215

PASSIVA

Eigen vermogen 1.374 1.226

Algemene Reserve 464 127

Bestemmingsfondsen 641 1.030

Bestemmingsreserves 269 69

Voorzieningen 166 586

Door derden belegde gelden 244 269

Kortlopende schulden 1.283 1.134

Totale passiva 3.067 3.215

BATEN

A. Opbrengsten (subtotaal) 644 742

B. Bijdragen (subtotaal) 3.368 3.366

Cultuurplan 2013-2016 1.557 1.538

BKV 1.429 1.410

Overige bijdragen 382 418

Som der baten 4.012 4.108

LASTEN

C. Beheerslasten (subtotaal) 1.134 1.074

D. Activiteitslasten (subtotaal) 3.140 3.042

Som der lasten 4.274 3.116

Rentebaten 18 24

Vrijval gereserveerde kosten 392 116

Exploitatieresultaat 148 132

(x € 1.000) 31/12/2015

31/12/2015

31/12/2014

31/12/2014(x € 1.000)

43

COLOFONRedactieCBK Rotterdam

Tekst en beeldredactieSandra Smets

Ontwerp75B

DrukDrukkerij Tripiti

Oplage250

Fotografie/beeldFreek van Arkel, Max Dereta, Aad Hoogendoorn, Salih Kilic, Jannes Linders, Marieke van de Lippe (video still), Vincent Petit, Daniël van Nes

Raad van ToezichtTineke Bahlmann (voorzitter)Karin ArinkNicole MaarsenPaul TullingRob de Werd

Met dank aangemeente RotterdamStichting Verzameling Van Wijngaarden-Boot J.E. Jurriaanse StichtingStichting Niemeijer FondsStichting ZabawasMondriaan FondsFonds 21STOERStichting DOENVSB FondsRotterdam FestivalsTed Schutten FondsAcción Cultural Española (AC/E)Stichting Bevordering van VolkskrachtStichting Eerbetoon André van der Louw

DisclaimerOndanks alle zorg die wij besteedden aan de samenstelling van deze uitgave, kunnen wij geen aansprakelijkheid aanvaarden voor schade die het gevolg is van enige fout of omissie in deze uitgave.

www.cbkrotterdam.nl

© CBK Rotterdam, mei 2016

44

CB

K R

otte

rdam

is h

et c

entr

ale

adre

s vo

or

kuns

t, k

unst

enaa

rs e

n pu

blie

k in

de

stad

. Met

te

ntoo

nste

lling

en, l

okal

e en

inte

rnat

iona

le k

unst

in

de

publ

ieke

rui

mte

, pro

ject

en, o

pdra

chte

n,

bijd

rage

n en

inve

ster

ings

rege

linge

n br

enge

n

we

de b

eeld

ende

kun

st, d

e st

ad, k

unst

enaa

rs

en p

ublie

k m

et e

lkaa

r in

con

tact

. Op

die

man

ier

stim

uler

en w

e he

t ar

tist

ieke

klim

aat

en d

e vi

tale

ro

l van

kun

sten

aars

en

beel

dend

e ku

nst

voor

en

in

Rot

terd

am.