Casestudy Circl...medewerkers als externe gasten en passanten. Zij kunnen daar werken,...

CasestudyCirclHet ABN AMRO PaviljoenVersie 01 | 23 augustus 2017

2

Casestudy Circl - Het ABN AMRO Paviljoen

ABN AMRO Paviljoen

Projectnummer: 5317

Opdrachtgever: ABN AMRO Bank NVContactpersoon: Rudolf Scholtens

Postadres: Hogehilweg 21, 1101 CB Amsterdam Zuid-Oost

361° Gezond Gebouw is de filosofie van TRAJECT Adviseurs & Managers b.v. en TRAJECT Services b.v.

Postbus 87, 6900 AB Zevenaar | Mercurion 28, Zevenaar, Nederland | Telefoon +31 (0)316 296111E-mail [email protected] | KvK Arnhem 09127202

RSIN 810564890 | www.traject.com

361° Gezond Gebouw

Projectleider: Ivo VonkAuteur: Ivo Vonk I Jeroen Schinkel

Gecontroleerd door: Paraaf:

Geautoriseerd door: Paraaf:

Voor akkoord opdrachtgever: Paraaf:

3


Inhoud

1. Inleiding 4

1.1 Aanleiding 4

1.2 Het gebouw 4

1.3 Visie 4

2. Ruimtelijke gebouwspecificaties 7

2.1 Gebouw 7

2.2 Ruimte & functies 7

2.3 Overig 7

3. Verbruiksspecificaties 8

4. BREEAM ambitie 8

5. Duurzaamheidsmaatregelen 9

5.1 Bouwkundig 9

6. Proces & organisatie 12

7. Kosten-baten analyse 13

8. Tips voor BREEAM-projecten 14

4


1.1 Aanleiding

Tijdens de bouw van het hoofdkantoor van ABN AMRO in 1998 zijn er al plannen voor de realisatie van een Paviljoen. Het paviljoen moet voor de gemeente fungeren als het sluitstuk van ‘de As van Berlage’, die de binnenstad van Amsterdam dwars door stadsdeel Zuid verbindt met de Zuidas. Omdat de buurtfunctie en de horeca op de Zuidas in de beginperiode na de opening van het hoofdkantoor erg achterblijft wordt de ontwikkeling van het Paviljoen op de lange baan geschoven. Wanneer in 2010 de plannen van ‘Zuidasdok’ bekend worden waarbij de snelweg ondergronds gemaakt wordt en het station Amsterdam- Zuid uitgebreid wordt, ontstaat er een nieuwe situatie waarbij een Paviljoen tot de mogelijkheden behoort. Het hoofdkantoor van ABN AMRO is in 1997 ontworpen voor ca. 3.200 werkplekken terwijl er op een drukke dag momenteel 6.000 mensen werken. Als gevolg van deze toegenomen druk op de beschikbare ruimte in het hoofd-kantoor is een groeiend tekort ontstaan aan vergader-faciliteiten, team ruimtes, flexwerkplekken, lunchvoor-zieningen en ontmoetingsplaatsen. Naast de vraag naar een hoger aantal vergaderkamers bestaat er tevens behoefte aan grotere vergaderkamers. De bank wil een plek om gasten te ontvangen, evenementen te organi-seren en te vergaderen. Inmiddels is ook de Zuidas meer tot bloei gekomen, met meer horeca, bedrijvigheid en duizenden nieuwe woningen – zowel al gebouwd als in de planning.

1.2 Het gebouw

Het Paviljoen voorziet in de behoefte aan extra ruimte inclusief restauratie. Ondergronds biedt het de mogelijk-heid om een conferentiecentrum (ca. 1.800 m2) te reali-seren met vergaderzalen, flex- /aanlandwerkplekken en teamruimtes. Afhankelijk van de indeling biedt dit con fe-rentiecentrum voldoende ruimte voor ca. 300 fte. De begane grond (1.040 m2) krijgt een openbaar karakter: restaurant als informele ontmoetingsplaats voor zowel medewerkers als externe gasten en passanten. Zij kunnen daar werken, koffiedrinken, ontbijten, lunchen en dineren. Het restaurant onderscheidt zich van andere horecagele-genheden in de directe omgeving door gebruik te maken van duurzame en eerlijke producten. Het andere gedeelte kan worden ingericht als ‘third-workplace’ gebied met open en semi-open werkplekken, waar medewerkers

van de bank en andere (al of niet aan de bank gelieerde) partijen, zelfstandig of in samenwerking, gebruik van kunnen maken. Op het dak wordt een groene ruimte gerealiseerd waar men kan wandelen en verblijven in een omgeving die rust uitstraalt. Ook hier is een aange-paste horecagelegenheid voorzien. Het dak is volledig openbaar gebied.

1.3 Visie

Het voorlopig ontwerp dat begin 2015 wordt gepresen-teerd is een vrij klassiek langwerpig paviljoen, met een betonnen constructie, dat qua uitstraling bij een bank past. Van binnen veel gestuct wit, steen en marmer. Boven de vergaderruimtes in de kelder moet er in het paviljoen een chique restaurant komen waar medewer-kers van ABN AMRO kunnen dineren met hun gasten. Aan de muren en in de gangen is ruimte voor een deel van de indrukwekkende kunstcollectie van de bank.

1. Inleiding

Figuur 1 Het ABN AMRO Paviljoen, Circl

5


De uitstraling past bij een bank, vinden de betrokkenen: zakelijk, strak, professioneel, klassiek. In de verdere uitwerking van dit ontwerp komt steeds meer naar voren dat het gebouw geen duurzaam karakter uitstraalt en daarom niet goed voelt voor ABN AMRO. Medio 2015 wordt besloten om het bestaande ontwerp aan de kant te schuiven en pas als er een nieuw ontwerp ligt en alle partijen zich willen committeren aan nieuwe, duurzame doelstellingen, gaat het proces verder. Er wordt niet direct een nieuw ontwerp getekend, maar het team beschrijf wel wat het begrip circulariteit kan betekenen voor de bouw van dit paviljoen, maar ook voor de bank. Die kan, als vastgoedfinancier, een voortrekkersrol op zich nemen en laten zien wat het betekent om circulair te bouwen maar ook uitvinden hoe het is om bijvoorbeeld met lease-constructies te werken in plaats van bezit, inclusief de bijbehorende financierings- en eigendomskwesties. Een belangrijk ontwerpuitgangspunt van het nieuwe paviljoen is dat het zoveel mogelijk demontabel moet zijn, zodat de materialen na een eventuele afbraak gewoon weer elders gebruikt kunnen worden. Dat betekent dat de traditionele volgorde wordt omgedraaid: niet eerst ontwerpen en dan op zoek naar geschikte materialen, maar: welke materialen zijn voorhanden, hebben een lage CO2-impact als het gaat om productie en transport, en hoe zijn ze zo circulair mogelijk in te zetten?

ABN AMRO wil mee bouwen aan de toekomst, maat-schappelijk betrokken zijn en kijkt daarom met een zo breed mogelijke blik naar de wereld. Hiermee bieden we een platform aan waar we met elkaar in gesprek kunnen gaan, kennis en ideeën uit kunnen wisselen en elkaar kunnen inspireren rondom maatschappelijke thema’s. Het Paviljoen is daarmee een afspiegeling van de maat-schappelijke rol die de bank speelt, en heeft gespeeld. Een bijzondere plek waar we willen verbinden en ont-moeten. Het Paviljoen krijgt daarom een met zorg samen-gestelde circulaire, inspirerende en verbindende omgeving met een maatschappelijke functie. Met onder andere een openbare daktuin en horecagelegenheid is het doel om een zakelijke, culturele en maatschappelijke plek te creëren die dankzij de informele sfeer uitnodigt om binnen te lopen. Het wordt bij uitstek dé openbare plek om naar elkaars verhaal te luisteren en elkaar te inspireren. Een living lab met programmering waar van alles gebeurt op het gebied van circulariteit, economie, innovaties, maatschappij, cultuur enzovoort. Een omgeving waar je gemakkelijk samenkomt, gelijke verhoudingen voorop staan en die spontane ontmoetingen stimuleert.

1.4 Circulariteit

Het uitgangspunt van de cradle-to-cradle-filosofie is dat veel grondstoffen niet oneindig beschikbaar zijn, maar in het traditionele bouwen en ontwerpen wel zo behandeld worden. We nemen een grondstof, bewerken hem met een onomkeerbaar proces, bouwen of produceren er iets mee, en aan het einde van de levensduur van het gebouw of product wordt de zaak gesloopt en verdwijnen de grondstoffen op de vuilnisbelt. Weg waarde. Wil je ‘cradle to cradle’ bouwen, dan doe je dat op zo’n manier dat álle restmaterialen hergebruikt kunnen worden en er nauwe-lijks sprake is van afval. ‘Afval bestaat niet’, is één van de kreten die vaak wordt gebezigd door aanhangers van cradle to cradle. De circulaire economie borduurt hierop voort en gaat uit van het idee van regeneratie, van het continu optimaal houden van de waarde van grondstoffen. Dat betekent voor het bouwen en maken van producten zoveel als: ontwerp een gebouw of product in het begin al op zo’n manier dat de benodigde grondstoffen - die bovendien zijn gewonnen op een zo duurzaam mogelijke manier of, nog beter, ook al elders gebruikt zijn - aan het eind nog zo veel mogelijk restwaarde hebben. Dan kunnen de grondstoffen vervolgens weer worden hergebruikt in een nieuw gebouw of product - dat op zijn beurt ook weer zo slim mogelijk is ontworpen. Zo blijft de cirkel gesloten en blijven grondstoffen in principe oneindig bruikbaar.

Figuur 2 Het souterrain

6


Het ABN AMRO Paviljoen vormt een voorbeeld voor de circulaire gebouwen van de toekomst. Het Paviljoen is een ‘living lab’ dat zich gedurende zijn levensduur continue kan aanpassen aan de veranderingen vanuit het gebruik, zijn omgeving en de laatste stand der techniek. Op deze manier vormt het gebouw een flexibel platform waarin de ideeën, concepten en strategieën van morgen kunnen worden verkend en ontwikkeld. Circulariteit streeft er naar om de impact van het gebouw op de natuurlijke wereld die het vervangt zo klein mogelijk te maken. Om dit te bereiken faciliteert het ontwerp de meest hoogwaardig mogelijke herbruikbaarheid van het object, producten en grondstoffen en minimaliseert zo zijn huidige en toekomstige footprint.

Om dit doel te bereiken, maakt het Paviljoen optimaal gebruik van zijn omgeving zonder daarmee zijn eigen flexibiliteit, zelfstandigheid en circulariteit te verliezen. In het Paviljoen ervaart de gebruiker het circulaire karakter en beleeft hij de interactie tussen het gebouw en het klimaat, de samenleving en de techniek.

Figuur 3 Begane grond

7


2.1 Gebouw

Bruto vloeroppervlak (BVO) 3.390 m²

Kelder 1.784 m²

Tussenvloer 126 m2

Begane grond 1.042 m²

Mezzanine 161 m2

Eerste verdieping 275 m²

Aantal bouwlagen 3 st.

Bruto inhoud 18.000 m3

2.2 Ruimte & functies

Gebruiksfuncties

Bijeenkomst 3.305 m²

Lichte industrie (bedrijfskeuken) 85 m²

Verblijfsoppervlak 2.538 m²

Gebruiksoppervlak 3.016 m2

Verkeersruimten 724 m2

Technische ruimte (kelder) 120 m2

Opslagruimte 100 m2

2.3 Overig

Omvang Terrein 1.750 m2

Bebouwd Oppervlak 1.326 m2

Gebouwd parkeeroppervlak 0 m2

Fundatie oppervlak 2.538 m²

Geveloppervlak 3.016 m2

Dakoppervlak 724 m2

Percentage terrein voor gebruik (lokale) gemeenschap 79%

Percentage gebouw voor gebruik (lokale) gemeenschap 47%

2. Ruimtelijke gebouwspecificaties

8


Het ABN AMRO Paviljoen kenmerkt zich na realisatie door onderstaande verbruiksspecificaties:

Verwacht energieverbruik (per m² BVO/per jaar)

58,0 kWh

Verwacht verbruik fossiele brandstoffen (per /m² BVO/per jaar)

26,7 kWh

Verwacht verbruik van hernieuwbare energiebronnen 65,0 %

Verwacht waterverbruik in (m³/persoon/jaar)

5,0 m³

Verwacht % waterverbruik betrokken uit hemelwater/grijs water

40,0 %

De transitie naar een circulaire en inclusieve economie is de overkoepelende doelstelling van het project. De afwegingen die gemaakt worden binnen het proces worden voortdurend aan deze doelstelling getoetst.Parallel aan de doelstellingen vanuit circulariteit wordt het gedachtengoed van de BREEAM-certificeringna ge streefd. Dat betekent dat BREEAM-NL onderdeel wordt gemaakt van de afwegingen die op de diverseonderwerpen moeten worden gemaakt.

ABN AMRO heeft er voor gekozen om het Paviljoen te laten certificeren volgens BREEAM-NL Nieuwbouw enRenovatie 2014 versie 1.01, waarbij de ambitie is uitge-sproken om minimaal de kwalificatie ‘Outstanding’ terealiseren.

Figuur 4 Ambitie voor minimaal Outstanding

3. Verbruiksspecificaties

4. BREEAM ambitie

OUTSTANDING

9


Om te komen tot de gewenste circulaire, inspirerende en verbindende omgeving die door het Paviljoen geboden dient te worden, is een breed scala aan duurzame maat -regelen en voorzieningen getroffen. Een selectie van deze maatregelen wordt onderstaand omschreven.

5.1 Bouwkundig

DraagconstructieOm de duurzame ambities en duurzame uitstraling te kunnen beantwoorden, is de hoofddraagconstructie van het Paviljoen uitgevoerd in een hybride constructie van vuren en larikshout uit Limburg. Het betreft een demon-tabel ontwerp waarbij alle onderdelen mechanisch zijn verbonden; geen kit, pur, lijm, etc. Dit heeft als voordeel dat toxische middelen vermeden kunnen worden. Belang-rijk in de visie is dat alle materialen zoveel mogelijk als bouwmaterialen hergebruikt kunnen worden.

Figuur 5 Houten draagconstructie op begane grond

FlexibiliteitOm een optimale gebouwflexibiliteit te kunnen garanderen zijn de onderstaande maatregelen getroffen:• Draagstructuur van houten kolommen en liggers die,

voor zover mogelijk, demontabel is gedimensioneerd;• Scheiding tussen draagconstructie en indelings

elementen;• Scheiding tussen draagconstructie en thermische schil.

CirculairHet Paviljoen is, met behulp van marktpartijen, voorzien van een zo circulair mogelijk samenstelling van materialen en constructies. Alle onderdelen zijn zoveel mogelijk de- en remontabel en opgebouwd uit duurzame en hergebruikte materialen en/of elementen.

Figuur 6 Hergebruikte kozijnen in het souterrain

Groendak/daktuinHet platte dak van het Paviljoen ter hoogte van de 1e verdieping is uitgevoerd als een openbaar toegankelijke daktuin, bestaande uit diverse circulaire elementen. Doordat een aantal van deze elementen voor bezoekers duidelijk herkenbaar zijn als hergebruikte materialen (bijvoorbeeld de zitbanken bestaande uit frames van oude fietsen), wordt tevens bewustzijn gecreëerd over circu-lariteit. Middels deze voorziening wordt duurzaamheid voorzien op zowel sociaal als bouwkundig gebied.

Figuur 7 Openbare daktuin op de eerste verdieping

5. Duurzaamheidsmaatregelen

10


Open en transparantIn aansluiting op de verbindende rol die ABN AMRO op zich neemt, is het Paviljoen opgezet vanuit een open en transparante structuur. Enerzijds draagt die bij aan de toegankelijkheid van het gebouw en de sociale veiligheid op het Mahlerplein. Anderzijds zorgen de hoge glaspuien voor de inval van voldoende daglicht en zonnewarmte in het pand.

5.2 Installatietechniek

Binnen de kaders van het geselecteerde installatieconcept is het de ambitie om op alle disciplines gebruik te maken van de laatste stand der techniek.

Horizontale bodemwarmtewisselaar Onder de constructieve keldervloer zijn slangen in de grond opgenomen. In de zomersituatie wordt het, door het gebouw opgewarmde, water door de slangen gevoerd en door de relatief constante grondtemperatuur gekoeld. In de wintersituatie wordt er in de grond warmte toege-voegd aan het water dat in het gebouw kan worden afgegeven (het betreft nadrukkelijk een bodemwisselaar en geen bodemopslag).

Figuur 8 Principetekening van een horizontale bodemwisselaar

Verticale bodemwarmtewisselaar Het principe van de verticale bodemwisselaar is vergelijk-baar met de horizontale wisselaar. Bij het Paviljoen zijn er vanaf maaiveldniveau sondes in de grond geboord ten westen van het Paviljoen aan de rand van het Gustav Mahlerplein. Door de grotere diepte kan meer warmte en koude worden onttrokken. De verticale wisselaar wordt voor het Paviljoen gebruikt om de piekvragen af te dekken.

Zand in de vloer voor contactgeluidsabsorptie De begane grondvloer en verdiepingsvloer zijn uitgevoerd in hout en hebben (in vergelijking met beton) zeer weinig massa. Om te voorkomen dat er geluidsoverlast ont staat op moment dat er op de verdiepingsvloeren wordt gelo-pen, wordt er een pakket zand in de houten vloer opge-nomen, zodat er massa en geluidsabsorptie ontstaat. Een uiterst circulaire toepassing.

PCM in de vloer voor koeling en verwarmingPhase Changing Material (PCM) is een materiaal dat in staat is om op een vooraf bepaalde temperatuur van fase te veranderen (vloeibaar of vast). Vergelijkbaar zijn de koel - elementen van ijs in een koelbox, dat is een PCM met een smelttemperatuur van 0°C). Tijdens deze faseover-gang kan het materiaal warmte of koude afstaan aan zijn omgeving. Het PCM in de begane grondvloer en de verdiepingsvloer van het Paviljoen zorgt ervoor dat bij een binnentemperatuur boven bijvoorbeeld 22°C het PCM gaat smelten en zijn koude afgeeft aan de ruimte waardoor minder koelvermogen in de luchtbehandeling noodzakelijk is. Het aanvullende koelvermogen wordt op de relatief conventionele wijze door middel van de ventilatie overgebracht. Nadat het PCM is gesmolten en zijn volledige koude heeft afgegeven aan de ruimte wordt het materiaal met behulp van watervoerende leidingen weer gekoeld waardoor het stolt en weer gebruikt kan worden. De watervoerende leidingen zijn aangesloten op de bodemwisselaars. Daarnaast zorgt het op natuurlijke wijze ventileren van het gebouw in de zomernacht voor het laden van het PCM.

In de begane grondvloer en verdiepingsvloer wordt PCM verwerkt.

PCM voor warmtebuffering Vergelijkbaar met de wijze waarop het PCM in de vloer warmte kan absorberen en koude kan afgeven, wordt het toegepast in buffers in de techniekruimte. Deze in omvang relatief kleine buffers krijgen door het toevoegen van PCM een grotere massa en kunnen daarmee warmte bufferen. In het geval dat de zonnepanelen meer energie opwekken dan er energie benodigd is (bijvoorbeeld in de weekenden), kan deze energie opgeslagen worden in de PCM buffer. Zodra er weer vraag is naar energie kan de buffer deze afgeven. Hiermee kunnen de pieken van energie vraag en energielevering op elkaar worden afgestemd.

Hybride ventilatie Hybride ventilatie wil zeggen dat er gecombineerd gebruik gemaakt wordt van luchttoevoer van behandelde buiten-lucht door middel van een luchtbehandelingskast én

Figuur 9 Vloeropbouw met zand, kokosvilt, vloerkoeling, PCM en houten afwerklaag

11


natuurlijke ventilatie. Voornamelijk in de zomersituatie wordt er bij hogere buitentemperaturen gebruik gemaakt van natuurlijke ventilatie door het openen van ramen en deuren op de begane grond en het theehuis. Dit maakt het mogelijk om een compacte luchtbehandelingskast toe te passen en daarmee beperkt energie te gebruiken. In het souterrain, waar vooral vergaderruimtes gesitu-eerd zijn, wordt de ventilatie gestuurd op basis van CO2.

Zonnepanelen voor lokale duurzame opwekking De energie die het gebouw nodig heeft, wordt zoveel mogelijk duurzaam opgewekt. Een belangrijk onderdeel van deze opwekking is het gebruik van PV-panelen. Zowel op het dak van het theehuis als langs de gevelranden worden panelen geplaatst.

Gelijkspanning Wisselspanning (AC) is wereldwijd de standaard en vanuit historie handiger om grote vermogens te transporteren. Met de huidige vermogenselektronica is dit echter achter -haald. Zéér veel apparatuur werkt momenteel op gelijk-spanning (DC) (LED verlichting, laptops, telefoons, moni toren, zonnepanelen etc.) Al deze apparatuur is in de huidige situatie voorzien van een trafo om van de wisselspanning, die wordt aangeboden door het net, gelijk spanning te maken. Er is voor gekozen om binnen het Paviljoen gelijkspanning aan te bieden zodat al deze trafo’s en omvormers (met bijbehorend energieverlies) overbodig zijn. Binnen het Paviljoen zijn geen stopcontacten met wisselspanning aanwezig, maar USB-C aansluitingen met gelijkspanning. Aanvullend kan er met een DC-net een smart-grid gerealiseerd worden waarmee energie-stromen gestuurd kunnen worden. De keuze voor het DC netwerk is tot stand gekomen met behulp van een afwegingsmatrix zoals opgenomen in de bijlage. Er is in Nederland nog geen utiliteitsgebouw dat volledig op gelijkspanning werkt.

Voor specifieke apparatuur zoals de keuken zal er deels wisselspanning aangebracht worden.

Techniek zichtbaarDe techniek in het Paviljoen wordt zoveel mogelijk in het zicht gelaten. Installaties, leidingwerk, kabelgoten, vloeropbouw etc. wordt zichtbaar gemaakt. Enerzijds vanuit de circulaire benadering dat het onnodig is om materialen toe te voegen die de installaties moeten ver bergen, anderzijds om voor de gebruikers en bezoekers inzichtelijk te maken hoe het gebouw functioneert.

Figuur 11 Techniek is zoveel mogelijk zichtbaar

Ecologische daktuin en kas met waterberging in de tuinOp het dak van het Paviljoen wordt een daktuin gereali-seerd. Deze daktuin in combinatie met de tuin tussen het Paviljoen en het hoofdkantoor zorgt voor de waterberging van het hemelwater.

Grijswatercircuit voor toilettenVoor de toiletten van het Paviljoen wordt gebruik gemaakt van een grijswatercircuit om te voorkomen dat er onnodig drinkwater toegepast wordt. Een alternatief dat nog wordt onderzocht is het gebruik van vacuüm toiletten die geen gebruik maken van water. De integrale afweging zal uit ein-delijk bepalend zijn bij de keuze die voor dit onder werp gemaakt zal worden.

Kleinschalige, innovatieve LAB-toepassingenHet Paviljoen heeft een functie als Living LAB waar tijdens zijn levensduur diverse innovaties toegepast en getest kunnen worden. Voorbeelden die nog worden onderzocht zijn elektriciteitsopwekkende planten, energie opwekkende vloertegels, een algenbiomassa systeem etc.

Figuur 10 Gelijkspanning

12


6. Proces & organisatie

CIE, BAMDGMR, TU Delft

TRAJECT

TRAJECT,BAM

TU Delft, CIEBAM, TRAJECT

Leveranciers

Marktconsultatie

Ontwerp

Projectmanagers

Kernteam Extern

ABN AMRO Intern

Ontwerpteam

Beheer &Onderhoud

Inkoopstrategie

Financiering

ProjectmanagerCirculair Bouwen

Eigendomssituatie

Communicatie

Duurzaamheid(BREEAM)

Projectleider

Het ontwerpen van een circulair gebouw vraagt vanaf het directe begin aandacht voor dit specifieke onder-werp. Een circulair bouwproces is radicaal anders dan een ‘traditioneel’ lineaire bouwproces. Circulariteit gaat uit van een levenscyclus benadering waarbij bijvoorbeeld wordt ontworpen zodat het gebouw kan worden opge-bouwd uit demontabele elementen. Deze (veelal gepre-fabriceerde) elementen zijn opgebouwd uit grondstoffen die hernieuw baar zijn, gerecycled kunnen worden en vanuit duurzaam oogpunt niet toxisch zijn.

Door deze circulaire benadering is het noodzakelijk om het ontwerpproces structureel anders in te vullen. Zo worden er binnen het proces werkgroepen gehanteerd waarbinnen per discipline verdiepingsslagen worden gemaakt. De vorderingen binnen de verschillende werkgroepen worden integraal vastgelegd en doorgevoerd op basis van de besluiten die genomen worden in de zogenaamde ‘raak-vlakoverleggen’, waarin door iedere werkgroep vertegen-woordigers worden afgevaardigd. Op deze wijze wordt zowel de verbreding van het gezichtsveld als de verdieping van het kwaliteitsniveau versterkt binnen het proces.

6.1 Projectteam

Opdrachtgever ABN AMRO Bank NV

Architect de Architekten Cie. b.v.

Aannemer BAM Bouw & Techniek

Projectmanagement TRAJECT Adviseurs & Managers BV

Duurzaamheid TRAJECT Adviseurs & Managers BV

Bouwfysisch adviseur DGMR

Installatie concept Boonstoppel Engineering

Circulariteit TU Delft

Interieur ontwerp DoepelStrijkers

Figuur 12 Organisatiestructuur met werkgroepen en marktconsultaties

13


Voor de keuzes die gemaakt zijn binnen het ontwerpteam is op basis van een afwegingsmatrix een analyse gemaakt van de verschillende ontwikkelde varianten naar aanleiding van het betreffende onderwerp. Deze analyse vormt een integrale afweging op basis van onderstaande onderwerpen:

• Duurzaamheid;• Esthetica;• Circulariteit;• Levenscycluskosten;• Sociale duurzaamheid.

Met behulp van een weging per onderwerp zijn de verschillende belangen per keuze gewogen, om zo tot een integraal verantwoord besluit te komen.

Figuur 13 Afwegingsmatrix

7. Kosten-baten analyse

Variantbeoordeling ABN AMRO Paviljoen Zuidas

Duurzaamheid Esthetisch Circulariteit Levenscycluskosten(LCC)

Sociale Duurzaamheid

Belang •••

Belang ••

Belang ••••

Belang ••

Belang ••

Ontwerp variant

d.d. 14 november 2015 Rapportcijfer Rapportcijfer Rapportcijfer Rapportcijfer Rapportcijfer Eindcijfer

1 (antracieten gevelbekleding) 6 6 5 7 6 5,8

2 Deels PVcellen op dichte gedeelten

6,5 6,5 5 7,5 6 6,1

3 Volledig PVcellen op dichte gedeelten

7 7 5 7,5 6 6,1

4 Idem 3, plus circulaire glazen gevel en zonwering

7,5 7 6 7,5 6,5 6,8

5 Idem 4, plus houten draagconstructie

8 7 7 7,5 6,5 7,2

6 Idem 5, plus aangepaste installaties

9 9 7,5 7,5 7,5 8,1

7 Idem 6, plus PVcellen op hoofdgebouw

9,5 9,5 7,5 8 7,5 8,3

8 Variant met kas 9,5 9,5 8 8 9 8,7

14


8. Tips voor BREEAM-projecten

Om tot een optimaal BREEAM-resultaat te kunnen komen zijn de onderstaande onderwerpen van cruciaal belang binnen een project:• Procesinrichting;• Benaderingswijze BREEAMNL.

8.1 ProcesinrichtingZowel de circulaire denkwijze als de BREEAM-methodiek die binnen dit project zijn gehanteerd vragen om een specifieke procesinrichting. Hierbij is het van groot belang dat deze onderwerpen vanaf het allereerste begin zowel in de breedte als de diepte geïntegreerd zijn in het proces.

Integratie in de breedte is enerzijds bepalend, omdat dit er voor zorgt dat circulariteit en duurzaamheid binnen alle disciplines de benodigde aandacht krijgt. Anderzijds is integratie in de diepte van groot belang voor duurzame groei en de toepassing van nieuwe ontwikkelingen binnen een project. Het sturen op een goede balans en integrale

afstemming tussen beide aspecten is uiteindelijk bepalend voor de mate waarin de gestelde (duurzame) project-doelstellingen behaald zullen worden.

8.2 Benaderingswijze BREEAM-NLDe mate waarin een BREEAM-project slaagt is niet puur afhankelijk van de behaalde eindscore, maar wordt vooral bepaald door de meerwaarde die de BREEAM- procedure en de hieruit volgende maatregelen uiteindelijk hebben voor projectresultaat.

Door BREEAM-NL onderdeel te maken van de afwegingen die op de diverse onderwerpen moeten worden gemaakt komen de gewenste eigenschappen uiteindelijke op een manier in het gebouw terug die daadwerkelijk een duur-zame meerwaarde oplevert voor de gebruiker en de omgeving.

Figuur 14 ABN AMRO Paviljoen, Circl

Casestudy Circl...medewerkers als externe gasten en passanten. Zij kunnen daar werken,...

Documents

Transcript of Casestudy Circl...medewerkers als externe gasten en passanten. Zij kunnen daar werken,...