Zorgrobot Tessa - Minoractiveageing-nine-de-boom88... · 2019. 6. 10. · Tessa vertelt hoe de...

0 | P a g i n a

ZORGROBOT TESSA Handboek

Nine de Boom & Asma El Hajji 2113817, 2108332 Docent: Kitty van der Made Opdrachtgever GET-Lab: Miriam Reelick Gelegenheid: I 22-03-2019

Avans Hogeschool 2113817, 2108332 de Boom, N; El Hajji, A

1 | P a g i n a

Inhoud 1. Inleiding ............................................................................................................................................... 3

2. Wie is Tessa? ....................................................................................................................................... 4

2.1. Doelgroep ..................................................................................................................................... 4

2.2. Gebruikerservaring ....................................................................................................................... 4

2.3. Verandering van kwaliteit van leven ............................................................................................ 5

2.4. Hoe werkt de technologie ............................................................................................................ 5

3. Vergelijkbare technologieën ........................................................................................................... 6

3.1. Compaan ................................................................................................................................. 6

3.2. DayClocks ................................................................................................................................. 6

3.3. Mywepp | Agenda-horloge ..................................................................................................... 6

4. Aan het werk met Tessa .................................................................................................................. 7

5. Methode ........................................................................................................................................ 11

5.1. Vooronderzoek ...................................................................................................................... 11

5.2. Praktijkonderzoek .................................................................................................................. 11

5.3. Respondenten ....................................................................................................................... 11

5.3.1. Zorgvragers .................................................................................................................... 11

5.3.2. Zorgverleners ................................................................................................................. 12

5.4. Monitoring ............................................................................................................................. 12

5.5. Hoe wordt er interprofessioneel samen gewerkt? ............................................................... 13

6. Resultaten...................................................................................................................................... 14

6.1. Resultaten zorgverleners ....................................................................................................... 14

6.1.1. Bekendheid met Robotica ............................................................................................. 14

6.1.2. Doelgroep Tessa ............................................................................................................ 14

6.1.3. Taken Tessa ................................................................................................................... 14

6.1.4. Eerste reactie op Tessa .................................................................................................. 15

6.2. Resultaten zorgverleners ....................................................................................................... 15

6.2.1. Attitude tegenover zorgtechnologie ............................................................................. 15

6.2.2. Visie op Tessa ................................................................................................................ 16

6.2.3. Doelgroep Tessa ............................................................................................................ 17

6.2.4. Taken Tessa ................................................................................................................... 17

6.2.5. Effecten van Tessa ......................................................................................................... 18

6.3. Resultaten mantelzorger ....................................................................................................... 19

7. Conclusie ....................................................................................................................................... 20

7.1. Zelfredzaamheid zorgvrager .................................................................................................. 20

7.2. Attitude zorgprofessionals .................................................................................................... 20


2 | P a g i n a

8. Discussie ........................................................................................................................................ 21

9. Aanbevelingen ............................................................................................................................... 22

10. Reflectie ..................................................................................................................................... 23

11. Bibliografie................................................................................................................................. 25

12. Bijlagen ...................................................................................................................................... 26

12.1. Bijlage 1: Informed consenten ............................................................................................... 27

12.2 Bijlage 2: Uitgewerkte interview scripts ................................................................................ 29

12.3 Bijlage 3: GAS-monitoringsformulier ..................................................................................... 38

12.4 Bijlage 4: Plan van Aanpak onderzoek ................................................................................... 40


3 | P a g i n a

1. Inleiding De Nederlandse bevolking is geleidelijk aan het vergrijzen (Rijksoverheid, 2018). Dit betekent dat het

aantal ouderen in de totale bevolking toeneemt. Nu nog zijn er 1.3 miljoen mensen ouder dan 75

jaar, in 2030 zullen dat er 2,1 miljoen zijn en in 2040 maar liefst 2,5 miljoen. Van de huidige 75-

plussers woont 92% zelfstandig.

Vanwege de dubbele vergrijzing en de stijgende zorgkosten wordt er in toenemende mate

geïnvesteerd in zorginnovaties (Herman & Cornelisse, 2019). Daarnaast wordt de groep

verpleegkundigen ouder en kleiner. De consequentie is dat er in de zorg anders moet worden

gewerkt. Zorgrobots kunnen de werkdruk verminderen en ondersteuning bieden aan de

zorgverlener, cliënt en mantelzorger.

De afgelopen jaren zijn er steeds meer zorgrobots in Nederland beschikbaar gekomen (Herman &

Cornelisse, 2019). Populaire zorgrobots zijn bijvoorbeeld Paro, robotkatten- en honden, Zora,

zorgrobot Tessa, Pepper en LEA. Cliënten en mantelzorgers hebben baat bij zorgrobots in

bijvoorbeeld ondersteuning van de dag structuur.

Doordat ouderen steeds langer thuis blijven wonen, is het van belang om de zelfredzaamheid zo lang

mogelijke te handhaven en mogelijk te vergroten. Bij zelfredzaamheid in de ouderenzorg gaat het

erom dat de cliënt zoveel mogelijk de eigen regie over zijn of haar leven behoudt (Zorg voor Beter,

2017). Het inzetten van technologie zal de (sociale) zelfredzaamheid, vrijheid en veiligheid van

cliënten en medewerkers vergroten (van Blanken, 2018).

Er bestaan verschillende sociale robotica die ouderen kunnen helpen in het dagelijks leven. Een

sociale robot kan onder anderen structuur aanbieden. Zorgrobot Tessa valt eveneens onder deze

categorie. Tessa is een klein sociaal robotje dat structuur brengt in het dagelijks leven (Dementie-

winkel, z.d.). Ze herinnert cliënten aan kleine taken en geplande afspraken (Zorg voor Beter, 2018).

Tessa vertelt hoe de agenda eruitziet en doet suggesties voor activiteiten zoals koffiedrinken.

Hoewel Tessa veelal gezien wordt als een sociale robot, kan Tessa, als het gaat om de werking, beter

vergeleken worden met bijvoorbeeld de Dayclock, MyWepp of de Compaan. Allen hebben ze als

doeleinden om ouderen structuur te bieden in het dagelijks leven.

Met oog op de verandering in de zorg en steeds groter gebruik van technologie, is er vanuit de minor

Active Ageing aan de Avans Hogeschool de opdracht gegeven om de inzet van zorgrobot Tessa te

onderzoeken middels een literatuur- en praktijkonderzoek.

Het praktijkonderzoek is uitgevoerd bij Volckaert te Oosterhout. Volckaert is een organisatie voor

cliënten met een complexe zorgvraag met drie locaties in Oosterhout en twee in Dongen. Daarnaast

biedt Volckaert zorg aan ouderen die nog thuis wonen in Oosterhout en Dongen. In Oosterhout is de

Thuiszorg gevestigd op de Buurstede. Op de Buurstede zijn er aanleunwoningen aanwezig waar de

Volckaert zorg aan huis biedt.

Het doel van het onderzoek is om een workshop te ontwikkelen waarbij zorgverleners geïnformeerd

en geactiveerd worden over de inzet van Tessa. Tijdens deze workshop wordt ingegaan op de inzet

van Tessa bij thuiswonende ouderen met als doel om de zelfredzaamheid te waarborgen al dan niet

te vergroten. De uitkomsten van het onderzoek zal worden weergegeven in deze handboek en

gepresenteerd worden middels een workshop.


4 | P a g i n a

2. Wie is Tessa? Tessa is een kleine robot die de vorm heeft van een bloempot en gekleed is in een jasje van vilt

(Tinybots, z.d.). De robot helpt structuur aan te brengen in het leven van ouderen. Vaak gaat het hier

over ouderen die dementerend zijn. Naast het bieden van structuur aan de ouderen, is het doel van

Tinybots (z.d.) om de mantelzorgers te ontzorgen. Dit gebeurt bijvoorbeeld doordat Tessa

herinneringen kan uitspreken die de mantelzorger invoert via een app. Via het uitspreken kan Tessa

de ouderen ook activeren en motiveren, bijvoorbeeld om een rondje te gaan lopen. Daarnaast zou

Tessa simpele taken over kunnen nemen die mantelzorgers op dit moment meerdere malen op een

dag doen (Tinybots, z.d.).

Hogeschool van Arnhem en Nijmegen heeft in opdracht van Tinybots een praktijkgericht onderzoek

uitgevoerd. Hierbij kregen 70 mensen met een cognitieve beperking (50 dementerende en 20

verstandelijke beperkten) Tessa thuis (HAN, z.d.). Uit dit onderzoek is gebleken dat Tessa een positief

effect heeft op de autonomie en eigen regie van de zorgvrager. Daarnaast heeft het een positief

effect op kwaliteit van zorg, men heeft meer sociaal contact en minder instructies nodig bij dagelijkse

handelingen (Proeftuin Tinybots, 2019).

Op de website van Tinybots (z.d.) wordt verder beschreven dat zorgvragers Tessa zien als hun

maatje. Daarnaast vinden zij het fijn dat Tessa hen aan verschillende taken herinnert, ook wanneer

iemand op bezoek komt. Dit maakt dat ze geen onrust ervaren wanneer er plots iemand op de stoep

staat.

2.1. Doelgroep Volgens Tinybots (z.d.) kan Tessa ingezet worden bij de volgende doelgroepen:

o Alleenwonende ouderen waarbij sprake is van vergeetachtigheid (ouderdom) o Alleenwonende ouderen waarbij sprake is van verwaarlozing o Mensen met de ziekte van Huntington o Mensen met een niet aangeboren hersenletsel o Ouderen met dementie o VB/LVB- mensen met autisme

2.2. Gebruikerservaring Via de site van Tinybots (z.d.) zijn verschillende recensies te lezen over het gebruik van zorgrobot

Tessa. Hierna zullen twee ervaringen worden weergegeven.

1. Dhr. Daems

Pap is bijna 91 jaar en is het afgelopen jaar hard achteruitgegaan (Tinybots, z.d.). Wij merkten dit aan

het feit dat hij de hele dag maar in zijn stoel bleef zitten, en geen enkel initiatief meer nam. Het

meest zorgwekkende aan deze situatie was dat hij ook niet meer goed voor zichzelf zorgde: hij at en

dronk te weinig en verzwakte daardoor zienderogen, met als gevolg dat hij af begon te vallen en

regelmatig viel. Ook mentaal zagen wij een achteruitgang, pap vlakte steeds meer af, het kon hem

allemaal niet meer zo schelen.

Sinds de komst van zijn Tessa is er weer structuur in zijn leven gekomen, hij wordt gestimuleerd om

uit zijn stoel te komen om: de krant te halen, een kopje koffie te zetten, te lunchen, de post te halen,

een glas water te pakken enz. (Tinybots, z.d.). Verder wordt hij door Tessa gestimuleerd om in zijn

stoel van houding te veranderen (om decubitus te voorkomen), en wordt hij eraan herinnerd

wanneer er iemand bij hem langs komt.


5 | P a g i n a

2. Dhr. Meezen

Ik ben helemaal aan haar gewend. Ze is echt een huisgenote geworden (Tinybots, z.d.).” Hij vindt het

prettig om wat aanspraak te hebben. “Het is dan wel een pop, maar toch fijn iemand in huis. Ik ben

ook maar alleen en Karel (de kat) zegt niks terug”, lacht hij.

Tessa herinnert hem dagelijks om 8 uur ‘s ochtends aan het ontbijt, om 10 uur aan zijn kopje koffie

en aan het vaste theemoment in de middag (Tinybots, z.d.). Ze vraagt ook of hij zin heeft om gezellig

koffie te gaan drinken bij de buurvrouw en laat hem op dinsdag en vrijdag weten dat het tijd is om

naar de club te gaan. Ook geeft Tessa meerdere keren per dag aan dat de thuiszorg zo langskomt,

zodat hij weet dat de hulp er over een kwartier is

2.3. Verandering van kwaliteit van leven Uit onderzoek van, van Alphen, et al (2016), blijkt dat ouderen die zowel thuiswonen als in een

verzorgingshuis, het grootste gedeelte van hun dag zittend doorkomen. Ouderen zijn het actiefst

tussen 08.00 en 11.00 waarna dit weer afneemt, om vervolgens weer een piek moment van lichte

vorm van fysieke activiteit te hebben rond 14.00 en 15.00.

Een zorgrobot als Tessa kan zorgvragers activeren om verschillende activiteiten te ondernemen. Dit

zorgt ervoor dat ouderen actief blijven en hun sociale contacten mogelijk kunnen behouden.

Ook eenzaamheid is helaas een bekend probleem onder de ouderen. Vaak zitten ouderen hele dagen

thuis alleen te wachten totdat bijvoorbeeld de zorg langskomt. We spreken onder ouderen ook wel

van sociale eenzaamheid. Sociale eenzaamheid is het missen van gezelschap in de sociale omgeving

(Weiss, 1973). Voor veel ouderen is het hebben van sociale contacten een belangrijk onderdeel van

hun kwaliteit van leven (van Rijn, 2015). Zorgrobot Tessa bied de kans om de sociale contacten

behouden en ouderen te stimuleren om in contact te blijven met andere ouderen in de omgeving.

2.4. Hoe werkt de technologie Tessa ondersteunt bij het aanbrengen van structuur in de dag en geeft suggesties en herinneringen

voor activiteiten. De momenten waarop Tessa ondersteunt heten tipmomenten en deze kan je op

afstand via een webapp instellen. Tipmomenten zijn momenten waarop Tessa ondersteuning biedt.

Dit doet ze door het geven van herinneringen het stellen van vragen en het afspelen van persoonlijke

muziek. Tessa speelt een vriendelijk deuntje, geeft een begroeting en spreekt de tijd uit voordat ze

haar tipmoment geeft. Je hoeft dus alleen maar het tipmoment in te typen. Tessa doet de rest zelf.

Tessa helpt ouderen weer controle te krijgen over hun dagelijks leven, zodat zij prettiger thuis

kunnen blijven wonen. Ook blijven de ouderen in beweging en hebben ze meer sociaal contact.


6 | P a g i n a

3. Vergelijkbare technologieën

3.1. Compaan Er zijn verschillende technologieën die, qua doeleinden, lijken op Tessa.

De Compaan is een voorbeeld hiervan. De Compaan is een tablet

speciaal ontwikkelt voor senioren om gemakkelijk te communiceren

met familie en vrienden. Om ouderen structuur te bieden, kan de

Compaan hen eraan herinneren om bijvoorbeeld de medicatie in te

nemen of attenderen op een dergelijke taak. Tevens is er een agenda

aanwezig waarbij alle afspraken in oogopslag te zien zijn. Zo kunnen

ouderen zien of er bijvoorbeeld een familielid op visite komt of morgen

een afspraak bij de huisarts geplant staat. Zorgrobot Tessa is wat

‘’simpeler’’ gebouwd en spreekt alleen boodschappen uit die ingesteld worden. Er is dus verder geen

interactie mogelijk met Tessa, het doel is dus dat Tessa ouderen prikkelt om bijvoorbeeld in contact

te komen met familie en vrienden.

3.2. DayClocks DayClock biedt grip en verbinding; op de DayClock staat tijdsaanduiding (digitaal, analoog, dagdelen en dagen van de week) alsmede de mogelijkheid om berichten/ activiteiten te plaatsen (DayClocks, z.d.). Met de DayClock kan men de kwaliteit van het leven van ouderen, die problemen met grip op de tijd bevorderen. Dit kunnen ouderen zijn met Alzheimer, maar ook afasie, NAH, autisme, downsyndroom. Daarnaast is dit apparaat ook in te zetten bij vergeetachtigheid door ouderdom. Niet alleen kan de DayClock aangeven welke dag en hoe laat het is, er kan ook door mantelzorgers/ zorgverleners op een gewenst moment een bericht gestuurd worden. Deze zal dan zichtbaar zijn op het scherm van de DayClock. Ook is het mogelijk om een gesproken boodschap te versturen naar de DayClock, daar dit vaak effectiever is dan een geschreven boodschap.

3.3. Mywepp | Agenda-horloge Veel mensen hebben behoefte aan een automatische geheugensteuntjes in plaats van een papieren agenda of te simpele wekker (Dementie-winkel, z.d.). Een smartphone of tablet is vaak te ingewikkeld. Het agenda-horloge werkt met tekst, beeld, trillen en/of geluid. Het horloge, dus de agenda en de geheugensteuntjes, worden via internet beheerd. Daar kunnen diverse betrokkenen (ook op afstand) bij helpen: mantelzorger, familie, professionals (Dementie-winkel, z.d.).

Figuur 1 Compaan

Figuur 2 Dayclocks

Figuur 3 MyWepp


7 | P a g i n a

4. Aan het werk met Tessa Voordat Tessa ingezet kan worden bij een zorgvrager, dient deze eerst geïnstalleerd te worden. De

installatie is een proces wat gemakkelijk te volgens is, mits het aangeleverd handleiding wordt

geraadpleegd. In deze handleiding staat stap voor stap aangegeven wat er gedaan dient te worden

om ervoor te zorgen dat Tessa gebruiksklaar wordt gemaakt. Hierna wordt stap voor stap uitgelegd

hoe Tessa geïnstalleerd dient te worden.

1. Zet Tessa op een mooi plekje in het huis waar eveneens een stopcontact in de buurt

aanwezig is.

2. Laat Tessa verbinding maken met je smartphone


8 | P a g i n a

3. Verbind Tessa met de wifi

4. Maak een account aan en koppel Tessa hieraan

5. Plan de eerste herinnering in

Aan de ogen van Tessa kan je zien bij

welke stap je bent. Daarnaast vertelt

Tessa wat je dient te doen.

De ogen van Tessa zullen na stap 3

uitgaan, waarna Tessa begint met

het uitvoeren van updates

Tessa is nu klaar voor

gebruik!

Klik in de app onder het

kopje Nieuwe taak op

Herinnering


9 | P a g i n a

Geef een titel

(bijvoorbeeld Koffie,

Afspraak, etc.) Kies een categorie

Geef aan wat Tessa

dient uit te spreken

Kies een datum en tijd.

Je kun ervoor kiezen om

de taak te herhalen


10 | P a g i n a

Bevestig de gemaakte

herinnering

De herinneringen zijn

gemaakt en te zien in

het dagelijks overzicht!


11 | P a g i n a

5. Methode

5.1. Vooronderzoek De eerste stap om een goed praktijkonderzoek te kunnen uitvoeren, is door voorafgaand een

vooronderzoek te verrichten. Bij het vooronderzoek wordt er gezocht naar verschillende literatuur.

Goed literatuuronderzoek leidt niet tot een simpele opsomming of samenvatting van alle

beschikbare gegevens, maar tot een kritische bespreking van de meest relevante informatie (Krul,

2017). Er wordt vooraf informatie gezocht over de technologie om zo meer te weten te komen over

de inzet van de technologie en waar eventueel op gelet dient te worden tijdens de inzet van de Tessa

in de praktijk. Het is van belang om vooraf goed geïnformeerd te zijn over de technologie, zodat deze

op de juiste manier ingezet kan gaan worden.

5.2. Praktijkonderzoek Het onderzoek zal plaatsvinden binnen de zorgorganisatie Volckaert in de thuiszorg. Dit betekent dat

zorgvragers in de thuissituatie kennis gaan maken met Tessa. Naast de inzet van de Tessa zullen er,

voorafgaand en nadien, interviews plaatsvinden waarbij een aantal vragen, die van tevoren

geformuleerd zijn, gesteld worden aan de respondenten.

De interviews zullen semigestructureerd zijn. Semigestructureerde interviews worden ook wel

kwalitatieve of diepte-interviews genoemd (Dingemanse, 2015). Hierbij heb je een algemeen

interviewschema met vooropgestelde, wat algemener geformuleerde, vragen, maar je mag hier wel

van afwijken. Er is gekozen voor deze methode in dit onderzoek, daar er op deze manier ruimte is om

door te vragen wanneer respondenten interessante zaken vertelt wat gunstig is voor dit onderzoek

en de resultaten.

5.3. Respondenten

5.3.1. Zorgvragers Gezien er nog niet veel onderzoeken beschikbaar zijn over de inzet van de Tessa en het effect op

zorgvragers, is er kritisch door het team bekeken welke zorgvragers geschikt zullen zijn voor het

onderzoek. Zorgvragers kunnen op een bepaalde manier reageren op veranderingen. Dit kan naast

(vaak) positieve gevolgen ook negatieve gevolgen hebben op het gedrag van de zorgvragers. Peek et

al. (2015) beschrijven in hun onderzoek dat er verschillende oorzaken zijn voor het niet accepteren

van technologie. Ouderen geven vaak aan dat ze het liefst zelf de regie van hun leven in eigen

handen willen houden. Hierbij zien ze technologie als iets wat hun zelfstandigheid af neemt. Ook zijn

ze bang dat door de inzet van technologie hun mantelzorgers meer werk zullen krijgen. Het laatste

wat ouderen willen is hun mantelzorgers tot last zijn.

Voor het praktijkonderzoek zijn er drie respondenten geselecteerd door de wijkverpleegkundige.

Samen met het team heeft zij gekeken welke respondenten geschikt zijn voor het onderzoek. Hierbij

zijn in eerste instantie drie respondenten geselecteerd waarbij het doeleinde van de inzet van Tessa

op het sociaal domein gericht werd. De boodschappen die de Tessa zou uitspreken waren vooral

gericht op gezelligheid creëren en het verminderen van eenzaamheid. Verandering op sociaal gebied

bij ouderen is groot. Ze voelen zich vaak eenzaam doordat kennissen, vrienden en partner komen te

overlijden. Daarnaast worden ouderen minder mobiel wat ervoor zorgt dat zij minder vaak uit huis

gaan en afhankelijk worden van anderen.

N.B. Wegens omstandigheden die niet voorkomen had kunnen, heeft een respondent zich op het

laatste moment moeten afmelden. Er zijn nadien andere respondenten benadert echter zonder

resultaat.


12 | P a g i n a

Respondent 1

Mevrouw R. is een 74- jarige zorgvrager en woont zelfstandig in een aanleuningwoning. Mevrouw is

zeer zelfstandig en heeft wegens klachten in de polsen hulp nodig bij het aan- en uittrekken van de

steunkousen. Mevrouw heeft contact met haar buren maar het komt wel eens voor dat zij geen zin

heeft om uit huis te gaan. Er is dan vaak sprake van een drempel waar ze overheen dient te gaan om

weer positief haar dag door te kunnen komen.

Respondent 2

Mevrouw B. is een 75- jarige dame woonachtig in een aanleuningwoning. Mevrouw krijgt

ondersteuning bij de aanrijking van de medicatie en basiszorg. Mevrouw heeft nog de eigen regie

over de invulling van haar leven. Mevrouw houdt het liefst de regie over haar leven zo veel mogelijk

in eigen handen. Zij wilt dit, zolang zij dit in haar eigen zelf kan, niet overhandigen aan de zorg.

Mevrouw doet hetgeen wat voor haar goed voelt en in haar ogen goed voor haar is.

5.3.2. Zorgverleners Naast de zorgvragers worden eveneens drie zorgverleners geïnterviewd. Er zal worden onderzocht

welke attitude zorgprofessionals hebben ten opzichte van zorgtechnologie/domotica. Tevens zal

worden onderzocht wat hun visie is op het gebruik van de zorgrobot Tessa.

Om te onderzoeken welke attitude de verpleegkundigen van de thuiszorg hebben ten opzichte van

de inzet van Tessa/zorgtechnologie, zullen we afspraken maken om interviews te plannen. Deze

zullen plaatsvinden tijdens de eerste ontmoeting met Tessa en na 3 weken gewerkt te hebben met

Tessa. De interviews zullen deels opgenomen worden (in overleg met de professionals).

De zorgverleners zijn alle drie werkzaam binnen de thuiszorg van Volckaert. Hierbij zullen 2

verzorgende en een wijkverpleegkundige geïnterviewd worden.

5.4. Monitoring Voor het monitoren van het effect van Tessa, zal er enerzijds met de medewerkers die de zorg zullen

bieden aan de zorgvragers overlegd worden in hoeverre de taken die door Tessa uitgesproken

worden ook daadwerkelijk uitgevoerd zijn door de zorgvrager. Dit kan bijgehouden worden

doormiddel van een rapportage of het meetinstrument GAS. Daarnaast zal er door de studenten zelf

tussendoor geobserveerd worden bij de zorgvragers thuis in hoeverre de Tessa een meerwaarde

heeft in het vergroten van de zelfredzaamheid en in hoeverre de mantelzorgers er baat bij hebben

als er gekeken wordt naar de taken die zij op een dag hebben.

Tijdens het onderzoek zullen we bij iedere zorgvrager een dagdeel komen filmen. Hiervoor zal er

gebruik worden gemaakt van een GoPro en een spiegelreflexcamera. Op deze manier kan er

vastgelegd worden hoe Tessa de cliënt kan helpen en wat het effect is. Wanneer de twee test dagen

voorbij zijn, zal er nogmaals een kort interview afgenomen worden over de ervaringen met Tessa.

Hierbij zal de zorgvrager en eventueel de mantelzorger aanwezig zijn. Op deze manier zullen we een

goed beeld krijgen of (en hoe) Tessa daadwerkelijk invloed heeft op de zelfredzaamheid van de

zorgvrager.

Om te onderzoeken welke attitude de verpleegkundigen van de thuiszorg hebben ten opzichte van

de inzet van Tessa/zorgtechnologie, zullen we afspraken maken om interviews te plannen. Deze

zullen plaatsvinden tijdens de eerste ontmoeting met Tessa en na 3 weken gewerkt te hebben met

Tessa. De interviews zullen deels opgenomen worden (in overleg met de professionals).


13 | P a g i n a

5.5. Hoe wordt er interprofessioneel samen gewerkt? Gezien beide studenten de opleiding verpleegkunde volgen, is de samenwerking vooral van buitenaf

komen. Hierbij is er nauw samengewerkt met verpleegkundige en verzorgenden van Volckaert.

Daarnaast heeft er een overlegd samen met de teamleider van het desbetreffende team

plaatsgevonden.

Binnen schools is er samengewerkt met de opdrachtgever, Miriam Reelick en de projectbegeleider,

Kitty van der Made- Bogaerts. Ideeën, vragen en onduidelijkheden zijn met elkaar besproken. Tevens

is er gebruik gemaakt van het GET-Lab en de professionals die hier werkzaam zijn. zij hebben in dit

proces adviezen en informatie verstrekt die gebruikt kunnen worden in en tijdens de workshop.

Binnen de groep, van de minor Active Ageing, zijn eveneens studenten gevraagd over hun ideeën en

visies over de technologie.


14 | P a g i n a

6. Resultaten Uit literatuuronderzoek en praktijkgericht onderzoek doormiddel van interviews is een topiclijst

opgesteld. Voor zowel de resultaten van de interviews met zorgvragers als de resultaten van de

interviews met zorgverleners, is een aparte topiclijst opgesteld.

6.1. Resultaten zorgverleners De volgende topiclijst is opgesteld voor de resultaten van de zorgverleners:

1. Bekendheid met robotica

2. Doelgroep Tessa

3. Taken Tessa

4. Eerste reactie op Tessa

6.1.1. Bekendheid met Robotica

Beide respondenten hebben nog nooit eerder gebruik gemaakt van robotica. Ze horen er wel van,

maar verdiepen zich er niet in en hebben het niet persoonlijk meegemaakt. Een van de respondenten

heeft wel interesse in zorgrobots, maar deze nog nooit zelf nodig gehad. Ze ziet wel de waarde van

het gebruik van robots bij anderen, bijvoorbeeld bij haar nicht. De andere respondent geeft aan geen

interesse te hebben in technologie. Ze heeft er naar eigen zeggen niets mee.

Respondent 2: ‘Ik ben al niet technisch. En als je dat allemaal zo hoort, dat moet je dan ook

weer onthouden. Ons verstand wordt ook minder. Ik doe mijn gangetje en dingetje.’

6.1.2. Doelgroep Tessa Beide respondenten geven aan dat Tessa voor hen niets is. Ze hebben het zelf nog goed onder

controle en hebben geen behoefte aan ondersteuning van de dagelijkse structuur. Ze denken vooral

dat Tessa nuttig kan zijn bij mensen die dingen beginnen te vergeten. Tinybots (z.d.) geeft aan dat

Tessa helpt structuur aan te brengen in het leven van ouderen. Vaak gaat het dan over ouderen die

dementerend zijn.

Respondent 1: ‘Eigenlijk die groep die te goed is om opgenomen te worden en voor het

zelfstandig wonen eigenlijk steeds slechter worden.’

Na het inzetten van de Tessa bij een van de respondenten, komt er nog een andere doelgroep naar

boven. Deze doelgroep wordt door haar beschreven als alleenstaanden die zich eenzaam voelen.

Wanneer door wordt gevraagd naar de reden dat ze deze doelgroep noemt, vertelt ze dat ze zelf last

heeft gehad van een depressie. Het heeft haar toen geholpen om dingen van zich af te schrijven of

soms gewoon een kopje koffie te gaan drinken bij de buurvrouw. Hierin zou Tessa een rol kunnen

spelen, door af en toe suggesties te doen over wat ze kunnen ondernemen.

Respondent 1: ‘Voor alleenstaanden zou het best eens een opkikker kunnen zijn, en dan

vragen van: ga dit eens doen, of ga even lezen, ze op het idee brengen om iets te gaan doen’.

6.1.3. Taken Tessa

De taken die Tessa volgens de respondenten van de zorg kan overnemen, is bijvoorbeeld het brengen

van structuur in de dag en het herinneren aan afspraken. Verder zou ze kunnen worden ingezet voor

bijvoorbeeld het herinneren aan medicatie inname.

Respondent 2: ‘Ja, ik zeg al, je hebt natuurlijk ook veel mensen die een beetje vergeetachtig

zijn en die om twaalf uur hun medicijnen moeten innemen. Ja dat is ideaal natuurlijk.’


15 | P a g i n a

Taken die Tessa kan overnemen van de mantelzorger zijn vooral het geven van ideeën om iets te

gaan doen. Het kan volgens een van de respondenten net even een opkikkertje zijn om iets te gaan

ondernemen wat iemand anders niet zou hebben gedaan. Dit kan volgens haar helpen tegen

eenzaamheid.

Respondent 1: ‘En zodoende eigenlijk, sommige mensen, vooral als ze beginnen alleen komen

te staan, dat ze kan zeggen van, zoek een afleiding, zoek een ontspanning.’

Uit het literatuuronderzoek is gebleken dat Tessa helpt bij het aanbrengen van structuur. Verder

heeft Tessa ook het doel om de mantelzorger te ontzorgen. Dit kan doordat Tessa herinneringen kan

uitspreken die de mantelzorger invoert via een app. Op deze manier kan Tessa ouderen ook

activeren en motiveren. Een voorbeeld hiervan is het invoeren van een bericht om een rondje te

gaan lopen. (Tinybots, z.d.)

6.1.4. Eerste reactie op Tessa Beide respondenten vinden dat Tessa een leuke en grappige uitstraling heeft. Bij de vraag wat ze

vinden van de manier waarop Tessa met hen communiceert wordt duidelijk dat ze vinden dat Tessa

een duidelijke, fijne stem heeft.

Respondent 1: ‘Het is duidelijk, ja. Want je hoort een klik en dan komt ze hoor. (gelach). Nee

maar ik vind het een duidelijke en heldere stem, ja.’

Een van de respondenten geeft aan dat het wel fijn zou zijn als Tessa wat meer interactie kan hebben

met haar omgeving. Dat ze iets terug kan zeggen als er iets tegen haar wordt gezegd.

Respondent 1: ‘Gewoon standaard van: hallo. Verder geen gebep, maar gewoon: hallo of

goedemorgen.’

Een andere respondent geeft aan dat ze Tessa wel een ‘grappig ding’ vind, maar er zelf niets aan zal

hebben. Ze vertelt ook dat ze zelf nog veel doet en daar geen hulp bij nodig heeft. Wanneer Tessa

iets begint te zeggen, trekt ze een gek gezicht en moet ze lachen.

Respondent 2: ‘Als ik het beu wordt, dan zet ik hem af he. Dan zeg ik: ho, wacht eens even.

Dat regel ik zelf. Dat ben ik dan hè..’

6.2. Resultaten zorgverleners De volgende topiclijst is opgesteld voor de resultaten van de zorgverleners.

1. Attitude tegenover zorgtechnologie

2. Visie op Tessa

3. Doelgroep Tessa

4. Taken Tessa

5. Effecten van Tessa

6.2.1. Attitude tegenover zorgtechnologie Alle respondenten geven aan nooit eerder met zorgtechnologie en/of domotica te hebben gewerkt.

Wanneer wordt uitgelegd dat bijvoorbeeld thermostaten of hals alarmen ook domotica zijn, geeft

een van de respondenten wel aan te werken met hals alarmen. Een andere respondent vertelt over

een cliënt in het verleden die toen alles kon besturen met zijn IPad. Verder kan ze zich niets

herinneren.

Alle respondenten staan positief tegenover het inzetten van technologie in de zorg. Wel geven ze aan

dat het niet altijd voor alle zorgvragers goed zal zijn en dat het ook nooit honderd procent veilig kan


16 | P a g i n a

zijn. Hierbij wordt door een van de respondenten het voorbeeld gegeven van een alarmknop die

mensen soms vergeten in te drukken als ze zijn gevallen. De Veer & Francke (2009) beschrijven dat

uit onderzoek blijkt dat verpleegkundigen en verzorgenden vinden dat nieuwe technologieën in de

zorg in de eerste plaats betere zorg voor de cliënt moet opleveren.

Respondent 2: ‘Je kunt niet alles gewoon helemaal dicht timmeren, he, dat het gewoon

honderd procent veilig is.’

De reden dat de respondenten nog niet met zorgtechnologie hebben gewerkt ligt volgens hen vooral

aan het feit dat het vanuit de organisatie niet wordt gestimuleerd. Niet iedereen is er positief over.

Ze werken bij de cliënten nog met zorgmappen op papier. Een van de respondenten noemt nog een

reden. Omdat ze als thuiszorgteam een hele kleine tak van Volckaert zijn, krijgen ze ook weinig geld

ter beschikking. Dit hoopt volgend jaar te veranderen wanneer ze zullen fuseren en in een klap veel

groter zullen zijn. Uit onderzoek blijkt dat één vijfde deel van de verpleegkundigen en verzorgenden

vinden dat hun werkgeven sceptisch of terughoudend is ten opzichte van zorgtechnologie. (De Veer

& Francke, 2009)

Respondent 3: ‘ Wij zijn nog geen eens digitaal. Het is namelijk zo, volgend jaar, in 2020

wordt het groter en waarschijnlijk gaan we echt helemaal digitaliseren. Nu zijn wij een hele

kleine tak van Volckaert, want thuiszorg is echt bijna niks en in totaal zijn er maar rond de

250 cliënten. Dat is heel weinig, dus dan krijg je er ook heel weinig budget voor.’

Een van de respondenten staat heel positief tegenover zorgtechnologie. Ze denkt dat dit echt de

toekomst gaat worden ondanks dat collega’s soms bang zijn dat de robots mensen kunnen gaan

overnemen. Dat is volgens haar meer onwetendheid en nieuwigheid. Zelf is ze daar niet bang voor.

Wel geeft ze aan dat er nog meer onderzoek moet worden gedaan naar het inzetten van

zorgtechnologie en robots in de zorg. Ook denkt ze dat bepaalde technieken geavanceerder moeten

worden voordat ze ook daadwerkelijk kunnen worden ingezet.

Respondent 3: ‘Een robot kan niet empathisch zijn en kan niet de liefde en aandacht, de

werkelijke warmte geven.’

Respondent 3: ‘Ik denk ook echt dat het de toekomst gaat worden. En dat we zeker echt

onderzoek moeten gaan doen om het te verbeteren voor de toekomst.’

6.2.2. Visie op Tessa Alle respondenten staan positief tegenover de Tessa en het gebruik daarvan. Wel geeft een van de

respondenten aan dat er goed moet worden gekeken bij wie ze gaat worden ingezet. Dit kan volgens

haar niet zomaar bij iedereen. Ook vraagt ze zich af wat je moet doen als bijvoorbeeld de wifi niet

werkt. Een van de respondenten vindt dat Tessa nog geavanceerder mag worden. Verder is ze erg

positief over het inzetten van Tessa. Ze denkt dat dit echt de toekomst gaat worden en dat Tessa

mee kan helpen bij het verlichten van de werkdruk onder verpleegkundigen. Dit kan volgens haar

omdat Tessa bepaalde taken kan overnemen en er hierdoor meer tijd komt voor kwalitatieve zorg.

Respondent 2: ‘Ik denk dat het sneller realiteit en werkelijkheid is als wij op dit moment

beseffen. Want ik denk als het eenmaal gaat lopen dat het grootschalig gaat worden ingezet

en daarom zijn die onderzoeken zo belangrijk.’

Respondent 3: ‘Mijn visie is dat dit echt wel de toekomst gaat worden en dat wij onder de

werkdruk die we al hebben, dat dit ook wel een deel, een klein deel van de werkdruk kan

overnemen…, dan heb je wat meer ruimte voor kwalitatieve zorg.’


17 | P a g i n a

6.2.3. Doelgroep Tessa Twee van de respondenten denkt dat Tessa kan worden ingezet bij beginnend dementerenden en

eenzamen. Ook Tinybots (z.d.) geeft aan dat Tessa kan worden ingezet bij ouderen die vanwege

ouderdom om dementie vergeetachtig zijn en bij ouderen die worden verwaarloosd en dus eenzaam

zijn. Uit de interviews wordt duidelijk dat wel per cliënt moet worden bekeken of Tessa kan worden

ingezet.

Respondent 1: ‘Dat ligt echt aan de cliënt en wat precies de staat is van de cliënt. En in

hoeverre die ermee overweg zou kunnen.’

Een van de respondenten vindt dat de Tessa voorlopig alleen kan worden ingezet bij de doelgroep

van het onderzoek. Dit zijn mensen waarbij de thuiszorg alleen komt voor wat ondersteuning en

eenzamen. Wanneer Tessa gaat worden ingezet bij mensen die dingen vergeten, is er volgens haar

langer onderzoek nodig.

Respondent 2: ‘Als je dan gaat kijken naar een doelgroep die iets meer vergeet en toch nog

zelfstandig woont, dat je daar ook vooral de eerste periode, en dan denk ik best wel een

langere periode, moet overbruggen, om te kijken of dat ze (medicijnen) daadwerkelijk

ingenomen zijn.’

In de interviews wordt aangegeven dat Tessa niet kan worden ingezet bij mensen die achterdochtig

zijn en mensen die er psychisch niet mee overweg zouden kunnen, bijvoorbeeld mensen die

psychotisch zijn. In de literatuur is hierover nog niets bekend.

Respondent 1: ‘Bij psychotische mensen zou ik het niet doen, die kunnen daar een heel ander

beeld van krijgen.’

6.2.4. Taken Tessa De taken die Tessa volgens de respondenten kan overnemen zijn vooral het brengen van structuur,

het herinneren aan bepaalde afspraken of tijden en het motiveren om iets te gaan doen. Ook

Tinybots (z.d.) beschrijft dat Tessa taken kan overnemen zoals het motiveren/activeren om in

beweging te komen, het brengen van sfeer in huis door muziek af te laten spelen en het herinneren

aan medicatie-inname. In de interviews wordt vooral het herinneren aan de medicatie op bepaalde

tijden veel genoemd. Om dit te realiseren zal er volgens de respondenten echter nog wel onderzoek

nodig zijn en ook daarna zal goed moeten worden gekeken per cliënt of het ook echt werkt.

Respondent 1: ‘Sowieso medicatie vind ik een hele goeie. Ook voor ontspannenheid, een

televisieprogramma of muziek of dat ze een boodschapje moeten gaan doen of bijvoorbeeld

een afspraak bij de dokter. Of dat ze bij iemand op visite gaan of de lichten aan, vaste

activiteiten zoals bijvoorbeeld de gym, dat ze die erin programmeren zodat ze niet vergeten

om naar de gym te gaan zeg maar. Een beetje structuur erin te krijgen.’

Respondent 3: ‘…zou je niet gewoon gaat koffiedrinken bij de koffiekamer? Dat kun je er

gewoon inzetten en dat kan gewoon die doorslag zijn waardoor mensen toch nog gaan en

misschien wel uit de negativiteit komen.’

Een van de respondenten geeft aan dat het in het begin extra energie zal kosten, maar dat dit altijd

zo is met nieuwe dingen en dat dit weer minder wordt naarmate Tessa langer wordt ingezet.

Respondent 3: ‘Dus waarschijnlijk zal het zo zijn in het begin, zal ze misschien niet luisteren

naar de Tessa en we zullen dan eerder moeten komen om te kijken: heeft ze wel ingenomen,

maar naarmate het vordert kun je wel wat meer loslaten zeg maar.’


18 | P a g i n a

‘En natuurlijk zal het in het begin altijd kinderziektes opleveren, maar dat is met alles.

Natuurlijk zullen ze dat ding vervloeken, maar ze hebben ons ook vervloekt…maar daarom

kunnen ze ook niet meer zonder.’

6.2.5. Effecten van Tessa Uit de interviews komen een aantal positieve effecten van Tessa naar voren. De meeste

respondenten geven aan dat Tessa kan helpen meer structuur te bieden in het leven van mensen.

Wat ook wordt genoemd is het creëren van gezelligheid door het herinneren aan muziek of een tv-

programma. Verder komt ook het stimuleren van mensen om iets te gaan doen naar voren.

Respondent 1: ‘Ja, ik ben er wel een voorstander van. Zeker bij bepaalde cliënten. Ik vind het

wel een goede oplossing. Net dat extra duwtje in de rug te hebben zeg maar.’

Een van de respondenten noemt als effect van Tessa ook de regie die mensen langer in handen

kunnen houden. Volgens Van Blanken (2018) zal de (sociale) zelfredzaamheid, vrijheid en veiligheid

van cliënten door het inzetten van technologie worden vergroot. Verder is uit onderzoek gebleken

dat Tessa een positief effect heeft op de autonomie en zelfregie van een zorgvrager. Ook heeft Tessa

een positief effect op de kwaliteit van zorg, het hebben van sociaal contact en het aantal instructies

die mensen nodig hebben bij dagelijkse handelingen (Proeftuin Tinybots, 2019).

Respondent 2: ‘…die doen van een afstand alleen maar de taak die is toegekend en dat is op

zich ook wel heel erg mooi en daardoor behoud je wel langer je regie en word je daarin ook

geprikkeld.’

Twee van de respondenten denkt dat Tessa ervoor kan zorgen dat de werkdruk onder

verpleegkundigen verminderd. Dit komt volgens hen omdat Tessa dingen kan overnemen en er

hierdoor minder zorg nodig is van de verpleegkundigen.

Respondent 3: ‘Mijn visie is dat dit echt wel de toekomst gaat worden en dat wij onder de

werkdruk die we al hebben, dat dit ook wel een deel, een klein deel van de werkdruk kan

overnemen…, dan heb je wat meer ruimte voor kwalitatieve zorg.’

Een van de respondenten noemt een mogelijk negatief effect van Tessa. Ze is bang dat mensen

doordat ze meer zelfregie hebben juist meer eenzaam worden. Dit kan volgens haar omdat de

mantelzorger nu meer op afstand kan regelen en hierdoor minder vaak langskomt. Iemand zou

hierdoor dan minder contactmomenten krijgen en meer in zijn of haar isolement raken. In de

literatuur is hierover nog niets bekend.

Respondent 2: ‘Ja, het enige wat ik zo had was gewoon wat er omheen komt, zo van, als de

mensen maar niet door vooruitgang meer in hun isolement komen omdat zorg afvalt en

mantelzorgers zich iets terugtrekken.’

‘…en dat is het stukje waarvan ik zeg als de mantelzorgers zeggen van: ‘ohja, dat kan nu

ingesteld worden, dus ik hoef niet voor die André Rieu te komen…’

Een andere respondent denkt dat mensen door Tessa juist meer contactmomenten zullen krijgen.

Doordat Tessa bepaalde taken kan overnemen van de zorg, hebben zij weer meer tijd om (anderen)

kwalitatieve zorg te bieden.

Respondent 3: ‘Er vervallen een aantal contactmomenten, maar die momenten die vervallen,

worden dan weer ingehaald door kwalitatieve zorg die we kunnen geven. Het zitten, het

aandacht geven. In plaats van tien minuten te willen komen om er om zeven uur te zijn, zodat

ze haar medicatie inneemt, kunnen wij nu dus om half tien komen en dan zeggen we hebben


19 | P a g i n a

eigenlijk wat meer tijd voor u. Of voor iemand anders die het ook daadwerkelijk echt nodig

heeft.’

6.3. Resultaten mantelzorger De mantelzorger die we spraken bij een van de respondenten thuis gaf aan dat Tessa erg handig kon

zijn bij het bieden van structuur aan mensen en het verlichten van de werkdruk bij verpleegkundigen.

Ze was er erg positief over en was er ook naar benieuwd.


20 | P a g i n a

7. Conclusie In dit onderzoek is gezocht naar het antwoord op de vragen: ‘In hoeverre kan Tessa de zelfredzaamheid van een zorgvrager vergroten?’ en ‘Welke attitude hebben zorgprofessionals van de Volckaert voor en na het inzetten van de zorgrobot Tessa over het gebruik van zorgtechnologie bij zorgvragers in de thuiszorg?’ Om een antwoord te kunnen geven op deze vragen is een kwalitatief onderzoek uitgevoerd onder zorgprofessionals van de Volckaert en cliënten uit de thuiszorg.

7.1. Zelfredzaamheid zorgvrager Uit de resultaten van de interviews met zorgvragers is gebleken dat Tessa kan helpen bij het brengen van structuur in de dag en het herinneren aan bepaalde afspraken of medicatie. Ook worden mensen door Tessa gestimuleerd om zelf iets te ondernemen. Dit kan helpen tegen eenzaamheid.

Uit de resultaten van de interviews met de zorgprofessionals is gebleken dat Tessa een positieve bijdrage kan leveren aan de zelfredzaamheid van een zorgvrager. Dit kan vooral omdat ze worden geprikkeld om dingen te gaan ondernemen of worden herinnerd aan bepaalde afspraken of medicatie inname. Hierdoor hebben ze minder hulp van anderen (verzorgend personeel of mantelzorgers) nodig. Ook brengt Tessa structuur aan waardoor zorgvragers zelf meer het overzicht behouden. Dit wordt ondersteund vanuit de literatuur. Uit onderzoek is namelijk gebleken dat Tessa een positief effect heeft op de autonomie de zelfregie van een zorgvrager. Ook heeft Tessa een positief effect op de kwaliteit van zorg, het aantal sociale contactmomenten en het aantal instructies die nodig zijn bij de dagelijkse handelingen. (Proeftuin Tinybots, 2019)

7.2. Attitude zorgprofessionals Uit de interviews met zorgprofessionals van de Volckaert over het inzetten van de Tessa en het gebruik van technologie in de zorg is gebleken dat zorgprofessionals over het algemeen een positieve houding hebben. Gedacht wordt dat er in de toekomst steeds meer zal worden gewerkt met zorgtechnologie. Dit zal zowel positieve als negatieve effecten met zich meebrengen. Als positieve effecten wordt genoemd dat mensen meer de regie in eigen handen kunnen houden, de werkdruk voor verpleegkundigen kan worden verminderd en er meer tijd komt voor kwalitatieve zorg. Als negatief effect wordt genoemd dat mensen mogelijk verder in hun isolement raken omdat de omgeving van de zorgvrager door het inzetten van technologie minder vaak langs komt. Het wordt daarom ook belangrijk gevonden dat technologie een ondersteuning en geen vervanging is van de zorg. Ten slotte is gebleken dat zorgprofessionals van de Volckaert vinden dat er nog veel onderzoek nodig is omtrent het inzetten van zorgtechnologie en het verbeteren van bestaande technologieën.


21 | P a g i n a

8. Discussie De afgelopen tien weken is er gewerkt aan deze innovatie- opdracht waarbij het doel is om in week

10 een workshop te geven aan medestudenten en andere geïnteresseerden. In dit hoofdstuk wordt

beschreven welke drempels tegen gekomen zijn tijdens het onderzoek. Er zal eveneens gekeken

worden naar de uitkomsten van het onderzoek en waar de volgende keer meer aandacht aan

gegeven dien te worden.

Voor deze opdracht is door de studenten wel contact gelegd met de praktijk. In week 5 zijn echter

pas concrete afspraken gemaakt om rond de tafel te komen met alle partijen. Het is daarom mogelijk

dat door deze omstandigheden niet adequaat genoeg gekeken kon worden naar de respondenten en

het aantal respondenten die uiteindelijk mee hebben gedaan. Er kan gesteld worden dat er mogelijk

niet op tijd contact is gelegd met de praktijk, waarbij maar een gering aantal respondenten mee

hebben gedaan.

Zorgrobot Tessa dient, om werkzaam te zijn, gekoppeld te zijn aan het internet. In de

aanleuningwoningen van Volckaert is niet standaard Wi-Fi aanwezig. Met dit gegeven is de groep van

ouderen die mee kunnen doen kleiner geworden, daar een groot gedeelte van de ouderen geen

internetaansluiting in huis hebben. Het is dus van belang om hier voorafgaand goed naar te

informeren wanneer de Tessa ingezet zal worden. Echter is de kans groot dat de komende generaties

steeds meer gebruik zullen gaan maken van technologie en dus ook een internetaansluiting zullen

hebben. Uit onderzoek uitgevoerd door NIVEL (2013), komt naar voren dat 79% van ouderen boven

de leeftijd van 60 jaar gebruik maken van het internet. Dit betekent dus dat er nog steeds een groep

bestaat die hier geen gebruik van maken.

Tessa heeft de vorm van een bloempot waarbij een nepplantje op het hoofd geplaats kan worden. Er

bestaat een kans dat ouderen het plantje water willen geven. Echter is Tessa niet waterdicht en dus

is er een gevaar voor het ontstaan van defecten. Het is van belang om van tevoren aan te geven dat

Tessa niet waterdicht is en het plantje van plastic is. Daarnaast dient Tessa ten alle tijden aan de

stroom gekoppeld te zijn. Er bestaat een kans dat ouderen voor het slapengaan bepaalde apparaten

uit het stroom halen. In de avond zal Tessa zelf, in de slaapmodus, de nacht doorbrengen. Ouderen

kunnen dit merken doordat de ogen van Tessa zelfstandig uitgeschakeld zullen worden.

Tijdens het onderzoek in de praktijk is er minimaal contact gelegd met de mantelzorgers. De

zorgvragers waarbij de Tessa ingezet is, hebben goed contact met hun mantelzorgers, echter is het

plan technisch niet mogelijk geweest om nadien in gesprek te gaan met de mantelzorgers. Uit

onderzoek blijkt echter dat het betrekken van de familie bij het gebruik van technologie zorgt voor

positieve ervaringen bij de cliënten, versnelt het leerproces en de acceptatie bij de cliënt, omdat ze

de technologie intensiever gebruiken (Peeters, Wiegers, de Bie, & Friele, 2013).

Er is van tevoren bedacht om tweemaal de zorgmedewerkers te interviewen. Hierbij was de

bedoeling dat zij mee zouden kijken bij het instaleren van de zorgrobot bij de respondenten. Echter is

dit niet uitgevoerd daar dit plan technisch niet mogelijks is. Er is dus een interview per

zorgmedewerker afgenomen. Om een beter beeld te verkrijgen over de attitude van de

zorgmedewerkers is het raadzaam om hen te laten zien hoe de Tessa ingesteld dient te worden. Zo

kan er namelijk getoetst worden in hoeverre zij vinden dat het mogelijk tijdrovend is voor hen.

In dit onderzoek hebben de zorgvragers een kennis gemaakt met zorgtechnologie. De eerste

indrukken zijn vastgelegd en er is beeld van de doelgroep waar de Tessa ingezet kan worden. Echter

dien je, om tot juiste conclusie te komen, voor een langere periode de zorgrobot in zetten. Het is


22 | P a g i n a

wenselijk om een zorgrobot zoals Tessa drie maanden in te zetten om tot een conclusie te of deze

geschikt is voor de desbetreffende ouderen.

9. Aanbevelingen Naar aanleiding van het gehouden onderzoek onder zorgprofessionals bij de Volckaert en zorgvragers

in de thuiszorg zijn er een aantal aanbevelingen.

Aanvullend onderzoek Verder onderzoek naar de effecten van Tessa bij verschillende doelgroepen is nodig. Tot op heden is er alleen onderzoek gedaan naar het inzetten van Tessa bij vergeetachtige of dementerende ouderen. Er zijn geen effecten bekend van Tessa op andere doelgroepen, zoals eenzame ouderen of ouderen met een depressie. Verder zijn er vooral positieve effecten bekend van het inzetten van Tessa. Het is nodig dat er meer bekend wordt over de mogelijke negatieve effecten en bij wie Tessa beter niet kan worden ingezet zodat vervelende situaties kunnen worden voorkomen. Een voorbeeld hiervan is de vraag wat de effecten zijn van Tessa op iemand met een psychisch probleem, bijvoorbeeld iemand die psychotisch is. Uit een van de gehouden interviews kwam naar voren dat Tessa daar beter niet kan worden ingezet. Onderzoek zal moeten uitwijzen of dit ook zo is en wat de effecten zijn. Monitoring GAS Bij het gebruik van het GAS-monitoringsformulier is het van belang om meerdere dagen te meten om een betrouwbare meting te krijgen. In het onderzoek dat werd uitgevoerd was dit eerst de bedoeling, maar vanwege tijdsgebrek en het afvallen van respondenten kon de Tessa slechts één dag worden ingezet. Wanneer dit het geval is bij een onderzoek, wordt aanbevolen om te kiezen voor een ander meetinstrument. Attitude zorgorganisaties Uit de gehouden interviews kwam naar voren dat het vanuit de organisatie niet werd gestimuleerd om gebruik te maken van zorgtechnologie. Wel dachten respondenten dat zorgtechnologie de toekomst zou gaan worden en dat er nog veel onderzoek nodig is. Een aanbeveling naar organisaties is dan ook om meer open te staan voor onderzoeken met zorgtechnologie zodat er meer mogelijkheden komen voor het inzetten van zorgtechnologie en bestaande zorgtechnologie kan worden verbeterd.


23 | P a g i n a

10. Reflectie Voor het reflecteren om het samenwerkingsproces is er gekozen voor ‘’winning team.’’ Voor een goedlopend en succesvol team (‘winning team’) zijn een aantal factoren van belang. In onderstaande checklist staan de factoren van een ‘winning team’ benoemd (volgens Gritt e.a., 2006). Uiteraard hoeft een goed team niet alles wat in deze checklist staat helemaal perfect te doen. Het zijn echter wel belangrijke ingrediënten voor het slagen van samenwerking rondom het bijvoorbeeld uitwerken van opdrachten zoals het maken van een rode draad opdracht. Om de samenwerking te evalueren en succes- en leerpunten te formuleren (gebaseerd op Gritt e.a., 2006), wordt onderstaande opdracht uitgewerkt.

Winning Team (Asma) 1 2 3 4

1 Het team heeft duidelijke, gemeenschappelijke doelen

2 De teamleden tonen inzet: ze willen duidelijke en goede resultaten neerzetten.

3 De teamleden enthousiasmeren, stimuleren en motiveren elkaar.

4 De teamleden geven elkaar feedback: zowel positieve (complimenten) als kritisch.

5 De teamleden vullen elkaar aan: wat de één niet kan, dat kan de ander wel.

6 De teamleden kunnen goed discussiëren: geen snelle oppervlakkige compromissen, maar ook geen eindeloze discussies.

7 De teamleden luisteren goed naar elkaar.

8 De teamleden voelen zich verantwoordelijk voor het eindresultaat.

9 De teamleden voelen zich verantwoordelijk voor het groepsproces.

10 Het team heeft goede resultaten neergezet: de doelen (zie 1) zijn gehaald.

Winning Team (Nine) 1 2 3 4

1 Het team heeft duidelijke, gemeenschappelijke doelen

2 De teamleden tonen inzet: ze willen duidelijke en goede resultaten neerzetten.

3 De teamleden enthousiasmeren, stimuleren en motiveren elkaar.

4 De teamleden geven elkaar feedback: zowel positieve (complimenten) als kritisch.

5 De teamleden vullen elkaar aan: wat de één niet kan, dat kan de ander wel.

6 De teamleden kunnen goed discussiëren: geen snelle oppervlakkige compromissen, maar ook geen eindeloze discussies.

7 De teamleden luisteren goed naar elkaar.

8 De teamleden voelen zich verantwoordelijk voor het eindresultaat.

9 De teamleden voelen zich verantwoordelijk voor het groepsproces.

10 Het team heeft goede resultaten neergezet: de doelen (zie 1) zijn gehaald.

Na het invullen de vragen die in het tabel zijn weergegeven, zijn de meest opvallende verschillen te bemerken bij de vragen zes en negen. Vraag zes heeft betrekking tot het wel of niet discussiëren. Asma heeft hierop een 2 gescoord, daar zijn van mening is dat het discussiëren beter kon. Hier hoefde in haar eigen geen hele gesprekken over te gaan, maar er mogen best meningsverschillen aanwezig zijn. Op die manier kunnen de ideeën samengevoegd worden al dan niet het beste van de twee gebruiken. Nine heeft daarentegen op deze vraag een score van vier aangegeven. De reden hiervoor was dat ik


24 | P a g i n a

vond dat er geen snelle of oppervlakkige compromissen werden gesloten. Er werden aan de andere kant ook geen eindeloze discussies gevoerd. In mijn ogen kwamen wij er altijd redelijk snel tot een conclusie, ook al verschilde we van mening hierin. Daarnaast is er een groot verschil te zien bij vraag negen. Hierbij heeft Asma aangegeven dat beiden teamleden een grote mate van verantwoordelijkheid voelden. Nine vond dat dit minder was, daar zij het gevoel hadden dat er meer naar het resultaat werd gekeken dan het groepsproces.

Individuele reflecties Asma: De samenwerking liep naar eigen zeggen soepel. We hadden beiden voor ogen wat het uiteindelijke doel is van deze opdracht. Tijdens de eerste bijeenkomst hebben wij een aantal duidelijk afspraken gemaakt als het gaat om de samenwerking. Hier hebben wij ons aan gehouden de afgelopen tien weken. Naar mijn mening vulde wij elkaar goed aan, eenieder had zijn kwaliteiten en deze hebben wij dan ook goed benut. Ikzelf vind het leuk om videomateriaal te verzamelen om daar vervolgens een mooi fragment van te maken. De vergt veel tijd en Nine gaf mij daarin de tijd en ruimte om hieraan te kunnen werken. Zo ging het uitvoeren en uitwerken van deze opdracht eigenlijk heel natuurlijk. We hoefden niet telkens elkaar meermaals te ondervragen wat er nu gedaan diende te worden en wat al gedaan was. Hier hielden wij elkaar goed over op de hoogte zodat de andere wist wat nog gedaan moest worden. Nine: Ik kijk terug op een prettige samenwerking. We vulden elkaar goed aan en hielden allebei het doel voor ogen. Ieder groepslid heeft naar mijn idee evenveel aangebracht al waren de werkzaamheden voor iedereen verschillend. Wat ik lastig vond is dat ik wat verder weg woon van de plaats van het onderzoek waardoor ik soms het idee kreeg dat ik iets minder kon doen omdat veel tijd verloren gaat met reizen. Ik heb hierover echter niets gehoord van Asma. Van Asma heb ik geleerd om alles zorgvuldig en goed te doen. Zo kwamen we niet voor verrassingen te staan. Toen het een en ander tegen zat met het afvallen van de respondenten en de beperkte tijd die we nog hadden zijn we er samen voor gegaan en dit heeft naar mijn idee goed gewerkt.


25 | P a g i n a

11. Bibliografie De Veer, A.J.E., & Francke, A.L. (2009). Ervaringen van verpleegkundigen en verzorgenden met nieuwe

technologieën in de zorg. Geraadpleegd op 26 februari 2019, van

https://www.nivel.nl/sites/default/files/bestanden/Rapport-ervaringen-verpleegkundigen-

nieuwe-technologie.pdf

Krul, A. (2017, April 20). Zo doe je een literatuuronderzoek of literatuurstudie. Opgehaald van Scribbr:

https://www.scribbr.nl/scriptie-structuur/hoe-doe-je-literatuuronderzoek/

Peeters, J., Wiegers, T., de Bie, J., & Friele, R. (2013). Technlogie in de zorg thuis. Utrecht. Opgehaald

van NIVEL.

Tinybots. (z.d.). Presskit. Opgehaald van Tinybots: https://www.tinybots.nl/presskit.html

van Alphen, H., Volkers, K., Blankevoort, C., Scherder, E., Hortobágyi, T., & van Heuvelen, M. (2016).

Older Adults with Dementia Are Sedentary for Most of The Day . PLOS ONE, 1-15.

van Rijn, M. (2015, Februari 10). 'Waardigheid en trots Liefdevolle zorg. Voor onze ouderen.'.

Opgehaald van Rijksoverheid:

https://www.rijksoverheid.nl/documenten/rapporten/2015/02/10/waardigheid-en-trots-

liefdevolle-zorg-voor-onze-ouderen

Weiss, R. (1973). Loneliness The Experience of Emotional and Social isolation. Cambridge MA: MIT

press, 3-24.

https://www.nivel.nl/sites/default/files/bestanden/Rapport-ervaringen-verpleegkundigen-nieuwe-technologie.pdfhttps://www.nivel.nl/sites/default/files/bestanden/Rapport-ervaringen-verpleegkundigen-nieuwe-technologie.pdf


26 | P a g i n a

12. Bijlagen In de bijlage worden de volgende onderdelen weergegeven

- Bijlage 1: Informed consenten

- Bijlage 2: Uitgewerkte interview scripts

- Bijlage 3: Ingevulde GAS-metingsformulier

- Bijlage 4: Plan van Aanpak onderzoek


27 | P a g i n a

12.1. Bijlage 1: Informed consenten


28 | P a g i n a


29 | P a g i n a

12.2 Bijlage 2: Uitgewerkte interview scripts

Interview zorgverlener 1

Vraag 1: Wat vindt u van het gebruik van zorgtechnologie en/of domotica in de zorg?

Ik vind het voor sommige cliënten wel een goeie, sommigen die wat meer eenzaam zijn of waarbij

familie ver weg woont, dat ze toch meer structuur krijgen en dat familie daarin ontlast wordt.

Vraag 2: Wat zijn volgens u de effecten van het gebruik van zorgtechnologie en/of domotica bij zorgvragers? Dat ze toch meer structuur krijgen en dat familie daarin ontlast wordt. Vraag 3: Heeft u in uw loopbaan wel eens gebruik gemaakt van domotica, bijvoorbeeld bewegingssensoren, hals alarmen, thermostaten of beeldbellen? Met welke reden niet? Nee, dit is voor mij de eerste keer. Nee, ook niet. Nee, helemaal niks eigenlijk. Dat was toen de tijd nog helemaal niet aan de orde.

Vraag 4: Gebruikt u op dit moment zorgtechnologie/domotica? Nee, dit is voor mij de eerste keer. Vraag 5: Wat is uw visie rondom het inzetten van de zorgrobot Tessa? Ja, wel een vriendelijk ding. Ik dacht eerst dat het echt een bloempot was. Ik dacht wat is dat dan voor ding? Maar het heeft wel een vriendelijke uitstraling, niet zo’n eng iets dat cliënten er ‘s nachts van schrikken zeg maar. Nee, dat je denkt, hmm, zo’n high-tech geval, het is echt een cliëntvriendelijke vormgeving zeg maar. Vraag 6: Welke effecten denkt u dat zorgrobot Tessa zal hebben op de zorgvrager? Dat mensen meer structuur krijgen mede ook door de medicatie die ze op tijd in kunnen nemen. Eehm, ja ik denk ook wel meer gezelligheid, dat ze aan dingen herinnerd worden, om muziek op te zetten of de televisie of dat soort dingen of programma’s inprogrammeren zeg maar dat ze niet vergeten, dat ze daar meer door gestimuleerd worden zeg maar. Vraag 7: Welke berichten heeft u in Tessa voorgeprogrammeerd? Sowieso medicatie vind ik een hele goeie, eehm, ook voor ontspannenheid, een televisieprogramma of muziek of dat ze een boodschapje moet gaan doen of bijvoorbeeld een afspraak bij de dokter bijvoorbeeld of dat ze bij iemand op visite gaat of lichten aan, vaste activiteiten zoals bijvoorbeeld de gym dat ze die erin programmeren dat ze niet vergeten om naar de gym te gaan zeg maar. Vraag 8: Met welk doel heeft u deze berichten Tessa uit laten spreken? En heeft u samen met de zorgvrager het doel hiermee bereikt? Een beetje structuur erin te krijgen. Vraag 9: Bij welke zorgvrager kunt u Tessa inzetten en bij welke juist niet? Met welke reden wel of niet? Eehm, dat is een goeie. Dat licht echt aan de cliënt en wat precies de staat is van de cliënt. En in hoeverre die ermee overweg zou kunnen. Bij psychotische mensen zou ik het niet doen, die kunnen daar een heel ander beeld van krijgen. Of bijvoorbeeld mensen die net beginnen te dementeren, die net wat extra sturing nodig hebben, daar zou het eigenlijk gewoon een ideaal iets voor zijn. Of mensen die heel erg eenzaam zijn en waarvan familie of mantelzorg ver weg woont om dan net even dat extra zetje te geven zeg maar.


30 | P a g i n a

Vraag 10: Zijn er bepaalde zaken die u heeft geleerd tijdens het werken met Tessa? Ik denk dat dat per cliënt verschillend is. We hebben een cliënt die echt die structuur nodig heeft van ons om het aangereikt te krijgen, dat ze dan zoiets heeft met de Tessa van, nou ppft, dat vind ik wel prima, zeg maar. En we hebben sommigen die zouden in principe daar wel zorgmindering voor kunnen hebben. Die er wel baat bij zullen hebben. Vraag 11: Zou u een voorstander zijn van het inzetten van Tessa en waarom? Ja, vind ik wel. Ja, ik ben er wel een voorstander van. Zeker bij bepaalde cliënten. Ik vind het wel een goede oplossing. Net dat extra duwtje in de rug te hebben zeg maar.

Interview zorgverlener 2

Vraag 1: Heeft u in uw loopbaan wel eens gebruik gemaakt van domotica, bijvoorbeeld bewegingssensoren, hals alarmen, thermostaten of beeldbellen? Nee, want het enige wat hier gebruikt wordt, maar dat is helemaal geen technologie, dat is een alarmknop.

Vraag 1b: Zo nee, met welke reden niet? Vanuit hier, ik denk dat dat gewoon, want ik ben wel altijd heel erg nieuwsgierig naar alles en ik denk dat dat gewoon een stukje is van, wij werken ook bijvoorbeeld niet met een tablet om gegevens van cliënten te verwerken ofzo, hier (in het kantoor) hebben we wel een computertje, maar wij werken gewoon op locatie bij de cliënten thuis met een zorgmap waar alles ingeschreven wordt. En ik merk dan ook al verschil in collega’s die zeggen van ja, ik moet er niet aan denken dat dat komt. Dus dat zijn mensen die dan eigenlijk al een stapje te weinig hebben of minder zin hebben om mee te gaan in die vernieuwingen. Vraag 2: Gebruikt u op dit moment zorgtechnologie/domotica? Dat is een alarmknop.

Vraag 2a: Zo ja, welke en wat vindt u hiervan? Ja, dat is het enige wat ik ken en waar gebruik van wordt gemaakt. Daar ben ik heel erg blij mee en er zijn situaties dat ik binnenkom en dat cliënten op de grond liggen en dat ze het dus hebben vergeten, terwijl dat ze gewoon het alarm om hebben, maar dat zijn gewoon van die situaties, weetje, eehm, ik kom er minder binnen, dus dan hebben ze al een gelegenheid gehad om gebruik te maken om alarm te maken en dan denk ik van, zulke dingen kunnen ook gebeuren. Je kunt niet alles gewoon helemaal dicht timmeren, he, dat het gewoon 100% veilig is

Vraag 3: Wat is uw visie rondom het inzetten van de zorgrobot Tessa? Eehm, ik denk dat het, eh, ik ben gewoon heel erg benieuwd. Ik kan wel zeggen ik denk, maar ik weet niet wat ik ervan moet denken. Ik vind het heel erg goed dat er een Tessa is die gaat kijken om een momentje bij de cliënt in te breken. Dus om gewoon even een contact te hebben. Dat vind ik heel erg goed, ik weet niet met medicatie, ik merk zelf wel eens als ik met de cliënten praat zo van u moet uw medicatie innemen en ik leg het weg en dan heb ik eigenlijk alles gezegd, maar dan blijven ze dus gewoon toch een beetje bij zichzelf. Dan denk ik van er moet goed gekeken worden naar wie, maar daar hebben jullie ook echt ecplesief naar gevraagd. Wat als de wifi niet werkt en dat zijn dan misschien weer beren op de weg, zo van ook wel iets waar je aan eh.. Vraag 4: Welke effecten denkt u dat zorgrobot Tessa zal hebben op de zorgvrager? Ik hoop, dat weet ik echt niet, ik hoop dat ze gewoon nieuwsgierig ernaar zijn, dan ze geprikkeld zijn om er ook iets mee te doen. En niet dat het zo van, ik zie dat niet zo zitten of ik zet me daar niet voor open. Ik hoop gewoon at ze geprikkeld worden en dat ze daar gewoon echt naar luisteren en


31 | P a g i n a

eventueel reactie op geven, want het was ook mogelijk dacht ik om ermee te communiceren dacht ik he? Om... Ja, ik heb een cliënt en die houdt heel er van Adré Rieu. En dat is iedere zaterdag als ik daar been dan heeft ze André Rieu en dan heb ik ook echt het gevoel dat het is echt zaterdag voor haar, echt een beetje een feestdag. Maar ik denk, het feestje zit hem ook wel in André Rieu, maar dan zegt ze altijd heel blij van: Wim is geweest, Wimpie, dat is haar zoon, en dan denk ik van: dat momentje is dan natuurlijk nooit...en dat is het stukje waarvan ik zeg als de mantelzorgers zeggen van: Ohja, dat kan nu ingesteld worden, dus ik hoef niet voor die André Rieu te komen...Maar daar tegenover staat dat de mensen gewoon naar buiten zitten te kijken en verder een beetje leeg of een casettebandje heel de tijd aan het afdraaien zijn in hun gedachten. Dat het misschien juist wel een prikkeling kan geven om de boel eens een keer te doorbreken. En dat zou ik heel erg hopen, want dat zou gewoon heel fijn zijn voor sommige cliënten. Nee, en ik denk ook gewoon, zoals ik het zie, ik denk juist die prikkels erin zitten, die mogelijkheden erin zitten om mensen dus gewoon toch wat meer betrokken bij hun eigen leven. Ik praat altijd door met door met cliënten als ik ze iets geef. Wat ik geef, ik lees vaak voor wat ik rapporteer. En dan hebben ze toch nog een beetje hun eigen regie, en met Tessa heb je natuurlijk dat ze hun eigen regie meer behouden. Vraag 5: Bij welke zorgvrager kunt u Tessa inzetten en bij welke juist niet? En met welke reden wel of niet? Bij mensen waar wij voor de ondersteuning komen, maar ik denk wel die groep om te beginnen het beste is, en ik denk dat je dan ook gewoon moet kijken, van welke resultaten en als je dan gaat kijken naar een doelgroep die iets meer vergeet en toch nog zelfstandig woont, dat je daar ook vooral de eerste periode en dan denk ik best wel een langere periode moet overbruggen, om te kijken of dat ze daadwerkelijk ingenomen zijn, dat er een bepaalde controle achter zit en een beetje een begeleiding ofzo. Ja, ik denk wel dat jullie daar ook zelf heel goed over na hebben gedacht om te zeggen van, eh, het is natuurlijk wel de bedoeling dat het succesvol wordt he. Vraag 6: Zijn er bepaalde zaken die u heeft geleerd tijdens het werken met Tessa? Ja, het enige wat ik zo had was gewoon het wat er omheen komt, zo van, als de mensen maar niet door vooruitgang meer in hun isolement komen omdat zorg afvalt, mantelzorgers zich iets terugtrekken, want die hebben vaak een druk leven, wij horen ook heel vaak, ja we hebben het zo druk, willen jullie. Bij zoiets hoeven ze aan ons ook niets meer te vragen en dan kunnen ze gewoon tegen hun moeder of vader of betreffende persoon zeggen van ja vandaag niet want… Vraag 7: Zou u een voorstander zijn van het inzetten van Tessa en waarom? Ja, maar ik denk als je zulke dingen wil horen, dan moet je wel proberen, dat ik mij he, maar ik ben ook altijd heel erg voorzichtig, maar dan zou je wel moeten samenwerken met, als het onderzoek hier zou zijn, met de collega’s hier, om dus gewoon die controle te blijven, maar dan net een half uurtje later. Als ze om vijf uur, dat ze dan bijvoorbeeld om kwart voor vijf op de medicatie geattendeerd wordt, en dat om kwart over vijf iemand nog een keer die controle neemt om te kijken van, inderdaad. En dan ook gewoon die gesprekjes erover houden, over hoe zo’n persoon het ervaart, want mij lijkt het een oplossing, voor zaken, maar hoe ervaart


32 | P a g i n a

Interview zorgverlener 3 Vraag 1: Wat vindt u van het gebruik van zorgtechnologie en/of domotica in de zorg? Ik sta heel open en ik denk ook echt werkelijk dat dat de toekomst gaat worden, ondanks wat ik dan soms wel ik merk dat mensen bang zijn dat de robot hetgeen gaat overnemen van ons, maar dat kan helemaal niet, want een robot kan niet empathisch zijn en kunnen niet de liefde en aandacht, de werkelijke warmte geven. Dus in die zin denk ik bij mezelf van ja dat is misschien de onwetendheid en alles wat nieuw is en verandering is, dat kan mensen dus daarop de hakken in het zand zetten, dat zie je wel vaker, maar ik niet, ik denk ook echt dat het de toekomst gaat worden. En dat we zeker echt onderzoek moeten gaan doen om het te verbeteren voor de toekomst. Vraag 2: Wat zijn volgens u de effecten van het gebruik van zorgtechnologie en/of domotica bij zorgvragers? Je hebt natuurlijk ook geld nodig, wat de meesten niet hadden, en hij had dat wel en dat maakte ook dat hij heel lang echt op zichzelf kon blijven. Dus dat is dan wel, maar of dat wij er mee hebben gewerkt dat is een ander verhaal. Maar hij heeft er wel voor gezorgd dat hij zelf langer..dus dat wel. Vraag 3: Heeft u in uw loopbaan wel eens gebruik gemaakt van domotica, bijvoorbeeld bewegingssensoren, hals alarmen, thermostaten of beeldbellen? In de zorg niet. Vraag 3b: Zo nee, met welke reden niet? Wij zijn nog geen een digitaal. (gelach) Het is namelijk zo, volgend jaar, in 2020 wordt het groter en waarschijnlijk gaan we echt helemaal digitaliseren enzo, nu zijn wij een hele kleine tak van Volckaert, want thuiszorg is echt bijna niks en in totaal zijn er maar rond de 250 cliënten. Dat is heel weinig he, dus dan krijg je er ook heel weinig budget voor. Volgend jaar met de fusie dan worden we in een klap heel groot, want Riethorst, Stromenland die hebben een hele grote tak van thuiszorg en daar gaan wij ook samen naar toe en dat is gewoon echt een eigen pilot. Dus dan word je ook groter en sterker en krijg je ook meer geld. En dan kunnen we echt heel veel. Alleen tot nu toen zijn we eigenlijk ook een beetje te klein om… We maken wel heel veel winst (gelach) vergleken met de interne afdelingen soms, maar toch wordt dat weinig meegenomen, dat is wel jammer, maar goed. Dat is wel te veranderen en er gaan dingen komen. Want dat is wel wat wij weten. Alleen ja we mogen het nog niet bekend maken. Ook het team vraagt er soms wel eens naar. Jammer, maar dat mag ik nog niet bekend maken. Vraag 4: Gebruikt u op dit moment zorgtechnologie/domotica? Nou er is hier wel een persoon geweest, die man is al overleden, maar hij kon eigenlijk heel weinig. Maar hij heeft echt alles op elektronica gezet, dus hij was toen al de eerste die een IPad had, en dan kon hij mee besturen dat de gordijnen opgingen, dat de deuren opende en hij had wel genoeg geld om dat allemaal in werking te zetten, dus zodoende had hij echt tot op zijn laatste hier kunnen leven. Zijn leven kunnen blijven. Dus hij heeft echt alles in elkaar gezet. Lichten, telefoons, alarmen, alles. Hij was zelf ook vrij technisch, ja. En je hebt natuurlijk ook geld nodig, wat de meesten niet hadden, en hij had dat wel en dat maakte ook dat hij heel lang echt op zichzelf kon blijven. Dus dat is dan wel, maar of dat wij er mee hebben gewerkt dat is een ander verhaal. Maar hij heeft er wel voor gezorgd dat hij zelf langer..dus dat wel.

Vraag 4a: Zo ja, welke en wat vindt u hiervan? Ik vind het echt super. Als je op die manier, eh, zijn wens is om zo lang mogelijk zelfstandig te mogen blijven wonen, en als je daar inzet en als dat de wens en de behoefte van de cliënt is, wie zijn wij om daar niet aan mee te werken en je zou toch eigenlijk gewoon. Je werkt niet voor niets in de zorg, om de liefde, aandacht en de wensen van de mensen aan te voldoen, zo veel mogelijk wat je kan. En als dat de manier is om dat te kunnen doen, dan denk ik dat dat een heel goed iets is. En dat is met de


33 | P a g i n a

robot ook. Ik hoop ook echt dat ze meer geavanceerder worden, net als vooral voor dementerend is dit zo fijn. Vraag 5: Wat is uw visie rondom het inzetten van de zorgrobot Tessa? Hoe ik erop kijk, of he, want als je de visie bekijkt hoe ik het dan op robot en technologie bekijk is gewoon dat ik ervoor sta en ik denk ook echt werkelijk dat dat het gaat worden. Ik sta heel open voor de Tessa. Ik denk wel dat hij nog geavanceerder mag zijn, maar ja hoe geavanceerder het wordt hoe duurder het ook gaat worden, dus ik snap ook wel dat met het project van school dat je dat niet, he. Ik heb al wel andere programma’s gezien hoe geavanceerd die robot allemaal wel niet al kunnen zijn, maar dat brengt echt een kostenpost mee. Ik denk ja, zoals ik al zeg, mijn visie is dat dit echt wel de toekomst gaat worden en dat wij onder de werkdruk die we al hebben, dat dit ook wel een deel, een klein deel van de werkdruk kan overnemen, waarvan wij dus weer de andere zorg, waarvan je..eh, een praatje,..hè, dan heb je wat meer ruimte voor kwalitatieve zorg. En hopelijk kan hij wel wat meer zodat wij dan de medicatie als die al wordt ingenomen en wij komen om te controleren of het inderdaad wel wordt genomen, is dat al gebeurt, hebben wij wel tien minuten extra om met de cliënt eventjes een bakje koffie te gaan drinken of even snel met een kletspraatje te kunnen houden. Dus zo zie ik het wel in elkaar en ik hoop ook dat het zoiets gaat worden. Vraag 6: Welke effecten denkt u dat zorgrobot Tessa zal hebben op de zorgvrager? Ik denk dat je juist door dit wel meer, in die zin, ehm, er vervallen een aantal contactmomenten, maar die momenten die vervallen, worden dan weer ingehaald door kwalitatieve, eh, zorg die we kunnen geven. Het zitten, het aandacht geven. In plaats van die tien minuten te willen komen om er om zeven uur te zijn zodat ze haar medicatie inneemt, kunnen wij nu dus om half tien komen en dan zeggen we hebben eigenlijk wat meer tijd voor u. Of voor iemand anders die het ook daadwerkelijk echt nodig heeft. Want die gaat, sommigen die zitten echt opgesloten bijna in hun kamer, in hun appartement. En die zien eigenlijk weinig, hebben weinig familie, en voor die mensen als wij tijd over hebben, gaan we daar een bakje koffie drinken. En dan zou je bijvoorbeeld, voor die mensen zou het meer contactmomenten zijn. En dan niet met name de zorg dat er gezorgd letterlijk moet worden, maar meer het kwalitatieve deel. Zo denk ik erover. Vraag 7: Welke berichten heeft u in Tessa voorgeprogrammeerd? Ja, Tessa kan bijvoorbeeld nu, he, met hetgeen wat Tessa nu is, kan ze bijvoorbeeld dingen onthouden, we hebben een mevrouw, die is jammer genoeg te achterdochtig, maar die zou bijvoorbeeld die Tessa wel super kunnen gebruiken. Zij vergeet altijd medicatie van zeven uur in te nemen. Die moet ze innemen. Omdat ze dan voor het eten moet hebben, en daarna gaat ze naar de dagbesteding. Dus ze vergeet het vaak waardoor ze eigenlijk moet innemen zonder, wat eigenlijk niet goed is voor haar maag etc. Krijgt ze daar weer last van, krijgt ze weer medicatie daarvoor, dus het is eigenlijk een oneindig verhaal. Nu moeten wij dus om zeven uur komen, om half tien moeten we toch nog terug om te kijken of ze alles ingenomen heeft en, he, of dat het werkelijk goed is alvorens ze naar dagbesteding gaat. Maar de Tessa kan bijvoorbeeld om zeven uur aanspringen en zeggen: ‘U moet uw medicatie innemen’. Dan hoeven wij pas om half tien te komen om nogmaals te controleren van heeft u ze ingenomen of niet. Dus waarschijnlijk zal het zo zijn in het begin, zal ze misschien niet luisteren naar de Tessa en we zullen dan eerder moeten komen om te kijken: heeft ze wel ingenomen, maar nadremate het vordert kun je wel wat meer loslaten zeg maar. Dus aan zul soort gevallen kan het dus wel. Scheelt ons toch weer tien minuten om langs te komen om toch nog te zeggen tegen haar. Alleen erop attenderen. En soms, bij sommigen is het ook alleen om te attenderen. Dan vergeten ze om te douchen, ja klinkt heel raar, maar mensen die doen dat gewoon, met die oudjes, die kan gewoon zeggen zou u even nu willen gaan douchen het is tijd. Nou scheelt ons weer, kunnen we even bellen, bent u al gaan douchen? Of: heeft u al gedouchte? Daarna. Scheelt ons weer om daar naartoe te gaan. Dat is toch weer tien minuten voordat je aanbelt, een praatje maakt en er bent. Dus zulke dingen kun je echt wel inzetten, ja. En mensen met depressie, of de echte depressed niet, maar in ieder geval die down zijn, ga toch maar, zou je niet gewoon gaat koffiedrinken bij de koffiekamer,


34 | P a g i n a

dat kun je er gewoon inzetten en dan kan gewoon die doorslag zijn waardoor mensen toch nog gaan en misschien wel uit de negativiteit komt. Dat zijn dingen die eigenlijk wel een meerwaarde zijn. En natuurlijk zal het in het begin altijd kinderziektes opleveren, maar dat is met alles. Natuurlijk zullen ze dat ding vervloeken, maar ze hebben ons ook vervloekt, dusja, mensen die nieuw zijn, he ik moet eerder uit bed komen, ik moet dit, ik moet dat, jullie zijn, dat is altijd in het begin. Maar daarom kunnen ze ook niet meer zonder.

Vraag 8: Zou u een voorstander zijn van het inzetten van Tessa en waarom? Ik sta heel open en ik denk ook echt werkelijk dat dat de toekomst gaat worden. Interview zorgvrager 1

Vraag 1: Heeft u weleens gehoord van een zorgrobot? Ik had er iets van gezien, ik heb mezelf er niet verder op verdiept, dat niet. Maar ik dacht, ja he, voor sommige mensen en vooral mensen die vergeetachtig worden, is het wel een mooi geheugensteuntje. Een zorgrobot, meer die poppen, ja met die armen en dingen. Vraag 1a: Zo ja, wat kan u hierover vertellen? Ja, die heb ik wel eens, eh, ja niet meegemaakt, maar die heb ik dan wel eens gezien eigenlijk en daar weet ik van op een gegeven moment een nicht van mij, die zat bij Thebe in de Heuvel in Breda, en die heeft daar wel eens een keer kennis mee gemaakt. Ik heb daar persoonlijk niet uh, om de zoveel tijd kwam ik daar maar, dus dat heb ik niet persoonlijk meegemaakt. Vraag 2: Wat zou voor u een reden zijn Tessa wel of niet aan te aanschaffen? Nou momenteel ben ik daar nog te goed voor. (gelach) om het plat uit te drukken. Maar als je op een gegeven moment, ik zeg al, in die groep van beginnend de weg kwijt raken, zou het best een mooie uitkomst zijn, ja. Daarom, ik zeg al, ik denk dat de grootste groep voor die eh.... (licht dementerenden?) Ja hele lichte, die net beginnen en nog te goed zijn om verdere stappen te nemen, ik dank dat het voor die groep, daar zie ik het echt wel voor... Vraag 3: Welke effecten denkt u dat Tessa kan hebben op de regie over uw eigen leven? Ik denk dat die allemaal op deze wijze werken he? Dus dat het toch eigenlijk voor die groep die echt meer tussen wal en schip vallen, dat het daarvoor echt wel meer een geheugensteuntje is of dat ze denken, he daar komt even ergens geluid. Dat ze toch ergens mee verbonden zijn of he, denkterom, ge moet derek gaan eten. Dat ze anders zeggen van, nouja ik heb geen honger, ik eet niet. En dan worden ze er toch even op attend op een gegeven moment van Oja, ik krijg nou toch wel trek. Ja, en net als 's morgens met opstaan ook eigenlijk, dan zeggen ze van ja, we willen een keer uitslapen, maar op een gegeven moment dat ze dan ook om een uur of acht, eh, over een kwartier is de hulp aanwezig, dat is voor sommige mensen, dan kunnen ze even rustig wakker worden, even tot eeh… Vraag 4: Wat vindt u ervan dat Tessa taken van uw omgeving kan overnemen? Ja, dan denk ik op een gegeven moment, dat ligt eraan wat. Vraag 5: Wat vindt u ervan dat Tessa taken van de verzorging/verpleging kan overnemen? Ja dat is ook weer in die groep wat ik eigenlijk bedoel. Want ik heb nu verzorging van mijn steunkousen, lange steunkousen, ik heb een corset en dan douche ondersteuning, dus ik, ja, daar kan ze weinig mee volgens mij. Nee. (gelach)


35 | P a g i n a

Op dat gebied, ja. Vooral voor die groep. Echt die groep tussen, die beginnen dingen te vergeten, dat is eigenlijk een hele goede interventie, ja. Vraag 6: Welke invloed denkt u dat Tessa heeft op het aantal contactmomenten dat u heeft met de verzorging of met uw mantelzorger? Tessa is meer een ondersteuning. Want op een gegeven moment ik weet wat ik dan zo aan de thuiszorg hier heb. Nee, ik denk niet dat dat, eh, nee. Want de thuiszorg, ook op een gegeven moment, die is echt wel hard nodig, hard nodig eigenlijk, en dan is het op een gegeven moment van dat ze dan een ding hebben, He denkterom jongens, over tien minuten dan komt de zorg binnen. Dat is misschien voor sommigen wel, uh, Vraag 7: Wat vindt u van de manier waarop Tessa met u communiceert? Goed, duidelijk. Het is duidelijk, ja. Want je hoort een klik en dan komt ze hoor. (gelach). Nee maar ik vind het een duidelijke en heldere stem, ja. Ja, dat is eigenlijk het enige wat je moet zeggen als je binnenkomt, hoi hoi, ja dan zegt ze niks. Gewoon standaard van, hallo, verder geen gebep, maar gewoon van eh, hallo, of goedemorgen of goede….eh. Vraag 8: Wat vindt u van de gebruiksvriendelijkheid van Tessa? Ik denk dat het voor de een wel kan, maar voor de ander niet. Ik denk dat ze dan bepaalde mensen op de achtergrond moeten hebben die vragen: wat voor afspraken heb je van de week? Dat er iemand is die

Zorgrobot Tessa - Minoractiveageing-nine-de-boom88... · 2019. 6. 10. · Tessa vertelt hoe de...

Documents

Transcript of Zorgrobot Tessa - Minoractiveageing-nine-de-boom88... · 2019. 6. 10. · Tessa vertelt hoe de...