c cCaeciliaCamerata

o.l.v. Jasper de Waal

BeethovenSymfonie nr. 3 'Eroica'

StraussSerenade voor blazers

HolstSt. Paul’s Suite voor strijkorkest

organisatie

Lothar BlomSibrich van BaalenSander van Gelder

Sanne OosterhofElise Quaden

redactie programmaboekjeJoukje de Boer

ontwerp poster en programmaboekje: studioantal.nl

Caecilia Cameratao.l.v. Jasper de Waal

Richard Strauss (1864-1949)Serenade voor 13 blazers, op. 7 (1881)

Gustav Holst (1874-1934)St Paulʼs Suite, op. 29 no. 2 (1912-13)- Jig- Ostinato- Intermezzo- Finale (The Dargason)

pauze

Ludwig van Beethoven (1770-1827)Symfonie nr. 3 ʻEroicaʼ, in Es-groot, op. 55 (1803-04)- Allegro con brio- Marcia funebre: Adagio assai- Scherzo: Allegro vivace- Finale: Allegro molto

vrijdag 17 juni 2016, 20.15 uur, Geertekerk Utrechtzondag 19 juni 2016, 15.00 uur, Dominicuskerk Amsterdam.

Driemaal

Het getal 3 is een sterk symbolisch getal. We kennen het in religieuze context natuurlijk als de heilige drie-eenheid. In het dagelijks leven is de term driemaal is scheepsrecht natuurlijk één van de bekendste uitdrukkingen. Dit gezegde verwijst naar gebruiken in het zeewezen waaruit blijkt dat driemaal ook op zee in vele gevallen 'recht' was, zoals:

! •! De schipper was verplicht drie maaltijden aan de bemanning te geven.

! •! Een ʻonbetamelijkheid onder het schaftenʼ werd gestraft met drie slagen met de gortspaan (een driehoekig plankje met een korte steel)

! •! Een gestorven zeeman wordt met een 'één, twee, drie, in godsnaam' over boord gezet.

Het salueren van andere schepen op zee werd gedaan door driemaal een begroeting door de volledige bemanning te laten roepen waarna alle kanonnen werden leeggeschoten om te tonen dat men niet vijan-dig was.

Dit kanongebulder vormt ook de opening van de Derde Symfonie van Van Beethoven waarin hij zijn creatieve duivels echt kon ontbinden. Een beter stuk konden we ons niet wensen om te spelen bij ons der-de programma als orkest. Het plezier en de energie die dit losmaakt zorgt ervoor dat we dit nog minstens drieëndertig keer willen doen.

Namens het bestuur wens ik u een heel prettig concert.

Sander van Gelder

Jasper de Waal dirigent

Naast een zeer geslaagde carrière als solo-hoornist (o.a. bij het Koninklijk Concertgebouworkest) is Jasper de Waal de laatste tijd ook actief als dirigent. Intensieve studie bij Jan Stulen, zijn grote repertoi-rekennis en jarenlange muzikale input op het hoogste niveau brengen hem snel aan de opper-vlakte van het dirigenten-corps.

Hij dirigeerde in Nederland reeds succesvol het Noord Nederlands Orkest, het Nederlands Phil-harmonisch Orkest en het Residentie Orkest. Dit seizoen volgen ook nog Het Rotterdams Philharmonisch Orkest en Philharmonie zuidne-derland.

In 2014 maakte Jasper zijn internationale debuut bij Philarmonica de Stat Transilvania in het Roemeense Cluj waar hij wegens groot suc-ces direct werd teruggevraagd.Als hoornist is Jasper nog steeds actief op het hoogste niveau in het Chamber Orchestra of Europe.

Foto: Merlijn Doomernik

Het Ensemble

Caecilia Camerata is in de winter van 2014 is opgericht door een aan-tal musici met veel ervaring in de muziekwereld. Het nieuwe ensem-ble heeft als doel gepassioneerde musici met een carrière buiten de muziekwereld de kans te geven om samen op hoog niveau muziek te blijven maken.

Het ensemble ontleent zijn naam aan de heilige Caecilia, die volgens de legende uit een voorname Romeinse familie afkomstig was. Ze vond troost in de muziek en stierf de marteldood omstreeks 230. Ze werd patrones van de muziek, instrumentenmakers en zangers.

De toevoeging ‘Camerata’ duidt allereerst op het karakter van het orkest – het is een kamerorkest waarin ieders inbreng van belang is. Daarnaast verwijst het ook naar het woord kameraden (vrienden); de orkestleden zijn zowel liefhebbers van muziek als (muziek)vrienden. In Caecilia Camerata zoeken muziekvrienden, afkomstig uit verschil-lende (studenten)orkesten, naar een energieke en gepassioneerde uitvoering van de werken op de lessenaar.

Richard Strauss (1864-1949)Serenade voor 13 blazers op. 7 (1881)

"Von meiner ersten Jugend berichtet meine Mutter, dass ich auf den Klang eines Waldhorns mit Lächeln, auf den Ton einer Geige mit hef-tigem Weinen reagierte." Als zoon van de eerste hoornist van het hoforkest van München groeide Richard Strauss op in een wereld vol muziek. Zijn vader, Franz Strauss, had een uitgesproken smaak voor de ʻechteʼ klassie-ken: Mozart, Haydn en Beethoven (tot aan zijn Zevende Symfonie). Alles daarna werd door hem neerbuigend betiteld als ʻnieuweʼ mu-ziek. Berucht waren ook de ruzies met Wagner waarin hij zich afzette tegen diens composities. Tegelijkertijd speelde hij deze muziek zo goed dat Wagner niet boos op hem kon blijven. De blazersserenade is een jeugdwerk van Strauss en is geschreven rond de tijd dat hij toetrad tor de universiteit van München. Dit werk wordt gezien als zijn eerste werk dat volwassen genoeg was om als repertoirestuk uitgevoerd te worden. Hier en daar ziet men echter nog wel zijn onervarenheid, bijvoorbeeld in de laatste maten waarin hij slechts één contrabasnoot voorschrijft ter ondersteuning van het laat-ste akkoord. In de praktijk wordt deze weggelaten.Het stuk is geschreven in de sonatevorm (expositie, doorwerking, reprise en coda) waarin men ook weer de invloeden van het klassieke tijdperk herkent. De muziek zelf is melodisch en lyrisch en toont de warme rijke klank die dertien spelers samen kunnen maken. De repri-se, waarin het hoofdthema ingetogen wordt gespeeld door de hoorns, zou zeker gezorgd hebben voor een glimlach bij zijn vader Franz.

Sander van Gelder

Gustav Holst (1874-1934)St Paulʼs Suite, op. 29 no. 2 (1912-13)

Gustav Holst is het bekendst om zijn symfonische orkestsuite The Planets. Maar hij componeerde nog meer, zoals de St Paulʼs Suite voor strijkorkest.

Gustav Holst, officieel Gustavus Theodore von Holst (het ʻvonʼ schrapte hij uit zijn naam tijdens de Eerste Wereldoorlog wegens de heersende anti-Duitse sentimenten), werd in 1874 geboren in Chel-tenham, Engeland, en overleed in 1934 ten gevolge van een operatie die hij onderging na een val van de dirigentenbok. Holst was goed bevriend met die andere bekende Britse componist: Ralph Vaughan Williams. Het was Vaughan Williams die Gustav Holst bekend maakte met de volksmuziek, een genre dat nadien veel terug te horen is in de werken van Holst en zeker ook in de St Paulʼs Suite.

Holst schreef het stuk, dat oorspronkelijk Suite in C heette, in 1912. De publicatie vond pas tien jaar later plaats. De suite is vernoemd naar de St. Paulʼs Girlsʼ School in Hammersmith, Engeland, waar Holst van 1904 tot 1934 directeur van de afdeling muziek was. Een functie waar hij veel plezier uit haalde en die hij vervulde tot aan zijn dood. Gustav Holst worstelde bijna zijn hele carrière om financieel rond te komen. Naast zijn componeeractiviteiten hield hij er daarom altijd een tweede baan als muziekleraar op na. Hij werd alom gepre-zen om zijn manier van doceren en was zeer populair onder zijn leer-lingen.

St. Paulʼs had op verzoek van Holst een geluidsdicht leslokaal voor hem laten bouwen. Een plek waar hij een groot deel van zijn muziek schreef. Als dank daarvoor componeerde hij dit muziekstuk voor de school. Hoewel het niet het enige stuk is dat hij schreef voor de stu-denten van St. Paulʼs, is de suite wel het bekendste.

Het eerste deel is een ʻjigʼ, afwisselend in 6/8 en 9/8 maat. Twee themaʼs hebben hier de overhand en worden ingenieus door elkaar gevlochten. Het tweede deel, ʻostinatoʼ genoemd, begint met een thema vertolkt door de tweede violen dat zich het gehele deel blijft herhalen. Een altvioolsolo markeert daarna het hoofdthema. In het ʻintermezzoʼ (deel drie) herhaalt een soloviool dit nogmaals in

pizzicato-akkoorden, waarna de altviool zich bij de viool voegt en zij samen een duet spelen. Na een tutti-gedeelte, herhaalt een kwartet van solisten het originele thema nogmaals. Aan het eind worden twee volksliederen geëmuleerd: Dargason en Greensleeves. Hiermee ein-digt de suite.

Elise Quaden

Ludwig van Beethoven (1770-1827)Symfonie nr. 3 ʻEroicaʼ, in Es-groot, op. 55 (1803-04)

Beethoven – de herinnering aan een groot man

Vrijheid, gelijkheid en broederschap. Wie kent de drie pijlers van de Franse Revolutie niet? Beethoven, als verwoed aanhanger van de Revolutie, zag in Napoleon de belichaming van deze waardes. De Derde Symfonie - beter bekend als Eroica – heette dan ook oor-spronkelijk Sinfonia Grande - intitolata Bonaparte, opgedragen aan Napoleon himself. Pas toen bleek dat Napoleon een alleenheerser was met compleet andere idealen veranderde Beethoven de titel van zijn symfonie en draagt deze tegenwoordig officieel de naam ʻSinfo-nia Eroica - composta per festeggiare il sovvenire di un grandʼUomoʼ wat zoiets betekent als ʻheroïsche symfonie - gecomponeerd om de herinnering te vieren aan een groot Manʼ.

Met twee rake klappen wordt de Eroica ingeluid; deze akkoorden gelden als het begin van de Romantiek. Voor Beethoven sluit deze symfonie een jobstijding af. Nadat hij te horen had gekregen dat hij binnen afzienbare tijd zijn gehoor zou verliezen kampte Beethoven met suïcidale neigingen. De Eroica getuigt van een echte levenslust en laat alle gevoelens de revue passeren: van idyllische lyriek tot driftige knallen – vergelijkbaar met zijn onstuimige luim: smijten met servies en vervolgens intense spijt hebben. In de volksmond ook wel ʻromanticusʼ genoemd.

Zoals De wandelaar boven de nevelen (1818) van Caspar David Friedrich geldt als het beeld van de Romantiek vormt de treurmars (marcia funebre, adagio assai) het emotionele middelpunt van de

symfonie. Niet het universele lijden staat hier centraal, maar de per-soonlijke misère als allesomvattende emotie. Het ultieme treuren culmineert in het fugato 1 in C-groot dat doet denken aan een rouw-stoet. Maar achter deze beklemmende en bedrukkende wolken schijnt de zon: het scherzo (allegro vivace) raast voorbij met zijn ver-rassend frivole en optimistische karakter. Dit deel zou een voorstelling zijn van een gevallen oorlogsheld die na zijn overlijden wordt her-dacht (zoals de in de Ilias beschreven held Patroclus die viel in de Trojaanse oorlog). Het scherzo vormt een opmaat voor de finale, waarin de luisteraar muzikaal niets tekort komt en wordt bevrijd van de innerlijke hartstochten van de romantiek.

Deze symfonie, met al zijn diversiteit, herinnert ons inderdaad aan een groot man: Ludwig van Beethoven (1770-1827).

Sibrich van Baalen

Ledenlijstviool 1Lothar Blom (CM)Puck GrundemannSylvia KeijzerChristine Makkes van der DeijlSanne Oosterhof Elise Quaden Marcel van SchaijkJonah Stunt Thalia Verwoert

viool 2Janneke de Heij (AV)Sibrich van BaalenJoukje de BoerAnna-Sophia Hartog SkorobogatovaBirthe van den HeuvelFloor KamphorstSalina MunnnekeWieke de Wit

altvioolGwendolyn van Sijl (AV)Lucas HagemansJanneke HendriksenFrancien de LeeuwThomas StolwijkEmma van der Vos Diederik de Vries!celloInge Wolsink (AV)Iris van der KampArjette KaspertsRuna LentzSanne LulofsAnne Mooij

Casper van der Wel

contrabasMarit de Wit (AV)Frederik AdvocaatJuan DiazEllen Stenstedt!fluitSuzanne van DierenLianne Reus

hoboJerome JurriusFelix van Veldhoven!

klarinetLaurens PetersJeroen Salm

fagotJulia HulstRemko Littooij

contrafagotLaurens Heerdink

hoornFrans BeekmanSander van GelderKaren SarisJosanne Stavenuiter

trompetMark Jan KloetRende Luitjes

paukenMartijn Kuiper

Caecilia Camerata juni 2016

[Advertentie]