Buurten tegen eenzaamheid - LSA · • 10 tips voor Werk in de wijk . 2 2017 12 En verder... 4...

Het vakblad voor bewoners

Buurten tegen eenzaamheid:“Heel langzaam zien we beweging”

herfst 2017

128

• In De Handreiking zijn vrijwilligers ook eigenaren• Bewonersinitiatief is niet elitair• 10 tips voor Werk in de wijk

LSA Bewoners Berichten / herfst 2017 / nummer 1282

En verder...4 Opening9 10 tips voor Werk in de wijk 12 Jij Schrijft 13 LSA-Nieuws 19 Publicaties

COLOFON

LSA Bewonersberichtenis een uitgave van het LandelijkSamenwerkingsverbandActieve bewonersWij zijn een vereniging van bewonersgroepen.Ook lid worden? Kijk op:www.lsabewoners.nl/lid-worden-van-het-lsaKorte Elisabethstraat 15-173511 JG Utrecht030 2317511www.lsabewoners.nlRedactie:Kristel JeuringJasper Kars Pleuni KoopmanMarieke KootThijs van Mierlo Rutger van WeerenBeeld:Quintie de Keijzer Mick OttenJoke Smeulders - VliegertapijtVormgeving:Ben Peters, De HondsdagenDrukwerk:LibertasPascal

Voor een gratis abonnement op LSA Bewonersberichtenmail: [email protected]

Voor vragen of opmerkingenover LSA Bewonersberichtenmail: [email protected]

Neem zonder © onze teksten over: we delen de info heel graag!

In dit nummer

“Hier gaat iedereen sterker weg!”In De Handreiking zijn alle mensen talenten die iets kunnen bijdragen aan de buurtwerkkamer.

6

Buurten tegen eenzaamheidBuurtorganisaties kunnen een nog grotere rol spelen in het bestrijden van eenzaamheid.

16

10Bewonersinitiatief is niet elitairDe overheid zou wel moeten helpen het makkelijker te maken initiatief te nemen.

14

ABCD – succes van bewonersHoe Asset Based Community Development naar Nederland kwam.

http://www.lsabewoners.nl/organisatie/lid-worden-van-het-lsa/

http://www.lsabewoners.nl/organisatie/lid-worden-van-het-lsa/

Springplanken

‘We helpen hun talent te zoeken en te gebruiken’, zo vertelt een geïnterviewde van buurtwerkkamer de Handreiking in Amster-dam uit in dit blad. Dit magazine staat bol van de verhalen van bewonersinitiatieven en hun initiatiefnemers. Stuk voor stuk richten deze initiatieven zich op hun mede-wijkbewoners. Op al hun buren, soms met speciale aandacht voor bepaalde groepen, bijvoorbeeld voor mensen die werkloos thuis zitten, laaggeletterd zijn of zich eenzaam of geïsoleerd voelen in de samenleving. En niet zonder resultaat! Zij maken het verschil in het dagelijks leven van mensen en wijken.

De kracht van succesvolle bewonersinitiatieven is dat ze hun mede-bewoners nooit reduceren tot een probleem. Ze kijken naar mogelijkheden, talenten, kansen en gaan op zoek naar onbenut potentieel. Juist bewonersinitiatieven zijn voor mensen die aan de zijlijn van de samenleving staan een startpunt of springplank om zelf meer actief te worden. Dat is ook al sinds jaar en dag de visie van het LSA. We vonden het ook hoog tijd om de benadering van Asset Based Community Development (ABCD) weer eens aan te halen (zie pag. 14). Het zal je dan ook waarschijnlijk niet verbazen waarom de be-richtgeving over het ‘elitaire en niet inclusieve’ karakter van ini-tiatiefnemende bewoners bij ons in het verkeerde keelgat schoot. Dat doet geen recht aan het harde werken en de impact van al die betrokken mensen. Een gemakzuchtige conclusie die kort door de bocht voelt als een verdachtmaking van een grote beweging van onderop. We blijven het tegengeluid laten horen en geven daar-voor een podium aan alle actieve bewoners in Nederland.

Wij vieren het bewonersinitiatief!

Thijs van MierloDirecteur van het LSA

Digitaal

Ook digitaal staat het LSA nooit stil. In deze rubriek houden we je op de hoogte van de nieuwste ontwikkelingen.

• We hebben enorm veel kennisdossiers op onze website, we hebben ze op thema gegroepeerd. Nieuw bij de

LSA-kennisdossiers: dossier community building en dossier wetgeving.

Nieuw op onze themasite Zorg: dossier Eenzaamheid. Nieuw op onze themasite Ondernemen:

dossier Werk in de wijk.• LSA-leden presenteren zich op onze

site, ook vertellen ze waarom ze lid zijn van het LSA. BewonersBedrijf

Crabbehoeve bijvoorbeeld: “Het LSA ondersteunt bewonersgroepen die hun buurt sterker en leefbaarder willen maken. Crabbehoeve maakt graag gebruik van de expertise die bij deze organisatie aanwezig is.”

• Ben jij al lid van onze digitale nieuws-brief? Schrijf je anders snel in:

www.lsabewoners.nl/nieuwsflits

Blijf op de hoogte via www.lsabewoners.nl @LSAbewoners Facebook.com/lsa.bewoners

LSA is het netwerk van actieve bewonersgroepen, Bewoners-Bedrijven, buurtcoöperaties en buurthuizen in zelfbeheer. We groeien snel! Ons nieuwste lid is: De Buren van Oost uit Schiedam

Dat is een stichting die bestaat uit betrokken, bevlogen en actieve bewoners die een stabiele, actieve en plezierige woonomgeving willen bevorderen. Dat doen ze met veel activiteiten, vrije inloop, boodschappenmaatjes, zelfgemaakte appeltaart en… een pipowagen.

Meer over hen: deburenvanoost.jimdo.comMeer over LSA-lidmaatschap: www.lsabewoners.nl/organisatie/lid-worden-van-het-lsa

Nieuwste LSA lid

LSA Bewoners Berichten / herfst 2017 / nummer 128 3

Column van Thijs van Mierlo

http://Facebook.com/lsa.bewoners


Nieuws gezochtWij zijn voor dit blad altijd op zoek naar nieuws van en over actieve bewoners. Stuur tips, verslagen, nieuwtjes, foto’s en interviews naar [email protected].

Oproep

Opening

ONDERTuSSEN IN…

wordt ’t Cirkeltje bijna geopend, de winkel van de Stichting Circulo. Je vindt er heel betaalbare tweedehands kleding, speelgoed en meer! Op 4 november is het feest, want dan gaan de deuren open. Stichting Circulo zet zich in voor de circulaire economie, de deelecono-mie in de Eindhovense wijk Drents Dorp. “We brengen mensen bij elkaar en we creëren een wijk waar mensen die iets over hebben, dit delen met mensen die het nodig hebben. Dat doen we onder andere met een winkel en een buurt-werkplaats waar je gereedschap kunt delen.” De onderneming gaat uit van twee vragen: wat wil je en wat kun je? We zijn blij met deze actieve leden.

Stichting Ciculo

20 jaar bestaat de Krajicek Foundation.

In het hele land zijn al 117 Krajicek-speelvelden:

plekken in de wijk waar begeleiders activiteiten organiseren.

Dagelijks sporten en spelen daar meer dan 4250 kinderen.

Maar, zegt de organisatie er is nog veel werk aan de winkel. Want minder

dan 3% van de kinderen in aandachtswijken beweegt voldoende.

SOCIALE HypOTHEEK: pRIMEuR VOOR ENSCHEDE“Ons oude buurthuis is door gemeente en woningcorporatie afgebroken en de nieuwe locatie is tegen de wens van de bewoners buiten de wijk geplaatst. Met als gevolg dat veel bewoners er zich niet thuis voelen en tot onze spijt niet komen.” Dit schreef stichting bewonerscommissie Dolphia in Enschede enige tijd geleden aan het LSA.

Ze legden zich niet neer bij het besluit om het buurthuis buiten de wijk te plaatsen. Ze gingen het gesprek aan met de gemeente, maakten sterke plannen en kregen de handen van de wethouder op elkaar voor hun ideeën. Maar de gemeente-portemonnee werd nog niet getrokken. Ook bij de banken haalden ze bakzeil, een hypotheek werd niet verstrekt. Op het gemeentehuis werd een nieuw plan uitgedacht; de sociale hypotheek. In het kort: bewoners hebben geen geld om een hypotheek af te lossen. Wat ze wel hebben is een groep betrokken vrijwilligers die zich in wil zetten voor de ontwikkeling van kansen voor wijkbewoners. Nu is afgesproken dat de bouw van het nieuwe buurthuis wordt gefinancierd met een hypotheek die bewoners afbetalen met maatschappelijke diensten als huiswerkbe-geleiding, buitenschoolse opvang en het runnen van het buurthuis. Op 29 september zetten de gemeente en de bewoners hun contract onder deze ‘sociale hypotheek’. LSA gaat de bewoners helpen met de kennis die het heeft op het gebied van zelfbeheer.

Meer weten over zelfbeheer en buurthuizen, kijk op ons kennisdossier op www.lsabewoners.nl/zelfbeheer


Community organizers maken buurten sterker en blijer.

Over de hele wereld zijn er mensen die geloven in verandering van onderop. Mensen die zich sterk maken voor hun leefomgeving. Het LSA werkt samen met internationale partijen en zoekt en deelt mooie ontwikkelingen en goede voorbeelden.

Veel meer community organisers in EngelandEr komen 3.500 community organisers bij in Engeland. Community organisers zijn mensen die buurten en mensen verbinden. Ze kloppen op alle deuren, ze organiseren bijeenkomsten, werken aan onderlinge relaties en luisteren naar de zorgen en ideeën die buurtgenoten hebben voor de wijk. Ze helpen mensen waar nodig, geven ze het zelfver-trouwen om in actie te komen en stimuleren iedereen om de eigen buurt te verbeteren.Tussen 2011 en 2015 zijn er 6.500 community organisers opgeleid en aan de slag gegaan om buurten sterker te maken. Nu heeft de onafhankelijke organisatie Community Organizers Ltd een contract gekregen van het rijk van 4,2 miljoen pond om dit aantal uit te breiden tot 10.000 tot 2020. Nick Gardham, CEO Community Organisers Ltd,: “Dit is een fantastische kans om op het fundament van het vorige programma te bouwen. Deze uitbreiding zal het bestaande netwerk versterken en ervoor zorgen dat er veel meer men-sen in actie komen om hun buurt te verbeteren.”

Restaurants voor verandering‘Dine out! Do good.’ In Canada is voor de vierde keer de Restaurants for Change Day gehouden. Op 18 oktober werd in 19 steden door 92 restaurants geld gedoneerd aan Community Food Centres in arme buurten. Community Food Centers zijn plekken waar mensen samen komen om te tuinieren, te (leren) koken en te eten. Ook wordt er laagdrempelige ondersteuning geboden, van taallessen tot hulp bij huisvesting. De restaurants die meededen aan Restaurants for Change gaven 50 tot 100 procent van hun dagopbrengst aan Community Food Centers Canada. Zo is er in die vier jaar meer dan 800.000 Canadese dollar binnengehaald (bijna 550.000 euro). Misschien een idee om zo’n dag eens in Nederland te houden voor buurthuizen?

Over de grenzenIN WITTEVEEN KRIjgEN zE gROTE DINgEN VOOR ELKAARDe landelijke Dorpsvernieuwingsprijs gaat dit jaar naar Wit-teveen! Een delegatie was met ongeveer vijftig personen in het Overijsselse Hoohorst waar ze om de titel streden. Na de bekendmaking klonk uit de kelen van de Witteveners het kortge-leden speciaal gemaakte lokale volkslied ‘Vort met de geit’.De jury legde uit waarom de prijs naar dit dorp ging: ‘Met slechts 400 inwoners weten ze grote dingen voor elkaar te krijgen. Onder andere op het gebied van zorg, vervoer, onderwijs, het dorpshuis en duurzaamheid zetten ze er samen de schouders onder. Ze inspireren nu de rest van Nederland.’ Volgend jaar mag Witteveen meedoen met de Europese dorpsvernieuwings-wedstrijd.

“Wat er in de wijk ontbreekt is visie. Zeven jaar geleden is een wijkvisie geschreven die deels is gerealiseerd, maar ook deels achterhaald is”zegt Marlies Neutkens uit de Arnhemse wijk Het Broek op de website buurtenregio.nl. Uit onderzoek van Platform31 blijkt dat er in veel aandachtswijken al jaren geen nieuwe visie is geformuleerd.

Hier is de Wensfabriek van Heel Weert Wenst bij ons lid Fatima aan zet. De wonderlijke wensfabriek haalde wensen voor de wijk op. Heel Weert Wenst is een initiatief van Huis voor de kunsten, Wonen Limburg, Punt Welzijn, Rick, Rabobank Weerterland en Cranendonck.


In De Handreiking in Amsterdam zuidoost gebeuren bijzondere dingen.

Hier wordt de strijd aangegaan met grote problemen als eenzaamheid,

schuldproblemen en taalachterstand. De plek is samen met vier andere

‘buurtwerkkamers’ een coöperatie. Dat betekent dat iedere medewerker,

vrijwilliger en deelnemer een beetje eigenaar is. In gesprek met de

eigenaren!

“Hier gaat iedereen

sterker weg!”

#LSA-leden


“In januari kom ik hier twee jaar,” vertelt Esperanza. “Mijn contactpersoon van de uitkeringsinstantie raadde mij aan hier eens te gaan kijken. Ik kwam binnen en werd enthousiast, het was hier druk en gezellig. Ik ben leergierig, nieuwsgierig en ik hou van samenwerken. Ik voelde: hier ben ik op mijn plaats. Het is dan wel geen betaalde baan, zoals ik graag zou willen, het is wel een warme plek waar ik nuttig ben.”Esperanza is een van de vele dames die elke vrijdag in buurtwerkkamer De Handreiking aanwezig is. In dit bedrijvige buurthuis in Amsterdam Zuidoost is het vaak druk. Niet altijd met alleen vrouwen, op andere dagen zijn er meer mannen. Bijvoorbeeld tijdens de computerlessen, de klusdienst en de for-mulierenbrigade. Maar vandaag wordt er geknipt, genaaid, gemasseerd en Nederlandse les gegeven. Deze combinatie van activiteiten trekt dames aan, van allerlei nationaliteiten. De meeste van hen ko-men niet alleen om iets te halen, maar worden ook vrijwilliger in de buurtwerkkamer. Dit maakt ze mede-eigenaar van de coöperatie. Zoals Esperanza.

Helpen en geholpen worden“Ik wijs beginnende naaiers hoe ze met de naaima-chine om moeten gaan. Elke vrijdag. En tussendoor zorg ik voor kleine dingen. Ik ruim een beetje op, maak soms de lunch. Of ik help een beetje bij de kapper. Ik vind dat heerlijk, ik ben heel zorgzaam. Op de Dominicaanse Republiek was ik verpleeg-ster, helaas heb ik daar nooit werk in gevonden in Nederland. Dat komt vooral doordat ik hier andere diploma’s nodig heb en doordat ik niet zo goed ben in de Nederlandse taal. Wel ben ik ook nog vrijwil-ligster in een woonzorgcentrum.”Esperanza volgt wekelijks taallessen in de buurt-werkkamer. Maar al heeft ze hoop; ze heeft er een hard hoofd in dat ze nog betaald werk vindt. Daar-om, vertelt ze, vindt ze het fijn om hier te komen. Ze kan iets betekenen voor anderen en dat geeft een lekker gevoel. Het geeft energie.

Ook de andere dames vertellen stuk voor stuk dat ze blij zijn dat ze mensen kunnen helpen én dat ze zelf geholpen worden. Een groepje Ghanese dames naait en leert elkaar naaien, ze maken lek-ker eten voor buurtfeesten en helpen met de (altijd gezamenlijke) lunch van de spullen die over datum zijn van supermarkt Marqt. De kap-dames knip-pen voor 3 euro (geld gaat in de kapperspot van de buurtwerkkamer, daar worden materialen van ge-kocht). Yvonne komt van een wegbezuinigde sociaal werkplaats, zij geeft nu Nederlandse taallessen aan beginners én massages voor 2 euro. En dan heb je vrijwilliger Carlien. Zij kan niet meer meedoen in het arbeidsleven vanwege flinke lichamelijke kwa-len, maar draait veel uren voor de buurtwerkkamer. Ze doet de communicatie, de financiën, ze haalt we-kelijks de over-datum levensmiddelen op bij Marqt en ze is voorzitter van de bewonersvereniging die samenwerkt met deze buurtwerkkamer. Tot slot is er Mavis. Mavis kent de hele buurt en is met haar wervelende persoonlijkheid en vlotte babbel een grote verbinder. Ooit ging het heel slecht met Mavis (dikke schulden, verkeerde partners) maar daar is nu niks van terug te zien. Vol zelfvertrouwen regelt ze van alles, geeft ze Nederlandse conversatieles-sen en is ze een luisterend oor voor velen. Haar kwaliteiten zijn niet onopgemerkt gebleven. In november krijgt ze een contract als assistent coör-dinator. Haar eerste betaalde baan in lange tijd.

Woningbouwcorporaties en gemeente“Iedereen wordt sterker hier in de buurtwerkka-mer”, vertelt coördinator Jennifer. “Het is echt niet de ambitie om iedereen aan betaald werk te helpen, maar wel om mensen sterker en gelukkig te maken en daarmee zorg je er ook voor dat mensen mee gaan doen. Op alle manieren. Als mensen eenmaal binnenkomen dan vinden ze vanzelf hun plek. Men-sen komen vaak binnen met een probleem, zoals eenzaamheid, taalachterstand of schulden, veel instanties richten zich op dat probleem. Wij werken natuurlijk ook aan dat probleem, maar gaan vooral verder. We helpen hun talent te zoeken en te gebrui-ken, zo maken we doelgericht mensen blij.”

De stralende duizendpoot Jennifer doet van al-les. Ze knuffelt, doet de afwas, lijkt alles over iedereen te weten, en is in staat om midden in de drukte de administratie te doen op haar laptop. Haar loon wordt betaald door de subsidie die ze als buurtwerkkamercoöperatie (er zijn 5 van deze buurtwerkkamers) krijgen van verschillende woningbouwcorporaties en uit een potje van de centrale stad Amsterdam. Geweldig, zo zegt ze, ze is blij met deze financiële steun. En de woning-bouwcorporaties zijn ook blij met de buurtwerk-kamers, ze sturen er veel mensen naar toe, naar de formulierenbrigade bijvoorbeeld, of de klus-sendienst. Ook statushouders, vluchtelingen met

Ondernemend ParticiperenOndernemend Participeren of participatief ondernemen is een nieuw soort ondernemen dat mogelijk is sinds de aanbestedingswet is gewijzigd in 2016. Overheden mogen diensten op het gebied van gezondheid en sociale en culturele diensten voorbehouden aan ondernemingen die aan coöperatief en participatief ondernemen doen. Dat is ondernemen vanuit een coöperatie die aan een aantal voorwaarden voldoet - de vervulling van een taak van algemeen belang moet het doel zijn, winsten moeten opnieuw geïnvesteerd worden in de organisatie en er moet een beheer- of eigendomsstruc-tuur zijn die is gebaseerd op werknemersaandeelhouderschap of de beginselen van participatie, of vergen de actieve participatie van werknemers, gebruikers of belanghebbenden - met name zorgcoö-peraties en sociale coöperaties (zoals de BuurtWerkkamer Coöperatie) komen in aanmerking voor participatief ondernemen.De Handreiking gaat ondernemend participeren samen met de gemeentelijke projectgroep ‘Meer ondernemen’ die samenwerkt met de Kamer van Koophandel. www.lsabewoners.nl/onderwerpen/wetgeving/


verblijfsvergunning, worden naar De Handreiking verwezen. Met corporatie Eigen Haard is er zelfs een vergaande samenwerking op dit gebied, vanaf de intakegesprekken af aan. In de buurtwerkkamer leren nieuwe Nederlanders ongedwongen wat er al-lemaal bij komt kijken om in Nederland en in de wijk te wonen. Van bankieren tot Nederlandse les, maar ook bijvoorbeeld wanneer en hoe je je vuilnis buiten moet zetten. Eenmaal binnen krijgen ze al snel een sociaal netwerk én worden ze vaak vrijwilliger in de buurtwerkkamer. Ook de dienst Werk, Participatie en Inkomen verwijst veel mensen naar de buurtwerkka-mer, met als doel mensen te activeren. Ga daar maar eens kijken, zeggen ze, daar pas jij wel tussen.

“Zo is het ook, zegt Jennifer, “bijna iedereen past hier tussen. En we werken ook samen met deze ge-meentedienst, de dienst gaat bijvoorbeeld hier gra-tis cursussen geven aan alle deelnemers.” “Ja, maar ze geven geen geld en op een gegeven moment kan het niet langer!” interrumpeert Carlien. “Kijk achter je, we hebben drie goed werkende naaimachines en veel meer mensen die willen naaien.” Het is waar, meerdere vrouwen zitten rondom één naaimachine. Het is wel gezellig, maar nog liever zouden ze zelf naaien. De buurtwerkamer heeft te weinig geld om nieuwe machines te kopen.

Schulden en schaamteIn De Handreiking wordt wel nagedacht over andere verdienmodellen, maar het is lastig. Ook omdat de tijd wordt opgeslokt door het runnen van de plek en het helpen van de mensen. Ze doen zo veel, en het is zo duidelijk hard nodig in deze aandachtswijk. Jennifer vertrouwt ons toe dat ruim de helft van de deelnemers kampt met ernstige schulden. En met de enorme schaamte die daar vaak mee gepaard gaat. Daarom is het ook belangrijk dat ze hier komen, als ze eenmaal binnen zijn en gezellig aan activiteiten meedoen, wordt hun verteld dat hier ook een formu-lierenbrigade zit en schuldhulpverleners (allemaal vrijwillig). Sommigen durven dan uiteindelijk de stap te maken en komen met een berg administratie en het schaamrood op de kaken. De drempel is laag, maar nog steeds heeft Jennifer het sterke vermoe-den dat nog niet iedereen het aandurft.

De vlot babbelende Mavis vertelt dat het essentieel is om de goede toon te raken bij mensen die schul-denproblematiek hebben. “Het is belangrijk om met mensen te praten zonder kleinerend te zijn. Ik heb zelf heel veel rottige dingen meegemaakt in mijn leven en dan had ik altijd sociaal werkers tegenover mij die zeiden ‘ik begrijp wat je voelt’. Woedend maakte me dat. Nee, je weet niet wat ik voel! Dat is dus wat ik zelf nooit doe. Ik laat mensen praten en ik geef geen medelijden maar luisterende oren!”

Ondernemen is engEsperanza mengt zich nog even in het gesprek. In het kader van ons gesprek over schulden en eenzaamheid vertelt ze dat De Handreiking enorm belangrijk is. “Ik ben hier gelukkiger geworden en daarmee geestelijk gezonder, en geloof me: geestelij-ke gezondheid is belangrijk, ook voor je fysieke ge-zondheid. Voor mij is het ook belangrijk dat ik trots ben op mezelf. En dat is best moeilijk als je een uitkering hebt. Wat denk je! Ik zou zo graag werken voor mijn geld. Maar op een bepaalde manier doe ik dat ook, door hier en in het zorgcentrum vrijwil-ligerswerk te doen. Af en toe denk ik er ook wel over om iets voor mezelf te beginnen. Iets waarbij ik kan zorgen voor ouderen, daar ligt mijn hart. Maar dat is zo moeilijk, zeker vanuit een uitkering. Ik vind het eng. Voor je het weet moet je alles terugbetalen.”

Enthousiast vertelt Jennifer dat ze precies op dit gebied iets gaan doen met de coöperatie. “Daarom wil ik ook dat je mee gaat doen in ons project On-dernemend Participeren [zie kader] dat we met hulp van de gemeente willen opzetten. We gaan vanuit de coöperatie samen kleinschalig ondernemen. Rijk zal je er niet van worden, maar misschien kun je wel een beetje geld verdienen in de vorm van een vrijwilligersvergoeding, én je leert ondernemen! We weten nog niet hoe het financieel precies geregeld gaat worden maar ik verwacht dat het meeste geld dat we gaan verdienen naar scholing en materialen zal gaan.” Jennifer heeft goede hoop dat deze nieu-we manier van ondernemen een impuls kan geven aan de coöperatie. “Dat zou mooi zijn. Dan kunnen we er voor zorgen dat wij, met alle eigenaren, nog sterker worden.”

“Ik wil trots zijn op mijzelf!”

BuurtWerkKamer CoöperatieBuurtwerkkamers zijn ruimtes waar buurtbewoners en buurtondernemers elkaar ontmoeten, met elkaar activiteiten doen die bijdragen aan een leefbare buurt en kunnen leiden naar (on)betaald werk. De BuurtWerkkamer Coöperatie bestaat op dit moment uit vijf buurtwerkkamers , drie in Amsterdam en twee in Utrecht: Casa Jepie Makandra, MultiBron, De Handreiking, TOP Utrecht en Hart voor Leidsche Rijn. Het is een coöperatie waar je als actieve vrijwilliger, medewerker, bestuurslid van een betrokken bewo-nersvereniging of als financier lid van kunt worden.Bij een buurtwerkkamer kun je zo binnen lopen. Dan kom je er achter wat er allemaal kan in de buurtwerkkamer. Wil je wat doen? Of zit je ergens mee en zoek je iemand die je daarmee kan helpen? In de buurtwerkkamer kan het allebei.

Buurtwerkkamer.nlwww.lsabewoners.nl/onze-leden/buurtwerkkamer-cooperatie


Bewonersinitiatief is niet elitair

Vier jaar nadat de koning in de troonrede het woord participatiesamenleving

introduceerde, deed de NOS een onderzoek naar de resultaten van deze oproep.

Tegelijkertijd kwam kenniscentrum Movisie met een analyse op de participatie-

samenleving. LSA stoort zich aan het opgeroepen beeld dat participatie iets elitairs is.

Dat doet geen recht aan die vele mensen die impact maken in de wijken.

De laatste vier jaar heeft het maatschappelijk initiatief een enorme vlucht genomen, zowel in aantal als in impact. Initiatieven hebben de ruimte genomen die de participatiemaatschappij heeft geboden, zij zijn ook de dragers van een nieuwe economie. Veel bewonersgroe-pen hebben grote stappen gemaakt in de ontwikkeling van hun initiatieven en veel van de gaten gedicht die vallen door de terugtrekkende overheid.

Er ontstonden in deze periode meer burgerinitiatieven, bewonersinitiatieven, maatschappelijke initiatieven, burgercollectieven, BewonersBedrijven en coöperatieve verbanden. Enerzijds omdat mensen geen andere keu-

ze hadden (voorzieningen werden uitgekleed of stopge-zet, buurthuizen gesloten, professionals wegbezuinigd). Maar zeker ook omdat de samenleving in het bezit is van een grote scheppende kracht. Aan de Maat-schappelijke beurs (MAEX) staan inmiddels ruim 1250 initiatieven genoteerd waar minstens 50 uur vrijwillige arbeid per week wordt geleverd. Tezamen spelen deze initiatieven een significante rol in onze samenleving.

participatie is van iedereenDit gebeurt door mensen uit alle lagen van de samenle-ving. Toegegeven: bewonersinitiatieven die zich bezig-houden met publieke taken en veel in contact staan met de overheid hebben vaak flink wat bestuurlijke kracht in huis en de nodige strategische en bureaucratische vaardigheden. Dat zijn die hoogopgeleide mensen. Maar in hun kielzog, of vaak ook voor de troepen uit, is er een bonte verzameling aan mensen die vanuit hun innerlijke motivatie voor hun omgeving zorgt.

Het is wel zo dat het voor lager opgeleide mensen met een beperkt netwerk nóg moeilijker is om samen te werken met de overheid dan voor andere initiatiefnemers

#Bewoners-kracht

LSA Bewoners Berichten / herfst 2017 / nummer 128 11LSA Bewoners Berichten / herfst 2017 / nummer 128 11

Vanzelfsprekend is niet iedereen vanwege gezondheid, woonsituatie, zwaarbelaste zorgtaken of armoede-problematiek in staat verder te kijken dan hun eigen huishouden. Maar dan blijft er toch nog een geweldig deel van de samenleving over. In alle wijken ontstaan initiatieven om de leefbaarheid te verbeteren en de di-versiteit van die initiatiefnemers en sociale ondernemers is groot.

Bewonersinitiatieven bestrijden tweedelingOok de mensen die investeren in die initiatieven (met geld, menskracht en materialen) zijn heel divers. Ze staan in de keuken bij het buurthuis, ze helpen mee bij bijeenkomsten in de wijk, ze werken in de buurttuin, zijn sociale (scharrel)ondernemers, of de chauffeurs voor de buurtboodschappendienst. Daarbij zijn bewonersiniti-atieven voor mensen die aan de zijlijn van de samen-leving staan een startpunt of springplank om zelf meer actief te worden.

Bewonersinitiatieven zijn haast per definitie inclusief en richten zich op de kwetsbaren in onze samenleving, en bestrijden daarmee juist een tweedeling. Iets beteke-nen voor een ander is vaak een van de belangrijkste drijfveren van initiatiefnemers. Participeren is niet alleen besturen of onderhandelen met overheden. Ook de handen uit de mouwen steken of klaarstaan voor een ander telt mee.

Neem belemmeringen wegHet is echter ook zo dat het voor lager opgeleide mensen met een beperkt netwerk nóg moeilijker is om samen te werken met de overheid dan voor andere initi-atiefnemers. Bijvoorbeeld om te voldoen aan alle regels die worden opgelegd. Hoewel er in veel gemeenten gelukkig steeds meer sprake is van ‘lokaal samenspel’, moet de overheid veel meer doen om belemmeringen weg te nemen en initiatief te faciliteren.

Onduidelijke positie maatschappelijkeinitiatievenAls we willen dat initiatief nemen in de samenleving meer voor alle inwoners van Nederland gebruikelijk en succesvol wordt, dan ligt de grootste veranderingsop-gave aan de zijde van de overheid. Het is de afgelopen jaren nog onvoldoende gelukt om ook de samenleving (of het maatschappelijk initiatief) een positie te geven. In de verhouding overheid-markt-samenleving is nog nauwelijks ruimte voor de samenleving en komt het publieke belang vaak klem te zitten.

Maatschappelijke initiatieven hebben in de praktijk te maken met verschillende problemen: een onduidelijke positie tussen privaat en publiek recht, geen enkele

regeling in het fiscaal stelsel, geen formele bevoegd-heden in het democratisch stelsel, beperkingen in aanbestedingen, en belemmerende weten regelgeving. Daarnaast hebben we een overheid die zich geen raad weet en legio ‘beren op de weg’ ziet.

Actieve faciliterende rol nodig van overheidDaarom worden er steeds maar vragen gesteld over representativiteit, legitimiteit, publieke verantwoording, continuïteit of duurzaamheid. Op zich terechte vragen, die we vaak aan de markt niet durven of hoeven te stel-len, maar ze worden oneigenlijk vaak aan bewonersiniti-atieven gesteld.

Wij hebben een overheid nodig die durft te werken aan de positie van maatschappelijk initiatief. Want de parti-cipatiesamenleving is geen synoniem voor een passieve overheid. In tegendeel: in de participatiesamenleving heeft de overheid een actieve faciliterende rol. Faciliteer en verbindt die prachtige initiatieven en geef nog meer ruimte. De energie en de kracht die er is kan dan alleen maar toenemen.Wij hebben een overheid nodig die

durft te werken aan de positie van maatschappelijk initiatief


Stem op ons!gevonden op

www.facebook.com/burgerbegrotingEmmerhout

In Emmerhout, in Emmen werken ze met een

burgerbegroting. Er wordt € 72.000 gemeentegeld

uitgegeven via dit systeem. Dat is niet genoeg om

alle bewonersplannen uit te kunnen voeren: er zal

gestemd worden. Er is daarom een Facebookpagina

geopend waar mensen worden opgeroepen om te

stemmen, en waar mensen met hun plan pitchen.

Zo schrijft Jongeren Activiteiten Emmerhout: Stem

op de toekomst, stem op jongeren. Zij willen leuke

activiteiten organiseren.

De Hondenspeeltuin Emmerhout belooft een duur-

zaam gerealiseerde hondenspeeltuin, een sociale

plek voor mens en dier.

Cultuurhuis Emmerhout haalt alles uit de kast.

In het nieuwe cultuurhuis kunnen buurtbewoners

muziek maken en luisteren, maar ook komt er theater,

concerten, uitleg over beeldende kunst, een avondje

lachen met cabaretiers. Of een activiteit die volledig

in het teken staat van onze prachtige Drentse streektaal.

Wordt spannend daar in Emmerhout!

Lees meer over onze leden in Emmerhout op:

www.lsabewoners.nl/onze-leden/bewonersbedrijf-

op-eigen-houtje

@liesbethstaats

Hoop dat deze woorden in steen gebeiteld worden. Dat je er langsfietst, en steeds die oproep leest. Doorstaat de tand des tijds met gemak.

Heb je interessant nieuws uit je wijk? Schrijf het ons!

Jij schrijft... @THUISWageningen

Wat boffen wij toch met alle gave

#Wageningers die zich met ons

inzetten voor een fijnere stad

en deze dag met ons vieren #jarig

Kwetsbare mensen(ingezonden bericht) Sander Troelstra portretteerde de kunstenaars van de Ousider Art Gallerie. De serie hangt tot mei 2018 in deze Gallerie. De kunstenaars van de Outsider Art Galerie zijn vaak een beetje ‘anders’. Soms hebben ze een verstan-delijke of psychische beperking. Ze zijn niet bezig met commerciële doelstellingen en reflecteren niet op bestaande kunststromingen.De Outsider Art Galerie biedt een volwaardig kunstpodium voor deze kleurrijke kunstenaars. En nu eens niet binnen de muren van een zorgorganisatie.

Mooie matches (ingezonden bericht)Op maandag 9 oktober organiseerde de Oost-Betuwse Uitdaging voor de derde keer een maatschappelijke Beursvloer. Van 17.00 tot 18.00 uur ging het in de Theaterkerk in Bemmel maar om een ding: zoveel mogelijk matches maken. Maatschappelijke organisaties konden op de Beursvloer hun vragen voorleg-gen aan de aanwezige lokale bedrijven en ondernemers die belangeloos on-dersteuning wilden bieden. Er werden 24 matches gemaakt met een totale waarde van € 22.425. www.oostbetuwseuitdaging.nl


LS

A N

ieuw

sRIgHT TO CHALLENgE IN HET REgEERAKKOORDBewoners krijgen meer mogelijkheden om de gemeenten uit te dagen, zo staat er in het regeer-akkoord. Ook gaat er geëxperimenteerd worden met het recht op overname. LSA is blij om te zien dat dit uit onze BewonersAgenda is overgenomen. Dat is de agenda die we met honderden bewoners maakten.

Andere punten die we herkennen uit onze agenda en waar we verheugd over zijn: • De regering gaat openbare informatie vindbaar en toe-

gankelijk maken, in de vorm van open data.• Er komen passende regels en meer ruimte voor onder-

nemingen met sociale of maatschappelijke doelen met behoud van een gelijk speelveld.

• De onbelaste onkostenvergoeding voor vrijwilligers van maximaal €1500 per kalenderjaar wordt met € 200 verhoogd.

LSA is blij dat er op een redelijk aantal punten is geluisterd naar actieve bewoners. We missen wel de aandacht voor de aandachtswijken. Onze uitnodiging aan de regering om hierover in gesprek te gaan staat nog!

NIEuWE WEBSITE: MAKKELIjK INFO zOEKENLSA heeft zijn 3 websites laten samenkomen. Lsabewoners.nl, bewonersbedrijven.nl en beheerjebuurthuis.nl zijn nu allemaal te vinden onder lsabewoners.nl. Er is een algemene site en er zijn 4 themasites: ondernemen, zelfbe-heer, buurtrechten en zorg. Blogs, nieuws en kennis vind je op www.lsabewoners.nl.

AANDACHT VOOR KWETSBARE WIjKENHet LSA vindt het noodzakelijk om opnieuw na te denken over de aanpak van kwetsbare wijken. `Door de economische crisis en door gewijzigd overheidsbeleid is er de laatste jaren weinig aandacht geweest voor wijken die op meer-dere punten een stuk lager scoren dan het landelijk gemiddelde. Een meerderheid van de 140 wijken die de afgelopen vijftien jaar als kwetsbaar of problematisch bestempeld zijn, vertoont een verslechtering van de leefbaarheid na 2012, vooral op het gebied van overlast en criminaliteit. De cijfers van verschillende onderzoeken hierover worden bevestigd door signalen van de LSA-achterban. Actieve bewoners geven steeds vaker aan dat zij sinds het einde van de wijkaanpak de leefbaarheid in hun wijk achteruit zien gaan. Door de decentralisatie en veranderde regie lopen bovendien beleidsstructuren en geld-stromen anders dan voorheen. Het Rijk houdt zich nu nog vooral bezig met ‘kennisdeling’. Gemeenten moeten zelf zoeken naar nieuwe oplossingen om de leefbaarheid in kwetsbare wijken op peil te houden.

Nieuwe strategieVoor het LSA zijn deze ontwikkelingen reden om de balans op te maken en vooruit te kijken. Wat is een mogelijke strategie voor een hernieuwde wijkaanpak nu deze niet meer landelijk bepaald, zonder concreet einddoel en zonder grote investeringen en professionele inzet gevolg moet worden gegeven? Kan er een lokaal slimmere aanpak komen waarbij alle betrokkenen in een gelijkwaardige positie samenwerken? En hoe is de negatieve leef-baarheidstrend van de laatste jaren te keren? Sommige steden hebben met meer of minder succes zelf een wijkaanpak volgehouden. Mis-schien kunnen hun ervaringen aanknopings-punten bieden. Met het oog hierop organiseert het LSA in november en december 2017 in vijf delen van het land een aantal verkennende bij-eenkomsten over het thema. Deze gespreken zijn de basis voor een discussienota over een hernieuwde wijkaanpak én een eindconferentie in het voorjaar 2018. Natuurlijk worden alle actieve bewoners dan van harte uitgenodigd. We houden jullie op de hoogte.

Superbewoners brachten BewonersAgenda naar Den Haag.


ABCD- Succes van bewoners

Ooit ging een groepje bewoners naar Chicago om de goeroe achter Asset Based Community Develolpment te zien. Daarna ging het snel met deze wijkaanpak waar niet problemen, maar capaciteiten van mensen centraal staan.

“Ik wil een samenleving waar mensen die altijd behan-deld, geraadpleegd, geadviseerd en beschermd worden, aangesproken worden op hun capaciteiten, talenten én hun valkuilen.” Het is 2003, Chicago en John McKnight spreekt op een internationale conferentie over ABCD: Assset Based Community Development.

De zaal zit vol professionals op het gebied van wijkont-wikkeling. Ze horen de grondlegger van de op de kracht van bewoners gebaseerde wijkaanpak vertellen dat zijn methodiek helemaal niet zo ingewikkeld is. Het gaat erom dat je meer macht aan buurtbewoners geeft en wat minder aan de professionals, want die werken meer vanuit een agenda van de gemeente dan vanuit de wijk. Het is een simpele strategie die werkt, vertelt de profes-sor, het is onderzocht en bewezen: zo maak je wijken aantoonbaar sterker. Tussen alle beroepskrachten zit een klein clubje Nederlanders te juichen. Het zijn leden en medewerkers van het LSA (toen nog het Landelijk Samenwerkingsverband Aandachtswijken). Zoals het een club betaamt die gelooft in de kracht van bewoners kwam het LSA niet naar deze conferentie met allemaal beroepskrachten, maar vooral met actieve bewoners. En daarvoor werd mooi geen entreegeld betaald, ze werden binnengesmokkeld. John McKnight kon het achteraf erg waarderen.

Medestanders zoekenDe Engelse taal was voor sommigen een uitdaging, maar de bewoners uit volkswijken van Helmond en Eindhoven vielen wel als een blok voor de charismati-sche McKnight. Het positieve sterke verhaal sloeg aan, de bewoners wilden graag op deze manier werken in hun wijk. In zeer korte tijd werd de eerste ABCD-aanpak in Nederland geïntroduceerd, geïnitieerd door bewoners uit Woensel West en Lijmbeek in Eindhoven en de Leonardusbuurt in Helmond. Onder regie van het LSA. In deze wijken word nog steeds enthousiast over ‘Ee, Bie, Cie, Die’ gesproken.

Later kwamen daar nog twee pilotprojecten bij. Vier pro-jecten die goed zijn onderzocht overigens, de positieve bevindingen zijn nog steeds interessant. Ook vertaalde het LSA in 2003 de methodiek naar de Nederlandse situatie, het boek heet ABCD Wijkontwikkeling op eigen kracht. Als licentiehouder schreef de vereniging van actieve bewonersgroepen dat het wilde zorgen voor de spreiding van het gebruik van de ABCD-methode. Het LSA wilde dat er meer bewoners mee aan de slag gin-gen en hoopte meer medestanders in professionele en beleidskringen te vinden voor deze duurzame strategie.

Springlevend‘Volg een driedaagse masterclass ABCD’, ‘Hoe de ABCD-methode houvast bood bij jongerenoverlast in Venlo’, ‘Community builders over ABCD in de praktijk’, gewoon een aantal koppen uit het nieuws: het is 2017 en de ABCD-methodiek is springlevend. Er lijkt zelf een

#ABCD

Belangrijke elementen van ABCD• Buurtontwikkeling en vernieuwing van binnenuit en bottom-up.• Focus op capaciteiten in plaats van op problemen en tekortkomingen.• Initiatieven met weinig tot geen hulp van instellingen.• Erkennen en voortbouwen op bestaande informele netwerken.• Het tot stand brengen van nieuwe sociale relaties.• Representatief leiderschap en vertegenwoordiging in de wijk.• Buurtgerichte invulling van de aanpak.• Een combinatie van kleine snelle resultaten en wijkontwikkeling op de lange termijn.


nieuwe hype te ontstaan. Jongerenwerker, bewoners, ondersteuners, opbouwwerkers, onderzoekers, trainers: ze werken veel vanuit deze positieve methode. ABCD is tot op de dag van vandaag de leidende benadering in de aanpak van het organiseren en mobiliseren van buurten en bewoners.

Ontdekken en verbindenBinnen ABCD is er de overtuiging dat veranderingen tot stand komen door in te zetten op wat mensen wél heb-ben in plaats van wat ze niet hebben. De ABCD-aanpak gaat er vanuit dat in elke wijk mensen wonen met kwali-teiten, dat er overal formele en informele verbanden zijn, dat de instanties die er werken kwaliteiten hebben die ingezet kunnen worden voor de community, dat er altijd fysieke, culturele en economische zaken gaande zijn in een wijk, en dat een buurt zijn eigen verhalen kent die de buurt bijzonder maakt. En eenvoudig gezegd als je deze ‘assets’ (kwaliteiten) kunt ontdekken, aanwakkeren en daarna met elkaar verbindt, krijg je sterkere buurten.

DNAABCD zit bij het LSA in het DNA. De landelijke vereni-ging ontwikkelde met deze strategie onder meer het

community building-programma Kan Wél waar bewo-ners met een klein budget en een beetje ondersteuning zelf positieve projecten voor hun wijk uitvoerden, het project Beheer je buurthuis waarin bewoners wijken buurthuizen in zelfbeheer overnemen, de BewonersBe-drijven waar ondernemen en onafhankelijke wijkontwik-keling samenkomen, en het project Buurtrechten, waar wordt gewerkt aan nieuwe spelregels om bewoners-groepen meer ruimte en mogelijkheden te geven. Ee, Bie, Cie, Die: naar Nederland gehaald door bewo-ners voor bewoners: helemaal niet zo ingewikkeld!

Vind het boek Wijkontwikkeling op eigen kracht en meer ABCD-info op: www.lsabewoners.nl/onderwerpen/communitybuilding

ABCD- Succes van bewoners

ABCD is tot op de dag van vandaag de leidende benadering in de aanpak van het organiseren en mobiliseren van buurten en bewoners

ABCD leeft nog steeds in de Leonardusbuurt in Helmond.

Hulp gezocht!Is er iemand (een afstudeerstudent, een stagiaireof een organisatie die een samenwerking hierin ziet zitten) die het boek ‘ABCD Wijkontwikkeling op eigen kracht’ naar 2017 wil helpen?Zowel in tekst als in opmaak is het boek flink verouderd. Het LSA komt geld en tijd tekort om dit boek de aandacht geven dat het verdient. Wil jij, of wil jouw organisatie, in samenwerking met het LSA dit populaire boek eigentijds maken? Mail ons: [email protected]

Foto’s: buurtkunstproject Vliegendtapijt


Meer dan 3 miljoen volwassen Nederlanders voelen zich af en toe

eenzaam, daarvan voelt ruim een miljoen mensen (!) zich erg eenzaam.

Wetende dat eenzaamheid gevolgen heeft voor de gezondheid en het

zelfbeeld van mensen, is duidelijk te stellen dat dit een groot en urgent

probleem is. De Raad voor Volksgezondheid en Samenleving stelt in haar

laatste verkenningsonderzoek dat bewonersorganisaties een belangrijke

sleutel kunnen zijn in een oplossing tegen eenzaamheid.

Buurten tegen eenzaamheid

#LSAzorg


Eenzaamheid spaart niemand: het komt onder alle leeftijden voor, onder arm en rijk, man en vrouw. Al zijn er natuurlijk wel groepen die meer last hebben van flinke eenzaamheid dan andere. Uit onderzoe-ken komt deze top drie van sterk eenzame mensen naar voren: niet-westerse allochtonen (20%), ge-scheiden mensen (20%), laagopgeleiden (17%).

Eenzaamheid heeft gevolgen voor de gezondheid, het welbevinden en de mate waarin mensen mee-doen in de samenleving. De vergrijzing, de afbouw van de verzorgingsstaat en de hoge eisen aan de kwaliteit van leven zijn ontwikkelingen die ervoor kunnen zorgen dat de kans op eenzaamheid nog groter wordt.

Wie kunnen helpen het tij te keren? De buurtorga-nisaties. Althans dit zegt de Raad van Volksge-zondheid en Samenleving in hun verkenning ‘De vele kanten van Eenzaamheid’. Ze zeggen dat echt omzien naar elkaar aandacht vraagt en structuur. Kleinschalige initiatieven en gemeenschapszin kunnen passende connecties bieden aan mensen die daar behoefte aan hebben. En een aangename leefomgeving kan veel doen om te voorkomen dat mensen zich verlaten of overbodig voelen. Er ligt nog ongebruikt potentieel in buurtinitiatieven.

Vrijwilligers van morgenHet LSA is het daarmee eens. Bewonersnetwerken en -initiatieven zorgen voor sociale bindingen in de buurt. Ze streven naar inclusieve wijken waar iedereen meedoet, zijn of haar talenten kan inzet-ten, zich thuis voelt en een plek heeft. Bij hen staat niet het probleem van mensen centraal, maar de mensen zelf. En met de juiste aansporing worden de eenzame mensen van nu de vrijwilligers van morgen.

Bewonersinitiatieven zijn bijna allemaal direct of indirect bezig met het verminderen van eenzaam-heid. Maar niet alle initiatieven hebben vanzelf-sprekend voldoende kennis en tools om gericht eenzaamheid te bestrijden. Uit een peiling onder onze leden blijkt dat hetgeen zij aanbieden niet altijd gebruikt wordt door de doelgroep die men voor ogen had, en soms is de impact van de initia-tieven kleiner dan van te voren was ingeschat. Het kan lastig zijn om te bepalen waar de doelgroep behoefte aan heeft, ook omdat de meeste mensen niet ‘eenzaam’ genoemd willen worden. Eenzaam-heid is daarom geen noemer waarop je mensen kunt werven. Sommige initiateven werken dan weer boven verwachting goed. De kennis die er op dit gebied is onder bewonersgroepen, kan beter gedeeld worden. Daarin ziet het LSA een rol voor zichzelf.

Daarom gaan wij de aankomende tijd extra aan-dacht besteden aan het thema eenzaamheid. We trappen af met twee interviews met LSA-leden in dit blad. Daarna volgt een serie interviews met leden op onze website en een groeiend online kennisdossier Eenzaamheid, vol kennis en tips. www.lsabewoners.nl/zorg

uIT DE pRAKTIjK

Fatima aan Zet: “Heel langzaam zien we beweging” Fatima is een typische naoorlogse arbeiderswijk gelegen onder de rook van de industriegebieden van het Limburgse Weert. Er wonen voorname-lijk laag- en midden opgeleiden, de vergrijzing neemt er toe en eenzaamheid is een groeiend probleem.

Hans Marechal is initiatiefnemer van Fatima aan Zet, een samenwerkingsprogramma voor en door bewoners, met als doel dat mensen langer in de wijk kunnen wonen, meer mee kunnen doen en dichter bij elkaar komen.

Een belangrijke plek waar mensen elkaar ontmoe-ten is de buurtkamer van Fatima aan Zet. Hier worden veel allerlei activiteiten georganiseerd om bewoners dichter bij elkaar te brengen. Van een wandeling maken, een potje kaarten tot koken. “Deze activiteiten heb allemaal hun eigen doel-groep, maar koken is toch wel de hoofdattractie”, zo licht Hans Marechal toe. Bewoners van de wijk Fatima, ouderen en mensen met een ggz-achter-grond: ze blijven terugkomen. “De mensen die eenmaal komen weten de weg te vinden, maar het gaat nog niet altijd even soepel om nieuwe mensen te trekken. Ze moeten elkaar helpen om er naartoe te gaan, heel langzaam zien we die beweging.”

Hulp van ervaringsdeskundigenHoewel de ontwikkelingen niet snel gaan, ziet Marechal toch dat mensen hun verhaal kwijt kunnen in de huiskamer. “Eenzaamheid wordt hier wel besproken, bijvoorbeeld tijdens een potje kaarten. Van mensen die alleen zijn omdat ze hun partner zijn kwijtgeraakt of mensen met een ggz-achtergrond. Dat mensen niet met hordes tegelijk komen, betekent niet dat hier weinig eenzaam-heid is, maar dat toegeven dat je eenzaam bent nou eenmaal lastig is.”


“Hoewel de bewoners er niet mee te koop lopen, weet ik dat het er is.” Hij signaleert eenzaamheid wanneer als hij het grofvuil ophaalt bij buurtbe-woners, iets wat hij al jaren doet. Op die manier komt hij bij de mensen thuis en ziet hij hoeveel mensen er daadwerkelijk eenzaam zijn. “Het is hartstikke moeilijk om mensen te laten zeg-gen dat ze eenzaam zijn. Ik denk dat ervarings-deskundigen ons daarbij kunnen helpen. Wat hielp hen om van hun eenzaamheid af te komen?”

Eilandjes verbinden“Op onze activiteiten zien we gemiddeld zo tus-sen de vier en de tien mensen. Daarnaast vindt er heel wat kruisbestuiving plaats tussen ver-schillende organisaties.” Want in de wijk wordt samengewerkt door onder meer welzijnswerk, de buurtvereniging en de scouting. Zo brachten ze samen een activiteitenkalender uit. “We hebben allemaal eilandjes die we proberen te verbinden, ik droom van een grote organisatie in de vorm van een corporatie.” Momenteel is het Limburgse initiatief volop bezig met de aankoop van een nabijgelegen klooster, hier willen zij zorgwoningen aan koppelen en alle activiteiten laten plaatsvinden. Naar verwachting zal dit in 2019 zijn. Voorlopig focust Fatima aan Zet zich dus op laagdrempelige ontmoeting en het bij elkaar brengen van buurtbewoners in Weert.

uIT DE pRAKTIjK

Dorpshuis Fort Vreeswijk: “Eenzaamheid is moeilijk te traceren.”In de oudste wijk van Nieuwegein, Vreeswijk, ligt het percentage van mensen dat aangeeft eenzaam te zijn hoger dan gemiddeld. De wijk kent veel ouderen, alleenstaanden, weduwen en weduwnaars. In Dorpshuis Fort Vreeswijk kunnen zij, en andere Vreeswijkers, terecht voor allerlei activiteiten en bijeenkomsten. Vrijwilligers wer-ken er samen met (zorg-)professionals en de deur staat altijd open. Er is sprake van redelijk veel eenzaamheid in het vergrijzende Vreeswijk. Eenzame ouderen en al-leenstaanden trekken zich terug en leggen weinig contact met andere bewoners. Dat zijn groepen die het moeilijk vinden om op nieuwe dingen af te stappen. “De huisarts constateert het en buurt-

zorg ziet het bij de mensen thuis, dan spelen ze het vaak door aan ons,” zo zegt Carin van Meegen, bestuurslid van Fort Vreeswijk.

In het pand van Fort Vreeswijk bevindt zich naast de bewonersgroep onder meer buurtzorg, een huisarts en de algemene hulpdienst Nieuwegein, dat is een vrijwilligersorganisatie die zich inzet voor het welzijn van bewoners, die zonder hulp in een kwetsbare positie komen of blijven. Zij heb-ben een signalerende functie. “We ondersteunen elkaar.”

Onderkend probleemIn het Dorpshuis worden allerlei activiteiten georganiseerd, veelal door buurtbewoners zelf, om eenzaamheid te bestrijden. “We grijpen elke gelegenheid aan om mensen bij ons aan de deur te laten komen.” Volgens het bestuurslid van Fort Vreeswijk is eenzaamheid een onderkend probleem, mensen schamen zich ervoor. “Het is moeilijk te traceren.”

Breed aanbodIn het Dorphuis Fort Vreeswijk kunnen bewoners onder meer meedoen aan een rollatorkeuring, wandelroutes voor mensen die niet goed te been zijn, sportevenementen en buurtlunches. “We heb-ben een breed aanbod, zodat we zoveel mogelijk verschillende mensen trekken.” De organisatie en vrijwilligers van ‘t Fort kijken daarbij voortdu-rend of het aantal activiteiten compleet is en wat er kan worden toegevoegd.

De deelnemers zijn overwegend positief over het Dorpshuis en haar activiteiten. “Mensen voelen zich welkom bij ons en vinden dat ze hier gehoord en gezien worden. Ze komen er samen.” Of de vele activiteiten die in Fort Vreeswijk plaatsvinden echt bijdragen aan het verminderen van een-zaamheid is volgens Carin moeilijk te meten. “We bereiken steeds meer mensen en we zien ook meer deelnemers, dus mijn gevoel zegt van wel.”

ZichtbaarheidOp het gebied van eenzaamheidsbestrijding vragen vrijwilligers en de organisatie van Fort Vreeswijk zich nog vaak af hoe ze de eenzaam-heid van mensen zichtbaar krijgen. Een erg lastig vraagstuk. “Dan moet je echt één-op-één gaan kijken en dan loop je tegen de privacyregels aan,” zo licht Carin toe. In de toekomst hoopt Fort Vrees-wijk door betere samenwerking met bijvoorbeeld kerkgemeenschappen en Werkgroep Comfort, en een soort huiskamer voor de buurt, een nog ster-kere vuist te kunnen maken tegen de groeiende eenzaamheid in het oude Vreeswijk.

“Hoewel bewoners er niet mee te koop lopen, weet ik dat er veel eenzaamheid is.”


publicatiesHet LSA selecteert voor jou

OuD EN jONgGeneraties kunnen veel voor elkaar betekenen, maar waarin zit precies de toegevoegde waarde voor jong en oud? In de publicatie generaties (net)werken samen staan intergene-rationele (ja dat is een woord!) projecten verzameld, aangevuld met interviews met experts en kijk-, lees- en luistertips.

Een voorbeeld van een intergenerationeel project is het stadsdorp. Mensen van 50 jaar en ouder in de Apollobuurt in Am-sterdam merkten dat ze nog maar weinig mensen kenden in hun buurt, terwijl ze veel aan elkaar zouden kunnen hebben. Ze richten een buurtcoöperatie opgezet, een stadsdorp, waarvoor ze ook jongere buurtgenoten uitnodigden. Nu komt jong en oud samen. Er zijn inmiddels meer dan twintig stadsdorpen in Amsterdam.Ook Music Generations is een mooi voorbeeld van een programma dat generaties (en culturen) met elkaar verbindt. Zij doen het door samen muziek te maken. Ze treden samen op, vertellen verhalen, leren van elkaar en inspireren elkaar door middel van muziek.

Generaties (net)werken samen, ontwikkeld door Aedes-Actiz Kenniscentrum Wonen-Zorg en Vereniging Het Zonnehuis is te downloaden via: www.leydenacademy.nl/nieuwe-publicatie-generaties-netwerken-samen/

WAT BESpREKEN zE Op zO’N g1000?Je hebt er van gehoord, misschien ben je er zelfs geweest: een G1000. Ze worden door het hele land gehouden. g1000 is ontstaan als een burgerinitiatief dat ervoor wilde zorgde dat iedereen kan vertellen wat ze belangrijk vinden voor hun stad, dorp of wijk. G1000 gelooft in de kracht van het hele systeem: alle belangrijke par-tijen kunnen meedoen aan het gesprek. Maar als je er nog niet bent geweest, vraag je je wellicht af: 1000 mensen in gesprek, hoe werkt dat, wat wordt er dan besproken en gaat dat wel de diepte in?

Als je dat soort vragen hebt, is de publi-catie van de burgertop in Rotterdam een aanrader. In de zomer gingen 1000 Rot-terdammers met elkaar in gesprek over onder meer onderwijs, opvoeding, sociale media, samenleven in de wijk, radicalise-ring en identiteit. Op 11 oktober zijn de uitkomsten van deze G1000 Rotterdam gepresenteerd en daar is een publicatie van gemaakt die je gratis toegestuurd kunt krijgen.

Laat op deze site je adres achter en je ontvangt de publicatie ‘De staat van Rotterdam’: lokaal.org/kunt-u-er-niet-bij-zijn-op-11-oktober/

ANKE SNAp HET!Het sociaal domein staat onder druk. Er is minder capaciteit en minder geld voor meer mensen die ondersteuning nodig hebben. In het boek De Nieuwe Route vertelt Anke Siegers dat er meer gebruik gemaakt kan worden van bur-gerkracht, maar dat je dan wel duidelijk moet hebben dat verantwoordelijkheid en beslissingsbevoegdheid bij elkaar horen. Mensen willen alleen verantwoordelijkheid nemen als ze ook daadwerkelijk kunnen beslissen. Dit leidt én tot betere resultaten én tot verlichting van de professionele zorg. Ze gebruikt duidelijke zinnen als: In de praktijk worden buurtbewoners zo laat bij een project betrokken dat ze zich of niet betrokken voelen, of zich alleen maar kunnen laten horen als ze hun voeten in het zand zetten.

Anke Siegers is organisatiepsycholoog en groepsconflictbemiddelaar en zij adviseert en begeleidt overheden, organisaties en professionals. Fijn dus dat zij het snapt! In dit vlot leesbare boek legt ze uit hoe eigenaarschap teruggelegd kan worden waar het hoort, bij de bewoner en zijn omgeving. Misschien een leuk cadeau voor iemand bij jouw gemeente?

Titel: De nieuwe route, Auteurs: Anke Siegers, EAN: 9789492475916, Prijs: 22,95

Waar staat jouw initiatief?

WWW.LSABEWONERS.NL/LID-WORDEN-VAN-HET-LSA

LSA voor

bewoners-initiatief

Sluit je aan!

jij?

Buurten tegen eenzaamheid - LSA · • 10 tips voor Werk in de wijk . 2 2017 12 En verder... 4...

Documents

Transcript of Buurten tegen eenzaamheid - LSA · • 10 tips voor Werk in de wijk . 2 2017 12 En verder... 4...