8/9/2019 Bulletin 2 - Jaargang 16 (2006) - aanwinst: Route de Versailles Rocquencourt

1/4

BULLETIN VAN DE VERENIGING REMBRANDT JAARGANG 16 N0 2 ZOMER 2006

Route de Versailles, Rocquencourt

Camille Pissarro (Saint-Thomas 1830 1903 Parijs)

Olieverf op doek, 51,5 x 76,2 cm

Gesigneerd en gedateerd rechtsonder C. Pissarro 1871

Herkomst: kunsthandel Giraud, Pissarro & Segalot, New York

Van Gogh Museum

Amsterdam

8/9/2019 Bulletin 2 - Jaargang 16 (2006) - aanwinst: Route de Versailles Rocquencourt

2/4

LANDSCHAPSCHILDER

In de jaren 60 begon Camille Pissarro naam te maken als

paysagiste. Hij was een b ewond eraar en leerling van Camille

Corot, bezocht de liberale Acadmie Suisse en werd enkele

keren toe gelaten tot de Salon. Maar hij toond e een voor-

keur voor de directe, onacademische schilderwijze van

Courbet en behoorde tot een groep die onder het juk van

de Salon vandaan wilde kom en. In 1863 maakten nieuwe

regels de Salon voor hen nog m oeilijker toegankelijk en

werden velen afgewezen. De principile en anarchistisch

aangelegde Pissarro, d ie ook was geweigerd, nam prom pt

deel aan de roemr uchte pr otesttentoon stelling, de Salon

des Refuss wat overigens niet verhinderde dat hij later

weer wel op de Salon van h et kun stestablishmen t expo-

seerde. Tot zijn ru ime vriende nkring beh oord en voorlo-

pers en hoo fdrolspelers van h et latere impressionisme:

Frdric Bazille, Edouard Manet, Edgar Degas, Claude

Monet, Paul Czann e, Pierre-Auguste Reno ir en Alfred

Sisley. O ok d e in vloedr ijke schrijver-criticus Emile Zola,

die sympat hiek stond tegen over de vern ieuwend e kunste-

naars, kon hij tot zijn kennissen reken en. Men ontm oette

elkaar met grote regelmaat in h et fameuze Parijse caf

Guerbo is om te discussiren over artistieke en maatschap-

pelijke onde rwerpen . Hoewel de naam van Camille Pissarro

bij het brede p ubliek minder b ekend is dan d ie van zijn

vrienden Monet, Renoir en Czanne, werd hij mede d ank-

zij zijn vele contacten en zijn beminnelijke karakter een

sleutelfiguu r van het impre ssionisme. Hij was de enige d ie

over d e jaren 1874-1886 aan alle acht ten toon stellingen

van de groep deelnam. In d e jaren ron d 1870 werkten de

vrienden regelmatig in dezelfde omgeving. Recent liet

de dubbeltentoonstelling Czann e-Pissarro 1865 -1885 in

het Museum of Modern Art in New York en het MusedOrsay in Parijs, waarin de artistieke dialoog tussen be ide

kunstenaars centraal stond, overtuigend zien h oezeer in

de vroege jaren 70 Pissarros impressionistische techn iek

de overhand nam. Deze ontwikkeling zou uitmon den in

de ken merken de zachte, potiserend e stijl die Pissarro

zich een d ecenn ium later eigen maakte en waarvan

Lan dschap bij Chaponval, Oise-vallei (1880, Par ijs, Muse

dOrsay) ee n be kend voorbee ld is.

Pissarros landschapp en, die h ij volgens de nieuwe,

onacademische aanpaken plein airschilderde, worden

die eerste tijd gekenm erkt door een getem perd p alet,

heer ste compo sities, panor amische u itsned en en een v

nadrukkelijke, zichtbare verfstreek. In navolging van d

schilders van Barbizon was hij er niet op uit het Franse

landschap te idealiseren maar h et te ton en zoals het zi

aan hem voordeed.

1871 ALS KEERPUNT

In 1870 woonde Pissarro met zijn gezin in Louvecienne

een landelijk dor pje ten zuidwesten van Parijs. He t uit-

breken van de Frans-Duitse oorlog in juli van dat jaar e

het op rukken van de Pruisische troepen naar de Frans

hoofdstad maakten het leven moeilijk en d e atmosfeer

gespannen . Daarom besloten de Pissarros in d ecembe

de wijk te nemen naar Lond en. Ze waren n iet de enige

veel Fransen zochten er tijdelijk hun toevlucht. Daaron d

was ook Pissarros vriend Monet. Ze bezochten samen

Londense musea en bestudeerden de landschappen va

kunstenaars als Constable en Turn er, die ook in de b uitenlucht schilderden en belangrijke impulsen hadden

gegeven aan d e Engelse landschapstraditie.

Hoewel Pissarro n adien d e beteken is van de kenn is

making met h et werk van Con stable en Turn er en igszi

bagatelliseerde, markeert zijn Londense verblijf onmis

He t Van Gogh Museum h eeft begin d it jaar, mede d ankzij steun van

de Veren iging Rembrandt, e en landschap van Camille Pissarro kun nen

verwerven:Route de Versailles, Rocquencourtuit 1871. Het schilderij mar-

keert een overgangsmoment in Pissarro s oeuvre en kondigt het ontlui-

kende impressionisme aan, waarvan Pissarro een van de aartsvaders

zou worden. Zulke werken komen sporadisch op de markt en zijn in

Nederland d un gezaaid. Daarom is het verheugend dat deze buiten-

kans gegrepen kon worden .

29 VERENIGIN G REMBRAND T ZOM ER 200 6

Van Gogh M useum

Amsterdam

Route de Versailles, RocquencourtCamille Pissarro (Saint -Thomas 1830 - 1903 Parijs)

Olieverf op doek, 51,5 x 76,2 cm

Gesigneerd en gedateerd rechtsonder C. Pissarro 1871

Herkomst: kunsthandel Giraud, Pissarro & Segalot, New York.

De heuvels van Jallais

Camille Pissarro

1867. Olieverf op doek,

87 x 114,9 cm

THE METROPOLITAN M USEUM

OF ART, NEW YORK

Rechts.

De oude weg naar

Auvers-sur-Oise

Paul Czanne

1872-1873. Olieverf op

doek, 45 x 54 cm

M USEE DO RSAY, PARIJS

8/9/2019 Bulletin 2 - Jaargang 16 (2006) - aanwinst: Route de Versailles Rocquencourt

3/4

kenbaar een keer pun t in zijn werk. In juli 1871 keerde h ij

terug in Louveciennes, waar h ij niet alleen een onttakeld

huis aantr of maar ook mo est constateren dat veel van zijn

achtergelaten schilderijen d oor d e Pruisen waren vernie-

tigd of geroofd. Pissarro was er echter n iet de man naar om

zich tegen h et nood lot te verzetten en h et is kenmer kend

voor zijn levenshou ding d at hij zich d irect na ter ugkee

in Louvecienn es weer aan het werk zette.

Route de Versailles, Rocquencourtwas een van de e erst

doeken die hij in de zomer van 1871 opzette. Het laat

mooi de overgang naar een lichter p alet en een losser

pen seelvoerin g zien. De schilder begaf zich n aar he t

30 VERENIGIN G REMBRAND T ZOM ER 200 6

8/9/2019 Bulletin 2 - Jaargang 16 (2006) - aanwinst: Route de Versailles Rocquencourt

4/4

genoe mde plaatsje vlakbij Louvecienne s en richtte zich

naar h et noo rden . Hij positioneer de zich iets rechts van

het m idden van de licht stijgend e dorp sweg, die de hele

voorgron d in beslag neem t en n aar de h euveltop weg-

loopt. Alles onderstreep t het lan delijke karakter van de

scne: de on geplaveide weg, de bebouwing aan de linker-

kant, de door paarden voortgetrokken voertuigen en de

kippen links van de weg. Niets refereer t aan h et mod ern e

leven, en het glorieuze licht van het mo men t draagt

verde r bij aan d e volkomen sereniteit die van het werk

uitgaat.

Een and er effect dat meteen treft, is de ind rukwek-

kende ruimtelijkheid. Pissarro h ield de ho rizon laag en

accentueerde de h oogte door de bomen aan d e rechter-

kant tegen de weidse lucht te laten afsteken e n d e voorste

boom d oor de bo venr and te laten afsnijden . De taps toe-

lopend e zijkanten van d e weg geven het werk een sterke

dieptewerking, terwijl de nt niet h elemaal dwars over de

weg vallend e schaduwen van d e bom en d e breed te ver-

sterken. On danks deze dynamische elemen ten b lijft de

rust over h et dor p bewaard. Het schilderij laat zien d at de

vroege impressionisten zich - overigens net als hun voor-

gangers uit Barbizon - spiegelden aan de 17de-eeuwse

Nederland se landschapstraditie; Meinder t Hobb emas

Straatje in Middelharnis (National Gallery, Londen ) komt

hier direct in gedachten.

Pissarro bou wde d e zandweg op u it subtiel afgewisselde ,

kleine kleurtoetsen e n wist de lichtval op de re chterb oom

en h et mutsje van d e sprokkelaarster goed te treffen. De

horizontale schaduwen bracht hij klassiek-impressionis-

tisch aan met verschillend e tinten blauw. Het werk werd in

de zomer van 1871 opgezet, maar n adat de verf droog was

heeft Pissarro er vermoedelijk in d e winter nog aan

gewerkt. Met name in de luchtp artij boven d e bebou wing

links brach t hij wijzigingen aan , en h ij corr igeerde d e con-

toure n van het geblade rte van de bom en rech ts. Daarmee

is het d oek een tastbaar bewijs dat de verme end e spontan e

werkwijze van de impressionisten, direct voor het motief,

later in h et atelier op zn zachtst gezegd wel eens een

aanvulling kon krijgen.

Pissarro maakte in deze jaren verscheidene schilde-

rijen in en ron dom Louveciennes die the matisch verwant

zijn aanRoute de Versailles, Rocquencourt. Zijn streven was

de atmosfeer op te ro epen van h et rustieke Franse platte-

landleven op verschillend e mome nten van de d ag en in

verschillende jaargetijden; d eze schilderijen stralen tel-

kens dezelfde kalme weidsheid u it en bevatten n iet meer

dan n of een paar onnadrukkelijke boerenfiguurtjes.

De in de verte of met een b ocht verdwijnen de d orps- of

landweg is een her haald voorkomen d perspectivisch

hu lpmidd el. Niet alleen Pissarro zag trou wens de schilder-

achtige mogelijkhede n van deze omgeving, ook Czann e

en Sisley maakten fraaie landschapp en in deze streek ten

westen van Parijs.

31 VERENIGIN G REMBRAND T ZOM ER 200 6