brug te ver[1][1][1] - Vrije Universiteit...

Taalactiedag

Taalbeleid in de

Lerarenopleiding

15.05.2009

15-5-2009 1

Taalontwikkelend onderwijs in de

zaakvakken… Een brug te ver?

Het sensibiliseren van universitaire

lerarenopleiders in de integratie van

taalontwikkelend vakonderwijs in de

vakdidactiek

Taalontwikkelend vakonderwijs …Een brug te ver?

Het sensibiliseren van universitaire lerarenopleiders voor een taalgerichte vakdidactiek en het opleiden van studenten tot taalondersteunende leerkrachten.

15-5-2009 3

Taalontwikkelend vakonderwijs - Een brug te ver?

Pag.

Een brug te ver?

15-5-2009 4


Pag.

Een brug te ver?

15-5-2009 5


Pag.

Overzicht

• Taal tot de derde macht in de lerarenopleiding: inleiding & doelstelling

• Sensibiliseren van lerarenopleiderso Nascholingen

o Brug te ver? Praktische bezwaren lerarenopleiders

o Beoordelingsformulier

o De sprong (salto mortale of Tia’ke)

• Opleiden van studenteno Leesbegeleiding

o Remediëring

o Co-teaching

• Round-upo Binnen expertisenetwerk samenwerken

o Tijd & geduld

o Koppeling onderzoek

15-5-2009 6


Pag.

Taal tot de derde macht in de lerarenopleiding

• Specifieke Lerarenopleidingen (SLO) van het Brussels Expertisenetwerk Onderwijs (BEO)

• Samenwerking met partners binnen actiegroep Diversiteit

• Doelstelling: Taalgerichte leraren opleiden om doorstroom leerlingen, hogeschoolstudenten en cursisten te bevorderen

• Pilootproject in Brussel, maar uitbreidbaar naar Vlaamse context

15-5-2009 7


Pag.

Diversiteit & taalgericht vakonderwijs: de Brusselse context (I)

Gemeenschapsonderwijs

22%

28%21%

29%

homogeenNederlandstalig aandeel

taalgemengd aandeel

homogeen Franstaligaandeel

homogeen Anderstaligaandeel

15-5-2009 8


Pag.

Diversiteit & taalgericht vakonderwijs: de Brusselse context (II)

37467504OESO-gem

103450553VlaanderenWISK

48450498OESO-gem

133399532VlaanderenLEZ

59448506OESO-gem

109429538VlaanderenWET

ANDERSTALIGENMOEDERTAAL-

SPREKERS

PRESTATIE-

VERSCHILLEN

TUSSEN BEIDE

GROEPEN

GEMIDDELDE PRESTATIE VAN

Bron: http://www.ond.vlaanderen.be/publicaties/eDocs/pdf/309.pdf

15-5-2009 9


Pag.

Diversiteit & taalgericht vakonderwijs: de Brusselse context (III)

• Conclusie: Taal als doorslaggevende factor leerachterstand

• Behoefte: Aandacht voor taal in elke vakdidactiek, ook in wetenschappelijke geletterdheid & wiskunde

• Noodzaak: Aandacht voor taalgerichte didactiek in de lerarenopleiding.

« Daarnaast moet elke leraar reeds van in de initiële lerarenopleiding worden voorbereid op het omgaan met anderstalige leerlingen in de klas. Momenteel ervaren tal van leraren de aanpak van anderstalige leerlingen nog als een probleem. Het gaat erom nog bewuster en nog doelgerichteraandacht te hebben voor de taalontwikkeling van de leerlingen in élke les » (Talenbeleidsnota, 2007, p.16)

15-5-2009 10


Pag.

Didactiek maakt het verschil

• Niet enkel voor anderstaligen, maar ook voor moedertaalsprekers

• Taalgerichte vakdidactiek is een wetenschappelijk onderbouwde didactiek (Hajer: 2004, Cummins: 1981)

• Aansluiting bij didactische vernieuwingen, zoals activerende didactiek, de content-based approach (CLIL) etc.

• Geen verkleutering, maar stapje hoger door stimuleren verschillende (taal)vaardigheden (bv. betekenisonderhandeling)

• « Die Grenzen meiner Sprache bedeuten die Grenzen meiner Welt » (Ludwig Wittgenstein)

15-5-2009 11


Pag.

Het driespan van de taalgerichte vakdidactiek

Leren in context

Leren in interactie

Leren met taalsteun

Uit: Hajer, M. (2008). Handboek taalgericht vakonderwijs.

15-5-2009 12


Pag.

Context

15-5-2009 13


Pag.

Interactie

geen of weinig talige interactie,

enkel passieve taalvaardigheden

Veel mogelijkheid tot interactie,

Stimulatie passieve en actieve

taalvaardigheden

15-5-2009 14


Pag.

Taalsteun

15-5-2009 15


Pag.

Taalsteun

Deze ramp ontstaat als …

Vervolgens …

Daarna …

Tenslotte …

Door deze ramp …

Deze ramp heeft wel / geen

voordelen, want …

Je kunt wel / niet iets tegen deze

ramp doen, namelijk …

Afbeelding: Schrijfkader verslag 'Natuurrampen'

http://www.taalgerichtvakonderwijs.nl/bestanden/bestanden/00006/

15-5-2009 16


Pag.

Taal tot de derde macht in de lerarenopleiding

Sensibiliseren van lerarenopleiders• Nascholingen Taalgerichte didactiek

• Beoordelingsformulier Taalontwikkelend werken

Opleiden van studenten• Tutoring: Leesbegeleiding SO

• Peer tutoring: taalbegeleiding HO

• Schrijftutoraat: co-teaching SO

• Ontwikkeling didactisch materiaal

15-5-2009 17


Pag.

Sensibiliseren van lerarenopleiders (I)

Nascholingen taalgerichte didactiek

• Nascholingen voor stagebegeleiders en vakdidactici

• Sensibiliseren voor belang TVO

• Samenwerking tussen pedagogische begeleiders

Scholengroep Brussel, vakdidactici talen &

medewerkers taalbeleid IDLO

• Toegespitst op 3 kerngroepen: zaakvakken,

wetenschapsvakken en bewegingsvakken

15-5-2009 18


Pag.

Sensibiliseren van lerarenopleiders (II)

Taalgerichte vakdidactiek:

een brug te ver?

• relatie taalleren en begripsleren, wederkerig?

• taalsteun: te taalgericht!?

• Voorbeelden uit de praktijk

15-5-2009 19


Pag.


Beoordelingsformulier taalontwikkelend werken

• Opgedeeld in 3 deelrubrieken: context, interactie

& taalsteun

• Gebaseerd op Kijkwijzer Taalgericht Vakonderwijs

(SLO, Enschede)

• Momenteel op gebruiksgemak getest door

stagebegeleiders wetenschappelijke & zaakvakken

bij beoordeling stagiairs

15-5-2009 20


Pag.


• Context: • aanreiken van voorbeelden

• vragen naar voorbeelden

• expliciteren kernbegrippen

• formuleren vak- en taaldoelstellingen

• procesgericht werken

• Interactie• variatie in vraagstelling

• activerende feedback

• interactie tussen leerlingen (samenwerkend leren),

• betekenisonderhandeling (interactie leerlingen – leerkracht)

15-5-2009 21


Pag.


• Taalsteun• Aandacht voor correct taalgebruik

• Leesstrategieën

• Visuele ondersteuning

• Taalhulpmiddelen

• Variatie aan verwerkingsvormen

• Differentiatie

• Einddoel: uniform evaluatiedocument ‘taalgericht

vakonderwijs’ binnen BEO

15-5-2009 22


Pag.


Zo slaan we de brug:

• gastcolleges en good practices

• meer toegespitst op specifieke vakken

• meer inbreng van de lerarenopleiders

• voor alle partners: CVO’s, Hogeschool, Univ

15-5-2009 23


Pag.

Opleiden van studenten (I)

Tutoring: leesbegeleiding SO

• i.s.m. pedagogische begeleiders Scholengroep Brussel GO!

• twee Brusselse scholen: KA « Emmanuel Hiel »Schaarbeek & KTA Evere « Victor Horta »

• 10 sessies van 2 uur binnen lesuren PAV

• intro binnen de verbredende opdrachtenstage SLO

15-5-2009 24


Pag.

Opleiden van studenten (I)

Meerwaarde voor leerlingen en tutoren

Verbredend en verrijkend• Kennismaking met Brusselse context, andere onderwijsvorm (BSO) & individuele begeleiding

• Experimenteren met vernieuwende didactiek in veilige omgeving

Uitdaging: oog voor elementaire leeshandeling• Leerlingen hebben zeer grote leesachterstand

Overgang van geleide naar zelfstandige taalsteun• Ontleden samengestelde woorden• Betekenisonderhandeling• Leesstrategieën

15-5-2009 25


Pag.

Opleiden van studenten (II)

Peer tutoring: taalbegeleiding HO

• i.s.m. Erasmushogeschool Brussel

• Studenten uit SLO Talen (VUB) geven taalbegeleiding aan studenten Ba SO (EhB)

• 8 sessies van 2 uur

• Studentenvolgsysteem

• Binnen verbredende opdrachtenstage

15-5-2009 26


Pag.

Opleiden van studenten (III)

Schrijftutoraat: co-teaching SO

• i.s.m. pedagogische begeleiders Scholengroep Brussel

• binnen de begeleide & zelfstandige oefenstage

• beperkt aantal studenten

• nieuw concept

• vereist voor goed verloop zijn testgegevens, instructiekaart & scorewijzer per schrijftaak en een intense samenwerking met taalcoördinatoren

15-5-2009 27


Pag.

Opleiden van studenten (IV)

Ontwikkeling didactisch materiaal

• LIO’s

• teksten bekijken vanuit taalinvalshoek

• didactisch materiaal voor gebruik door vakdidactici

15-5-2009 28


Pag.

Opleiden van studenten (V)

Zo slaan we de brug:• korte termijn: beoordelingsformulier taalgericht werken

• middellange termijn: gastcolleges, workshops, ‘good practice’ in de vakdidactiek

• lange termijn: taalgerichte module met aandacht voor taalgerichte didactiek en taalvaardigheid studenten

15-5-2009 29


Pag.

Round-up

• Binnen expertisenetwerk krachten bundelen loont

• Na aanvangsjaar disseminatiefase

• Tijd & geduld als variabelen voor succes sensibilisering

• Koppeling met onderzoek naar interactie in taalgerichte vakles

15-5-2009 30


Pag.

15-5-2009 31


Pag.

Bedankt voor uw aandacht!!

brug te ver[1][1][1] - Vrije Universiteit...

Documents

Transcript of brug te ver[1][1][1] - Vrije Universiteit...