Academie van Bouwkunst Amsterdam Waterlooplein 213 1011 PG Amsterdam T 020 531 8218 www.academievanbouwkunst.nl Open ma. t/m do. 09.00-23.00 uur, vr. 09.00-19.00 uur. Modern vergaderen in een historisch gebouw? Neem contact op via avb-ruimteverhuur@ahk.nl.

Academie van Bouwkunst sinds 1908

Drie masteropleidingen De Academie van Bouwkunst leidt studenten op tot architect, steden-bouwer of landschapsarchitect. Daartoe biedt de Academie drie mas-teropleidingen: Architectuur, Stedenbouw en Landschapsarchitectuur. In de opleidingen worden studeren en werken gecombineerd. De helft van de studie bestaat uit ontwerponderwijs, de andere helft uit het op-doen van werkervaring via een relevant dienstverband. Deze combinatie is sinds de oprichting in 1908 eigen aan de Academie van Bouwkunst. Praktiserende ontwerpers en onderzoekers leiden de studenten op. De Academie werkt met circa 350 gastdocenten per jaar. Elke docent be-geleidt projecten, colleges of oefeningen waarin hij of zij zich heeft onder-scheiden en specifiek deskundig is. Deze structuur geeft een enorme dynamiek en energie en zorgt ervoor dat de opleidingen scherp blijven toegesneden op de actualiteit van het vak.

De Academie van Bouwkunst is een faculteit van de Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten. De verbinding met het kunstonderwijs onderstreept het bijzondere belang dat de opleiding hecht aan het ar-tistieke aspect in de beroepsuitoefening. De Academie heeft een eigen plaats in het culturele leven van de stad. Er worden regelmatig nationale en internationale activiteiten georgani-seerd, zoals openbare collegereeksen (Capita Selecta), internationale workshops, manifestaties en tentoonstellingen.

Het Oudezijds Huiszittenhuis Het Oudezijds Huiszittenhuis was een liefdadigheidsinstelling die voorzag in de zorg van degenen die thuis moesten zitten en niet in staat waren hun brood te verdienen. Aan deze armen werd een weke-lijkse uitkering verstrekt in de vorm van brood, kaas, turf en boter. Deze goederen waren opgeslagen in de pakhuizen. Vanaf 1655 vond de uit-deling plaats in de Omloop en de Hoge zaal.

De Omloop en de Hoge Zaal zijn in de loop der eeuwen een aantal maal verbouwd. Al in 1667 werd besloten om de oorspronkelijke houten con-structie te veranderen in ‘hartsteene boogen en steylen’. Op de stenen stijlen staan de wapens van de zes regenten van het Huiszittenhuis die in dat jaar zitting hadden. Bij een ingrijpende verbouwing in 1964 werd de Omloop geschikt gemaakt als expositieruimte door de vensters te verlengen om meer licht toe te laten. Ook werd het oorspronkelijk vlakke plafond vervangen door een houten tongewelf. De Hoge Zaal is nu één van de centrale ruimten in de Academie vanBouwkunst. Hier worden colleges, debatten en presentaties gehouden. De Omloop is in gebruik als maquetteatelier en ook de Binnenplaats wordt ingezet voor onderwijsactiviteiten.

De ontvangstzaal

Deze ruimte werd gebruikt als de officiële ontvangstzaal van het Oude-zijds Huiszittenhuis. De bezoekers waren voornamelijk zakenrelaties en potentiële geldschieters, zodat de decoraties in de zaal hen moesten infor-meren en imponeren. De oorspronkelijke situatie wijkt af van de huidige reconstructie.

De zeventiende-eeuwse bezoeker zag bij binnenkomst in de kamer wel hetzelfde portret boven de schouw hangen, vervaardigd door Jurriaan Ovens. Hierop afgebeeld staan de zes regenten uit de periode van de bouw van dit huis. De datum van de ingebruikname van het gebouw – 20 december 1655 – was aan de ene zijde van de schoorsteen aangebracht, de namen van de regenten stonden aan de andere zijde. Eronder, en aan de overkant op dezelfde plaats, hingen vier grisailles die tegenwoordig niet meer bekend zijn; waarschijnlijk waren hier personificaties afgebeeld die verband houden met de liefdadigheid.

Op de muur hingen dezelfde drie schilderijen waarin de taken van het Oudezijds Huiszittenhuis werden verbeeld, namelijk het uitdelen van brood, boter, kaas en turf aan de armen.

De schilderijen staan in nissen tegenover de raamvensters en zijn van hetzelfde formaat, zodat de regenten en bezoekers als ware door de nissen denkbeeldig de uitdeling konden aanschouwen. Het is ook geen toeval dat de Omloop waarin de huiszittenarmen zich voor de uitgifte verzamelden zich in werkelijkheid aan deze zijde van het gebouw bevond.

Het plafond is net als in de oorspronkelijke situatie beschilderd met guirlandes en putti die brood en koren dragen. Boven de deur hing een houten beeld van de Caritas – de Liefdadigheid – en aan weerszijden waren twee spreuken uit de Bijbel aangebracht: “Ghy sult uwen hand mildelijck op doen aen uwen Broeder, aen uwen Bedruckten, en de aen uwen Armen in uwen Land” en daar tegenover “Want die den Armen verdruckt smaet des selven maeker: Maer die sick des nootdruftigen ontfermt, die eert hem.” Er werd in deze kamer dus door middel van beeld en tekst gecommuni-ceerd met de bezoeker. Bij binnenkomst vertelden het portret, de datum en de aangebrachte namen welke regenten verantwoordelijk waren voor het nieuwe gebouw en de liefdadigheid van het Oudezijds Huiszitten-huis. Vervolgens toonden de plafondschildering en de drie schilderijen de taken van de instelling. Tenslotte spoorden de spreuken en het hou-ten beeld boven de deur de bezoeker bij vertrek aan om gul te doneren.

Ingrijpend verbouwd in 2007In 2007 is de Academie van Bouwkunst ingrijpend verbouwd en opnieuw ingericht door Claus en Kaan Architecten. Terwijl de oude inrichting het toevallige resultaat was van een lange reeks van ingrepen waardoor een knus en gewaardeerd, maar onoverzichtelijk geheel was ontstaan, blinkt het nieuwe interieur uit in helderheid en eenvoud. De ingrepen zijn geconcentreerd in het Arsenaal. Het interieur van dit mo-nument is ontdaan van de betimmeringen waarachter het verstopt was geraakt. Op de verdiepingen is de houten constructie weer zichtbaar gemaakt.

De constructieve ingrepen zijn zeer beperkt: een aantal van de robuuste eiken balken is iets opgeschoven en alleen in het nieuwe trappenhuis zijn stalen portalen geplaatst. Drie in elkaars verlengde geplaatste trap-pen, met een daklicht aan het eind, ontsluiten de verdiepingen. Om een maximale openheid te verkrijgen, zijn scheidende elementen waar mogelijk in glas uitgevoerd.

De lesruimtes en de bibliotheek, gelegen aan de voorzijde van het ge-bouw, zijn met glazen puien gescheiden van de ontsluitingszone aan de achterkant. In deze zone zijn ook de trapleuningen en balustrades van glas. Het scherpe contrast tussen oud en nieuw dat hierdoor ontstaat, mist zijn uitwerking niet. Vanuit de ontsluitingszone is er direct zicht op de onderwijsruimtes. Ook is er dwars doorheen te kijken voor een rechtstreekse blik naar buiten. Het naar de straat toe nogal gesloten gebouw is daardoor van binnen transparant.

Uit dit ontwerp voor de Academie spreekt een zeer elementair idee over wat architectuuronderwijs zou moeten zijn: volgens architect Felix Claus moet onderwijs gaan over elkaar ontmoeten en praten over projecten. De bezoeker betreedt het opnieuw ingedeelde gebouw dan ook via de kantine: een gouden greep, omdat zo de kans op ontmoe-tingen tussen studenten en docenten wordt gemaximaliseerd.

100 jaar traditieDe Academie van Bouwkunst vertegenwoordigt honderd jaar traditie van onderwijs voor ontwerpers door ontwerpers. De basis voor de op-leiding werd in 1908 gelegd met de start van de cursus voor Voortgezet en Hoger Bouwkunstonderricht, georganiseerd door architecten als Kromhout, Berlage, De Bazel en Cuypers. In 1916 volgde de oprichting van de vereniging ‘Academie van Bouwkunst Amsterdam’. Sindsdien zijn opleidingen toegevoegd voor Stedenbouw (1957) en Landschaps-architectuur (1972). De Academie heeft steeds belangrijke docenten aan zich weten te binden en een indrukwekkende reeks toonaangevende ontwerpers afgeleverd in alle drie de disciplines. In 2008 vierde de Academie haar honderdjarig bestaan. Afstudeerwerk toont bij uitstek de doelen van het onderwijs en de ont-wikkeling van het vak. In de vroege jaren werd de eindproef opgesteld door de docent, de eerste plannen weerspiegelen de opvattingen van het docentencorps over belangrijke vraagstukken en tonen de stilisti-sche marge waarbinnen ze werden uitgewerkt. In de laatste decennia wordt het afstudeeronderwerp door hen zelf gekozen en stelt de student zijn eigen commissie samen. De gekozen onderwerpen laten daarmee zien welke opgaven de student van belang vindt en welke vakgenoten hij als meester verkiest.