In Langstraat nog altijd 44 schoenenfabrieken Sylvia van de VenWAALWIJK - Schoenen worden er nog altijd gemaakt donderdag 9 april 2015

In Langstraat nog altijd 44

schoenenfabrieken Menig schoenenketen valt om. Hoe gaat het in De

Langstraat, de bakermat van de branche? door Sylvia van de Ven

WAALWIJK - Schoenen worden er nog altijd gemaakt in De Lang- straat, maar het is vooral de

schoenenhándel waar het tegenwoordig om draait. Een branche die onder grote druk staat.

De afgelopen weken en maanden ging de ene na de andere schoenenketen failliet. Ook in De

Langstraat was het raak. House of Shoes, Van der Pluijm Modeschoenen en ook Helioform redden

het niet.

Wat betekent dat voor De Langstraat, als bakermat van de Nederlandse schoenenindustrie?

Een kwart van alle schoenenbedrijven in Nederland zit nog altijd in de regio Waalwijk, Heusden

en Loon op Zand. Al is het aantal bedrijven de afgelopen jaren wel gedaald. Volgens de Kamer

van Koophandel waren er in 2010 115 groothandelaren in schoenen. Nu zijn dat er nog 98. Ook

het aantal schoenenfabrieken werd minder. Van 51 in 2010 tot 44 nu. De sector heeft betere tijden

gekend, dat is duidelijk. En vooral de retailers hebben het zwaar, zeggen Harold van Genderen en

Jan Dumoulin. Beiden zijn ondernemer in de branche, en respectievelijk voorzitter en vice-

voorzitter van de SeLL, een netwerkclub voor ondernemers in de schoenenbranche. „Retailers

vallen om. Handelaren minder snel”, stelt Dumoulin. „Als de Schoenenreus geen schoenen meer

verkoopt, dan verkoopt iemand anders ze wel. Mensen gaan niet op blote voeten lopen.”

Toch staat ook de handelaar stevig onder druk, zegt ervaringsdeskundige Carl van der Putten van

het Waalwijkse bedrijf JJFootwear. De schoenenfabrikant en handelaar zit 23 jaar in het vak en

maakte een paar jaar geleden na een faillissement een doorstart.

„Tien jaar geleden werden er nauwelijks schoenen verkocht buiten schoenenwinkels om. Nu

verkopen ook zaken als H&M en grote internetwinkels volop schoenen”, zegt hij. Grote bedrijven

die vaak rechtstreeks inkopen bij de fabriek. De tussenhandel is buitenspel gezet.

De omzet in de schoenensector is de afgelopen vijf jaar flink gedaald. Met 2013 als absolute

dieptepunt. Vooral dat jaar bezuinigden consumenten massaal op schoenen en kleding.

De vraag naar goedkopere schoenen stijgt. Het middensegment krijgt zware klappen. De vraag

naar duurdere schoenen blijft redelijk stabiel. Schoenenbedrijven moeten zich aanpassen, zegt

Dumoulin. Inzetten op export bijvoorbeeld of volledig gaan voor de modische markt.

Schoenenbedrijven hebben tegenwoordig niet voor niks eigen ontwerpers in dienst. Medewerkers

die continue inspelen op trends. Die schoenen komen veelal niet meer uit het Verre Oosten, maar

uit Spanje, Turkije of Portugal. Zodat de meest gewilde modellen binnen zes weken in Nederland

kunnen zijn. De tijd van één zomer en één wintercollectie is voorbij.

Ook de verkoop in winkels verandert mee. Ondernemers moeten wel, want geld om groot in te

kopen, is er vaak niet meer. „Winkeliers zijn voorzichtig. Het is immers maar afwachten hoeveel

van de voorraad wordt verkocht”, zegt Van der Putten.

De ondernemer ontwikkelde een app voor op een tablet. „De winkelier heeft een basisassortiment.

Als de klant niet kan slagen, kan de winkelier op de tablet de rest van het assortiment laten zien.

Klanten passen in de winkel een schoen met dezelfde leest en kunnen via internet een ander model

of een andere kleur bestellen.”

Een voorbeeld. Van der Putten heeft veel laarzen in zijn assortiment. De laatste vier jaar worden er

echter minder lange laarzen verkocht. Winkeliers hebben dan de neiging minder laarzen in te

kopen. „Maar het wil natuurlijk niet zeggen dat er helemaal geen laarzen meer worden verkocht.

Met de app kan de winkelier onze laarzen laten zien zonder dat hij ze op voorraad hoeft te

hebben.” Van der Putten verkoopt zijn schoenen ook rechtstreeks aan de consument via internet.

De bestelling moet dan wel in een winkel worden opgehaald. „De retailer krijgt 30 procent van die

omzet”, vertelt Van der Putten. Hij moet wel. Grote merken als Tamaris, Nike, waar

schoenenwinkels niet zonder kunnen, hoeven dat niet. Maar van kleinere merken wordt

internetverkoop anders niet gepikt. „Dan verkoopt een winkel je schoenen gewoon niet meer.”

De rollen zijn omgedraaid, beaamt hij. Voorheen had de winkelier het risico van de ingekochte

voorraad, tegenwoordig houdt steeds vaker de fabrikant of handelaar zijn voorraad zelf in bezit.

„Onze focus ligt niet voor niets op het buitenland. Nederland is een relatief kleine afzetmarkt,

daarom hebben wij in het buitenland een aantal websites. Veel van onze schoenen verkopen wij in

andere landen.”

Aanpassen om te overleven. Handelaren in De Langstraat hebben dat altijd gedaan. In de jaren ’60

en ’70 van de vorige eeuw zagen de schoenenfabrieken in De Langstraat hun omzetten dalen. De

productie van schoenen verdween eerst naar de lageloon-landen in Zuid-Europa en later naar het

Verre Oosten.

Fabrieken in De Langstraat moesten noodgedwongen hun deuren sluiten, werden handelsbedrijven

óf gingen zich specialiseren. De gespecialiseerde schoenenfabrieken bestaan vaak nog steeds.

Willen schoenenondernemers in de regio hun leidende rol houden, dan zullen ze flexibel moeten

blijven, stellen Dumoulin en Van Genderen. De veranderingen in de branche blijven elkaar

opvolgen. Wie stil staat, verliest de aansluiting.

Een mogelijkheid waar schoenenland nu scherp op let, is de terugkeer van de maakindustrie. Ook

De Langstraat speelt daar op in. „Het kostenverschil tussen het Verre Oosten, andere Europese

landen en Nederland wordt steeds kleiner. Dus zou het logisch zijn dat meer productie terugkomt”,

zegt Van Genderen.

„Als SeLL maken we ons samen met ondernemers, de overheid en het onderwijs sterk voor het

opleiden van een nieuwe generatie”, zegt Dumoulin. In Waalwijk heeft dat geresulteerd in SLEM,

een masteropleiding voor schoendesign en ontwikkeling. De opleiding trekt studenten uit de hele

wereld.

Ook de mogelijkheden van 3d-printing worden nauwlettend in de gaten gehouden. „Voorheen was

het alleen mogelijk om harde materialen te printen. Maar op dit moment is het al mogelijk

schoenen te printen van flexibel materiaal dat ook stevig is en steun geeft”, zegt Carl van der

Putten. „Er moet nog een hoop gebeuren, maar het gaat snel. Over 5 tot 10 jaar zijn die schoenen

er. Op grote schaal.”

De impact op de branche zal gigantisch zijn, denkt de ondernemer. En vooral voor de kleinere

ondernemer zal het moeilijk bijbenen zijn. „Grote multinationals hebben medewerkers die alle

ontwikkelingen nauwgezet bijhouden. Maar de meeste merken hebben daar geen geld en tijd

voor.” Toch moeten bedrijven zich voorbereiden. „Als je niet voorbereid bent, heb je straks een

enorm probleem.”