BoudeNvijn •Bu** ch Links! is een Hollands drama dat speelt in het zoge-

naamde `alternatieve studentenmilieu' aan het erode

van de jaren zestig en de eerste jaren van het daarop-

NMII volgende decennium. De hoofdpersoon van dit bock

; ' wordt gegrepen door het maolsme en gaat met vier,

volwassenen en twee kinderen in een commune wonen.n Al gauw beginnen voor hem de problemen: hij is niet

strak genoeg in de leer, spuit morfine en leest reactio-,, naire boeken. Na een paar jaar wordt hij uit de leef-

As. ;,,,•-`,'..-.,A .'-',.. . ... ..,gemeenschap gestoten en zal zijn leven een reactionai-

, ..., '' % . SV. i,% ' . re vorm aannemen. , f . ,, %.<4.. -N-.. ..

- ' .., - ile . Links! is een tragisch, tragikomisch maar vooral ook

,. .. % . ' - , ,,,, - '''',4 , , vrolijk bock. Vijf on ens die in de polder Mao's leer, t':*-- :- f... t,,',. , ' '''"',.‘"*4.... ' • .,...*'. ' ii

‘,,. ., -,, . , `;'';'A', 1, ',!...16..,,, III proberen uit to dragen, de twee kinderen die er niets' N f ••-• . , A "v.,* 34.; f 1- -4,,, .. 43 4et ...-.x . ?:,, ' I : A 4,-,: ..;., .- ...:,` i,, -t-A i• 1 il....1,...*- - -,,-; •--A: c - ' :' .-. .P ‘i ":* ,-r 4 ,, I't!):11:,,,,..' `9' Z i" ',A;

van begrijpen en het centrale vraagstuk: hoe pas je..-47:.i ,: . &r* et,'`',.1§''' ,.)`"tI - V: ‘ ‘ '1 .. 7̂' .':- *". ' ' ''''' k "j homoseksualiteit in Mao's leer en de Culturele Revolu-

',,oftw..$7?...4. per,

;'----4.0,*4 3 y444').,..1t::": 4". H tie in?,,, eitr ,- ..-4., . 'I

. i4?.-* aito —4'4 '.-- — `-::•; Links! is een uniek bock omdat het over een periode,.'e.; %.'74e..,47., --,,,t", P',.•';,6`:,> ..';'' t,,' - ;.t.,, --7r,.."1 ' -I, - ' ,),,,,

...... .,...... ' ' ,A, . , .,A 4. , ,.... gaat die in de Nederlandse literatuur nauwelijks be-

:4, 4, ""' •-•:, ,, /,,, - . Ws 4: ''''' .

'' - - ' ^ .. - ' ,F.Af 14n,- . ,,,'''',... n; • ,o0. schreven werd terwijl zij tot de meest treurige maar. -...,. . ., -.,**r -,-,,-'1,.: i di '-'.i:',.,--,$.%.- 4,.::- .- 4 ook hilarische van het naoorlogse, vaderlandse revo-

44'.=' -- I. ' ' `1'4,jI ', J ''''*

\yr74 lutiedenken behoort.:-: ' ' • '1,-..>b --: v, 2t , '' a -'- "--i,), w* '-' ,,.7.44'•:-.1, :.:. •".-1 - IL:v ';f',ii i -- , -0:- ,s4.1„ : `:::,1 , -1 - v. , ,,, --,,,,4,

` 7''' \• 2x-', 2 -ask•- - - 1

• . ,. ,., ' , .7.-:. ' ' „t• .?,,, , ,,'''' ''''' 11

n ,.• ' '..'•• : i"''-- - ,. ','-,.;, . t:‘,,,t,,,... • I4...

A

,,•,:-: ., '7, - '' • ,

n f , .,

...* A, 'C' •%.

!n+•,*-'', % :,i,/ * , • ,q 1r, -14..':‘‘\1\"1 ."

. ' 1 1 .'',416;...-:, ` ''i

, % ',t 4 .), ° 111 n -, '..,

.

* .%L. 00,'4A-'4"! IIIIIM•t--:44.k '1',.', ti:

. • -

, 4. . ,, nImunit -,

tie . – r:., ISBN 90 295 0854 X, , .04

- ": r . ' = ,''''''4).' : - 44,,,,,z s tr=''' ' \..,....',:

Links!

Boudewijn BiichLinks!

Een rode burleske

Amsterdam • Uitgeverij De Arbeiderspers

Eerste druk (geb.), oktober 1986Tweede druk (ing.), oktober 1986

Copyright © 1986 Boudewijn Biich

Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/

of openbaar gemaakt, door middel van druk, fotokopie,microfilm of op welke andere wijze ook, zonder vooraf-gaande schriftelijke toestemming van B.V. UitgeverijDe Arbeiderspers, Singel 262, Amsterdam. No part ofthis book may be reproduced in any form, by print,photoprint, microfilm or any other means, withoutwritten permission from B.V. Uitgeverij De Arbeiders-pers, Singel 262, Amsterdam.

Omslag: de auteur voor het graf van Karl Marx toHighgate (1971), foto Peter van ZonneveldFoto achterplat: Klaas KoppeOmslagontwerp: Wim Mol en Nico RichterDruk: Tulp, Zwolle

ISBN 90 295 0854 X

Men beweert dat `Dichtung' in de titel van Goethe's Dichtung und

Wahrheit het totaal betekent van schrijvers' verantwoording omtrent zijnwerk; `Wahrheit' zou daarentegen het verteltechnische bindmiddel van de(feitelijke) gebeurtenissen zijn. Maar dat is niet helemaal waar. Goetheontkent noch dat hij in zijn herinneringen zijn leven aan een zekereinterpretatie onderwierp, noch dat hij bij het beschrijven van feiten nietaltijd even exact was...

Anatoli Lunatscharski, Die Revolution und die Kunst,Dresden 1962, p.125-126

De burgerlijke schrijvers pennen en pennen maar Bergen papier vol...W.I. Lenin, Ueber Kultur und Kunst, Berlijn 196o, p.256

Onze kameraden zien het verschil niet tussen cultuur en taal...J.Stalin, Marxismus und Fragen der Sprachwissenschaft...,Munchen 1972, p.37

Een culturele revolutie is de ideologische reflectie van de politieke eneconomische revolutie en staat in haar dienst.

Mao Tse-Tung, On literature and art, Peking 1967, p.63

Dat zij het vaandel van Lenin en Stalin hoog zullen houden!Enver Hoxha, Oeuvres choisies I, Tirana 1974, p.155

Tja, we hebben allemaal iemand nodig op wie we kunnen leunen.Mick Jagger, Let U bleed, 1969, track 5

Aan Milo en M.V.

Inhoud

De grote sprong 11Vuurrood 63Feest 103De renegaat 127Chinese schaduwen 171

De grote sprong

SIRIUS HAD DE ZACHTSTE MOND DIE IX TOT DAN TOE

gekust had. Niemand die ik na hem zoende, heeft zijnmond kunnen overtreffen. We ontmoetten elkaar voorhet eerst op een dispuutsavond. Zo ging dat nog aan heteinde van de jaren zestig. Hij was meegekomen metzijn vriend Saul; een briljante student die ik vijftienjaar later met een witgeschilderd gezicht op de Dam to-neel zag spelen. De dispuutsavond werd gehouden bijeen getrouwd studentenechtpaar dat een prachtigblond zoontje had. Toen ik binnenkwam was hap eral. Omdat hij in dienst zat, droeg hij zelfs 's avonds zijnmilitaire kostuum. (Moeilijk voor to stellen dat hij laterde beroemde literaire criticus zou worden.) Hanneshielp de gastvrouw met het binnendragen van bier enzoute stengels. Hannes was aardig, gewoon aardig.Geen mens kon zich voorstellen dat zij later haar harttot op de bodem toe zou uitstorten in een aantal vrouw-vriendelijke romans. Wij kenden haar toen alleen maarals de kinderboekenschrijfster die publiceerde onder denaam van haar grootvader.

1k kwam de kamer binnen, zei iedereen gedag enWeld mijn jas aan. Dat was toen de gewoonte. haphield zelfs de hele avond zijn militaire baret op hethoof d. Ik kuste Saul, die na de omhelzing zei: `Mag ikje mijn vriend voorstellen? Hij heet Sirius, studeert so-ciologie en zijn vader is heel vroom.'

1k werd aan Sirius voorgesteld. Hij was lang, slank,

13

had een grote neus en prachtige, gloeiende ogee. 'Kornje tussen ons in zitten?' vroeg hij. In zijn stem klonkeen onbenoembaar accent door. Ik heb nooit kunnenachterhalen waar het vandaan kwam. Ik antwoordde:`Straks. Maar eerst moet ik mijn lezing houden.'

Mijn lezing zou over Bilderdijk gaan. De gastvrouwmoest er hartelijk om lachen – terwijl ik het droeve le-ven van de dichter vol verve liet passeren Hannesluisterde maar half, Saul maakte aantekeningen enSirius keek mij gedurende een uur indringend aan. Deenige die na afloop vragen stelde, was Militaire Jaap.Hij vroeg: `Vied je Ter Braak niet belangrijker dan Bil-derdijk?' en 'Heb je Gomperts over Bilderdijk gele-zen?' Op de eerste vraag antwoordde ik 'nee' en op detweede ging ik maar niet in. Toen Jaap bleef doorzeu-ren, mengde Sirius zich in de discussie. Hij zei vermd-kelijke dingen die echter nergens op sloegen. Jaap werdkwaad en vroeg: 'Mogen relaties van dispuutleden te-genwoordig meediscussieren?' Over dat probleem had-den we ons nog nooit gebogen. Taten we dan stem.;men,' stelde Jaap voor. De uitslag was dat vrienden ofvriendinnen van leden niet mee mochten discussieren.De enigen die vonden dat iedereen mee moest kunnenpraten, waren Saul en ik. Sirius moest erom lachen.Hij stak een grote sigaret op. Na vijf minuten begonJaap driftig met zijn neusvleugels te trillen en te snui-yen. 'Hij rookt hasj,' zei hij, `mag dat?' Hannes werdgeirriteerd door Jaaps gezever. 'WU je dat we daar ookweer over gaan stemmen?' . vroeg ze. De joint ging roaden een uur later lagers we allemaal op de grond te rol-len en te lachen. Behalve Jaap. Die zat op de leuningvan een stoel te mokken en zei: 'Ms soldaat is het niettoegestaan verdovende middelen te gebruiken.'

14

Ik lag naast Sirius. `Mag ik je zoenen?' vroeg hij. Ikknikte, waarop Saul zei: 'Dan doe ik mee.' Sirius kustedrijfnat. Zijn lippen bedekten bijna mijn halve gezicht.Nadat hij mijn wenkbrauwen had gelikt, sprak hijheel langzaam een paar zinnen uit. 'Ik ken jou volgensmij. Werk jij niet bij het warenhuis? Daar zie ik jevaak lopen.'

`Dat klopt. Ik ben werkstudent. Ik werk er als bor-denwasser in de cafetaria.'

arijg je dan geen beurs?'`Nee. Mijn vader heeft geld genoeg, maar die wil

niet betalen.'`Waarom niet?' vroeg Sirius.`Omdat ik het met jongens doe en geen rechten wil

studeren.'`Ik heb ongeveer hetzelfde aan de hand,' zei Sirius

terwijl hij twintig sigarettevloeitjes aan elkaar plakte,`als ik niet binnen een maand theologie ga studeren eneen vaste vriendin heb, houdt mijn vader op met beta-len.'

`Wat is jouw vader?'`Wat dacht je?' riep Saul schaterlachend, 'zijn vader

is dominee en een hele strenge. Hij loopt altijd in eendonker pak.'

Om half Brie liepen Saul, Sirius en ik door de stad.Saul vroeg of Sirius met hem mee naar huis ging. Si-rius had zijn arm over mijn schouder gelegd. (Hij zouhet jaren blijven doers. Ik voelde mij altijd beschermddoor hem.) Sirius mompelde: `Ja, laten we naar Saulgaan. Die heeft goeie muziek en stereo. Wat vied jemooie muziek?'

`De Stones,' zei ik zonder nadenken.`Gek zeg! Dat vinden we dan alle drie. Weet je dat er

15

morgen een nieuwe langspeler van de Stones uitkomt?'vroeg Saul. 'Beggars banquet heet-ie; we hebben al eenstukje op de radio gehoord. Zal ik er een stukje uitfluiten?' Sirius foot een stukje. Zijn lippen glommenin het licht van de lantaarnpalen. Zijn adem verdweenritmisch in de winteravond omhoog.

`Heb jij geld voor die elpee?' vroeg ik aan Saul.`Van de zomer heb ik gewerkt op een augurkenfa-

briek.'`Ik wou dat ik geld had. Maar alles is op. 1k heb net

dat Middelnederlands handwoordenboek moeten ko-pen.

`Dan moet je wat pikken bij dat warenhuis. Kun jevoor mij niet wat bestek, borden en kopjes pikken?'vroeg Sirius, 'als je die voor mij pikt, krijg je van mijwel twee tientj es.'

Dat is een idee,' dacht ik hardop na.`Moet je doen, jai.. Breng ze morgenmiddag bij mij

langs als je klaar bent met bordenwassen. Dan gaan wedaarna die elpee kopen,' zei Saul.

Waar woon je dan?'`Daar!' Saul wees naar een bouwvallig huis in de

straat waar we aangekomen waren. De schaarse ande-re huizen hadden dichtgemetselde of -getimmerde ra-men.

We stommelden een trap op. Saul stak kaarsen aan,Sirius ging frites halen en in de ochtend liep ik naarmijn kamer. Ze was boven een slagerij. De slager wasal op. Hij sjouwde een halve koe op zijn rug door degang. Ik rende naar mijn kamer, trok mijn bordenwas-kiel en laarzen aan en maakte op straat haast om nogop tijd in het warenhuis te zijn.

`Je bent weer eens te laat, Biich,' sprak de chef-kok

streng.`Ik heb tot vanochtend zitten studeren, meneer.'Nou, dat is in ieder geval beter dan hasj roken dat

de meeste studenten tegenwoordig schijnen te doen.'`Mij niet gezien, meneer!'`Goed zo. Ga nou maar gauw aan je werk. Er staat

nog een enorme vaat van gisteravond.'Ik groette Mohammed en Achmed in het Frans. Ze

waren al druk bezig kop en schotels in de rekken testoppen.

*

SAUL, SIRIUS EN IK WERDEN EEN SPAN. WE WAREN

overal en altijd samen. Sirius kwam mij vaak afhalenvan mijn kamer om naar de mensa te gaan, die was ge-vestigd in een soort zwijnestal. Meestal hoef den we def 1,25 voor de maaltijd niet te betalen omdat we onstieten opscheppen door een lesbische werkstudente. Na-dat ze opgeschept had, fluisterde ze: 'En wegwezen.Zie ik jullie vanavond in de Karthoem?'

De Karthoem was weliswaar geen nichtenbar, maareen van de weinige tenten in de stad waar homosek-suelen niet echt vervolgd werden. Onder baruitbaterHerman werd er een redelijk liberaal beleid gevoerd.

Twee andere bars waar homoseksuelen met enig suc-ces hun seksuele voorkeur konden exposeren waren decorpsbar Stereo en het wat duistere 't Poortje. In deStereo veranderde echter steeds het beleid. Op een ge-geven moment werd het tegen elkaar aan dansen vanmannen verboden. Tussen twee heren moest ten minsteeen meter of stand in acht worden genomen. Dit werdgecontroleerd door een corpsdignitaris met een duim-

17

stok. In 't Poortje kwamen veel dameskappers en per-soneelsleden van het rooms-katholieke warenhuis. Datlaatste vond ik niet zo leuk, ofschoon het voor mijn col-lega's van het warenhuis ook niet leuk moet zijn ge-weest als ik ze zag. Ten slotte was 't Poortje geen aan-gename gelegenheid omdat er dikwijls voor de deur ge-vochten werd en er Duitse schlagers werden gedraaidwaar de dameskappers dol op waren maar Saul en ikniet. Sirius kon het niet zoveel schelen; die zei: `Ik vindDuitse schlagers wel leuk.'

Sirius had wel meer eigenaardige voorkeuren. Zohulde hij zich of en toe in lange lappen en droeg hij ophet hoofd een Tirools hoedje. Ook had hij sours wekenwaarin hij graag een kind wilde. Op een ochtend ginghij heel vroeg langs het grofvuil dat op de stratenwachtte op de vuilnisauto en vond een oude kinderwa-gen. Bij de Hema kocht hij een grote roze pop van plas-tic. Deze wikkelde hij in een oud tapijt en achter eensoort geheim luikje onder het kinderwagenmatrasjebewaarde hij zijn hasj.

Toen Sirius op een middag aankwam met zijn kin-derwagen, zagen we het somber in. We moisten dat alsSirius zich iets in zijn hoofd had gezet, dat lang konduren. En zo was het: wekenlang liepen we met zijndrieen gearmd door de stad. Sirius tussen ons in terwijihij de kinderwagen voortduwde. Toen het hem verbo-den werd om met zijn kinderwagen colleges te volgen,zeurde hij zo lang dat ik een brief schreef aan de cura-toren (een College van Bestuur bestond toen nog niet).`Dat is toch onrecht? We leven in een democratie ofniet soms?' Er was geen speld tussen te krijgen. Op debrief kwam een vaag antwoord en een citaat uit hetuniversiteitsreglement waarin stond `dat er binnen. ge-

1 8

bouwen van de universiteit geen voertuigen mochtenworden meegenomen'.

Sirius was woedend over de brief. 'Dan ga ik een in-validenkar kopen. Kijken of dat ook niet mag!' Met degrootste moeite konden we hem ervan afhouden omeen rolstoel te kopen.

Het probleem van de kinderwagen loste zich uitein-delijk vanzelf op. Hij werd gestolen toen Sirius hemhad geparkeerd voor het Sociologisch Instituut waar hijeen werkcollege volgde. Saul en ik zaten al aan onstoetje in de mensa toen Sirius binnen kwam rennen:‘Ze hebben Frankje en de kinderwagen gestolen. Ik gaeen pistool kopen! 1k schiet ze allemaal neer!'

Saul sprak sussend: nou even. Wie is Frankjeen wie wil je doodschieten?'

Sirius keek verbaasd: `Weten jullie niet wie Frankjeis? Zo heet mijn kindje.'

`Je pop dus,' concludeerde ik, `maar weet je dan wieje Frankje en zijn wagentje meegenomen hebben?'

`Dat zullen die homohaters van de postkandidaats-colleges wel zijn. Die hebben Frankje ook al eens uitzijn wagentje gegooid.'

`Het lijken mij meer poppenhaters,' lachte Saul.Sirius keek wraakzuchtig en begon te schreeuwen

dat wij niet van hem hielden. Hij pakte twee bordenvan tafel en smeet het menu van de dag (Hongaarseschotel, dikke wintersoep en vanilletoetje) door de zaal.`Vuile homohaters,' gilde hij. Niemand deed wat.

Sirius pakte steeds meer borden van de tafels. Tot-dat een lid van de Provinciale Staten voor de VVD diein het geheim met onze zaak sympathiseerde, i.ngreep.Omdat hij mij het best kende – ik had in de Karthoemeen keer om drie uur 's nachts de sirtaki met hem ge-

19

danst – kwam hij naar mij toe: 'Is dat die gek van hetkinderwagentje? Ik zou die knul maar beetgrijpenvoordat ze de politie bellen.' Hij liep naar Sirius toe enpakte een bord uit zijn handen: `Je behoort je bier tegedragen, jongmens.'

Dat had het vv p-lid niet moeten zeggen. Hoewel hijin latere jaren. een vriend voor het leven zou worden,was hij inderdaad niet van een zinderende fysiekeschoonheid. Sirius keek hem met zijn koolzwarte ogenaan en beet de beschaafde veertiger toe: `Zooi op, Sis-send Serpent.' Deze naam sloeg aan in de mensa-zaal.Na een paar seconden stond die helemaal op zijn kop,smeten studenten de borden door de ruimte en riepenze wisselend `Sissend Serpent, sis sis' en Wat wij biermoeten vreten, stoppen ze bij homo's in hun reten.'

Het smeulende verzet tegen het smerige mensa-etenwerd plotseling gecombineerd met homohaat. Toen Si-rius dat merkte, werd hij ijzig koud en stil. Hij gingboven op een tafel staan en schreeuwde met de handenvoor zijn mond: `Toevallig is dat Sissend Serpent welmijn vriend. Mij zien jullie niet meer in dit uilenhol.Kom mee, Boudewijn, Saul, Serpent...' Het Sissend Ser-pent begreep niets van de situatie. Wat ongelukkig liephij met ons mee naar buiten. Hij pakte mij bij de schou-der: 'Met die vriend van jou wil ik niets te maken heb-ben,' en verdween in een steeg.

Sirius vroeg waar Serpent gebleven was. `Je hebt dieman godverdomme voor schut gezet.' Sirius wreef metzijn schoen over de straat en zei langzaam: 'Ms ik hemzie in de Khartoem zal ik zeggen dat het mij spijt. Zul-len we naar het Frans Halspark gaan en roken of vrij-en?' Saul zuchtte: `Kun je nu eens niet een paar week-jes normaal doen? Waar moeten we voortaan eten?'

20

`Bij de Chinees,' meende Sirius, snel voortstappend.`We kunnen toch niet iedere dag nasi rames eten?'`Waarom niet?' vroeg Sirius.`Ja, waarom ook niet?' dacht ik.

*

DAT WE NIET MEER IN DE MENSA XONDEN ETEN WAS

voor Saul het ergst. Sirius laadde zich overdag vol metfrites en Marsen, ik at 's middags al warm in de cafeta-ria van het warenhuis, maar Saul kreeg eigenlijk zijnenige maaltijd in de mensa. Dus gingen we trouw methem mee naar de goedkoopste Chinees in de stad waarSaul troosteloos, dag in dag uit, in zijn nasi zat te prik-ken terwijl Sirius en ik een loempia of een haaievinne-soepje verorberden.

Op een nacht stonden we aan de toog in de Kar-thoem toen Saul in gesprek kwam met een magerejongen die eigenaardig – een beetje tropisch – rook.Saul vertelde hem over de vreselijke weken dat hij nual bij de Chinees at en dat we ons niet meer in de men-sa konden vertonen omdat Sirius de boel daar op stel-ten had gezet. De magere jongen zei: 'Ik begrijp jouwprobleem niet. Ik eet helemaal niet meer. Sedert eenweek ben ik opgehouden met voedsel tot mij te nemen.Mijn vriend zegt dat ik daarmee wil protesteren tegenonze slechte relatie. Gelul, natuurlijk. Ik ben gewoontegen het leven.'

Sirius keek hem lang aan en vroeg: 'Ben je ook ho-mo?' Ik stootte Sirius aan en zei: 'Alsof je dat niet allang gezien had...' Ik schrok van mezelf. De magerejongen keerde zich naar mij toe en sprak op geaffec-teerde wijze: 'Welaan! Ik meen toch geen driehoekje

21

opgespeld te hebben; is mijnheer soms helderziend?'Ik moest lachen. De jongen ook. 'Hoe heet je?' vroeg

ik. Hij stelde zich voor als Octave Onvlees Heckering,maar voegde daaraan toe: `Iedereen noemt mij Taaf.'Sirius stond na te denken. `Mag ik aan je armen voe-len?' vroeg hij. Taaf knikte van ja. Sirius voelde en zeiongerust: `Je kunt zeker al niet meer dansen door dieuithongering. Het lijkt wel of je een paar jaartjes inIndia hebt gewoond.'

Dansen kon Taaf als de beste. Hij maakte vogelver-schrikkersbewegingen en danste met Sirius tot het och-tendgloren. Taaf veranderde na enige tijd ons drie-manschap in een viertal en overtrof Sirius zonder twij-fel in excentriciteit en conversatielust. Taaf was niet al.-leen dol op vreemd gedrag, maar vooral ook op de zot-ste theorieen. Wij verklaarden gemakshalve uit zijnstudie, de Koreaanse taal en letterkunde, dat hij dingenbeweerde als dat de Oostaziatische man een voorspelnodig had van zeven a. acht uur, dat Chinezen niet vanautorijden hielden omdat ze liever fietsten. Sirius – diein die tijd politiek gezien het meest links van ons vierwas – wierp tegen dat Chinezen volgens hem niet inauto's reden omdat ze dat niet konden betalen. Taafglimlachte: `Typisch een domme sociologen-opmer-king.'

We gingen vaak naar Taafs huis. Hij woonde op eenkamer aan de rand van de stad waar je bijna op develden uit kon kijken. Zijn vriend – een oudere Drentseman met baard – woonde in de kamer naast hem. De-ze Jimmy klaagde veel over Taaf. Hij zei dat hij meest-al ruzie had met hem, dat Taaf neuken de deur uit hadgedaan en dat – Es er al geneukt werd – de lichten inde kamer aan moesten blijven.

22

Neuken met een enkel kaarsje was uit de mode, maarhet vrijen met twintig lampen van honderdvijftig wattin rijstpapieren bollen was ook niet echt usance. Ik be-twijfel of het ooit mode is geworden. Ondertussen hinger een twintigtal helle bollen in Taafs kamer en waszijn bed op ongeveer twee meter hoogte in een wankelehouten constructie opgehangen. Boven op dat bed zatTaaf Koreaans te leven en een glaasje water te drin-ken.

Na verloop van tijd kwamen we hem steeds mindertegen in de stad. Jimmy vertelde dat hij zo ernstig ver-magerde dat uitgaan dodelijke gevolgen zou kunnenhebben. Op een woensdagmorgen ontmoette ik Jimmyop weg naar mijn werk. Hij keek erg ongerust: 'Hetwordt steeds erger met Taafje. Hij is begonnen met depil te gebruiken – vrouwelijke hormonen heeft hij teweinig, zegt ie – en hij is van plan om het water drin-ken op te geven. Hij beweert dat het allemaal aan zijnmoeder en mij ligt.'

Over Taafs leven, voordat hij ging studeren, wasweinig bekend. Hij kwam uit een goede familie, zijnmoeder was er ooit met een andere man vandoor ge-gaan en zijn vader...? Dat werd niet duidelijk. Alleswat Taaf vertelde, bleef onduidelijk. Behalve zijn enigeechte plan: van de honger dood te gaan. Nadat ik Saulen Sirius had verteld van Taafs komende ondergang,zei Saul: 'We moeten het hem uit zijn hoofd praten.'Sirius meende dat iedereen het recht had om zelfmoordte plegen of zich uit te hongeren. `Dat vied ik ook wel,Sirius,' zei ik, `maar we kunnen toch nog een keertjemet hem gaan praten?' – `Daar is niks op tegen, maareerst gaan we even swingen en een paar pilsjes drin-ken,' antwoordde hij.

23

In de corpsdancing Stereo dansten we tot vier uur inde ochtend terwijl lallende corpsleden 'Homo's moetentegen de muur!' schreeuwden. We liepen naar Taafshuis. De deur stond, zoals altijd, open en blijkbaar wasiedereen naar bed. Op Jimmy's deur hing een bordjemet de tekst: `Niet storen, morgen tentamen.' We klop-ten op Taafs deur. Er werd niet geantwoord. Siriusging op de grond liggen en keek door de kier tussen dedrempel en de deur. 'Er is nog een beetje licht aan,' zeihij zachtjes. We klopten opnieuw. Geen gehoor. 'Hij isnatuurlijk dood. Of hij ligt in een coma. Dan moetenwe hem redden,' fluisterde ik ontdaan. Sirius sprak metgrote stelligheid: 'Ms Taaf dood wil, mag hij sterven,'en klopte nog een keertje. We hoorden opeens Taafspoes miauwen en daarna de stem van zijn baas sissen:`Houd je kop, beest!'

We stormden naar binnen. `Je bent dus niet dood!'riep ik verheugd. 'Ik geloof inderdaad van niet,' con-cludeerde Sirius die achter mij stond.

Taaf zat boven op zijn gekke, hoge bed, omringddoor borden en opdienbladen. Daarop lagen perziken,bananen en appels. Er stonden geopende blikjes vis enpakjes toast om hem heen en in zijn hand had hij eenglas. Hij keek ons teleurgesteld aan. Dat duurde maarkort, want na een minuut zuchtte hij en sprak plechtig:`Ook een glaasje champagne, boys? Kennen jullie ove-rigens het Conan Doyle-verhaal waarin Sherlock Hol-mes The Dying Detective speelt?'

`Ja,' antwoordde ik.`Dan ben je minder slim dan ik dacht, Boudewijn,'

zei Taaf terwijl hij uit zijn bed kwam en mij met ge-opende kamerjas een glas inschonk. Hij was magermaar zag er verder heel goed uit.

24

Het was acht uur in de ochtend toen ik met Siriushet huis van Taaf verliet. Sirius zei dat hij er niets vanbegreep. Ik dacht even na en zei: 'Ik geloof dat ik hemdoorheb. Het lijkt mij een geval van gesimuleerde ano-rexia.'

`Begrijp ik niets van. Mij doet het denken aan mijn,vader; weet je wel, met die porno onder zijn bed?'

We rolden van het lachen over de straat. Wat er nahet overlijden van Sirius' vader te voorschijn was geko-men, was 'too much'.

Too much; zo noemden we al het ongelooflijke enonbegrijpelijke.

*

SIRIUS EN ITC ZATEN TIJDENS DE HETE ZOMER VAN

ons eerste studentenjaar voor de geopende ramen vanSauls bouwvallige woning. Sirius riep : 'Julie zullen mijniet geloven, maar daar komt mijn ouwe aangelopen!'Saul en ik gingen uit het raam hangen en zagen eengrote man in een dikke zwarte j as met een grote zwartehoed op het hoofd aan komen lopen. 'Is die man nietgoed bij zijn hoofd om met zulke kleding rond te lopenterwijl de mussen van het dak vallen?' vroeg ik aanSirius.

`Hoe vaak moet ik jullie nou nog vertellen dat hijdominee is bij de allerstrengste afdeling van protes-tants Nederland.'

`Wat is de zin ervan?' informeerde Saul.`Dat moet je nooit vragen aan aanhangers van sek-

tes,' zei Sirius vermoeid terwijl hij zijn hoofd naar bin-nen haalde, 'we zullen zo wel een vertoning krijgen,jongens. Let maar goed op!' De bedoelde vertoningheb ik om en nabij de tien keer meegemaakt en was

25

steeds nagenoeg dezelfde. Sirius' vader belde aan dedeur. Zijn zoon riep naar beneden: Wat moet u pa?'Pa riep dan dat hij zijn zoon kwam redden uit de poelvan het verderf waar de zonde van Sodom en Gomorrawerd bedreven en de duivel vrij spel had. Siriusschreeuwde geirriteerd naar beneden: `Nou, pa, danlaat ik je er niet in, want homo's zijn even normaal alshetero's.'

Meestal volgde er daarna nog een discussie van eenuur waarin Saul en ik ons ook mengden en op het laatstwerd de oude dominee bespogen en uitgescholden. Hijbleef daar rustig onder en pakte zijn bijbel. Het waseen enorm zwart boek met een dozijn linten dat hij ineen afgesleten, zwarte aktentas bij zich had.

De straat stroomde vol met opgeschoten jeugd, deoude man reciteerde steeds luider en wij hingen uit deramen. We droegen. roze T-shirts met afgeknipte mou-wen en sjouwden speakerboxen op de vensterbanken.Zelfs de eerste elpee van de Velvet Underground joegSirius' vader niet weg. Onverstoorbaar las hij passagesvoor die onze levenswandel hekelden.

Bij de vader bleef het niet. Sirius had wel een dozijnbroers van wie minstens de helft dominee was of voorzielenherder leerde. Op een middag hadden we eensvijf zwartgeklede heren voor de deur die heel netjes ensynchroon uit het Boek der Boeken voorlazen.

Sirius kreeg, nadat zijn vader had ingezien dat erniets meer to redden viel, geen maandgeld meer enmocht ook niet meer thuiskomen. Ondanks dat allesheb ik nooit de indruk gekregen dat hij zijn vader hart-grondig haatte. Nadat de bekeringsbezoeken gestaaktwaren, ging de dominee over op een andere tactiek:hij verzond dikke brieven waarin op vele vellen. met

26

een immens groot handschrift de homoseksualiteit enandere modernismen veroordeeld werden. In een vande laatste brieven stond een passage die ik nooit verge-ten zal. Een soort i's luidde: `Langzamerhand ben iktot de overtuiging gekomen dat de Zonde van Onan enhet Uranisme blijkbaar niet uit je zondige lijf (een tem-pel van God, al zul je mij niet geloven) te branden is.Ik hoop maar dat je je zonden niet vermeerdert doornaar de televisie te kijken.'

We keken graag televisie. Vooral als we stoned wa-ren – dan was alles leuk – en later, toen we LSD gingengebruiken. Onze lotgenoot Taaf had een klein toestel-letje waar we rustig vier uur, zonder te praten, voorkonden liggen. We hoorden elkaar alleen maar trekkerof blazer aan constructies als `stoomboten', `chilms' en`joints'.

Laat op een middag kwam Sirius de spoelkeukenvan het warenhuis in lopen: `Mijn ouwe gaat dood. Hijligt thuis weg te rotten. Een broer heeft gebeld.' Nau.-welijks twee weken later was de dominee dood en degemeente in rouw gedompeld. Sirius reisde naar deVeluwe en belde ons daarvandaan in de dagen voor debegrafenis iedere dag op. De dag voor de teraardebe-stelling konden wij niet goed uit zijn telefoongesprekopmaken of hij nu lachte of huilde. Weet je, schat,wat ze onder zijn bed gevonden hebben? Twee legeBolsflessen. Mijn moeder probeerde er nog een ver-haal van te maken, maar toen we onder zijn matraswel twintig Chick's, Candy's en andere pornobladenvonden, was er geen redden meer aan. Ik sta nu in eentelefooncel, maar thuis zitten mijn moeder en broers aleen paar uur in de benedenkamer om de tafel te bid-den. In het stikkedonker. Komen jullie op de begrafe-

27

nis?' Saul nam de telefoon over en vroeg of dat nu welverstandig was.

`Mijn broers komen met hun vrouwen, dus ik metmijn vriend. En omdat ik er toevallig twee heb, kom ikmet jou en Boudewijn. Jullie laten me toch niet bar-sten. Wacht morgen maar voor het huis,' zei Sirius re-soluut.

De volgende morgen reisden Saul en ik in alle vroeg-te naar de Veluwe. In het dorp waren alle ramen metwitte lakens dichtgehangen. Voor de pastorie stond eenmenigte van enkele honderden in het zwart geklededames en heren. Wij vielen nogal uit de toon met onzevrolijke kleding. Op een gegeven moment kwam er eenrij zwarte auto's voorrijden en werd er een ontzettendgrote kist uit het huis gedragen. De familie kwam er-achteraan de deur uit. Sirius droeg een jacquet-achtigkostuum dat veel to wijd om zijn magere lijf hing. Opeen van de revers had hij een heel klein roze driehoek-je bevestigd.

Hij keek somber, maar toen hij ons in de gatenkreeg, kwam er een glimlach om zijn mond en weeshij naar het driehoekje. Hij nam in de tweede volgautoplaats en draaide het raampje open: 'He, Boud, Saul,komen jullie niet bij mij zitten?' In de zwarte gelede-ren ontstond onrust. Broers van Sirius staken hunhoofd in de auto waarin hij had plaats genomen. Hetkwam zelfs tot een licht handgemeen. Sirius zei, nadathij bewerkt was, niets meer en keek somber door hetportiervenster naar ons. Totdat de stoet zich in bewe-ging zette en Sirius naar ons siste: `Jullie horen er god-verdomme ook bij. Saul! Geef mij een hand; Boud, slaje arm om Saul heen!'

En zo liepen twee vrolijk gekleurde jongens lang-

28

zaam naast een volgwagen. Sauls hand verdween bijnain de veel te lange mouw van Sirius' j acquet. Ik lieplinks naast Saul, stevig gearmd. Bij het kerkhof aange-komen, zei Sirius: `Ga maar niet mee; ik zie jullie zo.'Na twee uur wachten zagen we hem aan komen lopen.

Hij huilde en leek op een heel grote, droevige kraai.In de trein terug mompelde hij : 'Het enige voordeelvan zijn dood is financieel. Geloof maar dat hij zijn ge-meenteleden heeft uitgeknepen. Ms ik de erfenis heb,kunnen we die commune beginnen.'

We volgden ademloos de Berlijnse experimenten vanKommune I. Mao Ze Dong heette nog Mao Tse-Tungen was de enige betrouwbare linkse leidsman.

*

HET WAS EEN LOGISCH GEVOLG VAN DAT ALTIJD BIJ

elkaar zijn, dat we gingen samenwonen. Omdat Saul,Sirius en ik van elkaar hielden, dezelfde muziek draai-den en politiek beschouwd tot de maoistische vleugelvan de Rode Tribune Groep AIL (Voorzitter Mao) be-hoorden, leek het ons nog praktisch ook. 's Ochtends dehasj- of andere roes uitslapen, 's middags werken ofstuderen, 's avonds stencilen en vergaderen en 's nachtsswingen.

Saul en Sirius waren al eerder gaan samenwonen optwee kleine kamertjes in een oude snoepwarenfabriek.Sauls kamer was licht, hij had er werkelijk wat van ge-maakt: een zitje, een radio en een pick-up. Sirius' ka-mer zag uit op een sombere binnenplaats. In zijn hokstonden wat sociologieboeken op de grond en in eenhoek lag iets dat een matras moest voorstellen. Daaropzat hij vaak, als ik binnenkwam (en als ik dat niet deedook, denk ik), met geopende broek aan zijn lid te wrij-

29

yen. Heel langzaam, terwiji hij in een beduimeld naak-te-jongensblaadje bladerde.

`Maak jij het even af?' vroeg hij.`Moet je luisteren, Sier, dat wil ik best doen, maar

waarom zit je toch in dit troosteloze hok je rug aangort te sjorren?'

`Omdat ik bij jullie wil wonen.'`Met zijn drieen is te weinig, Oh, we moeten er wat

gelijkgestemden bij zoeken,' zei ik terwijl Sirius zijn lidin zijn onderbroek stopte.

`Taaf wil niet bij ons wonen. Die zegt dat ons poli-tiek gelul hem de neus uitkomt. Sissend Serpent is teoud en v v D-lid. Verder kennen we bijna niemand. Ja,George hier op de gang, maar die is mooi en geennicht. Verder is hij zo rechts als de kloten. Bruno?'

`Een schat, maar ik zie hem liever niet naakt.'`Je hebt wel gelijk. We zijn nog met te weinig. Wat

doen we eraan?' vroeg Sirius met een melancholischebilk in zijn ogen.

`We moeten infiltreren in organisaties. Daar lerenwe mensen kennen,' sprak ik kordaat.

`Wat schrijft de Voorzitter daarover?'Dat zoek ik op in Het rode boekje. Zie ik je van-

avond in de Karthoem? Dan zal ik je vertellen of Maoer iets over heeft.' Sirius knikte en terwijl ik de deuruitging, deed hij zijn gulp weer open.

`Je weet wat Mao over verspillin.g heeft gezegd?'lachte ik.

Sirius keek mij kwaad aan: `Je moet niet spottenmet de Voorzitter. Die man is aan een reusachtige taakbezig. We moesten eigenlijk ook alle kunstspullen in,het Museum bier stuk gaan gooien. Alsof het proleta-riaat op die decadente rommel zit te wachten!'

30

's Avonds trof ik Sirius in het cafe waar hij met Saulernstig stond te praten. De Stones dreunden zo harddat ik heel dichtbij moest komen om te horen waar zehet over hadden. Saul had bezwaar tegen sommige op-vattingen van Mao. Hij meende dat die `zich ook bestkon vergissen' en dat er in sommige PvdA-standpunten`best wat zat'. Sirius was woedend. Toen ik erbij kwam,werden we beiden overvallen door razernij. We schol-den Saul uit voor lapitalistenhond' en `heterovriend'.Dat laatste was wel het gemeenste en meest onterechteverwijt dat we Saul konden maken.

Saul tierde: `Vuile rooie flikkers! Wat denk je dat ermet ons gebeurt als die Mao het hier voor het zeggenkrijgt ?'

`De Voorzitter begrijpt de verlangens van het prole-tariaat.'

`Hij knipt onze pikken af, zul je bedoelen!'Op die avond verbraken Sirius en ik – plechtig en

met veel omhaal van woorden – de relatie met Saul.Een paar dagen later zou hij op de stadsvergaderingvan de Rode Tribune Groep M L (Voorzitter Mao) ge-royeerd worden. Er waren buiten ons drie nog twee an-dere leden aanwezig zodat Saul met vier tegen eenwerd weggeschopt. We zouden nooit meer met hempraten. Nadat Saul de Karthoem met tranen in de ogenverlaten had, gaven wij Been krimp. Sirius vroeg: `Hebje iets gevonden bij Mao?'

`Goed dat die klootzak opgerot is, he Sirius, hij hadaltijd al iets gluiperigs.'

`Heb je nu iets gevonden, ja of nee?' drong Siriusaan.

`Nou, kort en goed: alles mag van de Voorzitter alshet maar ten dienste van de klassenstrijd is.' 1k from-

31

melde de Bruna-editie van Mao's Rode boekje uit mijnkasjmieren schoudertas en las artikel 245 voor: ' "Weestvastbesloten, vreest geen opoffering, ruimt alle moei-lijkheden uit de weg en bevecht de overwinning." Endan deze, artikel 85: "Uit de loop van het geweer komtpolitieke macht." Dat lijkt me nogal duidelijk, niet?'

`We moeten dus gaan schieten? Waar halen we ingodsnaam een geweer vandaan?' sprak Sirius pein-zend.

`We behoeven niet direct te gaan knallen in het Aca-demiegebouw, maar uiteindelijk kan het ervan komen.Als het moet, moet het. De klassenstrijd gaat voor alles,hoor maar. Mao schrijft: "Revolutie is geen etentje metgasten, niet het schrijven van een verhandeling of hetschilderen van een schilderij, geen borduurwerkje...Revolutie is oproer, een gewelddadige actie van eenklasse die een andere klasse omverwerpt." '

`We gaan ertegenaan!' riep Sirius hartstochtelijk.Hij trok barbeheerder Herman aan zijn mouw en vroegof de muziek even zacht mocht. De muziek ging uit enSirius klom op een barkruk: aameraden! We staanhier te slempen en te paffen, maar wat doen we aan deklassenstrijd? Werken we nog aan de ideeen van deVoorzitter?'

Een kwartier lang oreerde Sirius op meeslependewijze. De jongens en meisjes raakten begeesterd. 'sNachts tegen drie uur namen we met z'n allen enigetientallen moties aan. We zouden voortaan altijd Mao'sboekje bij ons dragen, de strijd nooit verzaken en Sta-lins werken gaan bestuderen. Deze laatste motie hadnog de meeste voeten in de aarde. Nadat ik echter tienminuten, op de juke-box staande (`Trap niet door hetglass dat kost me een vermogen,' smeekte Herman),

32

het publiek had toegesproken, was iedereen ervan over-tuigd dat Stalin een van de chroom-vanadium schakelswas in de genadeloze ideologische keten Marx-Lenin-Stalin-Mao-Hoxha. De laatste motie ging om halfvijfover de toog. Zij werd unaniem aangenomen en Meldin dat we vier dagen later de vergadering van de CPN

(`meedogenloze economische uitbuiters') zouden ver-storen. Het was alweer licht toen we tevreden naar huisliepen.

`Saul heeft mooi zijn masker laten vallen,' zei ik.`Daar heb je gelijk in, maar Mao komt me vanoch-

tend niet pijpen,' mompelde Sirius met spijt in zijnstem.

' "Het vraagstuk van de zuivering van contrarevolu-tionaire elementen is een kwestie van strijd", Sier. Diestrijd is aangebroken; artikel 69.'

Sirius kon er niet om lachen. 1k eigenlijk ook niet.

*

IK HAD ZEKER TIEN PUBLIKATIES GELEZEN WAARIN

een marxistische visie op het druggebruik was neerge-legd. De uiterst linkse literatuur aan het einde van dejaren zestig betoogde zonder ophouden dat 'drugs enalcohol de geest vertroebelden en de arbeider verdoof-den'. Ik Meld deze publikaties voor Sirius en de anderemaoistische companen verborgen. Hasj-gebruik mochtweliswaar in historische context verdorven zijn, maarhet kon ons, maoistische voorhoede in een decadentEuropa, nieuwe en ongedachte perspectieven schenken.V erelendung op zijn sjiekst. We waren voortdurendsolidair met de Nederlandse mijnwerkers (die er nietwaren), uitkeringstrekkers (die meer beurden dan wij,

33

en De Telegraaf lazen) en beroofden zelf kleine mid-denstanders van pakken melk, gemalen koffie en pot-ten pindakaas.

Sirius zei eens: 'Is het nu wel ideologisch te verant-woorden dat we kleine middenstanders leegroven enoplichten?' Mijn antwoord was snel uitgesproken: 'LiefSiertje, welke verkiezingsaffiche hing er achter hetraam van kruidenier Kooyker?'

`Een bilj et van de PvdA.'`Juist! En wat is de PvdA bij uitstek?'Ten burgerlijke partij die de arbeidersklasse ver-

trapt.'Precies!' zei ik triomfantelijk, `wat moeten we dus

stemmen, as we stemmen?'‘VVD of nog erger rechts,' mompelde Sirius gelaten.`En waarom?' vroeg ik op onderwijzerstoon.`Omdat we de linkse partijen in Nederland – wat je

links noemt – alleen maar alert kunnen houden als zeklein blijven. Om links aan de macht te krijgen, moe-ten we rechts stemmen,' antwoordde Sirius trouwhar-tig.

Toorzitter Mao zou het niet beter kunnen zeggen,'zei ik tevreden.

‘Zullen we wat roken?' vroeg Sirius. Hij was mooi.Ik moe. We rookten en ik zoog aan zijn mannelijkheidtot de voldoening erop volgde. ‘Godverdomme !' riephij uit toen de daad zich vloeibaar voltrok, `morgenmoeten we vergaderen over de CP N. Hoe we precies dievergadering verstoren.' Sirius' lid hing slap. Ik droop.

`Heb je wel eens gespoten?' vroeg Sirius.`Ik spuit al een half jaar, Sier. En begrijp mij nou

goed: met naalden. De rest maak je zelf mee.'`Je hebt het niet over neuken?'

34

`Ben je gek; ik praat over morfine.'Waar krijg je die dan?'`Van mijn huisarts.'`Je bent dus verslaafd?'Tat dus kan ik niet helemaal volgen. Ms je bedoelt

dat ik morfinist ben, dan zeg ik j á.'`Heb je 't bij Mao opgezocht? Vindt hij het goed?'

vroeg Sirius met een benauwd stemmetje.`Je moet de Voorzitter natuurlijk, ook bier, in zijn

historische context begrijpen,' antwoordde ik terwijl ikSirius' laatste zaad naar binnen slikte. 'Mao heeft kin-deren, almaar kinderen nodig om zijn ideaal te verwe-zenlijken. In Europa zijn de problemen anders. Wemoeten ons bier nagenoeg verdoven om de verschrik-kelijke onderdrukking te kunnen verdragen. Weet jeSier, in wezen is de repressie van Zuidamerikaanse,fascistische dictators minder erg dan die van het kapi-talisme bier. Het voordeel van het Zuidamerikaansefascisme is dat het zichtbaar en duidelijk is. De repres-sie bij ons is veel venijniger en stiekemer. Ms je datweet – zoals wij – ervaar je het kapitalisme als een zwe-rend kankergezwel. Dat voel jij toch ook?'

`Ja,' zei Sirius een beetje mat, `maar om er nu vanaan de morfine te gaan...'

`Kuttekop, weet je hoe een lange tocht de Voorzitterheeft moeten maken voordat hij zijn doel kon berei-ken?'

`Onderweg liep hij toch niet te spuiten?'`Nee, maar hij maakte wel allerlei andere dingen

mee,' zei ik tegen Sirius, die een nieuwe stick rolde.`Je spuit nooit waar ik bij ben...'Ik antwoordde Sirius dat de Voorzitter 's avonds in

eenzaamheid ook veel leed. Dat hij zijn tragiek niet liet

35

zien omdat hij immers de Grote Roerganger moest zijn.`En zo zit het ook met mij. Wat ik doormaak hoeft nie-mand te weten. Het gaat om de mensen in de arbei-derswijken in Noord, die gemangeld worden, die...'

Sirius onderbrak mij : `Heb je wel eens LSD ge-bruikt?'

`Nee. Daar ga je toch van uit je bol?'`Je schijnt door het gebruik van dat spul van je mor-

finisme of te kunnen komen.'Het vloeipapier van de stick bleef aan mijn lippen

gekleefd. a trok er gaatjes in die bloedden. Sirius pak-te wc-papier en depte de wondjes. `Je kunt het tocheens proberen...?'

`Ms het werkt, zou het wel gemakkelijk zijn. Mijnhuisarts kan niet eeuwig doorgaan met morf geven enals ik dat spul niet krijg, moet ik weer aan de Halope-ridol, Tryptizol, Nobrium, Trilafon of andere synthe-tische rommel. Daar word je zo duf van als de pest.'

'Je lult nou alsof morfine gezond voor je lijf is.'`Het is en blijft een natuurprodukt. Kun jij aan LSD

komen?'Sirius knikte en een uurtje later liepen we door de

stad naar een troosteloze kade. Er stonden nog maarenkele huizen overeind. Die waren gekraakt door be-stuursleden van de meest linkse studentenbond. De lei-der van die commune (ook anarchistische of maoisti-sche communes hadden leiders; een ideologische ver-klaring had niemand ervoor) was een wiskundestudentdie acht maanden gezeten had voor drie gram hasj,aan de versneden morfine verslingerd was en geen tandmeer in zijn bek bezat. Hij heette Fransje.

`Kun je met LSD van de morf afkicken?' vroeg ikhem.

36

`Ze zeggen het. Maar waarom zou je afkicken? Is deklassenstrijd gisteren soms in ons voordeel beslecht?'

Wat kost het?'`Voor jullie vier stuks voor vijfentwintig piek. Op-

passen, jongens, het is heavy spul,' zei Fransje.We kregen vier minuscule tabletjes in een lucifers-

doosje mee. Op weg naar zijn kamer zei Sirius: 'Saulverhuist morgen naar een kutkamertje in een somberesteeg. Die reactionaire kloot kan natuurlijk niet meerin mijn buurt woven. Kunnen we overmorgen lekkertrippen op zijn zonnige kamer.'

`We moeten die avond de cPN-vergadering versto-ren.'

`We zien wel,' zei Sirius. Ik gaf hem een arm en we

floten de Internationale.

`We zijn aan de winnende hand!' riep ik opeensenthousiast uit.

`Overmorgen zijn we in het paradijs,' sprak Siriustraag en stoned.

*

SAULS ICAMERTJE WAS LEEGGEHAALD. IK DACHT

even dat ik een verdrietige bilk in Sirius' ogen ont-waarde, maar hij zei: 'Die NsB'er – dat was hij tocheigenlijk? – verdiende helemaal niet zo'n leuk kamer-tje. Hier kunnen we leuk trippen. Van niemand last.'

`We hebben geen muziek, Sier...'`Zal ik bij Bruno die plaat met Chinese strijdliede-

ren en een platenspeler gaan lenen?' vroeg Sirius.Een pick-up lenen lijkt mij fantastisch, maar of

Chinese strijdliederen het nu zo goed doen, weet ikniet. Ik heb natuurlijk ook nooit een trip gemaakt,

37

maar of Chinees gepiep nu zo leuk is tijdens een trip?Verdomd, ik weet het niet.'

`1k ga wel even rondkijken,' zei Sirius.Even later kwam hij terug met een pick-up, een el-

pee en twee boxers. 'We mogen Bruno's stereo lenen eneen elpee van de Stones. Ken je deze?' Sirius toonde TheRolling Stones 3. Hij wees mij op het nummer 'Every-body needs somebody to love' en zei: 'Brtmo beweertdat dit die Lange uitvoering is die we wel eens op de ra-dio hebben gehoord. Zal ik de matrassen uit mijn kamerhierheen slepen? Daar kunnen we lekker op liggen.'

Sirius haalde de matrassen en bleek vooraf al voormeei gezorgd te hebben. Hij bracht een pot thee bin-nen, zette een kom met suikerklontjes neer en een forseontbijtkoek.

`Je hebt ontzettend veel zoet nodig als je tript. Alswe flippen, hebben we geen pilletjes daartegen. Sere-nase schijnt goed te helpen, maar dat kun je alleenmaar op recept krijgen. Zal ik ook wat te blowen neer-leggen? Misschien is dat ook wel lekker,' babbelde Si-rius tervvijl hij wat rondredderde.

`We kunnen natuurlijk ook nog een krat pils halen.Ms we alles door elkaar gebruiken, worden we mis-schien helemaal te gek trippy,' suggereerde ik.

Wleen je dat nou?' vroeg Sirius half ernstig.`Zullen we beginnen?'Sirius schudde de matrassen op en haalde uit het lu-

cifersdoosje twee van die piepkleine pilletjes.`Zouden we er water bij moeten drinken?'`Kunnen we doen,' antwoordde Sirius, die twee kop-

jes thee inschonk. Een kwartier lang zaten we schaap-achtig tegen elkaar aan te kijken. Toen de tweede kantvan The Rolling Stones 3 was afgespeeld, stond Sirius

38

op en zette kant een op. Toen 'Everybody needs some-body to love' een minuutje geklonken had, zei Sirius:`1k geloof dat ik wat voel...'

`Ik merk nog niks.'`Moet je naar buiten kijken. Zie je die boot met ma-

trozen? Die zijn van de marineschool en ze hebben gelepakken aan.' Sirius stond voor het raam. Ik klom over-eind en liep naar hem toe. Tijdens de twee stappen dieik moest makers, veranderde alles.

‘Ze hebben gouden petten op; zie je dat, Sier?'`Hun boot dreigt godverdomme om to slaan...'`Wel nee, ze gaan vliegen.'`Ze vliegen helemaal niet, lul. Ze verzuipen als rat-

ten. Ik moet ze redden!' schreeuwde mijn medetripper.Sirius opende de deur van Sauls voormalige woon-

vertrek en sprong van het balkonachtige terrasje dathalf boven water hing. Het water spetterde in glinste-rende waaiers omhoog. Om Sirius' hoofd vormde zicheen stralenkrans in de kleuren van de regenboog. Hijmaakte grote slagen met zijn arm.en in het water enkeek om naar mij. Ik zag het gezicht van mijn vader;woedend.

Waar ben je, Sirius? Ben je verdronken?' Ik huildetranen die ik – vanaf het ontstaan, ergens in mijnhoof d, tot op het moment dat zij mijn traanklieren ver-lieten – op een ontstellende wijze fysiek voelde. Waar-om ben je mijn vader geworden?' jankte ik. Mijn vaderzwom door. `U kunt niet zwemmen,' klaagde ik snik-kend. Ik hing over de terrasafscheiding en keek in hetwater. Mijn vader was weer Sirius geworden.

‘Matrozen, matrozen! Jullie moeten hem redden!'De matrozen roeiden langzaam naar Sirius toe en he-sen hem aan boord. Zweet gutste over heel zijn lijf. De

39

matrozen zetten hun riemen aan en mijn vriend voerover een glanzende Spiegel naar mij toe. Ze tilden Si-rius een beetje tilt de boot en deze hees zich verder om-hoog. Terwijl hij zich over de afscheiding worstelde,sprak hij hemels: 'Die matrozen komen uit een gedichtvan Van het Reve.'

`Zeik nou niet. Ze hebben Mao geholpen bij de ont-zaglijke taak om die revisionistische rot-Rus terug tedrijven achter de boorden van de Ussuri-rivier.'

`Slap gelul! Mao ligt waarschijnlijk nu wijven tenaaien en ik zat net gevangen op een bootje.'

`Je zat helemaal niet gevangen. Die matrozen heb-ben je gered, kloothommel.'

`Ik ga een mes halen en je neerprikken.' Sirius zageruit als een vaatdoek, stormde over de matrassen enverliet het kamertje. De matrozen keken verbaasd naarmij. `Zijn jullie geschift?' vroeg een van de matrozen.`Nee hoor, we zijn maoisten en hebben een baan bij deklassenstrij d.'

`Dus toch van lotje getikt,' zei een matroos die in-middels een met juwelen bestikt paars pak droeg.

Ik keerde mij om en liep de kamer in. Sirius had zichals duivel verkleed. Hij had een broodmes in de handen dreigde dat hij mij dood zou steken. `Je bent mijnvader niet meer, je bent mijn vader niet meer,' zei iken viel op de grond. Ik smeekte Sirius: 'We moeten hetwerk van de Voorzitter nog afmaken. Ik wil blijven le-ven, laat mij nou...'

`Ik word hartstikke zat van die Mao. Laat die zeik-lijster de kanker krijgen!'

`Dat had je niet mogen zeggen, Sirius. Ik zie dui-zend fluwelen bloemen bloeien. Hij lacht, zie je hemlachen, Sier? De Voorzitter heeft een kunstgebit!'

40

`Ik geloof dat ik down kom,' mompelde Sirius die opde grond zat met kroos in zijn haar. Hij stonk naar eenriool.

`Je ruikt lekker,' fluisterde ik tegen beter weten in.`Zoen mij dan maar plat op de bek.'Dat deed ik.`Hoe smaken goudvissen?' vroeg ik.`Godverdegodver! Moeten we niet naar die cPN-ver-

gadering?'Een paar seconden later draafden we door de stad

naar een zaaltje dat vijfenzeventig gulden per avondkostte.

*

WE VOELDEN ONS HEEL RAAR.

`De straat zweeft een beetje,' zei Sirius.`Wat makers die auto's tegenwoordig een lawaai,'

mompelde ik terwijl we bijna in looppas een steeg in.schoten. Plotseling bleef Sirius staan: 'We hebben on-ze Rode boekjes niet meegenomen. Daarmee gaan wevoor gaas bij de kameraden.'

`Jezus ja, daar heb je gelijk in! Weet je wat we kun-nen proberen? We lopen langs de Kulturele Revolutie.Wim Vaanhof woont achter zijn winkel; misschienkunnen we twee exemplaren van hem lenen.'

We liepen de steeg weer uit en holden naar de enigebetrouwbare maoistische boekhandel in de stad, die ge-dreven werd door Vaanhof; hij was weliswaar een tijd-je trotskist geweest, maar werd na een kruisverhoorvan twee uur tot onze gelederen toegelaten. Vaanhofwas zeer waarachtig en streng in de leer. (Vijftien jaarlater bleek hij eigenaar van een zeer sjiek restaurant to

41

zijn geworden. Hij liet me niet binnen omdat ik geendas om had.)

We bonkten op Wims winkelraam en -deur die bijnahelemaal waren dichtgeplakt met biljetten en affichesvoor optochten, sit-down-demonstraties en stakingsac-ties. We hoorden Wim aan komen stommelen. Siriusbestudeerde de biljetten en sprak: 'Er zal de komendetijd weinig terechtkomen van college-lopen. De klas-senstrijd eist veel tijd op. We moeten posten voor deMexicaanse ambassade, drie Vietnam-demonstraties inAmsterdam...'

Wim deed open. In zijn hand had hij een dik blauwdeel uit de Marx! Engels W erke. `Zo kameraden. Wat iser aan de hand? Ik schrok me dood. Zat net lekker telezen in Rascher Fortschritt des Kommunismus inDeutschland – allemachtig knap zeg, wat die Engelsdaar schrijft – en hoor ik opeens een gebeuk...'

`Wim,' zei ik hijgend, 'we hebben onmiddellijk tweeRode boekjes nodig. Kun jij die ons lenen?'

`Maar jullie hebben er toch al lang eentje?'Effe niet lullen, Wim. We moeten die c PN-vergade-

ring verstoren en hebben geen tijd om naar onze ka-mers terug te gaan. Straks grijpen die linkse fascistende macht en dan kunnen we Mao wel schudden in destad.'

`Jongens, jullie zullen het niet geloven, maar ik bener helemaal doorheen. Het enige dat ik nog heb, zijntwee Chinese exemplaren. In het Chinees, wel te ver-staan.'

`Kan niet rotten,' zei Sirius, `geef maar mee. Ga jijeigenlijk niet naar die vergadering?'

Wim pakte twee kleine boekjes, gebonden in roodplastic, met voorin een prachtige prent van de Voorzit-

42

ter. 'Ik krijg ze wel terug, he jongens? Naar die verga-dering kan ik niet. Pas als ik alle theoretische grondbe-ginselen van de em-el-doctrine begrijp, kan ik op ver-antwoorde wij ze agiteren tegen het kapitalistische ge-spuis dat de arbeider in de zeik trapt.'

`En bedankt, Wim. De ballen,' riepen we.Wat langzamer liepen we door de straten. Sirius bla-

derde in het Chinese boekje en hield de zwaar gere-toucheerde foto van Mao voor mijn ogen.

`Hij heeft een soort Beatle-jasje aan,' lachte ik.`En een pukkel op zijn kin,' giechelde Sirius.`Hij wordt al behoorlijk kaal,' schaterde ik.`Dit is niet leuk, Boud. Het zal wel door het down-

komen zijn, maar we mogen hem niet belachelijk ma-ken.' 1k werd weer ernstig, keek in mijn eigen exem-plaar en merkte trots op: 'Ms je goed naar zijn ogenkijkt, kun je die onverzettelijkheid zien.'

'Ik hou echt van hem,' fluisterde Sirius. Hij deed dedeur van het zaaltje open en we konden bijna netszien. Een vette walm van Javaanse Jorigens en half -zware Drum deed ons de tranen in de ogen springen.Nadat we er een beetje aan gewend waren, zochten wein de achterste rij keukenstoelen twee plaatsjes. Wegingen bij Bruno zitten. Die balde zijn linkervuist endeed zijn arm omhoog.

`Zijn ze al begonnen?' vroeg ik.`De vuilbekken brengen zo een motie in stemming

om met de c P N in het gemeentebestuur to gaan. zitten.Ze zijn er bijna allemaal voor,' siste Bruno.

`Behalve wij dan!' zei Sirius fanatiek.Iedereen mocht meestemmen.Ook niet-leden van de CPN bij c P N-vergaderingen,

bijvoorbeeld. D at was vooral omdat c PN-leden als Sirius

43

en ik, hun `eigen' partij uitholden. (`Hol renegatisti-sche en revisionistische cellen van binnen uit,' had deVoorzitter geschreven.)

`Zullen we maar beginnen?' vroeg ik Sirius.`Wile fascistische zwijnen! Is dat solidair zijn: heu-

len met de burgerlijke sociaal-democratische onder-kruipers?' brulde Sirius direct.

Op een podium.* voor in de zaal – dat ik langzaamdoor de sigarettedamp beter te zien kreeg – ontstondenige opwinding. De voorzitter begon met een oude,houten meubelmakershamer op het tafelblad te tin],meren dat op twee schragen lag. Een vacs rode tulpenviel om en een bestuurslid stond op. Hij brulde: 'Hetzal niet waar zijn! Hoor ik daar die kontneukers vanMao Zoen Tong niet weer eens een keertje!'

Het publiek keerde zich naar ons om. De c PN'ers be-gonnen te krijsen: `Zo strontridders, waren de poten-cafes in Peking gesloten? Komen jullie hier weer 'nsholtorren? Sodemieter toch op! Het is iedere keer weerdezelfde ongein. Waarom treden jullie toch niet uit?'

`We moeten ze gewoon royeren,' piepte een miezerigkereltje dat later voor de VVD in de Tweede Kamerkwam.

Ik stootte mijn kameraden aan: 'De beuk moet erin,jongens. Deze galnozems beledigen de Voorzitter, diezich bier godverdomme niet verdedigen kan.'

`Gaan we direct de tent verbouwen of...'`Nee, Bruno,' zei ik, 'we gebruiken voorlopig ons

mondj e.'' "Stelt totale vernietiging van de vitale kracht van

de vijand als hoofddoel," ' citeerde Sirius Mao.`Oelewapper! Lag je van de week te suffers toen ik

44

dat stukje voorlas uit Mao's Selected Military Wri-tings?' beet ik Sirius toe.

`Wat moeten we dan doen?' vroeg Bruno, die eenslaafse meeloper was, maar van de theorie weinig wist.

`Waarvoor hebben we onze Rode boekjes bij ons?'Bruno liet trots een patent uitziend, dus ongelezenexemplaar zien. Sirius begreep het. a begon. 'Mao,Mao, Mao,' dreunden we met zijn achten of zo opmaat tervvij1 we het boekje in de linkervuist omhoog-bewogen. Als een C P N-lid of -bestuurslid iets wildezeggen, begonnen we onmiddellijk met 'Mao, Mao!Mao!' Een halfuur ging het goed. Toen raakte het ge-duld achter de bestuurstafel op. 'De leden Biich, Laat-opstok, Duif en al die andere hitsers kunnen de zaal nuverlaten. Zo niet, dan...'

`Zo niet, wat dan?' sarde Sirius.Binnen een minuut veranderde de zaal van een op-

gewonden vergaderclub in een inferno van verwijten,vliegende stoelen, afgeriste plakkaten en bloedneuzen.Sirius gaf het miezerige kereltje een dreun op zijnneus. Het bloed spatte eruit. Sirius keerde zich, in dehate van de strijd, naar mij om en riep: `Zo, die is voorde komende uren tenminste echt rood.'

*

OMDAT 1K REEDS VANAF MIJN VROEGSTE JEUGD

denk beter leiding te kunnen geven dan mij met slaanen stompen bezig te houden, gaf ik mijn maoistischevrienden vanaf het podiumpje aanwijzingen: `Rechtsvan je, Sier! Tik die kleine opsodemieter tegen de vlak-te! Pas op, Bruun! Ze komen met een stoel op je af.Lona – grijp die verraaier bij zijn kloten...'

45

Ach, Lona. Zij was een van de weinige vrouwelijkemaoisten. Aan de opium geweest, ze miste een paartanden en had donkerbruine vingers van het roken.Maar: ze stond achter de zaak, en daar ging het om.Toen we eens besloten om een corpsbal to verstoren(Terover eerst kleine steden, verover daarna pas degrote steden') konden wij niet anders doen dan ons ingehuurde smokings hijsen.

aun jij je wel als een kapitalistische trut opdirken?'vroegen we Lona. 'Let maar eens op,' antwoordde ze.Op de avond van het corpsbal zag ze er wonderschoonuit. We riepen: `Goddomme! We zouden je bijna wil-len naaien!' Sirius liep een rondje om haar. lijktwel een lekker stuk.' Nadat bij dat gezegd had, haaldeLona een tiet uit haar jurk en zei uitdagend: 'En datvind je nou nog?'

`Gedverderrie !' zeiden we vol afschuw.`Doe hem weer naar binnen,' smeekte Bruno.ICom op, jongens. Die cörpsballen hebben een lesje

nodig.' Lona beende met forse stappen voor ons uit.De ordeverstoring werd een succes. Verbijsterd za-

gen truttige meisjes en brallende jongens met biergla-zen in de pochetzakjes van hun blazers hoe we aan dekronen door de feestzaal slingerden, tafels omgooidenen hun open haard uitpisten. Ze belden de politie niet,sloegen nauwelijks terug en wij verdwenen onder hetzingen van strijdliederen.

Zo gemakkelijk kwamen we er niet of bij de CPN. Detegenstand was flunk. Vooral vanwege enkele industrie-arbeiders die grove knuisten bezaten. Ze &maiden Si-rius een arm uit de kom, Kobus (een kort, pezig ma-oistje) kreeg een `glijer over zijn treiter' en na een tijdje

46

knokken hielpen mijn tactische aanwijzingen nietmeer.

`We kunnen beter aftaaien,' vond Sirius, die een vanpijn vertrokken gezicht had, `jij staat daar maar te be-velen... Zou je niet eens met een stoelpoot road gaanrazen?'

`Het kader bepaalt de tactieken, Sier.'`Ik ga er meer en meer in geloven dat jij Het rode

boekje alleen maar ondersteboven in het Chinees hebtgelezen. Weet je, laffe mie, wat de voorzitter wel heeftgezegd? "Geef het kader leiding." Die les zal ik je nogeens inpeperen. We kunnen overigens beter onze hie-len lichten want dit tuig zal de politie wel gebeld heb-ben.'

`Het zijn knevelkoppen en protofascisten, maar diezogenaamde CP N'ers zullen heus niet de politie bellen.Zo diep zijn ze niet gezonken. Kom op, verder knok-ken!' beval ik.

Sirius keek mij towel kwaad als gekweld aan: 'Opde volgende stadsvergadering van de Rode TribuneGroep AIL (Voorzitter Mao) moeten we jouw function.e-ren toch maar eens ter discussie stellen. Juist die ver-momde fascisten, in hun duivelskostuum, roepen innood om onderdrukkende legerkorpsen. Heb je danniet Why raise the question of strategy in guerillawar? gelezen?'

'Ik beroep mij op A war of jig-saw pattern, lul. Mao,Selected works, deel twee...'

Lona onderbrak ons strategisch-theoretische gesprek.Onze tegenstanders waren met asbakken gaan gooien.`Wat staan jullie daar nou te zeuren? Die boekenwijs-heid helpt jullie geen steek verder. We moeten wegwezen voordat ze ons naar het politiebureau brengen.

47

Kom nou meerSirius en ik luisterden niet. Lona en al onze schaarse

andere maoistische vrienden vluchtten weg. Wij blevenelkaar om de oren slaan met citaten die, naarmate iksteeds meer gelijk wilde hebben, uit hun verband wer-den gerukt of eenvoudig verzonnen waren.

lieren! Armen tegen de muur. Niet tegenspartelen.'Een politieagent schopte mijn voeten ver uit elkaar. DeC PN had de politie gebeld. Zo diep was het (zogenaam-de) marxisme-leninisme van de geheime, imperialis-tische agenten gezakt. Ili keek Sirius aan, die naastmij, wijdbeens, tegen de muur stood,

`Nu zijn we echt alleen, Sier. We zijn in handen ge-vallen van de militaire machthebbers.'

' "Alle reactionairen zijn papieren tijgers. In werke-lijkheid hebben ze geen grote kracht," ' citeerde SiriusVoorzitters passus vi, 101. Hij maakte een arm los vande muur en wilde mij kussen.

`Staan blijven of we leggen een lange lat over jeheen!' brulde hoof dagent Neet.

`Langzaam naar buiten lopen. Geen spatsies. Metmaoistische hasj-rokende homo's weten we raad,' ver-ordonneerde agent Nol.

Een paar minuten later zaten we in een politiebusje.We keken naar de kortgeknipte nekken van Neet enNol die gespecialiseerd waren in het opbrengen, afran-selen en bekeuren van alles wat links of alternatiefwas.

`We zitten lelijk in de nesten, Sier.'`Misschien worden we wel helden; komen er mor-

gen grote demonstraties voor het politiebureau,' pro-beerde Sirius.

48

`Van wie dan? Ons hele groepje ligt morgen metblauwe plekken op bed. We zijn helemaal alleen, to-taal in ons uppie. Het zal een lange mars worden opde brits in de cel,' constateerde ik op teleurgesteldetoon.

Hoofdagent Neet keerde zijn dikke kop om en sprakaan de andere kant van het kippegaas tegen ons: `Snui-ten toe. Of willen jullie soms een knuppel in je reet?'

`Dat zullen ze nog lekker vinden ook,' giecheldeagent Nol, die het busje bestuurde.

'Ik mag graag een kutje beffen, Nol. Ik begrijp nietdat die bruinwerkers dat niet lekker vinden,' treiterdehoofdagent Neet, die tien j aar na deze gebeurtenis ineen progressieve politiewerkgroep Poten en Politie op-wekkende praatjes zou houden. (Dat berichtte in iedergeval het toen voor mij onverdacht geworden NR c/Handelsblad.) `Ze zijn ziek,' besloot Nol de conversa-tie.

Het busje draaide de binnenplaats van het politiebu-reau op. Sirius en ik kregen handboeien om, werdenaan de balie ingeklaard, er werd ons iets voorgelezen,we moesten ons geld (twee gulden) inleveren en kwa-men naast elkaar in twee kleine cellen met zwaarijze-ren traliehekken. Een aantrekkelijk agentje met puk-keltjes sloot ons in en lachte. Hij kwam bijna om vanzijn eigen humor toen hij lispelde: `Samen in een celle-tje zullen jullie wel geiler vinden. Maar helaas... hetis bier geen potenbar!'

Toen de rust was weergekeerd, het licht in de cellenen gang uitging, durfde ik pas to praten. Ik fluisterde:`Sier! Hoor je me? Steek je hand eens door de traliesnaar mij.' Sirius deed het. Ik pakte – zij het met grotemoeite – zijn hand liefdevol vast. 'Au, au,' kermde hij,

49

le doet me pijn. Ik ben helemaal uit mijn kom gescho-ten.'

`Sorry,' zei ik, le houdt toch nog wel van mij?'`Tuurlijk.'`Meer dan van de Voorzitter?' vroeg ik hebzuchtig.`Van hem houd ik meer, maar het zou verstandiger

zijn als ik van jou het meest hield.'`Koppen dicht!' brulde ergens aan het einde van de

gang een politieagent.

*

`ICOM ER MAAR UIT, HEREN, ' ZEI EEN AGENT DIE

eerst Sirius uit zijn cel liet en daarna mij. We liepenachter hem aan. Bij de balie in de hal aangekomen,sprak hij: 'Julie weten waar de straat is.'

Worden we dan niet verbaliseerd?' vroeg ik ver-baasd.

`Denk je dat wij mesjokke zijn? Voor de vorm heb-ben we jullie opgepakt, maar wij hebben er helemaalgeen bezwaar tegen dat links tuig zoals jullie en dieandere communisten elkaar te lijf gaan.'

Tigenlijk is het jammer, Sier. Nu worden we geenhelden,' zei ik teleurgesteld terwiji ik naast mijn ca-chotgenoot langs de gracht Rep. Het was een schitte-rende ochtend.

`We zijn niet eens gemarteld of mishandeld,' klaag-de Sirius.

Tat verzinnen we dan toch! We kunnen blauweplekken op ons lijf maken en dan vragen laten stellenin de gemeenteraad!'

`Ben je gek geworden, Boud! We kunnen ook te vergaan.'

50

` "Versla de Amerikaanse agressors en al hun slaafsemeelopers", Sier.'

`Wat heeft dat er nou mee te waken?'`Moet ik je godverdomme alles uitleggen. Wij zijn

eigenlijk bezet door de Amerikaanse imperialisten. Ikzeg "eigenlijk", maar we zijn gewoon bezet. Er zijnhier Amerikaanse soldaten gelegerd en we gaan ge-bukt onder het kapitalistisch imperialisme. Neem bij-voorbeeld de Coca-Coladictatuur...'

`Dat mag je anders graag drinken...'`Hou nou effe je kop, lul. Die politieagenten zijn

verlengstukken van de Amerikaanse CIA. Het zijn onzemedeonderdrukkers. Wie pakken ze op? Ons en nietdie grote volgevreten jongens van de ITT die mede hetfascisme in Zuid-Amerika aan de macht brengen. Phi-lips, Esso, Shell – allemaal kapitalistische grootmach-ten die de kleine man uitbuiten. Zo'n agent op het po-litiebureau verschilt in niets van een bankdirecteur diegeld in Zuid-Afrika investeert.'

`Je haalt wel veel overhoop, zeg! Heb je ze allemaalnog wel op een rijtje? Ze zijn gewoon heel aardig voorons geweest. We lagen in een lekker celletje, zijn nietbekeurd, hoeven ook niet voor te komen en zijn van-ochtend heel beschaafd de straat op gestuurd,' meendeSirius met een lichte irritatie in zijn stem.

`Je stinkt een beetje, Sier.'Waar stink ik naar?'`Naar een kapitalistisch zwijn, verraaier.'Sirius bleef staan en sloeg een arm om mij heen.

`Wat mask je je toch weer druk. Echt, geloof mij nou:ik sta achter de strijd en Mao, maar jij hebt wel eens deneiging een beetje te ver door te drijven. Kom op, geefme een zoen.' Ik gaf Sirius een kus en zei een beetje

51

mokkend: 'Maar die agent van gisteravond was weleen homohater, he Sier?'

Tor sure,' luidde Sirius' stellige antwoord.Wat gaan we doers?' vroeg ik.quilen we eens naar die Polly gaan? Weet je wel,

die jongen die we laatst op de stadsvergadering zagen?Dat leek me een aardige gozer.'

`Polly? Polly...? Ik ken geen Polly.'`Jawel, jOh, hij is beeldhouwer. Jij hebt nog met hem

zitten praten over stalinistisch-realistische kunst. Jijvond toen dat die kunststroming ten onrechte miskendwordt. Die Polly zei dat die kunst hem deed denkenaan nazi-kunst; dat stalinistische standbeelden geenhout verschilden van het werk van Arno Breker. Toenben jij kwaad geworden en zou hem een boekje lenen.'

`Breker beeldde het fascisme uit en de stalinistischekunst de noden en daadkracht van de arbeiders.'

`Je kan mijn rug op,' lachte Sirius.`Dat zeg je omdat jij op die sociologische faculteit

geindoctrineerd wordt met soft, week gelul. Laten welangs mijn kamer lopen. Dan haal ik even dat boekjeop dat ik aan Polly wilde lenen.'

Daar aangekomen rende ik twee trappen op en haal-de van de planken die gevuld waren met metersmarxistische-leninistisch werk To trumpet bourgeoisliterature and art is to restore capitalism.

`W at een dun boekje,' zei Sirius.`Het gaat om de inhoud en die is verdomde goed.

Cultuurpolitiek in een notedop.'`Hoe kom je eraan?'`Gekocht in Londen. Het is geschreven door het

Sjanghaise schrijverscollectief voor revolutionaire mas-sakritiek.'

52

Was je daar niet met je reactionaire vriendje? Hoeheet hij ook weer...'

`Peter,' antwoordde ik en voegde er haastig aan toe:`Die Peter is een goeie knul. Die krijg ik wel om, maaralles heeft zijn tijd nodig. Ook de revolutie.'

Sirius schudde zijn hoofd. "t Is gek met jou: soursben je zo fanaat als de pest, maar als het om je eigenverleden en oude vrienden gaat ben je verdacht soe-pel. Die Peter is gewoon een kapitalistische heuler diegeen voeling met de arbeider heeft.'

`Hou op, Sier. Ik beloof je dat ik Peter om krijg. Enals het niet lukt, laat ik hem vallen.'

`Daar houd ik je aan.'`D at mag je,' sprak ik op stellige toon. Toch was ik

minder zeker van mijn zaak. Peter was een zeer oudevriend. Ik kende hem uit de eerste klas van de middel-bare school en zag hem zeker twee keer per week. Ikpraatte vaak met Peter over het maoisme en de klas-senstrijd. Het interesseerde hem niks, hij lachte om mijen zei steeds dat het een bevlieging van mij was en datik wel weer normaal zou worden. Vaak wilde ik metPeter breken, maar te veel herinneringen, vakanties enhartstochtelijke gesprekken bonden ons nog.

Sirius haalde mij uit mijn ideologische dagdromerij:`Loop je te piekeren? Je zegt niets en dat gebeurt nietvaak.'

`Ik liep te denken over de bestrijding van "monopo-liserende kapitalistische groeperingen",' bog ik.

`Gekkier giechelde Sirius. 'We zijn bijna bij Polly.'

Sirius klopte op het raam van een klein, witgeschil-derd huisje in een achteraf gelegen steeg. Het had eengroene voordeur en slechts een raam. We wachtten een

53

paar minuten. Toen ging de deur open. Een jongenmet een vriendelijk, bebaard gezicht stond in de deur-opening. Hij droeg een heel eigenaardig pak. Hij wasgehuld in een soort doorzichtig kostuum van plastic.Tussen het plastic en zijn huid leek smeerolie te zitten.

`Hoi, Sirius,' zei hij, le zult wel denken "wat eenraar pak", maar ik kom net uit bed.'

`Hoi,' begroette hij mij, lij bent Boudewijn, he?Kom binnen. Dan zet ik koffie. Passen jullie op voorhet object; het is zo goed als klaar voor een expositiein Tilburg.' 1k struikelde bijna over twee aan elkaargelaste fietswielen en betrad een woonkamer met eentweepersoonsbed. Een woonkamer die mijn leven dekomende tijd zou gaan bepalen. Ik zou er van Stalinleren dat 'de dictatuur van het proletariaat noodzake-lijkerwijs – allerlei mogelijke vormen van – geweld inzich zou sluiten'.

*

POLLY ZETTEKOFFIE IN EEN RODE, GEEMAILLEERDE

kan die op een zwarte plaatijzeren gaskachel stond.Polly was even klein als ik en zag eruit als een alterna-tieve tuinkabouter; het type dat vijftien jaar later nogsteeds hasj kwam roken in Amsterdam. Terwijl hij op-schonk, keerde hij zich naar ons om. `Jullie zullen weldenken: wat een gek pak en wat een viezigheid heefthij op zijn huid. Klopt. Ik heb psoriasis. Ze kunnendaar nog niks anders tegen doen dan mij 's nachtszo'n gek pak te laten dragen. Ms ik het niet draag, ligik mezelf de hele nacht te krabben.'

Sirius stak een sjekkie op en vroeg koudweg: 'Benje een flikker?' Polly schrok er niet eens van. Hij bracht

54

de fluitketel naar een piepklein keukentje en verteldedat hij een blauwe maandag getrouwd was geweest endat hij het verder niet wist. Hij sliep wel eens met man-nen, maar vrijen, nou nee... Hij kwam de kamer in enklapte de deksel van zijn pick-up open.

`Kennen j-ullie deze?' Polly hield Beggars banquetomhoog. Ik knikte: 'We hebben 'm pas gekocht. Toffelangspeler, he?' Een paar seconden later schalde 'Sym-pathy for the devil' door de kleine woonkamer. Een fo-to van Mick Jagger die boven de platenspeler hing, be-woog door de tocht.

`Zullen we een beetje paffen?' vroeg Sirius, die ach-terover op het tweepersoonsbed was gaan liggen.

`Ik heb net een sigaretje gedraaid.'‘Dikke mik, zeg! Ik bedoel of ik een stoomboot of

een large joint zal waken,' antwoordde Sirius, die albegonnen was met de produktie van een stoomboot.`Heb je een lege wc-rol?'

`Dan moet je even in de plee op het binnenplaatsjekijken,' zei Polly. Ik stond op en liep door het keuken-tje naar het binnenplaatsje waar in een hoek een sme-rig hokje was. Er lagen wel tien lege rollen op een be-modderde vloer die naar zure pis stonk. Terug in dekeuken waste ik mijn handen. Naast het aanrechtstond een melkfl es die gevuld leek met water. Dat vondik eigenaardig. Waarom zou iemand melkflessen metwater vullen? Was het misschien xylol of toluol? Datwerd de laatste tijd veel gesnoven in de stad. Ik haaldealuminiumfolie van de flessehals en rook jenever.

`Schiet nou op, roze slak! Ik zit bier met die blow-handel klaar,' gilde Sirius uit de kamer.

`Ik kom al, mag toch wel even mijn handen wassen?'Ik gaf Sirius de closetrol en ging naast Polly op een

55

groen geverfd kistje zitten. 'Is dat de enige plee die jehebt?' Polly knikte. 'Het is allemaal heel klein bier.Boven heb ik nog een zoldertje dat lekt. Dat is alles.Goed he, die Stones. Ze zijn op het ogenblik de enigegroep die politiek goed bezig is.'

Sirius likte met zijn grote tong nog eens goed aan deconstructie die minstens tien centimeter lang was. Dejoint was in een gaatje vooraan de pleerol gestoken.De ene opening hield hij voor zijn lippen, de anderehield hij wisselend dicht of gesloten.

Na drie `blowers' sprak hij traag met gesloten ogen:`Je krijgt op deze manier toch de lekkerste klap luchtbinnen, Boud!'

Ik kreeg het wankele frObelwerk en gaf het na vierkeer diep inhaleren door aan Polly.

`Wat bedoel je met de Stones en "politiek bezigzijn", Polly?'

`Ze noemen jou Sier, he?'Sirius knikte.`Zo'n regel als "Just as every cop is a criminal and

all the sinners Saints" zegt toch genoeg. Die jongensklOppen, geloof mij maar.' Polly gaf de joint weer aanmij en sprak op vage toon: `Wat hadden wij pas eenzot gesprek over kunst op de stadsvergadering. Jij hadtoen toch iets over stalinistische kunst...'

Taarover heb ik een boekje voor je meegebracht.'Dat is waar; had je beloofd.'Ik vroeg Polly wat hij aan politiek deed. 'Ik werk als

vrijwilliger bij Release. Op twee middagen en eenavond zit ik op het spreekuur. En jullie?'

Sirius begon to lachen: `Wij zitten overal bij. Ms hetmaar links is. Vooral bij de Rode Tribune Groep en deRooie Studenten Flikkers. Als er een maoistische bees-

56

tenclub zou zijn, gingen we daar ook bij, he Boud?'Ili keek kwaad naar Sirius. Hij ging rechtop zitten,

pakte mijn hoof d, woelde door mijn haar en kuste me:`Rh, luldebehanger, je weet toch dat ik van je houd.Goed dat Polly ook Stones-fan is, vind je niet?'

Polly zette Mick Jagger wat harder. `Dit is de bestemuziek die ooit gemaakt is,' meende Polly stellig. Hijbegon mee te zingen. Het duurde eventjes of we zon-gen met zijn drieen uit yolk Borst. Ili trommelde metmijn handen op de zijkant van het kistje.

`Ben jij eigenlijk lid van de Stones-fanclub, Boude-wijn?'

`Houd je een beetje gedeisd, stuffnozem!'Polly leek het niet te horen en ging verder: 'Ik heb

er wel eens over gedacht een echte, goeie Stonesclub opte richten. Geen pubercentrale maar echt zo'n vereni-ging waar we ook wijzen op de marxistisch-leninis-tische kanten van Jaggers teksten. Jagger en Richardszijn de Marx en Lenin van onze tijd.'

Sirius veerde overeind: 'Of de Hoxha en de Mao vanvandaag.'

`Of de Hoxha en de Mao van vandaag,' herhaaldePolly.

`Ben je ook maoist?' vroeg ik hem en schudde daar-bij zo hard aan zijn arm dat de joint uit de pleerol viel.

'Ili geloof best dat ik zo om en nabij een maoist ben,'beaamde Polly.

`Hoor je dat, Sier? Hoor je dat? PSirius lag alweer achterover en giechelde om een

(trucking'-passage in een stripblaadje van Crumb dathij onder Polly's bed gevonden had.

`Hoor je me, Sier, of heb je weed in je oren?'`Beetje dimmen, meester! Tuurlijk hoor ik je. Maar

57

wat is er voor bijzonders aan? In China zijn bijna eenmiljard maoIsten.'

`Hu hu. Zeker de leukste thuis.'`Zijn we thuis?'`Nee, maar je bent wel weer zo stoned als een thee-

muts. Ik vind het een goed idee van Polly: een soortStones Admiratie Komitee... Zo moeten we het noe-men; met een "k", anders lijkt het zo ouderwets. Zul-len we dat oprichten, Sier?'

`Als we wat voor de Stones willen doen, kunnen webeter met hun elpees langs de deuren gaan,' zei hijschaterend tervvijl hij naar een plaatje van Crumb keekwaarop een oude man zijn pik in de vorm van een kur-ketrekker in het achterwerk van een voluptueuze damedreef.

`Het is een puik idee,' zei Polly met zijn kin in zijnhanden. Sirius ging staan, schonk zichzelf een kopjekoffie in en draaide de versterker helemaal open. 'Hey,think the time is right for a palace revolution!!!'

`Stones Admiratie Komitee, zei je? Met ML er tochzeker achter?'

`Of course, Sier: Stones Admiratie Komitee, marxis-tisch-leninistisch. Klinkt mooi.'

`Let's drink to the hard working people,' zeiden wefeestelijk tegen elkaar. 'Ik gebruik geen alcohol,' zucht-te Polly. Dan nog maar een kopje overheerlijke troost;godklote wat ben ik aan het wegtrippen...' Sirius lietde koffiepot uit zijn handen vallen.

*

DE BEZOEKEN AAN POLLY BEPERKTEN ZICH TOT

zitten, lezen, een beetje 'ideologiseren' en vooral naar

58

muziek luisteren. The Band, Buffy Sainte-Marie, Leon.Russell, Joe Cocker, Dr. John The Nighttripper en na-tuurlijk de Stones. Op een avond zei Polly – we haddenjuist het diner achter de kiezen (lauwe thee, frites metpindasaus, een Mars en twee zakken jujubes): `Zal ikeen Stonesfeest geven?'

`Wie vragen we dan?' vroeg Sirius.`Betrouwbare types in ieder geval,' meende ik.`Mag Saul ook komen?'Wat!' brulde ik, 'Saul? Heb je weer contact met

hem? Heb je die arbeidersvertrapper weer gezien?'Sirius deed zijn lange zwarte haar naar achteren:

`Ja, gewoon j a. Ik heb zelfs met 'm liggen naaien vande week. Ik kwam hem tegen op straat. Hij zag erhartstikke zielig uit. Hij woont in een vreselijk kamer-tje; een voormalige kaaswinkel. Hij slaapt in de etala-ge en studeert op de toonbank. Hij zegt dat wij hempolitiek verkeerd begrepen hebben. Weliswaar is hijgeen maoist, maar zo rechts als wij dachten is hij echtniet. Hij vroeg of jij ook weer Bens Wilde langs komen.Hij wil een feest geven voor Vietnam waar alleen maarflikkers mogen komen...'

Tlikkers voor Vietnam...,' mijmerde ik en zag dehele stad al vol hangen met affiches en spandoeken.Onmiddellijk vergat ik Sauls vroegere politieke wan-kelmoedigheid: 'Die arme jongen in een kaaswinkel...Dat heeft-ie ook niet verdiend; we gaan morgen naarhem toe.'

`Zijn hele kamer stinkt naar jong-belegen, de vloeris van koud graniet en hij moet zich verwarmen meteen elektrisch spiraaltje,' dikte Sirius de tragiek vanSaul aan.

Polly had de hele tijd gezwegen. Plotseling zei hij:

59

`Het is wel makkelijk om bij jullie weer in de gratie tekomen. Verleden week dachten jullie er nog over omeen molotowcocktail bij hem naar bimaen te gooien.'

`Mao heeft geschreven: "Misdraag je niet tegenovervrouwen", en bij "vrouwen" kun je bij de Voorzitterzeker ook "ffikkers" lezen. Daar is geen twijfel overmogelijk,' snauwde ik Polly toe.

`En waar heb je die wijsheid vandaan?'`Het madsme is een levende leer, je moet die steeds

aanpassen. De Voorzitter heeft een groot gedeelte vanzijn werk geschreven in een tijd dat het flikkervraag-stuk niet de eerste optie was. Then ging het om oogstenen veldtochten, maar nil om de nichtenemancipatie.'

`Geloof je het zelf? Ik lach me suf!'`Ben jij soms zo'n Artikel 3 1-maoist?' vroeg Sirius

langs zijn neus weg.Polly keek vermoeid. `Laten we ophouden met dit

slappe gelul. Geven we een Stonesfeest j a of nee?'‘Zeker weten!' riepen Sirius en ik tegelijkertijd,

`wanner zullen we het doen? We moeten een lijst metmensen maken die mogen komen. Heb je papier, Pol-ly?'

Over de lijst deden we drie uur. Sissend Serpent waswel aardig, maar kon vanwege zijn vvp-lidmaatschaptoch niet gevraagd worden. Saul kon dan weer wel.Tientallen anderen weer niet. `Je huis is wel klein, Pol-ly, maar met zeven mensen is er ook niks aan. Kunnenwe geen wijven vragen?'

Wat zeg je nou, Sier? Wijven? Die liggen de heledag op de Beatles te geilen!'

`Lona is een tof wig, Boud.'`Dat is waar. Als Lona kan, mogen Winnie en Kara-

la toch ook wel?'

6o

`Wijven met jongenskoppen, he Boudje, die gaan erbij jou al±ijd wel in.'

`WeAtmnen Dora vragen...' zei Polly twijfelend.`Is dat niet dat mokkel waar jij of en toe op klimt

voor een paar gram stuff? Die op de Blauwgrachtwoont en een links advocatencollectief wil beginners?'

Polly knikte.`Goed,' besloot ik, `laat die mokkelementen dan

maar komen; we kunnen nu net zo goed een stel uilenook vragen...'

`George,' zei Sirius begerig.`Sier, geile pieper van me, je krijgt die jongen echt

niet uit de broek. Die krijgt een slappe raffia als hij jounaakt ziet! Weet je wie we ook moeten vragen? Dietwee oude geleerden: Leo Verrops en Ger Verberg, dielinkse taalkundige en die Rusland-kenner, weet je wel.Daar kun je een lekkere boom mee opzetten.'

`Die zijn al in de dertig,' klaagde Sirius.`Wat doet dat er nou toe. Ze zijn links en kunnen

dokken voor de drank en de stuff. Verder zijn die beidekerels met een reisgezelschap waarin onder anderendie vent zat die Pipo de Clown speelt naar Rusland ge-weest,' voerde ik als extra verdediging aan.

`Jij vindt dus het samen reizen met Pipo de Clowneen bewijs van onverdacht marxisme-leninisme? Bigdeal! Okay: zet die Verrops en Verberg op de lijst.'

Terwijl Sirius en ik zaten to redetwisten, was Pollynaar de keuken geslopen. Ik zag hem de melkfles metjenever pakken en een kopje vol schenken. Polly kwamde kamer in en zijn ogen stonden een stuk beter.

`Had je dorst, Polly?'`Vreselijk, ik hang de laatste tijd alleen maar aan de

kraan.'

61

'1k wist anders niet dat gemeentepils naar jeneverstonk,' sprak Sirius op hatelijke toon.

Polly schrok. Nadat we vijf minuten schaapachtignaar elkaar hadden zitten kijken, begon Polly te pra-ten. Hij zei dat hij aan de drank was geweest, dat hijer bijna van af was, maar dat de laatste loodjes zwaarwogen. Nadat Sirius hem gevraagd had, hoeveel hij delaatste week per dag had gedronken, kwam er na langaarzelen uit: 'Een fles ouwe jenever per dag; soms ietsminder.'

`Dan zit je mooi uit je schaamhaar te zeiken; je zitonder de olie als een Maleier,' zei Sirius.

`Er komt dus geen jenever op de boodschappenlijst.Kom op. Jongens, verzin 'ns wat,' riep ik krachtdadig.

Over de boodschappenlijst deden we een stuk korterdan de invitatielijst. We dachten tien kratten pus no-dig te hebben, een pond hasj, een ons weed, vijftigzakken chips, Marsen en Nutsen, een aantal. Marok-kaanse pijpj es, twaalf lege pleerollen, tien pakjes lichteshag en dertig pakjes vloei. `Maak daar maar veertigvan,' zei Sirius terwijl hij opstond en zijn jas aantrok.Nadat hij mil een stevige lebber had gegeven, vroeghij: Traag jij die Verrops en Verberg? Die ken jij hetbest. Ms ze komen, troggel je ze dan wat geld af voorde onkosten?'

`Ik ga wel bij Verrops langs.'`De ballen, boys!'Sims sloot de deur achter zich. 1k keek Polly aan.

Tulle zuiplap,' siste ik hem half ernstig toe.`Ilc zuip omdat ik nooit iets te naaien heb,' klaagde

Polly terwijl zijn gezicht n6g goeiiger dan andersstond.

6a

Vuurrood

EENS IN DE ZOVEEL WEKEN FIETSTE 1K NAAR MIJN

moeder met achterop een tas was. 1k zette mijn frets inde achtertuin, kwam door de keuken en de gang de ka-mer binnen en mijn moeder zei: 'Dag jongen, wat ziejewit. Eet je wel goed?' Ik antwoordde dat de was in degang stond. `Blijf je eten?' vroeg ze. Ik pakte mijn shagen begon een stickie te rollen. Mijn moeder keek mijaan, ze begon een beetje te beven en zei met ingehou-den, trillende stem: `Je gaat bier toch niet van die siga-retjes roken? Straks hebben we de politie over devloer... Je bent toch niet verslaafd? !'

Ze ging op haar knieen voor me zitten, keek mijoversentinienteel aan en smeekte met tranen in haarogen: `Jongen, als je er helemaal aan verslingerd bent,zeg het me dan. Dan kunnen we hulp zoeken. In gods-naam; zeg het mij, ben je d'r helemaal aan ver,slaafd... ? !'

1k likte mijn stick dicht en keek naar mijn moeder:`Mens, doe een beetje normaal. 'k Zit toch geen smackte stouwen? Wat voor jou Maggi is, is voor mij stuff.'

`Ik begrijp die taal niet meer van jou, jongen...'`Ik bedoel dat ik toch niet zit te spuiten.'`Je wilt me toch niet vertellen, jongen, dat je ook al

met naalden in je armen zit te prutsen?'`Hier niet, als je me goed begrijpt.'`Dus bij die vrienden van je doe je het wel?'`Ik probeer ervan of te komen; daarom rook ik nou

65

stuff, "hasjisch" noemt jouw Telegraaf dat. Kan d'rgeen koppie koffie van af?'

Mijn moeder sjokte naar de keuken. Ik nam een paarforse blows en begon de staartklok leuk te vinden. Opde wijzerplaat zag ik leuke prentjes; de wijzers die erheel, heel langzaam overheen bewogen, maakten hettot een psychedelisch tafereel. 1k riep naar de keuken:`Die klok is te gek, ma! Die moet je nooit wegdoen.'Ik hoorde nets uit de keuken. 1k liep erheen, deed dedeur open en zag dat mijn moeder stond te huilen methaar handers op de rand van de spoelbakken.

`Hee, ma, anything wrong?'Ze schokte helemaal. Ik pakte haar bij de schouders

en keerde haar naar mij om. 'Ili moist wel dat je de ver-keerde kant op zou gaan. Toen je vroeger bier op zol-der maar van die harde rock 'n' roll-muziek zat tedraaien, dacht ik wel een.s: die j ongen zit zichzelf tehersenspoelen. Altijd maar die Elvis Brothers... of hoeheet-ie ook weer.'

‘Je hebt Elvis Presley en de Everly Brothers.'`Dat doet er ook niet toe. Is het zo'n rotjeugd ge-

weest? Zo rot dat je aan dat spul verslingerd moet ra-ken? We hadden toch goed te eten. Of niet soms?'

Tat doet er allemaal niet toe, mens. Jij zit biermaar op je burgerlijke krent naar de televisie te loeren,in de TRO s-Kompas te bladeren en dat plaatselijke kut-krantje te lezen. Weet je wel wat er godverdomme al-lemaal in de wereld aan de hand is? Heb je wel eensvan Vietnam gehoord? Duizenden jagen die kloteAmerikanen er per dag over de kung. Onschuldigeburgers.'

`Ze zijn nu toch aan 't onderhandelen? Die Kissingerlijkt me een nette man. Moet ik soms de hele dag aan

66

de ellende op de wereld denken? Heb ik soms al nietgenoeg ellende meegemaakt?'

Ik liet haar schouders los. Tuitte mijn lippen vlakvoor haar ogen en zei in kort afgebeten zinnen: 'Webeginnen niet over de oorlog, he? We houden nu evende donkere kelders, dat hok boven de schuifdeuren enhet vechten op leven en dood voor een aardappel voorons. We leven in een tijd die jij vrede noemt, maar ikde Derde Wereldoorlog. Jij voelt je misschien bevrijd,maar ik ben bezet.'

Mijn moeder rommelde wat met het koffiezetappa-raat. 'Doe maar een schepje extra, slappe troep zat van-daag de dag,' beet ik haar toe.

`Het geld groeit mij niet op de rug,' zei ze en veegdeeen paar tranen door haar make-up.

Jij hebt je oorlog gehad, ma. Nu kom ik met de mij-ne .

`We hebben toch vrede?'Tind jij het vrede wanneer hier week in week uit

tanks door de ' straten rollen en vliegtuigen laag overhet huis suizen?'

Tat zijn gewoon oefeningen. We moeten toch pa-raat zijn als die Russen komen.'

`De Russen! Mens, je lijkt wel van lotje getikt! DieRussen liggen een paar honderd kilometer verder zichto bezatten aan de vodka, terwiji die smerige Ameri-kanen een paar honderd meter van je eigen huis deduinen aan barrels rijden met hun grote tanks.'

Taten we in de kamer gaan zitten,' zei mijn moe-der, die al op weg was. 'We hebben al bijna vijfentwin-tig jaar vrede, ik begrijp geen snars meer van jou. Hebik je al eens verteld wat je vader en ik hebben meege-maakt...'

67

`Hou godverdomme je bek, mens! leder verhaal hebje al honderdachtentwintig maal verteld. Luister nueens naar mij !'

Ze deed haar rok goed en zei bits: ‘Jij bent niet meertot oordelen in staat. Jij bent aan de drugs. Dan had iknog liever je vader; die dronk tenminste alleen maar.'

`0, ik zuip me buiten die drugs ook nog iedere avondhet leplazerus.'

Toor mij word je er niet !linker op, hoor ventje. Iliheb je in mijn armen gehad als een weerloos baasjetoen je twee maanden te vroeg geboren werd. Je hadtoentertijd helemaal geen praatjes, maar lag hulpeloosin een couveuse. Soms heb ik er spijt van dat ik je hebgrootgebracht. Je had van die mooie zwarte krullen...Die heb je niet meer omdat je haar nu zo lang is datdie er allemaal uit zijn gaan hangen... Vreselijk, datlarge vette haar, te smerig voor woorden. Hebben jul-lie daar eigenlijk wel een douche of wassen jullie jenooit? Wil je nog een sprits?'

`Sodemieter toch op met je sprits. Met je koffie. Metje rechtse gelul. Met je theekrans-praat. Met je staart-klok van een paar mine, met je Telegraaf en je heleklotezooi.' 1k trok mijn jas van de kapstok en liep deachtertuin in. Mijn moeder hobbelde achter mij aan.Vat ga je doers?' vroeg ze.

`Ik ga naar huis, weet je. Je ziet maar. Ga je maarklaar zitten te vingeren op die Kissinger.'

`Zulke vuile taal heb ik nog nooit gehoord,' riep mijnmoeder.

'Dan hoor je ze nu!'`En je was dan?'Die breng je maar naar de lorrenboer. 1k zet hier

geen poot meer over de vloer.'

68

Mijn moeder keek mij diep in de ogen. Ze slikte eenpaar keer en begon te praten: 'Ik zal het allemaal welfout gedaan hebben maar– geloof het of geloof het niet– je hebt een aardje naar je vaartje. Ik zie dat zelfdefanatisme in je ogen. Ik ken je goed genoeg om te we-ten dat als jij je kop in de wind gooit, je inderdaadlang zult wegblijven. Wat ik zeg: net je vader. Weetechter, jongen, dat het fout met je zal aflopen. Je straftjezelf er het meest mee, je...'

Ik hoorde mijn moeder al niet meer. Ik fietste doorhet laantje achter de huizen van achthonderdduizendgulden per stuk terug naar mijn vrienden. Mijn moe-der zou ik een tijd niet zien. Eindelijk had ik mij los-gemaakt van mijn reactionaire wortels.

*

DE WEKEN NA DE BREUK MET MIJN MOEDER VOELDE

ik mij `niks lekker' (citaat van mijn moeder). Ik lag opbed te denken. Polly zei, toen ik naar de Doors lag teluisteren: 'Is er wat? Je ligt er als een zombie bij. 'Si-rius las in een Aula-pocket over iets sociologisch. Hijkeek op. 'Het is gekomen nadat hij bij zijn moeder isgeweest. Laat hem maar, Polly. Hij moet die breukeventj es verwerken.'

`Ik ga morfine halen,' zei ik.Sirius sprong op, pakte mij bij een truipand beet en

sprak streng: `Jij gaat helemaal geen morf halen. Ru-zie met je moeder en dan maar direct aan de needle?Wat een klootzak ben jij, zeg. Je hebt "aanmoedigingvoorwaarts" nodig en geen rotte stuff, godverdegod-ver.

`Ik ga morf halen wanneer ik dat wil.'

6g

,

Sirius pakte mij steviger vast. Ik draaide mij om engaf hem een klap in het gezicht. `Je kan de zenuwenkrijgen met dat maoisme. Al dat gelul over een stelle-tje cultuurbarbaren, duizenden kilometers verderop.Ik krijg er geen stijve pik meer van. Jij wel? 1k stap uitde partij. Ik ga hard studeren, bordenwassen en verderzien jullie maar. Dat gezeik over de Rode Rivier ensprongen voorwaarts... We hebben bier gewoon de Rijnen als je bier een sprong voorwaarts doet zit je diep inDuitsland.'

Tat land zit vol fascisten, Boudje,' zei Sirius lief.Om Polly's mond zag ik een vage glimlach. Hij keek

eerst naar het handgeknoopte tapijt en omhoog naarmij, glimlachte niet meer en zei een beetje slapjes:`Sier heeft gelijk. En wat heeft het nou voor zin om ofte geven op de partij ? We vullen Mao's ideeen alleenmaar in, gelet op onze situatie en onze mogelijkheden.Wat Tjang K'ai-sjek is voor Mao, is voor ons het cor-rupte grootkapitaal dat in Den Haag ons en de gehelearbeidersklasse zit te onderdrukken.'

`Geloof je het zelf nog, Polly?' vroeg ik.Polly antwoordde niet. Sirius' ogen schoten vuur

van kwaadheid. Hij haalde diep adem en probeerdetoen rustig te zeggen: Weet je nog hoe je Saul verket-terde? Die maakte het toen niet eens zo erg. Weet jewat jij net hebt gedaan? De poten onder de klassen-strijd en de revolutie vandaan gezaagd.'

`Hou toch eens je gereformeerde rotkop, Sier! Jul-lie houden die droplul van een Mao voor een soortGod. In wezen is het een boerenlul die omhooggeval-len is. Ik ga. Jullie zien maar.'

In het straatje waar Polly's huis stond, was het druk.Het was de straat met de meeste dancings in de stad.

70

Vrolijk geklede leeftijdgenoten stonden sigaretten teroken voor de met neon opgesierde gevels. Ik kwamniet in die danstenten. Ze waren speciaal ingericht omjonge mensen het geld uit de zak te kloppen. Ze maak-ten de jongens en meisjes daar duf met consumptie-muziek van Ekseption, Ten Years After en ShockingBlue. De Stones en de Pretty Things werden er niet ge-draaid. `Dat komt omdat die dancingeigenaren bangzijn voor de revolutie en de implicaties van de klassen-strijd,' had Sirius eens verteld.

Ik liep de stad uit en probeerde zo dicht mogelijkfangs de rivier te blijven. Het gekabbel van het watermaakte mij nog triester. Bij de houtzaagmolen ging ikaan de walkant zitten. a had geen zin weer in links;ik wilde alleen nog maar een vriend en met hem...

`Boudj(56, Boudj66!' galmde het over het water.`BoudjO15, Boudj66!'

Het was de stem van Sirius. Waar ben je, gore Mao-hater? Je moet onmiddellijk met Peking bellen. DeVoorzitter is des duivels. Je bent besteld op een specialepartijcomitevergadering in de Hal van het Volk. Boud-j66! Waar zit je, reactionaire puistenkop?'

`Hier!' brulde ik.Een minuut later zat hij naast mij. `Je bent aan het

flippen op de hele handel, he?' fluisterde hij. Hij legdeeen arm over mijn schouder. Ik trilde over mijn helelijf.

`Ik heb echt morf nodig, Sier; sorry hoor, van wat ikzei over de Voorzitter, maar ik ben helemaal aan hetdoorflippen de laatste weken. 1k silk van alles, geef dehele dag over en voel me helemaal crazy...'

Wlisschien moeten we een psychiater voor je zoeken.Je schijnt er eentje te hebben in de stad die op ooze

71

partij stemt. Hij komt wel eens op de stadsvergaderin-gen. Maar daar kunnen we morgen pas Haar toe. Zul-len we nu naar Release lopen? Misschien kunnen zedaar wat voor je doen.'

`Hoe kan dat nou, kloot! Daar werken we zelf. Jekunt toch niet als hulpverlener om hulp gaan. vragen?Dan sta je voor joker!'

Daar zit wat in,' meende Sirius, die dromerig overhet water keek. `Gaat het echt niet, Boudje?' vroeg hij.Hij streelde het haar uit mijn ogen.

`Nee, Sier. Als ik een pistool had, knalde ik mij doorm'n kop.'

`Misschien moeten we naar het ziekenhuis lopen. Deafdeling Acute Geestelijke Gezondheidszorg is altijdopen.'

Met stemverheffing zei ik: 'Ik ga niet naar een. gek-kenhuis. Denk je dat ik me nog eens laat opsluiten?Ik dacht dat jij een vriend was.'

‘Dat van vroeger heeft er nets mee te maken, Boud-je.' Sirius trok mij omhoog en we liepen naar het zie-kenhuis. Bij de slagboom werd ik bang. Het was nogmaar tien jaar geleden dat ik opgesloten zat in eenBrabants jeugdpsychiatrisch ziekenhuis.

`Niet bang zijn,' troostte Sirius, 'alles is nu veel mo-denier en progressiever.'

Ik werd bevoeld, beklopt en bemeten. `U bent fami-lie?' vroeg een zenuwdokter.

`Nee. Ik ben zijn vriend,' antwoordde Sirius.`0, homofielen, zo gezegd. In die kringen kom je

vaak neurotische en psychotische trekken tegen. Magik vragen: viert u uw geaardheid op elkaar uit?'

Sirius slikte even. Leek kwaad te worden, hersteldezich snel en zei: `Soros.'

72

De dokter keek mij eerst onderzoekend aan en wend-de daarna zijn hoofd naar Sirius: 'Ow vriend is behoor-lijk over zijn toeren. Het is het beste wanner we hemeen paar daagjes bier houden. Een slaapkuurtje zouhem geen kwaad doen.'

`Ik kom morgen naar je kijken.' Sirius likte mijn ge-zicht helemaal af. Mij duizelde alles. Een zuster duw-de een bed vooruit dat steeds dichterbij kwam.

*

EEN DOKTER DIE UIT ZIJN MOND RIEKTE STOND OVER

mij been gebogen. Een zuster trok aan de dekens. Siriusleunde tegen een muur en glimlachte. De dokter voeldeaan mijn pols, de zuster schikte een bos paarse bloe-men. 'Die heeft uw vriend meegenomen,' zei ze. Siriusknikte. De dokter maakte een aantekening op een lijst,ging aan het voeteneind van het bed staan, hield metzijn handen in een v-vorm de stang vast en sprak na-denkend: `Misschien moeten we er nog een paar daag-jes achteraan plakken. Uw toestand is een stuk beter,maar het kan nog beter.'

`Hoe lang heb ik geslapen?'`Vier dagen,' antwoordde de dokter.`Ik heb honger.'`De zuster zal wat voor u halen. U kunt nu een kwar-

tiertje met uw vriendje babbelen.' Dat `vriendje' en`babbelen' ergerde mij. Luid riep ik: `Sier, lekkere hol.-maat van me, kom je even lullen!' De dokter fronstezijn wenkbrauwen en verliet met de zuster de kamer.

Sirius kuste mij. `Je smaakt naar ziekenhuis,' klaag-de hij en schoof een stoel naar mijn bed. Ten je goeduitgerust?'

73

Weet ik veel. Wat hebben ze precies met me ge-daan? De hoeveelste is het vandaag?'

Sirius noemde de dag. 'Dan heb ik de stadsvergade-ring gemist en mijn dienst bij Release...'

Sirius stelde mij gerust: `Hou je sjakies. Alles is ge-regeld. Als je weer zo begint, lig je bier over een paardagen weer. Op de stadsvergadering was niks bijzon-ders. Je Release-dienst heb ik overgenomen. We had-den nauwelijks clienten. Aileen een oud rechts wijf datdoor het energiebedrijf was afgesloten. We hebbenniets voor haar gedaan; ze moest eerst beloven om vanpolitieke kleur to veranderen voordat we haar wildenhelpen. Dat deed ze niet. Dus zal ze nog wel zondergas en licht zitten.'

`Heel tof gedaan,' zei ik opgewekt. 'En het stencil-werk?'

`De stencils tegen de opvoering van The boys in theband zijn klaar. Die delen we volgende week in deschouwburg uit. Een krant heeft gebeld. Of je gein-terviewd wil worden over dat toneelstuk. Wat je nuprecies tegen dat stuk hebt...'

Ik onderbrak Sirius: `Omdat het godverdomme eenstelletje nichten laat zien a la Albert Mol. Nichtenmoeten geen roze lachebekjes zijn, maar strijdbare,linkse mannen!'

‘Je hebt natuurlijk ook van die wijvige types...'`Juist, ja. Die moeten uitgeroeid worden. Daarom

moeten we actie voeren tegen dat toneelstuk van die...Hoe heet-ie ook weer?'

`Mart Crowly,' antwoordde Sirius met een beetjevermoeide stem. `Maak je nou niet zo druk. a ga heuswel mee stencils uitdelen, maar nu moet je je niet weerzitten opnaaien.'

74

`Zijn jullie nog met het Homoseksueel Danspelotonaan de gang geweest? Zouden jullie niet bij het corpsgaan swingen?'

`Hebben we gedaan. Ze hebben Bruno een stuk bier-glas in zijn gezicht gedrukt. Drie hechtingen. We zijnnog bij de politie een klacht wezen indienen, maar diezeiden: "Julie zoeken het zelf maar uit." '

`Bij de politie wezen klagen?' snauwde ik. Ik kloptemijn kussen op en staarde Sirius aan. 'Zijn jullie echtbij de politie wezen klagen? Julie lijken wel joden dieeen klacht indienen bij kampbeulen! Hoe kun je nounaar de politie stappen; jullie zijn van god los. Kloot-zakken !'

`En wie ligt er bier to genieten van de burgerlijkegezondheidszorg?'

De deur ging open. De zuster kwam birmen met eenblad waarop twee bananen en een sinaasappel lagen.`Wil het bezoek afscheid nemen?' vroeg ze op routine-toon.

`Ik geloof mijn oren niet,' lachte Sirius.Wat gelooft u niet?' vroeg de zuster.`Dat u "wil het bezoek afscheid nemen" zegt; ik

dacht dat dat taal uit goedkope boekjes was. Hihi!'`We zeggen het altijd,' sprak de zuster. Ze zette het

blad neer op het nachtkastje naast mijn bed.`Wilt u dat ik de sinaasappel voor u pel?'`Dat zal ik wel voor hem doen,' bood Sirius aan.`Ik had u gevraagd of het bezoek afscheid wilde ne-

men, meneer.''Ik zal het aan 't bezoek vragen,' giechelde Sirius.

Hij kwam tussen de zuster en mij staan, zoende mijhartstochtelijk en keerde zich triomfantelijk naar haarom: 'Het bezoek heeft afscheid genomen.'

75

Met grote stappen verliet hij de ziekenkamer. Dezuster ging op een stoel zitten. Onder het pellen mom-pelde ze: 'El mag mij nergens mee bemoeien, maar ikbegrijp homoseksuelen met. Zo'n knappe jongen alsuw vriend zou toch zo een leuk meisje kunnen krijgen.'

`Hoe lang moet ik hier nog liggen, zuster?'`Dat moet u de dokter vragen. a geloof dat ze er-

over denken er nog een slaapkuurtje bij u aan vast teknopen. Wilt u wat te lezen hebben?'

`Hebben ze bier tijdschriften?'`0 gut, van alles. De Panorama, Kuifie, De Tele-

graaf...'`Die kutbladen stopt u maar in uw reet.'`Nou zeg! Wat is dat voor een taal. Die hebben we

bier niet graag,' zei de zuster die een blos op haar ka-ken kreeg.

`De Waarheid heeft u zeker niet?'`We zijn een neutraal ziekenhuis, dus verstrekken we

geen communistische literatuur,' sprak de zuster. `Ge-niet u maar van uw rust.' Ze keek mij onderzoekendaan, pakte de deurklink en kloste weg door de gang.

`Alsof De Telegraaf neutraal is! Stelletje pershoe-ren!' brulde ik. De zuster kon mij al lang niet meerhoren. A gooide de dekens van mijn bed, sprong uitmijn hoge ledikant en zocht naar mijn kleren. Ik vondze – netjes opgevouwen. – in een kast. Nadat ik mij aan-gekleed had, haste ik met de pen die aan het dagrap-port hing, achter de opmerkingen: 'Exhaustio; hypo-manie; intoxicatie; morf; haschisch; neuroleptica etpsychodysleptica' de woorden: `Jullie zijn vergiftigddoor de fascistische pers en het rechts medisch-psychia-trisch syndicaat. KANKERBAKKEN!'

Ik deed het raam open en Rep over de grasvelden,

76

die tussen de paviljoens lagen, naar de uitgang van hetziekenhuis. Sirius stond daar op me te wachten.

`Ik wist wel dat je zou komen,' zei hij. Hij gaf mijeen hand. We liepen achter het station langs naar Pol-ly. `Ik heb zin in een forse blow, Sier,' herhaalde ik.Sirius haalde een enorme joint uit zijn jaszak. Op detrappen van het station begon de wereld aangenaam tezweven. `Dit is toch veel gezonder dan pillen?' Siriusknikte en inhaleerde heel, heel diep.

*

HET WAS WEER BENS ZO 'N AVOND BIJ POLLY IN ZIJN

huisje. 'Brown sugar' van de Stones, potten vol koffie,thee, weed en stripverhalen. Er werd op het raam ge-kiopt en we zagen Karola. Achter haar zagen we eenkop met enorm veel blond haar. Toen Karola binnenwas gekomen, stelde ze de bos blond haar voor: `Dit isAlexander-Adolf. Hij studeert in Engeland en we doershet met elkaar.'

`Nou, we weten direct alles,' zei Sirius.Alexander gaf ons allemaal een eeltige, harde hand

en mompelde: `Noem me maar Dolf.'We waren een beetje verbaasd. Karola kenden we

al lang, we hadden allemaal wel eens min of meermet haar in bed gelegen, maar we wisten eigenlijk nietbeter dan dat ze het op verhoudingsbasis deed met GerVerberg. Karola kon blijkbaar onze gedachten lezen,want ze zei: `Ik heb nooit eerder over Doif gepraat,maar hij is mijn enige echte lief de. Hij doet in niks aanmijn moeder denken.'

`En dat is alles?' vroeg Polly ongelovig.‘Wat zou er meer moeten zijn?' snauwde Karola.

77

`Doff is ideologisch goed onderlegd. Dus dacht ik: ikneem hem eens mee. Hij weet veel van het commune-leven in Duitsland en Engeland – hij heeft daar in eenaantal leefgemeenschappen gezeten – en misschienkan hij jullie van dienst zijn bij de communeplannen.'

‘Daar komen geen wijven in,' sprak Sirius geschrok-ken.

`0,' zei Karola teleurgesteld. 'En willen jullie nu ookniet met Doll praten? Hij heeft contact gehad met allegrote Duitse en Engelse revolutionairen en heeft inde meidagen in Parijs op de barricaden gestaan.'

`Na het uitbreken van de opstanden was ik er ook,al was het twee weken later,' zei ik trots.

`Juist. Dat bedoel ik: salonrevolutionairen. Meedei-nen op de successen van neergeknuppelde studenten...,revolutietoeristen..., wie van jullie heeft er wel eenseen echte lange lat in zijn nek gevoeld?' Voor het eerstzei Doff wat. Hij wees ons pijnlijk op ons gebrek aanintemationale durf en solidariteit.

`IlK heb anders een knuppel in mijn nek gehad bij debezetting van het Mexicaanse consultaat in Amster-dam,' probeerde ik.

Doff grijnsde. 'Van die softe politieknuppeltjes inAmsterdam? Dat is aaien vergeleken bij het Parijse ge-beuk. Gebroken ruggen, fracturen die nooit meer gene-zen; hebben jullie die wel eens gezien? Bloed dat uitjonge studentenlijven spuit? Gifgas in je ogen zodat erwel honderd Parijse studenten nooit meer enig licht inde ogen zullen zien? Honden die je kuit helemaal weg-bijten? Martelingen in gevangenissen die op luguberegrotten lijken? Hebben jullie Habermas en Adornobestudeerd? Heeft iemand wel eens een blik geslagenin A domo's The authoritarian personality?'

78

Het enige dat ik wist, moest ik direct kwijt: 'DieAdorn is toch een Duitser, lees jij hem in vertaling?'

Doll keek mij triomfantelijk aan: `Dit bedoel ik nu:domheid en toch de bek opentrekken. Adorn schreefdat boek, toevallig, met anderen in het Engels. Gesno-pen?'

1k gruwde van het laatste woord, maar was onder deindruk. Polly en Sirius zaten al lang ademloos op hetbed naar Dolf to kijken. Hij rookte een onbekend merkshag, gebruikte vreemde, ons onbekende, woorden enmaakte – eerlijk is eerlijk – indruk. Hij zette zich ookneer, luisterde naar de muziek en schudde vaag vannee. `Leuk hoor, die Stones, maar kennen jullie JesseWinchester? Die is de absolute top in de undergroundvan de Verenigde Staten. Een fascistenland – begrijpenj-ullie mij goed – maar een land met een uitstekend ge-organiseerde hard-core revolutionaire kern die die ge-richte agressie tegen het nazistisch staatsgeweld nietschuwt. Die Jesse Winchester is naar Canada gevluchtomdat hij niet vechten wil, en kan in Vietnam. Top-j ongen in de beweging daar!'

Doll haalde een bruin elpeehoes uit zijn tas en natien minuten waren we plat. We hingen aan Dollslippen. Hij mompelde weliswaar moeilijke zinnen,maar was uit het allerjuiste hout gesneden. We haal-den op zijn verzoek een fles jenever en zorgden ervoordat Polly haar niet in handen kreeg. Doll dronk glasna glas. We merkten echter niks van verslappendetheorievorming, dronkenschap of afnemend fanatisme.Karola keek hemels naar Dolf en of en toe naar ons.We begrepen de bilk in haar ogen heel goed: ze hadons een soort Messias gebracht, niets minder dan eenIdeologische Heiland, die, tot ons allergrootste genot,

79

hele passages van Mao in het Engels kon opzeggen en.vooral Voorzitters Talks at the Yenan Forum on litera-ture and art – tot mijn zeer grote genoegen – prees.Dolf mocht dan geen gezellige man lijken, hij beweer-de toch maar dat 'Het rode boekje (dat hij overigenssteeds consequent Quotations from the Chairmannoemde) natuurlijk maar een keuze was uit het gigan-tische werk van de Grote Roerganger' en dat we `zekerniet Ho Chi Minhs On revolution moesten versmaden'.

Om twee uur begon Karola aan Dolfs arm te trek-ken: 'We moeten naar bed, liefdeskameraad. Morgenstaat de klassenstrijd vroeg voor de deur.' We vondenKarola's vraag – toen – helemaal niet vreemd. Integen-deel: we waren j aloers op haar dat ze zo'n man de haremocht noemen. Dolf bromde nors: `Effe je bek hou-den, graftrut. Je hoort toch dat ik deze marxistischeamateurs de V erelendung zit uit te leggen? Ms je moebent, schuifel je maar naar huis; hondelullen zat.'

Dolfs grofheid was evident, maar Karola bleef hem,knikkebollend, bewonderend aankijken. Wij luisterdenonafgebroken naar Dolf. Om vier uur in de ochtendmeende hij – Polly had op ingenieuze wijze een paarglaasjes jenever gestolen – dat, als wij een communemoesten beginnen, hij onmisbaar zou zijn. We kniktenbevestigend alsof ooze levens ervan afhingen: `Natuur-lijk Dolf, zonder jou doen we niks. Wanneer praten weverder?'

`Morgen, zeven uur sharp,' antwoordde hij resoluut."s Ochtends of 's avonds?' vroeg Sirius voor de grap.`Zeven uur. Ik zei toch geen negentien uur?' baste

Dolf spijkerhard en verliet vervolgens met Karola hethuis.

We keken elkaar aan en waren dolgelukkig. Vat

8o

voor de klootzakken Jezus is, is Dolf voor ons,' sprak ikopgewonden. 'Ik ben dronken,' zei Polly met dubbeletong. `Je overdrijft een beetje, maar het is een moord-gozer,' meende Sirius. 'We gaan volgens mij de heil-staat binnen,' juichte ik. Sirius zuchtte en zei: 'Ik gaslapen, ik wil er nog eens een nachtje over slapen. Dathet een maoist is van grote klasse staat vast.' - 'VanDoff krijgen we nooit spijt,' jankte ik bijna. Polly kots-te het binnenplaatsje vol.

*

NA EEN PAAR WEKEN WAS DOLF NIET MEER WEG TE

slaan uit ons gezelschap. Hij deed verhalen over het re-volutionaire leven in bijna alle Westeuropese hoofdste-den. De relatie met Karola had hij plotseling verbroken.Ze was naar zijn mening `eigenlijk een rijkeluistrut'. Hijhad Danny (Cohn-Bendit) persoonlijk gesproken, diehem in Parijs had gezegd dat Doff 'un grand theori-cien' was, hij had via-via contact gehad met Che, enTheo (Adorno) had hem gezegd dat als hij een baanzocht, hij zó kon beginnen in Frankfurt. Eigenlijk -beweerde Dolf - zat Theo om hem te springen en hadslechts een feit hem ervan afgehouden aan de JohannWolfgang von Goethe-Universitat, direct onder Theo,assistent-hoogleraar te worden: de klassenstrijd in Hol-land moest nog even geklaard worden.

We behandelden Dolf als een koning. We schonkenzijn thee in en haalden zijn pantoffels als hij `thuis'kwam. Dolf droeg pantoffels; dat vonden wij eerst raar,zo niet burgerlijk, maar nadat Doll ons een uur collegehad gegeven over de ideologische voordelen van depantoffel, vonden wij het huisschoentje helemaal niet

81

vreemd meer. De Chinezen droegen ze thuis ook, wezouden met bepantoffelde voeten aansluiting krijgenbij de gewone (`maar in wezen helemaal niet "gewo-ne", de werkers zijn de paarlen van ooze natie') men-sen en zodoende zaten we vier weken na Dolfs komstin ons leven 's avonds allemaal gezellig, met pantoffelsaan, naar hem te luisteren.

Op kerstavond — we hadden de vermoeiende discus-sies over wel of niet Kerstmis vieren achter de rug —luisterden we naar een elpee met Vietnamese strijdlie-deren, toen er geklopt werd op het raam.

`Gaddamme, zal je zien: hebben ze ons bij Releasenodig,' vloekte Sirius.

`De ellende gaat voor het werkvolk ook door opkerstavond,' brieste Doff. 'Het yolk wordt op geen en-kele dag voor de fascistische knoet gespaard, als Relea-se ons nodig heeft, gaan we aan de slag.'

`Jij zet er anders nooit een poot,' zei Sirius.le hebt denkers en doeners nodig. Jullie dOen. 1k

onderbouw het marxisme-leninisme met valide theo-rievorming,' doceerde Doll.

Wie staat er op het raam te rammen? Zullen weeerst niet eens even kijken voordat jullie een boomgaan opzetten over premaoistische tactieken in negen-tiende-eeuws Mantsjoerije?' merkte Polly praktisch op.

We keken naar het raam en liepen dichter naar destraatkant toe. 'Er staan drie neusjes op het raam. ge-drukt. Ach jee, zwervers. Toch een beetje Kerstmis,'sprak Sirius en in zijn stem klonk oprechte sentimenta-liteit door.

Tan natuurlijk ook een B v p-truc zijn,' suggereerdeDolf die het wantrouwen ongeveer had uitgevonden.Zo meende hij met grote stelligheid dat zijn telefoon

82

werd afgeluisterd door het 13 v p-c IA-syndicaat. Hoewelwij hem graag wilden geloven, hadden wij het toch eenbeetje moeilijk met zijn afluistersyndroom. Doll hadimmers op zijn kamertje geen telefoon en Polly's huis-je was evenmin aangesloten op het openbare telefoon-net.

'Ili ga buiten kijken,' besloot Polly. Hij opende dedeur en even later stonden een vrouw en twee kinde-ren in het piepkleine halletje.

`Ze hebben geen huis,' zei Polly.`Wat stemt u?' vroeg Doff aan de vrouw.`Hoe bedoelt u?'`Waar staat u politiek?'`1k sta op straat.'`En nu binnen,' concludeerde Doll lollig.De vrouw, die in allerlei vreemdsoortige kleren ge-

huld was, pakte zichzelf uit en sprak met een onbe-stemd accent: 'Ik ben communist.'

`Mao-aanhanger of Rusland-fascist?' mitrailleerdeDolf.

`U denkt toch niet dat ik gek ben? Een beetje wensmet verstand in zijn kop staat achter de Voorzitter.Rusland! Daar hebben ze van het socialisme een mon-ster gemaakt. Ik ben in China geweest en heb daar,driemaal om precies to zijn, gezien hoe Mao zijn landverheft...'

`Het is niet waar! Helemaal in China? Peking?' gil-den Polly, Sirius, Doff en ik door elkaar.

`Peking is aardig, maar de grote commune-experi-menten random Shanghai zijn een stuk belangwekken-der...'

`13 bent Chinese?' onderbrak Doll, die van opwin-ding bijna dubbelsloeg. We keken goed naar de vrouw

83

en zagen dat ze inderdaad een wat gele huidkleur had.`Jongens,' zei Doff, `nets is toeval; onze kerst kan

niet meer kapot.'`Ik dacht anders dat we die niet zouden vieren,' zei

ik langs mijn neus weg.`Ik heb Chinees bloed, ja. Ili ben in Indonesia gebo-

ren en door mijn man, een Pool, gisteren uit huffs ge-trapt. Hij is cPN-kamerlid en staat helemaal achterRusland. Ik kon daar gewoon niet blijven, ook al hadhij mij niet de deur gewezen. Ili hoorde dat jullie poli-tiek zuiver op de graat zijn en daarom dacht ik dat ikmisschien hier met mijn kindjes een paar daagjes on-derdak zou kunnen vinden,' legde de vrouw uit. Haarnaam noemde ze ook: Lideke.

'Korn binnen, kom binnen,' slijmde Doff, 'het slapenis geen enkel probleem. We gaan toch geen trouw par-tijkader de koude decembernacht insturen. Vind jeniet, Polly?'

`Non, nee, nou... maar waar moet ik ze neerleggen?We zitten bomvol,' aarzelde Polly.

`Met z'n hoevelen zitten ze in China? Tegen hetmiljard, ik zeg maar wat? En dumpen ze zwerversdaar in zee of op straat?' sprak Doll streng.

Natuurlijk niet!' riep ik enthousiast. De `kindjes'hadden inmiddels hun kleren – die meer op lappen le-ken – uitgedaan en ik stond oog in oog met een kleinventje, dat Vid bleek to heten, en een adembenemendmooi jongetje dat de naam Dja droeg. Vid was eenspringerig, nauwelijks Chinees ogend kereltje, en Djaeen jongen van, zo vermoedde ik, ongeveer zes jaaroud. Hij had donkerbruine ogen, een allerschattigstponykapseltje en een lenig lijfje. `Geef je kleren maaraan mij,' fluisterde ik tegen Dja. Vid was al de kamer

84

binnengelopen en haalde de naald van de pick-updwars over de plaat. Dja stond naar mij te kijken envroeg, na lang nadenken: `Kun jij schrijven?'

`Dat kan ik wel,' antwoordde ik het ontroerendeventje. Ik tilde hem op, hij rook naar de hele Orient te-gelijk en ik droeg hem naar de kamer. Ik pakte eenblad papier en schreef mijn voornaam erop. 'Nu jij,'zei ik tegen Dja. Met zijn tong uit zijn mond schreefhij – aarzelend, langzaam – zijn drie letters: di a. 'Heelgoed, Dja,' complimenteerde ik hem. Hij keek naar mijop en ik voelde dat ik verliefd werd.

Ver weg hoorde ik Dolf met Lideke praten. Pollyzette thee. Sirius speelde met Vid op de vloer. Djakroop op mijn schoot, legde zijn pagehoofdje tegenmijn hals en sliep in. Hij duimde. Dja mag nooit meeruit mijn leven verdwijnen – dacht ik.

`Dit is echt te gek, boys!' gierde Dolf. `Lideke is inChina geweest. Kerstmis is blijkbaar toch ergens goedvoor!' Hij keek verliefd naar zijn Chinese heldin, Pollystond te rommelen met het theezeefje, Sirius rolde metVid, spelend over de vloer en Dja sliep in mijn armen.

*

DOLF HAD ONS DAN SNEL INGEPALMD,MAAR LIDEICE

kon er ook wat van. Drie weken nadat ze bij Polly enzijn onregelmatige bewoners was ingetrokken hoordenwij gekraak op zolder.

`Die liggen te wippen,' zei Sirius.Een jaar geleden woonde ik bier nog in mijn eentje

en nu zit ik met twee kinderen en vier volwassenen,'klaagde Polly.

`I•Tou, als die twee boven gaan trouwen, zijn we Dolf,

85

Lideke en de kinderen kwijt: dat zal wat ruimte geven.Hoeven we helemaal niet naar een ander huis. Kunnenwe gewoon hier de commune beginnen; nietwaarBoudje?'

Vat ben jij een klootzak, zeg!' Doll stond bovenaan de trap. Hij keek kwaad en liep langzaam, slechtsgekleed in een onderbroek en een gerafeld T-shirt methet hoofd van Marx erop, naar beneden.

'Had je het warm boven? Anders klaag je nogal overde tocht op zolder. Wat ik mij best kan voorstellen. Hetis per slot van rekening hartje winter,' zei Sirius terug.

'1k had het heel toevallig warm, já.'Dat krijg ik ook van het neuken...'Dolf kwam op Sirius af en sloeg hem een vuist in

het gezicht: Tat zal je niet nog eens een keer zeggen,lul. Van Lideke blijf je af.'

`Jij blijkbaar niet,' brulde ik. Direct na dit gezegd tehebben, daalde er ook een vuist op mijn gezicht neer.Nu werd het Polly te veel: 'Hee, zeg Dolf, als je biereen beetje rond komt beuken, kun je misschien maarbeter met je vriendin en haar kinderen vertrekken.'

Dolf antwoordde, zeer tegen zijn gewoonte, niet opwat Polly zei. Hij wist natuurlijk ook heel goed dat Li-deke en haar kinderen afhankelijk waren van eenslaapplaats in Polly's huisje. Dolf, Sirius en ik haddennog een eigen kamertje in de stad, maar Lideke en dekinderen zouden dakloos zijn zonder Polly's huis.

Sirius en ik wreven in ons gezicht. Het deed pijn.We keken elkaar aan; Sirius stond op en zei: 'Polly, ditgaat ons te ver. Maoisme, yes, maar zo'n dictator overde vloer die op ons los ramt... Je bekijkt het maar; hijeruit of wij, nietwaar Boudje?'

lk knikte. Sirius had weliswaar ongevraagd voor mij

86

gesproken, maar ik was het helemaal met hem eens envoegde eraan toe: Ten paar weken geleden was hetnog leuk bier. Met die klote Doll is de sfeer snel ver-pest. De kindjes zijn lief en Lideke gaat ook nog wel,wat denk je eigenlijk wel, DoID'

Er gebeurde iets in Doffs gezicht dat ik in de tijd nadeze gebeurtenis nog vaak zou zien. In zijn gelaatsuit-drukking kwam plotseling iets `soepels' ; Dolf vertoon-de tact en ging zitten: 'Het spijt mij, kameraden. aben te ver gegaan.'

Sirius en ik gingen ook zitten en Doll vervolgde zijnbetoog dat meer dan een uur zou duren. Hij verklaardedat hij spijt van zijn agressie had, dat hij inderdaadmet Lideke vrijde. We hadden wel met elkaar afge-sproken intern geen relaties aan te gaan omdat onzeeerste optie het geluk van de arbeidersklasse was, maarin zijn geval lag het toch net iets anders. Hij droeg alzoveel jaren de last van de klassenstrijd in bijna heelWest-Europa zodat hij emotioneel moest kunnen af-reageren..Verder kwam hij met Lideke tot zulke goedegesprekken over haar bezoeken aan China en haar ge-sprekken met hoge partijleiders. Nadat Doll de Mao-Lideke-China-neukconnectie had uitgelegd, stond Li-deke plotseling ook in de kamer. Ze ging wat zenuw-achtig van het ene been op het andere staan. `Ik benhelemaal nooit in. China geweest,' zei ze.

`En dat heb je ons verteld!'Oat is waar. Ik wilde graag bij jullie in een commu-

ne; ik dacht dat het met wat gelieg beter zou lukken.'`Dat is 66k waar; je hebt zelfs een verhouding met

onze ideologische leidsman,' sprak Polly op snerendetoon.

`Lidekes eerlijkheid waardeer ik nog meer dan an-

87

ders,' juichte Dolf, die op alles een ideologische oplos-sing vond.

De hele nacht bleven we met elkaar praten. Wewerden stoned, zeiden dat we van elkaar hielden enook Doll scheen vervuld van geluk. Hij keek echter watvies toen ik Sirius hartstochtelijk began te zoenen.Toen ik dat zag, wierp ik een gemene bilk op hem:‘Lideke en jij kussen natuurlijk niet in bed.' Lidekehaalde Dolf aan en we waren allemaal weer gelukkig.Polly zag om drie uur in de nacht zijn kans schoon enriep: qk ga drank halen!' We waren zo gelukkig datwe er niet eens tegen protesteerden. Polly haaldedrank, we werden vreselijk dronken en namen een helereeks besluiten die niemand zich de volgende middagmeer herinnerde; behalve Dolf. We zouden op zeerkorte termijn een huis kopen in een arbeiderswijk ende commune De Rode Engel vormen; Doff zou formeelhet ideologisch hoofd worden – maar dat wel in eendemocratische context –, de ki-nd.eren zouden dezeliderechten en plichten krijgen als de volwassenen, nieuwerelaties moesten aan de huisvergadering worden voor-gelegd, behalve die van Dolf en Lideke, want die be-stond immers al... En zo stonden er nog enkele tiental-len punten op de lijst.

Twee maanden na het ronddelen van de lijst, had-den we kennis gemaakt met een stokoude, homosek-suele advocaat, die in een provincials krant had ge-staan omdat hij aan scheurbuik leed en die ons aan eenlouche makelaar hielp en zelf garant zou staan voor dehypotheek. Dolf had ook al een huis gevonden. Hetstand in een vervallen arbeidersbuurt en bevatte drieetages. Op de parterre woonde een oude man die onstwaalf gulden huur in de maand zou betalen en de eer-

88

ste etage plus de zolder zouden wij bewonen.Vooral Dolf was dol op de oude man – hij had in een

loodfabriek gewerkt en was dus naar Dolls smaak eenvolbloed arbeider – en ons ideologisch hoofd stelde voordat wij hem `opa' zouden noemen.

Tweeeneenhalve maand na Dolfs lijst, stond ik teverven in de grootste kamer van ons nieuwe huis. Hetzou mijn kamer worden omdat ik nu eenmaal de mees-te boeken had en die moesten toch ergens staan, maartevens werd besloten dat mijn kamer ook eetkamer zouzijn. Op een mooie voorjaarsmorgen verfde ik het pla-fond spierwit. Ik stond hoog en wankel op de ladder.Buiten speelden armoedige kinderen in een somberestraat die werd gemarkeerd door een enorme, verroestegascilinder. Opeens voelde ik tranen in mijn ogen op-wellen. Ik begon verschrikkelijk te janken.

Dolf kwam binnen, hij keek mij nauwelijks aan enfilosofeerde: `Begrijp ik heel goed, dat janken. Ik moestgisteravond ook snikken toen ik stond te zagen. Je bentzo dicht bij de arbeiders, als je de harden laat wappe-ren... Daar moest ik ook van snikken; hindert niks, ka-meraad!'

Ik moest helemaal niet huilen van het handenwap-peren. Ik voelde een groot verdriet; ik was tot de slot-som gekomen dat ik een foute beslissing had genomen.Ik was diep in mezelf helemaal geen maoist en hoordeniet in een commune. Helaas: er was geen weg terugweer.

*

HET HUIS HAD GELUIDEN; GELUIDEN DIE MU NIET

bevielen. Ik sliep voor de eerste keer in het commune-

89

huis en hoorde door de dichtgetimmerde suitedeu-ren keen hoe Sirius zich omdraaide, hoe Doll Lidekebeklom en Polly – die achter een gordijn op zolder opzijn bed lag – rochelde. Aileen de jongetjes waren nietto horen, die droomden diep verder in hun stapelbeddat in een klein, broeierig kabinetkamertje stond.

Ik hoorde onbekende straatgeluiden en zag door dedunne gordijnen het vaalgele licht van een armoedigegloeilamp in een verwrongen lantaarnpaal schemeren.Oude auto's schoven door de straat, een echtpaar vanzeven huizen verder schold in het portaal van hun wo-ning. Later gooide de echtgenoot zijn vrouw het huisuit. Er Monk gerinkel van aardewerk en pannen.

1k bleef een uur liggen luisteren. Dronken mannenslurpten bier; de flessen sloegen ze stuk tegen ooze mu-ren. Sirius hoorde ik uit zijn bed stappen. 'Boudje,'fluisterde hij even later door een spleet in het beschot,`mag ik even bij je in bed komen liggen?'

`Tuurlijk, Sier.'Sier kwam binnen en kroop naast mij. Hij was warm

en rook fris. Hij nam mij in zijn lange, buigzame ar-men en zei: Wat een gerinkeldekinkel bier op straat.Ik word er een beetje gek van. Het lijkt wel of we in desloppen van Chicago woven. Heb je er onlangs datstuk in De Waarheid over gelezen?'

Ik knikte.Waarom antwoord je niet?' vroeg Sirius.'Ik knikte toch?'gat kan ik niet zien in het donker, gekkie.''Ik geloof niet dat ik bier ooit gelukkig kan worden.'`Ach WI, het komt wel goed. Je hebt mij toch?'

troostte Sirius. Ik kroop nog dichter bij hem en voeldetranen in mijn ogen opwellen.

90

`Moet je huilen?' vroeg Sirius.`Ben je besodemieterd! Als ik bier in mijn bed lig te

luisteren naar die, geluiden van arme arbeiders, onder-drukking en kapitalistische drankzucht, hoe zou ik danom een beetje zelfmedelijden verdriet kunnen hebben!'

'Aileen je dat nou?' giechelde Sirius.Ik begon te snikken. Sirius kuste mijn ogen, haalde

mijn haren uit mijn gezicht en zei alleen maar: 'Easy,Oh, easy.' Toen bij het tientallen keren gezegd had,vloog de deur open. Het licht ging aan en Dolf stondop de drempel met een vuurrode kop.

We gingen rechtop in bed zitten en Sirius mompel-de: Wat heb jij een afgeneukte kop.'

Wat doers jUllie bij elkaar in een nest?' riep Dolf.Tiggen,' zei Sirius snaaks.`We hebben elkaar anders beloofd geen onderlinge

relaties te beginners, behalve dan wanner een relatienoodzakelijk voortvloeit uit een noodwendigheid inde gedachte en idee van de klassenstrijd. Lideke en ikzijn een ander geval. Wat liggen jullie daar godver-domme met zijn twee?'

‘Noodwendigheid in de gedachte en idee van deklassenstrijd, zei je? Kun je even uitleggen wat je daar-mee bedoelt. Het is namelijk nogal laat in de nacht,Dolf,' zei Sirius terwiji bij een shaggie begon te rollen.

Ili droogde mijn tranen aan het laken of en schoofwat in bed op en neer. 'Sirius en ik hebben toch nogwel een beetje recht op privacy, Dolf ?' vroeg ik.

`Houd toch op, tranende mie! Waarvoor ik binnen-kwam is voor heel wat anders. Hebben jullie die prach-tige geluiden op straat gehoord? Hoe die arbeidersdronken en gedesillusioneerd – bij nacht en ontij overde straat dweilen. Hoe hele huwelijken bier door de

91

stress van het kapitalisme naar de donder gaan? Wehebben hier een taak, jongens! En jullie maar denken– dat weet ik heus wel – dat toestanden zoals Marx diebeschrijft in het negentiende-eeuwse Engeland hierniet meer voorkomen. Forget it, boys! Het is hier min-stens even erg; misschien nog wel ergerr

`Straks ga je ons nog vertellen dat er onder ons huffsmijngangen lopen waardoor blinde paarden strompe-len en kinderen van zeven jaar met zware zakken co-kes slepen.'

`Onvoorstelbare hondelul! Smerig nichtentuig! Nooitserieus. Nooit blij,' schold Dolf. Hij sweet de deurdicht.

`Moeten we blij zijn omdat er dronken lieden doorooze straat slenteren?' gilde Sirius.

`ire discrimineert op een kioterige wijze, Doll!'De deur ging weer open en Doll zei met een strak

gezicht: 'Er is boven een huisvergadering; de kinderenhebben – vanwege het late uur – dispensatie. Zachtjeslopen op de trap.'

Ten huisvergadering om 's nachts halfdrie?' riepenSirius en ik verbaasd. Doll hoorde ons al niet eensmeer; hij was al op de praatzolder aangekomen.

We sjokten de trap op. Sirius droeg een gerafeldeoude jurk van Lideke die hij als nachtkleding gebruik-te. 1k had een lang T-shirt aan. Op zolder was Lidekedruk met de thee bezig, Polly keek slaperig uit zijnogen en zat een paar joints to rollen. Dolf legde papie-ren op een tafeltje klaar.

`Mag ik vragen waarom dit vannacht moet?' vroegSirius.

`Ga eerst maar eens rustig zitten. Allemaal thee?'Lideke schonk thee in, Polly liet de eerste joint rond-

92

gaan en Doff begon met een verbeten trek om demond: `Kameraden. Hoewel het laat in de nacht is, wilik toch'het- een en ander in de huisvergadering bren-gen. Omdat ik gewoon ben alert te reageren, vond ikdat we varmacht nog een paar besluiten moesten ne-men. De eerste motie die ik in stemming wil brengen,is de volgende: "De huisvergadering bijeen in de nachtvan (enzovoorts) verklaart zich solidair met de buurten paar noden. Het solidair-zijn houdt geen rekeningmet nacht, dag, koude of eventuele vakantie." Detweede motie die ik graag aangenomen zou zien, is:"De huisvergadering bijeen in de nacht van (enzo-voorts) besluit nog slechts vermaak te zoeken dat de ar-beider lief is. Dat wil zeggen dat de communeledenniet langer kijken naar, bijvoorbeeld, kunstfilms intheaters of op de televisie, maar uitsluitend nog zoge-naamde B-films zullen bekijken waarmee de arbeiderzich kan identificeren." '

De eerste motie namen we slaperig en geeuwendaan. Behalve Doff zag niemand er op het late uur deconsequenties van in. Toen de tweede motie aan bodkwam, begon ik een beetje tegen te stribbelen: `Gelul,Doll. Mogen we niet meer naar More met die prachti-ge muziek van Pink Floyd of naar A space odyssey vanKubrick omdat de arbeider daar ook niet heen gaat?Waar moeten we dan heen?'

`Die kunstfilms zijn elitair. Ms de arbeider naarvecht- of cowboyfilms gaat, doet hij dat niet voor niets.Hij herkent zich in deze films omdat daar de klassen-strijd in een klein kader wordt verbeeld.'

`Maar ze zijn wet door Amerikanen gemaakt!' pro-beerde Sirius.

`Houd je kop. Denk je dat de arbeider zich kan iden-

93

tificeren met dat heroinegebruik in More? Daar heefthij niet eens het geld voor. Boudewijn -civil alleen maarsteeds naar de film omdat hij zit te geilen op die MimsyFarmer...'

Sirius onderbrak DoIf: Dat is waar, Boudje, je geiltop dat wijf omdat ze nauwelijks tieten heeft.'

`Dat is niet waar,' zei ik niet geheel naar waarheid,maar voegde er wel aan toe: `Dat spuiten interesseertmij. a spuit zelf nog steeds, jongens.' Er viel een diepestilte. Dolf was de eerste die wat zei. Hij stamelde: `Jespuit nog steeds? Ben je er dan niet van af?'

`Nee.'

*

TOEN Y. - EEN AARDIGE JONGEN MET EEN GOED VER-

stand die af en toe een jointje blowde – voor bijna tweejaar de bak in moest, kalkten we de stad vol met: 'Y.moet vrij ! Geen staatsterreur tegen onschuldige hasj-genieters!' Y. kwam niet vrij, maar Sirius en ik werdenopgepakt toen een agent op een zwart gemoffeld he-renrijwiel langs fietste en ons betrapte op het bekalkenvan openbare muren.

Op het politiebureau dreigde men ons voor te latenkomen. Een inspecteur zei streng: `Julie kunnen kie-zen: we maken procesverbaal of jullie zorgen dat demuren binnen drie dagen schoon zijn.' Drie dagen langstruinden Sirius en ik met emmers, flessen ammoniaken chloor, staalborstels en pannesponzen langs bakste-nen muren. We werkten ons een ongeluk om de wit-kalk uit de porien van de stenen te boenen en te ble-ken. We moesten verscheidene vernederingen door-staan. Agenten die van hun frets kwamen en vroegen:

94

`Vlot het werk een beetje heren?' of snerende opmer-kingen van leden der Rode Tribune Groep (de Moskou-variant) met wie we als leden van de Rode TribuneGroep M L (Voorzitter Mao) in een veel heviger con-flict gewikkeld waren dan met het gemiddelde vvD-lid. `Gezwicht voor de staatsfascisten, laffe onderkrui-pers!' riep zo'n Moskou-aanhanger. 'Ms jullie geengeheime agenten van de politic zijn, dan zijn jullie tenminste een verlengstuk van het militair-industrieelcomplex,' riep een andere Moskou-aanhanger.

*

`SE SPUIT NOG STEEDS? BEN JE ER DAN NOG NIET VAN

af?' vroeg Dolf voor de tweede keen.`Nee, dat heb ik toch al gezegd!'`En waar betaal je die rotzooi van?' vroeg Sirius.`Ga ik gewoon halen bij Menko, makkelijk zat.'`Krijg je dat zomaar mee van ooze huisarts?' zei Pol-

ly.Die man kunnen we laten veroordelen,' meende Li-

deke.`We schikken ons in geen geval in officiele wetge-

ving,' corrigeerde Sirius Lideke streng.`Zoals toen jij en Boudewijn op bevel van de politic

muren schoon gingen boenen...' wreef Lideke zout ineen nog open wond.

Tioud je rotharses, graftrut,' schold Sirius.`Staak het gekat; we have problems, boys,' gebood

Doll.`Serious problems,' mompelde Polly. Hij voegde er

direct aan toe: `Waarom gebruiken we toch zo vaakEngelse uitdrukkingen?'

95

`Omdat Boudewijn een junk is,' zei Doff.'Een wat?' riep Sirius.`Een junk, dat is het Engelse of Am.erikaanse woord

voor een verslaafde. Een woord dat al lang tot despreektaal behoort in New York en Frisco.'

`Frisco,' vroeg Lideke, '-wie is dat?'Tat is geen wie, maar de alternatieve naam voor

San Francisco.'`0,' zuchtte ze.`Laten we ophouden met al dit gekut. Boudewijn is

aan de spuiterij. Aan wat eigenlijk? Nog steeds aan demorfine?' Doif keek mij indringend aan. Ili knikte.

Eigenlijk merk ik er niks van. Ik zie je nooit spui-ten. Laat je armen eens zien,' zei Polly.

`Ik spuit onder mijn tong.'`Levens- en nog eens lóvensgevaarlijk!' zei Doff wijs-

neuzerig.`Wat weet jij daar nu van, lul. Jij bent zelfs bang

voor een chilm. Je bent bang voor iedere heavy bang.Een snuifje coke heb je nog nooit in je neus gevoeld envoor LSD ben je schijterig bang omdat je als de doodbent dat wij een beetje inzicht kunnen krijgen in jeverknipte geest. Weet je, Dolf, wat jouw drug is? Ideo-logische onderdrukking! Jouw dope bestaat uit een zo-genaamde intellectuele vorm van onderdrukking.Maar onderdrukking blijft het well'

`Tut, tut, een beetje sjakies, mister,' suste Lideke.`Doff is gewoon een Boor stuk hoefijzerbek dat zich

bier met semi-intellectueel gelul kan handhaven en debaas over ons speelt. De klootzak is helemaal niet ge-interesseerd in verdrukte arbeiders; de kloot is geinte-resseerd in zichzelf, maar wel onder het mom van hetmaoisme...'

96

Dolf sprong op: `Dat hoef ik godverdomme niet tenemen. Ik wil nu, onmiddellijk, een motie van wan-trouwen tegen Boudewijn in stemming brengen.'

Wat heeft dat nu voor zin?' sprak Polly aarzelend.`Wat heeft spuiten voor zin?'Ik ging staan en keek mijn communegenoten diep

in de ogee. 'Het heeft geen enkele zin, kameraden,maar ik kan niet anders. Ms je rondloopt in de stad enje ziet – en vOelt vooral – het onrecht in de sloppen enstegen, dan kunnen jullie daar misschien vrede meehebben, maar ik kan het niet verdragen. Ik moet mijdaartegen beschermen. Ik wil actie, altijd – 's nachts enoverdag – maar soms heb ik een downer nodig; vooralals het leed en verdriet van de laagste klassen mij aan-vliegt...'

`Jezus! Jezus!' siste Doll; ik zag bewondering en in-stemming over heel zijn gezicht.

`Maar je gaat kapot aan de morf,' meende Sirius.Polly en Lideke knikten hartstochtelijk en bevesti-gend. Dolf vroeg of ik ervan of wilde. Ik antwoorddedat nets mij liever was, maar dat mijn eerste taak wasde arbeiders te verheffen uit hun schrijnend lot.

`De drank is waarschijnlijk een veel groter probleemdan die morfine. Morf is toch eigenlijk heel zuiverspul?' zei Dolf opgewekt.

‘Zeker,' antwoordde ik.`Morfine is verslavend als de pest,' meende Sirius.`Zet jij je snater even op zero,' snauwde Dolf, `Bou-

dewijn weet heus wel wat hij doet.' Na deze laatste op-merking van Dolf was ik een ideologisch goedgekeurdemorfinist. De komende tijd zou ik de naald onder mijntong mogen steken omdat arme arbeiders nog steedskratten pils in huis sleepten.

97

*

DE ROLLING STONES, THE BAND, V gg L PSYCHEDELIC

rock natuurlijk – met Dolf als tegenstander – en TheDoors uiteraard. Hun elpee L.A. Woman veroorzaaktedagen van muzikale gekte in onze leefgemeenschap.We aten niet meer, de kinderen zeurden om eten, weslikten en rookten, we zongen mee en zetten de plaatopnieuw op. Misschien had de plaat wel niet van dieallergeniaalste kun.ststukjes in de groeven als 'Strangedays', 'Hello, I love you' en 'The end' – nummers uit1967 – maar 'L.A. Woman' en 'Riders on the storm'maakten ons een paar jaar bijna krankzinnig van mu-zikale ontroering. Niet in de laatste plaats omdat vlakna het opnemen van de elpee leadsinger Jim Morrisondood in een Parijse badkamer werd gevonden.

We hadden het niet moeilijk The Doors ideologischte duiden. Ze waren links, dat stond vast. Hun tekstenwezen op een grote onvrede met het kapitalisme (hoor-den we eruit) en Jims uitstappen wees op zijn ongelukin de wereld. Theorieen als zou Jim niet dood zijn,maar ergens verstopt in Mexico geloofden we niet.Eenvoudigweg omdat ze niet te pas kwamen in onzeideologie. Het was gewoon zen Jim was kapotgemaaktdoor rechtse platenbazen die, over zijn rug, schattenverdienden.

Welbeschouwd was het maoisme een oppervlakkigbindmiddel in de commune. We werden waarachtigniet gelukkig van het eindeloze ideologische gekatwaar op den duur alleen Dolf nog maar zin in had.Die was immers niet stuk te krijgen. Onze – in wezenenige – gemeenschappelijke component was de mu-

98

ziek. De pick-up stond minstens achttien uur per dagaan. Wij versleten zeker vijf exemplaren van de Stones'Get yer ya-ya's outl

Ofschoon we muzikale conflicten hadden, haaldendeze onenigheden nooit de status van echte ruzie.hield niet van Bob Dylan, Dolf haatte The Velvet Un-derground en Lou Reed (`Decadente spuitmuziek.Bullshit!'), Polly kon niet zo goed tegen Lang uitge-werkte bluesnummers en Sirius had soms een eigen-aardige voorkeur voor Duitse schlagers (`Marmor, Steinand Eisen bricht, aber unsere Liebe nicht'), maar dezemuzikale verschilletj es werden elegant en naar aller te-vredenheid weggewerkt.

We stroopten alle popoptredens af. Lideke maakteschoenendozen vol ingepakte boterhammen klaar, Si-rius droeg een tas met geestverruimende middelen enhulpstukken. Polly torste een rek met frisdranken ende jongetjes droegen dekens waarop we konden zitten.We waren verslaafd aan live, het zitten op dekens ineen bemodderd weiland (bij regen grote stukken plas-tic over de hoof den van de communeleden), het ont-bloten van ons bovenlijf en het klappen in onze han-den, de armen gestrekt boven het hoof d.

Op een gegeven moment deed het er niet meer toewie er speelde, wat men speelde of waar er werd opge-treden. Op een hete zomerochtend reisden we naarWassenaar. Op het voetbalterrein trad de vaderlandsepopgroep Groep 1850 op. Ze maakten onmogelijke,half-symfonische pop, maar wat deed dat ertoe? Meteen half mescje, een tripje of een blowtje met een beet-je oop Monk alles `relekse en `te t6f, jOhr

Na afloop van het optreden van Groep 1850 redenwe met een geleende auto langs mijn moeders huis.

99

`Daar woont dat reactionaire kreng,' zei ik terwijl iknaar haar woning wees.

`Woont je moeder in een hotel of zo? Hoeveel ka-mers heeft dat huis?' vroeg Dolf.

`Het is helemaal niet zo gek groot,' zei ik.Lideke remde en parkeerde de auto langs de weg.

Ze draaide zich om en sprak zachtjes: `Verlan.g je nietnaar je moeder? Het is en blijft toch je moeder. Hebje er geen behoefte aan even bij haar langs to gaan?Misschien is die ruzie helemaal niet nodig...'

`Ja, een beetje easy blowers in lekkere stoelen,' ijldeSirius bijna; hij was verzult van de stuff, de speed, demescaline en de Haloperidol; alles door elkaar.

`Tja,' twijfelde ik, 'even een rustig shotje kan geenkwaad. We kunnen het proberen. Jongens, okay, op-zooien uit die auto; mijn moeder serveert thee.' Een le-ger van zeven alternatieven — een gezelschap dat nognimmer door de Wassenaarders was aanschouwd —stond even later voor de eiken deur van mijn moederswoning.

We waren alien blootvoets. De enige die schoenendroeg, was mijn moeder. We droegen vesten en jasjesgemaakt uit oude tapijten, we roken naar mierzoete,Afghaanse geuren, we hadden bij elkaar een haarleng-te van circa vier meter en we spraken een traag hasj-idiolect.

Tomt u... komen jullie dan maar binnen,' zei mijnmoeder. Wat drinkt u..., pardon, willen jullie iets ge-bruiken?'

`Thee met veel suiker,' riepen we tegelijkertijd.Mijn moeder liep angstig naar de keuken en toen ik

haar water hoorde opzetten, hing Dja al in de gordij-nen. Hij stortte een seconde later met gordijn en roe

100

omlaag. Vid had een knijper gevonden en die aan destaart van mijn moeders lievelingskat bevestigd. Lide-ke bekeek een Hummel-beeldje (f 175o,–) en liet het vanstonederigheid uit haar handen vallen. Sirius klaagde:`Ik moet kotsen...' en voordat hij maatregelen kon ne-men, zat het Chippendale-bankje onder zuur ruikend,vet braaksel. Polly had een grote joint opgestoken enDolf bekeek de boekenkast: Seactionaire klotezooi!'krijste hij. Mijn moeder kwam met een zilveren thee-stel en wedgewood kopjes op een groot blad biruaen.Ik schrok er zo van dat de naald uitschoot en het bloeduit mijn mond begon to gutsen.

`Wat krijgen we nu? Het is bier geen zigeunerkamp.Wat denken jullie wel? Daar leen ik mij toch echt nietvoor. Willen jullie heel snel weg wezen...'

Mijn moeder dreef ons met een stoel de kamer uit,door de gang en de hal naar buiten. `Laat ik je biernooit meer zien! Dat doe je maar in dat drugshol waarje woont, Boud, maar jou en dat stelletje wil ik biernooit meer zien. Bah!'

In de auto verhashte low-level-lol. De krakende ra-dio zetten we op maximaal en we zongen mee metProcol Harum's 'Whiter shade'.

Een rechts kankerwijf; goed dat je haar niet meerwil zien,' zei Dolf terwijl we stilstonden voor een stop-licht.

`Langzaam optrekken, Lideke, anders schiet denaald weer uit en zit ik voor de tweede keer met eenbek vol bloed,' vroeg ik.

Traag trok een spoor van voldoening door mijn lijf.

101

Feest

DJA EN VID ZATEN LEKKER TE KLEUREN AAN DE

tafel op de gemeenschapszolder. Sirius, Doll, Polly, Li-deke en ik lagen op de grond en rookten hasj. Het waskoud buiten. `Moet je je toch eens voorstellen,' peinsdeDolf hardop, 'hoe Mao door zulk weer maandenlangmet zijn getrouwen door China marcheerde op wegnaar de overwinning.' Niemand reageerde.

Lideke zei: `Ja Dolf, vreselijk voor die man. Toch ishij gelukkig oud geworden en heeft hij gewonnen.Hoe oud is Mao nu precies?'

`De Voorzitter is achtenzeventig en nog steeds nietkapot te krijgen.'

Tantastisch, he Dolf.'Ik keek Sirius aan die een stripverhaal lag te lezen.

Hij keek op, glimlachte naar mij en schudde een beet-je hatelijk met zijn hoofd terwin hij zijn lippen tuitte.Polly zat gedoken in een dik boek en maakte of en toemet een potlood een aantekening in een notitieboekje.

Ik rekte mij uit en liep naar de jongetjes toe. Watkleuren jullie?' vroeg ik.

`Mao,' riep Dja. Ik keek over Dja's schouder en zagde heroische kop van de Voorzitter die fier omhoog-keek. Dja en Vid hadden Mao een soort Hawaii-bloes-je gegeven.

'Maar Dja, wat heb je nou gedaan? Mao draagt al-leen maar donkerblauwe jasjes. Je hebt een soort va-rieteartiest van hem gemaakt!'

105

Die jasjes vind ik zo saai; waarom dragen jullienooit 'ns wat vrolijks? Op school heeft iedereen leukekleren aan en ik moet die lullige kleren dragen,'klaagde Dja.

Tat komt omdat we maoisten zijn, Dja.'`Hou op met dat gezeur, Dja. Heeft zo'n reactionai-

re juffrouw je weer op zitten stoken,' zei Dolf.Vaarom moet ik maoist zijn; ik ben pas zes.'`Als je hiermee doorgaat, kun je direct naar bed,' zei

Lideke pinnig. Ze was bezig aan een borduurwerkwaarop al een lange, stenen muur was te zien en eenenorme hoeveelheid rode vlaggen en vanen.

Ik streelde Dja door zijn haren en zag dat Vid opMao's gezicht een brilletje zat te tekenen. 1k pakteeen gummetje en haalde het weg. Waarom mag dievent geen bril op?' vroeg Vid. Hij barstte in snikkennit.

Dolf ontstak in woede. `Lideke, de kinderen moetenvan die school af. Ze worden met de dag reactionair-der. Ze zitten de Voorzitter ronduit belachelijk te ma-ken.' Hij liep naar de jongens toe en rukte de kleur-plaat van tafel. `Moet je nou eens zien! Ze hebben vandie man een operettezanger gemaakt!'

Polly bemoeide zich met het gesprek: `Je doet welidioot, Dolf. Je weet heel goed dat er nog geen maois-tische scholen in Nederland zijn. Wat wil je eigenlijk?Dat Vid op zijn driewieler en Dja op zijn step iedereochtend naar Peking rijden?'

'Ms jij je nu eens niet met de ideologie zou bemoei-en... Jij neemt niet eens de moeite om Mao's boeken telezen. Ms je een ideologische opvoeding goed wilt aan-pakken, kun je niet vroeg genoeg beginners,' onder-wees Dolf ons.

1o6

`Je had ze nog het liefst als baby rode luiers latendragen,' meesmuilde Sirius.

‘Vieren we dit jaar weer geen Kerstmis?' vroeg Dja,die daarmee de stemming op zolder tot het dieptepuntliet dalen.

`Jongens, we gaan naar bed. Hup, hup. De hoogstetijd,' riep Lideke. Ze dreef de jongens naar beneden.Nadat ze in hun bedden waren gestopt, ging ik nogeven naar hen kijken.

`Korn je mij even lekker kietelen?' vroeg Dja.`Ja, jongen,' fluisterde ik en kroop naast hem.arijgen we echt weer geen Kerstmis; vinden ze fees-

ten nog steeds reactionair?' vroeg Dja zachtjes.a zal er wel eens over praten; ga nou maar lekker

slapen. Dag, lekkere Mao-prins.'Terwijl ik de deur sloot, giechelde Dja: `Hoorde je

hoe Boudewijn mij noemde? "Lekkere Mao-prins".Leuk, be Vid?'

De trap oplopend naar de praatzolder, voelde ik dat ereen gespannen sfeer hing. Iedereen zat rechtop en erwerd stevig gediscussieerd. Doll had het hoogstewoord. Hij meende dat hij 'best tegen een grapje kon',maar dat het `toch echt to ver ging' als de jongetjesMao een soort carnavalskostuum gaven, vooral omdat`politieke bewustwording niet vroeg genoeg kon wor-den aangeleerd'. We luisterden zwijgend naar Dollsopvattingen en barstten vervolgens weer in gerede-twist uit. De hasjsigaretten gingen rond; dat was noghet enige vrolijke aan de avond.

`Dolt sluit die ideologische klep eens van je. Luisternou eens een paar minuten naar mij,' zei ik boos en gafeen trap tegen de kachel.

107

Doif haalde zijn lange, blonde haren uit zijn ogenen vroeg op hatelijke toon: 'Had Mister Romantic Des-perado wat in te brengen?'

`Ja, Doif. En heel wat ook.''Ms je maar niet begint over het vieren van Kerst-

mis. Je hebt je zeker weer door Dja laten opstoken?'Lideke bemoeide zich ermee: `Ga je niet wat te ver,

Doll? Ms je zes bent, zegt de Culturele Revolutie jeniets, Grote Stappen Voorwaarts ook al niet, en heb jegeen benul van imperialisten en reactionairen.'

'Precies!' voegde ik eraan. toe, `wat voor ons het feestvan de Culturele Revolutie is, is voor Vid en Dja eenkerstboom.'

‘Godverdegodver,' riep Doll, ‘straks wil je ook nogeen stalletje in huis halen en de kerstman langs latenkomen!'

Desnoods,' zei ik rustig, 'de jongetjes willen eenboom met ballen en ik vind dat ze die moeten krijgen.'

'Zijn we een maoistische commune of een bendevan heidense-katholieke-reactionaire revisionistenrschreeuwde Doll. Hij pakte een exemplaar van Mao'sRode boekje en begon driftig naar een passage te zoe-ken.

Sirius nam het woord: 'Stop je gezoek maar. 1k weetwelke passage je ons wilt voorlezen. Die over "de jeugddie door haar gebrek aan ervaring in de politiek en hetmaatschappelijk leven, niet goed in staat is een verge-

te maken tussen het oude en het nieuwe Chi-na".'

'Hoe weet je dat?' zei Doll verbaasd.'Omdat je iedere keer als de jongetjes Pasen, Kerst-

mis of Pinksteren gevierd willen hebben, daarziee aankomt zetten. Begrijp nu toch eens, jongen, we zijn hier

o8

niet in China; we leven in Nederland, en brengen wede maoistische beweging nu zoveel schade toe wan-neer we op zolder een kerstboom zetten?'

`Een kerstboom? Een kerstboom!' Doll stortte zichbijna brakend op de grond. `Dat heb ik toch niet ge-hoord ; een kerstboom?'

Iedereen zweeg. Polly maakte een aantekening. Li-deke deed een draad in de naald en Sirius rolde eennieuwe hasjsigaret. a schonk mezelf een kop thee inen vroeg: 'WA nog iemand anders thee?'

Dolf trok een vies gezicht en zei met gebroken stem:`1k zou niet weten hoe ik ook maar een slokje thee naarbinnen kreeg na wat jij zojuist gezegd hebt.'

`Over die kerstboom?' informeerde ik.`Ja, over die kerstboom; volgens mij ben jij helemaal

Been maoist, maar een spion die door het reactionairegrootkapitaal gestuurd is.'

Polly en Sirius moesten verschrikkelijk lachen. Dollzat verbijsterd om zich heen te kijken; in zijn handenhield hij Mao's meesterwerkje. Lideke stond op en aai-de Dolf over zijn arm. `Rustig, Dolf. Ik begrijp je wel,maar je bent ideologisch misschien te ver voor Polly,Sirius en Boudewijn. Het communisme in zijn idealevorm is nog heel ver weg. De jongens maken kleinestapjes; jij hebt het talent grote stappen te kunnen wa-ken. Valt er helemaal niet over een kerstboom te pra-ten?'

'Aileen wanneer hij ideologisch in te passers is.'quilen we daar dan morgen over praten?' vroeg Si-

rius. Hij stond op en zei dat hij `zo stoned als een af-wasteiltje' was.

`Okay. Morgenavond om acht uur – als de jongetjesnaar bed zijn – communevergadering over ideologie en

109

burgerlijke kerstversiering,' verordineerde Doff.Dat wordt dan niet voor het ochtendkrieken naar

bed,' zuchtte Polly. Ik knikte, liep de trap af en keeknog even door een trier van de deur naar Vid en Dja.Vid sliep. Dja zag mij en vroeg met een piepend stem-metje: arijgen we een kerstboom?'

`We maker' een kansje, Dja. Ga nu maar lekker sla-pen; morgen moet je weer vroeg naar school.'

`We gaan in de klas een kerststal inrichten.'Ik sloot de deur en ging naar het enige plekje in

huffs dat helemaal alleen van mij was: mijn bed. Ik zet-te de wekker op zeven uur, want ik had ontbijtdiensten zou de jongetjes naar school brengen. Toen ik onderde dekens lag, vroeg ik mij af of ik nog wat in het werkvan Stalin zou gaan lezen of een boek van Proust opzou slaan. Ik deed het laatste en sliep gelukkig in nakennis genomen to hebben van een wereld van deca-dentie en verschrikkelijke klassenhaat.

Dolf schreeuwde de volgende avond, veel vroeger dananders: `Kameraden, kameraden! Huisvergadering!'Lideke en ik lieten de afwas staan, Polly haalde eendweiltje over de keukentafel en Sirius kwam van zijnbed af waarop hij een boek over niet-westerse sociolo-gie had liggen lezen. Vid en Dja wilden ook naar zol-der. 1k hield ze onder aan de trap tegen en zei: `1314-ven jullie maar spelen, jongens. Het gaat over Kerst-mis, ik zal mijn best voor jullie doen.'

arijgen we een boom met kaarsjes of lampjes?'vroeg Dja begerig.

`Zeur nou niet; je hoort het wel. Maak dat Lego-huis maar af,' zei ik wat geirriteerd. Ik duwde de jon-getjes naar hun speelgoed.

110

'Ik wil ook vergaderen,' huilde Vid.`Ga spelen. Ms jullie zo doorgaan, krijgen we nooit

een boom.'Dja en Vid gingen eindelijk spelen. De volwassenen

liepen achter elkaar de zoldertrap op. Achter het bu-reautje zat Doll met een streng gezicht te kijken. Voorhem lagen allerlei dikke marxistische studies. Uit bijnaalle delen staken strookjes papier.

`lleb je je ideologisch op het kerstfeest voorbereid?'vroeg Sirius.

Doff reageerde niet. Nadat we allemaal op de grondwaren gaan zitten, opende hij de vergadering. '1k stelvoor,' zei Dolf, `dat ik eerst een inleiding houd en datwe daarna allemaal wat zeggen. Ik zal dan alles sa-menvatten en daarna stemmen we.'

Waarover stemmen we precies?' vroeg Polly.`Over drie dingen. Een: komt er een kerstboom.

Twee: komen er andere kerstartikelen in huis zoalstakken of een stal. En drie: hoe vieren we Kerstmis ofvieren we het niet? Volgens mij verdient het alleszinsaanbeveling, van de viering, de boom en al die anderetierlantijnen of te zien...'

Lideke onderbrak Doff: 'Loop nou niet op alles voor-uit; we gaan er eerst over praten. Jouw mening ken-nen we nu wel.'

'Ik vind het een schande dat we bier een avond aanmoeten besteden,' zei Dolf.

`Begin nou eindelijk 'ns!' schreeuwde Sirius.Dolf hield een inleiding van een uur. Hij las ons ci-

taten voor uit de werken van Mao, Enver Hoxha enStalin, waarna hij besloot met een lang verhaal overde opvattingen van Lenins kunstpaus Anatoli Lunat-scharski en diens mening over het kerstfeest in het

111

Rusland van de jaren twintig.`Volgens mij zit je vreselijk uit je nek te zwam.men,'

meende Sirius na afloop van Dolfs referaat, `Lunat-scharski heeft nooit een woord aan het kerstfeest ge-wij d.'

`0 nee? 0 nee?' brulde Dolf. 'Heb jij niet gelezenwat...'

`Laat maar, Dolfje,' suste Lideke.Polly kwam aan de beurt. Hij vond alles best, als er

maar geen religieuze symbolen in de boom kwamen tehangen en het eventuele kerstdiner niet te overdadigwerd. 'Met nog hele hongerlijdende provincies in Chi-na kunnen wij niet gaan zitten bunkeren,' besloot Pol-ly zijn betoog.

Lideke was het helemaal met Dolf eens, hoewel zeop een puntje met hem van mening verschilde: eenboom zou best kunnen. Terwij1 Lideke dat zei, zag ikdat Dolf van boosheid zijn lippen bijna stuk beet.

Sirius droeg maar enkele zinnen aan de gedachten-wisseling bij. Hij vroeg zich of of een kunstboom nietbeter was dan een natuurboom. 'Een kunstboom kun-nen we ieder jaar weer opnieuw gebruiken en geeftdus minder verspilling.'

Dolf leek te ontploffen: 'Praten we nu ook al overalle volgende Kerstmissen? We hebben het heel duide-lijk over deze Kerstmis en niet de komende. Het ideo-logische vraagstuk dat nu voor ons ligt is: viert decommune dit jaar Kerstmis?'

Ik kwam aan de beurt. Omdat ik geleerd had dat ermet Dolf nauwelijks te discussieren viel, volgde ik detactische methode. Eerst betoogde ik omstandig datKerstmis niet in de lijn van het marxisme-leninismelag, en ook niet in de lijn van het maoisme, maar dat

112

we in Europa best een beetje vast mochten houdenaan 'onze culturele eigenheid'.

Doll riep : `Smerige euro-communist!'`Op de televisie zag ik kerstbomen op het Rode Plein

staan,' mompelde Sirius, die alweer aardig stoned be-gon te worden.

`Moskou! Nemen we tegenwoordig die renegaten,die linkse fascisten, die duivelse Sovjets serieus? In Ti-rana en Peking zul je geen kerstballetje zien, geenboom met lampjes en ook geen enkel kersttakje. Enzijn die mensen daar nu zo ongelukkig?' vroeg Dollmet de nodige pathetiek in zijn stem.

`Geen idee,' zei Polly, 'ben jij dan wel eens in Tira-na of Peking geweest?'

`Hu, hu; daar gaan we weer. Nee, Polly, ik ben erniet geweest, maar lees wel de Peking Review.'

`Houd op met dat gekissebis, jongens.' Lideke gingmet de theekan rond en vond dat we maar moestenstemmen.

`Daar ben ik niet voor. Ms we een boom nemen,kunnen we daar een heleboel mee doers. We kunnener engeltjes in hangen, maar ook rode sterren,' pro-beerde Dolf nog.

`Laten we eerst stemmen,' hield Lideke vol.We stemden. Een kerststalletje wezen we allemaal

af. We waren voor een kerstdiner, op tweede kerstdag(Mao's verjaardag), en op Dolf na stemden we alien inmet een boom. Toen de besluiten genomen waren,zuchtte Dolf: 'Of deze commune nog iets met Mao temaken heeft... Ik weet het niet meer. We kunnen nunet zo goed naar een kerkdienst gaan. Die democratiebevalt me hier niks...'

`Wat ben jij een ettertje zeg,' viel Polly uit, 'we heb-

113

ben toch gestemd? Er komt gewoon een boom en datvind ik leuk voor de jongetjes.'

'Maar of Mao het leuk vindt?' vroeg Doff zich af.'We schrijven het hem gewoon niet,' zei Sirius en

rolde vervolgens lachend over de rieten tegels.

De volgende dag ging ik met Sirius op de fiets eenboom halen. Dolf zou voor de versiering zorgen. Wesjouwden de boom naar zolder. Toen hij eenmaal bo-yen was, zat er nauwelijks meer een naaldje aan. Wehadden niet alleen een hele oude, goedkope boom ge-kocht, maar hem aangeschaft bij de enige bomenhan-delaar in de stad van wie we tenminste wisten dat hijcommunist was. Tegelijkertijd stond deze man erombekend dat hij een oplichter van het zuiverste waterwas die altijd inferieure spullen verkocht.

'Is Dolf er al? Heeft .1-1`j de versiering gekocht?'vroeg ik aan Lideke.

'Hij zit in de keuken,' antwoordde ze.Sirius en ik gingen naar de keuken en troffen Doll

aan terwijl hij kerstballen rood zat te verven. Hij hadal een piek gemaakt. Zij bestond uit een stukje elek-triciteitspijp waarop hij een groot portret van Mao hadgeplakt. Aan rood geschilderde trompetjes had hijkleine briefjes geplakt waarop leuzen uit Het rodeboekje waren getypt. Met waterverf had hij alle lamp-jes van de kerstboomverlichting rood gemaakt.

qullen we de boom ook rood spuiten?' stelde ikvoor.

`Je denkt zeker dat je geestig bent?' zei Dolf.'Nee, Dolfje, dat leer je bier gauw af. Geestigheid

schijnt niet de sterkste kant van het maoisme te zijn.'Dolf vloog me aan: Waarom rot je niet gewoon op?

114

Je hebt een verpestende invloed op ooze gemeenschap.Dat je die boom erdoor gekregen hebt, is al erg ge-noeg, maar je zult het genoegen niet beleven mij doodte pesten.'

Sirius haalde ons uit elkaar. `Jongens, jongens, heeftLunatscharski soms geschreven dat ruzie goed is?'

's Avonds stond de boom in al zijn kale glorie op zol-der. De jongetjes keken er ademloos naar. Ik kreegpijn in mijn ogen van al dat rood. Op tweede kerstdaglagen er cadeautjes onder de boom. Voor Dolf had ikhet eerste deel van J.W. Stalins Keuze uit zijn werkenaangeschaft, dat bij de Antwerpse uitgeverij AlleMacht Aan De Arbeiders verschenen was. Voor mijhad Doll het vierde deel van Mao's Selected works ge-kocht. Voordat ik het uit het rode cadeaupapier haal-de, wist ik al welk boek het was: het formaat en ge-wicht van Mao's werken waren mij uitentreuren be-kend. Dja kreeg een rood brandweerautootje, Vid eenal even rood speelgoedpianootje.

TOEN WE - ZIEIC VAN DE HASJ - OPSTONDEN OP DE

zevenentwintigste december ontbeet niemand en gin-gen we met zijn alien koffie drinken op de praatzolder.Dolf, die nooit stuk te krijgen was, begon direct te zei-ken: 'Die kerstboom kan nu wel weg, dat ding mis-staat. Wie zet hem aan de straat?

Dja begon onmiddellijk te jammeren: Waarommoet hij nu al weg? Hij is zo leuk met al die rode bal-len en lampjes. Mama zei dat hij tot 'na nieuwjaarmocht blijven staan...'

115

Dat heb ik de jongetjes inderdaad beloofd,' zei Li-deke.

'Maar godverdegodver! Blijven we nou de komendejaren dat reactionaire gekloot houden! Waarom blij-ven we vastzitten aan die burgerlijke, decadente en ka-pitalistische Bingen? Als we het maoisme serieus ne-men, moeten we leven naar de eisen en plichten die deVoorzitter ons in zijn werken heeft gesteld.'

`Dan kunnen we de waterleiding wel afbreken, dedouche de deur uit doers en nooit meer aardappelseten,' zei Sirius.

`En elke dag een half bakje rijst oppeuzelen en ver-der niks; net zoals die Chinezen,' zei Polly.

`Mogen we tot laat opblijven?' vroeg Vid.Wat bedoel je?' vroeg Doff.%Be jongens en meisjes op school mogen met oud

en nieuw tot heel laat opblijven,' babbelde Vid, dieniet wist welk een commotie hij zou veroorzaken.

Doll ging staan en kreeg een angstig-rood hoof d.`Ili word bier nog eens getikt van. Hoe komen die kin-deren nu weer op oud en nieuw?'

`Dat hoor je toch; op school gehoord,' zei Lideke.`1k hoor ze nooit eens over het Yenan-congres, over

de taak van de staat of over de oprichting van devolksrepubliek. We moeten die kinderen beter opvoe-den, vertellen over de eerste oktober 1949...'

Ili zei vermoeid: `Wat moeten die kleuters nu metzo'n datum? Dat komt later wel, het zegt ze toch nikswat er in 1949 in China gebeurde.'

Dat zou wel zo moeten zijn,' bromde Doff.`Mogen we opblijven?' zeurde Dja door.`Dja en Vid, gaan jullie beneden spelen,' sprak Li-

deke geirriteerd.

116

De jongetjes liepen mokkend de trap of en de vol-wassenen bleven zwijgend zitten. Doll beende metgrote passen over de zolder: `Dit gaat me toch echt nietgebeuren... Dat ik na die verschrikkelijke reactionairekerstgebeurtenis ook nog eens oud en nieuw moet vie-ren? Er zal wel weer over gestemd worden, maar ikzeg jullie dit: als er bier oud en nieuw gevierd wordt,verlaat ik de commune.'

`Zal ik je het woord democratie weer eens uitleg-gen?' zei Sirius snerend.

`Nee, dat hoef je niet, lul. Ik zal jou eens wat uitleg-gen: dat Mao vlak voor het uitroepen van de volksre-publiek een stuk schreef met als titel "Over de demo-cratie van de volksdictatuur"; een stuk dat je echt eensmoet lezen.'

`Staat er in dat stuk dat oud en nieuw vieren verbo-den is?' vroeg ik.

Tat niet, maar oud en nieuw is niet in de geest vanhet maoisme,' zei Dolf.

Lideke sprak zachtjes: `Ga je niet wat to ver, schat.Nieuwjaar is zo ongeveer het grootste en meest luxefeest in de volksrepubliek. Ze schieten er voor een ver-mogen aan vuurwerk in de lucht en versieren alle stra-ten.'

`Stomme trut, dat was voor de Culturele Revolutie;dat is nou allemaal afgeschaft.'

`En waar staat dat dan in Mao's geschriften?' vroegik.

`Het staat er,' zei Dolf stellig.`En waar dan?'`Ms ik zeg dat het er staat, dan staat 't er!' schreeuw-

de Dolf.Thal de Selected works van de Voorzitter eens uit

117

de kast, Boudewijn,' zei Sirius, `dan kan Doll ons diepassage even aanwijzen.'

`Het staat niet in de Selected works, maar in de der-tigdelige Complete works,' probeerde Dolf zich eruitte redden.

`Die hebben we niet en die kunnen we ook niet le-zen, want die zijn in het Chinees. Kun jij Chinees le-zen, Dolf?' informeerde ik op hatelijke toon.

'1k heb ooit ergens een citaat van de Voorzitter overoud en nieuw gevonden; ik meen in een bloemlezing.Ik weet het zeker,' meende Doff wat voorzichtiger.

`Ik ben er zeer benieuwd naar,' zei Polly.`Ik ook, Dolf. Kun je het niet even voor ons opzoe-

ken?'Doll was gaan zitten en schoof zenuwachtig op zijn

stoel heen en weer. We wisten allemaal dat Dolf eencitaat van Mao over het vieren van oud en nieuw ver-zon. Doll begon op zijn nagels te knauwen, rolde daar-na nerveus een sjekkie en ging weer staan.

`Morgen heb ik het citaat gevonden,' zei hij met on-zekere stem.

`Dan zul je waarschijnlijk vannacht nog een boekvan Mao moeten drukken,' treiterde Sirius.

`Hou op met Doll te jennen,' zei Lideke boos en leg-de een arm om hem heen. Ze troostte: 'Ach, liefdes-kameraad, laat je toch niet stangen door die marxis-tisch-leninistische amateurs. Als jij zegt dat Mao datgeschreven heeft, dan zal het heus wel zo zijn.'

Ik keek Doll in de ogen en zag dat hij dat zelfs nietgeloofde.

Urenlang zat Doll in biografieen van Mao en Voor-zitters eigen werken te snuffelen. Hij was op zoek naar

118

een niet-bestaand citaat – dat wisten we allemaal. Afen toe vroeg iemand van ons: 'En hoe zit het met hetcitaat, Dolf ?'

Doff reageerde niet. Lideke nam het voor hem op:`Laat die jon.gen met rust; het is al gezoek zat voorhem!'

`Mogen we rotjes kopen?' zeurde Dj a.Hij kreeg van Lideke een klap om zijn oren en ging

huilend op de praatzolder zitten mokken. Vid kwamnaar mij toe gekropen en fluisterde in mijn oor: IleeftMao het opblijven op oud en nieuw nu verboden ofniet?' lk keek Vid aan en besefte – heel kort, dat iswaar – in wat voor een krankzinnige leefgemeenschapik woonde. Alles werd getoetst aan een oude man dieduizenden kilometers ver weg in China woonde. Mijntwijfels verdwenen snel, want vlak daarna dacht ik:Mao is onze Grote Roerganger die ons zal leiden naarde communistische heilstaat.

Op dertig december belegde Doff – zeer tegen zijn ge-woonte in – om tien uur 's ochtends een huisvergade-ring. Hij wipte onrustig op de stoel bij zijn bureautje.

`Je hebt het citaat gevonden?' vroeg Sirius.`He, gadverdamme, kun je Dolf nu nooit met rust

laten?' klaagde Lideke.Dolf reageerde niet op Sirius' gesar. Hij keek strak

voor zich uit en begon pas to praten toen we allemaalgezeten waren en vol verwachting naar hem keken.

`Kameraden, ik heb mij vergist. Het citaat dat ik be-doelde, gaat niet over oud en nieuw, maar over de toe-laatbaarheid van het vieren van Pasen.'

Taat zien, laat zien!' schreeuwde ik enthousiast.`Ik heb dat citaat niet bier gevonden, maar op het

119

kantoor van De Rode Tribune,' probeerde Doif zicheruit to kletsen.

`Zeg toch gewoon, Dolf, dat Mao zich nooit overwelke feestdag dan ook heeft uitgelaten, maar dat jijeenvoudig geen enkel feest wil vieren,' drong Pollyaan.

`We mogen dus rotjes gaan kopen, mama!' juichtenVid en David.

`Nee, nee en nog eens nee,' schreeuwde Dolf, 'erkomt geen rotje in huis en we doen met oud en nieuwnet alsof er nets aan de hand is.'

Tat zal nog moeilijk worden met al dat geknal inde straat,' wierp Lideke voorzichtig op.

`Ga jij mij ook al afvallen?' klaagde Dolf. Zijn zin-loze gezoek – waarvan hij vanaf het begin had gewe-ten dat het geen resultaat zou hebben – had hem na-genoeg tot een zenuwpatient gemaakt.

Tort en goed: we kunnen lekker oud en nieuw vie-ren en ik kan met de jongetjes vuurwerk gaan kopen,'zei ik.

`Is de huisvergadering klaar?' drong Sirius aan,lunnen we ieder ons gang gaan?'

`Nee, godverdomme, nee!' raasde Dolf, die zelfsvoor zijn doen volstrekt abnorm.aal en hevig aange-daan reageerde.

Lideke aaide hem door zijn lange blonde haren,kuste hem op de neus en vroeg: `Wat is er dan nog,Doff?'

Dolf herstelde zich een beetje en probeerde weer tokijken als ooze nooit twijfelende, recht in de leer zijn-de ideologische leidsman. Hij deed zijn haren uit zijnogen en decreteerde: 'Het Chinese oud en nieuw wordt,zoals jullie misschien wel weten, afwisselend gevierd

120

tussen 21 januari en 19 februari. Vanmiddag nog zalik de Chinese ambassade opbellen om te vragen wan-neer het volgend jaar is. Op die datum zullen we ouden nieuw vieren en daarmee uit.'

`Doff, ben je niet goed bij je hoofdi Wil je de kinder-tjes rotjes laten afsteken in februari? Dat mag nieteens volgens de politieverordening,' riep ik lachenduit.

`Sedert wanneer trekken wij ons wat aan van eenplaatselijke politieverordening?'

'Ik heb anders geen zin om opgepakt te worden,' zeiSirius.

`Moeten wij helemaal in ons eentje oud en nieuwvieren?' huilde Dj a.

`Het beste zou zijn wanneer we nooit niks zoudenvieren, behalve de eerste oktober,' sprak Dolf op rusti-ge toon.

`Ms je dat vieren noemt... Die receptie op 1 oktoberop de Chinese ambassade vind ik ieder jaar andersknap saai. Ze kijken ons daar weg en we mogen geenhasj roken,' zei Polly.

`Goed, de vergadering is gesloten. We doen morgen-nacht gewoon alsof er nets aan de hand is,' zei Doffterwijl hij aanstalten maakte iets anders te gaan doen.

Lideke keek naar haar minnaar, dacht diep na enzei bedachtzaam: 'Dolt dit is onzin. We vieren mor-gennacht gewoon oud en nieuw, net zoals iedereen.'

`We vieren niks.'`Laten we even praten,' stelde Lideke voor. Ze ver-

zocht ons om allemaal naar beneden te gaan. AchterPolly en Sirius liep ik de trap of en ik hoorde hoe Lide-ke begon met DoIf te bewerken. Een uur later kwamzij de keuken in. `Jongens,' zei ze, 'het is goed. We

121

vieren oud en nieuw, maar op twee voorwaarden. Een:er komen uitsluitend rotjes in huis van Volksrepubli-keins-Chinese makelij, en twee: er wordt geen rotzooizoals champagne gedronken. Het was een hele klus omDoff om te krijgen, dus beginnen jullie nu niet te zeu-ren om champagne.'

`Daar hebben we niet eens het geld voor,' zei Pollyterecht.

Wat drinken we dan?' vroeg Sirius.`Chinese rijstwijn, misschien...' suggereerde Lideke.Waar kun je die dan kopen?' informeerde ik.`Zoek dat maar zelf uit!' sloot Lideke resoluut de

discussie en verdween naar zolder om haar treurendeDolf te troosten.

Boven hoorden wij haar tegen hem aan praten:`Dolfje, schattige liefdeskam.eraad, die anderen zijnnog niet zo ver. Er komt een tijd dat Mao 66k de baasvan Nederland is en er geen rotjes zullen worden aan-gestoken in de nacht van 31 december op 1 januari.'

`Dat is een schrale troost,' hoorden wij Doll nog netzeggen. Dja en Vid kwamen de keuken binnenrennen.`We mogen rotjes kopen! Zevenklappers! Gillendekeukenmeiden en sterretjes!' dansten ze enthousiast.

`Ja, jongens, het is toegestaan, maar roep dat nu niette luid,' probeerde ik het geluk van de twee jongens tetemperen.

Nog diezelfde middag fietste ik met Dja en Vid naarde stad. Vid zat in het stoeltje voor en klaagde over zijnbeen dat klem zat. Dja zat achterop en stelde de ene nade andere vraag.

lioeveel geld hebben we voor rotjes? Kopen we ookgillers en tienklappers? Hoe laat gaan we ze aanste-

122

ken? Mogen we er ook eentje zelf vasthouden?'`We zien wel Dja,' hijgde ik; er stood een gure,

straffe wind in de straten.`Hoeveel geld hebben we nu precies?' vroeg Vid een

beetje dromerig.`Vigtien gulden en daar kun je een heleboel voor

kopen.'`Op school heeft een jongen verteld dat zijn vader

voor honderd gulden vuurwerk ging kopen, Boude-wijn.'

Tat zal best, Dja, maar die vader is dan zeker geenmaoist.'

'Ik wou dat ik dat ook niet was,' zei Dja uit de grondvan zijn hart.

'Ik ook!' schreeuwde Vid.`Houd je kop, jongen.s, anders fiets ik zo weer terug

naar huis,' waarschuwde ik, niet eens echt boos.

Helemaal boven op het keukenkastje had ik het vuur-werk neergelegd. De jongetjes konden er met geenmogelijkheid bij, hoeveel stoelen ze ook op elkaar zou-den stapelen. Al vroeg in de avond van de eenendertig-ste december stonden ze in aanbidding naar het keu-kenkastje te kijken.

`Gann we nou beginnen?' zeurde Dj a.`Moeten we nog lang wachten?' jengelde Vid.`Julie staan emaar te kijken alsof Mao straks in

hoogsteigen persoon boven op het keukenkastje zal ver-schijnen,' lachte ik.

`Wat is "verschijnen"?' vroeg Vid.De hele avond trokken Dja en Vid mij aan mijn ar-

men: 'Kona nou mee naar buiten; ik hoor al rotjes.' Omelf uur waren ze dood- en doodmoe; Vid moesten we

123

wakker maken. We liepen met zijn alien naar bene-den, de straat op. Lideke droeg een emmer water. Si-rius ging buiten, apestoned, tegen een muur leunen.Polly staarde naar de hemel en Dolf bleef mokkend inde deuropening staan. `Doodzonde van al dat geld;hadden ze in China betere dingen mee kunnen d.oen,"mopperde hij.

We begonnen rotjes, gillende keukenmeiden, twee-,drie- en tienklappers af te steken. Dja en Vid kekenhun ogee uit.

`Mag ik er eentje zelf aansteken?' bleef Dja maarzeuren.

`Eentje is goed, maar voorzichtig hoor.'`Pak uit de zak maar een rotje; zo'n Mein rood din-

getj e, Dja.'Dja zocht in de zak en bekeek het rotje, heel voor-

zichtig. Dolf had een paar passen op de stoep gemaakt.Hij keek niet naar boven, maar speurde kennelijk zon-der enige zin de trottoirband af.

`Wat betekent "Made in Taiwan"?' klonk Dja'sstemmetje glashelder door de nacht. Het leek even als-of iedereen in de stad afgesproken had om een paarseconders een vuurwerkstilstand in acht te nemen.

`Godverdom.me! Wat hoor ik daar,' tierde Dolf enrukte het rotje uit Dj a's hand. `Vuile klootzak, we had-den afgesproken Volksrepublikeins-Chinees vuurwerkte kopen; dat heb je expres gedaan. Staan we bier eenbeetje reactionair spul de lucht in te knallen, die vuileTaiwanezen te steunen. Etter!' Dolf dreigde bijna zelfte ontploffen.

lk heb echt om communistisch vuurwerk gevraagd;er is bij de drogist zeker per ongeluk een Taiwaneesrotje tussen geslopen,' zei ik naar waarheid.

124

`Het is echt een klotestreek van je, Boudewijn,' heul-de Lideke met Doff. Doff pakte het niet afgestokenvuurwerk en gooide het in de emmer water.

Tit met de pret,' constateerde Sirius droog. Pollywas al naar binnen gegaan. Dja en Vid liepen huilendde trap op.

aunnen we de rotjes niet drogen op de kachel?'vroeg hij met grote tranen in zijn ogen.

`Dan vliegen we met zijn allen de lucht in, schat,'probeerde ik hem to troosten.

`Wat gaan we nou doers, mama?' vroeg Vid.`Laten we maar naar bed gaan, jongens.'

Het werd nieuwjaar met een zwijgende Dolf die drif-tig in Mao's Rode boekje las. Polly en Sirius warennaar bed gegaan. Ik rookte sigaretten en dronk theevoor de kachel. Lideke keek mij of en toe kwaad aan.Nog zeker een uur lang hoorde ik de jongetjes in hunbed huilen. Soms scholden ze: 'Mao is een klootzak, ikwou dat ie dood was!'

Een keer keek Doff mij aan, het was drie uur in deochtend, en toen beet hij mij toe: `Wat ik je nog hetmeeste kwalijk neem, is dat je die kinderen tegen Maoopzet. Waarom zoek je niet een hospita waar je je fas-cistische praatjes kwijt kunt?'

125

De renegaat

ZOMER. 1K SPOOT MET BEHEERSTE REGELMAAT.

Dolf zat dag en nacht te typen aan een stuk over eenletterkundig onderwerp dat hij zelf niet helemaal be-greep. Soms hoorde ik Polly zuchten bij het etsen. Deramen stonden open; buiten zag de troosteloze yolks-wijk er een stukje aardiger uit met de schaarse bo-men in het groen. Sirius lag de hele dag op het zinkenplatje te luisteren naar muziek van Willem Breuker enLideke fietste overdag - en ook 's avonds nog wel -langs de vuilnisemm.ers en puinbakken om te kijken ofer iets van haar gading in lag.

En zo kwam ze dagelijks thuis met onderdelen vankinderledikanten. (`ICrijgen we een kindje?' vroeg Pol-ly. 'Nee,' antwoordde Lideke, `maar we kunnen er eenkeukenrek van timmeren.') Lideke's verzamelzuchtwas iets ongelooflijks. De ene keer kwam ze met dertigmeter stalen pijp, achter op haar fiets gebonden, thuisen een andere keer met vierhonderd kapotte gloeilam-pen. Sirius verwonderde zich erover. Ik niet.

Een paar weken tevoren was Lideke naar een doktergeweest en die had haar na onderzoek zorgelijk aange-keken. 'Ik wil u niet ongerust maken, mevrouw, maarhet is niet best met uw vagina,' had hij gezegd. Lidekewas ervan geschrokken en had uitgeroepen: Vat is ergodverdomme aan de hand?'b

`Lelijke verdikkingen op uw schaamlippen,' ant-woordde de dokter.

129

Toch niet kanker? Jezusnogantoe r`Dat is niet te zeggen. U moet naar het ziekenhuis

en daar halen ze een stukje uit uw schaamlip en doener dan testjes mee.'

Lideke ging naar het ziekenhuis en wij bezochtenhaar tweemaal per dag. We rookten hasj op haar zie-kenzaal zodat de andere patienten ontzettende hoest-en rochelaanvallen kregen en we door de bewakings-dienst buiten werden gezet. Lideke pikte schone injec-tienaalden voor mij, en Dolf presteerde het zelfs – zeertot verbazing van ons allemaal; Dolf was zo preuts alsde pest – om Lideke in haar ziekenhuisbed te beklim-men. Terwiji de dekens met een zekere regelmaat om-hoog en omlaag gingen, zaten Polly en ik op de grondvan de zaal Suske en Wiske's te lezen.

Toorzichtig, op mijn schaamlippen zitten kleinewondjes...' fluisterde Lideke benauwd.

`Ik gooi hem wel in een lagere versnelling,' zuchtteDolf. 'Maar niet te langzaam, want dan klapt je helehandel in,' voegde ik aan Dolfs opmerking toe omdaarna in lachen uit te barsten; Lambiek deed weer zoiets geks op een plaatje.

Toen Dolf met een hoge yell klaarkwam, betrad eenzuster de zaal en vroeg: `Allemaal thee?'

De middag dat ik op Lideke afknapte, was een dagna haar ontslag uit het ziekenhuis. 1k stond in de gangtoen Lideke spiemaakt uit de douche kwam. `Moet jeeens kijken, Boudewijn; je ziet er geen pest meer van.'

Lideke hield haar vrouwelijkheid voor mij geopenden ik kon even niet anders dan er verbijsterd naar kij-ken. Daarna gaf ik een vreselijke gil die Polly en Siriusde gang op deed komen. Die schrokken er niet van enbestudeerden zeer geinteresseerd Lideke's kut; Sirius –

130

toch een nicht als een huis – stak er bijna zijn neus in.Na zijn visuele inspectie voltooid te hebben, kwam. hijomhoog. Wat zie jij er wit uit. Gek he, dat vrouwengeen pik hebben; ik zou mij doodongebikkig voelen.'

De middag dat Lideke haar intiemste plekje aan mijtoonde, heb ik haar nooit vergeven. IIK dacht na de on-gewilde observatie: is er bier dan niks meer helemaalvan jezelf?

Ondertussen was de zomer van een heerlijke zacht-en zonnigheid. Voor de kinderen was het niet zo fijn inde stoffige straten, waar grate, gemene jongens metvetkuiven de hele dag op brommers doorheen scheur-den. Dja en Vid verveelden zich. Ze vroegen wel eensof ze niet naar Madurodam, Blijdorp of een pretparkmochten – ze hadden daar van vriendjes over gehoord– maar na een huisvergadering kwamen we tot de con-clusie dat die oorden allemaal reactionair vermaakschiepen en dus politiek ontoelaatbaar waren. Met Dja,mijn lieveling, ging ik vaak fietsen. Totdat alle vertierin de buurt op was en er geen kerkhof meer te bezoe-ken viel waar ik al niet minstens drie keer met hemwas geweest.

Na het eten, op een dinsdagavond, vroeg ik om eenextra huisvergadering. De zomerlucht, wespen enmuggen dansten door de geopende ramen en de hasj-damp kringelde naar buiten, toen ik vroeg: `Jongens.Ik zou graag over vakantie praten; moeten we niet, ze-ker in het belang van de jongetjes, op vakantie?'

`Met reisbureau ZomerBruin naar Spanje waar dienazi aan de macht is?' suggereerde Dolf.

`Je kan een klap op je bek krijgen, Dolf...'`Boude-vvijn en Dolf, hou op !'Tielemaal niet,' zei Dolf, 'we hebben geen vakantie

131

nodig. Denk je dat de Chinezen op vakantie gaan?'`Die hoeven ook niet, want die hebben het hele jaar

vakantie onder leiding van Mao,' meende Sirius.`Zo is het,' zei Doll.`We blijven in ieder geval in Nederland omdat we

het ons niet kunnen permitteren om verraad aan oozeklasse te plegen. Zolang als die arme donder van eenarbeider op zijn bromfiets niet verder kan komen dande Veluwe, gaan. wij ook niet verder,' stelde Lideke.

`Goed gezegd; ik hou helemaal niet van het buiten-land. Het lullen in rare talen, daar heb ik helemaalgeen zin in. En dan dat eten, je hebt zo de spuitkakover de grens. Er gaat niks boven nasi- en bamiblokkenuit de automaat,' zei Sirius likkebaardend.

‘Laten we ophouden met slap gezeik,' sprak ik geer-gerd, `gaan we op vakantie of niet? Volgens mij heb-ben Dj a en Vid er recht op.'

`Zeker, zeker,' beaamde moeder Lideke, 'en ik hebook een oplossing. In Schimmert ken ik een groot, leeg-staand klooster dat we kunnen kraken.'

Waar ligt Schimmert?' vroeg Doll.`In Limburg.'`Tussen de papen met die wierooksmoelen vakantie

vieren? Zit mij niks lekker,' begon Sirius te mieren.`Er valt niks te vieren; we zetten de klassenstrijd 66k

in Limburg voort,' zei Lideke.`In ieder geval I' riep Doll.Lideke keek hem gelukkig aan. Het besluit werd ge-

nomen dat we naar Limburg zouden gaan. Lideke zounog naar het een en ander informeren. Na het besluitkeek Lideke Doll hemels aan en kneep hem zachtjes ineen wang. Daarna krabde (`kratste', zei Doff altijd) zein haar kruis.

132

`Is je kanker toch nog niet over?' vroeg ik angstig.`Ja, hoor; gewoon een beetje schimmel. Verder alles

voor de bakker.'`Schimmel in Schimmert,' joelde Sirius die zijn der-

de joint bouwde.`L-ul,' schold Lideke.`Die zou je wel willen hebben, meissie.' Sirius deed

zijn ogen dicht en genoot van de rook.

*

LIDEKE EN IX REDEN NAAR SCHIMMERT, DE ANDE-

ren waren al eerder gearriveerd om kwartier te maken.Bij aankomst moest Lideke een paar minuten tegeneen stevige deur trappen voordat er werd opengedaan.We hoorden iemand heel uit de verte door een largegang klossen. Eindelijk ging de deur met gepiep en ge-kraak open.

`Welkom, kameraden,' begroette Dolf ons. Hij hadeen blos op zijn wangen.

`Wat zie jij er patent uit,' kirde Lideke, `zeker dezon.'

Dolf knikte en zei: 'We hebben problemen. Dja'skonijn heeft de refs hierheen waarschijnlijk niet kun-nen verdragen. Hij ligt doodziek in zijn doosje. Vid iskapot van verdriet en Dj a is zelf nagenoeg stervende.Die ligt de hele dag te huilen in een chambrette ergensop een van de bovenzalen.'

Dolf was nog niet uitgepraat of Lideke begon te ren-nen door het enorme kloostergebouw. Overal lag eendikke laag stof, zaten gaten in de muren, hingen halveof hele kruishouten aan de muren en stonden afgekap-te, gipsen heiligenhoofden in de vensterbanken. Ik ren-

133

de achter Lideke aan en struikelde bijna over een stuk-getrapte loper in de vervallen kapel van het klooster.Doll holde, zwaar hijgend, weer achter mij aan.

Waar ligt Dja?' schreeuwde Lideke.`Op de tweede etage, achter de ref ter – zo noemen ze

die tenminste "tier.'`Moet ik nog een trap op? Nog eentje?'`JarBoven aan de trap hoorde ik Dja huilen. 1k schoot

Tangs Lideke en zag Dja liggen in een geelgeverfd, ar-moedig triplex hokje. Hij lag met zijn neus te snikkenin een matras waaruit aan allerlei kanten kapok naarbuiten gulpte. Boven zijn hoofd ping een wijwater-bakje waarin mos groeide.

'Maar Djaatje, Dja! Wat is er met konijn? Waaromis-t-ie ziek? Hij zal best beter worden,' troostte ik.

`Tsjoe en Lai wordt nooit meer beter. Hij kotst dehele dag en hikt heel gek. Tsjoe gaat dood, Tsjoe gaatdood,' weende Dja zijn ontroerendste, bitterste tranen.

Doll was inmiddels ook gearriveerd en stond watstreng te kijken. Ik zag hem denken: wat betekent dedood van een konijn afgezet tegen het leed der klas-sen? Niets.

`Je houdt je rotkop,' zei ik tegen Doll om hem bijvoorbaat de mond te snoeren.

Lideke ging tussen Dja en mij zitten. Opeens sprongze op: `Gadverdegadver, een rat! Daar loopt een rat!En jezus, zie je die spin daar hangen?'

`Tsjoe gaat dood, Tsjoe gaat dood,' klaagde Djadoor. 1k zag nog twee ratten over de hanebalken schie-ten. Doll stond een paar meter voor mij, in een anderechambrette, met een stuk dakpan een kruisbeeld stukte slaan.

154

'Tsjoe gaat dood, Tsjoe gaat dood!'1k tilde Dja op en zei tegen Lideke: `Laten we maar

naar beneden gaan en kijken wat er met Tsjoe aan dehand is.'

'Hij gaat dood, hij gaat dood!''Het lijkt bier wel een fascistenhol,' hoorde ik Doif

ergens ver weg op de zaal schreeuwen.Hij zou de komende weken een dagtaak krijgen aan

het verwijderen en vernietigen van kruishouten, bord-jes met teksten van de Bond zonder Naam, het stuk-scheuren van oude kazuifels en het aan gruis stampenvan heiligenbeelden. Hij overschatte zijn kracht toenhij op een middag met een eind hout een hardstenenSint-Franciscus te lijf ging; hij hield er een gekneusdepols aan over.

In een ruime gaarkeuken met granieten aanrechtenen geelwitte emaille deuren, afgesloten kranen enelektriciteitsdraden die uit de muren hingen, stond opeen hakblok waarin een legioen houtwormen leek tewonen, het doosje waarin Tsjoe lag. Het diertje leekinderdaad zijn laatste adem uit te blazen. Hij schok-schouderde op een molton kleedje en keek met gebro-ken ogen Dja en mij aan. Toen Dja te zwaar werd, zet-te ik hem weer op de grond. Het kereltje kon net metzijn hoofd over het hakblok kijken. Met zijn kin eropsnikte hij het uit.

'aje hebt gelijk, Dja. Tsjoe gaat dood. Maar we kopenwel een nieuw konijn voor je,' probeerde ik zijn ver-driet te matigen.

'1k wil geen nieuwe. Jullie zeggen altijd dat alles be-ter wordt met dat maoisme. Die Mao is een lul, want jezegt zelf dat Tsjoe niet beter wordt. Wat heb je danaan dat maoisme, en ik mag ook niet naar de Efte-

135

ling...' struikelde Dja over zijn woorden.`Mao is geen dierenarts,' sprak Lideke een beetje

streng.'Wel waar! Ms we vergaderen thuis, beginnen jullie

altijd te zeggen dat nets in de kastenstrijd zonder Maokan geschieden. Dat Mao ons lichtsnoer is en dat hij al-le doden van het yolk begrijpt en stenigt...'

`Niets in de klassenstrijd kan zonder Mao geschie-den, Dja. De Voorzitter is ons richtsnoer en hij lenigt denoden van het yolk,' corrigeerde ik de kleine jongen.

`Mao moet Tsjoe beter maken,' stampvoette Dja.Doll was beneden gekomen en toen hij Dja's laatste

zinnetje gehoord had, zei hij op berispende toon: 'Maokan geen konijnen beter maken. De Voorzitter heeftwel iets beters te doen dan stomme konijnen te gene-zen.'

`He, Doll, moet dat nou?' vroeg Lideke.Ik haalde mijn hand door Dja's pagekopje en keek

in het doosje. Met mijn andere hand prutste ik eenbeetje aan Tsjoe. Het beestje voelde nogal koud aan enhet bewoog zich niet meer. Ik kneep hem hard in zijnnekvel. Geen reactie. Ik keerde mij om naar Lideke enDolf en sprak, opdat Dja het niet zou begrijpen: 'He'sgone.'

`0 god...!' Lideke keek verschrikt. Ik keek haar aanmet een blik van: wat nu te doen? Hoe vertellen wehet Dja en Vid? Ondertussen probeerde Dja op hethakblok te klimmen om in Tsjoe's doosje te kijken, dateen laatste rustplaats geworden was. Waarschijnlijkheeft Dja geprobeerd zich aan het doosje op te trek-ken, want met een Map kwam het op de grond terecht.Een meter verder lag, dood en uitgestrekt, Tsjoe.

Dja liep langzaam naar zijn ontzielde troeteldier.

136

Hij ging op zijn knieen naast Tsjoe zitten. Na secon-den van ontzettende stilte, keek Dja naar ons omhoogen fluisterde met verstikte stem: `Tsjoe is dood, mama.'

Op dat moment vloog de deur van de keuken openen trad Sirius binnen. Hij droeg een grote, strooienhoed en had een chilm in zijn hand waaruit nederwiet-rook pluimde; op zijn news stond een psychedelischezonnebril. Zich van niets bewust zong Sirius: 're gek,die zonnebril. Hey! Boudje en Lideke! Alles tof? Iseverybody happy?'

*

HET FEIT DAT WIJ EEN ELOOSTER HADDEN GE-

kraakt, sprak blijkbaar tot de verbeelding van stads- en.studiegenoten. Op de avond nadat wij in de gemeen-schapsruimte van ons zomerverblijf hadden beslotenkonijntje Tsjoe een plechtige begrafenis te bezorgen,waren er zeker tien half stonede, spuitende, speed-achtige en andere langharige, vage types bij ons inge-trokken. Lijzig en zeurend vergaderden we meer dantwee dagen over de te volgen teraardebestellingsproce-dure. 'Yeah, man; verbranden!' riep Bruno. 'We draai-en er Canned Heat bij,' grijnsde Fransje. Hij had nogvier maanden te leven; een overdosis horse zou hemvellen.

`In Been geval Canned Heat,' zei Dolf, `dat tuigheeft voor soldaten in Vietnam gezongen; Amerikaan-se, wel te verstaan.'

`Gelul! Dat is helemaal niet waar,' mompelde Frans-je. Het interesseerde hem eigenlijk niets. Hij was hetstation van politiek engagement al lang gepasseerd.

`Het lijkt mij beter dat Dolf en Boudewijn de begra-fenis voorbereiden en regelen,' stelde Lideke voor.

137

`Dan krijgen ze geheid ruzie,' sprak Sirius ernstig.Sirius zag de dingen juist in.

`Ze moeten maar eens proberen het met elkaar teklaren,' meende Polly.

`Okay, okay,' stemde ik met het voorstel in.Taten we maar direct aan de gang gaan,' zei Doif

opstaand. 'We hebben Dja een plechtigheid beloofd endie zal hij krijgen ook.'

Wed rooie vlaggen wil ik zien,' lalde Saul – Sirius'ex die ter gelegenheid van de zomervakantie was toe-gelaten tot ons gezelschap en in een brede vensterbanklag te trippers. De zon doorscheen het immense kloos-tervertrek. Zij vormde een prachtige corona om Saulsdikke, large, zwarte haren.

`Tsjoe heeft bewogen! Hij leeft weer!' Dja kwam bin-nenrennen. `Tsjoe leeft weer, kom mee mama, Boud,Sirius...' We keken elkaar aan en renden daarna achterDja aan. In de ontwijde kapel van het klooster stondeen door mij getimmerd kistje op twee van boomstam-metjes vervaardigde schragen. Vier vuurrode kaarsenbrandden met van de tocht flakkerende vlammen. On.-danks Dja's opwinding stond de dodenwacht er muis-stil bij.

leder lid van de tijdelijke Limburgse zomercommu-ne had immers de plicht – dat hadden we bijna directna Tsjoe's overlijden afgesproken – om twee uur langdoodstil naast de baar te staan. De dodenwachtersdroegen door Sirius vervaardigde vuurrode jurkenwaarop de vlag van de Chinese Volksrepubliek was ge-schilderd. De kleine Vid en Lona keken plechtig enstrak terwijl ik in Tsjoe's kistje keek. Het beestje stookal een beetje. 1k raakte hem aan, maar hij was dood,

138

morsdood en gaf Been krimp.`Hoe kom je er nu bij dat Tsjoe niet dood is? Hij zit

al lang in de dierenhemel, Dja.'`Hij bewoog! Toen ik hem aanraakte, bewoog hip'

Meld Dja vol.`Ja, lulletje, als je aan Tsjoe gaat zitten rommelen,

zal hij wel bewegen.'`Dus hij is echt dood en wordt niet meer levend?'

vroeg Dja met onthutsende klagerigheid.`Ja, Dja, zo is het,' zei ik zachtjes en trok hem naar

mid toe.`Morgen krijgt hij een mooie begrafenis,' sprak Si-

rius met gevoel in zijn stem. Hij pakte de paar plankjesdie tegen de schragen aan stonden en zei tegen Dja:`Kijk nou maar even goed naar Tsjoe. Je kunt hemvoor het laatst zien. 1k spijker zijn kistje dicht.'

`En gauw ook,' fluisterde ik Sirius in zijn oor, `datbeest begint behoorlijk to stinken.'

Terwij1 Sirius het kistje dichtspijkerde, bleven Viden Lona plechtig kijken naar het niets. Dja jankte,jammerde en huilde. Nadat Sirius zijn timmerwerk be-eindigd had, raapte ik Dja van de grond. Hij dreef bij-na in zijn eigen tranen en voelde aan als een natte,klamme dweil. 'Ik wil niet dat Tsjoe dood is,' krijstehij.

`Aan dood doe je niets, Djaatje,' troostte ik tever-geefs. a droeg hem de chapelle ardente uit.

De volgende dag stood de zon gloeiend en machtigaan de hemel. Heel Limburg rook naar bloemen, mer-gel en een aangename weeheid. Door de kloostertuinliep een vreemde stoet mensen. Ze waren gekleed inrood geverfde lakens. Dja en Vid droegen als enigen

139

witte lappen. Doff liep voorop met een slecht gelijkend,maar zelf getekend, portret van Tsjoe en Lai met daar-onder de tekst: 'Ons konijn Tsjoe, naamgenoot van dedappere communistenleider Tsjoe en Lai, ter nage-dachtenis.'

Tsjoe's kistje werd gedragen door Lona, Fran.* enSaul. Ze verdrongen zich om het kistje dat veel te kleinwas om door drie mensen gedragen te worden. Achterhet kistje liep Lideke die een schaal met droogvoerdroeg dat we zouden gebruiken als strooiaarde bij hetlaatste afscheid. Na Polly, die een soort wijwatervatheen en weer slingerde, waarin hasj dampte, volgde derest van het gezelschap. Het rookte, pufte en snoof.

Bij de kuil aangekomen (die ik in alle vroegte gespithad), arrangeerde Dolf de menigte, voor zover die enigarrangement toeliet. Dolf begon met het voorlezen vaneen gedicht van Voorzitter Mao. Met gedragen stemreciteerde hij het laatste kwatrijn uit Mao's `De odevan Loe Joe': 'Zij willen niet wedijveren met de lente,/hoezeer ook andere bloemen ze benijden./Weldra ver-gaan zij, worden stof en modder/en rest alleen nogmaar hun geur van vroeger.' Ili kreeg er tranen van inmijn ogen. Doll keek mij kwaad aan. Ili schrok op,want ik was inderdaad vergeten dat ik de volgendevoorlezing zou doen.

Ili begon uit het hoofd op te dreunen: 'Een spookwaart door Europa, – het spook van het comm.unisme.Alle machten van het oude Europa...' Mijn commune-leden – de aangewaaide junks en rokers wisten vanniets – brulden de tekst, steeds harder en harder, mee.Wel drie bladzijden uit Marx-Engels' Manifest dreun-den we op. Dj a vond het niet eens gek. Hij keek welis-waar geknakt, maar toch fier en voldaan naar ons op.

140

Tsjoe's -dood en begrafenis ging in ieder geval niet zo-maar voorbij.

Het kistje werd in de kuil gezet. Lideke, en daarnade anderen, strooide droogvoer in de kuil. Polly zwier-de met het hasjvat op en neer. Doff begon weer methet voordragen van een tekst. Toen hij in Mao's poem`Dabodi' bij de regel 'Hier werd niet lang geleden eenverbeten strijd gestreden' was aangekomen, gleed mijnoog bij toeval over de kloostermuur. Ik zag er een twin-tigtal mensen op zitten en overheen hangen. Een man– hij zag eruit als een priester in vrijetijdskleding – wasover de muur aan het klimmen. Hij sprong, na zijn ge-lukte klim, de tuin in en Rep naar ons toe. Over heelzijn gezicht straalde een hemelse, dolblije glimlach. Erplofte zand op Tsjoe's kistje. Dja huilde angstwek-kend. De man kwam dichter- en dichterbij.

*

DE MAN DIE OP ONS AFKWAM, WAS GEKLEED IN EEN

spijkerbroek van een slecht merk die nog te weinig ge-wassen was. Hij droeg een gifgroen overhemd met lar-ge puntboorden en een licht vest met hertshoornenknopen. Tot bijna aan zijn kin had hij bakkebaardendie wij `neukteugels' noemden, maar hij ongetwijfeld`tochtlatjes'. In zijn haar had de opgewekte man eenvracht vet gesmeerd.

Zijn gezicht betrok toen hij in het kuiltje keek. `Gekunt de dood nooit en te nimmer bevatten,' sprak hijgemaakt aangedaan. `Ge zijt met zijn alien bier incommunaal verband? Ik hoorde van uwen maatschap-pelijke opvattingen en ik dacht: ik moet die jongeluieens bezoeken, want ook Christus was links. Jezus was

141

eigenlijk de eerste provo,' ratelde de man onverstoor-baar door.

Dolf onderbrak hem: Wat een dommepraat! Jezusde eerste provo. Dat zegt warenhuisdirecteur Drees-mann ook en Luns heeft dat geloof ik ook al drie keerin interviews gezegd.'

`Ik begrijp uwen agressie, want het is moeilijk te be-grijpen dat een zoon van Jezus, een priester zoals ik,zich christenmaoist noemt. Maar bier ben ik en testmij op mijn leervastheid,' sprak de christenmaoist zon-der enige teleurstelling in zijn stem. Het werd hem ingeen geval duidelijk dat Doll hem afwees.

`Als u niet oprot, slaan we u van het erf,' dreigdeSirius.

`Heel goed, heel goed!' giebelde de christenmaoistdie van masochistischen huize leek te komen.

Wat bedoelt u met heel goed?' Lideke ging voorhem staan en trok hem aan zijn neukteugels. 'We heb-ben toevallig geen zin in soft, katholiek gezeur.'

`Alsof ik weer terug ben in Vietnam! 0, hoe heerlijkin het gezelschap van gelovige niet-gelovigen te zijn,'juichte de man.

Tolgens mij is die snuiter totaal getikt,' zei Polly.`Vietnam, Vietnam?' vroeg ik.`Ja, zoon, daar heb ik gewoond tussen de gewone

mensen in het bergland. Niet om ze te bekeren, maarom een met ze te zijn in de eenheid van het samen-doen en samen-werken. De Vietnamezen streden enstrijden een rechtvaardige zaak. Wat doet het ertoe wiezij hun god noemen? Zijn Mao, Jezus en de goeroesniet allemaal goden? Jezus is niet iets tastbaars; Jezushebt ge in uw hart en als ge goeddoet met Mao en uwhart, dan is dat uwen Jezus.'

142

`IT hebt schouder aan schouder gestaan met de Viet-namezen?' vroeg Doll wiens mond nog slechts driecentimeter verwijderd was van die van de christen-maoist.

`Schouder aan schouder met Jezus, Mao en Ho ChiMinh,' preciseerde de man.

`U lijkt wel een nicht,' flapte Dj a er opeens uit.'Ik ben een christenflikker,' antwoordde de priester

verheugd. Er waren grote zweetvlekken op zijn oog-verblindende, groene overhemd verschenen.

`Godver, tsjonge,' zuchtte Lideke verbaasd, `u bentzo'n beetje alles.'

`Door Jezus tot Mao is een lange weg, maar het is deweg van de Waarheid, het Rode Licht en het leven.'

Waar woont u?' informeerde Polly.`In het priesterleefhuis aan de overkant van de

straat.'`In wat?'`In het priesterleefhuis. Samen met een paar andere

christenmaoisten heb ik mij losgemaakt uit het tradi-tionele kloosterleven. We hebben van de Provinciaalvergunning om in een vleugel van het klooster onzealternatieve leefgemeenschap to runnen. We doen aanyoga, gebruiken geestverruimende middelen en schrij-ven een paper over de praktijk van de christenmaoisti-sche liturgie. Je kunt 66k van de bijbel stoned worden,dat boek is eigenlijk heel psychedelisch! Kennen julliedie prachtige passus waar Jezus over het water loopt?Dat water kun je ook lezen als de Gele Rivier...'

`Haalt u niet een beetje veel door elkaar?' vroeg Li-deke.

`Ms Jezus nu leefde, zou hij opmerken dat Het rode

boekje in het Boek der Boeken thuishoorde; Mao is net

143

zo goed een schrijver van eeuwige waarheden als Pau-lus en Marcus...'

`Jezus christus, hou daar mee op !' We keerden onsallemaal om en keken naar Sirius en Dja die ruziestonden te maken. Dja wilde Tsjoe uit het kistje halen.

`Ik wil kijken of-t-ie echt dood is,' jankte Dja.`Ms een pier!' zei Sirius, die driftig begon de kuil de-

finitief dicht te spitten.`Ge moet even bier komen, kleine zoon. Dan zal ik u

het raadsel van de dood en de opname in het Rijk derHemelen verkondigen,' flikflooide de priester.

Tot onze verbazing liep Dja op hem af en zat eenpaar minuten later op de schoot van de priester adem-loos te luisteren. Het grootste gedeelte van de rouwen-den was al fang naar binnen gegaan om daar op degrond verder te blowen. De harde communeleden za-ten tegen een boom.

`Die gek is Dja aan 't bekeren,' waarschuwde ik.`Ik weet niet of het nu zo'n gek is. Hij is wel in Viet-

nam geweest,' zei Lideke.`Zoals jij ons ooit vertelde in China te zijn geweest,'

zei Sirius.`Hon op met ouwe koeien; die man heeft lets dat mij

boeit,' zei Dolf enigszins dromerig.Terkeerde kleren en een verkeerde kop,' merkte

Polly streng op.`Zal ik thee maken?' vroeg Lideke.De priester kwam op ons af. Hij had Dja aan de

hand. Het jongetje keek bewonderend naar hem op.`Ik mag hem oom Bonaventura noemen.'

`Goed zo, ventje. En wat betekent die naam?'' "Een goede toekomst", oom,' antwoordde Dja glim-

lachend.

144

Die lul heeft Dja helemaal ingepakt,' fluisterde iktegen Sirius.

`Ge moogt, zo ge wenst, bij ons in het priesterleef-huis een blowtje komen plegen,' stelde de christen-maoist voor.

We keken elkaar weifelend aan. Ik wilde zeggen datwe er eigenlijk geen zin in hadden, maar Dolf was mijvoor. 'Hoe laat?' informeerde hij.

`Tegen vijven zou mijn priesterkameraden zeerschikken,' antwoordde hij. 'Tot aanstonds, kameraden,'riep hij. Hij zwaaide een beetj e frivool naar ons enwiegde de tuin uit naar de straatweg. 'Dag oom Bona-ventura,' kraaide Dja.

`Ik vind hem een luldebehanger,' zei Vid, die tot dantoe niets gezegd had, 'hij stinkt uit zijn bek.'

`Als-t-ie maar veel lekkers to blowers heeft,' conclu-deerde Sirius, 'de rest kan mij niets schelen.' Siriusging achteroverliggen en staarde naar de zon. 'Herecomes the sun,' floot hij tussen zijn tanden.

*

SIRIUS HAD ZIJN ARM OM MIS HEEN GESLAGEN. DOLF

hield in zijn hand een boekje waarin hij bezig was enwaarvan de titel luidde Stalinismus and Biirokratie endat geschreven was door Leo Kofler. Polly kauwde opeen grasspriet en Lideke krabde in haar kruis. `Volgensmij hebben we platjes, Dolf,' riep ze, zich omdraaiendnaar Dolf.

`Wat bedoel je met "we"; je zult jezelf bedoelen. Ikneuk nooit met iemand anders,' grauwde Dolf.

`Maar het is toch ideologisch toegestaan?' vroeg Li-deke.

145

`Turn-lijk; niemand kan het bezit van iemand anderszijn,' mompelde Dolf mat.

`Dus je vindt het niet erg als Boudewijn vannacht opme klimt?'

`Gadverdamme,' riep ik.'Ik heb geen zin in een platjesparade bij mijn pik,'

lachte Sirius.`Moeten we bier zijn?' vroeg Polly.`Ja, kijk maar,' zei DoIf. Er wees een pij1 naar het

priesterleefhuis.We liepen een hal in. Aan de muren hingen affiches

tegen de Amerikanen, Priesters voor Vietnam, plakka-ten ter bevrijding van de homoseksuelen in Argentinie,een foto van de paus op wiens arm een hakenkruis wasgetekend en een grote foto met een tekst in het Fransdie verkondigde dat de joodse genocide van de Palestij-nen moest stoppen. Uit een deur kwam een man metzeer lange haren en om zijn hals, aan een grof touw,een ruw houten kruis van zeker vijftien centimeterlengte.

`Woont Kier ook pater Bonaventura?' informeerdeik bij de naar Indiase essences riekende priester. `Zeker,Bono is mijn vriend, hij ligt even op bed. Derde deurrechts, voorbij die affiche voor de bevrijding van Fran-se pedofielen.' We liepen tien passen en keken toendoor de geopende deur Bono's kamer binnen. Bono lagnaakt op een matras op de grond. Hij beroerde zijn lidterwijl hij naar een glimmend tijdschriftje keek. Hetdroeg de naam Joy-Boy.

'Hee, jongens!' schreeuwde Bono enthousiast. Hijwierp zijn Joy-Boy in een hoek en stond op terwijl hijeen gelige handdoek om zijn heup knoopte. '1k lag menet to vertreden met een publikatie over de schoonheid

146

van het kinderlijf. Je hebt godvergeten mooie knulle-tjes in Frankrijk; donker haar en blauwe ogen — datvind ik ideaal. Wat vind jij ?'

Bono keek naar mij en ik hoefde er niet eens over nate denken: Pranse jongetjes zijn inderdaad het prach-tigst, maar je moet het niet met ze proberen. Pedofilieis in Frankrijk wel heel erg strafbaar.'

`Over een paar jaar is het allemaal toegestaan, ge-loof mij maar,' zei Bono. Hij liep naar een deur enpraatte een beetje hijgerig: 'Hoe heet jij? Boudewijn?Boudewijn, pak even die Joy-Boy van de grond, danmaak ik het even of in de badkamer, want anders blijfik maar met die klem in mijn onderbuik zitten. Ik heetBonaventura, maar mijn vrienden noemen mij Bono.'

Hij verdween in de badkamer. We hoorden twee mi-nuten een steeds hoger wordend gegil en ten slotte eenijle, hoge kreet. Daarna stroomde er een kraan en toenstond Bono opeens weer in de kamer. Tlat lucht op,'zei hij. `Ik zal Ignace even vragen of hij thee maakt.Ignace is ook christenmaoist en mijn liefdeskameraadin Jezus.'

`Ik word een beetje misselijk van die Bono, Boudje.'`Het is inderdaad wel een kwezel, Sier.'`Heb je wat te trippen bij je?' vroeg Polly.`brie stuks. Wil je wat?'`Een halve,' antwoordde Polly.`Ik ook,' zei ik en stak mijn hand uit.Dan neem ik die twee in mijn eentje,' zei Sirius. Hij

slikte de Lsn-tjes in. Polly en ik volgden.Bono kwam de kamer in. Hij droeg een openvallen-

de kamerj as. Ignace dribbelde achter hem aan met eengrote schaal. Twee enorme vlaaien werden door Ignaceaan stukken gesneden en Bono schonk mierzoete thee

147

in waarbij hij nog een funk aantal scheppen suikergooide. De twee christenmaoisten gingen met gekruis-te benen op de grond zitten. Na ons een tijdje aange-staard te hebben, stond Bono weer op en vroeg: `Zal ikwat muziek draaien? Zal ik Hair opzetten. Dat vindenIg en ik zo'n hemelse plaat...'

`Ik geloof dat ik moet flippen,' zeurde Sirius die metzijn hoofd in mijn schoot was gaan liggen.

'Ik ga lekker,' zweefde Polly.`Alles wordt blauw. Dat plafond heeft een rivier. Te

mad, te mad, joehoe... Bono heeft gele ogen gekregen.Ignace heeft een paardemond,' ijlde ik.

`Ig en ik hebben nog nooit getript. Ze zeggen dat jevan dat spul heel erg uit je bol kunt gaan. Wij trippenop de bijbel. Dat hoofdstuk waar Mozes...' hoorde ikBono nog net zeggen en toen stierf zijn geluid weg. Ikzag dat Sirius opstond en naar de badkamerdeur liep.Hij ging het badvertrek binnen en was er na een kortmoment weer uit. In zijn handen hield hij een tubetandpasta en een rol wc-papier. Hij liep op een spiegelboven Bono's hoofd of en schreef er met tandpasta let-ters op. Toen hij zich naar ons omkeerde, zag ik dat hijveel kwaad in de zin had. Ik kende Sirius maar al tegoed wanneer hij een boosaardige trip had.

Tat gelul over die bijbel, kippekonten! Met datboek hebben ze mij thuis gek gemaakt. Ms jullie echtlinks zijn, stappen jullie uit je geloof. De bijbel psyche-delisch, stoned van Marcus..., mijn rug op!' Siriusschreef verder op de spiegel. 'De bijbel is kut en klo-ten,' drukte hij uit de tube.

`Mask nou Been stennis,' smeekte Lideke.`Boudje, trap 'ns door het televisiescherm, dat geeft

een lekkere knal,' riep Sirius. Ik liep op het televisie-

148

toestel of en sloeg met een stoelpoot op het scherm in.Het gaf, zoals Sirius beloofd had, een behoorlijke plof.Polly pakte de schaal met parten vlaai en smeet die te-gen het plafond. Dolf en Lideke – die zo nuchter alsneergekomen katers waren – probeerden Sirius, Pollyen mij tot bedaren te brengen. Polly en ik kwamenenigszins tot inkeer, maar Sirius was niet meer te hou-den. Hij trok wandkleden met modern religieuze tafe-relen van de muren, wierp kleine potjes met cactussendoor het geopende raam, tierde van latholieke kloot-zakken blijven katholieke klootzakken', en verliet dekamer nadat hij een kruishout van de muur getrokkenhad.

`We moeten het die jongelui vergeven,' kwijlde Bo-no met gevouwen handen.

`Ook voor hen is er een plaatsje in de hemel,' meen-de Ignace vroom. De beide christenmaoisten vergingenondertussen zichtbaar van de angst.

`Ga mee; hou hiermee op,' vroeg Lideke. Zij en Dolfdreven Polly en mij de kamer uit, naar buiten. Op destraatweg hoorden we hard gegil. Helemaal boven inde dakgoot van het priesterleefhuis annex klooster za-gen we Sirius wandelen. 1k schrok ontzettend: Pasop, Sier, kom naar beneden! Voorzichtig, voorzichtig,straks val je dood!'

`Ik kan op een been door de dakgoot hinkelen,' sardeSirius hoog boven ons.

Sirius' waaghalzerij kon ik niet langer aanzien. Deinvloed van de LSD leek ijlings uit mijn hoofd weg tevloeien. Ik kuielde op de klinkers neer en bong mijnhoofd naar beneden. Mijn handen deed ik tegen mijnoren. Ik durfde niet langer te kijken en te luisterennaar Sirius. Hij zou doodvallen; ik zou een goede

149

vriend verliezen, de enige eigenlijk – afgezien van Djauiteraard – voor wie ik in de commune bleef. Heel inde verte, heel zachtjes hoorde ik Sirius verder brullenen tieren. Toen werd alles zwart en stierf alle geluid ende laatste kleur weg. 1k rook alleen nog maar iets. Washet de geur van vers gemaaid gras?

*

DE ZON STOND HOOG BOVEN ONS AAN EEN SCHITTE-

rende hemel. Ik knipperde met mijn ogen en zag Si-rius naast mij in het gras liggen. Waar was ik? Hoekwam ik hier?

cUitgetript? Neergekomen?' a hoorde een scherpestem boven mij en keek in het gelaat van Dolf.

Wat is er gebeurd?' vroeg Sirius.Oat zul je zelf het beste weten,' snauwde Doff.`We waren toch bij die paters?'Tat was gisteren. Jullie zijn trippend op het gras in

slaap gevallen en we hebben jullie maar laten liggen,'zei Lideke die bij ons was komen staan.

Tleb 1k dat nou gedroomd van die stoel door de tele-visie en Sirius die in een dakgoot liep ?' vroeg ik aanmijzelf. Toch gaf Doff antwoord: Tat heb je waarach-tig niet gedroomd. We zijn vanochtend al anderhalfduizend gulden wezen brengen. Die paters hebben af-gezien van inschakeling van de politie en daar mogenwe verdomd blij mee zijn. We hebben geen kas- of be-taalcheque meer over...'

`En waar moeten we dan van leven?' vroeg Sirius.Oat kwamen we jullie juist vragen, stelletje kloot-

zakken...'`Polly heeft 66k getript,' verweerde ik mij.

150

`Maar die heeft niet voor anderhalf duizend stukge-slagen,' zei Lideke.

`Jullie zorgen maar dat er geld komt. Verder hebbenjullie de komende vier weken alle corvees,' sprak Dolfstreng. Hij liep weg, Lideke dribbelde achter hem aan.

De zonnehitte deed het zweet uit mijn lange harenweggutsen. Sirius zag er lijkbleek uit. Hij ging eenbeetje verliggen, pakte mijn arm en zei zachtjes: `Zouhet gisteren allemaal echt gebeurd zijn; hebben weniet gedroomd?'

'1k geloof dat we bij die twee paters inderdaad dezaak aan gort hebben geslagen. Hoe ben jij in en uitdie dakgoot gekomen?'

'1k weet van niks,' zei Sirius, 'anderhalf duizend gul-den is geen kattepis.'

Dja rende langs. Hij haalde een jojo op en neer enzong: 'Ik mag niet meer met jullie praten, ik mag nietmeer met jullie praten, want jullie hebben Mao en zijnleer in de steek gelaten!'

`Het wordt geloof ik tijd dat ik uit dit bizarre levenstap; loopt dat kind te zingen over het maoisme, ikkrijg er een punthoofd van.'

`Ik heb pijn in mijn kop, Boudje. Kom op, we gaannaar die paters. Wie weet kunnen we met een beetjelinks lullen vergiffenis krijgen.'

Tat interesseert mij geen hout. We moeten die che-ques terug, anders kunnen we de baan op om al datgeld terug te verdienen.'

`Hoe heten die katholieke slijmballen ook weer?'vroeg Sirius, die voorzichtig naast mij mee strompelde.Zelf had ik ook overal pijn in mijn leden. Het meerdan zestien uur liggen op het gras had onze lijven geengoed geda an.

151

`Bono en Ignace, als ik mij niet vergis,' antwoorddeik mijn vriend.

Ban.getjes betraden we de gang van het priesterleef-huis. We klopten op de kamerdeur van het christen-flikker-Mao-stel aan. `Ja,' riep een stem.

`We komen om vergeving vragen,' vroegen Sirius enik tegelijkertijd toen we in de kamer stonden. Bonostond op een altaartrappetje met een harde borstel demuur te schrobben; Ignace sjouwde het vernietigde te-levisietoestel naar de andere kant van het vertrek. Debeide vrome heren keken ons aan. Ze waren opgehou-den met hun werkzaamheden. Bono kwam van de trapof en Ignace zette het toestel op de grond. Ik kon ervan voren naar achteren doorheen kijken.

Tergiffenis kan altijd,' lulde Bono slap] es, `maarmet die anderhalf duizend gulden zijn we bijlange naniet uit de kosten. Nietwaar Ignace?'

`We hebben helemaal geen geld meer. Dja heeft nual honger en u hield toch zo van dat ventje?' zei ik.

`We zeiden gisteren anders al je-en-jij, maar over datgeld...'

aunnen we dat geld niet terugkrijgen?' informeer-de ik dapper.

`We willen er best een beetje rukwerk voor doen,' zeiSirius nog dapperder.

Ignace keek zijn. vriend Bono glimmend van geilig-held aan en sprak – te snel –: `Daar valt wel over tepraten, is het niet, Boon?'

Boon had zijn broek al omlaaggedaan. Ignace klaptezijn handen tegen elkaar om verlost te worden van en-kele glassplinters van het vernielde televisietoestel enhijgde: 'Dan moet ik eerst even mijn piem in de zeepzetten.'

152

Twee uur lang bewerkten Sirius en ik de priesters(of paters; we wisten het verschil niet) op alle mogelij-ke wijzen. Bono kreunde, Ignace steunde.

Al die tijd lagen we op de grond. Soms zat Ignacewijdbeens in een oude rookfauteuil. Dan weer vroegBono of we hem om beurten van achteren wilden ne-men; hij zou zich wel aan de vensterbank vasthouden.

`Meer vaseline!' gilde Ignace, die onder Sirius kron-kelde.

`I-lebben jullie niet wat beters?' vroeg ik routineus,`die vaseline plakt zo.'

`In de keuken staat wonderolie en mayonaise.' Ikhaalde het en Sirius en ik gingen ermee aan de gang.We werden kotsmisselijk van de beide geestelijken,maar we keken elkaar, al doende, aan. Sirius fluisterde:'Met zeiken, het gaat om anderhalf duizend gulden.'Ik knikte en nam voor de afwisseling nog maar eenshet kronkelige lid van Bono in de mond.

`Christus! Mao! Zo moet de heilige Johannes zichgevoeld hebben!' krijste Bono toen hij met warme gol-ven klaarkwam.

Dieper, dieper!' schreeuwde Ignace op wie Siriuszich suf stood to beuken.

Na drie uur hard werken, geen spat zaad meer in deballen en uitgeput, vroegen we aan de heren of hetlangzamerhand zó niet goed was. Nog een chequejeverdienen en jullie penitentie zit erop,' gorgelde Bono.

`Als jullie ons ieder, met zijn tweeen, nog een keertjelekker likken en pijpen, is de boetedoening voldaan,'kreunde Ignace wellustig.

Sirius kuste Ignace terwijl ik pijpte; daarna kuste ik.Bono terwijl Sirius hem afzoog. De priesterheren ston-ken naar kamfer, Valdelis-aftershave en in Castella ge-

153

wassen, wollen onderbroeken. Toen Bono met een laat-ste, vermoeide kreet – hij schreeuwde Agnus Del!' —aan zijn gerief was gekomen, vlogen Sirius en ik in on-ze broeken en hidden onze handen op.

`En nou die cheques, anders verspreiden we doorheel het dorp de foto's die onze communegenoten vanjullie door het raam hebben genomen,' dreigde Sirius.

`Godklote, godklote!' siste Ignace, `wat zijn jullieeen stelletje vuilakken.'

Ignace gaf de cheques aan mij, Sirius deed de deuropen en ik rende achter hem aan de gang door terwijlik de cheques natelde. 'We hebben ze allemaal,' riepik, `maar hoe kwam je aan die smoes van die foto's?'

`In een James Bond-boekje gelezen,' lachte hij vlak.`Ik ben dood- en doodop,' zuchtte ik.We vielen uitgeput in het gras veer in de tuin van

ons tijdelijk communehuis. Wat ruikt dat gras sme-rig,' klaagde Sirius.

`Het ruikt naar ouwe, vieze paters, kamfer, Valdelis-aftershave en in Castella...' Ik viel in slaap. De chequeshield ik stevig vastgeklemd in mijn linkerhand. De zondaalde en ik droomde over een landschap dat grijs,eindeloos grijs en vlak was.

*

DE DAGEN WAREN TRIEST GEWORDEN. WELISWAARwas het bijna elke dag mooi weer, maar Sirius en ikhadden veel last van Dolf en Lideke die niet ophieldenons to wijzen op ons schadelijke en reactionaire gedrag.Sirius kon daar nog wel tegen, maar ik zonk weg indiepe somberheden, zinloze masturbaties in afgelegenvertrekken van het klooster en droevige dagboeknoti-

154

ties. Op een avond schreef ik in mijn dagboek: `Ik moetweg uit de commune. Die ideologie interesseert mijgeen tier meer, vooral omdat ik merk dat Dolf de ideo-logie naar zijn hand zet. Zoals het hem uitkomt, is jetswel of niet links. Met Sirius kan ik het zoals steeds goedvinden en ik zal Dja zeker missen, maar liever de een-zaamheid van een tochtig kamertje dan deze ideologi-sche terreur.'

Een uur nadat ik mijn dagboek in een tasje had ver-borgen, stond Doff te gillen in de tuin: Weet je watdie klootzak schrijft...' Dolf las de passage uit mijndagboek voor. Lideke zat te blazen van kwaadheid,Polly leek het weinig te interesseren, Sirius blies metVid bellen en Dja zat voorzichtig te peuteren in hetzand boven Tsjoe's grafje. De weinige free-lance-com-munards die nog niet naar de stad waren teruggereisd,lagen te trippen in de boomgaard.

Ik schreeuwde uit een raam op de eerste etage (ikkreeg het niet open, dus sloeg ik het er maar uit meteen stuk van een oude monstrans): 'Hee, kloothommel,je moet van mijn dagboek afblijven. Ik zit toch ookniet in de geile briefjes te lezen die je aan Lidekeschrijft?'

`Die heb ik nog nooit geschreven,' schreeuwde Doffterug. Het zou best kunnen – ik had ze immers nooitgezien –, maar ik wilde Dolf bij zijn Lideke in verle-genheid brengen. Lideke reageerde echter niet; hemelsen verliefd keek ze naar haar Mao en riep naar mij: lezult je bier onmiddellijk ter verantwoording moetenmelden. Zulke taal als jij in je dagboek schrijft, bezig-de de slechtste N s B'er niet.'

`Hadden ze dan ook NsB'ers in Indonesia, trut! Zatje daar zeif bij of was je vader chef van de nationaal-

155

socialisten in Bandoeng of Buitenzorg?' riep ik naarbeneden.

Lideke barstte direct in snikken uit: Tat kan hij meniet aandoen, Dolfje, je moet hem gaan halen en voorzijn bek timmeren. Dolfje, mijn vader N s B'er. Die manwas een van de dapperste vrijheidshelden van Indie...'

`En jullie zijn in 1939 naar Nederland gekomen,'riep ik door het uitgeslagen venster.

`Ik kom je halen, vuile volksverlakker,' kondigdeDolf aan, die het klooster in liep en die ik even laterover de trappen naar mij toe hoorde stommelen. Ik lieplangzaam in zijn richting met een stuk stang van eenoud zusterledikant in mijn handen. Toen hij mij in hetoog kreeg, zei ik langzaam.: 'Korn maar op, lafaard,dan sla ik het bloed uit je stomme, vastgeroeste her-sens.'

Dolf keek verschrikt: 'Is dat de nieuwe methode,'vroeg hij bangelijk.

`Het is al een heel oude methode. Zo hadden zeNsB'ers, stalinisten en Amerikaanse imperialisten enandere marxistische perverselingen moeten behande-len,' sprak ik zo koel mogelijk.

`Je haalt wel veel door elkaar.'`Ik haal niets door elkaar, Dolf. Jouw versie van

links en het maoisme is even verwerpelijk als het fas-cisme. Ik heb er de buik van vol. Weet je, etter, watjouw links is? Links dat je goed uitkomt. Je probeertCeline nog goed te lullen omdat je zijn proza zo knapvindt. Niks knap, die klootzak was gewoon een antise-miet, maar jij probeert overal een mouw aan te passen.Ms het maar een mouw is die jOu past.'

`Leg die staaf eerst eens even neer,' smeekte Dolf.`Die staaf leg A. niet eerder neer voordat ik jouw kop

156

een stevig gat heb bezorgd.'Op de trap klonk gestommel. De hele commune -

inclusief de aanhang- was op komst. Ze kwamen lang-zaam achter Dolf naar voren gelopen. Sustig, rustig,jongens,' zei Lideke, 'clit is toch allemaal nergens goedvoor. Zo zijn alle goede partijen. in Nederland om zeepgeholpen. Geen afsplitsingen, Been afsplitsingen. Indiepste wezen zijn we het toch met elkaar eens?'

`Ik ben het helemaal niet meer met jullie eens,' pro-testeerde ik.

`Jawel, jawel, maar je denkt van niet. Dat komt om-dat je een terugslag hebt van die trip,' probeerde Polly.

`Lul niet,' zei ik en zocht Sirius' donkere ogen op inhet gezelschap dat achter Dolf stond. Sirius was er nietbij. Waar ben je, Sier?' vroeg ik, `waar ben je? - Sier'

`Hier ben ik,' fluisterde Sier. Hij stond achter mij enhield mijn armen vast. Haalde de ijzeren staaf uit mijnrechterhand en bond vervolgens mijn polsen aan el-kaar met een stuk gordijnkoord.

`Wat doe je nou?'`.1-e bent te ver gegaan, Boudje,' sprak Sirius zachtjes.

`Je zult je beneden in de vergadering moeten verant-woorden voor openlijke bedreiging. We doen veel geks,maar wat jij nu hebt gedaan, met een ijzeren staaf opDolf afstappen, hebben we nog niet eerder gehad. Datkan echt niet.'

Denk je dat ik hem werkelijk op zijn harses had ge-timmerd?' zei ik tegen Sirius terwijl ik mij naar hemomkeerde. Hij keek emotieloos, koel en afwezig. `Zegwat, Sier!'

`Alles wat je te zeggen hebt, kun je over een uur -eenentwintig punt dertig uur - kwijt voor de verza-melde communeraad. Tot zo lang zul je in de kelder

157

opgesloten worden,' decreteerde Lideke.`Gaat dat niet een beetje te ver?' informeerde Polly

voorzichtig.`Geweld tegen communegenoten, dat gaat te ver,'

meende Doll.

Sirius begeleidde mij naar beneden. Hij kneep niethard en hield mij ook niet extra stevig vast.

`Je hebt zeker toch nog een beetje vertrouwen in me,he Sier.'

`Jij loopt niet weg; daar ken ik je te goed voor,' ant-woordde Sirius op lage toon.

`Dan vergis je je. Ik heb bier schoon genoeg van. Ikstap eruit. Dit is de hel, jongen.'

`Dat moet je zelf weten, Boudje, maar eerst zul je jemoeten verantwoorden voor openlijke geweldpleging.'

`Ik heb helemaal geen geweld gebruikt!'`Een poging dan tot openlijke geweldpleging; straks

kun je je verdedigen, en hou nu je kop.'Bijna een uur lang zat ik in de kelder. Toen Sirius

de deur opendeed, liep ik de stenen trap op. In de cen-trale ruimte zaten de vaste communeleden achter eensoort balie die ze van oude kisten en stukken tafelhadden gebouwd. Een beetje nonchalant ging ik voorde geimproviseerde tafel staan. `Zeg het maar,' zei ikbrutaal.

Dolf stond op en las van een papier: 'De commune-raad van de leefgemeenschap De Rode Engel heeft be-sloten dat kameraad Boudewijn verwijderd wordt uitde gelederen van de leefgemeenschap en uit de RodeTribune Groep AlL (Voorzitter Mao).'

Tat kan formeel helemaal niet, lul,' protesteerde ikheel nij dig.

158

`Daarover morgenochtend te elf punt nul nul uurplenaire discussie,' vervolgde Dolf vormelijk. Hij ha-merde af en de heren, de twee kinderen en de damekwamen achter de lange tafel vandaan. Di keek onge-lovig door de centrale ruimte. Ik zag alleen maar strak-ke gezichten en dode ogen.

*

' S NACHTS KON IK NIET SLAPEN. WAAR WAS OPEENS

die communerechtbank– ze had overigens meer gelekenop een tribunaal – vandaan gekomen? Wat had plotse-ling `een plenaire discussie' te betekenen? Onze com-mune was op een burgerlijke gemeenschap gaan lijken.

Nadat ik opgestaan was, heerste er om de koffieketeleen diepe stilte. 'Schenk jij me eens een lekker koppiein,' vroeg ik manmoedig aan Sirius. Zwijgend pakteSirius de kan en schonk wat hoekig een kopje vol dathij ten slotte naar mij toe schoof. Alle andere commu-negenoten hielden het hoofd afgewend. Dja liep opzijn tenen door het vertrek. Vid zat in een vensterbanknaar buiten te kijken. Ik besloot de tuin in te lopenomdat ik aannam dat er weinig discussie rond de kof-fiepot gevoerd zou worden. Toen ik de deur naar detuin opendeed, sprak Dolf vormelijk en koel: `Je wordtgeacht om elf punt nul nul uur aanwezig te zijn.' 1kknikte en zei: `Komt voor elkaar.' Nadat ik een voet inde tuin had gezet, hoorde ik binnen druk gepraat. Ikwandelde door de enorme tuin en vroeg mij af welkediscussie er eigenlijk nog gevoerd zou moeten worden.Ik was immers al uit de commune en de partij gezet...Zouden ze nog op het besluit terug kunnen komen en.– een heel andere vraag – hoe kon ik eigenlijk twee-

159

honderd kilometer verwijderd van het mathstische par-tijkantoor door een paar willekeurige kameraden uitde partij worden gezet?

Om elf uur betrad ik benieuwd, maar ook bang, decentrale ruimte. In het midden zaten de vaste commu-neleden op de grond. Daaromheen gegroepeerd zatende aangewaaide ideologische bondgenoten. De jonge-tjes zaten met zijn tweeen op een kistje. Aan de over-kant van de jongens stond een leeg kistje.

Dolf zei streng: `Je kunt, als je wilt, op dat kistjegaan zitten.'

`Ook als hij niet wil; desnoods slaan we hem erop,'snauwde Lideke.

`Houd je kop,' riep Sirius.'Orde!' hamerde Dolf met een tafelpoot op de grond.Dolf begon de openbare gedachtenwisseling: `Kame-

raad Boudewijn, we hebben buiten de beslissing vangisteravond de volgende besluiten genomen...'

`Er zou een plenaire discussie zijn!'`Orde, orde; geen stemverheffingen r Dolf hamerde

opnieuw met zijn tafelpoot op de vloer. Hij vervolgdezijn uiteenzetting: `Kameraad Boudewijn dient onmid-dellijk Haar het communehuis of te reizen en het teontruimen. Zijn boeken en platen zijn vervallen ver-klaard aan de commune. Hij is gerechtigd zijn lijfgoed,beddegoed, ledikant en enkele nog nader te specifice-ren persoonlijke bezittingen mee te nemen. Bij terug-komst van de volledige commune in de stad dienen alzijn sporen in het huis van De Rode Engel te zijn uit-gewist. Ter controle op de naleving van het besluit zalGer Verberg worden aangewezen als rechtskundigmaoist. Bij aankomst van Verberg, vanavond, zal heteen en ander nader geregeld worden.'

16o

Verbijsterd en aangeslagen keek ik Dolf na de voor-lezing van het `vonnis' aan. Vervolgens keek ik naarSirius. Die staarde naar de grond. Ik haalde een paarkeer adem, en wilde wat gaan zeggen: 'Ili, ik...'

Dolf hamerde op de grond. `Vindt men dat ex-kame-raad en renegaat Boudewijn het woord kan nemen?'

`Geen sprake van,' zei Lideke. De anderen kniktendat ik wel het woord kon nemen.

`Het woord is aan renegaat Boudewijn,' beval Doll.‘Moeten jullie nu eens even luisteren...'`De plenaire vergadering in discussie meet niets,'

onderbrak Doll mij.`Ms jullie zo vriendelijk willen zijn naar mij to luis-

teren,' hernam ik het woord en vervolgens hield ik eenlang en zenuwachtig betoog. Het hele `vonnis' interes-seerde mij niets, maar het felt dat ik mijn boeken moestachterlaten trof mij zwaar. `floor nu eens, Dolf heeftaltijd gezegd dat die boeken van mij allemaal klasse-vijandige taal bevatten. Wat moeten jullie ermee? Iliheb ze nota bene zelf betaald.'

`We moeten er zorg voor dragen dat klassevijandigerotzooi niet verder verspreid wordt. Je boeken zullenworden vernietigd,' besloot Dolf. Op dat momentschudde Sirius zijn hoofd. Ili riep: `Zo, nu is je maskerafgevallen, Hitlertje, boekverbranding, nu weet ikwaar je staat!'

Dolf ramde op de vloer totdat Sirius het woord nam:`Kameraden, renegaat Boudewijn is aan alle kantenfout en een ideologisch monster gebleken. Dat is zon-neklaar. Ili vind echter dat hij over zijn boeken moetkunnen blijven beschikken. Misschien ontdekt hij opzekere dag tijdens het lezen welk een vuile Schund hijin handen houdt.'

161

Hierop volgde een hele discussie waarin Doff en Li-deke bleven pleiten voor vernietiging. Toen het uitein-delijk op een stemming uitdraaide, kon ik mijn boekenbehouden. Vooral omdat de kleine Vid en Dja v66r mijstemden, samen met Sirius en enkele andere buiten-communards.

Aan het einde van de beraadslagingen vroeg Doll:`I-leeft ex-kameraad en renegaat Boudewijn nog jetstot slot te zeggen?'

lk antwoordde dat ik niets te zeggen had, maar blijwas uit deze kankercommune te zijn gezet. `Je had dusniets te zeggen,' onderbrak Doff mij. 'Maar ik heb ernog wel wat aan toe te voegen.' En hij hield een lang,onbegrijpelijk exposé dat hij afsloot met een voorlezinguit Mao's essay 'The question of democracy within theParty'. Tijdens de voorlezing maakte ik kotsendemondbewegingen en stak zeffs een paar keer mijn tonguit. Toen Doff zijn verhaal beeindigd had en de verga-dering officieel gesloten was, hoorde ik hem zeggen:`In die oetlul hebben we ons verschrikkelijk vergist.Zag je zijn gezicht toen ik dat fantastische stuk vanMao voorlas? We zouden die gozer eigenlijk dood moe-ten slaan.'

lk stond op van mijn kistje en keek met de handenin mijn zakken de vergaderruimte rond. Met niemandkon ik meer praten. Toen ik. op Sirius afliep, maaktehij onmiddellijk aanstalten om met Polly te gaan pra-ten. Ili liep naar Dja die ik over zijn haar aaide. 'Vies-peuk, viespeuk, kinderlokker I' zei hij zo boos mogelijk.

*

162

GER VERBERG WAS EEN GOEDE VRIEND. MEDE DOORmij was hij een soort buitenlid van de leefgemeen-schap geworden. Hij was een groot kenner van hetmaoistisch recht en onderwees het zelfs ergens op eenhogeschool in Brabant. Ger had echter een towel slimals wankelmoedig karakter. Hij gaf ons drie avondenin de week les in zijn vak. Maar de consequenties namhij er niet van. Na zijn lessen verdween hij naar eenluxe-appartement waar hij in bed lag te rommelen metallerlei rechtse vrouwen die mantelpakjes droegen enaffiches voor de VVD door de stad rondbrachten.

Door zijn grote kennis had hij een overwicht op onsen durfde niemand hem aan te spreken op zijn rechtselevenswandel. Mij had het nooit echt zoveel kunnenschelen, want het feit dat Ger elders woonde, stelde mijvaak in de gelegenheid hem 's avonds op te zoeken.Dan kon ik, bevrijd van ideologisch gedaas, met hemvijf flessen wijn leegdrinken of een krat pils naar bin-nen gieten.

Ik bleef in de tuin rondstappen totdat ik Gers autohoorde arriveren. Ik deed de deur in de tuinmuur openen riep Haar Ger: `Blijf daar, ik kom naar je toe, ikmoet je heel nodig spreken.'

Ik rende naar hem toe en sprak gehaast: `Ze hebbenmij eruit gezet. Van de ene dag op de andere, godver-degodver, wat moet ik doen? Ze hebben jou als eensoort executeur-testamentair benoemd.'

`Dat ze jou eruit hebben gegooid, verbaast mij nets.Wie zou het nu ook in die gekkigheid uithouden. DieDolf is toch hartstikke getikt.'

Ik keek Ger verbijsterd aan. Hij vouwde een dunneregenj as netjes over zijn arm en vroeg: `Waarom kijk jezo verbaasd?'

163

`Om wat je zegt! Wie zit er bij ons een paar keer inde week maoistische les te geven? En nou zeg je...'

`Ach, jongen, het is amusant om of en toe bij jullieaan te wippen. Kijk, dat maoisme is in de mode, dusdoe ik mee. Die studenten van mij zijn d'r tuk op; jon-ge mensen zijn in het algemeen dol op linkse dictatu-ren, raar maar waar. Bij jullie kan ik altijd goed oefe-nen voor mijn colleges. Jullie dienen als proefkonijnen.Ili denk altijd maar zo dat als jullie het niet begrijpenmijn studenten het helemaal niet begrijpen.'

Dus je bent helemaal geen maoist?'`Je denkt zeker dat ik van lotje getikt ben! Maoisme,

jongen, dat verkondigt de absolute dictatuur. In deUSSR, daar heerst het zuivere socialisme; dat is kwali-teitscommunisme. W at die Mao allemaal uitspookt, ishet gemeenste van het gemeenste,' sprak Ger emstig.

`0... o,' zei ik aarzelend; er was mij een licht gaandagen.

`Pall jij die tas en de schoenen uit de kofferbak, als jewilt,' vroeg Ger.

`Zou je niet met ze willen praten, Ger?''Ik zal kijken wat ik voor je kan doen,' antwoordde

Ger toen we de tuin in liepen.Doll kwam het klooster uit gerend en sprak bezwe-

rend: `Ger, laat je niet in met die renegaat. Hij is instaat je kop in te slaan. Sodemieter op, klootzak, of ikstuur een paar stevige jongens uit de bar in het dorpop je af.'

`Easy, easy, Doll; leg mij eerst de zaak eens even uit.Mg jij maar in de tuin. a kom zo wel naar je toe,'troostte Ger. Hij liep met Doff naar binnen waar dekinderen achter het raam papiertjes tot rode vlaggetjesschilderden. De illusies, het communegevoel, mijn te-

164

dere momenten met Dja en Sirius waren voorbij. Ilitrapte tegen een steen en riep: Dat klotewijf haddenwe er nooit bij moeten nemen,' en verzwikte mijn en-kel. Achter het raam zag ik Lideke staan lachen.

`Vuil kutwijf!' schreeuwde ik. Met mijn voorhoofdging ik tegen een boomstam staan en keek naar bene-den. Er lag een speelgoedwagentje van Vid in de gar-de en een tekening van Dja.

Gers gesprek duurde veel Imager dan hij had voor-speld. Het was al donker toen hij naar buiten kwam.

`Waar ben je, Boudewijn?'`Hier, bier,' riep ik en gooide de tekening van Dja

weer op de grond.Ger zei met luide stem: 'Kona maar naar de straat.

Je zult wel honger hebben.'Nou en of, ik rammel.'Dan zal ik je eerst eens lekker te eten geven; is bier

ergens een tent in de buurt?'`In het dorp is, geloof ik, een bistro.'`Ja, jong, het is allemaal een beetje lullig, maar het

is fini, helemaal fini; ik heb d'r nog het beste voor jeuit gesleept.'

We liepen samen over de klinkerweg. De hemel wascyaanblauw. De sterren en de maan schitterden zoalsze maar zelden schitterden op zomeravonden. Overalrook het heerlijk. Er kwam nauwelijks verkeer langs.Wat heb je kunnen bereiken?'

Ger dacht na en sprak toen bedachtzaam: `Je boekenkun je dus houden en je hoeft ook niet direct weg. Ikheb ze uitgelegd dat je recht op huurbescherminghebt. Je hebt drie maanden de tijd om naar een anderhuis te zoeken. Dat lijkt mij een redelijke termijn. Zehebben een voorwaarde: dat je in die drie maanden

165

met niemand spreekt en niet thuis zult eten. Ze willenniet meer met jou aan een tafel zitten. Dat lijkt me,eerlijk gezegd, het minste probleem; je kunt altijd metmij en Leo Verrops gaan eten. Wat vind je ervan?'

`Gelet op de omstandigheden niet eens slecht,' ant-woordde ik opgelucht.

`Goed., dat is dan voor elkaar. Je rijdt morgen metmij terug naar de stad,' zei Ger zakelijk. Hij keek naarde sterrenhemel en vervolgde op zachtere, intiemetoon: Wat een schitterende hemel! Je weet dat ik eerstnatuurkunde heb gestudeerd, he? Ms ik zo'n hemelzie, begrijp ik eigenlijk maar weinig van de hemel-lichamen, de zwaartekracht en al die andere raadselsdie daar, zo hoog boven ons, verborgen hangen.'

*

TERUG IN HET COMMUNEHUIS ZAT IX OP MIJN KA-

mer. 's Ochtends bracht Dj a zwijgend de post op bed.Sedert de hele commune weer naar de stad was terug-gekeerd, had nog niemand tegen mij gesproken. Om vijfuur ging ik meestal naar Leo. Over mijn uitzetting uitde leefgemeenschap zei hij nets. 'Met die politieke din-gen bemoei ik mij niet; wil je nog pils?' sprak hij. Msik niet moest werken of naar de universiteit hoefde,zat ik naast de kachel te lezen. In de keuken of op depraatzolder hoorde ik de jongens en Lideke lachen,vergaderen of hasj met een hamer tot korreltjes slaan.Ik had drie maanden om naar een andere kamer tezoeken. In cafés of in de openbare leeszaal las ik de ad-vertenties in de stadskrant; ik durfde die ‘reactionaire'krant niet mee naar de commune te nemen. En verderlas ik maar naast de kachel. Ontelbaar veel wijsgerige

166

werken, maar geen letter meer van Marx, Mao of Sta-lin. Op een middag kwam Doll mijn rust verstoren.1k zat Descartes te lezen.

`Zit je weer zo'n arbeidersvertrapper, zo'n ouweFranse boef te lezen,' zei Dolf.

Wat kom je doen, Maootje van het westelijk half-rond?' vroeg ik zo hatelijk mogelijk.

`Je verzamelde Marx/Engels in beslag nemen. Hetwerk van die twee helden van de geest staat bier ver-keerd. Een snort blasfemie dat die prachtige blauwebanden jou aan moeten loeren! Die boeken Koren opde praatzolder te staan.'

`Je blijft er met je poten van af. Ik heb drieenveertigdelen persoonlijk gekocht; als je niet oprot, trap ik jedoor de deur.' Ik stond op om het woord bij de daad tevoegen.

`Weer geweld, fLikkertje? Daar ben je toch veel tezwak voor met al die vrouwelijke hormonen,' grijnsdeDolf : Terder wijs ik je erop dat je deel 12 van mij voorje i. mei hebt gekregen.'

Ik liep naar de planken waarop de gele Mao-deel-tjes, de groene Hoxha's, de donkerbruine Lenins, degrijze Stalin-bandjes en al dat andere linkse werk ston-den. Ik pakte deel 12 van Marx/Engels' Werke uit derij en smeet het naar Doffs kop. 'Hier, viespeuk, ga hetmaar uit je hoofd zitten leren.'

Doll raapte het boek van de grond en verdween nitde kamer. Een ergerlijk gat in de lange, blauwe Marx/Engels-serie staarde mij aan.

Na het treiterbezoek van Dolf ging ik weer in mijnstoel zitten en gaf mijn aandacht weer aan Descartes.En zo zou het weken doorgaan. Al mijn vrije urea be-steedde ik aan de lectuur van `reactionaire filosofen;

167

van die zogenaamde denkers die alleen maar zaten teverzinnen hoe ze arbeiders naar de kloten zouden kun-nen helpers'; ik las niet alleen Descartes, maar vooral66k Spinoza, Wittgenstein, Schopenhauer en Hume.Van die filosofen was in de commune eigenlijk alleenmaar Spinoza – met de nodige aanpassingen. – toege-staan omdat die was `geecht' door, vooral Oostduitsemarxistische theoretici. Mijn wijsgerige leesmarathonduurde bijna drie maanden en in die tijd besloot ik fi-losofie te gaan studeren.

Een keer kwam Sirius, illegaal, op mijn kamer. Hijging in het midden van de kamer staan en keek mijlang, zwijgend aan. Ik dacht: nu gaat hij zeggen dathet hem allemaal spijt en dat ik weliswaar uit hun huisweg moet, maar dat wij altijd vrienden zullen blijven.Hij zei het niet. Hij sprak traag: `Waarom zit je tochmaar in die denkers te lezen? Ms jij weg bent en wij inje kamer eten, zie ik steeds die grote stapels denkvoerliggen. Niks geen Marx of Lenin meer, maar altijd dierare Fransen of Engelsen. Denk je dat je daar betervan wordt?'

Vat denk je?' stelde ik Sirius als wedervraag.'Ik denk dat je daar geen snars beter van wordt. Van

een Ls D'tje leer je meer dan uit een heel boek.'`Denk je dat?'`Ja, dat denk ik,' antwoordde Sirius lijzig en het zou

de laatste zin zijn die ik in jaren van hem zou horen.Het waren saaie maanden. Muziek had ik niet op

mijn kamer omdat de muziekvoorzieningen op depraatzolder stonden en er slechts met algemene stem-men v66r een bepaalde plaat opgezet kon worden. Al-leen Sirius had een klein televisietoestelletje op zijnkamer staan en naar de radio luisteren deden we niet

168

omdat er, volgens Doff, `toch alleen maar leugenaars,bedriegers en Amerikaanse agenten voor de microfoonzaten te lullen'.

Als ik niet met Leo ging eten, zat ik wat achteraf inde mensa of trok iets uit de muur. Op de mensa wasmijn populariteit gedaald. Die eetgelegenheid werdimmers bijna uitsluitend bezocht door linkse studentenen ideologisch gekgemaakte metaaldraaiers en boot-werkers (die over Mao spraken alsof het hun eigenneef was). Dolf en Lideke hadden ervoor gezorgd datik er werd beschouwd als absoluut gif, een landverra-der en iemand die je nog niet eens aankeek. Er was eenmeisje dat mij of en toe aansprak. Niet onder het oogvan iedereen, maar helemaal achter in de tuin van demensa. Lona fluisterde een keer: 'Is het zo dat jij dehele zaak leeggestolen hebt in je commune en dat jeeen brief hebt geschreven naar de Amerikaanse rege-ring om je diensten aan te bieden voor Vietnam?'

Ik lachte Lona uit. 'Hoe kom je daarbij?'`Doff heeft een brief laten zien, een kopie dan, van

een schrijven dat duidelijk door jou ondertekend wasen waarin je je aanbood aan de ambassade als spion,'zei Lona.

`Dat kan helemaal niet!''Ik heb die brief echt gezien! Waarom zou ik tegen

je liegen?'`Godver, dat twig is al valse brieven van mij aan het

verspreiden...'Ik liep de tuin uit en fietste naar de commune. Ik

snelde de trap naar zolder op. Iedereen keek verbaasd.Ik haalde even adem en raasde toen: `Zo! Zijn jullie nual valse brieven die ik zogenaamd geschreven heb aanhet verspreiden?'

169

Tioezo?' vroeg Doll; hij lachte fijntjes.Tan iemand gehoord.'`Sier, pak jij het vierde deel van Mao even,' vroeg

Dolf. Sirius gaf het boek aan en Dolf las een largepassage voor van mijn voormalige Voorzitter waarinbetoogd werd dat alles geoorloofd was om klassevijan-den en ander rechts tuig te bestrijden. Ik hoorde de le-zing van Doll maar half uit, verliet het huis en fietstenaar de duinen.

Nog jaren na Lona's bericht zouden mijn ex-commu-neleden niets nalaten om mij zwart te waken. Tweejaar nadat ik definitief De Rode Engel verlaten had,vroeg een jongen mij op straat: 'Is het werkelijk zo datjouw studie door de Amerikaanse regering betaaldwordt?'

170

Chinese schaduwen

LIEVE PETER,

Het laatste jaar is het nogal moeilijk tussen ons ge-weest. Dat spijt mij. Die politieke ruzies die ik steedsveroorzaakte, waren natuurlijk te belachelijk voorwoorden, maar ik dacht nu eenmaal dat het maoismede oplossing zou brengen. Ik zit nog zo lang in dit huisals echt nodig is. Het gezoek naar een andere kamergaat niet gemakkelijk. Ook de prijzen die ze tegen-woordig voor een rothok vragen, vallen niet mee. Kort-om: allemaal heel lullig, maar daar wil ik je niet overschrijven. Deze brief schrijf ik vooral om mijn veront-schuldigingen aan te bieden. Dat ik je een paar maan-den geleden een fascist noemde omdat je op de Partijvan de Arbeid stemde, zit mij nog steeds dwars. Ik kannu wel schrijven dat ik het niet meende, maar dat isniet waar. Ik meende het wel, zo geindoctrineerd als ikwas geraakt door die Chinese bende bier. Ik hoop datje mij al die verwijten en beschuldigingen wilt verge-ven. Het liefst zou ik weer op de oude voet voortgaan,zoals vroeger. Lekker swingen in de stad en pils drin-ken. Bel in godsnaam niet hierheen. Schrijven kun jeook beter niet doen, want ze gooien alle post die voormij komt weg. 'Brieven van nazi's komen dit huis nietin,' schreeuwt Doff als er een brief voor mij in de gangligt. Die brieven verscheurt hij onmiddellijk.

Als ik een nieuwe kamer heb, kom je dan langs? Enzou je het goedvinden als ik zo spoedig mogelijk bij

173

jou aanwip om het een en ander nog eens degelijk uitte praten? Spaar me maar niet, dat heb ik jou de laat-ste tijd ook niet gedaan. Een wens kan zichzelf totaalgek makers, Peet. Ik voel me opgelucht dat ik dezebrief geschreven heb. Een kus van je hartsvriend,

Boud

*

Beste Leo,Je zult van Ger wel gehoord hebben, dat ik defini-

tief uit de commune ben gezet. Jij hebt nooit partijwillen kiezen in onze affaires – daar benijd ik je weleens om – dus neem ik aan dat je dat deze keer ookniet zult doen. 1k ga dan ook van de veronderstellinguit dat Dolf, Lideke en de andere jongens regelrnatigbij je langs zullen blijven komen. Daardoor zullen mijnbezoeken aan jou niet meer mogelijk zijn. 1k heb geenzin meer om die klootzakken waar dan ook te ontmoe-ten. Ergens ver weg in mezelf voel ik dat ik je zou wil-len vragen om partij voor mij te kiezen, maar ik weetdat je dat toch niet doet. Zodoende heb ik besloten omde vriendschap met jou, noodgedwongen, te verbre-ken. Tot slot een waarschuwing: pas op met die Dollen die Lideke, ze vernaaien je waar je bij zit. De bal-len en sorry!

Baud

*

Mijne heren,Gaame zou ik van u wat informatiemateriaal over

de Partij van de Arbeid willen hebben. Uw partij is mij

174

de laatste maanden meer en meer aan gaan spreken enik denk er hard over om lid te worden van uw club.Met de meeste hoogachting,

Boudewijn Biich

*

Aan het partijbestuur van de Rode Tribune Groep ML.(Vertrouwelijk.)

Geachte ex-kameraden,Bij deze deel ik jullie mede dat ik uit de plaatselijke

afdeling van de partij ben gezet. Dat zit mij niet al tehoog omdat ik mij toch al niet langer kon verenigenmet een aantal standpunten, bijvoorbeeld die over cul-tuur en massa-educatie, die binnen de partij non-discu-tabel zijn. Daarom zeg ik bij dezen oak mijn landelijklidmaatschap van de partij op. Ik wil tot slot iedereenhartelijk bedanken met wie ik de laatste jaren somsheel prettig heb gewerkt. Vooral Thom en Bob zal ikmissen. Succes verder met de partij. Leve de klassen-strijd! Met arbeidersgroet,

(Ex-)kameraad Boudewijn, hummer 57

*

Lief Sissend Serpent!We hebben de laatste tijd elkaar heel weinig gezien

omdat jij als vveer niet meer tegen mijn maoistischepraat kon. Goed nieuws: ik ben geen maoist meer enga weg uit de commune. Wil je nu weer met mij om-gaan? Geldt dat aanbod voor een Goethe-reisje naarde DDR nog steeds? 1k hoop je snel te zien in de Kar-thoem. Een kus van je,

Boudje*

175

Aan uitgeverij Alle Macht Aan De Arbeiders,. t.a.v.M.L. de Roeck, Van Peltstraat 62, 2000 Antwerpen.

Gelieve mijn bestelling voor het tweede deel vanJ.W. Stalins Keuze uit zijn werken te annuleren. 1k wildie gozer niet meer lezen omdat ik ontdekt heb dat hijeen even grote schoft is als de Amerikaanse president.Tabee,

B. Bii.ch

*

Beste Den Ouden,Ik heb je pamilet Waarom wij uit de Tribune Groep

gingen' gelezen. Wat jullie schrijven, heb ik onlangsook meegemaakt. a zou graag nader met je in contactkomen opdat we ons kunnen verenigen. Je kunt mijposte restante op het hoof dpostkantoor schrijven. Waarik nu nog woon, gooien ze mijn post weg. 1k hoef jeniks te vertellen, want jij en de jouwen hebben, las ik,hetzelfde meegemaakt in Rotterdam. Hoor ik wat vanje? Kameraadschappelijks van,

Boudewijn Biich, voormalig lid 57

*

Gedicht voor Dj a.(Geheim! Aan niemand laten zien!)(Als je dit papiertje in een badje met bleekwater

legt, kun je het lezen. Geheimschrift.)

*

176

Dagboek5 september: Laatste gesprek met Doff. Zinloos.

Waar moet ik heen? Ik heb geen huis en ook al geenkachel meer.

7 september: Twee shots morfine.8 september: Een shot. Bezoek aan het Sissend Ser-

pent. Op zijn aanraden naar de kliniek geweest. Zewillen mij wel ontwennen. De dokter zei: 'In u zit welperspectief.'

lo september: Het lijkt wel of er voor mij geenplaatsje onder de zon is. Anderhalve fles wijn. Hetboekje dat de PvdA stuurde zitten lezen. Ben ik nietvrolijker van geworden. In de Navo blijven... jaja!

20 september: Het Sissend Serpent zegt terwiji westaan to wachten bij de Oostduitse grens: ‘Je hebt tochniet van die drugsrommel meegenomen?' Ik schud neeen Serpent zegt daarna: `Goed zo. Dan kunnen we vei-lig bij Goethe op bezoek. Doe in jezusnaam dat bela-chelijke parelkettinkje van je nek!' Dat doe ik. Ms wede DDR binnenrijden, vind ik het er overal erg armoe-dig uitzien. Dat was toch je heilstaat?' zegt Serpentterwijl we Eisenach in rijden. Ik houd mijn bek maar.

*

VAN IEDEREEN MISTE IK NA MIJN UITSTOTING

Sirius en Dja het meest; Dja het aller-, allermeest. Of-schoon ik na mijn uitzetting een druk maatschappelijkleven ging leiden, kwam ik maar weinig (ex-)commu-nards tegen. Van Saul hoorde ik via-via wel eens iets.De een na laatste keer dat ik hem zag, speelde hij meteen wit gekalkt gezicht toneel op de Dam en de laatstekeer liep hij met een hondje over de Keizersgracht; we

177

lachten vaag naar elkaar. Polly zag ik nooit meer, Dolfontwaarde ik vele malen op het spoorwegperron vanDelft waar ik met de sneltrein langssuisde, en over hemverscheen wel eens een stukje in een plaatselijke krant.

Sirius ontmoette ik vele jaren na mijn uitzetting afen toe in het geheim. We kusten soms, maar veel zeg-gen deed hij niet. Hij was overigens de eerste die namij de commune zou verlaten; de rest ontbond zich paseen dozijn jaren na mijn vertrek. Lona stierf aan eenoverdosis heroine, een van de Limburgse paters zat eenblauwe maandag voor een revolutionaire partij in deProvinciale Staten van Noord-Brabant, Bruno werdbureauchef op een computerfabriek, het Sissend Ser-pent verhuisde met onduidelijk doel naar het VerreOosten.

Lideke zag ik, midden jaren zeventig, met een fretsstaan voor het station van Leiden. Voorop zat, in eente klein kinderzitje, Vid en achterop zat met een baardvan snoep om de mond Dja. Hij was behoorlijk uitge-schoten, maar nog even mooi. Zijn ogen glommen enhij gilde: 'Dag Boud, dag Boud!' Hij kreeg een tik vanLideke die waarschuwend zei: 'Ms je die klootzak nogeen keer toeroept, ga je naar een gesticht. Ben je ver-geten wat hij ons allemaal heeft aangedaan?'

Ik wilde van de trappen van het station naar bene-den lopen om Lideke een opsodemieter te geven enDja hartstochtelijk af te likken, maar ik liet het na.Dat jongetje zal zonder mij verder moeten – dacht ikwijselijk. In de trein naar Amsterdam probeerde ik eenpaar dichtregels over hem te schrijven. Het lukte niet.Ik maakte van het schrijfvel een prop en gooide hemuit het raam naar buiten. Hij kwam een paar metervan een jongen neer die tulpebollen stond uit te spit-

178

ten. Het was een prachtige jongen. Daar schreef ik een

gedicht over dat wel. lukte.

Het verleden leek uit efemeren te gaan bestaan.

Fragmenten zag ik in talkshows op televisie. Voorma-

lige ideologische leidsmannen discussieerden over het

voordeel van de Vrijheid en de Democratie of spraken

een warm woord over het vrije seksuele verkeer van en

met kinderen. Op 21 mei 1986 zag ik in een `reactio-

naire krant de afbeelding staan van een muurschilde-

ring die Polly op een pui van een nieuw politiebureau,

ergens in de Achterhoek, had geschilderd. Zij verbaas-de mij. Polly die iets op een politiebureau gekalkt had,en dan de tekst... `Alle mensen worden vrij en gelijk in

waardigheid en rechten geboren.'

Via allerlei omwegen werd het mij, eindelijk, duide-

lijk waarom ik Dolf of en toe zag staan op het station.

van Delft. Hij had een vaste betrekking bij een wapen-

fabriek in de buurt; als vertaler van moeilijke teksten.

De wapens werden verkocht, zo wist een actiecomit6

mij desgevraagd schriftelijk te bevestigen, naar Chilien Zuid-Afrika.

Dat was alles. Het verleden leek begraven te worden

met een zich aan het kapitaal verkopende Doff, een

met de sterke arm heulende Polly en een Lideke die —

stom toeval dat ik het hoorde – met een uitkering, al-

leen in een kleine flat, op de Veluwe woonde. Lideke

die haar hand ophield en peuzelde van het grootkapi-

taal... Dat ik het al lang deed, verwonderde mij niet.

De communards hadden mij al een generatie eerder

verloren en verziekt verklaard, maar Lideke...

In 1984 ontving 1k een brief van iemand wiens

naam ik mij niet meer herinnerde, maar die ongetwij-

feld in de hete jaren van het vaderlands maoisme van

179

de partij was geweest. Hij schreef : `Ik weet dat je nog-al gesteld was op Dja en Vid. Met Vid gaat het nietgoed. Hij heeft een halfjaar gevaren op een oefenschipen werd betrapt op heling en diefstal. Hij zit nu in eenrijksopvoedingsgesticht in [...]. Over Dja weet ik nets.Behalve dan dat hij samen schijnt to wonen met eenrechts wijf in [...].' Ik schreef de mij onbekende scri-bent terug: 'Dank voor uw brief. 1k vraag mij of waar-om u het mij allemaal schrijft en voorts zou ik willenvragen of u iets meer weet over Dja. Die jongen wasmijn lieveling indertijd. Vid was wel lollig, maar emo-tioneel deed hij mij nooit zoveel.' Ik kreeg nimmer ant-woord.

Tien jaar na mijn uitzetting kreeg ik een hartstochte-lijke voorkeur voor een Indonesisch restaurant in Zaan-dam dat de vertrouwde naam Tempo Doeloe droeg.De keuken van het eethuis was van zo'n voortreffelijkekwaliteit dat ik er alleen of met gasten herhaaldelijkheen reisde. Op een avond ging ik erheen met Leo Ver-rops, die uiteindelijk met de commune gebroken haden weer binnen mijn blikveld raakte. We fietsten. Hetwas een mooie zomeravond.

`Lekker nassen,' zei ik hijgend en verlekkerd toen weZaandam zagen liggen.

Nou zeg,' beaamde Leo.`Zaandam was vroeger een comm.unistisch bolwerk.'`Dan zal iedereen daar wel ruzie met iedereen ge-

had hebben,' lachte Leo.`Ik zei toch Been "maoistisch bolwerk", Leo.'`Allemaal een pot nat,' zei mijn vriend die langza-

mer ging trappen.Oat had je niet vijftien jaar eerder moeten zeggen;

18o

ik had je bek aan gort geslagen.'We bonden onze fietsen aan elkaar voor Tempo Doe-

boe en betraden het luxueus ingerichte restaurant.`Ha, die Jane,' begroetten we de eigenares en be-

stelden schotels vol voedsel. De rechauds werden eenkwartier later aangedragen door een slanke Indischejongen met schitterogen.

`Dag Boud,' zong hij.`Dag,' sprak ik aarzelend en onzeker. Ik keek de jon-

geman aan en wilde vragen: ‘Wie bent u?' Het hoefdeniet, want de jongeman zei: `Ik ben Dja, ken je menog?'

`Dj a! Godver. Wat doe jij Kier?'`Wat ik bier doe?' schaterde hij. `Gewoon bedienen.'`Jij mij bedienen...'`Ja, Boud. En dat doe ik graag. Ik heb hele goede

herinneringen aan jou.'`Dan ben je ongetwijfeld de enige.'`Nee hoor, dat is niet waar, Vid ook. Maar die zit in

de gevangenis. Voor inbraak bij het PvdA-kantoor inArnhem. Hij is verslaafd aan de heroine. Ben jij nogaan de morf?'

`Ben je nou helemaiil! En zou je, alsjeblieft, niet zohard willen praten.'

*

ZEKER DRIB HOOFDREDACTEUREN HEBBEN MU IN

de loop der jaren gevraagd: Wil je niet eens voor onsblad naar China?'

`Nee,' heb ik steeds gezegd.`Viet naar China? We betalen alles en je wilt niet?'`Ik ga niet graag naar landen waar ik nets kan ver-

181

staan, lezen en begrijpen,' verzon ik dan als excuus.De ware reden is natuurlijk dat ik mij tegenover ie-

dere Chinees persoonlijk rot zou schamen. Misschien isde moeder, broer of oom van degene met wie ik doormiddel van handen en voeten sta te praten wel tijdensde Culturele Revolutie doodgemarteld of naar het an-dere eind van China verbannen. Omdat ik voor de Chi-nese ambassade in Den Haag met bloedrode vlaggenheb staan zwaaien, `Leve Voorzitter Mao' heb staanschreeuwen en spaarcentjes van arme donders uitvolkswijken in Nederland in een envelop door de brie-venbus heb gepropt. Er zat steeds een briefje bij: 'VanNederlandse kameraden als steun voor de Voorzitteren zijn Rode Wachters in hun moeilijke strijd Leve deVoorzitter, leve Mao!'

*

EEN VERBLEEKTE DIA IN MIJN HOOFD DIE B OVEN-

kwam toen ik eens bij toeval langs de Chinese ambas-sade reed.

We droegen allemaal Mao-pakken, zelfs Dja en Vid.Lideke had voor de jongetjes keurige pakjes gemaakt.Vooral' Dja stond het schattig. Het was namelijk nietzo'n saai, gewoon kostuum, maar een wat feestelijkermet opgeborduurde rode sterren.

`Mooi, mam, hoef ik dat andere duffe pak nu nooitmeer aan?' vroeg Dja.

`Dit•pak is alleen voor bijzondere dagen,' antwoord-de Lideke, deed zijn haar wat op orde en zette zijnkraagje recht. 'Kona op, kameraden,' vuurde Lidekeons aan, qaten we opschieten, anders komen we nog telaat.'

De trein, de tram en daarna een stukje lopen. Doll

182

hield de uitnodigingskaart opzichtig omhoog toen wede deur van de ambassade binnengingen. Een Chineesdie op de stoep stood, leek zich een ongeluk te schrik-ken.

`Weet die kerel veel. Het is vast geen ambassadelid,want hij draagt een gewoon pak met stropdas. Natuur-lijk weer zo'n Taiwanese indringer,' meende Dolf.

De man met stropdas verzocht ons in het Engels ofwe even wilden wachten in de tuin. 'Het komt heuswel goed, we zijn uitgenodigd,' sprak Dolf nogmaalszelfverzekerd.

`Sta niet zo nerveus te wippen,' zei Lideke.`Wat ben je toch een neuroot,' lachte Sirius.`We zijn natuurlijk veel te laag bezoek, ik zie alle-

maal CD- en c c-auto's; daar rechts is geloof ik een mi-nistersauto. Wat zouden ze ook met ons aan moeten?Ons large haar zou er in China onmiddellijk afgescho-ren worden.:.'

Dolf onderbrak mij kwaad: `Hou toch eens op, lul..Wij steunen godverdomme aan de andere kart van dewereld de Chinese strijd; dat moeten ooze Chinese vrien-den heel goed op prijs te stellen. Je zal zien dat we eenereplekje krijgen in de receptiezaal. Ze vinden het heusfantastisch dat wij, gewone kameraden, de ambassa-deur op deze Roemruchte Eerste Oktober komen felici-teren met Onafhankelijkheidsdag. Dat China nu twee-entwintig jaar bevrijd is... Het is toch niet te gelovendat de kracht van de Voorzitter China in iets meer dantwintig jaar van een puinhoop tot een staat van de al-lerzuiverste democratie heeft gemaakt...'

Ik vond dat ik geestig moest zijn: Nou ja, Dolf, alswe bier niet terecht kunnen, is het maar een klein stuk-je lopen naar de Spaanse ambassade, daar wordt de

183

Dag van de Caudillo gevierd.'Dat had ik niet moeten zeggen. Dolls vuist daalde

neer op mijn gezicht. `Je bent nog erger dan een fascis-tische imperialist,' beet hij mij toe. Het bloed gutste uitmijn neus. Sirius reikte mij zwijgend een zakdoek aan.Door het bloed heen zag ik twee heren uit de deur ko-men: de man met stropdas en een glimlachende, kleineman die een keurig geperst Mao-pak droeg.

Terwiji ik een beetje achteroverleunde om het bloe-den te stoppers, hoorde ik de kleine man wat mompe-len. De man met stropdas giechelde maar. De laatstebleek de eerste secretaris van de ambassade te zijn ende andere heer de ambassadeur van de Chinese Volks-republiek. In slecht Engels monkelde de ambassadeur,soms bijgestaan door zijn eerste secretaris, dat hij – enongetwijfeld ook de Voorzitter – ons bezoek buitenge-woon op prijs stelde, dat we uiteraard binnen kondenkomen, maar dat er een klein probleempje was...

`Nou? Wat zei ik!' siste Doll triomfantelijk naar mij.Er zaten grote rode bloedvlekken op mijn pak.

De ambassadeur ging verder – na vreemd opgeke-ken te hebben van Dolfs gesis –: 'Om veiligheidsrede-nen kunnen we u niet in de grote zaal toelaten. Er isnamelijk nogal veel hoog yolk aanwezig. Vooral ie-mand van de Amerikaanse ambassade kent een hoogveiligheidsrisico...'

`Is bier iemand van de Amerikaanse ambassade?Wat zullen we nou hebben,' riep Sirius in high school-Engels.

`Houd je kutkop, Sier; dat is nu eenmaal politiek,'zei Dolf zachtjes. Zijn gezicht had de kleur aangeno-men van de rode button met het gelaat van Mao erop,die de ambassadeur droeg.

184

`Jij wilt dus naast een American staan...' Doll gafSirius een por in zijn zij. Sirius kromp in elkaar. Ikvoelde een nieuwe golf bloed opkomen.

Een paar minuten later zaten we met zijn allen op-gesloten in een zaaltje. Om de vijf minuten werd dedeur opengedraaid en kwam er een Chinees op eendienblaadje wat drankjes binnenbrengen. Na twee uurhoorden we de ambassade leegstromen. Voor de zo-veelste keer werd de deur opengemaakt en kwam deambassadeur ons vertellen dat hij ons bezoek bijzonderop prijs had gesteld, maar dat we natuurlijk moestenbegrijpen...

In de trein keek Doll op uit een stapel Chineseblaadjes die hij van de eerste secretaris had gekregen.Hij sprak trots: `Ooze kameraden wisten ons bezoekontzettend te waarderen. Hoorden jullie wat de am-bassadeur bij het afscheid zei?'

Sirius zat de pijn in zijn zij te verbijten. Ik vroeghem of hij sours nog een zakdoek had.

*

*AAR MOETEN DIE DOZEN MET "CHINA/MAO" EROP

heen?' vroeg de verhuizer. Ik verhuisde naar een grootpand in de Amsterdamse binnenstad. Hopelijk zou dithuis voor de komende jaren genoeg ruimte kunnen bie-den aan mijn onverminderd aanwassend boekenbezit.

`Helemaal beneden naar de kelder,' zei ik afwezig.Ik stond naar twee stevige jongens te kijken die heelvoorzichtig de stokoude chaise-longue naar binnendroegen.

`Zo u wilt, meneer,' bromde de verhuizer.Ach nee, laat u die dozen "China/Mao" ook maar

185

boven; misschien heb ik die boeken eerdaags nodig,'corrigeerde ik mijzelf.

`U kunt het krijgen zoals u het hebben wilt,' ant-woordde de sjouwer. `Ze zijn anders wel loodzwaar, dieChinese dozen, meneer. Het spijt me dat ik het zeg,maar ik heb liever die dozen waarop "Engelse pockets!Algemeen" staat.'

Daar zitten ook een stuk leukere boeken in.'`Lezen gaat mijn pet to boven, meneer. Bent u wel

eens in China geweest? 1k zou daar best heen willen.Interessant lijkt het mij daar, maar ja, als eenvoudigverhuizertje zal ik er wel nooit komen. Rare snijbonenlijken die Chinezen mij, maar zo'n cultuur, he; eeuwen-oud...'

186

Ander prozawerk van Boudewijn Blich:

De blauwe salon (1981, Salamander-pocket 1986)Weerzien (1984)De kleine blonde dood (1985)

In voorbereiding:

Het meisje zonderHet dolhuis

111110:1

i'kk) lerak rk. j () Olt 1.0 ktiITV(

,• 0 4i ,.4LCAM q(C0k45 ,

I -- '

nee ',Lt.! 174 skit oN-e.r• Arilt,-..- Ron. 1,1mA , 1 ._., i , • '; ,,

In ki- bc.,- .r .v. cla hActemsftsct. — 61k—. ,• t..

( .14-1 $ C-tut h „,,..k a (ea. t 1. ie- 4 0 ,--

. M' - Ct. e.- (r% (e-ali,

tt. 1 ( N le- bioc.,,e..0 , ' . r

\a/, / tf or eu2."‘.4 . films . 4eft •144.,,,t, j otA.n. I e-LA4.,-en 7-

L; '';.

:1 k

S117.%04 lu-- frtiej. 6,4 tfrl Lv114.5n(c.(4, 1. '--/ n......_-------

13t -11-1 -e-r ' 441,q- 14^e-kS V"41. .7 , ye,- ..44.71/-1.!

,•••••••nn••••••••n.---------------------,

(A- 0(4'1 (k 1/41-C14.1 iAr 1 eji 1j r) lle- ../(2 Cee'hs .' .i

, ..

orl ck-cf- • V--- (q,2,12ite..,-1,07..", 1 _ ckr ( 0./...re-k r)i ._ ._)

t .,-..A;-j ', , Mr ! . -.1,:;•

ri ‘',e;lt . .

... . ,e ae,,,. ./cItiK- fikLe-r levE,NA 1

J • i ,,,,..„..'.

'• r•

'' ..,,... A ,:.. ''. . • .-,,,, --, . fii(.-

.

, •-

.

..

'

. : • , - -`,...-

(441 ( C 1ill ,l, , ...........

C.(ke ''.1. I L\11- ?.

0 b /, , ?=7,., -vz, vv.e.... ..: . .

Vt-) `1.6tA- r i

utt-tr-

n

, .„1,19

/,

,; _,k

\ ' .

201431_019buchU;21!ink02

Ili-- i, ' ,. . . • 4'.

n ,e , . 'e i': , i e : ; , 1 •

. _ . . . ..

1I

Links' ... _

!.' '