B

n -Li•• Links! is een Hollands drama dat speelt in het zoge-B ou.de-vvijch naamde `alternatieve studentenmilieu' aan het eindevan de jaren zestig en de eerste jaren van het daarop-

MIvolgende decennium. De hoofdpersoon van dit boekwordt gegrepen door het maoisme en gaat met vier

` ,. volwassenen en twee kinderen in een commune wonen.

I I ri ks I. i Al gauw beginnen voor hem de problemen: hij is nietstrak genoeg in de leer, spuit morfine en leest reactio-

• naire boeken. Na een paar jaar wordt hij uit de leef-

* -., ..,,,.,

'''.K, ,

-,,, ,:y. -. 7,4

.tf.t., t '?‘...: s. ' gemeenschap gestoten en zal zijn leven een reactionai-''-'t .*, -:,-.;' ' '” ,*1:' ' re vorm aannemen.

i!"

0

4.... .t. ,- . ' •.^.., , -04;t4,. .1z.F .

ze-,,, ,, ' , , . . . Links! is een tragisch, tragikomisch maar vooral ook. : 4,.-* ,- ,, , ; . ,. , .. .!.,

4

. • . ,,i:

.

'-,,,,i . ,, vrolijk boek. Vijf volwassenen die in de polder Mao's11. ' , : n '';'...t' 7.'t A ,"1

#:, ' r -,i,,, „ •., leer proberen uit to dragen, de twee kinderen die er" t: f4:44•. '‘1, ..44, w ...''.,-.. ,

'1 '; „ SfaVZ ‘.--?-1 . -•' ,, ' ' -'^ ,,,-•1•'''• 4....,, ., ',.4 4;zi... niets van begrijpen en het centrale vraagstuk: hoe pas

\ ' nIki, "`"-%!".*fiei `', '4,,, I'.".= .,::'

,:.„- -&-s- ' ,. :At. -- 4 . *,. 1. ‘1 , - - ''., I. ' -,‘.:A. – ; je homoseksualiteit in Mao's leer en de Culturele Re-

'' .- 0. ,A, -'' x''',. i.

– . 4 -

0 •,

71,,e ,..,, ► ..,.,..,,. 4* volutie in?

-st- .;;;4 .. g' to V Links! is een uniek boek omdat het over een periode. ,1.:-''..r..--,,:i, ''' ,...‘?• ' - '.,•-' 4o, .

1:-." . '%;..r. fr,... 1 -in \ vo RA . 4 04 ' 1. . lc .1`,44? ''''' - '. : .' gaat die in de Nederlandse literatuur nauwelijks be--,., ,, , ''''; 1 ),,,a,.

ve;', " - • . 11 '''''' 'Ak: +; '''':3

4„ 4, ,, schreven werd terwijl zij tot de meest treurige maar

"1Ar Alt . 0,".1 N S. i. 4 ''' 44 ,`-:t 4, • - ook hilarische van het naoorlogse, vaderlandse revo---,..

'' .- ' '.4e4V ', -* %

,.lutiedenken behoort.

. -.::C. ,, -1, ', , " .• N- ',̀ ,,,r-7* `'..i• ,'-' LgittitX,. . - -...

„N. ,n••n•i.:+'"n • .

n ' ' -.....

4OS' . ''''

# •tr/4`,,

,", M)',, tr , '

nii

...

• A.,;•-•

. . ,r.,y. n

f.,

III • '• \II ,1 " - :', k' • 1 . 1

•• –.: :Li ' gpl ,illf . VA i , l og 1-7, . i –,- -.04' ,r ... 4/tf 0 . ' ' ‘ 1 n K 0 i' It 1,,

4114'.

,

4 "...1111111* 11 ..,.-7,

, .,..• ISBN 90 295 0854 X– .. . v.. , _ –....,_,

.'04.

.vs't„• .

41• . s .' ' .-lti',L.,- ,,t:, -17-4,'.4,i,K

--_ 4.44 .. ... :4...--.....,.. - ,.- .'- ,..', x.- , „,--..- ..,. ., ,-, ...,,

Links!

Boudewijn BiichLinks!

Een rode burleske

Amsterdam • Uitgeverij De Arbeiderspers

Eerste druk (geb.), oktober 1986Tweede druk (ing.), oktober 1986Derde druk, oktober 1986Vierde druk, december 1986

Copyright © 1986 Boudewijn Biich

Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt, door middel van druk, fotokopie,microfilm of op welke andere wijze ook, zonder vooraf-gaande schriftelijke toestemming van B.V. UitgeverijDe Arbeiderspers, Singel 262, Amsterdam. No part ofthis book may be reproduced in any form, by print,photoprint, microfilm or any other means, withoutwritten permission from B.V. Uitgeverij De Arbeiders-pers, Singel 262, Amsterdam.

Omslag: de auteur voor het graf van Karl Marx toHighgate (1971), foto Peter van ZonneveldFoto achterplat: Klaas KoppeOmslagontwerp: Wim. Mol en Nico RichterDruk: Tulp, Zwolle

ISBN 90 295 0854 X

Men beweert dat `Dichtung' in de titel van Goethe's Dichtung und

Wahrheit het totaal betekent van schrijvers' verantwoording omtrent zijnwerk; `Wahrheit' zou daarentegen het verteltechnische bindmiddel van de(feitelijke) gebeurtenissen zijn. Maar dat is niet helemaal waar. Goetheontkent noch dat hij in zijn herinneringen zip]. levee aan een zekereinterpretatie onderwierp, noch dat hij bij het beschrijven van feiten nietaltijd even exact was...

Anatoli Lunatscharski, Die Revolution und die Kunst,Dresden 1962, p.125-126

De burgerhjke schrijvers pennen en pennen maar bergen papier vol...W.I. Lenin, Ueber Kultur und Kunst, Berlijn 196o, p.256

Onze kameraden zien het verschil niet tussen cultuur en taal...J.Stalin, Marxismus und Fragen der Sprachwissenschaft...,

Munchen 1972, p.37

Een culturele revolutie is de ideologische reflectie van de pohtieke eneconomische revolutie en staat in haar dienst.

Mao Tse-Tung, On literature and art, Peking 1967, p.63

Dat zij het vaandel van Lenin en Stalin hoog zullen houden!Enver Hoxha, Oeuvres choisies I, Tirana 1 974, p.155

Tja, we hebben allemaal remand nodig op wie we kunnen leunen.Mick Jagger, Let it bleed, 1969, track 5

Aan Milo en M.V.

Inhoud

De grote sprong 11Vuurrood 63Feest 103De renegaat 127Chinese schaduwen 171

De grote sprong

SIRIUS HAD DE ZACHTSTE MOND DIE IX TOT DAN TOE

gekust had. Niemand die ik na hem zoende, heeft zijnmond kunnen overtreffen. We ontmoetten elkaar voorhet eerst op een dispuutsavond. Zo ging dat nog aan heteinde van de j aren zestig. Hij was meegekomen metzijn vriend Saul; een brilj ante student die ik vijftienjaar later met een witgeschilderd gezicht op de Dam to-neel zag spelen. De dispuutsavond werd gehouden bijeen getrouwd studentenechtpaar dat een prachtigblond zoon.tje had. Toen ik binnenkwam was Jaap eral. Omdat hij in dienst zat, droeg hij zelfs 's avonds zijnmilitaire kostuum. (Moeilijk voor to stellen dat hij laterde beroemde literaire criticus zou worden.) Hanneshielp de gastvrouw met het binnendragen van bier enzoute stengels. Hannes was aardig, gewoon aardig.Geen mens kon zich voorstellen dat zij later haar harttot op de bodem toe zou uitstorten in een aantal vrouw-vriendelijke romans. Wij kenden haar toen alleen maarals de kinderboekenschrijfster die publiceerde onder denaam van haar grootvader.

Ik kwam de kamer binnen, zei iedereen gedag enhield mijn j as aan. Dat was toen de gewoonte. Jaaphield zelfs de hele avond zijn militaire baret op hethoofd. Ik kuste Saul, die na de omhelzing zei: `Mag ikje mijn vriend voorstellen? Hij heet Sirius, studeert so-ciologie en zijn vader is heel vroom.'

Ik werd aan Sirius voorgesteld. Hij was lang, slank,

13

had een grote neus en prachtige, gloeiende ogen. 'Konaje tussen ons in zitten?' vroeg hij. In zijn stem klonkeen onbenoembaar accent door. Ik heb nooit kunnenachterhalen waar het vandaan kwam. Ik antwoordde:`Straks. Maar eerst moet ik mijn lezing houden.'

Mijn lezing zou over Bilderdijk gaan. De gastvrouwmoest er hartelijk om lachen – ter-win ik het droeve le-ven van de dichter vol verve liet passeren –, Hannesluisterde maar half, Saul maakte aantekeningen enSirius keek mij gedurende een uur indringend aan. Deenige die na afloop vragen stelde, was Militaire Jaap.Hij vroeg: Wind je Ter Braak niet belangrijker dan Bil-derdijk?' en I-kb je Gomperts over Bilderdijk gele-zen?' Op de eerste vraag antwoordde ik 'nee' en op detweede ging ik maar niet in. Toen Jaap bleef doorzeu-ren, mengde Sirius zich in de discussie. Hij zei verma-kelijke dingen die echter nergens op sloegen. Jaap werdkwaad en vroeg: 'Mogen relaties van dispuutleden te-genwoordig meediscussieren?' Over dat probleem had-den we ons nog nooit gebogen. `Laten we dan stem-men,' stelde Jaap voor. De uitslag was dat vrienden ofvriendinnen van leden niet mee mochten discussieren..De enigen die vonden dat iedereen mee moest kunnenpraten, waren Saul en ik. Sirius moest erom lachen.Hij stak een grote sigaret op. Na vijf minuten begonJaap driftig met zijn neusvleugels te trillen en te snui-yen. `Hij rookt hasj,' zei hij, `mag dat?' Hannes werdgeirriteerd door Jaaps gezever. Wil je dat we daar ookweer over gaan stemmen?' vroeg ze. De joint ging ronden een uur later lagen we allemaal op de grond te rol-len en te lachen. Behalve Jaap. Die zat op de leuningvan een stoel te mokken en zei: 'Ms soldaat is het niettoegestaan verdovende middelen te gebruiken.'

14

Ik lag naast Sirius. `Mag ik je zoenen?' vroeg hij. Ikknikte, waarop Saul zei: 'Dan doe ik mee.' Sirius kustedrijfnat. Zijn lippen bedekten bijna mijn halve gezicht.Nadat hij mijn wenkbrauwen had gelikt, sprak hijheel langzaam een paar zinnen uit. 'Ik ken jou volgensmij. Werk jij niet bij het warenhuis? Daar zie ik jevaak lopen.'

`Dat klopt. Ik ben werkstudent. Ik werk er als bor-denwasser in de cafetaria.'

arijg je dan geen beurs?'`Nee. Mijn vader heeft geld genoeg, maar die wil

niet betalen.'`Waarom niet?' vroeg Sirius.`Omdat ik het met jongens doe en geen rechten wil

studeren.'`Ik heb ongeveer hetzelfde aan de hand,' zei Sirius

terwijl hij twintig sigarettevloeitjes aan elkaar plakte,`als ik niet binnen een maand theologie ga studeren eneen vaste vriendin heb, houdt mijn vader op met beta-len.'

`Wat is jouw vader?'`Wat dacht je?' riep Saul schaterlachend, 'zijn vader

is dominee en een hele strenge. Hij loopt altijd in eendonker pak.'

Om halfdrie liepen Saul, Sirius en ik door de stad.Saul vroeg of Sirius met hem mee naar huis ging. Si-rius had zijn arm over mijn schouder gelegd. (Hij zouhet jaren blijven doers. Ik voelde mij altijd beschermddoor hem.) Sirius mompelde: `Ja, laten we naar Saulgaan. Die heeft goeie muziek en stereo. Wat vied jemovie muziek?'

`De Stones,' zei ik zonder nadenken.`Gek zeg! Dat vinden we dan alle drie. Weet je dat er

15

morgen een nieuwe langspeler van de Stones uitkomt?'vroeg Saul. 'Beggars banquet heet-ie; we hebben al eenstukje op de radio gehoord. Zal ik er een stukje uitfluiten?' Sirius Hoot een stukje. Zijn lippen glommenin het licht van de lantaarnpalen. Zijn adem verdweenritmisch in de winteravond omhoog.

`Heb jij geld voor die elpee?' vroeg ik aan Saul.`Van de zomer heb ik gewerkt op een augurkenfa-

briek.'`Ik wou dat ik geld had. Maar alles is op. Ik heb net

dat Middelnederlands handwoordenboek moeten ko-pen.'

`Dan moet je wat pikken bij dat warenhuis. Kun jevoor mij niet wat bestek, borden en kopjes pikken?'vroeg Sirius, `als je die voor mij pikt, krijg je van mijwel twee tientj es.'

Dat is een idee,' dacht ik hardop na.`Moet je doen, jOh. Breng ze morgerimiddag bij mij

Tangs als je klaar bent met bordenwassen. Dan gaan wedaarna die elpee kopen,' zei Saul.

`Waar woon je dan?'`Daar!' Saul wees naar een bouwvallig huis in de

straat waar we aangekomen waren. De schaarse ande-re huizen hadden dichtgemetselde of -getimmerde ra-men.

We stommelden een trap op. Saul stak kaarsen aan,Sirius ging frites halen en in de ochtend liep ik naarmijn kamer. Ze was boven een slagerij. De slager wasal op. Hij sjouwde een halve koe op zijn rug door degang. Ik rende naar mijn kamer, trok mijn bordenwas-kiel en laarzen aan en maakte op straat haast om nogop tijd in het warenhuis te zijn.

`Je bent weer eens te laat, Biich,' sprak de chef-kok

16

streng.`Ik heb tot vanochtend zitten studeren, meneer.'`Nou, dat is in ieder geval beter dan hasj roken dat

de meeste studenten tegenwoordig schijnen te doen.'`Mij niet gezien, meneer!'`Goed zo. Ga nou maar gauw aan je werk. Er staat

nog een enorme vaat van gisteravond.'Ik groette Mohammed en Achmed in het Frans. Ze

waren al druk bezig kop en schotels in de rekken testoppen.

*

SAUL, SIRIUS EN IX WERDEN EEN SPAN. WE WAREN

overal en altijd samen. Sirius kwam mij vaak afhalenvan mijn kamer om naar de mensa te gaan, die was ge-vestigd in een soort zwijnestal. Meestal hoefden we def 1,25 voor de maaltijd niet te betalen omdat we onslieten opscheppen door een lesbische werkstudente. Na-dat ze opgeschept had, fluisterde ze: 'En wegwezen.Zie ik jullie vanavond in de Karthoem?'

De Karthoem was weliswaar geen nichtenbar, maareen van de weinige tenten in de stad waar homosek-suelen niet echt vervolgd werden. Onder baruitbaterHerman werd er een redelijk liberaal beleid gevoerd.

Twee andere bars waar homoseksuelen met enig suc-ces hun seksuele voorkeur konden exposeren waren decorpsbar Stereo en het wat duistere 't Poortje. In deStereo veranderde echter steeds het beleid. Op een ge-geven moment werd het tegen elkaar aan dansen vanmannen. verboden. Tussen twee heren moest ten minsteeen meter of stand in acht worden genomen. Dit werdgecontroleerd door een corpsdignitaris met een duim-

17

stok. In 't Poortje kwamen veel dameskappers en per-soneelsleden van het rooms-katholieke warenhuis. Datlaatste vond ik niet zo leuk, ofschoon het voor mijn col-lega's van het warenhuis ook niet leuk moet zijn ge-weest als ik ze zag. Ten slotte was 't Poortje geen aan.-gename gelegenheid omdat er dikwijls voor de deur ge-vochten werd en er Duitse schiagers werden gedraaidwaar de dameskappers dol op waren maar Saul en ikniet. Sirius kon het niet zoveel schelen; die zei: `Ik vindDuitse schiagers wel leuk.'

Sirius had wel weer eigenaardige voorkeuren. Zohulde hij zich of en toe in lange lappen en droeg hij ophet hoofd een Tirools hoedje. Ook had hij soms wekenwaarin hij graag een kind Wilde. Op een ochtend ginghij heel vroeg langs het grofvuil dat op de stratenwachtte op de vuilnisauto en vond een oude kinderwa-gen. Bij de Hema kocht hij een grote roze pop van plas-tic. Deze wikkelde hij in een oud tapijt en achter eensoort geheim luikje onder het kinderwagenmatrasjebewaarde hij zijn hasj.

Toen Sirius op een middag aankwam met zijn kin-derwagen, zagen we het somber in. We wisten dat alsSirius zich iets in zijn hoofd had gezet, dat lang konduren. En zo was het: wekenlang liepen we met zijndrieen gearmd door de stad. Sirius tussen ons in terwijlhij de kinderwagen voortduwde. Toen het hem verbo-den werd om met zijn kinderwagen colleges te volgen,zeurde hij zo lang dat ik een brief schreef aan de cura-toren (een College van Bestuur bestond toen nog niet).Oat is toch onrecht? We 'even in een democratie ofniet soms?' Er was geen speld tussen te krijgen. Op debrief kwam een vaag antwoord en een citaat uit hetuniversiteitsreglement waarin stond `dat er binnen ge-

18

bouwen van de universiteit geen voertuigen mochtenworden meegenomen'.

Sirius was woedend over de brief. 'Dan ga ik een in-validenkar kopen. Kijken of dat ook niet mag!' Met degrootste moeite konden we hem ervan afhouden omeen rolstoel te kopen.

Het probleem van de kinderwagen loste zich uitein-delijk vanzelf op. Hij werd gestolen toen Sirius hemhad geparkeerd voor het Sociologisch Instituut waar hijeen werkcollege volgde. Saul en ik zaten al aan onstoetje in de mensa toen Sirius binnen kwam rennen:`Ze hebben Frankje en de kinderwagen gestolen. Ik gaeen pistool kopen! Ik schiet ze allemaal neer!'

Saul sprak sussend: `Ptustig nou even. Wie is Frankjeen wie wil je doodschieten?'

Sirius keek verbaasd: Weten jullie niet wie Frankjeis? Zo heet mijn kindje.'

`Je pop dus,' concludeerde ik, `maar weet je dan wieje Frankje en zijn wagentje meegenomen hebben?'

`Dat zullen die homohaters van de postkandidaats-colleges wel zijn. Die hebben Frankje ook al eens uitzijn wagentje gegooid.'

`Het lijken mij meer poppenhaters,' lachte Saul.Sirius keek wraakzuchtig en begon te schreeuwen

dat wij niet van hem hielden. Hij pakte twee bordenvan tafel en smeet het menu van de dag (Hongaarseschotel, dikke wintersoep en vanilletoetje) door de zaal.`Vuile homohaters,' gilde hij. Niemand deed wat.

Sirius pakte steeds meer borden van de tafels. Tot-dat een lid van de Provinciale Staten voor de VVD diein het geheim met onze zaak sympathiseerde, ingreep.Omdat hij mij het best kende – ik had in de Karthoemeen keer om drie uur 's nachts de sirtaki met hem ge-

19

danst – kwam hij naar mij toe : 'Is dat die gek van hetkinderwagentje? Ik zou die knul maar beetgrijpenvoordat ze de politie bellen.' Hij liep naar Sirius toe enpakte een bord uit zijn handen: `Je behoort je hier tegedragen, jongmens.'

Dat had het vv p-lid niet moeten zeggen. Hoewel hijin latere jaren een vriend voor het leven zou worden,was hij inderdaad niet van een zinderende fysiekeschoonheid. Sirius keek hem met zijn koolzwarte ogenaan en beet de beschaafde veertiger toe: `Zooi op, Sis-send Serpent.' Deze naam sloeg aan in de mensa-zaal.Na een paar seconden stond die helemaal op zijn kop,smeten studenten de borden door de ruimte en riepenze wisselend `Sissend Serpent, sis sis' en `Wat wij hiermoeten vreten, stoppen ze bij homo's in hun reten.'

Het smeulende verzet tegen het smerige mensa-etenwerd plotseling gecombineerd met homohaat. Toen Si-rius dat merkte, werd hij ijzig koud en stil. Hij gingboven op een tafel staan en schreeuwde met de handenvoor zijn mond: `Toevallig is dat Sissend Serpent welmijn vriend. Mij zien jullie niet meer in dit uilenhol.Kom mee, Boudewijn, Saul, Serpent...' Het Sissend Ser-pent begreep niets van de situatie. Wat ongelukkig liephij met ons mee naar buiten. Hij pakte mij bij de schou-der: 'Met die vriend van jou wil ik niets te maken heb-ben,' en verdween in een steeg.

Sirius vroeg waar Serpent gebleven was. 'tie hebt dieman godverdomme voor schut gezet.' Sirius wreef metzijn schoen over de straat en zei langzaam: `Als ik hemzie in de Khartoem zal ik zeggen dat het mij spijt. Zul-len we naar het Frans Halspark gaan en roken of vrij-en?' Saul zuchtte: `Kun je nu eens niet een paar week-jes normaal doen? Waar moeten we voortaan eten?'

20

`Bij de Chinees,' meende Sirius, snel voortstappend.`We kunnen toch niet iedere dag nasi rames eten?'Waarom niet?' vroeg Sirius.`Ja, waarom ook niet?' dacht ik.

*

DAT WE NIET MEER IN DE MENSA KONDEN ETEN WAS

voor Saul het ergst. Sirius laadde zich overdag vol metfrites en Marsen, ik at 's middags al warm in de cafeta-ria van het warenhuis, maar Saul kreeg eigenlijk zijnenige maaltijd in de mensa. Dus gingen we trouw methem mee naar de goedkoopste Chinees in de stad waarSaul troosteloos, dag in dag uit, in zijn nasi zat te prik-ken terwijl Sirius en ik een loempia of een haaievinne-soepj e verorberden.

Op een nacht stonden we aan de toog in de Kar-thoem toen Saul in gesprek kwam met een magerejongen die eigenaardig – een beetje tropisch – rook.Saul vertelde hem over de vreselijke weken dat hij nual bij de Chinees at en dat we ons niet meer in de men-sa konden vertonen omdat Sirius de boel daar op stel-ten had gezet. De magere jongen zei: 'Ik begrijp jouwprobleem niet. Ik eet helemaal niet meer. Sedert eenweek ben ik opgehouden met voedsel tot mij te nemen.Mijn vriend zegt dat ik daarmee wil protesteren tegenonze slechte relatie. Gelul, natuurlijk. Ik ben gewoontegen het leven.'

Sirius keek hem lang aan en vroeg: `Ben je ook ho-mo?' Ik stootte Sirius aan en zei: `Alsof je dat niet allang gezien had...' Ik schrok van mezelf. De magerejongen keerde zich naar mij toe en sprak op geaffec-teerde wijze: `Welaan! Ik meen toch geen driehoekje

21

opgespeld te hebben; is mijnheer soms helderziend?'Ik moest lachen. De jongen ook. 'Hoe heet je?' vroeg

ik. Hij stelde zich voor als Octave Onvlees Heckering,maar voegde daaraan toe: ledereen noemt mij Taaf.'Sirius stond na te denken. `Mag ik aan je armen voe-len?' vroeg hij. Taaf knikte van ja. Sirius voelde en zeiongerust: `Je kunt zeker al niet meer dansen door dieuithongering. Het lijkt wel of je een paar jaartjes inIndia hebt gewoond.'

Dansen kon Taaf als de beste. Hij maakte vogelver-schrikkersbewegingen en danste met Sirius tot het och-tendgloren. Taaf veranderde na enige tijd ons drie-manschap in een viertal en overtrof Sirius zonder twij-fel in excentriciteit en conversatielust. Taaf was niet al-leen dol op vreemd gedrag, maar vooral ook op de zot-ste theorieen. Wij verklaarden gemakshalve uit zijnstudie, de Koreaanse taal en letterkunde, dat hij dingenbeweerde als dat de Oostaziatische man een voorspelnodig had van zeven a acht uur, dat Chinezen niet vanautorijden hielden omdat ze liever fietsten. Sirius – diein die tijd politiek gezien het meest links van ons vierwas – wierp tegen dat Chinezen volgens hem niet inauto's reden omdat ze dat niet konden betalen. Taafglimlachte: `Typisch een domme sociologen-opmer-king.'

We gingen vaak naar Taafs huis. Hij woonde op eenkamer aan de rand van de stad waar je bijna op develden uit kon kijken. Zijn vriend – een oudere Drentseman met baard – woonde in de kamer naast hem. De-ze Jimmy klaagde veel over Taaf. Hij zei dat hij meest-al ruzie had met hem, dat Taaf neuken de deur uit hadgedaan en dat – als er al geneukt werd – de lichten inde kamer aan moesten blijven.

22

Neuken met een enkel kaarsje was uit de mode, maarhet vrijen met twintig lampen van honderdvijftig wattin rijstpapieren bollen was ook niet echt usance. Ili be-twijfel of het ooit mode is geworden. Ondertussen hinger een twintigtal helle bollen in Taafs kamer en waszijn bed op ongeveer twee meter hoogte in een wankelehouten constructie opgehangen. Boven op dat bed zatTaaf Koreaans te lezen en een glaasje water te drin-ken.

Na verloop van tijd kwamen we hem steeds mindertegen in de stad. Jimmy vertelde dat hij zo ernstig ver-magerde dat uitgaan dodelijke gevolgen zou kunnenhebben. Op een woensdagmorgen ontmoette ik Jimmyop weg naar mijn werk. Hij keek erg ongerust: 'Hetwordt steeds erger met Taafje. Hij is begonnen met depil te gebruiken – vrouwelijke hormonen heeft hij teweinig, zegt ie – en hij is van plan om het water drin-ken op te geven. Hij beweert dat het allemaal aan zijnmoeder en mij ligt.'

Over Taafs leven, voordat hij ging studeren, wasweinig bekend. Hij kwam uit een goede familie, zijnmoeder was er ooit met een andere man vandoor ge-gaan en zijn vader...? Dat werd niet duidelijk. Alleswat Taaf vertelde, bleef onduidelijk. Behalve zijn enigeechte plan: van de honger dood te gaan. Nadat ik Saulen Sirius had verteld van Taafs komende ondergang,zei Saul: 'We moeten het hem uit zijn hoofd praten.'Sirius meende dat iedereen het recht had om zelfmoordte plegen of zich uit te hongeren. Tat vied ik ook wel,Sirius,' zei ik, `maar we kunnen toch nog een keertjemet hem gaan praten?' – `Daar is niks op tegen, maareerst gaan we even swingen en een paar pilsjes drin-ken,' antwoordde hij.

23

In de corpsdancing Stereo dansten we tot vier uur inde ochtend terwijl lallende corpsleden `Homo's moetentegen de muur!' schreeuwden. We liepen naar Taafshuis. De deur stond, zoals altijd, open en blijkbaar wasiedereen naar bed. Op Jimmy's deur hing een bordjemet de tekst: `Niet storen, morgen tentamen.' We klop-ten op Taafs deur. Er werd niet geantwoord. Siriusging op de grond liggen en keek door de kier tussen dedrempel en de deur. `Er is nog een beetje licht aan,' zeihij zachtjes. We klopten opnieuw. Geen gehoor. `Hij isnatuurlijk dood. Of hij ligt in een coma. Dan moetenwe hem redden,' fluisterde ik ontdaan. Sirius sprak metgrote stelligheid: `Ms Taaf dood wil, mag hij sterven,'en klopte nog een keertje. We hoorden opeens Taafspoes miauwen en daarna de stem van zijn baas sissen:`Houd je kop, beest!'

We stormden naar binnen. `Je bent dus niet dood!'riep ik verheugd. 'Ik geloof inderdaad van niet,' con-cludeerde Sirius die achter mij stond.

Taaf zat boven op zijn gekke, hoge bed, omringddoor borden en opdienbladen. Daarop lagen perziken.bananen en appels. Er stonden geopende blikjes vis enpakjes toast om hem heen en in zijn hand had hij eenglas. Hij keek ons teleurgesteld aan. Dat duurde maarkort, want na een minuut zuchtte hij en sprak plechtig:`Ook een glaasje champagne, boys? Kennen jullie ove-rigens het Conan Doyle-verhaal waarin Sherlock Hol-mes The Dying Detective speelt?'

`Ja,' antwoordde ik.`Dan ben je minder slim dan ik dacht, Boudewijn,'

zei Taaf terwijl hij uit zijn bed kwam en mij met ge-opende kamerjas een glas inschonk. Hij was magermaar zag er verder heel goed uit.

24

Het was acht uur in de ochtend toen ik met Siriushet huis van Taaf verliet. Sirius zei dat hij er niets vanbegreep. Ik dacht even na en zei: 'Ik geloof dat ik hem.doorheb. Het lijkt mij een geval van gesimuleerde ano-rexia.'

`Begrijp ik niets van. Mij doet het denken aan mijnvader; weet je wel, met die porno onder zijn bed?'

We rolden van het lachen over de straat. Wat er nahet overlij den van Sirius' vader te voorschijn was geko-men, was 'too much'.

Too much; zo noemden we al het ongelooflijke enonbegrijpelijke.

*

SIRIUS EN IX ZATEN TIJDENS DE HETE ZOMER VAN

ons eerste studentenjaar voor de geopende ramen vanSauls bouwvallige woning. Sirius riep : `Jullie zullen mijniet geloven, maar daar komt mijn ouwe aangelopen!'Saul en ik gingen uit het raam hangen en zagen eengrote man in een dikke zwarte j as met een grote zwartehoed op het hoofd aan komen lopen. 'Is die man nietgoed bij zijn hoofd om met zulke kleding rond te lopenterwijl de mussen van het dak vallen?' vroeg ik aanSirius.

`Hoe vaak moet ik jullie nou nog vertellen dat hijdominee is bij de allerstrengste afdeling van protes-tants Nederland.'

`Wat is de zin ervan?' informeerde Saul.Dat moet je nooit vragen aan aanhangers van sek-

tes,' zei Sirius vermoeid terwijl hij zijn hoofd naar bin-nen haalde, 'we zullen zo wel een vertoning krijgen,jongens. Let maar goed op!' De bedoelde vertoningheb ik om en nabij de tien keer meegemaakt en was

25

steeds nagenoeg dezelfde. Sirius' vader belde aan dedeur. Zijn zoon riep naar beneden: Wat moet u pa?'Pa riep dan dat hij zijn zoon kwam redden uit de poelvan het verderf waar de zonde van Sodom en Gomorrawerd bedreven en de duivel vrij spel had. Siriusschreeuwde geirriteerd naar beneden: Nou, pa, dartlaat ik je er niet in, want homo's zijn even normaal alshetero's.'

Meestal volgde er daarna nog een discussie van eenuur waarin Saul en ik ons ook mengden en op het laatstwerd de oude dominee bespogen en uitgescholden. Hijbleef daar rustig onder en pakte zijn bijbel. Het waseen enorm zwart boek met een dozijn linten dat hij ineen afgesleten, zwarte aktentas bij zich had.

De straat stroomde vol met opgeschoten jeugd, deoude man reciteerde steeds luider en wij hingen uit deramen. We droegen roze T-shirts met afgeknipte mou-wen en sjouwden speakerboxen op de vensterbanken.Zelfs de eerste elpee van de Velvet Underground joegSirius' vader niet weg. Onverstoorbaar las hij passagesvoor die onze levenswandel hekelden.

Bij de vader bleef het niet. Sirius had wel een dozijnbroers van wie minstens de helft dominee was of voorzielenherder leerde. Op een middag hadden we eensvijf zwartgeklede heren voor de deur die heel netj es ensynchroon uit het Boek der Boeken voorlazen.

Sirius kreeg, nadat zijn vader had ingezien dat erniets meer to redden viel, geen maandgeld meer enmocht ook niet meer thuiskomen. Ondanks dat allesheb ik nooit de indruk gekregen dat hij zijn vader hart-grondig haatte. Nadat de bekeringsbezoeken gestaaktwaren, ging de dominee over op een andere tactiek:hij verzond dikke brieven waarin op vele vellen met

26

een immens groot handschrift de homoseksualiteit enandere modernismen veroordeeld werden. In een vande laatste brieven stond een passage die ik nooit verge-ten zal. Een soort PS luidde : `Langzamerhand ben iktot de overtuiging gekomen dat de Zonde van Onan enhet Uranisme blijkbaar niet uit je zondige lijf (een tem-pel van God, al zul je mij niet geloven) te branden is.Ik hoop maar dat je je zonden niet vermeerdert doornaar de televisie te kijken.'

We keken graag televisie. Vooral als we stoned wa-ren – dan was alles leuk – en later, toen we LSD gingengebruiken. Onze lotgenoot Taaf had een klein toestel-letje waar we rustig vier uur, zonder te praten, voorkonden liggen. We hoorden elkaar alleen maar trekkenof blazen aan constructies als `stoomboten', 'chilms' en' j oints'.

Laat op een middag kwam Sirius de spoelkeukenvan het warenhuis in lopen: `Mijn ouwe gaat dood. Hijligt thuis weg te rotten. Een broer heeft gebeld.' Nau-welijks twee weken later was de dominee dood en degemeente in rouw gedompeld. Sirius reisde naar deVeluwe en belde ons daarvandaan in de dagen voor debegrafenis iedere dag op. De dag voor de teraardebe-stelling konden wij niet goed uit zijn telefoongesprekopmaken of hij nu lachte of huilde. `Weet je, schat,wat ze onder zijn bed gevonden hebben? Twee legeBolsflessen. Mijn moeder probeerde er nog een ver-haal van te maken, maar toen we onder zijn matraswel twintig Chick's, Candy's en andere pornobladenvonden, was er geen redden meer aan. Ik sta nu in eentelefooncel, maar thuis zitten mijn moeder en broers aleen paar uur in de benedenkamer om de tafel te bid-den. In het stikkedonker. Komen jullie op de begrafe-

27

nis?' Saul nam de telefoon over en vroeg of dat nu welverstandig was.

`Mijn broers komen met hun vrouwen, dus ik metmijn vriend. En omdat ik er toevallig twee heb, kom ikmet jou en Boudewijn. Jullie laten me toch niet bar-sten. Wacht morgen maar voor het huis,' zei Sirius re-soluut.

De volgende morgen reisden Saul en ik in alle vroeg-te naar de Veluwe. In het dorp waren alle ramen metwitte lakens dichtgehangen. Voor de pastorie stond eenmenigte van enkele honderden in het zwart geklededames en heren. Wij vielen nogal uit de toon met onzevrolijke kleding. Op een gegeven moment kwam er eenrij zwarte auto's voorrij den en werd er een ontzettendgrote kist uit het huis gedragen. De familie kwam er-achteraan de deur uit. Sirius droeg een jacquet-achtigkostuum dat veel to wijd om zijn magere lijf hing. Opeen van de revers had hij een heel klein roze driehoek-je bevestigd.

Hij keek somber, maar toen hij ons in de gatenkreeg, kwam er een glimlach om zijn mond en weeshij naar het driehoekje. Hij nam in de tweede volgautoplaats en draaide het raampje open: 'He, Boud, Saul,komen jullie niet bij mij zitten?' In de zwarte gelede-ren ontstond onrust. Broers van Sirius staken hunhoofd in de auto waarin hij had plaats genomen. Hetkwam zelfs tot een licht handgemeen. Sirius zei, nadathij bewerkt was, niets meer en keek somber door hetportiervenster naar ons. Totdat de stoet zich in bewe-ging zette en Sirius naar ons siste: `Jullie horen er god-verdomme ook bij. Saul! Geef mij een hand; Boud, slaje arm om Saul heen!'

En zo liepen twee vrolijk gekleurde jongens lang-

28

zaam naast een volgwagen. Sauls hand verdween bijnain de veel te lange mouw van Sirius' j acquet. Ik lieplinks naast Saul, stevig gearmd. Bij het kerkhof aange-komen, zei Sirius: `Ga maar niet mee; ik zie jullie zo.'Na twee uur wachten zagen we hem aan komen lopen.

Hij huilde en leek op een heel grote, droevige kraal.In de trein terug mompelde hij : 'Het enige voordeelvan zijn dood is financieel. Geloof maar dat hij zijn ge-meenteleden heeft uitgeknepen. Ms ik de erfenis heb,kunnen we die commune beginnen.'

We volgden ademloos de Berlijnse experimenten vanKommune I. Mao Ze Dong heette nog Mao Tse-Tungen was de enige betrouwbare linkse leidsman.

*

HET WAS EEN LOGISCH GEVOLG VAN DAT ALTIJD BIJ

elkaar zijn, dat we gingen samenwonen. Omdat Saul,Sirius en ik van elkaar hielden, dezelfde muziek draai-den en politiek beschouwd tot de maoistische vleugelvan de Rode Tribune Groep AIL (Voorzitter Mao) be-hoorden, leek het ons nog praktisch ook. 's Ochtends dehasj- of andere roes uitslapen, 's middags werken ofstuderen, 's avonds stencilen en vergaderen en 's nachtsswingen.

Saul en Sirius waren al eerder gaan samenwonen optwee kleine kamertjes in een oude snoepwarenfabriek.Sauls kamer was licht, hij had er werkelijk wat van ge-maakt: een zitje, een radio en een pick-up. Sirius' ka-mer zag uit op een sombere binnenplaats. In zijn hokstonden wat sociologieboeken op de grond en in eenhoek lag iets dat een matras moest voorstellen. Daaropzat hij vaak, als ik binnenkwam (en als ik dat niet deedook, denk ik), met geopende broek aan zijn lid te wrij-

29

\Ten. Heel langzaam, terwijl hij in een beduimeld naak-te-jongensblaadje bladerde.

`Mask jij het even af?' vroeg hij.`Moet je luisteren, Sier, dat wil ik best doen, maar

waarom zit je toch in dit troosteloze hok je rug aangort te sjorren?'

`Omdat ik bij jullie wil wonen.'`Met zijn drieen is te weinig, jOh, we moeten er wat

gelijkgestemden bij zoeken,' zei ik terwijl Sirius zijn lidin zijn onderbroek stopte.

`Taaf wil niet bij ons wonen. Die zegt dat ons poli-tiek gelul hem de neus uitkomt. Sissend Serpent is teoud en vvn-lid. Verder kennen we bijna niemand. Ja,George bier op de gang, maar die is mooi en geennicht. Verder is hij zo rechts als de kloten. Bruno?'

Een schat, maar ik zie hem liever niet naakt.'`Je hebt wel gelijk. We zijn nog met te weinig. Wat

doen we eraan?' vroeg Sirius met een melancholischeblik in zijn ogen.

`We moeten infiltreren in organisaties. Daar lerenwe mensen kennen,' sprak ik kordaat.

Wat schrijft de Voorzitter daarover?'`D at zoek ik op in Het rode boekje. Zie ik je van-

avond in de Karthoem? Dan zal ik je vertellen of Maoer iets over heeft.' Sirius knikte en terwijl ik de deuruitging, deed hij zijn gulp weer open.

`Je weet wat Mao over verspilling heeft gezegd?'lachte ik.

Sirius keek mij kwaad aan: `Je moet niet spottenmet de Voorzitter. Die man is aan een reusachtige taakbezig. We moesten eigenlijk ook alle kunstspullen in.het Museum hier stuk gaan gooien. Alsof het proleta-riaat op die decadente rommel zit te wachten!'

30

's Avonds trof ik Sirius in het cafe waar hij met Saulernstig stond te praten. De Stones dreunden zo harddat ik heel dichtbij moest komen om te horen waar zehet over hadden. Saul had bezwaar tegen sommige op-vattingen van Mao. Hij meende dat die `zich ook bestkon vergissen' en dat er in sommige PvdA-standpunten`best wat zat'. Sirius was woedend. Toen ik erbij kwam,werden we beiden overvallen door razernij. We schol-den Saul uit voor lapitalistenhond' en `heterovriend'.Dat laatste was wel het gemeenste en meest onterechteverwijt dat we Saul konden maken.

Saul tierde: `Vuile rooie flikkers! Wat denk je dat ermet ons gebeurt als die Mao het hier voor het zeggenkrij gt?'

`De Voorzitter begrijpt de verlangens van het prole-tariaat.'

`Hij knipt onze pikken af, zul je bedoelen!'Op die avond verbraken Sirius en ik – plechtig en

met veel omhaal van woorden – de relatie met Saul.Een paar dagen later zou hij op de stadsvergaderingvan de Rode Tribune Groep AIL (Voorzitter Mao) ge-royeerd worden. Er waren buiten ons drie nog twee an-dere leden aanwezig zodat Saul met vier tegen eenwerd weggeschopt. We zouden nooit meer met hempraten. Nadat Saul de Karthoem met tranen in de ogenverlaten had, gaven wij Been krimp. Sirius vroeg: Tlebje iets gevonden bij Mao?'

`Goed dat die klootzak opgerot is, he Sirius, hij hadaltijd al iets gluiperigs.'

`Fleb je nu iets gevonden, j a of nee?' drong Siriusaan.

`Nou, kort en goed: alles mag van de Voorzitter alshet maar ten dienste van de klassenstrijd is.' 1k from-

31

me]de de Bruna-editie van Mao's Rode boekje uit mijnkasjmieren schoudertas en las artikel 245 voor: ' "Weestvastbesloten, vreest geen opoffering, ruimt alle moei-lijkheden uit de weg en bevecht de overwinning." Endan deze, artikel 85: "Uit de loop van het geweer komtpolitieke macht." Dat lijkt me nogal duidelijk, niet?'

`We moeten dus gaan schieten? Waar halen we ingodsnaam een geweer vandaan?' sprak Sirius pein-zend.

`We behoeven niet direct te gaan knallen in het Aca-demiegebouw, maar uiteindelijk kan het ervan komen.Als het moet, moet het. De klassenstrijd gaat voor alles,hoor maar. Mao schrijft: "Revolutie is geen etentje metgasten, niet het schrijven van een verhandeling of hetschilderen van een schilderij, geen borduurwerkje...Revolutie is oproer, een gewelddadige actie van eenklasse die een andere klasse omverwerpt." '

`We gaan ertegenaan!' riep Sirius hartstochtelijk.Hij trok barbeheerder Herman aan zijn mouw en vroegof de muziek even zacht mocht. De muziek ging uit enSirius klom op een barkruk: `Kameraden! We staanhier te slempen en te paffen, maar wat doen we aan deklassenstrijd? Werken we nog aan de ideeen van deVoorzitter?'

Een kwartier lang oreerde Sirius op meeslependewijze. De jongens en meisjes raakten begeesterd. 'sNachts tegen drie uur namen we met z'n allen enigetientallen moties aan. We zouden voortaan altijd Mao'sboekje bij ons dragen, de strijd nooit verzaken en Sta-lins werken gaan bestuderen. Deze laatste motie hadnog de meeste voeten in de aarde. Nadat ik echter tienminuten, op de juke-box staande (`Trap niet door hetglass dat kost me een vermogen,' smeekte Herman),

32

het publiek had toegesproken, was iedereen ervan over-tuigd dat Stalin een van de chroom-vanadium schakelswas in de genadeloze ideologische keten Marx-Lenin-Stalin-Mao-Hoxha. De laatste motie ging om halfvijfover de toog. Zij werd unaniem aangenomen en hieldin dat we vier dagen later de vergadering van de CPN(`meedogenloze economische uitbuiters') zouden ver-storen. Het was alweer licht toen we tevreden naar huisliepen.

`Saul heeft mooi zijn masker laten vallen,' zei ik.`Daar heb je gelijk in, maar Mao komt me vanoch-

tend niet pijpen,' mompelde Sirius met spijt in zijnstem.

' "Het vraagstuk van de zuivering van contrarevolu-tionaire elementen is een kwestie van strijd", Sier. Diestrijd is aangebroken; artikel 69.'

Sirius kon er niet om lachen. Ik eigenlijk ook niet.

*

IX HAD ZEKER TIEN PUBLIKATIES GELEZEN WAARIN

een marxistische visie op het druggebruik was neerge-legd. De uiterst linkse literatuur aan het einde van dejaren zestig betoogde zonder ophouden dat 'drugs enalcohol de geest vertroebelden en de arbeider verdoof-den'. Ik hield deze publikaties voor Sirius en de anderemaoistische companen verborgen. Hasj-gebruik mochtweliswaar in historische context verdorven zijn, maarhet kon ons, maoistische voorhoede in een decadentEuropa, nieuwe en ongedachte perspectieven schenken.V erelendung op zijn sjiekst. We waren voortdurendsolidair met de Nederlandse mijnwerkers (die er nietwaren), uitkeringstrekkers (die meer beurden dan wij,

33

en De Telegraaf lazen) en beroofden zelf kleine mid-denstanders van pakken melk, gemalen koffie en pot-ten pindakaas.

Sirius zei eens: 'Is het nu wel ideologisch te verant-woorden dat we kleine middenstanders leegroven enoplichten?' Mijn antwoord was snel uitgesproken: 'LiefSiertje, welke verkiezingsaffiche hing er achter hetraam van kruidenier Kooyker?'

Ten biljet van de PvdA.'`Juist! En wat is de PvdA bij uitstek?'Ten burgerlijke partij die de arbeidersklasse ver-

trapt.'Precies!' zei ik triomfantelijk, `wat moeten we dus

stemmen, als we stemmen?'‘VVD of nog erger rechts,' mompelde Sirius gelaten.`En waarom?' vroeg ik op onderwijzerstoon.`Omdat we de linkse partijen in Nederland – wat je

links noemt – alleen maar alert kunnen houden als zeklein blijven. Om links aan de macht te krijgen, moe-ten we rechts stemmen,' antwoordde Sirius trouwhar-tig.

Toorzitter Mao zou het niet beter kunnen zeggen,'zei ik tevreden.

`Zullen we wat roken?' vroeg Sirius. Hij was mooi.Ik moe. We rookten en ik zoog aan zijn mannelijkheidtot de voldoening erop volgde. ‘Godverdomme !' riephij uit toen de daad zich vloeibaar voltrok, `morgenmoeten we vergaderen over de c P N. Hoe we precies dievergadering verstoren.' Sirius' lid hing slap. Ik droop.

`Fleb je wel eens gespoten?' vroeg Sirius.`Ik spuit al een half jaar, Sier. En begrijp mij nou

goed: met naalden. De rest maak je zelf mee.'`Je hebt het niet over neuken?'

34

Ten je gek; ik praat over morfine.'`Waar krijg je die dan?'`Van mijn huisarts.'`Je bent dus verslaafd?'`Dat dus kan ik niet helemaal volgen. Als je bedoelt

dat ik morfinist ben, dan zeg ik já.'`Fleb je 't bij Mao opgezocht? Vindt hij het goed?'

vroeg Sirius met een benauwd stemmetje.`Je moet de Voorzitter natuurlijk, ook hier, in zijn

historische context begrijpen,' antwoordde ik terwij1 ikSirius' laatste zaad naar binnen slikte. 'Mao heeft kin-deren, almaar kinderen nodig om zijn ideaal te verwe-zenlijken. In Europa zijn de problemen anders. Wemoeten ons hier nagenoeg verdoven om de verschrik-kelijke onderdrukking te kunnen verdragen. Weet jeSier, in wezen is de repressie van Zuidamerikaanse,fascistische dictators minder erg dan die van het kapi-talisme hier. Het voordeel van het Zuidamerikaansefascisme is dat het zichtbaar en duidelijk is. De repres-sie bij ons is veel venijniger en stiekemer. Als je datweet – zoals wij – ervaar je het kapitalisme als een zwe-rend kankergezwel. Dat voel jij toch ook?'

`Ja,' zei Sirius een beetje mat, `maar om er nu vanaan de morfine te gaan...'

auttekop, weet je hoe een Lange tocht de Voorzitterheeft moeten maken voordat hij zijn doel kon berei-ken?'

`Onderweg liep hij toch niet te spuiten?'`Nee, maar hij maakte wel allerlei andere dingen

mee,' zei ik tegen Sirius, die een nieuwe stick rolde.`Je spuit nooit waar ik bij ben...'Ik antwoordde Sirius dat de Voorzitter 's avonds in

eenzaamheid ook veel leed. Dat hij zijn tragiek niet liet

35

zien omdat hij immers de Grote Roerganger moest zijn.`En zo zit het ook met mij. Wat ik doormaak hoeft nie-mand te weten. Het gaat om de mensen in de arbei-derswijken in Noord, die gemangeld worden, die...'

Sirius onderbrak mij : I-kb je wel eens LSD ge-bruikt ?'

`Nee. Daar ga je toch van uit je bol?'`Je schijnt door het gebruik van dat spul van je mor-

finisme of te kunnen komen.'Het vloeipapier van de stick bleef aan mijn lippen

gekleefd. Ik trok er gaatjes in die bloedden. Sirius pak-te wc-papier en depte de wondjes. `Je kunt het tocheens proberen... ?'

`.As het werkt, zou het wel gemakkelijk zijn. Mijnhuisarts kan niet eeuwig doorgaan met morf geven enals ik dat spul niet krijg, moet ik weer aan de Halope-ridol, Tryptizol, Nobrium, Trilafon of andere synthe-tische rommel. Daar word je zo duf van als de pest.'

`Je lult nou alsof morfine gezond voor je lijf is.'`Het is en blijft een natuurprodukt. Kun jij aan LSD

komen?'Sirius knikte en een uurtje later liepen we door de

stad naar een troosteloze kade. Er stonden nog maarenkele huizen overeind. Die waren gekraakt door be-stuursleden van de meest linkse studentenbond. De lei-der van die commune (ook anarchistische of maoisti-sche communes hadden leiders; een ideologische ver-klaring had niemand ervoor) was een wiskundestudentdie acht maanden gezeten had voor drie gram hasj,aan de versneden morfine verslingerd was en geen tandmeer in zijn bek bezat. Hij heette Fransje.

`Kun je met LSD van de morf afkicken?' vroeg ikhem.

36

`Ze zeggen het. Maar waarom zou je afkicken? Is deklassenstrijd gisteren soms in ons voordeel beslecht?'

‘Wat kost het?'`Voor jullie vier stuks voor vijfentwintig piek. Op-

passen, jongens, het is heavy spul,' zei Fransje.We kregen vier minuscule tabletjes in een lucifers-

doosje mee. Op weg naar zijn kamer zei Sirius: 'Saulverhuist morgen naar een kutkamertje in een somberesteeg. Die reactionaire kloot kan natuurlijk niet meerin mijn buurt wonen. Kunnen we overmorgen lekkertrippen op zijn zonnige kamer.'

`We moeten die avond de C P N-vergadering versto-ren.'

`We zien wel,' zei Sirius. Ik gaf hem een arm en wefloten de Internationale.

`We zijn aan de winnende hand!' riep ik opeensenthousiast uit.

`Overmorgen zijn we in het paradijs,' sprak Siriustraag en stoned.

*

SAULS KAMERTJE WAS LEEGGEHAALD. IK DACHT

even dat ik een verdrietige blik in Sirius' ogen ont-waarde, maar hij zei: 'Die N S B ' er – dat was hij tocheigenlijk? – verdiende helemaal niet zo'n leuk kamer-tje. Hier kunnen we leuk trippen. Van niemand last.'

`We hebben geen muziek, Sier...'`Zal ik bij Bruno die plaat met Chinese strijdliede-

ren en een platenspeler gaan lenen?' vroeg Sirius.`Een pick-up lenen lijkt mij fantastisch, maar of

Chinese strijdliederen het nu zo goed doen, weet ikniet. Ik heb natuurlijk ook nooit een trip gemaakt,

37

maar of Chinees gepiep nu zo leuk is tij dens een trip?Verdomd, ik weet het niet.'

`Ik ga wel even rondkijken,' zei Sirius.Even later kwam hij terug met een pick-up, een el-

pee en twee boxen. 'We mogen Bruno's stereo lenen eneen elpee van de Stones. Ken je deze?' Sirius toonde TheRolling Stones 3. Hij wees mij op het nummer 'Every-body needs somebody to love' en zei: 'Bruno beweertdat dit die lange uitvoering is die we wel eens op de ra-dio hebben gehoord. Zal ik de matrassen uit mijn kamerhierheen slepen? Daar kunnen we lekker op liggen.'

Sirius haalde de matrassen en bleek vooraf al voormeer gezorgd te hebben. Hij bracht een pot thee bin-nen, zette een kom met suikerklontjes neer en een forseontbijtkoek.

`Je hebt ontzettend veel zoet nodig als je tript. Mswe flippen, hebben we geen pilletjes daartegen. Sere-nase schijnt goed te helpen, maar dat kun je alleenmaar op recept krijgen. Zal ik ook wat te blowen neer-leggen? Misschien is dat ook wel lekker,' babbelde Si-rius terwij1 hij wat rondredderde.

`We kunnen natuurlijk ook nog een krat pils halen.Ms we alles door elkaar gebruiken, worden we mis-schien helemaal te gek trippy,' suggereerde ik.

`Meen je dat nou?' vroeg Sirius half ernstig.`Zullen we beginnen?'Sirius schudde de matrassen op en haalde uit het lu-

cifersdoosje twee van die piepkleine pilletj es.'louden we er water bij moeten drinken?'`Kunnen we doen,' antwoordde Sirius, die twee kop-

jes thee inschonk. Een kwartier lang zaten we schaap-achtig tegen elkaar aan te kijken. Toen de tweede kantvan The Rolling Stones 3 was afgespeeld, stond Sirius

38

op en zette kant een op. Toen 'Everybody needs some-body to love' een minuutje geklonken had, zei Sirius:`Ik geloof dat ik wat voel...'

merk nog niks.'`Moet je naar buiten kijken. Zie je die boot met ma-

trozen? Die zijn van de marineschool en ze hebben gelepakken aan.' Sirius stond voor het raam. Ik klom over-eind en liep naar hem toe. Tijdens de twee stappen dieik moest maken, veranderde alles.

`Ze hebben gouden petten op; zie je dat, Sier?'`Hun boot dreigt godverdomme om to slaan...'`Wel nee, ze gaan vliegen.'`Ze vliegen helemaal niet, lul. Ze verzuipen als rat-

ten. Ik moet ze redden!' schreeuwde mijn medetripper.Sirius opende de deur van Sauls voormalige woon-

vertrek en sprong van het balkonachtige terrasje dathalf boven water hing. Het water spetterde in glinste-rende waaiers omhoog. Om Sirius' hoofd vormde zicheen stralenkrans in de kleuren van de regenboog. Hijmaakte grote slagen met zijn armen in het water enkeek om naar mij. Ik zag het gezicht van mijn vader;woedend.

`Waar ben je, Sirius? Ben je verdronken?' Ik huildetranen die ik – vanaf het ontstaan, ergens in mijnhoofd, tot op het moment dat zij mijn traanklieren ver-lieten – op een ontstellende wijze fysiek voelde. Waar-om ben je mijn vader geworden?' jankte ik. Mijn vaderzwom door. `U kunt niet zwemmen,' klaagde ik snik-kend. Ik hing over de terrasafscheiding en keek in hetwater. Mijn vader was weer Sirius geworden.

`Matrozen, matrozen! Jullie moeten hem redden!'De matrozen roeiden langzaam naar Sirius toe en he-sen hem aan boord. Zweet gutste over heel zijn lijf. De

39

matrozen zetten hun riemen aan en mijn vriend voer

over een glanzende Spiegel naar mij toe. Ze tilden Si-

rius een beetje uit de boot en deze hees zich verder om-

hoog. Terwiji hij zich over de afscheiding worstelde,

sprak hij hemels: Die matrozen komen uit een gedicht

van Van het Reve.'

`Zeik nou niet. Ze hebben Mao geholpen bij de ont-

zaglijke taak om die revisionistische rot-Rus terug te

drijven achter de boorden van de Ussuri-rivier.'

`Slap gelul! Mao ligt waarschijnlijk nu wijven te

naaien en ik zat net gevangen op een bootje.'

`Je zat helemaal niet gevangen. Die matrozen heb-

ben je gered, kloothommel.'

'Ik ga een mes halen en je neerprikken.' Sirius zag

eruit als een vaatdoek, stormde over de matrassen en

verliet het kamertje. De matrozen keken verbaasd naar

mij. 'Zijn jullie geschift?' vroeg een van de matrozen.

`Nee hoor, we zijn maoisten en hebben een baan bij de

klassenstrij d.'

`Dus toch van lotje getikt,' zei een matroos die in-

middels een met juwelen bestikt paars pak droeg.

Ik keerde mij om en liep de kamer in. Sirius had zich

als duivel verkleed. Hij had een broodmes in de hand

en dreigde dat hij mij dood zou steken. `Je bent mijn

vader niet meer, je bent mijn vader niet meer,' zei ik

en vi el op de grond. Ik smeekte Sirius: 'We moeten het

werk van de Voorzitter nog afmaken. Ik wil blijven le-

ven, laat mij nou...'

`Ik word hartstikke zat van die Mao. Laat die zeik-

lijster de kanker krij gen!'

Dat had je niet mogen zeggen, Sirius. Ik zie dui-

zend fluwelen bloemen bloeien. Hij lacht, zie je hem

lachen, Sier? De Voorzitter heeft een kunstgebit!'

40

`Ik geloof dat ik down kom,' mompelde Sirius die opde grond zat met kroos in zijn haar. Hij stonk naar eenriool.

`Je ruikt lekker,' fluisterde ik tegen beter weten in.`Zoen mij dan maar plat op de bek.'Dat deed ik.`Hoe smaken goudvissen?' vroeg ik.`Godverdegodver! Moeten we niet naar die c P N-ver-

gadering?'Een paar seconden later draafden we door de stad

naar een zaaltje dat vijfenzeventig gulden per avondkostte.

*

WE VOELDEN ONS HEEL RAAR.

`De straat zweeft een beetje,' zei Sirius.`Wat waken die auto's tegenwoordig een lawaai,'

mompelde ik terwijl we bijna in looppas een steeg inschoten. Plotseling bleef Sirius staan: 'We hebben on-ze Rode boekjes niet meegenomen. Daarmee gaan wevoor gaas bij de kameraden.'

‘Jezus j a, daar heb je gelijk in! Weet je wat we kun-nen proberen? We lopen langs de Kulturele Revolutie.Wim Vaanhof woont achter zijn winkel; misschienkunnen we twee exemplaren van hem lenen.'

We liepen de steeg weer uit en holden naar de enigebetrouwbare maoistische boekhandel in de stad, die ge-dreven werd door Vaanhof ; hij was weliswaar een tijd-je trotskist geweest, maar werd na een kruisverhoorvan twee uur tot onze gelederen toegelaten. Vaanhofwas zeer waarachtig en streng in de leer. (Vijftien jaarlater bleek hij eigenaar van een zeer sjiek restaurant to

41

zijn geworden. Hij liet me niet binnen omdat ik geendas om had.)

We bonkten op Wims winkelraam en -deur die bijnahelemaal waren dichtgeplakt met biljetten en affichesvoor optochten, sit-down-demonstraties en stakingsac-ties. We hoorden Wim aan komen stommelen. Siriusbestudeerde de biljetten en sprak: 'Er zal de komendetijd weinig terechtkomen van college-lopen. De klas-senstrijd eist veel tijd op. We moeten posten voor deMexicaanse ambassade, drie Vietnam-demonstraties inAmsterdam...'

Wim deed open. In zijn hand had hij een dik blauwdeel uit de Marx/ Engels Werke. `Zo kameraden. Wat iser aan de hand? Ik schrok me dood. Zat net lekker telezen in Rascher Fortschritt des Kommunismus inDeutschland – allemachtig knap zeg, wat die Engelsdaar schrijft – en hoor ik opeens een gebeuk...'

`Wim,' zei ik hijgend, 'we hebben onmiddellijk tweeRode boekjes nodig. Kun jij die ons lenen?'

`Maar jullie hebben er toch al lang eentje?'`Effe niet fallen, Wim. We moeten die CP N-vergade-

ring verstoren en hebben geen tijd om naar ooze ka-mers terug te gaan. Straks grijpen die linkse fascistende macht en dan kunnen we Mao wel schudden in destad.'

`Jongens, jullie zullen het niet geloven, maar ik bener helemaal doorheen. Het enige dat ik nog heb, zijntwee Chinese exemplaren. In het Chinees, wel te ver-staan.'

`Kan niet rotten,' zei Sirius, `geef maar mee. Ga jijeigenlijk niet naar die vergadering?'

Wim pakte twee kleine boekjes, gebonden in roodplastic, met voorin een prachtige prent van de Voorzit-

42

ter. `Ik krijg ze wel terug, he jongens? Naar die verga-dering kan ik niet. Pas als ik alle theoretische grondbe-ginselen van de em-el-doctrine begrijp, kan ik op ver-antwoorde wijze agiteren tegen het kapitalistische ge-spuis dat de arbeider in de zeik trapt.'

`En bedankt, Wim. De ballen,' riepen we.Wat langzamer liepen we door de straten. Sirius bla-

derde in het Chinese boekje en hield de zwaar gere-toucheerde foto van Mao voor mijn ogen.

`Elij heeft een soort Beatle-jasje aan,' lachte ik.`En een pukkel op zijn kin,' giechelde Sirius.`Hij wordt al behoorlijk kaal,' schaterde ik.`Dit is niet leuk, Boud. Het zal wel door het down-

komen zijn, maar we mogen hem niet belachelijk ma-ken.' Ik werd weer ernstig, keek in mijn eigen exem-plaar en merkte trots op : 'Ms je goed naar zijn ogenkijkt, kun je die onverzettelijkheid zien.'

`Ik hou echt van hem,' fluisterde Sirius. Hij deed dedeur van het zaaltje open en we konden bijna nietszien. Een vette walm van Javaanse Jongens en half-zware Drum deed ons de tranen in de ogen springen.Nadat we er een beetje aan gewend waren, zochten wein de achterste rij keukenstoelen twee plaatsjes. Wegingen bij Bruno zitten. Die balde zijn linkervuist endeed zijn arm omhoog.

`Zijn ze al begonnen?' vroeg ik.`De vuilbekken brengen zo een motie in stemming

om met de c P N in het gemeentebestuur to gaan zitten.Ze zijn er bijna allemaal voor,' siste Bruno.

`Behalve wij dan!' zei Sirius fanatiek.Iedereen mocht meestemmen.Ook niet-leden van de CPN bij c P N-vergaderingen,

bijvoorbeeld. D at was vooral omdat c PN-leden als Sirius

43

en ik, hun `eigen' partij uitholden. (`Hol renegatisti-sche en revisionistische cellen van binnen uit,' had deVoorzitter geschreven.)

`Zullen we maar beginnen?' vroeg ik Sirius.`Vuile fascistische zwijnen! Is dat solidair zijn: heu-

len met de burgerlijke sociaal-democratische onder-kruipers?' brulde Sirius direct.

Op een podiumpje voor in de zaal – dat ik langzaamdoor de sigarettedamp beter te zien kreeg – ontstondenige opwinding. De voorzitter begon met een oude,houten meubelmakershamer op het tafelblad te tim-meren dat op twee schragen lag. Een vaas rode tulpenviel om en een bestuurslid stond op. Hij brulde: 'Hetzal niet waar zijn! Hoor ik daar die kontneukers vanMao Zoen Tong niet weer eens een keertje r

Het publiek keerde zich naar ons om. De c PN'ers be-gonnen te krijsen: `Zo strontridders, waren de poten-cafes in Peking gesloten? Komen jullie hier weer 'nsholtorren? Sodemieter toch op! Het is iedere keer weerdezelfde ongein. Waarom treden jullie toch niet uit?'

`We moeten ze gewoon royeren,' piepte een miezerigkereltje dat later voor de VVD in de Tweede Kamerkwam.

Ik stootte mijn kameraden aan: 'De beuk moet erin,jongens. Deze galnozems beledigen de Voorzitter, diezich hier godverdomme niet verdedigen kan.'

`Gaan we direct de tent verbouwen of...'`Nee, Bruno,' zei ik, 'we gebruiken voorlopig ons

mondj e.'' "Stelt totale vernietiging van de vitale kracht van

de vij and als hoofddoel," ' citeerde Sirius Mao.`Oelewapper! Lag je van de week te suffen toen ik

44

dat stukje voorlas uit Mao's Selected Military Wri-tings?' beet ik Sirius toe.

`Wat moeten we dan doen?' vroeg Bruno, die eenslaafse meeloper was, maar van de theorie weinig wist.

`Waarvoor hebben we maze Rode boekjes bij ons?'Bruno liet trots een patent uitziend, dus ongelezenexemplaar zien. Sirius begreep het. 1k begon. 'Mao,Mao, Mao,' dreunden we met zijn achten of zo opmaat terwin we het boekje in de linkervuist omhoog-bewogen. Als een C P N-lid of -bestuurslid iets wildezeggen, begonnen we onmiddellijk met 'Mao, Mao!Mao!' Een halfuur ging het goed. Toen raakte het ge-duld achter de bestuurstafel op. 'De leden Biich, Laat-opstok, Duif en al die andere hitsers kunnen de zaal nuverlaten. Zo niet, dan...'

`Zo niet, wat dan?' sarde Sirius.Binnen een minuut veranderde de zaal van een op-

gewonden vergaderclub in een inferno van verwijten,vliegende stoelen, afgeriste plakkaten en bloedneuzen.Sirius gaf het miezerige kereltje een dreun op zijnneus. Het bloed spatte eruit. Sirius keerde zich, in dehitte van de strijd, naar mij om en riep: `Zo, die is voorde komende uren tenminste echt rood.'

*

OMDAT IK REEDS VANAF MIJN VROEGSTE JEUGD

denk beter leiding te kunnen geven dan mij met slaanen stompen bezig te houden, gaf ik mijn maoistischevrienden vanaf het podiumpje aanwijzingen: `Rechtsvan je, Sier! Tik die kleine opsodemieter tegen de vlak-te! Pas op, Bruun! Ze komen met een stoel op je af.Lona – grijp die verraaier bij zijn kloten...'

45

Ach, Lona. Zij was een van de weinige vrouwelijkemaoisten. Aan de opium geweest, ze miste een paartanden en had donkerbruine vingers van het roken.Maar: ze stond achter de zaak, en daar ging het om.Toen we eens besloten om een corpsbal to verstoren(`Verover eerst kleine steden, verover daarna pas degrote steden') konden wij niet anders doen dan ons ingehuurde smokings hijsen..

'Kun jij je wel als een kapitalistische trut opdirken?'vroegen we Lona. 'Let maar eens op,' antwoordde ze.Op de avond van het corpsbal zag ze er wonderschoonuit. We riepen: `Goddomme! We zouden je bijna wil-len naaien!' Sirius liep een rondje om haar. `Je lijktwel een lekker stuk.' Nadat hij dat gezegd had, haaldeLona een tiet uit haar jurk en zei uitdagend: 'En datvind je nou nog?'

`Gedverderrie !' zeiden we vol afschuw.`Doe hem weer naar binnen,' smeekte Bruno.`Korn op, jongens. Die corpsballen hebben een lesje

nodig.' Lona beende met forse stappen voor ons uit.De ordeverstoring werd een succes. Verbijsterd za-

gen truttige meisjes en brallende jongens met biergla-zen in de pochetzakjes van hun blazers hoe we aan dekronen door de feestzaal slingerden, tafels omgooidenen hun open haard uitpisten. Ze belden de politie niet,sloegen nauwelijks terug en wij verdwenen, onder hetzingen van strijdliederen.

Zo gemakkelijk kwamen we er niet of bij de CPN. Detegenstand was flink. Vooral vanwege enkele industrie-arbeiders die grove knuisten bezaten. Ze draaiden Si-rius een arm uit de kom, Kobus (een kort, pezig ma-oistje) kreeg een `glijer over zijn treiter' en na een tijdje

46

knokken hielpen mijn tactische aanwijzingen niet

meer.

`We kunnen beter aftaaien,' vond Sirius, die een van

pijn vertrokken gezicht had, `jij staat daar maar te be-

velen... Zou je niet eens met een stoelpoot rond gaan

razen?'

`Het kader bepaalt de tactieken, Sier.'

`Ik ga er meer en meer in geloven dat jij Het rodeboekje alleen maar ondersteboven in het Chinees hebtgelezen. Weet je, laffe mie, wat de voorzitter wel heeft

gezegd? "Geef het kader leiding." Die les zal ik je nog

eens inpeperen. We kunnen overigens beter onze hie-

len lichten want dit twig zal de politie wel gebeld heb-

ben.'

`Het zijn knevelkoppen en protofascisten, maar die

zogenaamde c PN'ers zullen hens niet de politie bellen.

Zo diep zijn ze niet gezonken. Kom op, verder knok-

ken!' beval ik.

Sirius keek mij towel kwaad als gekweld aan: 'Op

de volgende stadsvergadering van de Rode Tribune

Groep AIL (Voorzitter Mao) moeten we j ouw functione-

ren. toch maar eens ter discussie stellen. Juist die ver-

momde fascisten, in hun duivelskostuum, roepen in

nood om onderdrukkende legerkorpsen. Heb je dan

niet Why raise the question of strategy in guerillawar? gelezen?'

'Ik beroep mij op A war of jig-saw pattern, lul. Mao,Selected works, deel twee...'

Lona onderbrak ons strategisch-theoretische gesprek.

Onze tegenstanders waren met asbakken gaan gooien.

`Wat staan jullie daar nou te zeuren? Die boekenwijs-

heid helpt jullie geen steek verder. We moeten weg

wezen voordat ze ons naar het politiebureau brengen.

47

Kom nou mee!'Sirius en ik luisterden niet. Lona en al ooze schaarse

andere maolstische vrienden vluchtten weg. Wij blevenelkaar om de oren slaan met citaten die, naarmate iksteeds meer gelijk wilde hebben, uit hun verband wer-den gerukt of eenvoudig verzonnen waren.

`Heren! Armen tegen de muur. Niet tegenspartelen.'Een politieagent schopte mijn voeten ver uit elkaar. Dec PN had de politie gebeld. Zo diep was het (zogenaam-de) marxisme-leninisme van de geheime, imperialis-tische agenten gezakt. Ik keek Sirius aan, die naastmij, wijdbeens, tegen de muur stond.

`Nu zijn we echt alleen, Sier. We zijn in handen ge-vallen van de militaire machthebbers.'

' "Alle reactionairen zijn papieren tijgers. In werke-lijkheid hebben ze geen grote kracht," ' citeerde SiriusVoorzitters passus VI, 101. Hij maakte een arm los vande muur en wilde mij kussen.

`Staan blijven of we leggen een lange lat over jeheen!' brulde hoof dagent Neet.

`Langzaam naar buiten lopen. Geen spatsies. Metmaolstische hasj-rokende homo's weten we raad,' ver-ordonneerde agent Nol.

Een paar minuten later zaten we in een politiebusje.We keken naar de kortgeknipte nekken van Neet enNol die gespecialiseerd waren in het opbrengen, afran-selen en bekeuren van alles wat links of alternatiefwas.

`We zitten lelijk in de nesten, Sier.'`Misschien worden we wel helden; komen er mor-

gen grote demonstraties voor het politiebureau,' pro-beerde Sirius.

48

`Van wie dan? Ons hele groepje ligt morgen met

blauwe plekken op bed. We zijn helemaal alleen, to-

taal in ons uppie. Het zal een lange mars worden op

de brits in de cel,' constateerde ik op teleurgestelde

toon.

Hoofdagent Neet keerde zijn dikke kop om en sprak

aan de andere kant van het kippegaas tegen ons: `Snui-

ten toe. Of willen jullie soms een knuppel in je reet?'

`Dat zullen ze nog lekker vinden ook,' giechelde

agent Nol, die het busje bestuurde.

`Ik mag graag een kutje beffen, Nol. Ik begrijp niet

dat die bruinwerkers dat niet lekker vinden,' treiterde

hoofdagent Neet, die tien j aar na deze gebeurtenis in

een progressieve politiewerkgroep Poten en Politie op-

wekkende praatjes zou houden. (Dat berichtte in ieder

geval het toen voor mij onverdacht geworden NRO

Handelsblad.) `Ze zijn ziek,' besloot Nol de conversa-tie.

Het busje draaide de binnenplaats van het politiebu-

reau op. Sirius en ik kregen handboeien om, werden

aan de balie ingeklaard, er werd ons iets voorgelezen,

we moesten ons geld (twee gulden) inleveren en kwa-

men naast elkaar in twee kleine cellen met zwaarijze-

ren traliehekken. Een aantrekkelijk agentje met puk-

keltjes sloot ons in en lachte. Hij kwam bijna om van

zijn eigen humor toen hij lispelde: ‘Samen in een celle-

tje zullen jullie wel geiler vinden. Maar helaas... het

is hier geen. potenbar!'

Toen de rust was weergekeerd, het licht in de cellen

en gang uitging, durfde ik pas to praten. Ik fluisterde:

`Sier! Hoor je me? Steek je hand eens door de tralies

naar mij.' Sirius deed het. Ik pakte – zij het met grote

moeite – zijn hand liefdevol vast. 'Au, au,' kermde hij,

49

le doet me pijn. Ik ben helemaal uit mijn kom gescho-ten.'

`Sorry,' zei ik, le houdt toch nog wel van mij?'`Tuurlijk.'`Meer dan van de Voorzitter?' vroeg ik hebzuchtig.`Van hem houd ik meer, maar het zou verstandiger

zijn als ik van jou het meest hield.'`Koppen dicht!' brulde ergens aan het einde van de

gang een politieagent.

*

`ICOM ER MAAR UIT, HEREN, ' ZEI EEN AGENT DIE

eerst Sirius uit zijn cel liet en daarna mij. We liepenachter hem aan. Bij de balie in de hal aangekomen,sprak hij: `Jullie weten waar de straat is.'

`Worden we dan niet verbaliseerd?' vroeg ik ver-baasd.

`Denk je dat wij mesjokke zijn? Voor de vorm heb-ben we jullie opgepakt, maar wij hebben er helemaalgeen bezwaar tegen dat links tuig zoals jullie en dieandere communisten elkaar te lijf gaan.'

Eigenlijk is het jammer, Sier. Nu worden we geenhelden,' zei ik teleurgesteld terwijl ik naast mijn ca-chotgenoot langs de gracht liep. Het was een schitte-rende ochtend.

`We zijn niet eens gemarteld of mishandeld,' klaag-de Sirius.

`Etat verzinnen we dan toch! We kunnen blauweplekken op ons lijf maken en dan vragen laten stellenin de gemeenteraad!'

`Ben je gek geworden, Boud! We kunnen ook te vergaan.'

50

` "Versla de Amerikaanse agressors en al hun slaafse

meelopers", Sier.'

`Wat heeft dat er nou mee te maken?'

`Moet ik je godverdomme alles uitleggen. Wij zijn

eigenlijk bezet door de Amerikaanse imperialists. Ik

zeg "eigenlijk", maar we zijn gewoon bezet. Er zijn

hier Amerikaanse soldaten gelegerd en we gaan ge-

bukt onder het kapitalistisch imperialisme. Neem bij-

voorbeeld de Coca-Coladictatuur...'

Tat mag je anders graag drinken...'

`Hou nou effe je kop, lul. Die politieagenten zijn

verlengstukken van de Amerikaanse c IA. Het zijn onze

medeonderdrukkers. Wie pakken ze op? Ons en niet

die grote volgevreten jongens van de ITT die mede het

fascisme in Zuid-Amerika aan de macht brengen. Phi-

lips, Esso, Shell – allemaal kapitalistische grootmach-

ten die de kleine man uitbuiten. Zo'n agent op het po-

litiebureau verschilt in niets van een bankdirecteur die

geld in Zuid-Afrika investeert.'

`Je haalt wel veel overhoop, zeg! Heb je ze allemaal

nog wel op een rijtje? Ze zijn gewoon heel aardig voor

ons geweest. We lagen in een lekker celletje, zijn niet

bekeurd, hoeven ook niet voor te komen en zijn van-

ochtend heel beschaafd de straat op gestuurd,' meende

Sirius met een lichte irritatie in zijn stem.

`Je stinkt een beetje, Sier.'

`Waar stink ik naar?'

`Naar een kapitalistisch zwijn, verraaier.'

Sirius bleef staan en sloeg een arm om mij heen.

`Wat maak je je toch weer druk. Echt, geloof mij nou:

ik sta achter de strijd en Mao, maar jij hebt wel eens de

neiging een beetje te ver door te drijven. Kom op, geef

me een zoen.' Ik gaf Sirius een kus en zei een beetje

51

mokkend: 'Maar die agent van gisteravond was weleen homohater, he Sier?'

Tor sure,' luidde Sirius' stellige antwoord.`Wat gaan we doen?' vroeg ik.‘Zullen we eens naar die Polly gaan? Weet je wel,

die jongen die we laatst op de stadsvergadering zagen?Dat leek me een aardige gozer.'

`Polly? Polly...? Ili ken geen Polly.'`Jawel, jeth, hij is beeldhouwer. Jij hebt nog met hem

zitten praten over stalinistisch-realistische kunst. Jijvond toen dat die kunststroming ten onrechte miskendwordt. Die Polly zei dat die kunst hem deed denkenaan nazi-kunst; dat stalinistische standbeelden geenhout verschilden van het werk van Arno Breker. Toenben jij kwaad geworden en zou hem een boekje lenen.'

`Breker beeldde het fascisme uit en de stalinistischekunst de noden en daadkracht van de arbeiders.'

`Je kan mijn rug op,' lachte Sirius.Tat zeg je omdat jij op die sociologische faculteit

geindoctrineerd wordt met soft, week gelul. Laten welangs mijn kamer lopen. Dan haal ik even dat boekjeop dat ik aan Polly wilde lenen.'

Daar aangekomen rende ik twee trappen op en haal-de van de planken die gevuld waren met metersmarxistische-leninistisch werk To trumpet bourgeoisliterature and art is to restore capitalism.

`Wat een dun boekje,' zei Sirius.`Het gaat om de inhoud en die is verdomde goed.

Cultuurpolitiek in een notedop.'`Hoe kom je eraan?'`Gekocht in Londen. Het is geschreven door het

Sjanghaise schrijverscollectief voor revolutionaire mas-sakritiek.'

52

`Was je daar niet met je reactionaire vriendje? Hoeheet hij ook weer...'

`Peter,' antwoordde ik en voegde er haastig aan toe:`Die Peter is een goeie knul. Die krijg ik wel om, maaralles heeft zijn tijd nodig. Ook de revolutie.'

Sirius schudde zijn hoofd. "t Is gek met jou: soursben je zo fanaat als de pest, maar als het om je eigenverleden en oude vrienden gaat ben je verdacht soe-pel. Die Peter is gewoon een kapitalistische heuler diegeen voeling met de arbeider heeft.'

`Hou op, Sier. Ik beloof je dat ik Peter om krijg. Enals het niet lukt, laat ik hem vallen.'

`Daar houd ik je aan.'`Dat mag je,' sprak ik op stellige toon. Toch was ik

minder zeker van mijn zaak. Peter was een zeer oudevriend. Ik kende hem uit de eerste klas van de middel-bare school en zag hem zeker twee keer per week. Ikpraatte vaak met Peter over het maoisme en de klas-sen.strijd. Het interesseerde hem niks, hij lachte om mijen zei steeds dat het een bevlieging van mij was en datik wel weer normaal zou worden. Vaak wilde ik metPeter broken, maar te veel herinneringen, vakanties enhartstochtelijke gesprekken bonden ons nog.

Sirius haalde mij uit mijn ideologische dagdromerij :`Loop je te piekeren? Je zegt niets en dat gebeurt nietvaak.'

`1k liep te denken over de bestrijding van "monopo-liserende kapitalistische groeperingen",' loog ik.

`Gekkie !' giechelde Sirius. 'We zijn bijna bij Polly.'

Sirius klopte op het raam van een klein, witgeschil-derd huisje in een achteraf gelegen steeg. Het had eengroene voordeur en slechts een raam. We wachtten een

53

paar minuten. Toen ging de deur open. Een jongenmet een vriendelijk, bebaard gezicht stond in de deur-opening. Hij droeg een heel eigenaardig pak. Hij wasgehuld in een soort doorzichtig kostuum van plastic.Tussen het plastic en zijn huid leek smeerolie te zitten.

`Floi, Sirius,' zei hij, le zult wel denken "wat eenraar pak", maar ik kom net uit bed.'

`Hoi,' begroette hij mij, lij bent Boudewijn, he?Kom binnen. Dan zet ik koffie. Passen jullie op voorhet object; het is zo goed als klaar voor een expositiein Tilburg.' Ik struikelde bijna over twee aan elkaargelaste fietswielen en betrad een woonkamer met eentweepersoonsbed. Een woonkamer die mijn leven dekomende tijd zou gaan bepalen. Ik zou er van Stalinleren dat 'de dictatuur van het proletariaat noodzake-lijkerwijs - allerlei mogelijke vormen van - geweld inzich zou sluiten'.

*

POLLYZETTEKOFFIE IN EEN RODE, GEtMAILLEERDE

kan die op een zwarte plaatijzeren gaskachel stond.Polly was even klein als ik en zag eruit als een alterna-tieve tuinkabouter; het type dat vijftien jaar later nogsteeds hasj kwam roken in Amsterdam. Terwijl hij op-schonk, keerde hij zich naar ons om. `Jullie zullen weldenken: wat een gek pak en wat een viezigheid heefthij op zijn huid. Klopt. Ik heb psoriasis. Ze kunnendaar nog niks anders tegen doen dan mij 's nachtszo'n gek pak te laten dragen. Als ik het niet draag, ligik mezelf de hele nacht te krabben.'

Sirius stak een sjekkie op en vroeg koudweg: 'Benje een flikker?' Polly schrok er niet eens van. Hij bracht

54

de fluitketel naar een piepklein keukentje en verteldedat hij een blauwe maandag getrouwd was geweest endat hij het verder niet wist. Hij sliep wel eens met man-nen, maar vrijen, nou nee... Hij kwam de kamer in enklapte de deksel van zijn pick-up open.

`Kennen jullie deze?' Polly hield Beggars banquetomhoog. Ik knikte: 'We hebben 'm pas gekocht. Toffelangspeler, he?' Een paar seconden later schalde `Sym-pathy for the devil' door de kleine woonkamer. Een fo-to van Mick Jagger die boven de platenspeler hing, be-woog door de tocht.

qullen we een beetje paffen?' vroeg Sirius, die ach-terover op het tweepersoonsbed was gaan liggen.

`Ik heb net een sigaretje gedraaid.'`Dikke mik, zeg! Ik bedoel of ik een stoomboot of

een lange joint zal maken,' antwoordde Sirius, die albegonnen was met de produktie van een stoomboot.`Heb je een lege wc-rol?'

`Dan moet je even in de plee op het binnenplaatsjekijken,' zei Polly. Ik stond op en liep door het keuken-tje naar het binnenplaatsje waar in een hoek een sme-rig hokje was. Er lagen wel tiers lege rollen op een be-modderde vloer die naar zure pis stonk. Terug in dekeuken waste ik mijn handen. Naast het aanrechtstond een melkfl es die gevuld leek met water. Dat vondik eigenaardig. Waarom zou iemand melkflessen metwater vullen? Was het misschien xylol of toluol? Datwerd de laatste tijd veel gesnoven in de stad. Ik haaldealuminiumfolie van de flessehals en rook jenever.

`Schiet nou op, roze slak! Ik zit hier met die blow-handel klaar,' gilde Sirius uit de kamer.

`Ik kom al, mag toch wel even mijn handen wassen?'Ik gaf Sirius de closetrol en ging naast Polly op een

55

groen geverfd kistje zitten. 'Is dat de enige plee die jehebt?' Polly knikte. 'Het is allemaal heel klein bier.Boven heb ik nog een zoldertje dat lekt. Dat is alles.Goed he, die Stones. Ze zijn op het ogenblik de enigegroep die politiek goed bezig is.'

Sirius likte met zijn grote tong nog eens goed aan deconstructie die minstens tien centimeter lang was. Dejoint was in een gaatje vooraan de pleerol gestoken.De ene opening hield hij voor zijn lippen, de anderehield hij wisselend dicht of gesloten.

Na drie `blowen' sprak hij traag met gesloten ogen:`Je krijgt op deze manier toch de lekkerste klap luchtbinnen, Boud!'

Ik kreeg het wankele friibelwerk en gaf het na vierkeer diep inhaleren door aan Polly.

`Wat bedoel je met de Stones en "politiek bezigzijn", Polly?'

`Ze noemen jou Sier, he?'Sirius knikte.`Zo'n regel als "Just as every cop is a criminal and

all the sinners Saints" zegt toch genoeg. Die jongensklOppen, geloof mij maar.' Polly gaf de joint weer aanmij en sprak op vage toon: `Wat hadden wij pas eenzot gesprek over kunst op de stadsvergadering. Jij hadtoen toch iets over stalinistische kunst...'

Daarover heb ik een boekje voor je meegebracht.'Tat is waar; had je beloofd.'Ik vroeg Polly wat hij aan politiek deed. `Ik werk als

vrijwilliger bij Release. Op twee middagen en eenavond zit ik op het spreekuur. En jullie?'

Sirius begon to lachen: `Wij zitten overal bij. Als hetmaar links is. Vooral bij de Rode Tribune Groep en deRooie Studenten Flikkers. Als er een maoistische bees-

56

tenclub zou zijn, gingen we daar ook bij, he Boud?'Ik keek kwaad naar Sirius. Hij ging rechtop zitten,

pakte mijn hoof d, woelde door mijn haar en kuste me:`JOh, luldebehanger, je weet toch dat ik van je houd.Goed dat Polly ook Stones-fan is, vind je niet?'

Polly zette Mick Jagger wat harder. `Dit is de bestemuziek die ooit gemaakt is,' meende Polly stellig. Hijbegon mee te zingen. Het duurde eventjes of we zon-gen met zijn drieen uit voile Borst. Ik trommelde metmijn handen op de zijkant van het kistje.

`Ben jij eigenlijk lid van de Stones-fanclub, Boude-wijn?'

`Houd je een beetje gedeisd, stuffnozem!'Polly leek het niet te horen en ging verder: 'Ik heb

er wel eens over gedacht een echte, goeie Stonesclub opte richten. Geen pubercentrale maar echt zo'n vereni-ging waar we ook wijzen op de marxistisch-leninis-tische kanten van Jaggers teksten. Jagger en Richardszijn de Marx en Lenin van onze tijd.'

Sirius veerde overeind: 'Of de Hoxha en de Mao vanvandaag.'

`Of de Hoxha en de Mao van vandaag,' herhaaldePolly.

`Ben je ook maoist?' vroeg ik hem en schudde daar-bij zo hard aan zijn arm dat de joint uit de pleerol viel.

'Ik geloof best dat ik zo om en nabij een maoist ben,'beaamde Polly.

`Hoor je dat, Sier? Hoor je dat?!'Sirius lag alweer achterover en giechelde om een

`trucking'-passage in een stripblaadje van Crumb dathij onder Polly's bed gevonden had.

`Floor je me, Sier, of heb je weed in je oren?'`Beetje dimmen, meester! Tuurlijk hoor ik je. Maar

57

wat is er voor bijzonders aan? In China zijn bijna eenmiljard maoisten.'

`Hu hu. Zeker de leukste thuis.'`Zijn we thuis?'`Nee, maar je bent wel weer zo stoned als een thee-

muts. Ik vind het een goed idee . van Polly: een soortStones Admiratie Komitee... Zo moeten we het noe-men; met een "k", anders lijkt het zo ouderwets. Zul-len we dat oprichten, Sier?'

`Als we wat voor de Stones willen doen, kunnen webeter met hun elpees langs de deuren gaan,' zei hijschaterend terwijl hij naar een plaatje van Crumb keekwaarop een oude man zijn pik in de vorm van een kur-ketrekker in het achterwerk van een voluptueuze damedreef.

`Het is een puik idee,' zei Polly met zijn kin in zijnhanden. Sirius ging staan, schonk zichzelf een kopjekoffie in en draaide de versterker helemaal open. 'Hey,think the time is right for a palace revolution!!!'

`Stones Admiratie Komitee, zei je? Met AIL er tochzeker achter?'

`Of course, Sier: Stones Admiratie Komitee, marxis-tisch-leninistisch. Klinkt mooi.'

`Let's drink to the hard working people,' zeiden wefeestelijk tegen elkaar. 'Ik gebruik geen alcohol,' zucht-te Polly. 'Dan nog maar een kopje overheerlijke troost;godklote wat ben ik aan het wegtrippen...' Sirius lietde koffiepot uit zijn handen vallen.

*

DE BEZOEKEN AAN POLLY BEPERKTEN ZICH TOT

zitten, lezen, een beetje 'ideologiseren' en vooral naar

58

muziek luisteren. The Band, Buffy Sainte-Marie, LeonRussell, Joe Cocker, Dr. John The Nighttripper en na-tuurlijk de Stones. Op een avond zei Polly – we haddenjuist het diner achter de kiezen (lauwe thee, frites metpindasaus, een Mars en twee zakken jujubes): `Zal ikeen Stonesfeest geven?'

Wie vragen we dan?' vroeg Sirius.`Betrouwbare types in ieder geval,' meende ik.`Mag Saul ook komen?'Wat!' brulde ik, 'Saul? Heb je weer contact met

hem? Heb je die arbeidersvertrapper weer gezien?'Sirius deed zijn lange zwarte haar naar achteren:

`Ja, gewoon já. 1k heb zelfs met 'm liggen naaien vande week. Ik kwam hem tegen op straat. Hij zag erhartstikke zielig uit. Hij woont in een vreselijk kamer-tje ; een voormalige kaaswinkel. Hij slaapt in de etala-ge en studeert op de toonbank. Hij zegt dat wij hempolitiek verkeerd begrepen hebben. Weliswaar is hijgeen maoist, maar zo rechts als wij dachten is hij echtniet. Hij vroeg of jij ook weer eens wilde langs komen.Hij wil een feest geven voor Vietnam waar alleen maarflikkers mogen komen...'

Tlikkers voor Vietnam...,' mijmerde ik en zag dehele stad al vol hangen met affiches en spandoeken.Onmiddellijk vergat ik Sauls vroegere politieke wan-kelmoedigheid: 'Die arme jongen in een kaaswinkel...Dat heeft-ie ook niet verdiend; we gaan morgen naarhem toe.'

`Zijn hele kamer stinkt naar jong-belegen, de vloeris van koud graniet en hij moet zich verwarmen meteen elektrisch spiraaltje,' dikte Sirius de tragiek vanSaul aan.

Polly had de hele tijd gezwegen. Plotseling zei hij:

59

`Het is wel makkelijk om bij jullie weer in de gratie tekomen. Verleden week dachten jullie er nog over omeen molotowcocktail bij hem naar binnen te gooien.'

`Mao heeft geschreven: "Misdraag je niet tegenovervrouwen", en bij "vrouwen" kun je bij de Voorzitterzeker ook "flikkers" lezen. Daar is geen twijfel overmogelijk,' snauwde ik Polly toe.

`En waar heb je die wijsheid vandaan?'`Het maoisme is een levende leer, je moet die steeds

aanpassen. De Voorzitter heeft een groot gedeelte vanzijn werk geschreven in een tijd dat het flikkervraag-stuk niet de eerste optie was. TOen ging het om oogstenen veldtochten, maar nu om de nichtenemancipatie.'

`Geloof je het zelf? 1k lach me suf!'`Ben jij sours zo'n Artikel 31-maoist?' vroeg Sirius

langs zijn neus weg.Polly keek vermoeid. `Laten we ophouden met dit

slappe gelul. Geven we een Stonesfeest j a of nee?'`Zeker weten!' riepen Sirius en ik tegelijkertijd,

`wanneer zullen we het doen? We moeten een lijst metmensen maken die mogen komen. Heb je papier, Pol-ly?'

Over de lijst deden we drie uur. Sissend Serpent waswel aardig, maar kon vanwege zijn vv D-lidmaatschaptoch niet gevraagd worden. Saul kon dan weer wel.Tientallen anderen weer niet. `Je huis is wel klein, Pol-ly, maar met zeven mensen is er ook niks aan. Kunnenwe geen wijven vragen?'

`Wat zeg je nou, Sier? Wijven? Die liggen de heledag op de Beatles te geilen!'

`Lona is een tof wig, Boud.'`Dat is waar. Als Lona kan, mogen Winnie en Karo-

la toch ook wel?'

6o

`Wijven met jongenskoppen, he Boudje, die gaan er

bij jou altijd wel in.'

`We kunnen Dora vragen...' zei Polly twijfelend.

`Is dat niet dat mokkel waar jij of en toe op klimt

voor een paar gram stuff? Die op de Blauwgracht

woont en een links advocatencollectief wil beginners?'

Polly knikte.

`Goed,' besloot ik, `laat die mokkelementen dan

maar komen; we kunnen nu net zo goed een stel uilen

Mk vragen...'

`George,' zei Sirius begerig.

`Sier, geile pieper van me, je krijgt die jongen echt

niet uit de broek. Die krijgt een slappe raffia als hij jou

naakt ziet! Weet je wie we ook moeten vragen? Die

twee oude geleerden: Leo Verrops en Ger Verberg, die

linkse taalkundige en die Rusland-kenner, weet je wel.

Daar kun je een lekkere boom mee opzetten.'

`Die zijn al in de dertig,' klaagde Sirius.

`Wat doet dat er nou toe. Ze zijn links en kunnen

dokken voor de drank en de stuff. Verder zijn die beide

kerels met een reisgezelschap waarin onder anderen

die vent zat die Pipo de Clown speelt naar Rusland ge-

weest,' voerde ik als extra verdediging aan.

`Jij vindt dus het samen reizen met Pipo de Clown

een bewijs van onverdacht marxisme-leninisme? Big

deal! Okay: zet die Verrops en Verberg op de lijst.'

Terwijl Sirius en ik zaten to redetwisten, was Polly

naar de keuken geslopen. Ik zag hem de melkfles met

jenever pakken en een kopje vol schenken. Polly kwam

de kamer in en zijn ogen stonden een stuk beter.

`Had je dorst, Polly?'

Treselijk; ik hang de laatste tijd alleen maar aan de

kraan.'

61

`Ik wist anders niet dat gemeentepils naar jeneverstonk,' sprak Sirius op hatelijke toon.

Polly schrok. Nadat we vijf minuten schaapachtignaar elkaar hadden zitten kijken, begon Polly te pra-ten. Hij zei dat hij aan de drank was geweest, dat hijer bijna van af was, maar dat de laatste loodjes zwaarwogen. Nadat Sirius hem gevraagd had, hoeveel hij delaatste week per dag had gedronken, kwam er na langaarzelen uit: 'Een fles ouwe jenever per dag; sours jetsminder.'

Dan zit je mooi uit je schaamhaar te zeiken; je zitonder de olie als een Maleier,' zei Sirius.

`Er komt dus Been jenever op de boodschappenlijst.Kom op. Jongens, verzin 'ns wat,' riep ik krachtdadig.

Over de boodschappenlijst deden we een stuk korterdan de invitatielijst. We dachten tien kratten pils no-dig te hebben, een pond hasj, een ons weed, vijftigzakken chips, Marsen en Nutsen, een aantal Marok-kaanse pijpjes, twaalf lege pleerollen, tien pakjes lichteshag en dertig pakjes vloei. `Mask daar maar veertigvan,' zei Sirius terwijl hij opstond en zijn jas aantrok.Nadat hij mij een stevige lebber had gegeven, vroeghij: `Vraag jij die Verrops en Verberg? Die ken jij hetbest. Ms ze komen, troggel je ze dan wat geld af voorde onkosten?'

'1k ga wel bij Verrops langs.'`De ballen, boys!'Sirus sloot de deur achter zich. 1k keek Polly aan.

`Vuile zuiplap,' siste ik hem half ernstig toe.`Ik zuip omdat ik nooit iets te naaien heb,' klaagde

Polly terwijl zijn gezicht nog goeiiger dan andersstond.

62

Vuurrood

EENS IN DE ZOVEEL WEKEN FIET STE IK NAAR MIJN

moeder met achterop een tas was. Ik zette mijn fiets in

de achtertuin, kwam door de keuken en de gang de ka-

mer binnen en mijn moeder zei: 'Dag jongen, wat zie je

wit. Eet je wel goed?' Ik antwoordde dat de was in de

gang stood. `Blijf je eten?' vroeg ze. Ik pakte mijn shag

en begon een stickie te rollen. Mijn moeder keek mij

aan, ze begon een beetje te beven en zei met ingehou-

den, trillende stem: le gaat hier toch niet van die siga-

retjes roken? Straks hebben we de politie over de

vloer... Je bent toch niet verslaafd? !'

Ze ging op haar knieen voor me zitten, keek mij

oversentimenteel aan en smeekte met tranen in haar

ogee: longen, als je er helemaal aan verslingerd bent,

zeg het me dan. Dan kunnen we hulp zoeken. In gods-

naam; zeg het mij, ben je d'r helemaal aan ver-

slaafd...?!'

Ik likte mijn stick dicht en keek naar mijn moeder:

`Mens, doe een beetje normaal. 'k Zit toch geen smackte stouwen? Wat voor jou Maggi is, is voor mij stuff.'

`Ik begrijp die taal niet meer van jou, jongen...'

`Ik bedoel dat ik toch niet zit te spuiten.'

le wilt me toch niet vertellen, jongen, dat je ook al

met naalden in je armen zit te prutsen?'

`Hier niet, als je me goed begrijpt.'

`Dus bij die vrienden van je doe je het wel?'

`Ik probeer ervan of te komen; daarom rook ik nou

65

stuff, "hasjisch" noemt jouw Telegraaf dat. Kan d'rgeen koppie koffie van af?'

Mijn moeder sjokte naar de keuken. Ik nam een paar

forse blows en begon de staartklok leuk te vinden. Op

de wijzerplaat zag ik leuke prentjes; de wijzers die er

heel, heel langzaam overheen bewogen, maakten het

tot een psychedelisch tafereel. Ik riep naar de keuken:

`Die klok is te gek, ma! Die moet je nooit wegdoen.'

Ik hoorde niets uit de keuken. Ik liep erheen, deed de

deur open en zag dat mijn moeder stond te huilen met

haar handen op de rand van de spoelbakken.

`Hee, ma, anything wrong?'

Ze schokte helemaal. Ik pakte haar bij de schouders

en keerde haar naar mij om. `Ik moist wel dat je de ver-

keerde kant op zou gaan. Toen je vroeger hier op zol-

der maar van die harde rock 'n' roll-muziek zat te

draaien, dacht ik wel eens: die jongen zit zichzelf te

hersenspoelen. Altijd maar die Elvis Brothers... of hoe

heet-ie ook weer.'

`Je hebt Elvis Presley en de Everly Brothers.'

`Dat doet er ook niet toe. Is het zo'n rotjeugd ge-

weest? Zo rot dat je aan dat spul verslingerd moet ra-

ken? We hadden toch goed te eten. Of niet soms?'

Tat doet er allemaal niet toe, mens. Jij zit hier

maar op je burgerlijke krent naar de televisie te loeren,

in de TRO s-Kompas te bladeren en dat plaatselijke kut-krantje te lezen. Weet je wel wat er godverdomme al-

lemaal in de wereld aan de hand is? Heb je wel eensvan Vietnam gehoord? Duizenden j agen die Mote

Amerikanen er per dag over de kling. Onschuldige

burgers.'

`Ze zijn nu toch aan 't onderhandelen? Die Kissinger

lijkt me een nette man. Moet ik soms de hele dag aan

66

de ellende op de wereld denken? Heb ik soms al nietgenoeg ellende meegemaakt?'

a liet haar schouders los. Tuitte mijn lippen vlakvoor haar °gen en zei in kort afgebeten zinnen: 'Webeginnen niet over de oorlog, he? We houden nu evende donkere kelders, dat hok boven de schuifdeuren enhet vechten op leven en dood voor een aardappel voorons. We leven in een tijd die jij vrede noemt, maar ikde Derde Wereldoorlog. Jij voelt je misschien bevrijd,maar ik ben bezet.'

Mijn moeder rommelde wat met het koffiezetappa-raat. 'Doe maar een schepje extra, slappe troep zat van-daag de dag,' beet ik haar toe.

`Het geld groeit mij niet op de rug,' zei ze en veegdeeen paar tranen door haar make-up.

Jij hebt je oorlog gehad, ma. Nu kom ik met de mij-ne.'

`We hebben toch vrede?'Wind jij het vrede wanneer hier week in week uit

tanks door de straten rollen en vliegtuigen laag overhet huis suizen?'

`Dat zijn gewoon oefeningen. We moeten toch pa-raat zijn als die Russen komen.'

`De Russen! Mens, je lijkt wel van lotje getikt! DieRussen liggen een paar honderd kilometer verder zichto bezatten aan de wodka, terwijl die smerige Ameri-kanen een paar honderd meter van je eigen huis ded