A TWEE PENTHOUSES, SCHEVENINGEN, ARCHIPEL ONTWERPERS

MAART 2007 JAARGANG 18

GROOTHANDE ~ SGEBOUW

CON G R E S DE OPTIES VOOR DE TOEKOMST IS HET

GEBRUIK VAN PLATTE DAKEN VAN WOON· EN KANTOOR·

GEBOUWEN ALS 'BOUWGROND'. DIT ZOGENAAMDE

' lUCHTGEBONDEN BOUWEN' KAN DE BESTAANDE STAD

INTENSIVEREN, NIEUWE VITALITEIT GEVEN EN DE MONO·

FUNCTIONALITEIT VAN EEN OMGEVING DOORBREKEN.

De Stichting Bovenstad organiseert samen met de Stichting Booosting een congres over de mogelijkheden van lichtgewicht constructies voor het IlJrhtcrph()n,rlpn bouwen en over de betekenis die deze aanpak kan hebben

de komende transformatieopgave van onze steden. Het congres biedt n prachtige kans voor de innovatie partijen binnen Booosting om in

iscussie te gaan met gemeentelijke partijen en andere ontwikkelaars! rachtgevers . Deze hebben ambitieuze plannen, maar komen ook de

odige technische problemen tegen .

• welkom, Peter Bart, voorzitter Bovenstad introductie lichtgewichtbouwen, Eric Vreedenburgh,

Archipelontwerpers slimbouwen,jos Lichtenberg, hoogleraar productontwikkeling TU Eindhoven lightness, Ed v. Hinte, publicist korte discussie techniek, o.l.v. Eric Vreedenburgh introductie 5 proeftuinen .. proeftuin presentaties 1

Dordrecht, Groningen, Den Haag, Scheveningen, Delft wisseling ruimte vervolg proeftuin presentaties 2 .. conclusies proeftuinen introductie transformatie stad, Wil van der Hoek, directeur Stadshavens Rotterdam presentatie beleid Rotterdam, Cees Hoogervorst, dS+V Rotterdam statement, Hamit Karakus, wethouder Rotterdam statement, Hans Vos, SEV, IFD, TransformatiePlatform

6:50 statement, Peter Bart, Blauwhoed 6:60 statement, Gerard Stevers, directeur Geste Groep

Toegang is gratis voor leden van de stichting Bovens~:rum.J!!Q<~mrlg~.J Voor niet leden is de toegang € 100,· en voor studenten € 25,· te voldoen aan de kassa Aanmelden telefonisch 010 2829 950 I 015 2123 Of per e-mail info@booosting.nl/info@nn ....... c;:t~.t1 Reservering wordt aanbevolen U bent van harte welkom!

Meer dan 6 miljoen m2 kantoorvloer ligt te wachten op een nieuwe bestem­ming. Tegelijkertijd bestaat er een grote behoefte aan woonruimte, met name in de stedelijke gebieden. Het ombouwen van lege kantoren naar apparte­menten staat dan ook zeer in de belangstelling bij beleggers, woning­corporaties , projectontwikkelaars en gemeenten. Nooit zijn de kansen om hier op diverse plaatsen samen mee aan de slag te gaan zo groot geweest.

En er gebeurt al heel veel. In het Transformatieplatform 'Wonen in Kantoren' bundelen diverse partijen kennis en ervaring om deze verder uit te dragen en anderen met quick scans op pad te helpen met nieuwe transformatie­projecten. Het platform is tot stand gekomen op initiatief van TU Delft, corporatie Stadswonen en SEV. Stichting Booosting participeert, als vervolg van onze transformatiestudie uit 2006, ook in dit platform. Booosting vormt

samen met een aantal andere partijen de stuurgroep van het programma. :Zo is er 8 maart nog een platform-bijeenkomst geweest waar verschillende Booosting leden bij aanwezig waren.

kwestie van organiseren '. Juist op dit organiseren is het congresprogramma gericht. De praktijk en praktijkvoorbeelden staan centraal zowel in het plenaire gedeelte als tijdens de parallelsessies. Daarbij komen alle aspecten van het ombouwen aan de orde, van de financiële en fiscale kant tot aan het bestemmingsplan en de lokale regelgeving.

Op welke gronden maken beleggers hun keuzen, welke mogelijkheden zien ontwikkelaars en woningcorporaties en hoe schat de makelaar de markt in? Hoe transformeer je hele locaties en hoe multifunctioneel kun je deze herontwikkelen? Kortom: alle belangrijke vragen zullen passeren en alle

partijen, ook architecten, stedenbouwkundigen, onderzoekers , juristen en fiscalisten zijn aanwezig. Onder leiding van René Buck staan zij borg voor een heel informatief programma met alle kennis en deskundigheid die op dit moment voorhanden is.

Het congres vindt 21 maart plaats in de Galgenwaard te Utrecht, van 9.30 tot 17.00 uur. Meer informatie over het precieze programma en in­schrijvingsmogelijkheden kunt u vinden op de volgende websites: www.rostra.nl , www.woneninkantoren.nl

11 PROJECT DE STADHOUDER IN ALPHEN AI D RIJ N, EEN TRANS­FORMATrE VAN KANTOORGEBOUW TOT STARTERSWONINGEN

Op woensdag 21 maart aanstaande organiseert het platform zijn eerste eC' v r v<O'e • rr

C )rel met urnE t n congres 'Wonen in Kantoren '. De ondertitel is 'Succesvol transformeren: een > udiJ (r d)) I' (J)

0008tlng VERSLAG NIEUW~AARSBI ~EENKOMS1

BIBLIOTHEEK MET BO RREL IN MI S ERDA 'Vroeger' konden we als Booosting-ieden vrij eenvoudig een rondleiding organiseren in een nieuw gebouw maar nu is ook de rondleiding eprofessionaliseerd. Rondleiders dienen tegenwoordig de verantwoordelijk

heid te nemen voor de groep en dus werden we door twee leden van d airectievoering meegenomen door de nieuwe Centrale Bibliotheek i anbouw. De locatie aan het Oosterdok vlak bij Amsterdam CS van dit

auurzame gebouw ontworpen door jo Coenen is bijzonder, datzelfde geld oor het gebouw, deze bibliotheek van de toekomst bevat geen boeken maan

ontsluit informatie en biedt een ontmoetingsplaats. In dit geval een hel auurzame ontmoetingsplaats want warmte en koude wordt uit de onder­grond onttrokken en de gevels zijn gedeeltelijk voorzien van PV-cellen.

De bibliotheek was interessant om te zien, hoewel het aantal specifiek nnovaties toch beperkt was. De gekozen oplossing voor de massieve erdiepingsvloeren met sprinkler-installaties aan de bovenzijde van de vloen emonteerd, riep daarbij vraagtekens op. Deze keus leidt tot veel extra door

looptijd en als geheel leek het een gemiste kans voor een Aexibel leidingvloer. n het Arcam gebouw kregen we toelichting van projectleider Eric Thelen e

adviseur jan-Ceesjol waarbij publiek en sprekers in scherpe discussie traden over het hoe en waarom van de gemaakte keuzes bij dit gebouw.

ifijdens de goed bezochte borrel gaf Harm Boomsma aan wat de planne oor dit jaar zijn en werd er gediscussieerd over nieuwe thema's voon ooosting. Dit leverde een duidelijke voorkeur voor de volgende onder erpen:

SUPPORT UITNODIGING 30 e SUPPORTBESTUUR

25 maart 2007 is het precies 30 jaar geleden dat studievereniging Uit­voeringstechniek werd opgericht. In '99° werden de secties Stads­vernieuwing, Uitvoeringstechniek en Productietechnologie bij elkaar gevoegd en veranderde de naam in SUPport.

Tegenwoordig is SUPport de studievereniging voor de afstudeerrichtingen Construction Technology en Building Technology van de faculteit Bouw­kunde aan de TUle. Als vereniging proberen wij een verbindende schakel te zijn tussen studie en bouwpraktijk. Dit doen wij o.a. door het organiseren van een metselworkshop voor studenten en de projectweek ' Innovatie op Locatie'. Hierbij moet een team van studenten op een bouwplaats een bouwtechnisch of uitvoeringstechnisch probleem oplossen. Ook organiseren wij elk jaar een studiereis voor onze leden.

Dit jaar bestaat de vereniging 30 jaar en vieren wij ons 6e lustrum. Op zondag 25 maart, de verjaardag van SUPport, houden wij een alumnidag voor alle mensen die ooit lid zi jn geweest bij SUPport.

EXTREEM BOUWEN 6de Lustrum stud ieveren iging SUPport

De alumnidag bestaat uit een geheel verzorgde middag met onder and een presentatie over SUPport, een bezoek aan het nieuwe Vertigo-gebo en volop gelegenheid om oude bekenden te ontmoeten en (werk)ervari uit te wisselen. De alumnidag wordt passend afgesloten met een ,, ____ .. . ,.,_ borrel.

De alumnidag vindt plaats op de TUle campus. U kunt zich aanmelden voon de alumnidag op onze lustrumpagina www.supporttue.nl. waar u tevens alle informat ie terugvindt. Hier vindt u ook meer informatie over studie­vereniging SUPport, haar activiteiten en haar lustrum.

Om zoveel mogel ijk betrokkenen bij elkaar te brengen, bericht te verspreiden onder uw collega's en bekenden. Wij heten u van harte welkom op deze bijzondere dag!

?

www.supporttue.nl 09 A

EEN LICHTGEWICHT WAT BEGON ALS EEN ENIGSZINS EXTRAVAGANT PRIJS­

VRAAGONTWERP, IS NU, ZEVEN JAAR LATER, BIJNA TOT

VOLTOOIING GEKOMEN. HET HEEFT TIJD GEKOST

VOORDAT DE ANDREAS, PETRUS EN PAULUSKERK IN

MAASLUIS IN GEBRUIK GENOMEN KAN WORDEN, MAAR

MET DE BIJZONDERE VORM EN HET EXPERIMENTELE

MATERIAALGEBRUIK KAN DIT MOEILIJK EEN VERRASSING

ZIJN. VOOR BOOOSTING EEN REDEN OM VLAK VOOR

OPLEVERING TER PLEKKE TE GAAN KIJKEN.

Mari Baauw, een van de ontwerpers van het eerste uur en nog steeds druk bezig met de afronding, vertelt dat de oorspronkelijke intentie een materiaalloos gebouw was. Zij wilden een grote open ruimte die niet een gefixeerd kerkmodel 'Toen we het ontwerp uit moesten werken was de eerste gedachte om de oplegt maar alle mogelijke opstellingen open hield. De locatie in Maasluis dakbladeren traditioneel op te lossen met profielplaten, isolatie, pvc en een is weinig uitdagend, ingeklemd tussen een weg en een dijk. De kerk is echter spanplafond. AI snel beseften we dat dit een omslachtige methode was en wel van alle kanten goed zichtbaar, zelfs van boven uit de flats en van dat een textiele uitvoering goedkoper was. Toen deze oplossing ook nog aan onderen uit de dijkwoningen. Het prijsvraagontwerp met zijn grote vrije alle eisen van geluid, iso latie en brandwerendheid vo ldeed konden we de ruimte onder een bladerdak refereert hieraan: zonder achterzijden, binnen opdrachtgever snel overtuigen' aldus Baauw. en buiten in elkaar overlopend. De opdrachtgever toonde lef door voor dit In de praktijk bleek de uitvoering echter minder onalledaagse ontwerp te kiezen, mijlenver afstaand van de klassieke, zware eenvoudig dan gedacht. Waar met een bouwtijd van 9 en theatrale katholieke kerken bouw. Dat ze deze lef behielden bleek ook in maanden was gerekend werden dit er uiteindelijk 27. Het het vervolg van het traject waarin ze standvastig bleven en onalledaagse probleem zat hem niet alleen in de voorbereiding en de beslissingen durfden te nemen. > productie van de textiele doeken. Vooral de aansluitingen

tussen de bladeren en de kunststof beplating vergden veel overleg, tekenwerk en tijd. 'Uiteindelijk zijn we maar opgehouden met tekenen en hebben we enkele knooppunten in het werk opgelost' antwoordt Baauw. Deze aansluitingen zijn dan ook het minst geslaagde deel van de kerk. De grote hoeveelheid hulpstaal, flappen en ad-hoc oplossingen verstoren de rust en de kracht van het gebouw. Baauw beschouwt het als een leerproces. 'Gebouwen als het waterpaviljoen bij Neeltje Jans zijn ook nog zeer amateuristisch in elkaar gezet'. Wellicht wreekt het zich dat het oorspronkelijke ontwerp 'materiaalloos' is gedacht en dat het ontwerp on­voldoende naar een textiele opzet is 'door'ontworpen.

De bladeren zelf zijn echter wel herontworpen stelt Rogier Houtman van het Delftse Tentech , specialist in lichtgewicht constructies. De gekromde vlakken van de bladeren volgen een boogvlak waardoor de spanningen minimaal blijven. Het buitendoek is bekleed met teflon en is translucent, het binnendoek is lichtdicht en

geschikt voor projecties . Het is de bedoeling de schilderijen op de wanden te projecteren in plaats van ze op traditionele wijze op te hangen. De parochie kan niet verweten worden niet met zijn tijd mee te gaan!

Bouwen met textiele doeken betekent licht bouwen, dat wil echter niet zeggen dat de doeken in zijn geheel licht zijn. Eén , in de fabriek samengesteld, onderblad weegt 3500 kg, het gewicht van een standaard Hummer. Deze doeken worden door de leverancier Buitink in de eigen werkplaats in Dui ven geassembleerd voordat ze naar de bouwplaats worden vervoerd. Productie in het buitenland heeft geen zin stelt Rienk de Vries, directeur van Buitink; daarvoor is het te veel specialistisch maatwerk.

ook nog een heuse kerktoren . Dat wilden de initiatiefnemers eerst niet, 'maar' zo was de reactie van de bisschop 'hoe kun je anders zien dat het een kerk is'.

Frido van Nieuwamerongen, vice-voorzitter Booosting

?

ontwerper: www.haskoningarchitecten.com Uiteindelijk wordt lef beloond en zal de kerk een plaatsje in de Nederlandse constructeur lichtgewicht constructies: www.tentech.nl

kerkgeschiedenis krijgen. En dankzij de inmenging van de bisschop komt er> leverancier textiele doeken: www. buitink-technology.com

... --' UJ <.!J UJ

l-N

>- E <n 0 ro 0.. """0 ca "-

<l> \.D

..... ..... on 00 0

CV'I 0:: ca c Vl <{ ..... :::;

Vl 0 ...D 0 ..... 0 Vl 0 0 0 0

CO Cl... CV'I

0 0 0.,

'" 2

<IJ 0 ..... 0 oS::

~ u

1 c '" >

oS:: " ~

0 0 N

V>

~ .~ bil c !" 0 :: u -a:; bil

'" .s:: " c V>

'" c '" <IJ

<IJ 0

E :;:

'" Cl.

c 0 Qj -",

c <IJ <IJ

" :;: <IJ

(; ::s c ..8 <IJ

~ '" 0 ;g c '" <Il <IJ è:i bil "ti .s:: '" Cl. C

.~ °D '';:: N ~ VI ~ <IJ 0 ._~ 0 0i:: .c ...., 0 .s:: u <IJ co ~ .::! E

Q; > 0 Q;

:E bn '" '" i::

'" 0 c <IJ bil

't;> c '';:: '" V>

~ 0 0

'" 0 .!!! co s::

" :Ei .... ~ Cl. s:: '" '" .s:: ,. U

9 .l!l '" -;-- 0 '" Ö E

" 0 .~ ;g ~ '" c "'- <IJ

.!!! ;g <IJ N . E:

bIl-;--c u=-'';:: <Il N 0 ~ 0 0 ....

co c C

<IJ

" <IJ 3 <IJ bil VI

~ • • • • • • • • • • • • • • • • •

a) :.;::

'" E

000 de drie O's in Booosting voor staan weten de meeste Booosti

pathisanten wel. Maar dat het hele woord een betekenis heeft, zal vel Bevorderen van Onderzoek, Ontwerp en Ontwikkeling

5amf"nlAIf'rl(f'nldf' Teams met betrekking tot INdustriële Gebouwlorldf'rdf>lf'tl\1 de fraaie uitleg van het begrip Booosting.jan Westra, een van de on,rir~lt.,,·,,1

n Booosting en bedenker van dit acroniem: 'We zochten een pak voor de oorspronkelijke naam Stichting Industrieel Bouwen

nd.' Het acroniem lijkt gekunsteld maar het kwam toch niet geheel uit vallen: de begrippen zijn terug te vinden in de oorspronkelij ngsdoelstellingen. In het door Booosting geïnitieerde boek tus

itie en experiment uit 1990 omschrijft Westra de doelstellingen 'rilr·prlrp,.·. 'bOOOsting is een poging tegenstribbelende partijen nader

te brengen en de bouwrompslomp op de bouwplaats te vprmi"rl,,'rpn ng Industrieel Bouwen Nederland heeft nog lang op het briefpapi

an, in piepkleine letters onder Booosting. bij de laatste koers- aanpassing is het vervangen door 'Platform

.ko'plo,pers in bouwinnovatie'. De wil om door samenwe:.=""""""-'-o.!.""'-!..I..U"'""'-!.l.U. ... men is gebleven, het enthousiaste geloof in d

niek vervangen door een pragmatischer ""'IJU,,,,,,, arin techniek een stukje van de puzzel is.

D E HER 0 N T WIK K E L I N G V A N

In 1948-1951 werd, in het centrum van Rotterdam, het warenhuis Ter Meulen, damesconfectiewinkel Wassen, schoenenwinkel Van Vorst en tearoom­cafetaria Martin 's gebouwd, naar het ontwerp van de architect Van den Broek C?( Bakema. Dit gebouw, op de hoek van het Binnenwegplein met de Lijnbaan, staat in de volksmond bekend als 'Ter Meulen'. De verkoopruimtes kwamen in de kelder, op de begane grond en op de le erdieping. De ze verdieping was bestemd voor kantoren en opslagruimte.

Ook deze verdieping zou in de toekomst gebruikt kunnen worden als verkoopruimte, waarbij de kantoren en opslag zouden verhuizen naar een nog te bouwen 3e verdieping. In het constructief ontwerp van de fundering, de kolommen en ze verdiepingsvloer was hier rekening mee gehouden.

EN 'TER

BAKEMA'S MEULEN'

stramien werd zeer ruim gekozen: 8 bij 10 meter. Op die manier werd de gewenste flexibiliteit ten behoeve van de winkels gerealiseerd. In de loop der jaren zijn er diverse verbouwingen uitgevoerd. De meest ingrijpende verbouwin dateert uit 1977/78. Toen werden twee extra verd iepingen

op het gebouw geplaatst. Door deze verdiepingen lichter te construeren dan oorspronkelijk bedoeld was, bleven de krachten op de fundering binnen het toelaatbare.

HERGEBRUIK

Het gebouw functioneert niet goed meer in zijn huidige vorm. De verzameling kle ine winkels in het pand hebben ervoor gezorgd dat het oorspronkelijke karakter van het gebouw niet meer herkenbaar is . De hogere verdiepingen staan al langere tijd leeg. Daarnaast wil de gemeente he centrum een extra impuls geven. Het ontwerp van het gebouw is een mooi voorbeeld van het nieuwe bouwen en de gemeente Rotterdam is zu inig op de oudere gebouwen in de stad. Door de bombardementen zijn er niet veel monumenten bewaard gebleven in het centrum en Te Meulen kan gezien worden als een modern monument.

De draagconstructie werd geheel uitgevoerd in in het werk gestort beton. De Om die reden heeft Willemsen en Minderman project-orthogonale hoofdstructuur van betonnen kolommen en balken zorgde als ontwikkeling samen met architect Van Tilburg gezoch rame voor de stabiliteit van het gebouw door portaalwerking. Het kolom-> naar nieuwe mogel ijkheden , waarbij het bestaand

ouw behouden blijft. Zij ontwikkelden een plan waarbij de twee '\Ipr""pn'ng uit de jaren '70 geheel worden verwijderd en het winkelpand

mogelijk wordt teruggebracht in de oorspronkelijke staat. Op Ter eulen was vervolgens een woongebouw van 16, 7 respectieve lijk 13

lepingen met daarin 105 appartementen bedacht. Vervolgens was de itdaging aan DHV om te zoeken naar mogelijkheden waa rb ij deze ieuwbouw letterlijk door de bestaande draagconstructie gedragen wordt.

,rr"',"'CTD' CTIEF ONTWERP

r de fundering geldt dat de rekenregels destijds veel conservatiever waren tegenwoordig. Er zijn prefab palen toegepast met een schacht van 38 cm

een grote kruisvormige verzwaring aan de punt met een dwarsafmeting n 85 cm. Bovendien zijn van alle palen de stuikwaardes bekend en heeft

destijds een paal proefbelast. Met al deze gegevens is het draag­n van de palen nauwkeurig opnieuw berekend volgens de huidige

regels. Het draagvermogen van de palen bleek veel groter te zijn dan et uitgangspunt bij het oorspronkelijke gebouw.

n de oorsprónkelijke situatie werd de stabiliteit verzorgd door portaal­rking van de kolommen en balken. De kolommen zijn daarom berekend normaalkrachten (ten gevolge van de verticale belastingen, de zwaarte­

acht) in combinatie met buigende momenten (ten gevolge van de orizontale belasting, de wind). Voor het nieuwe ontwerp bedacht DHV twee ieuwe betonnen stabiliteitskernen, die niet alleen de stabiliteit voor de

nbouw verzorgen, maar waa r ook het bestaande gebouw aan peld wordt, zodat de windbelastingen niet meer via portaalwerking van

en de kolommen afgevoerd hoeven te worden . Op die manier n de buigende momenten 'uitgeschakeld' en daardoor verdubbelt het

rticale draagvermogen van de kolommen. Er wordt een enorme I',/f'rh,()ncrp,,' capaciteit in de kolommen geactiveerd.

ntroleberekeningen toonden vervolgens aan dat om op deze wijze 16 te kunnen bouwen op het bestaande gebouw, de nieuwbouw niet meer

wegen dan 250 kg per m2 verdiepingsvloer, inclusief wanden, gevels, ds en installaties en leidingen, Dit betekent dat het niet mogelijk is een

standaard woningbouwsysteem met betonnen wanden en vloeren toe passen. Een dergelijk systeem weegt namelijk 1000 à 1200 kgJm 2 vi oe oppervlak,

Om die reden is er voor gekozen de hoofddraagconstructie uit te voeren i staal (kolommen, liggers en windverbanden in de vloeren) . Tussen de ligge rs wordt een balklaagsysteem toegepast, waarop een staalbetconvlof· rt wordt aangebracht. De vloeren, wanden en plafonds worden akoesti volledig losgehouden van de hoofddraagconstructie, Iedere woning vor als het ware een geluidstechnisch geïsoleerde doos binnen de hoofddraa constructie. Bij een dergelijk systeem is het noodzakelijk dat er vanaf h ontwerp tot en met de uitvoering extra zorgvuldigheid in acht genomen,

Kortom, door het opnieuw berekenen van het draagvermogen van de fu dering, het gebruik van 2 nieuwe stabiliteitskernen ook voor het bestaand gebouwen het ontwikkelen van een zeer licht vloersysteem voor de nie won ingen , kan er voldoende capaciteit in het bestaande gebouw ap:,rrl\/p'PrJlI

worden om de 16-laagse bovenbouw te dragen,

?

DHV

WERELDWIJD WORDEN STEEDS MEER

TORDERENDE GEVELS GEREALISEERD. BIJ

KLEINE RECHTHOEKIGE GEBOUWEN MET

SLECHTS 1 LICHT TORDERENDE GEVEL,

TOT HOOGBOUW WAARVAN DE VLOEREN

EN DUS DE GEVELS 270. VERDRAAIEN.

Z ijn bij een torderende gevel die aansluit op een orthogonale (is recht­hoekige) constructie doorgaand alle gevelelementen verschil lend van maat en verdraaiing, bij een twister treedt juist veel herhaling op, als elke verd ieping in verdraaide positie naar boven toe herhaald wordt. Dan zijn alle boven elkaar liggende gevelelementen gelijk. De herhaling verlaagt uiteraard de produktie en assemblagekosten.

De 186 m hoge Turning Torso van Calatrava in het Zweedse Malmö was de eerst gebouwde twister. Hij verdraait goo. Vele andere in uitvoering zijnde ontwerpen maken dezelfde haakse draai, wellicht omdat op die manier de richtingen va n het dak van de toren en van de begane grond gelijk zijn. Zo lijkt het gebouw compleet en roept het geometrische een kristallijne schoonheid op.

In Dubai is nu de 3°0 m hoge en 90° draaiende Infinity Tower in aanbouw, ontworpen door het Amerikaanse architectenbureau SOM. In Vietnam de 150 m hoge Vietcombank (CEPEZED) in Ho Chi Minhstad bestaande uit twee tegen elkaar gedraa ide twisters. Dichterbij verr ij st een 180' m twister in Milaan (Zaha Hadid architects) , de 396 m twister Gazprom toren in Moskou (RMJM) en de tweeling Dubai Towers in Istanbul, waarvan de ene 340' m wordt.

Er is een wereldwijde competitie in spectaculaire hoogbouw, bijvoorbeeld duidelijk merkbaar in Londen. Daar staat weli swaar nog geen twister op het programma, maar de 180 m hoge Swiss Re (Foster a( Partners), ook wel Gurkin genaamd. Het heeft een torderende opbouw van de plattegrond, met daarom heen een sigaarvormige gevel. In het behoudende Londen worden steeds meer torens gebouwd, en een dergelijke trend is ook in Nderland zichtbaar. Ze worden hier niet superhoog, wel mid-rise, tot ongeveer 200 m.

Hoge torens kunnen gebouwd worden met vlakke gevelelementen, facet­tering is dan nauwelijks zichtbaar. Gedraaide gevels bij middelhoge en lage gebouwen zullen veel sterker gekromd worden, om toch als geheel een flinke tota le verdraaiing op te leveren . Dan is opbouw uit vlakke elementen minder mooi en zullen gebogen en verdraaide gevelelementen toegepast worden.

Elementen met rechte profielen en platte ruiten kunnen conventioneel geproduceerd worden - scheve hoeken en variërende maten zijn vooral een logistiek probleem. Daar kunnen de fabrieken nu op warm lopen. Het maken van getordeerde en bollende elementen wordt de volgende uitdaging, die zal een grote booost geven aan innovatie.

Karel Vollers, secretaris Booosting

-< GAZPROM TOWER

MOSKOU, RMJM

booostin NIEUWS

? E K B I • IN DECEMBER 2006 HEEFT HET BOOOSTINGBESTUUR DE AANGESLOTEN

LEDEN PER BRIEF GEVRAAGD IDEEEN AAN TE DRAGEN VOOR NIEUWE

THEMA'S VOOR DE TOEKOMST. IN DEZE BRIEF IS DOOR BOOOSTING

AANGEGEVEN DAT ZIJ BIJ DE BEOORDELING EN UITVOERING VAN DEZE

THEMAPROJECTEN GESTEUND WORDT DOOR STICHTING EKBI.

MAAR WIE IS EKBI EN WAT DOET EKBI?

EKBI (oftewel stichting Europees Kenn iscentrum voor Bouw Innovatie) is opgericht in 2005 en heeft als bestuur: > Jas Lichtenberg: voorzitter > Wim Verburg: secretaris > Harm Baamsma: penningmeester

EKBI is te beschouwen als de projectendochter van Booosting. Booosting is het platform voor koplopers in bouwinnovatie. Bij deze koplopers zijn dan ook dé ideeën met betrekking tot bouwinnovatie aanwezig. De meeste van deze koplopers zijn druk met de realisatie van eigen projecten, hierdoor zijn ze niet altijd in staat om deze ideeën in projecten om te zetten. EKBI heeft als doelstelling om de kansrijke ideeën van de Booostingkoplopers wel uit e voeren. Voor de continuïteit is het wenselijk dat EKBI ieder jaar een thema­

project opstart. EKBI kan deze projecten alleen uitvoeren indien er voor de uitvoering een projectleider en financiën beschikbaar zijn.

hemaprojecten dienen actueel, maatschappelijk relevant en innovatief te zijn. EKBI richt zich op projecten die betrekking hebben op de adoptie van nieuwe technologie of processen door de ontwerpende en uitvoerende bouw. Hiermee onderscheiden EKBI-projecten zich van bijvoorbeeld SBR­projecten. SBR-projecten hebben wat technologie betreft veelal betrekking op technologie die door de markt geaccepteerd is.

PROJECTIDEEEN

EKBI richt zich op de realisatie van ideeën over projecten die leven bij de Booosting koplopers. Deze koplopers maken deze ideeën aan EKBI kenbaa m iddels het indienen van een zogenaamd Booostingidee. Hiervoor kan gebruik gemaakt worden van het Booostingidee-format.

SELECTIE VAN PROJECTEN

EKBI kan en wil alleen die projecten uitvoeren waarvoor financiering haalbaan is. De mogelijkheden hiervoor worden verkend door de indiener (mjv) i.s.m. Booosting en het EKBI-bestuur. Als een Booostingidee door EKBI kansrij geacht wordt, verzoekt het EKBI bestuur de ind iener om een projectplan op stellen. De opzet hiervan wordt afgestemd met de beoogde financiële partners.

Een Booostingidee wordt een project op het moment dat er financiering is. De kostenjinspanningen die EKBI inzet dienen betaald te worden uit he EKBI vermogen. Voor de vorming van dit vermogen dragen EKBI-projecten 10% van het projectbudget af aan EKBI.

WAT DOET EKBI ZELF?

EKBI ondersteunt de indiener (mjv) van het Booostingidee om dit idee om te zetten in een project. De werkzaamheden worden uitgevoerd door de indiener en een lid van het EKBI bestuur. Als het EKBI bestuur hiervoor een inspanning moet leveren die in verhouding tot de gebruikelijke inzet buiten proportioneel is wordt het bestuur hiervoor vergoed op basis van het interne Booosting verreken tarief.

Wim Verburg, secretaris EKBI

ZEVEN JAAR DEMONSTREREN HELDER IN BEELD GEBRACHT!

In 1999 ging het demonstratieprogramma Industrieel Flexibel en Demontabel (IFD) bouwen van start, waarbij veel Booosting leden direct of indirect betrokken werden. Er zijn nu, begin 2007, nog zo'n dertien van de bijna honderd projecten in aanbouw of in voorbereiding.

SEV Realisatie gaf vorig jaar, in samenwerking met o.a. oud Booosting oorzitter prof. Jouke Post, het boek 'De kunst van rekbaar vastgoed' uit, wat

aanzette tot het anders denken over vastgoed en hoe lang dat eigenlijk goed blijft. Het demonstratieprogramma wordt nu afgesloten met een overzichts­boek van alle concrete projecten.

De IFD Projectencatalogus ' Leren door demonstreren' schetst een helder beeld van zeven jaar I ndustrieel, Flexibel en Demontabel (I FD) bouwen. Alle 92 demonstratieprojecten uit het programma komen aan bod in hematische clusters zoals bestaande bouw, woonzorginstell ingen, tijdelijke

huisvesting, ziekenhuizen, woningbouw en utiliteitsbouw. Het accent wordt

h~·: ·tE.. r.= 1;1, " "'. r .. ,u_ .. , m.· .. Jl~ .. :. LU ·LJJ·

De projecten worden gepresenteerd met een beschrijving van ambities, resultaten en leermomenten, rijkelijk geïllustreerd met foto's, tekeningen en kengetallen. Het wordt een omvangrijk boek in full colour dat voor ontwikkelaars, architecten en adviseurs, maar ook voor studenten een bron van inspiratie vormt.

Het boek verschijnt eind maart 2007 en is te bestellen via internet www.sev­realisatie.nl.

SEV Realisatie voert het Programma Demonstratieprojecten I FD Bouwen uit in opdracht van de ministeries van VROM en EZ.

?

www.sev-realisatie.nl

hierbij gelegd op ontwerp, techniek en proces.

~----------------------------->.--------------------~

marco henssen architecten bv rotterdam

Henssen Architecten werkt al meer dan 14 jaar aan wonin"'JULlw, PPl1:a"en in stadsvernieuwingsgebieden, stedelijke transformatiegebieden

nieuwe woon locaties. Daarnaast wordt er gewerkt aan nterieur, stedenbouwkundige en utilitaire projecten.

bureau staat voor een kritische houding ten opzichte van de opgave voor de bestaande situatie en sociale context. Door innovatie

cre,atileve oplossingen worden gebouwen en plekken ontworpen die ruimte laten voor eigen handelingen en initiatieven van gebru

E Henssen is sinds de start van zijn loopbaan als architect gelras,r::meel'o

de transformaties van gebouwen en omgeving. Transformatie is renovatie. Transformatie betekent datgene wat er al is samen door

een nieuwe werkelijkheid gaat vormen. Dit kan over een woni maar ook over de transformatie van een moeilijke stE!<lelnll,ouwk:unldu~e

Bij de start van een transformatie project zal vaak eerst ulmeting van het gebouw gemaakt worden. Hierdoor kan al in een

een goede afweging tussen kosten en kwaliteit gemaakt wun".", bureau heeft samen met andere adviseurs hiermee de nodige ervari

gedaan.

:. > A+ Bureau voor > ABT adviseurs in bouwtechniek> Aldus

> Arcadis > BDA Groep> Boomsma Innovations > Corsmit Ingenieursbureau> dgmr raadgevende ingenieurs> DHV Bouw > EcofYs> Façade Consulting Cl( Engineering> GeNie Consult en

'>-'nrrn"'< > IBS Consultants> MetzConsult > RGD, directie Advies en I'-\rrófll~e~~erl > Schoonderbeek Cl( Partners Advies> Ingenieursbureau Zonneveld

Els Zijlstra <

: I : I· > Alcaa Architectuursystemen > um'lnt,um Constructies> BIK Bouwprodukten> BRS Staalwerken >

> Doorwin > Eaton Holec Laagspanning> Holonite > Hunter > Limelight > Mat Afbouw> MBI > De Meeuw Oirschot > Octatu

Structures > Oskomera > Van Oudenallen Prefab Betonbouw> Plaat> Platinox Special Products > Polyblock > Poly Products >

I/"(O,é:KW'OOI > SAB-Profiel > SAPA RC System> Slavenburgs Bouwbedrijven> mfY Nederland> Trespa International> Ubbink Nederland> Wagenbouw

mmodaties > ZNS Van Dam Geveltechniek <

> Archipel Ontwerpers > Architectenburo > AREA architecten> Het Architecten Consort > Arconiko

\l-\rrcnt:tecten > Atelier PRO> Van der Breggen Bouw i.d. > Böhtlingk 'nr(:l1Itp.t:tp.I'HWr,MU> jan Brouwer> CEPEZED > EGM Architecten> Henket

rtners architecten> Marco Henssen Architecten> INBO > jMDS > architectuur> Mei Architecten en Stedenbouwers> MoveYou > Piode Post> Royal Haskoning Architecten> RPHS architecten> jan ers > Van Mourik Vermeulen architecten> Verburg Hoogendijk

I4r,chltecten <

o liWER~BUREAUS > Designers 'N Associates I DNA Kramer> jaap Koning> Robin Hood Produkties > Marcel Vroom <

> TU Delft, vakgroep ItlOUW'~ec:nnoIO'f!/' > TU Eindhoven, faculteit

0005tln • • • GROOTHANDELSGEBOUW UNIT A7.006 BEZOEKADRES: STATIONSPLEIN 45 ROTTERDAM POSTADRES: POSTBUS 386 3000 AJ ROTTERDAM TELEFOON 010 2829 950 TELEFAX 010 2829 813 E-MAIL INFO@BOOOSTING.NL SITE WWW.BOOOSTING.NL

CONTACTPERSOON Jolanda Steenhouwer BEREIKBAAR «< maandag en dinsdag 9 .00-17.00 uur en donderdag 9.00 - 13 .00 uur REDACTIE Jolanda Steenhouwer VO

de stl ule ende e activerende I

•• • • •• , .

0005tlng AGENDA 2007

Q.l maart

1 april

Voorjaar Q.007

Zomer Q.oo7

Congres Transformatie platform 'Wonen in kantoren' (Zie pag 3 van deze nieuwsbrief)

Congres Lichtgewicht en luchtgebonden bouwen als katalysator voor de stedelijke transformatie opgave (Zie pag 1 en 2 van deze nieuwsbrief)

Symposium kunstofin de bouw

Symposium projectgebonden produktontwikkeling

met aanfJalende dlscifJli nes .