Boomverzorging is een vak, met allerlei korte cursussen, icm een klimcursus kun je genoeg praktische kennis opdoen om effectief boomverzorgend werk uit te voeren, maar de theoretische achtergrond kun je alleen vergaren mits een volledige opleiding. Idem voor de cursus boomtechnisch raadgever, workshops van fabrikanten van onderzoeksmateriaal kunnen aanleren hoe je met hun materiaal omgaat, maar zonder de nodige background kun je geen doorgedreven onderzoek uitvoeren, laat staan dat je een gefundeerd advies kan geven.

Tijdens de februaristormen in 1991 heeft deze boom zowat driekwart van zijn kruin verloren. Vooral de koppigheid van de eigenaressen heeft er voor gezorgd dat deze boom, die op dat moment reddeloos verloren leek, niet geveld werd. Gelukkig maar, zou ik zeggen, maar het voorbeeld illustreert bijzonder goed dat het beoordelen van een kapaanvraag geen eenvoudige opdracht is. Je kunt niet alle aanvragen zonder meer goedkeuren of afwijzen. Een goede visuele controle is dan noodzakelijk, maar zelfs de met meest geavanceerde apparatuur is een controle nooit beter dan degene die ze uitvoert.

Een langlopend boombeleid kan alleen gevoerd worden wanneer bomen niet

onmiddellijk gekapt worden bij de minste twijfel over conditie of veiligheid. Maar het is anderzijds ook belangrijk om risicobomen tijdig op te sporen zodat de juiste maatregelen, van groeiplaatsverbetering tot kappen, kunnen genomen worden.

De meeste van jullie zullen met dit dilemma wel vertrouwd zijn. Ik heb in ieder geval al vaker vastgesteld dat er een enorme behoefte is naar een goede opleiding tot boomveiligheidscontroleur, zoals die in onze buurlanden bestaat. En ik hoop van harte dat Inverde in de nabije toekomst de nodige stappen zal ondernemen om een dergelijke opleiding op te starten. Hoewel de praktijk van de uitvoerend boomverzorger enorm verschilt van de praktijk van de ambtenaar die moet oordelen over een kapvergunning hebben ze eenzelfde behoefte aan opleiding. Sterker nog, beide opleidingen zullen mekaar gedeeltelijk overlappen. Het oordelen over een kapvergunning vraagt voor een stuk dezelfde vaardigheden als het kiezen van de juiste snoeitechniek. Je moet voor beiden inzicht hebben in de groei en de biologie van de boom en je moet in beide gevallen de gevoeligheid voor aantastingen en problemen van een soort correct kunnen inschatten. En dat is voor zowel de ambtenaar als de boomverzorger even moeilijk. Vandaar dat het geen verrassing is dat een opleiding tot uitvoerend boomverzorger gemiddeld twee jaar duurt. Die opleiding omvat naast praktische gedeelten als werken met de kettingzaag en leren klimmen en werken in de hoogte ook een heel aantal theoretische onderdelen. De kandidaat-boomverzorger krijgt een basisopleiding in soortenkennis, de reactie van de boom op aantastingen en de architectuur van de boom als voorbereiding op de lessen over het aanplanten en onderhouden van bomen. Korte cursussen van pakweg een tiental lesdagen kunnen de cursist wel de basisprincipes van het leren klimmen in bomen aanleren, zonder dat de cursist geleerd heeft wat hij daar boven in de boom feitelijk kan gaan doen. Dat is dan ook te merken aan de kwaliteit van de geleverde (wan)prestaties.

Er lopen in deze sector nog steeds heel wat mensen rond die zichzelf boomverzorger noemen, of godbetert boomchirurg, noemen, maar die jammer genoeg nauwelijks lijken te beseffen hoe een boom functioneert. Er is gelukkig een almaar groeiende groep van mensen die het vak serieus nemen en de moeite doen een volledige opleiding te volgen. Bovendien beseffen deze mensen dat een opleiding boomverzorging niet volstaat en zijn ze bereid om nadien nog tijd en moeite te spenderen om zich continu bij te scholen en de nieuwe tendensen in het vak op te volgen. Hetzelfde geldt uiteraard voor gemeentepersoneel. Een gemeentebestuur dat beslist om het budget dat uitgegeven wordt om bomen te laten snoeien door een vakbekwaam boomverzorger te spenderen aan eigen personeel kan dat alleen maar doen op voorwaarde dat dat personeel de mogelijkheden en de faciliteiten krijgt om een volledige opleiding te volgen en zich naderhand blijvend bij te scholen. Bovendien moet een gemeente die een eigen boomverzorger in dienst neemt ook de budgettaire ruimte voorzien om de nodige materialen te kopen. In het andere geval wordt geschoold personeel ingezet voor een taak waar het niet voor opgeleid wordt, terwijl de job van het geschoolde personeelslid uitgevoerd moet worden door een ongeschoold personeelslid. Dat heeft niet alleen een negatieve weerslag op de uitvoering van zowel de uitgevoerde snoeiwerken als het reguliere groenbeheer. De sector heeft de afgelopen jaren een aantal stappen gezet om het kaf van het koren te scheiden en het onderscheid te maken tussen vakbekwame boomverzorgers en de grote groep mensen rondlopen die vooral in naam boomverzorger zijn. De SERV heeft in 2006 het beroepsprofiel Boomverzorger uitgewerkt waarin in detail beschreven staat over welke kwaliteiten een vakbekwaam boomverzorger dient te beschikken en welke aspecten in de opleiding aan bod moeten komen. Het beroepsprofiel vind u op de website van de SERV, de beroepenfiche willen we u alvast meegeven. http://www.serv.be/Publicaties/1065.pdf

8. Beroepenfiche Boomverzorger (M/V) ANDERE MOGELIJKE BENAMINGEN Treeworker, boomexpert NIET VERWARREN MET Boomchirurg, boomkweker OMSCHRIJVING De boomverzorger begeleidt met regelmatige en gemotiveerde zorg de boom van aanplant tot het moment van rooien. Als zaakvoerder van een eenpersoonszaak staat hij in voor het beheer van de onderneming. TAKEN

Aanplanten

Snoeien

Klimmen en begeleiden van de klimmer

Rooien-Vellen

Uitvoeren van een visuele boomcontrole

Uitvoeren van een bodemonderzoek

Uitvoeren van een groeiplaatsverbetering

Behandelen van aantastingen

Aanbrengen van verankeringen

Omgaan met klanten

Onderhoud en schoonmaken van materieel

Runnen van het bedrijf

COMPETENTIES KENNIS

Kennis van bomen

Kennis boomverzorging: kennis van aanplanten, snoeien, klimmen, rooien, bodemonderzoek,

groeiplaatsverbetering, verankeringen

Kennis van aantastingen en ziekten bij bomen

Kennis van gereedschap, hulpmiddelen en grondstoffen

Kennis wiskunde

Kennis bedrijfsbeheer

Kennis welzijn op het werk

SLEUTELVAARDIGHEDEN

Communicatief vaardig zijn

Gezondheidsbewust werken

Kunnen organiseren

Veiligheidsbewust werken

Verantwoordelijkheidszin hebben SPECIFIEKE VEREISTEN

De boomverzorger moet beschikken over een goede fysieke conditie

OPLEIDING EN ERVARING

Een boomverzorger heeft bij voorkeur een beroepsopleiding boomverzorging genoten

TEWERKSTELLINGSMOGELIJKHEDEN

Boomverzorgers runnen meestal een eenpersoonszaak die boomverzorgingsactiviteiten uitvoert

DOORGROEIMOGELIJKHEDEN

De doorgroeimogelijkheden van een boomverzorger zijn beperkt. Dit wil echter niet zeggen dat de boomverzorger niet kan groeien in de uitoefening van zijn job en de verbreding van zijn competenties. Wanneer het er fysiek minder makkelijk op wordt concentreert de boomverzorger zich vooral op het adviserende aspect van zijn beroep.

ARBEIDSORGANISATIE

Een boomverzorger werkt in het algemeen op zelfstandige basis waarbij de echtgenoot soms instaat voor de administratieve ondersteuning.

Een boomverzorger kan ook werken in een samenwerkingsverband met andere boomverzorgers of een zaakvoerder van een tuinaannemingsbedrijf.

ARBEIDSOMSTANDIGHEDEN

Een boomverzorger werkt in open lucht waar hij wordt blootgesteld aan alle weersomstandigheden

Een boomverzorger heeft geen regelmatige uren. De uren hangen af van het werk dat beindigd moet worden

Als boomverzorger werkt men vaak op een tamelijke hoogte in bomen waardoor het risico op vallen bestaat. Dit kan beperkt worden door het hanteren van een goede klimuitrusting.

Als boomverzorger werkt men ook heel vaak met gemotoriseerd gereedschap zoals een kettingzaag.

Het risico op letsels kan beperkt worden door het dragen van de nodige persoonlijke beschermingsmiddelen

KNELPUNTEN

Boomverzorgers werken meestal op zelfstandige basis. Het knelpunt is de concurrentie van beroepsbeoefenaars die aan boomverzorging doen zonder of met beperkte kennis/scholing. Dit leidt er toe dat er soms aan boomverzorging wordt gedaan ingaand tegen de juiste praktijk aan bomen. In dit kader werkt de sector aan een gedragscode

TOEKOMSTIGE EVOLUTIES

Er bestaat een toenemende trend in het beroep naar het bestrijden en/of beheersen van ziektes en plagen.

Het gebruik van hoogtechnologische meetapparatuur in onderzoek (bodemonderzoek en VTA) zal in de toekomst toenemen ter ondersteuning van de diagnose van de boomverzorger

Het beperkt raken van de bewoonbare oppervlakte in Vlaanderen vergt van boomverzorgers een nieuwe aanpak in de keuze van de geschikte boom op de geschikte plaats alsook in het uitvoeren van andere verzorgingstaken. Problemen die hun oorzaak vinden in de beperkte ruimte zullen een andere aanpak vragen

De EAC (European Arboricultural Council, Europese raad voor boomverzorging; http://www.eac-arboriculture.com) heeft in de periode 1996-1999 een Europees certificaat opgestart voor de uitvoerende boomverzorgers opgestart. Dit certificaat heeft vijf doelstellingen:

De harmonisatie van het niveau van de uitvoerende boomverzorger in alle deelnemende landen.

Een voldoende hoog niveau van uitvoerend bomenwerk te garanderen Het opleidingsniveau in de verschillende landen optrekken. De internationale uitwisseling van boomverzorgers vergemakkelijken. De internationale uit