De

Ste

ltk

luu

t

1 2015

sch

ijn

wer

per

Ik heb fotocursussen gevolgd aan de acade-mies van Breda en Antwerpen. Ook in het teken van de natuur, onder andere macro-fotografie en digitale technieken. Voor die fotografie kom ik overal in het land, om le-zingen te geven.In Breda zat ik al bij een natuurvereniging, en kreeg ik op mijn elfde het boekje: “Wat vliegt daar?”. Dat is de start geweest van meer te gaan studeren. Toen ik daarna in Hulst op school zat was Sponselee één van de leraren die mij een keer mee nam op een excursie naar Saeftinghe waar ik Hendrik van de San-de ontmoette, een vrijwillige gids. Met hem ben ik voor het eerst Saeftinghe in geweest. Zo kwamen ook de planten in mijn leven.Later heb ik meegewerkt aan boeken, en ben ik met poëzie begonnen.Pas geleden is er een boek uitgekomen van de Limburgse kunstenares Greet Boekholt. Ze heeft daarin werken van haar gecombi-neerd met poëzie. Diverse gedichten van mij heeft ze daarvoor uitgekozen. Met andere dichters als Claus en Kopland. Daar ben ik erg trots op.Regelmatig ben ik samen op stap met Bram en natuurvrienden. Ik deel graag dingen. Ik draag graag dingen uit. Ik vind het prach-tig als mensen naar me luisteren, met grote ogen en open mond.Momenteel ben ik bezig voor Floron en Eu-ropese werkgroepen over paddenstoelen en wilde orchideeën. Zeeuws-Vlaanderen is nu Zuid-Limburg gepasseerd qua florarijkdom en (wilde)orchideeën. Met wel het gevaar dat orchideeën zo gewild zijn bij mensen. Op sommige plekken staan er duizenden, meer dan paardenbloemen!De natuur… Ik heb nu alle tijd, ’t is mijn le-ven. Ik zit overal in, krijg soms een prijs. Ik wil nog jaren door.Over de natuur kan ik vertellen van hier tot Tokyo.”Na afloop krijg ik een solopresentatie, multi-mediaal, van geheugenkaart tot eigen inter-netsite (www.henkknibbeler.nl). Dat hij soms meer dan drieduizend bezoe-kers per dag heeft verbaast hem. Mij niet.

Rob Kregting

Henk Knibbeler past perfect in de traditie van deze rubriek: hij woont op een heel bij-zondere plaats. Een oud parochiehuis in het centrum van Hulst. De geschiedenis spat eraf, de muren hangen vol verleden.Ook Henk heeft maar aan één vraagje (Wie ben je?) voldoende om zonder onderbreking zijn verhaal te vertellen.“Ik ben een gepensioneerde man van 65, die zijn hele leven met de natuur is bezig geweest. Ik kom oorspronkelijk uit Dorst, bij Breda. Boswachterij Dorst was mijn speel-tuin. Op mijn twaalfde verloor ik mijn vader, vorig jaar mijn moeder die 93 geworden is. Toen ze er alleen voor kwam te staan, met ze-ven kinderen, besloot ze terug te gaan naar haar geboortegrond.Zeeuws-Vlaanderen, Hengstdijk. Mijn opa, die daar woonde, heeft grote invloed gehad op mijn kennis van de natuur. We gingen vaak naar de Putting. Hij heeft me de kneep-jes van het vak geleerd.In 1976 ben ik getrouwd. Ik heb twee zonen, de ene studeert economie, de andere is pro-fessioneel kunstfotograaf.Ik heb gewerkt voor Pelikan, van de vulpen-nen. Eerst als vertegenwoordiger, later als productontwikkelaar.Ook toen ik niet in Zeeuws-Vlaanderen woonde, maar in Brabant en later Limburg, was ik op allerlei manieren bezig met de na-tuur. Natuurkampen organiseren bijvoor-beeld heb ik jaren gedaan en binnen de KNNV met werkgroepen zoals planten, mos-sen en paddenstoelen gewerkt.

2015

Foto

: Hen

k K

nibb

eler

- B

ram

Vro

egin

dew

eij

De

Ste

ltk

luu

t

1

Van Hulst tot Tokyo

De

Ste

ltk

luu

t

201515

De S

teltklu

ut

2

voor de agenda!

3

iets

voo

r jo

u?

Het lijkt Bram Vroegindeweij een leuk idee om, net zoals de vogelwerkgroep wel eens doet, uitstapjes te organiseren. Een natuurwande-ling, beleef het mee.Alle leden met gezinsleden zijn welkom. Hoe zie je dat voor je Bram? “Ik er denk bijvoorbeeld aan om in het voorjaar een dagje Tien Gemeten te doen met een overtocht per pontje over het Haringvliet naar dit natuureiland. Organisatorisch moet zoiets best mogelijk zijn. Met auto’s er naar toe, met een rugzak met eten, water en fruit, lekker wandelen over dit prachtige natuur-eiland. Voor elk wat wils; mooie natuur, van alles te beleven, vogels in overvloed, prachtige

planten, vergezichten, vlinders, libellen, stukje historie in het landbouwmuseum, etc. Op het eiland kun je opsplitsen in kleine groepjes en afspreken wie waar wil gaan wandelen, meerdere routes zijn mogelijk. Je kunt er ver-volgens na de wandeling ook nog even een kopje koffie nuttigen en eventueel ook nog wat eten. De kosten zullen zeker meevallen!” Dit is maar één idee. Bram wil graag van leden van de Steltkluut horen wat hún ideeën zijn voor een natuurwandeling. Wat vindt u interes-sante locaties om te bezoeken met een groep? Zijn er voorkeuren voor bepaalde data?We kunnen misschien het beste beginnen met een plek in de buurt.

Wie wil meedenken en meedoen: stuur een mail naar Bram. Hij verzamelt de ideeën en wil graag het nodige regelen!

Het mailadres van Bram is: vroegtol@zeelandnet.nl.

Rob Kregting

Meelopers en meedenkers gezocht!

Aanvang: 19.30 uur, zaal open om 19.00 uur.

Agenda:

1. Opening2. Mededelingen3. Verslag vorige ledenvergadering4. Jaarrekening5. Verslag kascommissie6. Rondvraag7. Pauze (om ca. 20.15 uur) met koffie ed.

Na de pauze zijn er twee presentaties:*Dick de Jong trapt af met een verhaal over de geomorfologie van de Westerschelde. Het gaat hierbij over de vorming en afslag van zand- en slikplaten, het ontstaan en ver-leggen van nieuwe geulen en het hele natuur-

Uitnodiging Voorjaarsvergadering dinsdag 14 april

lijke systeem dat daarbij hoort. Uiteraard wordt stilgestaan bij de gevolgen van al dit natuur-lijke geweld voor de flora en fauna van het hele gebied, bijvoorbeeld voor de talrijke vogels die in de Westerschelde fourageren. Dick is estuariene eco- en morfoloog en voor-heen werkzaam bij Rijkswaterstaat.

*We eindigen de avond met een wat luch-tiger presentatie van Alex Wieland met een verhaal over de lange weg van de Patrijs naar het Patrijske. Het verhaal dat begint met het gezwoeg van vrijwilligers op de natuurakkertjes, waar gerst geteeld wordt en hopelijk ook patrijzen. We eindigen het verhaal met een wel heel speciaal biertje, uiteraard voor wie dat wil…

Lucien Calle

Op dinsdagavond 14 april houden we een korte ledenvergadering in Cultureel Cen-trum De Halle te Axel.

Foto

: Act

ief i

n he

t vel

d - B

ert v

an B

roek

hove

n

Foto

: Wan

dele

n in

de

Braa

kman

- Be

rt v

an B

roek

hove

n

Panta rhei29 april tot 27 juni 2015

Watertoren Axel

Natuurfotograaf Henk Knibbeler exposeert en schrijft over de 4 jaargetijden in Zeeuws - Vlaanderen

De

Ste

ltk

luu

tDe S

teltklu

ut

20151

5

klein

ste uil ...D

e Steltk

luu

t De

Ste

ltk

luu

t

2015

...v

an N

eder

lan

d

Wat in figuur 1 opvalt, is de sterke afname van de steenuil in het gebied tussen de Tractaat-weg en het Kanaal Gent- Terneuzen in de periode 2007-2011. De soort komt hier nagenoeg niet meer voor. De reden hiervan is toe te

schrijven aan de uitbreiding van de industrie, de aantasting van het leefgebied van de steenuil en de komst van de glastuinbouw. De nieuw ingerichte natuur rondom de Autri-chepolder en de uitgevoerde compensatie-

Zeeuws-Vlaanderen is in alle opzichten een landje apart. In het meest zuidwestelijke deel van Nederland is op vogelgebied veel te bele-ven. De kreken en schorren, het kleinschalige landschap, kronkelige dijkjes omzoomd met knotbomen, oude boerderijen afgewisseld met hier en daar een bos oefenen een enorme aantrekkingskracht uit op een groot aantal vogelsoorten. Van grutto tot slechtvalk, van zwarte specht tot baardman, ze komen hier allemaal voor. Voor een aantal soorten blijkt de Westerschelde een natuurlijke barrière te zijn. Een soort die hier een bijzondere plaats inneemt is de steenuil. De steenuil behoort

tot een van de kleinste uiltjes die in ons land voorkomt. Wat maakt de steenuil nu zo bijzonder voor Zeeuws-Vlaanderen. Allereerst komen in Zeeuws-Vlaanderen, vergeleken met de rest van Zeeland nog veel steenuilen voor. Uit de laatste telling uitgevoerd in 2011 bleken er in Zeeuws-Vlaanderen zo’n kleine 400 paartjes gehuisvest te zijn. Hiervan komen er 60% in

West Zeeuws-Vlaanderen voor. In de rest van Zeeland, uitgezonderd Zuid Beveland, is het slechter gesteld met de steenuil. Op Zuid- Beveland leven er, mede door de inzet van Stichting Landschapsbeheer Zeeland, nog zo’n 50 paartjes. Op de overige eilanden komt de soort nagenoeg niet meer voor. De aantallen in Zeeuws-Vlaanderen kunnen wedijveren met de aantallen die in goede steenuil gebieden zoals de Achterhoek en de Betuwe voorkomen. Maar hoe komt het dat er in Zeeuws-Vlaanderen nog zoveel steenuilen leven? In dit artikel lichten we een tip van de sluier op, blikken we terug op de vierjaarlijkse tellingen die sinds 2003 worden uitgevoerd en zoomen we in op het onderzoek dat komend voorjaar van start gaat. Sinds 2003 wordt eenmaal per 4 jaar Zeeuws-Vlaanderen onderzocht op het voorkomen van de steenuil. Het doel van dit onderzoek is om een goed beeld te krijgen van de versprei-ding van de steenuil in Zeeuws-Vlaanderen. Aan de hand hiervan kunnen gerichte bescher-mingsmaatregelen genomen worden om de populatie op peil te houden en waar mogelijk uit te breiden. Dit doen we door voorlichting en gebiedsinrichting. Het telgebied beslaat een oppervlakte van 650 km². De tellingen worden uitgevoerd door zo’n 40 vrijwilligers van de natuurbeschermingsverenigingen de Steltkluut en ’t Duumpje en vinden plaats in februari-maart. De organisatie is in handen van Steenuil overleg Nederland (STONE). Om een impressie te geven waar de steen-uilen in 2003-2011 zijn waargenomen zijn in figuur 1 de territoria weergegeven.

De steenuil, typisch Zeeuws-Vlaams

Foto

: Ste

enui

ltje

tuss

en d

e ta

kken

- Ed

war

d N

eve

maatregelen als gevolg van de komst van de glastuinbouw hebben dit tij niet kunnen keren. Verder zijn in 2011 rondom Koewacht en Sint Jansteen aanzienlijk minder steenuilen geteld. De oorzaak hiervan is vooralsnog niet bekend. Het positieve bericht is dat ondanks de afname van het aantal territoria in 2011 de aantallen in Zeeuws-Vlaanderen nog steeds hoog liggen. Het aantal territoria wordt mo-menteel geschat op 360-390 territoria. Dit relatief hoge aantal is toe te schrijven aan o.a. de volgende factoren:- ondanks de ruilverkavelingen uitgevoerd in de jaren zeventig van de vorige eeuw is Zeeuws-Vlaanderen nog vrij authentiek gebleven, vooral West Zeeuws-Vlaanderen, hiermee is het halfopen landschap min of meer gehandhaafd gebleven;- in Zeeuws-Vlaanderen staan nog veel oude boerderijen waar het voor de steenuil goed toeven is. De oude schuren, en andere bij gebouwen zoals leegstaande kippen- en varkenshokken bieden de steenuil in ruime mate gelegenheid om hierin te schuilen, te broeden en jongen groot te brengen;- rondom de oude boerderijen komen we nog regelmatig hoogstamfruitbomen en oude knotbomen tegen. Deze, soms monumentale bomen, bieden de steenuil de ruimte om zich in de veelal holle bomen te verstoppen, beschutting te zoeken en te broeden;- in de rest van Zeeland hebben als gevolg van oorlogshandelingen tijdens de Tweede Wereldoorlog en daarna de watersnoodramp in 1953 grote delen van het gebied onder water gestaan. Dit heeft er toe geleid dat oude fruitbomen, knotbomen maar ook vele oude boerderijen zijn verdwenen. Dat hier- mee ook het leefgebied van de steenuil aanzienlijk werd verkleind moge duidelijk zijn. De littekens hiervan zijn tot op heden in het landschap waar te nemen. Zeeuws- Vlaanderen is nagenoeg van overstromingen gespaard gebleven waardoor het leefgebied op dit vlak geen averij heeft opgelopen. De steenuilpopulatie is hierdoor redelijk op sterkte kunnen blijven; - verder is in dit verband belangrijk dat Zeeuws- Vlaanderen aan Vlaanderen grenst. In Vlaanderen, vooral in de grensstreek, is de dichtheid aan steenuilen nog hoger dan in Zeeuws-Vlaanderen. Uit ringgegevens is bekend dat er uitwisseling is tussen Bel- gische en Nederlandse steenuilen. Hierdoor kan een eventuele uitval aan de Nederlandse zijde aangevuld worden met vogels uit Vlaanderen.

Maar we dienen een vinger aan de pols te houden. Uitbreiding van woonwijken, het omzetten van landbouwgronden voor in-dustrie en andere doeleinden, boerderijen die een andere bestemming krijgen zijn al-lemaal factoren die kunnen leiden tot een bedreiging en afname van de steenuil popu-latie in Zeeuws-Vlaanderen. Om dit op de voet te kunnen volgen voeren we regelmatig tellingen uit. Aangezien de steenuil een standvogel is die zonder verstoring het jaren kan uithouden op dezelfde locatie is een tel-ling met een frequentie van eenmaal per 4 jaar een goede graadmeter. De laatste telling dateert van 2011, dus tijd om in het voorjaar van 2015 weer het veld in te gaan om te kijken hoe het de steenuil na 4 jaar vergaat. Zo’n 40 vrijwilligers zijn weer bereid gevonden om in februari en maart in het schemer en donker, gewapend met de lokroep de steenuil, ons kleinste uiltje, uit zijn tent te lokken. Het zal als vanouds weer spannend zijn, ... zit hij er nog? Over 3 maanden weten we het antwoord hierop.

Mocht u door het lezen van dit artikel ge-interesseerd zijn om eens mee te doen aan een steenuil telling of heeft u het vermoeden dat er in uw tuin een steenuil zit of weet u een locatie waar een steenuil gevestigd is dan hoor ik dat graag van u. Elke melding is welkom.

Alex de Smetbirdtree@zeelandnet.nlFi

guur

1: b

ezet

te k

m-h

okke

n 20

03, 2

007

en 2

011

Foto

: Ste

enui

ltje

op

hek

bij d

e Va

l - B

ert v

an B

roek

hove

n

4

De

Ste

ltk

luu

tDe S

teltklu

ut

20156 7

waa

rnem

inge

nw

aarnem

ingen

Koewacht (1) (EM), op 26-10 (1) bij BN (HC), op 1-11 (1) bij GE (HN), op 1-11 (1) bij Hulst (HB), op 13-12 (1) bij Philippine (RRe) en op 13-12 (1) bij Clinge (HN). De enige melding van een IJsgors is van HB op 12-10 bij VLVS. Tussen 19-10 en 22-10 was bij TELM een IJs-landse Grutto aanwezig (BvB, LB). Tijdens een trektelling zagen BvB en HB op 2-11 bij TELH een jonge Jan van Gent boven de Wes-terschelde. 3 weken later vond HB een dode jonge nabij Terneuzen op de dijk, mogelijk was dit hetzelfde exemplaar. Op 11-12 zag JK een Kleine Barmsijs bij Axel. SP zag bij BN op 20-10 een Kleine Bonte Specht. LB zag op 22-10 een jagende Kleine Jager bij Ossenisse. Kleine Strandlopers werden van 2-10 tot 31-10 (1-7) gezien bij AP (WdB, YP, LB, RR, WdS). Drie meldingen van de im-posante Kraanvogel: op 31-10 (3) bij VLVS (GD), op 26-11 (95) bij VLVS (PC) en op 3-12 (26) bij Terneuzen (JL). De Krooneend die hier zelden gezien wordt was van 4-12 tot 24-12 aanwezig bij Koewacht (LB, LP). Kruisbekken, vooral trekkende, zijn gezien op 8-10 (42) bij TELH (HB), op 9-10 (5) bij St Jansteen (AW), op 15-10 (3) bij TELM (BvB),

op 20-10 (16) bij BZ (SP), op 24-10 (1) bij Clinge (HB) en op 21-12 (2) bij St Jansteen (HN). De tegenwoordig zeldzame Matkop is gezien op van 19-12 tot 21-12 (1) gezien bij Kloosterzande. De Middelste Bonte Specht bij St Jansteen is regelmatig gezien tussen 9-10 en 31-12 (1-3) (AW, HB, HN, JK). Twee meldingen van een Middelste Jager. Beiden gezien op TELM op 30-10 (1) en 6-12 (1) (AD, BvB). Op 7-10 was in VLVS een Ooievaar aanwezig (RR). Het Porseleinhoen is op 12-10 gezien door AvdW bij GE. Een late Purper-reiger was op 14-10 aanwezig bij Hulst (JvG). Op 11-11 is de enige overtrekkende Rode Wouw gezien door (JK). De meldingen van de Roerdomp kwamen weer van de bekende locaties: op 12-10 (1) bij VLVS (YB), op 12-10 (1) en 15-11 (1) bij Axel (MA, TdC), tussen 16-11 en 26-12 (1-3) bij GE (AvdW, LB, RJ, YP, JvG, HN, LC), op 7-12 (1) bij Koewacht (JD), op 23-12 (1) en 26-12 (1) bij Terneuzen (HH, BvB). Roodhalsganzen zijn op de volgende plaatsen gezien: tussen 22-10 en 18-11 (1-4) bij Hulst (LB, HN, HB, RJ, BvB, RR), op 16-11 (2) bij Hoek (PM, TvW), op 21-11 (1) bij Lams-waarde (1) (KM) en op 29-12 (1) bij Axel (RR).

Regio: Midden en Oost Zeeuws-Vlaanderen (Paulinaschor tot en met Saeftinghe).Nieuwe meldingen: Nieuwe meldingen kunt u sturen naar bertusbvb@gmail.com. De voorkeur gaat uit naar registratie via www.waarneming.nl. Bij de waarnemingen vermelden: datum, aantal, leeftijd, geslacht, ter plaatse of overtrekkend en dergelijke. Gebruikte afkortingen: Diverse waarnemers = Div.wrns, Braakman-Noord BN, Braak-man-Zuid BZ, Telpost Margarethapolder TELM, Telpost ’t Hellegat TELH, Autriche Polder AP, Verdronken Land van Saeftinghe VLVS, Groot Eiland GE, Paulinaschor PS.

In onderstaand overzicht zijn alleen bijzondere waarnemingen van vogels vermeld. Vanaf juli 2013 worden de vogels op alfabetische volgorde gepresenteerd, dus niet meer op soortgroepen zoals voorheen.

Appelvinken zijn gezien op 2 locaties. Op 9-10 (1), 4-12 (2) en 31-12 (1) bij St Jansteen (AW, JK) en op 28-10 (2) en 31-12 (1) bij Hulst (HB). Slechts 1 melding van een Beflijster die gezien werd bij Overslag door LB. Dit jaar werden er tijdens de najaarstrek in Nederland opvallend veel Bladkoningen gemeld. Ook hier enkele meldingen. Op 10-10 (1), in Ter-neuzen (MCa, JK), op 12-10 (1) bij TELH (HN) en op 22-10 (1) bij Hengstdijk (HB). Twee meldingen van het onopvallende Bokje, op 31-10 (1) bij Zandberg (HB) en op 12-11 (1) bij Sluiskil (AW). De tegenwoordig zeldzame Bonte Kraai (1) was van 21-12 tot 25-12 aanwezig in de polder bij Grauw (AvdW, HN, LB, MK). De Boomklever is gezien tussen 17-10 en 31-12 (1-2) bij St Jansteen (HB, HN) en op 28-10 (1) bij Hulst (HB). Trekkende Boom-leeuwerikken zijn vooral op de telposten gezien. Op 11-10 (1), 12-10 (1), 18-10 (2) en op 26-10 (23) bij TELH (HB, HN). Op 19-10 (4) en op 7-11 (1) bij TELM (BvB). Verder nog 1 waarneming door MCa op 26-10 (1) bij Vogel-

waarde. Twee meldingen van de Bosruiter: op 1-10 (1) bij Hengstdijk (HB) en op 1-11 (1) bij VLVS (HB). De Buidelmees is een lastige soort die vooral op geluid gevonden wordt tijdens de najaarstrek. De meldingen: op 5-10 (1) bij TELM (AD, BvB, BV, HM), op 5-10 (1) bij TELH (HB), op 12-10 (1) bij VLVS (YB), op 26-10 (1) bij TELH (HB) op 26-10 (1) bij TELM (HM), op 30-10 (1) bij Othene (HM) en op 1-11 (1) bij VLVS (HB). Enkele meldingen van de Casarca: op 7-10 (3) bij Hoek (BdM), op 18-10 (1) bij TELM (BvB), op 31-10 (2) BN (HC), op 5-11 (1) bij Zandberg (HB), van 2-11 tot 26-11 (1-6) bij AP (MKa, RR, TdC, NW, TS, WdB, HH, HM, LC). De Cetti’s Zanger zat weer op de gebruikelijke plaatsen; van 9-10 tot 28-11 (1) bij Terneuzen (BvB), van 19-10 tot 23-11 (1) bij GE (AvdW, HN, RR, HB), van 2-11 tot 24-11 (1) bij Zandberg (HB, AvdW) en op 9-11 (1) bij Philippine (MCa). De Dwerg-meeuw werd slechts 2 maal gezien op TELM, op 24-10 (1) en op 9-11 (1) (BvB). Een mannetje Eider werd tussen 20-10 en 28-12 werd bij PS gezien (MK, JeV, JaV). Een overvliegende Europese Kanarie is werd gezien op 26-10 bij TELH (HB). Op 28-11 zag LB bij AP een Geelpootmeeuw. De Goudvink is op 3 plaatsen waargenomen: Op 8-11 (1) bij Axel (HB), op 10-11(1) en op 28-12 (2) bij BN (MCr, JeV, JaV) en als laatste op 12-11 (2) bij Clinge (AW). De enige melding van de Graszanger is van HC op 8-11 bij VLVS. De Grauwe Gors is gezien op 1-11 (1) bij VLVS (HB), tussen 2-11 en 10-11 (3-4) bij PS (PD, MCr) en op 29-11 (2) bij Perkpolder (WvA). Ook slechts 1 melding van de Grauwe Vliegenvanger bij Hoek (1) (JK). Trekkende Grote Piepers zijn bij de telposten gezien. Op 10-10 (1) en 19-10 (1) bij TELM (BvB, BV) en op 26-10 (1) bij TELH (HB). Een late Grote Stern was bij PS aanwezig van 2-11 tot 10-11 (KS, MdC), MN, MK, PD, MCr). De Havik is gezien op 1-10 (1) bij Koewacht (LB), op 5-10 (1) bij Terneuzen (MC), op 20-10 (1) bij BZ (SP), op 21-10 (1) bij

Waarnemingen 1-10-2014 t/ m 31-12-2014

Foto

: Roo

dhal

sgan

s, H

uub

Bun

MS, MJ, LV, KL, HN, AvdW, AD, SvdV) en op 6-10 (1) bij AP (RR). De Sneeuwgors is van 2-12 tot 31-12 (1-6) gezien bij Ossenisse en op 21-12 (4) bij VLVS (MJ). Bij PS zijn op 21-11 (3) en op 28-12 (1) Strandleeuwerikken ge-zien. Daar zijn prachtige foto’s van gemaakt, zie waarneming.nl. Slechts 2 meldingen van de Velduil; op 12-10 (1) bij VLVS (HB, MJ) en op 15-10 (1) bij TELM (AD). Behoorlijk wat meldingen van de Vuurgoudhaan, herken-

Trekkende Roodkeelpiepers zijn alleen ge-meld vanaf TELH, op 11-10 (1) (AvdW, HB), op 26-10 (1) (HB) en op 1-11 (1) (HN). Bij Terneuzen is op 22-10 een Rosse Franjepoot gezien (SL). Op en rond de Westerschelde verbleven 1-6 Rotganzen die werden gezien tussen 1-10 en 31-12 (HB, BvB, HM, YB, MvB, HH, HN, GB, PW). Door de zachte winter waren er slechts 2 locaties met een Ruigpootbuizerd; bij VLVS tussen 18-11 en 26-12 (GC, GS, HC,

De

Ste

ltk

luu

t...

een

ein

de

9

de knotwerkdagen kwamen daarom steeds een aantal vrijwilligers gereedschappen in en uit laden. Een kortere periode had SLZ (Stichting Landschapsbeheer Zeeland) in het pand een kantoor, waar oa. Peter Maas en Frank Hamelink een werkplek hadden. Het IVN (Instituut voor Natuurbeschermings-educatie) had in het pand haar administratie en hield daar haar vergaderingen. In de Wereldwinkel was ook een informatiewand van De Steltkluut, waar alle tijdschriften waar we ruilabonnementen mee hebben, aanwezig waren. Dat waren met name natuur en milieubladen. Laatste periodeNa het jaar 2000 begon ook SLZ met het huren van een deel van de schuur, om er gereedschap op te slaan. Omdat de SLZ vrijwilligers (de VLP) zelfs 4 doordeweekse dagen actief waren, was er vrijwel dagelijks een toeloop van vrijwilligers. Vaak was Wim Wisse als werkgroepleider daarbij aanwezig. Het bestuur en de planologiewerkgroep bleven er steeds vergaderen en de jeugdgroep was onverminderd actief. Ook andere orga-nisaties gebruikten het pand voor overleg, bijvoorbeeld de ZMF (Zeeuwse Milieufede-ratie, met name voor regio overleg) en de Kanaalzone werkgroep. De laatste 5 jaar zakte het aantal thema-avonden verder en ook het bezoekersaantal van de Wereld-winkel. Toen in 2014 bleek dat er asbeststof was vrijgekomen bij het zetten van nieuwe kozijnen en dat die asbest gesaneerd moest worden, besloot Marion Kindt, die al die tijd de eigenaar was gebleven, het pand te willen verkopen.

Samenwerking Steltkluut-WereldwinkelAl die tijd waren beide organisaties wat verbonden met elkaar. De Stelkluut had in het pand ook haar administratie. Kees van de Velden en voorzitter Adri Paauwe waren vaak op woensdagen of zaterdagen aan-wezig om de administratie te verzorgen, dagen dat ook de Wereldwinkel open was. Vaak werd er gezellig samen koffie gedronken. Vrijwilligers van de Wereldwinkel deden ook vaak wel klusjes voor De Steltkluut, zoals verkoop van spulletjes en het beantwoor-den van allerlei telefonische vragen en ook van bezoekers van de verenigingsruimte. Daarnaast werd pakweg de laatste 20 jaar ook het blad van De Steltkluut er verzend-klaar gemaakt zoals ook andere postzaken, zoals de acceptgiro’s. Dergelijke klusjes (de post in enveloppen vouwen) werden vaak

door vrijwilligers van de beide clubs samen opgepakt. Veel personen hebben hier een lange tijd als vrijwilliger gewerkt, mensen als wijlen Jan Flagge, Harry Hamerlinck, Fons de Beijn, Tonnie van de Hauwe, Lidy en Jan Geelhoed mogen hier gerust eens ge-noemd worden.

Bewoners en logeesEen hele rij mensen hebben kortere of langere tijd achter of boven in het pand gewoond, daaronder een aantal leden van De Steltkluut. In de loop der tijd heeft een lange rij natuur-onderzoekers er langere of kortere tijd en vaak meerdere keren gelogeerd. Daaronder Maurice Jansen, die zich bezig houdt met in-ventarisatie van microvlinders op de Zeeuwse schorren. Flip Pronk en Jan Delfos, die voor het eerst de zweefvliegenfauna van Zeeuws-Vlaanderen in kaart brachten. Eddie Weeda, die zich bezig houdt met onderzoek naar flora en vegetatie. Eef Arnolds, die in Zee-land paddenstoelen in kaart brengt. Ad en Tinneke Mol, die aan bladwespen werken. Hans de Bruijn, die in heel Zeeland mossen karteert. Tijdens de twee door Het Zeeuwse Landschap georganiseerde symposia over Schorzijdebij logeerde er zelfs een flinke groep entomologen. Tijdens het onderzoek naar de meervleermuis, vonden vleermuis-specialisten uit Nederland en België, zoals Anne-Jifke Haarsma en Pieter Blondé er onderdak. De Zoogdiervereniging Zeeland hield in het pand twee keer haar “najaars-kamp”. Een vijftiental zoogdieronderzoekers vertok hiervandaan om de zoogdieren te bestuderen. Zo heeft het pand aan de Wal-straat drie decennia lang ook een nuttige rol gespeeld voor het natuuronderzoek in de streek. Zelf heb ik er bijna 30 jaar gewoond, de laatste jaren samen met Sandra Dobbelaar en onze dochtertjes Elisa en Sacha. We kijken terug op een hartstikke fijne en vaak enerverende tijd, waar we met enige weemoed afscheid van genomen hebben. Vele tientallen mensen zijn er kortere of langere tijd actief geweest, waarvoor we erg dankbaar zijn. Speciale dank gaat echter uit naar Marion Kindt, die als huiseigenaar altijd een zeer joviale houding had naar alle actieve organisaties.

Lucien Calle

De

Ste

ltk

luu

t

8

De S

teltklu

ut

aan alles k

omt ...

Afscheid van de Walstraat

Op 31 december 2014 sloten Wereldwinkel Terneuzen en de verenigingsruimte van De Steltkluut haar deuren. De voornaamste reden voor de sluiting is de verkoop van het pand aan de Walstraat in Terneuzen. Daarmee kwam er een eind aan een aanwezigheid van 30 jaar van beide clubs in het pand. We blikken terug op een lange en soms ook enerverende periode.

Beginperiode Na aankoop van het pand in 1984 werd opge-start met verschillende groepen, naast Wereld-winkel en Steltkluut oa. ook het Nicaragua comité. In de beginperiode woonden er Marion Kindt, die tevens huiseigenaar was, samen met oa. Peter Maas, mensen die samen de schouders eronder zetten om het pand gebruiksklaar te maken. Er werd een geza-menlijk blad uitgegeven: “Onder één Dak”. De eerste 10 jaar was een actieve periode

waarbij er tijden lang zelfs om de twee weken een informatieavond werd georganiseerd. Het accent lag daarbij vooral op ontwikke-lingssamenwerking, natuur en milieu. Het pand had een beetje het karakter van een actiecentrum, waarbij bijvoorbeeld ook het COS Zeeland (Centrum Ontwikkelingssa-menwerking) en het Platform Zuid Afrika er activiteiten organiseerden.

MiddenperiodeGeleidelijk aan verminderde het aantal thema-avonden en ook het aantal bezoekers van de activiteiten liep terug. Eind jaren 90 stopte het Nicaragua comité met haar activiteiten, zodat de laatste 15 jaar alleen de Wereldwinkel en De Steltkluut overbleven en samen verder gingen. De Steltkluut hield er vaak vergaderin-gen, met name van de Planologiewerkgroep en het bestuur. De Jeugdwerkgroep hield er haar binnenactiviteiten: de uilenballen pluisavonden werden vaak in de Wereldwinkel gehouden, terwijl het nestkastjes timmeren in de grote schuur werd gedaan. De wat oudere jeugd stroomde door naar de NJN (Neder-landse Jeugdbond voor Natuurstudie) en was eveneens een tijdlang in het pand actief. Een nieuwe generatie jongeren besloot daaren-tegen om onder vlag van De Steltkluut ver-der te gaan. Daardoor had de jeugdgroep een tijd lang verschillende leeftijdsgroepen. Ook de Knotwerkgroep gebruikte de schuur voor opslag van haar gereedschap. Tijdens

M Aernout (MA), W v Assche (WvA), L Bekaert (LB), W d Block (WdB), G Boelens (GB), Y Bosteels (YB), B v Broekhoven (BvB), Bun (HB), M v Bunderen (MvB), L Calle (LC), P Calle (PC), G Carette (GC), T d Caluwe (TdC), M Capello (MCa), H Castelijns (HC), M d Ceu-ninck (MdC), M Crapoen (MCr), G Delaunois (GD), A Delzenne (AD), P Dhaluin (PD), J Dhollander (JD), E Dieleman (ED), J v Grimbergen (JvG), H Hiel (HH), M Jeurissen (MJ), R Joos (RJ), M Karreman (MKa), J v Ker-ckhoven (JvK), H Knibbeler (HK), M Knipping (MK), M Kiefer (MK), J Kolijn (JK), J Labeij (JL), S Lilipaly (SL), P Lusyne (PL), P Maas (PM), B d Maat (BdM), E Matthijs (EM), K Minnaar (KM), H Molenaar (HM), E Neve (EN), H Nijskens (HN), M Nollet (MN), L Persijn (LP), Y Pieters (YP), S Ploegaert (SP), H Remijn (HR), R Remijnse (RRe), R Remmerts (RR), K Samyn (KS), G Smet (GS), W d Smet (WdS), M Sponselee (MS), T Spuessens (TS), L Vande-cruys (LV), Ja Vanheuverswyn (JaV), Je Vanheuvers-wyn (JeV), S vd Veken (SvdV), B Vroegindeweij (BV), T v Wezel (TvW), A vd Wiel (AvdW), A Wieland (AW), P Wijnsouw (PW).

Bert van Broekhoven

baar door de opvallende witte oogstreep: op 4-10 en 5-10 (1) bij TELH (HN, HB), op 5-10 (1) bij Terneuzen (MCa), op 12-10 (2) bij Axel (LB), op 25-10 (1) bij Terneuzen (MCa), op 1-11 (1) bij Kloosterzande (MCa), op 5-11 (1) bij Terneuzen (EN), op 13-11 (3) bij GE (HB), op 19-11 (1) bij Gat van Pinte (BvB), op 28-11 (2) bij GE (HB), op 13-12 en 16-12 (1) bij Axel (BvB), op 14-12 en 25-12 (2-4) bij BZ (HC) en op 30-12 (1) bij BN (PL). Over-vliegende Wilde Zwanen zijn gezien op 26-12 (6) bij TELM (HM) en op 28-12 (2) bij Ossenisse (HB). Op 4-10 zag RR een heuse Zeearend bij Axel. De Zwarte Specht is al-leen nabij Clinge waargenomen. Op 4-10 (1) (AW), op 28-10 (1) (AW) en op 27-11 (1) (PM).

Hieronder volgen de namen van de personen, van wie ik gegevens heb verwerkt. De af-kortingen kunnen in de tekst verwerkt zijn.

2015

De

Ste

ltk

luu

tDe S

teltklu

ut

20151110

... d

e pa

trij

smeer w

eten over...

In het voorjaar van 2014 zijn er in de omgeving van Hulst 3 patrijzen gezenderd. Het doel was meer te weten te komen over het leefgebied van de patrijs , het gedrag van de patrijs, en om ervaring op te doen met het zenderen en opsporen van de vogels. De resultaten kunnen gebruikt worden om in het agrarisch natuurbeheer de juiste maatregelen te nemen.Het vangen van de vogels bleek geen een-voudige klus. Uiteindelijk is het ons gelukt 3 mannetjes te zenderen. Een zender weegt 5 gram, een patrijs ongeveer 300 gram. De zenders zouden ongeveer een half jaar mee gaan. Iedere zender heeft een aparte frequentie. Op de ontvanger moet je dan telkens switchen tussen de verschillende frequenties. Het is dan makkelijker de patrijzen een naam te geven: Eddie, Bert en Gert. Helaas is het niet gelukt om vrouwtjes te zenderen. Vrouwtjes leveren extra informatie over de exacte broedplek. Mannetjes broeden niet maar blijven wel waken in de buurt van de nestplaats. De gezenderde patrijzen werden tenminste 1 maal per week opgespoord, maar meestal meerdere keren per week. Afhankelijk van het weer en de aanwezige vegetatie kun je het signaal opvangen vanaf enige honderden meters tot 700 meter. Hoe dichter je bij de vogel bent des te sterker het signaal. Het geluid (piepje) wordt harder en het schaalbalkje slaat verder uit. Door kruispeilingen kan de positie zo nauwkeurig mogelijk bepaald worden. Dit vraagt behoorlijk wat oefening. In het najaar en winter is getracht de patrijzen

ook daadwerkelijk in beeld te krijgen om de groepsgrootte te bepalen. Dat bleek nog niet zo eenvoudig.

De eerste vogel die we na diverse mislukte vangpogingen te pakken kregen was Eddie. De dag na het zenderen van Eddie werd er grootschalig gemaaid op braakliggende gronden op het industriegebied van Hulst. Sindsdien is er van Eddie niets meer vernomen. Of het nest is uitgemaaid en hij is een flink stuk (meer dan 5 kilometer) verder getrokken, of hij is dood gemaaid waarbij ook de zender vernield is.De volgende vogel die we te pakken kregen was Bert. Deze verging het beter. Na het vangen is Bert van het industriegebied naar de noordzijde van de Langeweg getrokken. Hier is succes-vol gebroed op een rommelig boerenerf. Na uitkomst van de jongen verbleef Bert

in de omgeving van de drukke provinciale weg. Deze werd bijna dagelijks overgestoken. De voorkeur bestond uit graanvelden. Nadat deze geoogst en geploegd waren was er een sterke voorkeur voor een grote open akker om te slapen. Dit doen patrijzen graag in een open gebied. In het najaar verbleef Gert met zijn familie vooral op net geoogste percelen met veel oogstresten. Deze zorgen voor voedsel en dekking. Voor groenbemester (vanggewassen) bleek geen interesse. Groenbemesters worden in het kader van de vergroening van het Eu-ropees Gemeenschappelijk Landbouwbeleid veel ingezaaid. Deze maatregelen zouden een positieve bijdrage moeten leveren aan de agrarische biodiversiteit. Voor akkervogels hebben ze geen positief effect. Naar gelang de winter vorderde ontstond sterkere interesse in wintertarwevelden. Bij koude omstandig-

heden werd de beschutting van een haag (langs een erf) en een boomgaard opgezocht. Vanaf begin februari is de groep uiteenge-vallen. De groep bestond toen nog uit 7 vogels. Op het einde van de winter verbleven Bert en zijn vrouw bijna altijd op dezelfde akker. De suikerbieten op deze akker zijn laat ge-oogst. Daarna is dit perceel gespitfreesd (diepe grondbewerking) en ingezaaid met wintertarwe. Door dit type grondbewerking zijn veel bietenresten aan de oppervlakte gebleven. De net opgekomen tarwe vormt niet zo’n strakke groene mat als het naast-gelegen perceel met wintertarwe. Een ideale combinatie met voedsel en dekking. Het leef-gebied van Bert is zeer groot dit wijst er op dat er te weinig goede biotopen aanwezig zijn. Patrijzen moeten dan grotere afstanden afleggen met meer risico.

Kaart: Leefgebieden van de patrijzen

Zenderonderzoek Patrijzen rondom Hulst

De laatste vogel die we gezenderd hebben is Gert. Deze vogel broedde in een ruige sloot-kant naast een complex van ponyweide, volkstuintjes en akkers. Na het uitkomen van de jongen verbleef de familie Gert in de directe omgeving van het nest (maximaal 500 meter van het nest). Een groot deel van het leefgebied lag op een biologische akker. Helaas is Gert in oktober dood gegaan. Het leefgebied is in het late najaar allemaal ge-

ploegd het was wel interessant geweest om te weten te komen waar Gert dan naar uit-geweken zou zijn.Volg ons op facebook en kom meer te weten over patrijzen: https://www.facebook.com/WerkgroepPatrijs

Alex Wieland en Mark Dobbelaar

Foto

: Net

gez

ende

rde p

atrij

s, vl

ak vo

or d

e vrij

latin

g - A

lex W

iela

nd

Foto

: Pat

rijs B

ert m

et ee

n de

el va

n zi

jn fa

mili

e - A

lex W

iela

nd

De

Ste

ltk

luu

tDe S

teltklu

ut

12 13

Hof

te

Zan

dew

el erg laat!

2015

Op 21 december 2014 deed ik een onverwachte waarneming tijdens een atlasbloktelling. In de vijvers bij Zomerlust in Axel ontdekte ik een Futenpaar met twee bedelende kleine jongen. Eén van de twee jongen was nog zo klein dat deze meeliftte op de rug van één van de ouders. Omdat ik zelf nog nooit Futen met jongen in de winter had waargenomen, heb ik deze ontdekking direct doorgegeven aan Henk Castelijns en Alex Wieland. Ook zij gaven aan dit nog niet eerder gezien te hebben. Henk Castelijns heeft de waarneming ver-volgens doorgegeven aan Delta Vogelnet. Vrij snel kwamen er reacties op, het bleek toch wel heel bijzonder. Het is bekend dat Futen in zachte winters vroeg jongen kunnen hebben, soms al in januari en dan vooral in stedelijke gebieden in de Randstad. Broed-gevallen in het late najaar zijn wel bekend, maar heel schaars en slecht of niet gedocu-menteerd. Een speurtocht op waarneming.nl leverde twee waarnemingen op van Futen in het najaar met dons-jongen. Eén waarneming door Luc Bekaert in Hulst op 6 december 2012 van een Futenpaar met jongen van enkele weken oud en één waarneming in Amsterdam door Paul Marcus op 2 december 2013 van een jonge Fuut van ongeveer vier weken oud.

De eerste waarneming van de jongen deed ik op 21 december 2014. Ik werd getrig-gerd door hun bedelroep. De leeftijd van de jongen is vanaf de eerste gemaakte foto’s geschat op drie tot vier weken. Als je dan terug gaat tellen – de broedduur bij Futen is 25-28 dagen – dan kom je op een ei-leg ergens eind oktober. In de weken daarna ben ik regelmatig gaan kijken of het goed met ze ging. Om alles goed vast te leggen heb ik mijn bevindingen op waarneming.nl gezet met foto’s en een filmpje. Factoren die hebben meegeholpen aan dit broedsucces zijn: een zachte winter met slechts enkele periodes met matige vorst; een beschutte plek grenzend aan snel stromend water; veel direct bereikbaar voedsel; het water is nooit helemaal dichtgevroren geweest. Het laatst punt is doorslaggevend geweest voor dit broedsucces. Koude deert de vogels niet zo. Voedselgebrek is funest.Mocht u in de winter ook Futen met jongen zien, geef dit svp door via bertusbvb@gmail.com.

Bert van Broekhoven

Succesvol broedgeval Fuut najaar 2014 bij Zomerlust in Axel

Foto

: Fut

enpa

ar m

et tw

ee jo

ngen

16-

2-20

15, B

ert v

. Bro

ekho

ven

Foto

: kle

inst

e jo

ng o

p ru

g ou

der 2

4-12

-201

4 - B

ert v

. Bro

ekho

ven

Foto

: Fut

en in

Axe

l - B

ert v

. B)ro

ekho

ven

De plantenwerkgroep van Natuurbescher-mingsvereniging De Steltkluut organiseert op 28 maart a.s een excursie naar Hof te Zande in Kloosterzande.Op die bijzondere plek in Oost Zeeuws-Vlaanderen gaan we de stinzenflora bekijken die daar voorkomt.Hof te Zande was vroeger een uithof van de Cisterciënzer Abdij Ten Duinen gelegen nabij het huidige Kloosterzande. Eromheen lag een boomgaard, een gracht en een park-achtige tuin met vijver waar verschillende bomen en heesters zijn aangeplant.Stinzenplanten zijn planten met een eeuwen-lange geschiedenis. Kleurrijke bloemen in velerlei soorten die als bolgewassen, maar ook als knolgewassen, planten met wortelstokken en kruidachtige of vaste planten in dit milieu heel goed gedijen. De term ‘stinzenplanten’ is afgeleid van het Friese woord ‘stins’. In feite een benaming van een middeleeuwse woning. Vele stins- en steenhuizen werden gebouwd op terpen of verhoogde terreinen, dikwijls met een gracht eromheen. Een singel begaf zich daartussenin en die was beplant met bomen zoals Plataan, Beuk en Linde. Stinzen-planten worden ook wel ‘planten van adel’ genoemd. Essentieel is dat het planten betreft die oorspronkelijk door toedoen van de mens op een nieuwe plek zijn aangeplant. Zij be-hoorden niet tot de inheemse flora, maar zijn na aanplant verwilderd en op die wijze ingeburgerd in onze flora. Buitenplaatsen zoals pastorietuinen, boerenerven, kerkhoven, stadswallen en plantsoenen met eenzelfde biotoop herbergen nog steeds stinzenplanten.

Niet altijd zijn er veel soorten aan te treffen. In de loop der jaren zijn veel van die plekken verwaarloosd, slecht onderhouden en is de flora er sterk op achteruit gegaan. Daar waar beheer wordt gepleegd is het een lust voor het oog om deze voorjaarsflora te be-wonderen. Reeds enkele jaren volg ik de ontwikkelingen van de stinzenflora in Oost Zeeuws-Vlaanderen en probeer in de dorpen rondom Hulst en Hulst zelf uiteraard, oude tuinen, kerkhoven, pastorietuinen etc. te bezoeken om een beeld te krijgen van de aanwezige stinzenplanten.

In dit artikel beperk ik mij verder tot de stinzen-flora in Hof te Zande en de daar voorkomende soorten tot en met 2014.Deze zijn al vroeg aanwezig en in de kruidlaag begint het met een fors opkomen van de bladrozetten van de Italiaanse aronskelk (Arum italicum) in de herfst. Medio januari

Stinzenplanten in Hof te Zande bij Kloosterzande

Foto

: Hen

k Kni

bbel

er in

act

ieFo

to: It

alia

anse

aro

nske

lk - H

enk K

nibb

eler

De

Ste

ltk

luu

t

2015

De S

teltklu

ut

Hof

te

Zan

de

1514

Hof te Z

ande

Geraadpleegde literatuur

Bakker, Piet en Evert Boeve, Stinzenplanten, Vereniging tot Behoud van Natuurmonumenten/Terra’s Graven-hage/Warnsveld 1985

Ploeg, D.T.E van der, Stinzenplanten – Bloemenpracht rondom Friese stinzen en states Friese Pers Boekerij bv, 1988

Weeda, E.J,.R.Westra,Ch.Westra en T.Westra, Neder-landse Oecologische flora Deel 1 t/m 5, IVN, Amster-dam 1985-1995

Fotografie en Tekst

Henk Knibbelerwww.henkknibbeler.nl

e-mail info@henkknibbeler.nlmelden zich de Gewone sneeuwklokjes (Galan-tus nivalis) massaal in de grote tuin tussen de bomen en struiken zoals Plataan, Hazelaar en Sneeuwbes. Een wit tapijt van deze fraaie planten die oorspronkelijk uit Zuid- en Midden Europa afkomstig zijn. Je zou kunnen zeggen dat de Gewone sneeuwklokjes de voorbode vormen van wat er daarna allemaal gaat ko-men. De Winterakonieten (Eranthis hyemalis)

steken hun knalgele knopjes op de groene halskraag omhoog en ook deze soort is af-komstig uit Zuid-Europa.

In de tuin staan gelukkig nog een aantal planten van het wonderschone Lenteklokje (Leucojum vernum) (foto lenteklokje). Ze

verschijnen iets later, samen met de bloei van de Wilde narcis (Narcissus pseudonarcissus ssp.ps.). Het lenteklokje is duidelijk groter dan het gewone sneeuwklokje en heeft een

helder wit kapje met een groengele vlek. Dit zeldzame bolgewas kan al begin februari ontluiken en verspreidt een zoete geur in zijn directe omgeving. Vooral bij de grote plataan middenin de tuin staan een paar mooie groepen met lenteklokjes. De Kleine maagdenpalm (Vinca minor) begint intus-sen ook te bloeien en staat verspreid door de gehele tuin tussen alle andere planten. Speenkruid (Ficaria verna) en het Fluitekruid (Anthriscus sylvestris) vergezellen de stin-zenplanten en laten hun eerste bloei al be-gin maart zien.Vanaf het kleine kerkje, waar je omheen kunt lopen, tot aan de Cloosterstraat aan de andere zijde van het terrein staan verspreid vele planten. Zelfs in de pastorietuin hebben zich stinzenplanten gevestigd. De kern van het gebied ligt rond de grote vijver. In de tuin bij de grote plataan houden zich ook veel jongeren op, het is een hangplek waar ook veel zwerfafval e.d ligt.

Als de Gewone bosanemonen (Anemone nemorosa) gaan bloeien in het meest noor-delijke deel van de tuin is het een prachtig gezicht om de groepjes met deze bloemen te zien staan. De tuin bestaat nu uit een bont tapijt vol bloeiende planten. Anemoon betekent windbloem en dat komt omdat de bloemen zich ‘s morgens onder invloed van de zonnewarmte openen. Bij koude dagen blijven ze gesloten (slapen) en blijft het stuif-meel droog. Voor de plantenwerkgroep een mooi project om deze bijzondere en vroege flora eens wat nader en breder te gaan on-derzoeken. Want er zijn nog verschillende andere plekken in Zeeuws-Vlaanderen waar je stinzenplanten kunt verwachten. Overigens zou ik het zeer op prijs stellen als lezers stinzen-planten weten te staan in hun omgeving op buitenplaatsen, tuinen, parken e.d, dit zou-den willen melden bij mij. Daarnaast is een overleg met gemeente en of kerkbesturen e.d aan te bevelen om tot een beheersplan te komen voor deze bijzonder rijke groep stinzenplanten die uiteindelijk ook een flink stuk cultuurhistorische waarde uitdragen.

Foto

: Sta

dse

huis

mus

- Be

rt v

an B

roek

hove

nOmdat huismussen in de stad afhankelijk zijn van mensen, dachten Hongaarse on-derzoekers dat ze dus veel meer aandacht voor individuele mensen zouden heb-ben dan de huismussen op het platteland. Een team bestudeerde mussen van allerlei stadsgedeelten, van drukke woonwijken tot busstations en rond dorpjes en boerderijen. Herkenbaar verklede teamleden gedroe-gen zich ‘neutraal’ of juist heel vijandig te-genover de vogels.De onderzoekers vroegen zich af of de mus-sen bij herhaalde tests neutrale mensen zouden onderscheiden van de vijandige mensen. En wat bleek? Juist de landelijke mus is daar veel sterker in. Eenmaal beken-de personen met raadselachtige mussen-haat pikken ze er zo uit. En nieuwe proef-mensen behandelen ze wantrouwiger dan de mensen waarvan ze al weten dat die ge-woon doen.

De stadse mussen vertonen dit gedrag he-lemaal niet. De onderzoekers denken dat dit komt omdat er in de stad zovéél men-sen zijn en steeds andere, dat het voor de stadse huismussen simpelweg de moeite

niet loont om onderscheid te maken tussen mensen. Komt dit je bekend voor? Als je zelf door een stad loopt, valt op dat de meeste men-sen elkaar niet aankijken. Mensen van het platteland vallen bij stadsbezoek uit de toon door anderen in een straat of op een station aan te kijken, soms nog vriendelijk óók. Doorgewinterde stedelingen, of het nu mussen of mensen zijn, registreren nauwe-lijks mensen.

Bron: Animal Cognition, januari 2015 en NRC 12 februari 2015.

Hanneke Smulders

Stadse huismus doet als stadse mens

Foto

: Kni

kken

de vo

gelm

elk -

Hen

k Kni

bbel

er

Foto

: Bos

anem

oon

- Hen

k Kni

bbel

er

Foto

: Win

tera

koni

et - H

enk K

nibb

eler

Foto

: Sne

euw

klok

jes -

Hen

k Kni

bbel

erFo

to: L

ente

klok

je - H

enk K

nibb

eler

De A

genda D

e A

gen

da

1716

De S

teltklu

ut ‘t

Ste

kk

ertj

e

Excu

rsie

s, w

ande

linge

n, fi

etst

ocht

en

april

Don

derd

ag 2

apr

il: v

erga

deri

ng k

erku

ilenw

erkg

roep

Oos

t Zee

uws-

Vlaa

nder

en Te

rneu

zen

Ti

jd: 1

9.30

uur

Plaa

ts:

Edva

rd G

riegh

of 1

13, T

erne

uzen

Don

derd

ag 9

apr

il: p

lant

enw

erkg

roep

T

ijd: 1

9.00

uur

P

laat

s: M

arga

reth

apol

der z

uid

Din

sdag

14

apri

l: le

denv

erga

deri

ng

Tijd

: 19.

30 u

ur

Pla

ats:

De

Hal

le, A

xel

(Zi

e el

ders

in d

eze

Stel

kluu

t)

Don

derd

ag 1

6 ap

ril:

verg

ader

ing

voge

lwer

kgro

ep

Tijd

: 19.

30 u

ur

Pla

ats:

Edv

ard

Grie

ghof

113

, Ter

neuz

en

Zate

rdag

18

apri

l: ga

nzen

en

zwan

ente

lling

OZV

L

Zate

rdag

18

apri

l: ho

ogw

ater

telli

ng

Tijd

: 13.

45 u

ur

Pla

ats:

Saef

tingh

e

Zond

ag 1

9 ap

ril:

wat

erdi

ertj

es

Tijd

: 10.

00 to

t 12

.00

uur

Pl

aats

: Vee

rstr

aat 7

6, Z

aam

slag

(via

Zaa

msl

agse

dijk

, teg

enov

er n

r. 4)

Cont

act:

Anj

a va

n de

r Gie

ssen

, jeu

gdgr

oepA

Tste

ltklu

ut.n

lJa

, het

is w

eer l

ente

! De

tem

pera

tuur

gaa

t om

hoog

en

de d

iere

n w

orde

n w

eer w

akke

r en

actie

f.W

elke

die

ren

zitt

en e

r in

de p

oel?

Is e

r al k

ikke

rdril

? D

oe je

laar

zen

aan,

nee

m e

en s

chep

net m

ee, a

ls je

dat

heb

t en

doe

mee

! Aan

mel

den

verp

licht

, met

ve

rmel

ding

van

het

aan

tal k

inde

ren

en d

e le

eftij

d va

n de

kin

dere

n. To

egan

g: g

ratis

voo

r led

en, €

2,50

voo

r nie

t-lid

kin

dere

n.

Din

sdag

21

apri

l: pl

anol

ogie

wer

kgro

ep

Tijd

: 19.

30 u

ur

Pla

ats:

Edva

rd G

riegh

of 1

13, T

erne

uzen

Cont

act:

Luci

en C

alle

, 06-

2279

2100

, luc

alle

ATze

elan

dnet

.nl

De

plan

olog

iew

erkg

roep

vol

gt d

e ru

imte

lijke

ont

wik

kelin

gen

in O

ost Z

eeuw

s-Vl

aand

eren

. Nie

uwe

ontw

ikke

linge

n w

orde

n be

oord

eeld

op

hun

effec

t vo

or h

et la

ndsc

hap

en d

e na

tuur

. Met

vee

l org

anis

atie

s w

ordt

ove

rleg

gevo

erd

om d

e be

lang

en v

an e

en m

ooi l

ands

chap

en

gezo

nde

natu

ur te

beh

arti-

gen.

U b

ent v

an h

arte

wel

kom

om

mee

te d

oen.

Din

sdag

21

apri

l: pl

ante

nwer

kgro

ep

Tijd

: 19.

00 u

ur

Pla

ats:

Reuz

enho

ekse

dijk

/ Po

lder

stra

at N

atuu

rgeb

iedj

e pa

rtic

ulie

r

Zate

rdag

25

apri

l: ex

curs

ie n

aar h

et G

root

Eila

nd

Tijd

: 9.0

0 to

t 12.

00 u

ur

Pla

ats:

vert

rek

vana

f de

park

eerp

laat

s aa

n de

8e

Verk

ortin

g te

Hul

stCo

ntac

t: va

ntev

oren

aan

mel

den

is v

erpl

icht

, via

em

ail:

info

ATst

eltk

luut

.nl

S

tevi

ge w

ande

ling

door

wei

land

en e

n bo

ssen

.

mei

Woe

nsda

g 6

mei

: pla

nten

wer

kgro

ep

Tijd

: 19.

00 u

ur

Pla

ats:

Dor

psw

eide

Zaa

msl

ag

Zate

rdag

16

mei

: ho

ogw

ater

telli

ng

Tijd

: 12:

30 u

ur

Pla

ats:

Saef

tingh

e

Din

sdag

19

mei

: pla

nten

wer

kgro

ep

Tijd

: 19.

00 u

ur

Pla

ats:

Klei

n Ei

land

Zond

ag 3

1 m

ei: v

linde

rexc

ursi

e

Tijd

: 13.

00 to

t 15.

00 u

ur

Pla

ats:

Witt

ebru

gstr

aat,

park

eerp

laat

s zw

emba

d Re

ynae

rtla

nd H

ulst

Cont

act:

Han

neke

Sm

ulde

rs, j

eugd

groe

pATs

teltk

luut

.nl

Sam

en m

et d

e ex

pert

s va

n de

inse

cten

wer

kgro

ep g

aan

we

op z

oek

naar

voo

rjaar

svlin

ders

. Wel

ke s

oort

en v

linde

rs v

erw

acht

je te

zie

n? A

ls d

e lic

htva

l he

eft a

an g

esta

an, k

unne

n w

e oo

k na

chtv

linde

rs v

an d

icht

bij b

ewon

dere

n. A

anm

elde

n ve

rplic

ht, m

et v

erm

eldi

ng v

an h

et a

anta

l kin

dere

n en

de

leef

-tij

d va

n de

kin

dere

n.

Toe

gang

: gra

tis v

oor l

eden

, €2,

50 v

oor n

iet-

lid k

inde

ren.

juni

Don

derd

ag 4

juni

: pla

nten

wer

kgro

ep

Tijd

: 19.

00 u

ur

Pla

ats:

Vlaa

mse

Kre

ek

Zond

ag 7

juni

: nat

uuro

ntw

ikke

ling

Noo

rdka

nt P

ereb

oom

sgat

bij

Koew

acht

T

ijd: 1

0.00

tot c

a. 1

1.30

uur

P

laat

s: st

art b

ij Kr

uisp

ad 2

6, K

oew

acht

Cont

act:

voor

info

rmat

ie k

unt u

tere

cht b

ij Lu

ud P

ersi

jn 0

114-

3625

21 o

f per

sijn

ATon

line.

nlW

e ki

jken

hoe

de

natu

ur z

ich

in d

it jo

nge

natu

urge

bied

(ing

eric

ht in

201

0 en

201

1) z

ich

ontw

ikke

lt.

Don

derd

ag 1

1 ju

ni: e

xcur

sie

naar

het

Gro

ot E

iland

T

ijd: 1

9.00

tot 2

2.00

uur

P

laat

s: ve

rtre

k va

naf d

e pa

rkee

rpla

ats

aan

de 8

e Ve

rkor

ting

te H

ulst

Cont

act:

vant

evor

en a

anm

elde

n is

ver

plic

ht, v

ia e

mai

l: in

foAT

stel

tklu

ut.n

l

Stev

ige

wan

delin

g do

or w

eila

nden

en

boss

en.

Din

sdag

16

juni

: pla

nten

wer

kgro

ep

Tijd

: 19.

00 u

ur

Pla

ats:

Gro

ene

Knoo

p

Zate

rdag

20

juni

: ho

ogw

ater

telli

ng

Tijd

: 16.

30 u

ur

Pla

ats:

Saef

tingh

e

Zate

rdag

en

zond

ag 2

0 en

21

juni

: nac

htdi

eren

kam

p Ti

jd: 2

0 ju

ni v

an 1

9.00

tot 2

1 ju

ni 1

2.00

uur

P

laat

s: Br

aakm

an Z

uid,

tuss

en P

hilip

pine

en

Bier

vlie

t

Cont

act:

Han

neke

Sm

ulde

rs, j

eugd

groe

p@st

eltk

luut

.nl

Voor

ons

avo

ntuu

rlijk

e na

chtd

iere

nkam

p ga

an w

e di

t jaa

r sam

en m

et d

e Vi

sdie

fjes

uit W

est-

Zeeu

ws-

Vlaa

nder

en k

ampe

ren

in h

et n

atuu

rgeb

ied

Braa

k-m

an Z

uid.

Ook

ben

ieuw

d ho

evee

l mui

zen

daar

won

en?

Als

de

tent

en g

oed

staa

n, g

aan

we

eers

t de

mui

zenv

alle

n vu

llen

met

hee

rlijk

e ha

pjes

en

ze o

p sc

herp

zet

ten.

’s A

vond

s en

’s o

chte

nds

doen

we

een

telro

nde.

Ook

vle

erm

uize

n en

nac

htvl

inde

rs g

aan

we

telle

n en

bek

ijken

. Nat

uurli

jk is

er o

ok ti

jd

voor

spe

lletje

s en

lekk

ere

hapj

es b

ij he

t kam

pvuu

r. W

e or

gani

sere

n di

t kam

p (a

lleen

) voo

r led

en v

an 8

tot 1

5 ja

ar. K

ampe

erbe

nodi

gdhe

den

en e

xact

e lo

catie

ver

mel

den

we

in d

e ui

tnod

igin

gsm

ail.

Zate

rdag

27

juni

: pla

nten

wer

kgro

ep

Tijd

: 9.0

0 uu

r

Plaa

ts: B

raak

man

Noo

rd

Voo

raf u

itleg

ove

r ver

schi

llend

e so

orte

n gr

asse

n.

Kijk

voo

r mee

r exc

ursi

es in

de

natu

ur o

p de

web

site

va

n N

atuu

r & Z

o: h

ttp:

//w

ww

.nat

uure

nzo.

nl/a

gend

a/Vo

gelw

erkg

roep

Pla

nten

wer

kgro

ep

S

tekk

ertj

e

Stel

tklu

ut

Pla

nolo

giew

erkg

roep

De S

teltklu

ut

2015118

len

tekr

ibbe

ls ..

.

deze pagina is leeg van-wege het layout, omdat het Stekkertje met een rechte pagina begint- is alleen bij de opmaak niet in het boekje

Foto

: Hou

tdui

f Bea

- Lu

cien

Cal

le

Bea en Bo zijn verliefdVanuit ons huis hebben we een mooi zicht op enkele tuinen van de buren. Hier zijn vaak veel vogels aanwezig, zodat we vanuit de huiskamer alle gewoontes van die dieren kunnen bestuderen. Wat wil een mens nog meer?

Een van de vogelsoorten die talrijk aanwezig is, is de houtduif. Als je die dieren elke dag weer ziet, ga je op den duur de individuen een beetje herkennen. Een paartje houtduiven was kennelijk zo’n beetje de baas over alle andere duiven. En ze waren een hele zomer lang hartstikke verliefd op elkaar. We hebben ze Bea en Bo genoemd. In het voorjaar waren ze zelfs nog meer verliefd dan anders. En iedereen mocht dat weten ook. Want ze vreeën heel wat af, iedere dag opnieuw en soms wel een keer of 5 achter elkaar! Copuleren of paren heet dat met nette woorden. Ze schaamden zich er niks voor. Ze deden het zelfs meestal op de balus-trade van het balkon van de buurtjes, zodat iedereen het goed kon zien.

Ze bouwden een nest en kregen twee jongen. Maar het gekke is dat ze maar door bleven gaan met paren, terwijl dat voor de vorming van eieren toch niet meer nodig was. Heel geleerde vogelkenners zullen wel beweren dat deze dieren dat doen om de band tussen hen goed te houden, want ze moeten na-tuurlijk hard samenwerken om het kroost groot te krijgen. Maar volgens mij doen ze het vooral voor de lol.

Ons dochtertje Elisa had het meestal als eerste in de gaten dat de duiven`het` gingen doen. Ze rende dan opgewonden door het huis en riep iedereen erbij. Met de verrekijkers en fototoestellen konden we alle details vast-leggen. Zoals het voorspel. De duiven gaan niet zomaar paren, nee ze gaan eerst uitgebreid knuffelen. We begrijpen nu waar het woord `tortelduifjes` vandaan komt. Eerst gaan ze een tijdje naar elkaar kijken, en steeds dichter bij elkaar zitten. Het heertje zet daarbij af en

toe een flink dikke borst op. Dan beginnen ze elkaar voorzichtig in de veren pikken in de nek en rond de kop. Dat kan best lang duren. Als ze er blijkbaar klaar voor zijn, buigt het vrouwtje zich voorover zodat meneertje er bovenop kan springen. De paring zelf duurt

maar een paar seconden. Het naspel stelt weinig voor. Nog even naar elkaar kijken, veren uitschudden en weer netjes ordenen en wegvliegen maar. In de loop van de zomer werd de verliefdheid toch wat minder. Er werd minder vaak gepaard en vooral Bo leek er niet meer zoveel zin in te hebben. Bea moest hem meestal flink aansporen. Dat deed ze door steeds maar voor hem te bukken en als hij dan niet in actie kwam, pikte ze hem nog wat extra in zijn nek en boog dan weer voorover. In augustus was het echt afgelopen met de liefde. En nu maar hopen dat met het warme voorjaarsweer de lentekriebels weer toeslaan…

Lucien Calle

Foto

: Bea

en

Bo zi

jn e

r kla

ar v

oor -

Luc

ien

Calle

Foto

: Bea

en

Bo in

act

ie -

Luci

en C

alle

Foto

: 2 jo

ngen

op

het n

est-

Luc

ien

Calle

2015

foto

’s ui

len

ball

enw

aterwereld ...

32

Zeeboontje en zeepokZeeboontjeLust jij die boontjes? Een zeeboontje is het kleinste zee-egeltje, dat op onze stranden te vinden is, 1 cm groot. Hij is, net als de meeste zee-egels, vaak ingegraven in de zeebodem. Met zijn zuignapvoetjes zoekt hij naar voed-sel, met name naar algen en afval. Hij steekt daarvoor zijn voetjes uit naar de oppervlakte om daar voedsel te vinden. Wanneer jij ze vindt, zijn de korte grijs-groene stekeltjes er meestal al vanaf. Die stekels worden knal-groen als het zee-egeltje gewond of gestrest is! Aan de onderkant van het skelet, in het midden, zie je de mondopening. Bovenop zie je piepkleine gaatjes die samen de vorm van een vijfarmige ster hebben. Door die piep-kleine gaatjes steken zijn voetjes. Dat zijn een soort buisjes die hij samen kan trekken en weer uitstrekken.

Zie ook www.waterwereld.nu/zeeboontje.php en http://www.strandvondsten.nl/zeeegels/ zeeboon/index.html.

Zeepok

De zeepok is familie van de … krab en garnaal! Hij kan groeien op hout, steen, ijzer, schelpen, krabben en zelfs op een walvis. Aan het strand zie je ze vaak op de palen en keien van de golfbrekers. Het ‘huisje’ is wit, keihard en scherp aan de randen. De vorm lijkt nog het meest op een vulkaan. Het is gebouwd van zes kalkplaatjes, met een dekseltje van twee kalkplaatjes. De zeepok hoeft nooit voedsel te zoeken. Hij opent zijn dekseltje onder water en strekt zijn lange vangpoten naar buiten en beweegt die heen en weer zodat het voedsel (meestal plankton) naar ze toe drijft. Als er meer pokken bij elkaar zitten dan gaat dat nog gemakkelijker, want dan ontstaat er een soort stroming door al die wapperende pootjes! Bij laag water doet de zeepok zijn klepjes dicht. Zo kunnen ze een tijdje boven water overleven.

Zie ook: www.ecomare.nl/ecomare-encyclo-pedie/organismen/dieren/ongewervelde-dieren/geleedpotigen/kreeftachtigen/zee-pokken

Anja van der Giessen

Braakballen CSI op de kinder-boerderij in Clinge

Zelfs

van

uile

nbal

len

zijn

de

Stek

kert

jes n

iet v

ies -

foto

: J. D

inge

man

se

Gec

once

ntre

erd

aan

het p

luiz

en -

foto

: J. D

inge

man

se

Foto

: zee

pokk

en o

p ee

n pl

ank

- Anj

a va

n de

r Gie

ssen

Foto

: Gew

one

zeep

ok- L

ucie

n C

alle

Foto

: Leg

e ze

eboo

ntje

s- A

nja

van

der G

iess

enFo

to: L

even

de ze

eboo

ntje

s- A

nja

van

der G

iess

en

2015

Wil

de V

osse

ncl

ubpoetsen

zonder gif

Wie poetst er bij jullie thuis? Papa, mama, iemand anders, jij? Welke schoonmaakmid-delen gebruiken jullie daarvoor? Voor de was, voor de WC, voor de keuken, voor de afwas?Er worden steeds meer natuurlijke schoon-maakproducten gebruikt i.p.v. chemische en giftige producten. Zo ook witte azijn, dat gemaakt wordt van een graansoort: gerst. Azijn wordt gebruikt om kalklagen op te los-sen, zoals bijvoorbeeld in de badkuip, op de kraan of in de wasbak of om de ramen of spiegels te zemen. Veel andere huishoudelijke producten zijn heel giftig voor het milieu en daardoor ook voor ons. Zij verdampen in de lucht en wij ademen het in. Algemene tips voor het gebruik schoon-maakmiddelen:• Kiesdejuistehoeveelheid.Datstaatopde verpakking.• Maakgebruikvancompacteofgeconcen- treerde schoonmaakmiddelen, als het kan met Ecolabel.• Probeer chloorbleekmiddel, spuitbussen en producten met oplosmiddel niet te ge- bruiken, die zijn giftig.• Verspilgeenschoonmaakmiddelen.Ont- smetting met desinfectiemiddelen is bijvoor- beeld alleen nodig bij ziekte.Sommige vlekkenmiddelen, luchtverfrissers, glasreinigers en spiritus bevatten veel oplos-middel. Dat draagt bij aan luchtvervuiling, omdat oplosmiddelen het ontstaan van smog versterken. Gebruik liever producten op wa-terbasis, zonder oplosmiddel. Water is een natuurlijk product. Ook producten met chloor-bleekmiddel belasten het milieu relatief zwaar, zoals sommige toiletreinigers.Producten met een Ecolabel zijn herkenbaar aan een speciaal logo (zie hieronder) op het product of de verpakking.

De producent, die een ecolabel wil voor een zijn milieuvriendelijk product, kan daarvoor bij de overheid een aanvraag doen. In Neder-land onderzoekt Milieukeur de invloed op het milieu van het product of de dienst “van wieg tot graf”. Dit omvat de hele levenscyclus: winning van de benodigde grondstoffen,

productie, transport, gebruik en afvalverwerking. Milieukeur houdt rekening met de volgende milieuproblemen:• luchtkwaliteit• waterkwaliteit• beschermingvandebodem• beperkingvanafval• energiebesparing• beheervandenatuurlijkehulpbronnen• voorkomenvandeopwarmingvandeaarde• beschermingvandeozonlaag• veiligheidvanhetmilieu• geluidsoverlasten• biodiversiteit.

Proefje met natuurlijk productenJe hebt nodig: Een ei, een pan, water, een horloge, een eetlepel, een kookplaat/gas-fornuis, een glas (waar het ei in past) en witte azijn. Doe het ei in de pan, doe er water bij. Zet de pan op de kookplaat of het fornuis en laat het water tenminste 10 minuten koken. Zo-dat het ei hard is. Haal het ei met een lepel

uit het water. Doe dat heel voorzichtig! Doe het gekookte ei in het glas, vul het glas met witte azijn tot het ei onder staat.

54

Natuurlijke schoonmaakproducten

Hoi, ik ben Wietse Coopman en 11 jaar. Benlid van De Stekkertjes en de JNM (de jeugd-groep van Natuurpunt) en vind het superleuk om telkens mee te doen aan de activiteiten.Sinds het begin van dit schooljaar 2014-2015 heb ik zelf ‘De Wilde Vossenclub’ opge-richt. Het leek mij leuk om ook zelf iets te organiseren om de natuur te verkennen.Ik vind het leuk om andere kinderen meer te laten ontdekken van de natuur via wande-lingen, maar ook via presentaties. Zo houd ik regelmatig een presentatie in mijn klas over vogels in de tuin en binnenkort ook een over bomen. In de hoop dat er meer respect komt voor onze natuur. Ik wil graag mensen doen nadenken of het altijd wel een goed idee is om meer te bouwen en wegen aan te leggen. Wij mogen genieten van en leven in de natuur, dus daar moeten we voor blijven vechten.De wandelingen die we tot hier toe hebben gedaan zijn vooral in de Bourgoyen-Osse-meersen te Gent. Hier heb je verschillende uitkijkposten waar ook extra afbeeldingen hangen van de vogels die we er kunnen zien. Er zijn verschillende wandelroutes, korte en lange. En ook een centrum waar je allerlei info krijgt over het gebied, dit met foto’s en filmpjes.Maar ook andere natuurgebieden zullen aan bod komen.

Het is belangrijk dat we de natuur zo min mogelijk bevuilen, daarom heb ik nog een wandeling in petto waarbij we zwerfvuil gaan opruimen.Ook fietstochten zullen nog er aan komen. Om meer informatie te geven over De Wilde Vossenclub heb ik een website gemaakt. Hierop vertel ik de activiteiten en wat we zoal hebben gedaan tijdens een wandeling.De eerst volgende wandeling is op zondag 5 april 2015 om 14.00 uur aan de ingang van de Bourgoyen. Dan zal er een gids ons rond-leiden doorheen de Bourgoyen-Ossemeersen. Met nadruk op de vogels.Als je zin heb om mee te wandelen, dan mag je mij een mailtje sturen (wietse@coopman.info). Er kunnen maximum 20 deelnemers mee-wandelen.De website is: http://dewildevossenclub.subite.eu

Natuurvriendelijke groetjes,Wietse

De Wilde Vossenclub

Wacht een paar uur. Wat gebeurt er? Anja van der Giessen

Foto

’s: A

nja

van

der G

iess

en

201576

verh

uurd

...sch

erpe ogen ...

Op zondagmiddag 11 januari kwamen de Stekkertjes met hun ouders bij elkaar in onze nieuwe clubruimte in Terneuzen. Bram Vroegin-deweij, van de vogel- en de plantenwerkgroep, vertelde welke vogels je in de buurt waar je woont kunt tegen komen. Van de tuin en de straat via het stadscentrum naar de dijk, tot in de Margarethapolder. De Stekkertjes herkenden bijna alle vogels en in de quiz van Bram die we meteen daarna maakten, scoorden ze allemaal veel punten.

Daarna gingen we met z’n allen op pad.Over de dijk naar de telpost en door de Margarethapolder terug naar de parkeerplaats. De Stekkertjes bleken heel goede vogelaars.

Wel twintig verschillende vogelsoorten hebben we gezien. Plus sporen van reeën. Dankzij het scherpe oog van Fiene hebben we ook twee ijsvogels gezien. Vooral de tweede heeft iedereen goed kunnen bekijken, zo lang bleef die ijsvogel zitten! Het leek wel of hij ons zat te bekijken!

Een pluim voor Fiene! Bij het afscheid kregen alle Stekkertjes de lijst met de 40 dingen, die je moet doen voor je twaalfde. Blij van de mooie waarnemingen gingen we weer naar huis aan de warme chocolademelk.

Hanneke SmuldersFoto’s: Rob Kregting en Bram Vroegindeweij

IJsvogels houden van Stekkertjes Lente ...

Foto’s: Jolien Vinke