BIM .... Efficiency, Kwaliteit en Euro,s BIM …. Een kwestie van volharding BIM …. Nieuw elan in een veranderende bouw & installatie wereld Bimmen aan de Maas

Even voorstellen……

• Aart van Gelder

• Lid MAR TVVL

• BIM adviseur Uneto-Vni

• Lid Bouw Informatie Raad

• ARTA consultancy –BIM support

• Commissaris ASVB bouw

• Commissaris 2BA B&I datapool

• Voorzitter Stichting WOI

Wandelen door BIM land……

• BIM voorgeschiedenis

• Wat is BIM?

• BIM spelersveld

• Waarom BIM toepassen?

• Waar staan we nu?

• BIM ontwikkelingen

• BIM toekomst

• Bijlage : Bronvermelding rapporten en contact gegevens

BIM …voorgeschiedenis

BIM voorgeschiedenis

• 75 “Building Descript System” BDS Ch Eastman/USA

• 80 Product Information Model PIM Europa/Finland/UK

• 80 Building Products Model USA BPM USA

• 80 Architecten PC tekenen in layers

• 86 Building Modeling/R.Aish/USA

• 82 Autodesk en Archicad opgericht

• 85 Bentley opgericht

• 90 CAD tekenen (DWG files)

• 92 Building Information Model BIM

NL/Nederveen&Tolman/TUDelft

• 00 Building Graphics Modeling/ BGM

• 02 Autodesk neemt Revit over

• 05 BIM in NL / architecten koplopers

Development of BIM definition Bron: Development BIM definition 1975-2013/ M.S.Fathi

BIM voorgeschiedenis NL….. “Wie het verleden niet kent, zal de toekomst nooit begrijpen”

• Jaren 80/90 (volharding) Info Centrum Uneto- ETIM model- Artikel classificaties • Jaren 90/00 (acceptatie) Instalnet/G@bi- artikelbestanden en beheer data pool “Modelling Multiple Views on Buildings”/Nederveen /Tolman/BIM • Jaren 00/10 (terugval en vernieuwing) Bouwfraude-Cultuurshock-Trendbreuk Regieraad- PSIbouw-BIR-Opdrachtgevers platform Meerdere Objecten bibliotheken (STABU-2BA-CHEOBS-Prorail) 2BA-3D-BIM-Duurzaamheid-DBFMO-PPS-LLC-LBC-ICT in de bouw • Jaren 10/15 (volharding en acceptatie) BIM gebruik-Open standards- B&I data pool-BIMbreed-Maintance EIM RT-UOB-CB-NL-BIMGebouwdossier

WAT IS BIM ?

oed in.... . s

Automotive Vliegtuigbouw

BIM is al jaren gemeengoed in de…..

Staalbouw Scheepsbouw

BIM ….wat is het niet?

• 3D

• CAD applicatie software

• Revit,Bentley,Archicad of anderzins

• Alleen maar IT

• 1 model of data bestand

• Perfect en/of compleet

• Vervanging van mensenwerk

BIM… wat is het wel?

• Bouwwerk Information Model(ing)

• Virtueel bouwen

• Bouwwerk Information Management

• BIMmen

• iBIM

• BIMbreed- BIM@ketenintegratie

BIMbreed

• BIM is een Bouwwerk Informatie Model, gemaakt en toegepast bij een werkmethodiek van integraal ontwerpen, bouwen en onderhouden van een bouwwerk.

• Het informatie model omvat alle relevante informatie van het bouwwerk (geintegreerd) gedurende de gehele levenscyclus van het bouwwerk vastgelegd in een of meerdere databanken en waarmee alle betrokken bouwpartners informatie digitaal met elkaar kunnen uitwisselen.

• Op basis van deze integrale informatie wordt de samenstelling van het bouwwerk in 3D gevisualiseerd en toegepast om het bouwwerk te ontwerpen, engineeren, bouwen en onderhouden.

• Het BIM model kan verrijkt worden met software applicaties op gebied van rekenen en tekenen, planning ,budgettering, logistiek en onderhoud.

• BIM is een (project)management methodiek voor ontwerp,uitvoering en onderhoud van projecten

BIMbreed

BIMbreed..is nog ver weg

BIM….Spelersveld

BIM spelersveld…groot en divers

• Opdrachtgeversplatform

RWS-RVB-DEF-PRORAIL-GG-AEDES

• Branche organisaties

BNA-NLING-BNL-UNETOVNI-FME

• Bouw Informatie Raad

Opdrachtgeversplatvorm-5 Branche org.

• Kennisinstituten

ISSO-CROW-GEONOVUM-STABU-2BA-TNO

KETENSTANDAARD-BIMLOKET-SBRCURnet

BuildingSMART

• Gebruikers

Architecten-Adviseurs-Installateurs-Bouwers

• Fabrikanten/Leveranciers/Groothandel

FEDET-HIBIN-VNTB-VBI

• CAD software leveranciers

Stabiplan-Cadac-Itannex-DDS-Arkey-Magicad

Bouw Informatie Raad

• Regie BIM implementatie NL • Acceleratie BIM in NL • BIM leidraad • BIMloket (open standards) • BIM opleidingen (HBO-MBO) • BIM kenniskaarten • Nat BIM Protocol (checklist BIM contracten) • Open Standards COINS-VISI-CB-NL • Onderzoek BIM maturity/ TU Twente/juni 2014 • BIM praktijk congres (jaarlijks)

Architecten

• 76% gebruikt BIM* • 28% vindt zich koploper* • 35% in de achterhoede* • 8% BIM alleen voor intern gebruik* • BIM ontwerp (3D0 en marketing tool • Digitaal ontwerpen • Weinig BIM overleg met ketenpartners • Branche Innovatie Contract TNO-BNA-BNL-UNETOVNI • BNA en TVVL/integraal ontwerpen

kenniskaarten • Koplopers arch. Buro,s RAU, ONL * Bron : BNA verdiepingsonderzoek /2015

Bouwers

• Bouwers BIM gebruik NL 58%*

• 5% gebruikt altijd BIM*

• 22% gebruikt BIM bij >50% vd projecten*

• Geen gedragen BIM strategie van uit de branche BNL

• Ontwikkelen BIM tools laat men aan de markt

• Gezamenlijke B&I data pool komt niet van de grond (van,voor en door de branche)

* Bron ABNAMRO rapport “Bimen in de bouw/jan 2015

Adviseurs*

• 44% BIM gebruik (level1/2) bij 0-20% projecten • 12% BIM gebruik (level1/2)bij 20-40% projecten • BIM breed toegepast • Koplopers/goede volgers • Sterk wisselend beeld • Internationaal • Strategische criteria • < processen en procedures

* Bron : EIB Monitor Bouwketen/D.Holtackers juli 2014

Installateurs

• Nederland BIM koploper in EU(W)*

• Installaties ector aan kop ontwikkelen BIMbreed tools (ETIM RT ,UOB, BIMGebouwdossier

• Install. sector gedragen BIM strategie

• Installateurs scoren laag BIM gebruik NL (E 33%) (W 56%)**

• Installateurs maken forse inhaalslag

• 7% installateurs is in 2015 gestart met BIM

* Bron :European Mech.Install.monitor/UPS/ juni 2015

** Bron: Bouwkennis/UPS Marketing/juli 2015

Waarom BIM TOEPASSEN….?

Waarom BIM toepassen…?

• Kwaliteitsverbetering

• Minder overdracht momenten

• Data : 1x invoeren / hergebruik

uniforme uitwisseling in keten

• Hogere efficiency, meer euro,s

• Effectievere voorbereiding

• Verlaagt faalkosten/clashcontrol

• Duurzaam en lean bouwen

• Integraal Design, Constuct & M

• < Total cost of ownership

• Kortere doorlooptijd

• Opmaat naar ketenintegratie/ betere samenwerking

Waarom BIM toepassen…?

BIM randvoorwaarden

• 1 taal

• Open standaarden !!

• Uniforme afspraken stelsels

• Interoperabiliteit software!!

• Ketenintegratie

• Breed branche overleg BIM

• Kennis deling

• Transparantie & vertrouwen

• Andere manier van (samen)werken(cultuurverandering)

• Van ,voor en door de branche/zonder winst oogmerk

Bezint eer ge begint bedenk wel dat …………..

• BIM strategie issue directie

• Kost gaat voor de baat

• Investeringen (sw/hr)

• Personeel opleiden

• Andere competenties

• Cultuuromslag- Gedrag

• Organisatie veranderingen

• Andere wijze (samen)werken

• Lange weg naar succes

Zo erg is het nu ook weer niet…..

BIM levels groeien van little bim naar BIG BIM

Level 0 Documenten

Bestek/tekeningen

• Level 1 Objecten

3D-CAD

• Level 2 Samenwerking met

ketenpartners /data bases

• Level 3 Integratie, Life cycle

Building Information Management

Level 0 en 1 : little bim , level 2 en 3 : BIG BIM

BIM levels

BIM WAAR STAAN WE NU ?

BIM gebruik in Europa/USA*

• Finland 50% (level2/3) • Zweden 30% (level 2/3) • Denemarken 25% • UK 35% (level 2/3) • Duitsland 36% • Frankrijk 38% • Nederland 29% (level 2/) • USA 79% • Japan 43% (level 2/3) • Z-Korea 52% (level2/3) • Australie 71% (level2/3)

*bron BuildingSmart McGraw Hill /2014

BIM adoptie in NL 2015*

• 29% van de projecten zijn BIM projecten • 76% van de architecten gebruikt BIM • 58 % van de bouwers gebruikt BIM • 56% van de W installateurs gebruikt BIM • 33% van de einstallateurs gebruikt BIM • 30% van de niet BIM gebruikers start 2015/2016 • 25% van alle partijen gaat BIM NIET gebruiken • Fabrikanten/Leveranciers vinden hun rol en

positie onduidelijk in het in BIM proces • FME in overleg met producenten/leveranciers

over toepassen van BIM/ETIM/ETIM RT/UOB • HIBIN gaat standaards ETIM en Sales@in de

bouw toepassen

*bron: Bouwkennis/UPS Marketing Consultancy/ juli 2015

BIM gebruik NL (B-E-W) 72% van de markt partijen maakt in een of andere vorm gebruik van BIM bron : Rapport “BIMmen in de bouw.ABN-AMRO dd jan 2015

BIM gebruikers ervaringen*

• 85% BIM heeft pos effect op samenwerking, voorbereiding, uitvoering en eindresultaat v.h. project

• 60% door BIM betere onderscheiding concurrenten • 50% BIM vergroot markt aandeel • 65% BIM beter imago bedrijf • 32% BIM is breed toepasbaar in alle bouw sectoren • 25% BIM meest geschikt voor kantorenbouw • 23% BIM alleen geschikt voor nieuwbouw • Voordelen pas na langere periode zichtbaar • 27% van alle partijen vindt baten > kosten • 58% van de heavy users vindt baten > kosten

• Bron : Rapport “BIMmen in de bouw” ABNAMRO dd jan 2015

BIM knelpunten* bron Bouwkennis rapport juli 2015

BIM knelpunten

• onvoldoende toepassing open standaarden

• Interoperabiliteit SW pakketten onvoldoende

• BIM pakketten niet altijd uitwisselbaar (B-E-W)

• Standaardisatie objecten nog in ontwikkeling(UOB)

• Verwachte output BIM model(LOD,s) (BIM uitvraag)

Open standaarden

Open standaarden

1. IFC

2. ETIM

3. S@lesindebouw

4. CB-NL

5. COINS

6. VISI

7. Nat Bim Protocol

8. NL-sFb

9. GB-CAS

10. NLCS

11. IMGeo

12. CityGML

1. Industry Foundation Classes (int)

2. Europees Technisch Info Model(int)

3. Berichten standaard (XML)

4. Concepten bibliotheek(semantiek)

5. Integratie processen & systemen

6. Communicatie afspraken projecten

7. Juridische en operationele afspraken

8. Classificatie bouwdelen en systemen

9. Info 2D CAD tekeningen

10. CAD standaard GWW sector

11. 3D geo informatie uitwisseling

12. International GIS standaard

Open standaarden……… zijn de verborgen dienaars voor de gebruikers

Standpunt gebruikers is simpel : • Zit onder de motorkap… • Boeit ons niet echt…….. • Moet gewoon werken…. • De auto moet rijden……. HELAAS WERKT HET NIET ZO WANT ER IS WEL EEN PROBLEEM

Open standaarden

Probleem

• Nog onvoldoende toepassing OS

• Geen interoperabiliteit (CAD sw)

• Onvoldoende standaard product data van (bouw)fabrikanten

• Nog geen standaard Uniforme Objecten Bibliotheek (UOB)

• Vrijwel nog geen Branche overleg bouw en fabrikanten

• Geen bouw data pool met content

Dit lost niets op

Open standaarden

Oplossing

• Branche overleg met fabrikanten inzake ETIM RT produkt data (pending)(FME)

• CAD sw lev “plug in” gebruiken voor de Uniforme Objecten Bibliotheek

• Bouwers/BNL kies voor een gezamenlijke Bouw & Installatie data pool van, voor en door de branche

• Gebruikers dwing Uw klant wens af bij Fabrikanten en CAD leveranciers!!

Samen om tafel

BIM ..ontwikkelingen

BIM ontwikkelingen (1)

• Van Bouw Information Model(ing) naar Bouw Information Mgt

• ETIM Bouw standaard beschikbaar (jan 2015)

• ETIM Rekenen & Tekenen (parameters) beschikbaar (nov 2015)

• Project” Uniforme Objecten Bibliotheek “ in uitvoering (mrt 2016)

• Gedeeltelijke standaardisatie CAD software leveranciers (UOB)

• Oprichting BIM loket (april 2015) (beheer open standaards)

• Dutch Revit Standaard (DRS)/onderhoud standaard/BCF/COBIE

• Fusie ETIM en S@lesindebouw (Ketenstandaard)(mei 2015)

• BIM project beheer&onderhoud/ Gebouwdossier gestart (apr 2015)

• Acad. Ziekenhuizen stellen BIM eisen (CE/Gebouwdossier)

BIM ontwikkelingen (2)

• Combi bedrijven geen gedeelde visie over B & I data pool

• Fabrikanten blijven achter aanleveren standaard product content

• FME werkgroep digitalisering opgericht (fabrikanten)(ETIM)

• Branche regie Bouw fabrikanten vrijwel nihi

• BIM leidraad (BIR), RVB BIMnorm, ISSO publicatie BIM processing

• BIM opleiding MBO-HBO-UO BIM (engineer,regiseur/coordinator)

• Opdrachtgevers schrijven >meer BIM voor bij aanbestedingen

• BIR en BIMloket bijeenkomst 9 febr 2016

RVD start overleg OG / heldere BIM uitvraag (info behoefte)

RWS start overleg OG/ON impact

• RVD BIM norm wordt herzien

• RVD en Uneto-Vni overleg inzake BIMgebouwdossier

BIM gebruik toekomst*

• 30 % werkt in de bouw kolom niet met BIM

Van deze groep start 20% in 2015 met BIM

• 5% start in 2016 met BIM

• 21% start na 2017

• 33% gaat nooit BIM gebruiken

• 21% weet niet/geen mening

*Bron : ABNAMRO Rapport ”Bimmen in de bouw/jan 2015

BIM toekomst 2020

• BIMbreed stap voor stap toepassen • BIMGebouwdossie meerjarig onderhoud/COBIE standaard • BIM facilitair/vastgoedbeer/asset management • Gezamenlijke bouw en installatie data pool • Uniforme Objecten Bibliotheek operationeel • BIM industrieel bouwen/3D printing/prefab/ • BIM integratie in ERP • BIM tool data mgt/inventarisatie/analyse/monitoring • Keurmerk data /validatie • BIMloket beheer en onderhoud openstandaarden • BIM koppeling sensortechnologie en monitoring • Invloed wet & regelgeving/EU productvernatwoordelijkheid • WABO en omgevingswet (2017)

Tot slot

• BIM gewoon DOEN !

• BIM een kwestie van

Visie/Geloof

Passie/Liefde

Volharding/Hoop

• En een hoger resultaat

Bron vermelding rapporten en contact gegevens

• BouwKennis/UPS Marketing consultancy BIM rapport dec 2013 • BouwKennis/UPS Marketing consultancy BIM rapport juli 2015 • ABNAMRO/Bouwkennis rapport “Bimmen in de bouw” jan 2015 • BNA rapport Verdiepingsonderzoek BIM/juni 2015 • European Architectual Barometer report/Q4/2015 (UK,BE,IT,DE,NL,SP) • McGraw Hill Constr. Business Value of BIM Global Markets/2014 • McGraw Hill Constr. Business Value of BIM for Owners/2014 • BIR Maturity BIM onderzoek/TU Twente/maart 2014 • NBS National BIM Report 2015/Newcastle/UK • Development of Building Information Model/A Latiffi/M.S Fathi(1975-2013) • “BIG BIM, little bim”/Finith Jernigan/Site Press/2008

- Mob 06 53 25 34 96 ARTA BV TEL 0168 48 6039 MOB 06 53 25 34 96 Ameroever Email alavangelder@arta-consultancy.nl 4926 ED Lage Zwaluwe www.arta-consultancy.nl