Gaan we samen de uitdaging aan?

De wereld verandert, dat is niet iets van nu maar van alle tijden. De oudere generatie kan zich waarschijnlijk een tijd herinneren waarin we woonden en werkten in ons eigen dorp. We gin-gen er naar school, we werkten bij de slager, de timmerman of de smid om de hoek. Dat betekent niet per se dat het minder is geworden. De wereld is anders geworden. We zijn met z’n allen een stuk mobie-ler dan toen. We maken gebruik van smartphones en internet om infor-matie te verzamelen en onze bood-schappen te doen. Trouwen doen we tegenwoordig in onze eigen achter-tuin of op een andere locatie die ons dierbaar is. We wonen en werken niet meer op onze eigen kern. Inwoners van Schouwen-Duiveland werken buiten het eiland en we brengen onze kinde-ren naar een school in een andere kern, dan die waarin we wonen.

U denkt waarschijnlijk wat hebben deze voorbeelden te maken met onze

scholen, ontmoetingsruimten, musea en sportclubs: onze maatschappelijke voorzieningen? Heel veel. We hebben te maken met jongeren die hier weg-trekken om elders te gaan studeren, een ouder wordende bevolking, een overheid met minder fi nanciële midde-len. Samen met meer digitale mogelijk-heden en onze toegenomen mobiliteit zijn al deze ontwikkelingen van grote invloed op onze maatschappelijke voor-zieningen. Natuurlijk, je kunt gewoon afwachten op wat komen gaat en de dingen laten gebeuren. Dat is in mijn ogen niet de juiste weg. Vooruitkijken, dat is belangrijk en proberen je voor te bereiden op wat komen gaat. Alleen dan kunnen we kansen grijpen wan-neer die zich voordoen.

Dat is natuurlijk een mooi streven van de gemeente zult u denken. Ik besef me maar al te goed dat wij dit klusje niet alleen kunnen klaren of wat zeg ik, willen klaren. Samen met u, inwoners, organisaties, verenigingen en onder-nemers wil ik een goed doordacht plan opzetten om ervoor te zorgen dat we een toekomstbestendig voorzienin-

genniveau hebben en houden. Want dan blijft Schouwen-Duiveland voor inwoners en bezoekers een aantrekke-lijk eiland om te wonen, te werken en vrije tijd door te brengen.

Samen met u wil ik nadenken over wat we nodig hebben, hoeveel, voor wie en waar. Leefbaarheid mag van mij geld kosten, maar voorzieningen moe-ten wel gebruikt worden en bereikbaar zijn. Tenslotte kunnen ook wij ons geld maar een keer uitgeven. Eerlijk gezegd doe ik dat het liefst aan iets waar behoefte aan is en wat gebruikt wordt.

Als we het plan in oktober klaar heb-ben dan hoop ik dat ik ook op u mag rekenen als we in de praktijk aan de slag gaan. Ik vind het belang-rijk om samen over de toekomst van Schouwen-Duiveland na te denken, want ook straks in de uitvoering kan de gemeente het niet alleen. Wij zijn slechts een van de partijen die actief is op het gebied van voorzieningen. Denk aan onze taak op het gebied van onderwijshuisvestiging, zorg en wel-zijn en de subsidies die we geven. Op

het gebied van onderwijs, dorpshui-zen, zorg en welzijn, sport en het ver-enigingsleven bent u actief. Kortom, gaan we samen de uitdaging aan en mag ik op u rekenen? Graag zie ik u op 19 mei in Burgh-Haamstede of op 26 mei in Nieuwerkerk. Dan gaan we samen aan de slag.

Jacqueline van Burg, wethouder maatschappelijke voorzieningen

WELKE MAATSCHAPPELIJKE VOORZIENINGEN HEEFT SCHOUWEN-DUIVELAND NODIG?Ga met de gemeente in gesprek over het voorzieningenniveau van de toekomst

Verantwoording: Bijlage Maatschappelijke voorzieningen, onderzoeksgegevens Scoop (Voorzieningen Schouwen-Duiveland, maart 2015, Dick van der Wouw), fotografi e Marieke Mandemaker in opdracht van gemeente Schouwen-Duiveland

De gemeente heeft een toekomstvisie geschreven, Tij van de Toekomst. Daarin staan uitgangspunten, die leidraad zijn voor toekomstig beleid. De uitgangs-punten, die gelden voor de discussie over maatschappelijke voorzieningen staan hier beschreven.

Beheer en exploitatie Onze inwoners zorgen zelf voor beheer

en onderhoud van sport en culturele voorzieningen en gemeenschappelijke ontmoetingsruimten.We gaan er vanuit dat we in 2040 zelf-voorzienend zijn in duurzame energie.

SpreidingEilandelijke voorzieningen zijn gevestigd in Zierikzee. Zierikzee is daarmee de dra-gende kern met centrumvoorzieningen.

Verspreid over het eiland zijn in diverse kernen voorzieningen voor sport, cul-tuur, onderwijs en welzijn. Deze voor-zieningen zijn multifunctioneel, voorzien in de lokale behoefte, maar hebben ook een satellietfunctie naar de omliggende kernen.

BereikbaarheidWe willen de fysieke bereikbaarheid van onze voorzieningen garanderen ook voor onze minder mobiele inwoners. Dit doen we door het optimaliseren van de

bestaande wegenstructuur en het orga-niseren van passende vervoersmoge-lijkheden. Ook blijven we onze digitale infrastructuur optimaliseren om ontwik-kelingen voor werken, wonen en verblij-ven op ons eiland te faciliteren en inno-vatie te stimuleren.

BetaalbaarheidVoorzieningen zijn betaalbaar, omdat ze een voldoende gebruikscapaciteit heb-ben en doordat functies gebundeld zijn. Individuele voorzieningen voor zorg en

STRATEGISCHE DOELEN

Wat zeggen de onderzoekers erover?Het aantal geïnventariseerde maatschappelijke en commerciële voorzieningen op Schouwen-Duiveland overstijgt de 300.

Terwijl een ruime meerderheid van de inwoners van Schouwen-Duiveland in de drie grootste kernen woont, is daar (in aantallen) minder dan de helft van alle voorzieningen.

De taartgrafieken laten zien dat een derde deel van de inwoners in Zierikzee woont en dat de drie grootste kernen (Zierikzee, Bruinisse en Burgh-Haamstede) een ruime meerderheid van 58% van de bevolking vormen. In die drie kernen vinden we in totaal slechts 49% van de voorzieningen. Afgezet tegen het draagvlak zijn de kleine kernen daarmee ‘overbedeeld’.

Voorzieningen Schouwen-Duiveland Winkels, horecavoorzieningen, campings, fysiotherapeuten, commercieel gedreven sport- en speelruimtes en ook kerken zijn in deze inventarisatie aangemerkt als commerciële voorzieningen waar de

gemeente weinig tot geen zeggenschap over heeft. Ondanks dat ze bijdragen aan de behoeften van inwoners, heeft de gemeente er voor gekozen de discussie te voeren over niet de commerciële maar de maatschappelijke voorzieningen.

SCHOUWEN-DUIVELAND TELT MAAR LIEFST DRIEHONDERD VOORZIENINGEN

Brouwershaven 4%

Zierikzee 31%

Zonnemaire 2%

Bruinisse 9%

Burgh-Haamstede 9%

Dreischor 4%

Ellemeet 1%

Kerkwerve 4%

Nieuwerkerk 6%

Noordgouwe 3%

Noordwelle 2%

Oosterland 5%

Ouwerkerk 3%

Renesse 6%

Scharendijke 5%

Serooskerke 1%

Sirjansland 2%

Onze voorzieningen

Zierikzee 33%

Zonnemaire 2%

Brouwershaven 4%

Bruinisse 12%

Burgh-Haamstede 13%

Dreischor 3%

Ellemeet 1%

Kerkwerve 3%

Nieuwerkerk 8%

Noordgouwe 2%

Noordwelle 1%

Oosterland 7%

Ouwerkerk 2%

Renesse 5%

Scharendijke 4%

Serooskerke 1%

Sirjansland 1%

Waar wonen we?

Verdeling van de voorzieningen over de kernen in 2014 Verdeling van inwoners over de kernen in 2014

Schouwen-Duiveland is in meerdere opzichten een bijzondere gemeente. Zo’n 34.000 inwoners verdeeld over zeventien woonkernen en een aantal kleine gehuchten. Natuurlijk wonen de meeste mensen in Zierikzee. Vandaar dat Zierikzee een centrumfunctie is toegedicht. Hier staat het zieken-huis, het gemeentehuis en is onlangs een nieuw sportcentrum neergezet. Maar van oudsher hebben de dor-pen ook de nodige voorzieningen. Deels omdat Schouwen-Duiveland tot 1 januari 1997 nog zes gemeenten telde. Alle gemeenten zorgden zelf voor hun inwoners dus werden er ook veel voorzieningen gerealiseerd. Wie nog een stapje verder terug in de tijd gaat, weet dat er nóg meer gemeenten waren. Na de ramp verrezen er overal

dorpshuizen. Verklaarbaar, want zo mobiel waren we niet in die tijd. Veel mensen woonden en werkten op het dorp. Een uitstapje naar Zierikzee was voor veel mensen nog een heel avontuur. Tijden veranderen. We zijn mobieler geworden. De meeste men-sen hebben een auto voor de deur en ook het openbaar vervoer is verder verfijnd. Maar aan de maatschappe-lijke voorzieningen veranderde eigen-lijk niet zoveel. Overal dorpshuizen, scholen, sportvelden, kantines. Maar over de hele linie wel minder intensief gebruikt vandaag de dag. De discussie over maatschappelijke voorzieningen probeert een antwoord te vinden op dat veranderde gebruik én de manier waarop één en ander beter kan wor-den ingericht.

Wat zeggen de onderzoekers erover?

Sociaal cultureelBibliotheekvestigingen zijn er in 3 kernen, de bibliobus doet de andere kernen aan. Er zijn 11 musea verspreid over 8 kernen. In totaal worden er 5 (mede) door de gemeente gefi -nancierd het Stadhuismuseum in Zierikzee, Brusea, Bewaerschole, Museumhaven, Streek- en Landbouwmuseum. Kleine voorzienin-gen voor theater, dans en muziek zijn in de gemeente in Zierikzee en in Renesse in het dorpshuis te vinden. Er zijn een muziekpodium Brogum en fi lmtheater in Zierikzee.

Onderwijs en opvang Onder deze categorie vallen peuterspeelzaal, voor- en vroegschoolse educatie, kinderdag-verblijf, buitenschoolse opvang, primair onder-wijs, voortgezet onderwijs, speciaal basis onderwijs, voortgezet speciaal onderwijs, ROC, HBO, WO. Voorzieningen voor kinder-opvang en peuterspelen zijn de afgelopen jaren steeds meer naar elkaar toegegroeid en vaak samen gegaan. Er zijn 29 schoolge-bouwen (voor basisonderwijs) op Schouwen-Duiveland. Er is één school voor speciaal basis-onderwijs met 58 leerlingen. In de andere schoolgebouwen verdeeld over 14 kernen zijn de 26 basisscholen van het eiland gevestigd. De school in Sirjansland is een nevenvestiging van de openbare basisschool in Nieuwerkerk. Op 1 oktober 2014 telden de basisscholen in totaal 2648 leerlingen. De gemeentelijke opheffi ngsnorm voor een basisschool is 43 leerlingen. De bevolkingsprognoses wijzen uit dat de komende jaren het aantal kinderen in de basis- schoolleeftijd verder zal dalen. Stichting OBASE heeft de school in Noordwelle in 2014 gesloten, voor de statistiek bestaat de

school als nevenvestiging van de Stapelhof nog tot eind van het schooljaar 2014-2015 met één leerling. De school in Ellemeet zal in 2015 haar deuren sluiten. Daarnaast zitten nog scholen in vier kernen in de gevarenzone zit-ten (Brouwershaven, Ouwerkerk, Sirjansland, Zonnemaire). De Schouw in Brouwershaven wordt per 2015 samengevoegd met de protes-tant christelijke school in Kerkwerve. Er zullen door de leerlingendaling minder klaslokalen en minder gebouwen nodig zijn.

Sport Onder deze categorie vallen zowel de binnen-sporten als buitensporten met hun specifi eke voorzieningen. In 12 kernen is een ijsbaan. In 8 kernen zijn tennisbanen. Accommodaties voor korfbal, atletiek en hockey zijn uitsluitend in Zierikzee. In Nieuwerkerk en in Zierikzee is een zwembad. In Zierikzee en in Burgh-Haamstede zijn sportcentra.

Zorg Zorg (en welzijn) is een omvangrijke en com-plexe maatschappelijke sector. Er zijn erg veel verschillende organisaties bezig met het orga-niseren en verlenen van diensten op dit terrein. Voor de inventarisatie is niet alleen gekeken naar hetgeen binnen de gemeente aanwezig is, maar ook naar de voorzieningen buiten de gemeente. De voorzieningen die binnen de gemeente een vestiging hebben zijn: huis-artsen, tandartsen, apotheek (bij huisartsen), fysio-/oefentherapeut, activiteitenruimte, con-sultatiebureaus, woonzorgcomplexen, jeugd-gezondheidszorg, bijzondere woonvormen, dagverzorging/-besteding/activiteitenruimte en ziekenhuislocaties.

WAT GEBEURT ER IN AL DIE GEBOUWEN?

Om inwoners en bezoekers goed in staat te stellen de dingen te doen die zij willen of moeten doen, moet niet alleen naar aanwezigheid van voorzieningen gekeken worden, maar ook naar de bereikbaarheid. De bereikbaarheid wordt steeds belangrijker vanwege maatschappelijke trends als schaalvergroting, verhoogde automobiliteit en digitale communicatie. Deze laatste ontwikkelt zich snel en biedt inwoners steeds meer mogelijkheden om vanuit huis hun zaken en diensten te regelen. Per 1 maart 2015 is een nieuwe concessie voor het Zeeuwse Openbaar Vervoer ingegaan. Uitgangspunt voor deze nieuwe concessie is de bezuiniging van 25% op het budget en de wens om het vervoer af

te stemmen op de vraag (en daarmee het voorkomen dat er lege bussen rijden). In Zeeland wordt door de nieuwe vervoerder Connexxion voorzien in een kernnet, spitsnet, scholierennet en toeristennet. Dit grofmazige netwerk van lijnen zorgt vanaf 1 maart 2015 voor het vervoeren van 95% van de huidige bezoekers. Waar er buslijnen vervallen en in de avonduren de bussen op het vaste net niet rijden, wordt een zogenoemde haltetaxi ingezet. Deze haltetaxi zorgt ervoor dat reizigers van een halte in de buurt vervoerd worden naar het dichtst- bijzijnde aansluitknooppunt. De bereikbaarheid van de verschillende kernen op Schouwen-Duiveland lijkt hiermee in voldoende mate gedekt.

HOE BEREIKBAAR IS ALLES EIGENLIJK?

welzijn maken plaats voor collectieve voorzieningen. We combineren func-ties voor kinderen op een plek, waarbij huisvesting in het dorpshuis of leegko-mende ruimten in schoolgebouwen pri-oriteit krijgt.

AanbodRuimte voor nieuw vestiging van bij-zondere en unieke concepten, die zorg, wellness, recreatie en sport combine-ren en zo het aanbod van voorzienin-gen voor toeristen en vaste inwoners

vergroten en betaalbaar houden. Samen met partners maken we de omslag van kwantiteit naar kwaliteit. We stimuleren samenwerking van primair onderwijs met als doel kwaliteit en huisvesting te verbeteren, passend in het toekomstig beeld van spreiding en bundeling van onderwijsvoorzieningen.

BehoefteHet aantal onderwijsvoorzieningen is afgestemd op het leerlingaantal.

Aantrekkelijkheid van ons eilandWe voorkomen leegstand en gaan crea-tief en fl exibel om met (her)gebruik.

WonenWoningbouw is mogelijk in alle kernen, daarbij rekening houdend met de grootte van de kern en het voorzieningenniveau.

RandvoorwaardenWe realiseren nieuwe netwerken en verbindingen tussen overheid, onder-nemers, onderwijs, maatschappelijke

organisaties en inwoners. Bereikbare en toegankelijke ontmoetingsruimten, waar bewoners elkaar kunnen ontmoeten en activiteiten kunnen organiseren. We sti-muleren activiteiten waaruit veel zelf-sturing, eigen kracht en bestuurskracht blijkt. We stimuleren actief burgerschap en ondersteunen waar nodig vrijwilligers en mantelzorgers.

In Nederland worden gebouwen anders dan in bijvoorbeeld België vaak voor één functie neergezet: een dorps-huis voor ontmoeting, een school voor onderwijs, een brandweerkazerne voor de brandweer. Overzichtelijk, maar niet altijd even functioneel. Want de school sluit vaak ‘s middags om drie uur als de laatste bel gaat en wordt tot de volgende ochtend niet gebruikt. Voor allerhande ontmoetingen staat er een dorpshuis op loopafstand; al dan niet met een beheerder die vandaag de dag alle registers moet opentrek-ken om de inwoners aan zich te binden. Het onderwijs staat aan de vooravond van een krimp. Schouwen-Duiveland vergrijst, er worden minder kinderen geboren en daarmee neemt het aantal

kinderen af. Scholen komen in de ‘geva-renzone’. De Bredeschool in Zierikzee is een voorbeeld van meer eigentijds gebruik. Meerdere gebruikers in het gebouw maken de Bredeschool inte-ressanter. Pontes Pieter Zeeman maakt een zelfde slag door leegstaande loka-len te verhuren. Bijvoorbeeld aan de tafeltennisvereniging. En denk eens aan de bibliotheek en de Zeeuwse Muziekschool. De discussie over maat-schappelijke voorzieningen kan leiden tot meer creatieve gebruiksmogelijkhe-den van bestaande gebouwen. Met als inzet een meer passend voorzieningen-niveau in de woonkernen. Bijkomend voordeel is ook dat vrijwilligers elkaar vinden in het beheer en gebruik van minder gebouwen.

Maatschappelijke voorzieningen zijn die voorzieningen die collectief worden georganiseerd en die geheel of gedeeltelijk met gemeentelijk of rijks geld worden betaald. Veel partijen houden zich bezig met maatschappelijke voorzieningen, zijn

eigenaar, beheerder of exploitant. Een van deze partijen is de gemeente. Om ons niet door de ontwikkelingen te laten inhalen, maar kansen te kunnen grijpen als die zich voordoen, is een goed doordacht plan voor een toekomstbestendig voorzieningenniveau

nodig. Om dit op te stellen gaan we op 19 mei en 26 mei met elkaar in gesprek.

Om een beeld te geven van de spreiding van de maatschappelijke voorzieningen over de verschillende kernen hebben we deze

kaart gemaakt. Het beeld ontstaat van veel voorzieningen verspreid over veel kernen. Onder andere ontstaan doordat de gemeente weliswaar ‘maar’ 34.000 inwoners heeft, maar wel 17 woonkernen.

VEEL VOORZIENINGEN VERSPREID OVER VEEL KERNENHoe ziet de spreiding van de voorzieningen er uit?

Deze eilandweergave geeft globaal de voorzieningen per woonkern weer. Alleen als voorzieningen substantieel voor handen zijn staat er in een vlag in de passende kleur bij.

LEGENDA SpeellocatiesIn alle kernen zijn speellocaties aanwezig.

Opvang en onderwijsIn deze kernen zijn voorzieningen voor opvang en/of onderwijs te vinden.

Dorpshuizen en jeugdHier kunt u een dorpshuis vinden en/of een jeugdhonk.

Musea en podiaWoongebieden waar een museum of een podium (anders dan in het dorpshuis) te vinden is.

SportKernen waar sportvoorzieningen zijn.

ZorgZorg is er in de dorpen met een paarse vlag. Zorg zoals bijvoorbeeld een huisarts.

Op Schouwen-Duiveland zijn veel maatschappelijke voorzieningen. Op de onderstaande kaart zijn ze beeldend weergegeven in zes categorieën:

Wat zeggen de onderzoekers hierover?Voor ontwikkelingen in de bevolking kijken we naar de periode 2002-2014. Bij de ontwikkelingen tussen 2002 en 2014 is het aantal inwoners in de gemeente met bijna 700 gedaald van 34.500 naar 33.800. In Burgh-Haamstede en Oosterland trad de meeste krimp op. In vijf kernen is het aantal inwoners in de afgelopen 12 jaar toch nog gestegen, met Zierikzee als grootste stijger. In de verhouding tussen de kernen wat betreft inwonertal is weinig veranderd. Zierikzee is met ruim 11.000 inwoners veruit de grootste kern, daarna volgen Bruinisse en Burgh- Haamstede met rond de 4.000 inwoners. Oosterland en Nieuwerkerk zijn kernen met iets meer dan 2.000 inwoners. De andere kernen zijn (beduidend) kleiner dan 2.000 inwoners.

Niet alleen de omvang van de totale bevolking verschilt per kern, maar ook de samenstelling naar levensfase en daarmee het draagvlak voor voorzieningen die zich meer richten op specifi eke levensfasen. De samenstelling van de kernen naar levensfase laat zien dat Burgh-Haamstede verreweg de meest vergrijsde kern is, terwijl in Nieuwerkerk en Oosterland relatief de meeste jonge mensen wonen.

In 12 jaar tijd is de samenstelling van de bevolking in de kernen van Schouwen-Duiveland behoorlijk veranderd. De belangrijkste verandering is de groei van het aantal 60+ers. Inmiddels is een derde

deel van alle inwoners ouder dan 60 jaar. Daarnaast heeft ook een sterke ontgroening plaatsgevonden. Het aantal kinderen onder de 15 jaar daalde van 6.100 naar 5.100. De kleine kernen hebben te maken gehad met de sterkste ontgroening.

Ellemeet is daarop een uitzondering. Samen met Nieuwerkerk vormen ze de enige twee kernen waar het aandeel kinderen is toegenomen. Ellemeet is bovendien bijzonder omdat daar als enige kern ook het aandeel oude ren is afgenomen. De sterkste vergrijzing is opgetreden in Serooskerke en Burgh-Haamstede.

EN ONDERTUSSEN VERANDERT DE SAMENSTELLING VAN DE BEVOLKING

Verloop inwoners per woongebied

Brouwershaven

Bruinisse

Burgh-Haamstede

Dreischor

Ellemeet

Kerkwerve

Nieuwerkerk

Noordgouwe

Noordwelle

Oosterland

Ouwerkerk

Renesse

Scharendijke

Serooskerke

Sirjansland

Zierikzee

Zonnemaire

0 2000 4000 6000 8000 10000 12000

2002 2014

En ondertussen verandert de samen-stelling van de bevolking. Het aantal inwoners van Schouwen-Duiveland schommelt al jaren rond de 34.000 inwoners. Soms wat meer, soms wat minder. Die 34.000 mensen moeten met elkaar het voorzieningenniveau op peil houden. Een lastige opgave in vergelijking met steden met onge-veer hetzelfde aantal inwoners. Daar kunnen de voorzieningen bij elkaar geplaatst worden en hoeven er niet – zoals op Schouwen-Duiveland – zeven-

tien woonkernen ‘bediend’ te worden. Met de discussie over maatschappe-lijke voorzieningen moet daar eens goed naar gekeken worden. De inzet is er op gericht om ook in de toekomst prettig te wonen, werken en verblij-ven. Maar minstens zo interessant als het aantal inwoners is de samenstel-ling van de bevolking. Meer ouderen, minder jongeren. Mensen geboren en getogen op Schouwen-Duiveland, nieuwkomers met andere interesses en behoeften.

Waar woonden en wonen we?

Wat zeggen de onderzoekers erover?De inventarisatie van voorzieningen in de gemeente en de ontwikkelingen tussen 2002 en 2014 leveren het beeld op van een gemeente waarin voorzieningen nog sterk zijn verspreid. Weliswaar is Zierikzee al jarenlang als centrumkern voor eilandelijke voorzieningen benoemd, de kleine kernen hebben beduidend meer voorzieningen dan voor het aantal inwoners nodig is.

En ondanks maatschappelijke trends zoals vergrote mobiliteit, opschaling van voorzieningen en bezuinigingen is het voorzieningenniveau in de loop der jaren ook in de kleine kernen niet veel veranderd. De huidige praktijk is erop gericht ook in de kleinste kernen de voorzieningen zo

lang mogelijk in stand te houden. Dit sluit niet aan op de koers van de Tij van de Toekomst. Pas als het draagvlak echt door de bodem zakt (Bijvoorbeeld 13 leerlingen in de basisschool in Noordwelle) wordt een voorziening gesloten. De voorspellingen over de bevolkingsontwikkeling in de kernen van de gemeente wijzen de komende jaren op een verdere vergrijzing en ontgroening. Dat betekent dat de verspreide kleinschalige voorzieningen voor de jonge leeftijdsfasen (nog) meer aan draagvlak verliezen en in meerdere gevallen ook door de bodem zullen zakken. In kinderopvang, basisonderwijs en sport komen de voorzieningen sterk onder druk te staan. De analyse van het gebruik van deze voorzieningen wijst er op dat veel inwoners van de kleine kernen hiervoor al gericht zijn op grotere kernen in hun omgeving. Voor de voorzieningen specifi ek gericht op oudere leeftijdsfasen ontstaat juist meer draagvlak. Belangrijk voor ouderen zijn zorg- en welzijnsvoorzieningen. Vooral ouderen hebben vaker moeite met het zelfstandig kunnen uitvoeren van het huishouden, persoonlijke verzorging, geldzaken en sociale contacten.

De zorgsector is sterk in verandering.

Gemeenten krijgen daarin een grotere taak. De bedoeling is om de zorg zo in te richten dat mensen zo lang mogelijk thuis kunnen blijven wonen. Dit sluit aan bij het beleid zoals is geformuleerd in ‘Tij van de toekomst’. De inventarisatie laat goed zien dat de gemeente voor een belangrijk deel nog een omslag moet maken van het steunen van een praktijk

die stuurt op zoveel mogelijk spreiding en behoud van voorzieningen, naar een beleid en een praktijk die stuurt op een zo goed mogelijke en duurzame spreiding, aansluitend bij (toekomstig) draagvlak, huidig gebruik en behoeften van inwoners. Daarbij zijn scherpe keuzes onvermijdelijk.

Wat zeggen de onderzoekers erover?Het dorp waarin inwoners werken, wonen én leven op een schaal van een of hooguit enkele vierkante kilometers bestaat al een tijd niet meer. Kleine dorpen veranderden van zelfstandige dorpen naar pure woondorpen. Uit de analyses van de Staat van Zeeland blijkt dat er geen directe relatie is tussen de ervaren leefbaarheid en de aanwezigheid van voorzieningen in een kern . De ervaren leefbaarheid in kernen met weinig voorzieningen is vaak zelfs hoger dan in kernen met veel voorzieningen. Steeds meer gezinnen kiezen bewust voor het wonen in rust en ruimte en realiseren zich dat dit gepaard gaat met weinig voorzieningen in de eigen kern.

Grote dorpen en stedelijke centra nemen belangrijke taken over. Voorzieningen voor hoger onderwijs, ziekenhuiszorg, grote culturele- en sportvoorzieningen zijn nu al

uitsluitend in stedelijke centra te vinden. Aan de andere kant zien we dat het platteland sterk ontgroent en vergrijst. De algemene trend is dat steeds meer mensen kiezen voor het leven in de stad. Inmiddels woont meer dan de helft van de wereldbevolking in steden en de verwachting is dat die trend sterker zal doorzetten. Bedrijven worden steeds meer ‘footloose’ en kiezen in toenemende mate voor omgevingen waar zij én veel klanten én veel personeel kunnen vinden. Vooral bedrijven die hooggeschoold personeel vragen verplaatsen meer en meer naar stedelijke gebieden. Jongeren uit plattelandsgemeenten vertrekken steeds vaker om opleidingen in grote steden te volgen en komen minder vaak terug dan in

het verleden. Als gevolg daarvan krijgt het platteland in toenemende mate met dalende aantallen inwoners te maken en daarmee ook minder vraag naar voorzieningen.

Lange tijd was de veronderstelling dat meer woningen zouden leiden tot meer inwoners. Die relatie was er zeker in de tijden van woningnood, gezinsverdunning en individualisering. De relatie tussen woningbouw en inwonersaantallen is in veel gebieden buiten de Randstad al een tijd lang niet meer aanwezig. Dit maakt het doen van voorspellingen erg complex. Uitkomsten op gemeentelijk of provinciaal niveau dienen altijd met de nodige voorzichtigheid te worden bekeken.

TRENDS EN ONTWIKKELINGENEN KIJKJE IN DE TOEKOMST

ER MOETEN STRATEGISCHE KEUZES GEMAAKT WORDEN

Voorspellen hoe mensen in de toe-komst leven is bijzonder lastig. Wie had vijftien jaar geleden bijvoorbeeld gedacht dat het gebruik van internet en smartphones zo’n enorme vlucht zou hebben genomen. Zodanig dat dorpse voorzieningen als bankfi lialen en telefooncellen inmiddels nagenoeg overbodig en zeker onrendabel zijn. Het wonen op het platteland wordt door de toenemende mobiliteit en gebruik van de digitale snelweg ook steeds minder afhankelijk van aanwe-zige voorzieningen. De groter worden

faciliteiten om thuis te werken maakt ook het wonen op het platteland en werken in de stad nog beter moge-lijk. De samenleving verandert in hoog tempo, maar wat betekent dat – of beter nog – wat moet dat betekenen voor de manier waarop we de voor-zieningen inrichten. Sluiten die nog wel aan bij de manier waarop we van-daag de dag leven? Anderzijds neemt de behoefte aan ontmoeten hand over hand toe. We willen elkaar zien en spreken.

Minder inwoners, maar vooral ook in een andere samenstelling. Het moment is aangebroken om met elkaar na te denken over de maat-schappelijke voorzieningen. Wat hebben we nodig, wat sluit aan bij de (toekomstige en soms al huidige) behoeftes?

DENKT U OP 19 OF 26 MEI MEE OVER DE MAATSCHAPPELIJKE VOORZIENINGEN OP SCHOUWEN-DUIVELAND?Wat gaan we doen?Tijdens de bijeenkomst willen we informatie verzamelen voor de nota maatschappelijke voorzieningen. Dit doen we door met elkaar in gesprek te gaan over wat we nodig hebben, hoeveel, voor wie en waar. Later willen we ook samen met u aan de slag in de uitvoering.

Tijden en locatiesWe organiseren over dit onderwerp twee avonden. Op dinsdag 19 mei bent u welkom in dorpshuis De Schutse, Julianastraat 22 in Burgh-Haamstede en op dinsdag 26 mei in Ons Dorpshuis, Poststraat 20 in Nieuwerkerk. Het programma is op beide avonden hetzelfde, we starten om 19.00 uur. Om mee te denken en te doen hoeft u zich maar voor een bijeenkomst aan te melden.

Vragen

Voor informatie en vragen kunt u terecht bij projectleider Marlys Schild, telefoonnummer (0111) 452 131.

AanmeldenKijk op www.Schouwen-Duiveland.nl > inwoners > projecten > project maatschappelijke voorzieningen > bijeenkomsten. Voor de bijeenkomst in Burgh-Haamstede kunt u zich aanmelden tot en met maandag 18 mei. Voor de bijeenkomst in Nieuwerkerk kunt u zich aanmelden tot en met maandag 25 mei.

PLANNINGPROJECT

NIET VERGETEN!

19 en 26 mei:

meepraatavonden Burgh-

Haamstede en Nieuwerkerk

7 en 9 juli:

openbare toetsavonden op

twee locaties op het eiland

september:

College van BenW

oktober:

Commissie Samenleving en

Bestuur

oktober:

Gemeenteraad