Bewonersvisie Omgeving Amstelstation

Pagina 1

BEWONERSVISIE OMGEVING AMSTELSTATION

Mei 2007 De wensen van het bewonersplatform

Toen het stadsdeel met plannen kwam voor de omgeving van het Amstelstation zagen

de omwonenden, verenigd in het Bewonersplatform Amstelstation, kansen voor verbete-

ring van de luchtkwaliteit, het voorzieningenaanbod en de veiligheid in het gebied.

Daarom werd besloten om constructief mee te denken met de ontwikkeling van de plan-

nen. Toen het ontwerp van het stadsdeel een grote teleurstelling bleek voor de bewo-

ners heeft het platform n.a.v. een inventarisatie van de wensen van de omwonenden een

eigen visie laten ontwerpen door architect en medebewoner Bas Muilwijk. Omdat de

ontwerpers van het Stadsdeel maar niet in de buurt van de bewonerswensen wilden

komen, heeft het platform zich na een lange weg vol frustraties teruggetrokken uit de

besprekingen. De verenigde bewoners hadden geen vertrouwen in de manier waarop

het ontwerpteam en de projectleiding van het Stadsdeel met het bewonersplan omgaan.

Daarom hebben zij met de verantwoordelijke wethouder A.Tanja afgesproken om zelf

deze brochure op te stellen met daarin de voor- en nadelen van het eigen ontwerp.

Bewonersvisie Omgeving Amstelstation

Pagina 2

Bewonersvisie Omgeving Amstelstation V A N W E N S E N N A A R E E N V I S I E

HET GROEIPROCES

Uitgangspunt voor de bewoners is vanzelfsprekend de leefbaarheid. Het groen en behoud van de bo-

men staan voorop. Daarnaast is er grote behoefte aan voorzieningen in de buurt en wil men een betere

aansluiting op het station. Een kruisingsvrije uitloop vanaf het station voor langzaam verkeer is een must.

Het openbaar vervoer moet overzichtelijk gerangschikt, met de bussen waar ze vandaan komen aan de

zuidzijde en de tramlus aan de noordkant van het station.

Het eerste bewonersontwerp was een piepkleine maquette,

waarin werd uitgegaan van het toenmalige voorliggende ont-

werp van Ebberink. Het voorstel van Ebberink is door de toen-

malige wethouder Prins teruggetrokken.

Hierna is het ontwerp al iets meer aangepast. De linkertoren is

vervangen door een lager gebouw. De overkapping van de

weg, die politiek moeilijk lag, is teruggebracht tot een brede

passerelle.

Het ontwerp werd beter uitgewerkt en besproken. Opmerkingen

en kritiek van bewoners werden gebruikt om het geheel aan te

passen en te verfijnen.

In een volgende fase werd een andere oplossing bedacht om het

hoogteverschil te overbruggen en het geheel beter te laten

aansluiten op de omgeving..

Als de passerelle breed genoeg is ontstaat een geluidsluwe zone

waarop zelfs gewoond kan worden. Zo werd er gespeeld met

de mogelijkheden en werden oplossingen bedacht.

Essentieel element is een toren aan de kant van de tramlus. Hier

kan een aantrekkelijke mengvorm van wonen en werken worden

gecreëerd.

Bewonersvisie Omgeving Amstelstation

Pagina 3

HET UITEINDELIJKE RESULTAAT

Een van de uitdagingen was de overbrugging van het hoogteverschil. Om op de passerelle te komen moet men geleidelijk aan zeven meter omhoog, maar de bedachte krul werd beschouwd als een onwenselijk en gekunsteld element. Gekozen is nu voor een helling-baan van 4% rond het eerste woonblok, zodat er een natuurlijke route ontstaat langs winkeltjes of voorzie-ningen richting station. De wegen zijn gebundeld en ingebed in het groen. Veel bomen kunnen gewoon blijven staan. De rij kas-tanjes boven langs de weg voor het Amstelstation krij-gen een brede groenstrook erbij, wat de vitaliteit en daarmee het toekomstperspectief van deze bomen zal vergroten.

De passerelle is royaal en vormt een centrale en verkeersvrije verbinding tussen de verschillende gebieden, waardoor alle ruimtes prettig en op-timaal te gebruiken zijn voor zowel reizigers, werknemers als omwonen-den. Door de passerelle een lichte bolling van 4% te geven en de weg 75 centimeter lager te leggen ont-staat er voldoende ruimte om, indien gewenst de tram onderlangs door te trekken via de middenberm, maar waarbij het hellingspercentage der-mate klein is dat deze moeiteloos kan worden genomen door jong en oud, zowel met rolstoel, rollator, kinderwa-gen of bagage. Natuurlijk blijft ook de onderingang van het station intact.

De opzet van de bebouwing is open van struc-tuur, zodat de zichtlijnen niet dichtgestopt wor-den. Met name t.o.v. het lager gelegen Amstel-dorp en Julianapark wordt voorkomen dat hoge bebouwing visueel bedreigend gaat overhellen of voor schaduw zorgt. Het uitzicht blijft groen en levendig zonder dat er ergens een achterkantsituatie ontstaat. Er is speelgelegenheid voor de jeugd en de vele groenzones maken aantrekkelijke wandel-routes en recreatie mogelijk. Het plein heeft allure en biedt ruimte voor horeca, cultuur en activiteiten. De bebouwing is horizontaal gerelateerd, maar heeft ook in verticale lijn een natuurlijke beweging door de diverse hoogtes op elkaar en de omgeving aan te laten sluiten.

zicht vanuit Julianapark

overzicht vanaf H. de Vrieslaan

Bewonersvisie Omgeving Amstelstation

Pagina 4

Totaal 75.000 m²

42.000 m² wonen: 385 woningen (inclusief ontsluiting)

12.000 m² werken

21.000 m² vrij programma (bij gebouwen vermelde sug-

gesties met o.a. voorzieningen)

De woningen variëren van 60 m² tot 150 m² (vrij indeel-

baar)

De gebouwen hebben een menging van functies. De maat-

voering, vormgeving (rondingen) en indeling (een mogelijk-

heid is aangegeven) is flexibel al naar gelang de wensen.

Parkeren vindt plaats onder de gebouwen en is centraal

toegankelijk.

1. Plein, wonen, winkels, horeca

2. Wonen, voorzieningen, sport,

wachtruimte bussen

3. Wonen, werken, winkels, restaurants,

wachtruimte tram

4. Hotel (met 1 woning)

5. Plein over wegen, taxistandplaats,

Kiss & ride

6. Busstation

7. Tramstation

8. Vijfbaansrotonde

9. Waterberging

10. Ontmoetingspleintje

11. Speelveld

12. Centraal wegenstelsel

13. Openbare fietsenstalling

14. School

Rembrandttoren

SITUATIE MAAIVELDNIVEAU

Bewonersvisie Omgeving Amstelstation

Pagina 5

SITUATIE BOVENAANZICHT

Totaal: 13.000 m²

10.000 m² wonen: 100Woningen Verdieping 0(oost),

V2-4 en V5-7 (met mogelijkheid voor daktuinen)

3.000 m² voorzieningen:

supermarkt V0 (onder plein) en horeca V1

Totaal: 24.000 m²

14.000 m² wonen: 150W V6-20

10.000 m² vrij programma:

mogelijke invulling 1000 m² busvoorziening V0,

3.000 m² sport en voorzieningen V 1-5

6.000 m² school V3-5 met schoolplein

gemeenschappelijk dakterras V6

Totaal: 33.000 m²

18.000 m² wonen: 134 W V6-31

12.000 m² werken: V6-25 (noord), met mogelijkheid

voor werken aan huis, tevens geluidsbuffer

3.000 m² winkel/restaurant V 0-5 (in voeten met interne

wachtruimte voor tram)

gemeenschappelijk dakterras V31

Totaal: 5.000 m²

5.000 m² hotel V0-14, incl. 1 woning met dakterras V15

1

2

Bewonersvisie Omgeving Amstelstation

Pagina 6

G E W I K T E N G E W O G E N

DE VERSCHILLEN T.O.V. HET SPVE

Huidige situatie Bewonersalternatief

SPvE november 2003 Planconcept Stadsdeel mei 2007

Na een interactief proces met bewoners is het SPvE opgesteld en met drie amendementen aangenomen

door de raad. Veel discussie betrof het groentje, waarop een gebouw is ingetekend, dat een “buurt-

voorziening” zou moeten worden.

Ingediend door de fractie AA/DeGroenen en aangenomen werden amendement 87 en 88 met daarin

de eis dat bij de verdere planontwikkeling aan het „Julianaplein‟ en directe omgeving, explicieter en

ambitieuzer dan in het SPvE aandacht te geven en daarbij door belanghebbenden gemaakte opmerkin-

gen en bovenstaande overwegingen te betrekken en (88) bij de verdere planontwikkeling nadrukkelijk

de mogelijkheid open te houden voor een middelbare school en wat betreft onderwijshuisvesting van

middelbare scholen in contact te treden met de Centrale Stad en andere schoolbesturen.

Ingediend door de PvdA-fractie en met algemene stemmen aangenomen werd ook amendement 89 met

als tekst:

1 het geplande bouwvolume op het groentje te integreren met (of „te plakken aan‟) de omliggende

bebouwing

2 het groentje indien mogelijk dubbel te gebruiken: als recreatieve (speel)voorziening voor de buurt en

als (speel)voorziening voor een omliggende (maatschappelijke) voorziening.

Bewonersvisie Omgeving Amstelstation

Pagina 7

Dhr Steur van de PvdA licht nog toe dat hij wil dat deze plek ook in de toekomst groen blijft en komt

daarom met dit amendement. Het ontwerpteam van het stadsdeel vindt serieus dat dit amendement

ruimte laat voor een groot bouwvolume met woningen en parkeergarage.

Zoals bekend waren de bewoners niet zo gelukkig met het SPvE, maar men hoopte, evenals de raadsle-

den dat de diverse pijnpunten bij de verdere uitwerking in orde zouden komen.

Men kan er veel mooie woorden aan vuil maken, maar de verschillen van de ontwerpen met het SPvE zijn

duidelijk te zien op de plattegronden. Blijkbaar zijn raadsbesluiten niet van belang en kan zo´n SPvE

nog volledig op zijn kop worden gezet, dus dat geeft de bewoners ook ruimte om van alles te willen

veranderen.

Het grootste verschil van het ontwerp van het platform met het SPvE is het

gebouw boven de tramhalte. I.p.v. een paviljoentje zetten wij daar een

toren op voeten neer van ong. 90 meter hoog, beduidend hoger dan de

maximale vastgestelde hoogte van 45 meter in het SPvE. Ook zag

niemand iets in de geldverslindende tunnelbak, die in het bewonersplan

overbodig is, evenals het lelijk gepositioneerde bouwblok pal voor het

Fortisgebouw. Verder zagen de bewoners geen heil in het grote middengebouw tussen het busstation en

de Julianalaan. Dat is in de bewonersvisie achter het busstation geplaatst, zodat het busstation overzich-

telijk en sociaal veilig blijft. Het is zodanig ontworpen dat er onder de woningbouw plaats is voor een

middelbare school (conform amendement 88). De kruisingsvrije oversteek voor langzaam verkeer (“pas-

serelle” ) is van een royale maat en sluit aan op een plein met winkels en terrassen, waar ook ruimte is

voor een klein evenement als een openlucht optreden of bijvoorbeeld een wekelijkse (hobby)markt (con-

form am. 87). Het groentje is groen met voorzieningen voor de jeugd (conform am. 89) Het hoogtever-

schil is maximaal benut (eisen Centrale Stad).

VOORDELEN BEWONERSVISIE

Het plan is uitermate flexibel. Er is volop ruimte om eventuele knelpunten op te lossen. Het vrij

programma maakt uitwisseling van functies mogelijk.

De verwachting is dat de luchtkwaliteit zal verbeteren.

Veel van de bestaande bomen kunnen gewoon blijven staan. Daarnaast wordt er nog veel extra

groene ruimte toegevoegd.

De zichtlijnen naar alle kanten maken het gebied overzichtelijk en sociaal veilig.

De menging van wonen, werken en voorzieningen voorkomt enge en lege ruimtes in de avond-

uren en springt in op de ontwikkelingen in de vastgoedmarkt.

Waterberging kan in de bewonersvisie wel binnen het gebied worden opgelost.

Het woon/winkelgebied aan de Julianalaan kan ontspannen worden uitgevoerd, waardoor er

ruimte is om er een aantrekkelijk kwaliteitsplein te creëren waar ondernemers zich graag zullen

vestigen.

Het karakter van de bebouwing is open en naar buiten gericht, wat de betrokkenheid en sociale

veiligheid ten goede komt.

De bebouwing sluit logisch aan op de omringende gebieden zonder een barrière te vormen en

zonder schaduw- en windoverlast te veroorzaken.

Er is geen toename van verkeer in de Bertrand Russellstraat, daar de nieuwe gebouwen allemaal

ontsloten worden via de centraal gelegen Julianalaan.

Het groentje biedt een rustige en veilige plaats voor de jeugd om te sporten en te verblijven

De hoge toren bij het spoor voegt een element toe aan de skyline, die mooi aansluit op de ont-

wikkelingslijn die beoogd wordt van Wibautas tot Overamstelgebied.

Bewonersvisie Omgeving Amstelstation

Pagina 8

Door de situering en het silhouet van de gebouwen ontstaan er overdekte wachtruimtes bij de

haltes voor passagiers van tram, bus en taxi, aansluitend aan de ruimtes voor bus- en tramperso-

neel in de voeten van de gebouwen.

Het openbaar vervoer is overzichtelijk en voor iedereen makkelijk bereikbaar.

De routes voor verkeer en bussen zijn kort, zodat er geen overbodige rijbewegingen nodig zijn.

Geen achterkantsituaties en garagewanden.

Er is ruimte voor Eurolines met een halte voor het hotel en een ondergrondse buffer voor bussen

met een aparte toegang langs het spoor.

De uitvoer van het ontwerp kan gefaseerd en per deelgebied gebeuren, zodat de leefbaarheid,

toegankelijkheid, veiligheid, uitvoerbaarheid en doorstroom tijdens de bouw gecontroleerd en

gewaarborgd kunnen worden.

Het plan voldoet aan de Nota van Uitgangspunten, de aanvullende eisen van de Centrale Stad,

de algemene voorwaarden en de tien punten per deelgebied uit het interactief proces, alsmede

aan de amendementen van de stadsdeelraad.

Er is draagvlak voor.

NADELEN BEWONERSVISIE

Hoewel het bouwvolume van 75.000 m² met de daarbij behorende parkeerplaatsen past in het

ontwerp, is het de vraag of het wel gewenst is op deze plek een dergelijk volume te bouwen. De

toename van nog meer verkeersbewegingen in het al zo zwaar belaste gebied zou wel eens te

veel kunnen zijn. Met name de hoeveel ondergrondse parkeerplaatsen, die ook nog bedoeld

zijn voor dubbel gebruik, zou ter discussie moeten staan. Het beleid van de overheid zou er ei-

genlijk op gericht moeten zijn om autogebruik te ontmoedigen. Bebouwing pal naast een station

zou uitsluitend bedoeld moeten zijn voor mensen die bereid zijn om zich daar zonder auto te ves-

tigen of te werken.

De bewoners stellen als harde eis dat de luchtkwaliteit bewaakt en verbeterd moet worden. Dit

houdt in dat er veel aandacht moet worden besteed aan groen en dat de parkeergarages (en

bij voorkeur ook de ruimte onder de overkappingen) voorzien dienen de worden van een lucht-

zuiveringssysteem. Dit kost extra geld.

Deze visie is nog nooit serieus genomen.

Ontsluiting geschiedt via de

nieuwe Julianalaan, waar-

onder de verschillende on-

dergrondse parkeergarages

met elkaar zijn verbonden.

Laden en lossen gaat via de

ingang achter het hotel.

Liefst zouden de bewoners

zien dat de garage van

Fortis hier ook op wordt

aangesloten. Werknemers

van Fortis krijgen dan een

kortere route naar de par-

keergarage en de B. Rus-

sellstraat wordt ontlast van

het vele werkverkeer.

Bewonersvisie Omgeving Amstelstation

Pagina 9

Onderzoek toont aan dat landschapselementen zoals windsingels en hagen de luchtkwaliteit rond wegen aantoonbaar kunnen verbeteren. Dit geldt zowel voor NO² als voor fijn stof. Zware metalen zitten meestal aan het oppervlak van fijn stofdeeltjes en worden dus in meer of mindere mate op het bladop-pervlak van planten vastgelegd. Ook slijtage van banden en remschijven leidt tot het vrijkomen van zware metalen uit het verkeer. Deze zware metalen komen minder hoog in de atmosfeer en worden minder ver verspreid dan de zware metalen uit uitlaatgassen. Dicht langs drukke wegen is het opportuun om ook laagblijvende vegetaties aan te planten.

Groen kan, naast een positieve bijdrage aan de luchtkwaliteit, op diverse andere terreinen een positieve bijdrage leveren, waaronder: gezondheid, lucht-kwaliteit, werken, wonen, energiebesparing, geluid, veiligheid en recreatie.

Groen en gezondheid Wetenschappelijk onderzoek toont aan dat groen in de woonwijk, in verpleeg- en verzorgingshuizen en op en rond de werkvloer een betere gezondheid kan bewerkstelligen. „Werknemers in een groene werkomgeving zijn gezonder, voelen zich prettiger en presteren beter‟. Een groene werkomgeving zorgt voor een lagere bloeddruk en snellere reactietijd‟. „ „Mensen die in of nabij een gewaardeerde groene omgeving wonen zijn bereid hogere woonlasten te betalen ‟.

Energiebesparing door bomen Beplanting houdt wind tegen: een goed uitgevoerde groenstructuur kan een gebouw uit de wind houden en dat bespaart energie. Onderzoek heeft aange-toond dat dit bij betrekkelijk lage windsnelheden al besparingen oplevert van 10% op jaarbasis, ongeacht de mate van isolatie van het gebouw. Dit komt doordat gebouwen in windluwe omstandigheden minder warmte verliezen dan gebouwen die aan de wind blootgesteld worden. Bij lagere temperaturen en hoge(re) windsnelheden zijn met groen besparingen tot 40% mogelijk.

Verstrooiing van geluid door groen 's Zomers kan die wel 2,5 tot 3 dB(A) zijn, oftewel een halvering van het geluidsniveau. Groen doet echter meer.

Groen en veiligheid Verschillende onderzoeken brengen aan het licht dat het ontbreken van recreatieve voorzieningen kleine criminaliteit in de hand werkt. Het maakt dat groepen, met name jongeren, gaan rondhangen en uit verveling vervallen in vandalisme en kleine criminaliteit. Beplanting kan ook een grote rol spelen bij het werken aan de verkeersveiligheid. Laanbomen accentueren het verloop van de weg en het tunneleffect, dit zorgt ervoor dat weggebruikers snelheid minderen. Een groep bomen aan het eind van een kale, rechte weg maakt dat de weggebruiker eerder afremt en de kruising of bocht met een lagere snelheid nadert. Verkeersrotondes hebben dezelfde verkeersremmende functie. Hoe aardiger de rotonde is beplant hoe hoger de attentiewaarde ervan is. (Bron: Het Innovatieprogramma Luchtkwaliteit van het Ministerie van Verkeer en Waterstaat)

DE LUCHTKWALITEIT

De omwonenden maken zicht terecht zorgen om de luchtkwaliteit. Het stationsgebied is een knooppunt

van verkeer en openbaar vervoer. Het Bernhardplein fungeert als stadspoort waar drukke verkeers-

aders bijeenkomen. Het is dan ook niet verwonderlijk dat de normen voor de luchtkwaliteit hier ruim-

schoots overschreden worden. Grootscheepse bomenkap, zoals in het plan van het stadsdeel noodzake-

lijk is, zal dramatische gevolgen hebben voor de luchtkwaliteit in het gebied.

In het stadsdeelontwerp zal de herplant van bomen voor-

namelijk plaatsvinden langs de nieuwe Julianalaan. Dit

wordt een drukke laaggelegen stadslaan met hoge be-

bouwing aan weerszijden. Bomen zullen in een dergelijke

straat een soort dak vormen waaronder de uitstoot van het

verkeer zich zal ophopen en daardoor een averechts ef-

fect hebben op de luchtkwaliteit in de directe omgeving.

In het bewonersplan bevinden zich langs de weg zeer bre-

de parkachtige groenstroken die samen met het bomenbe-

stand de lucht filteren en fijn stof afvangen, waardoor de

luchtkwaliteit zal verbeteren. De bomen op het Bernhard-

plein moeten blijven, want zij zijn niet alleen een mooie

entree voor de stad, maar vormen een fantastische buffer

voor de opslag van fijn stof.

Obstakels, al of niet gedeeltelijk doordringbaar, beïnvloeden luchtstromingspatronen. Een volledig ondoordringbaar obstakel (muur, gebouw) leidt tot een geforceerde opstuwing en vervol-gens een versnelde terugbuiging naar de grond onder invloed van onderdruk en turbulentie direct achter het obstakel.

Bewonersvisie Omgeving Amstelstation

Pagina 10

In opdracht van het bewonersplatform Amstelstation

Ontwerp: B. Muilwijk

Tekst/foto’s: K.C. Meijer

© 2007