1

1 Inleiding en samenvatting Het nieuwe studiejaar bij Fontys opende op 29 augustus traditiegetrouw met de uitreiking van de Denk Groter Prijs aan een medewerker of student die een bijzondere en impactvolle prestatie levert op gebied van onderwijs en daarmee bijdraagt aan de profilering van Fontys als kennisinstelling. Dit keer ging de Denk Groter Prijs naar een groep internationale studenten van Fontys Hogeschool Engineering. Zij voerden een project uit dat er voor zorgt dat bijen met tags op afstand in de gaten kunnen worden gehouden. De jury stelt onder meer dat de studenten een bijdrage leveren aan een global challenge. Zoals Einstein al stelde: ‘Als bijen uitsterven volgt de mens binnen vier jaar’. In de categorie medewerkers ging de eerste prijs naar docente Nicole Ebben. Zij heeft een Coaching bureau voor Mentale Gezondheid opgezet in samenwerking met de Radboud Universiteit, dat zich richt op sporters en coaches/trainers die door middel van mentale vaardigheden hun prestaties willen verbeteren. Nicole Ebben heeft daarmee het ondernemerschap in een onderwijsomgeving extra betekenis gegeven. De opening van het nieuwe studiejaar werd mede opgeluisterd door Arjen van der Wals (hoogleraar Transformatief Leren voor Sociaal-ecologische Duurzaamheid aan Wageningen Universiteit en aan de Universiteit van Götenburg) over de betekenis van toekomstbestendig onderwijs voor een duurzamere wereld. ‘In tijden van hardnekkige ‘onduurzaamheid’ waarin we tegen ecologische, sociale en economische grenzen aanlopen moet juist het hoger onderwijs voorop lopen bij het vinden van nieuwe vormen van leren en onderzoeken die studenten en uiteindelijk de samenleving als geheel, in staat stellen het tij te keren’. De evaluatie van de prestatieafspraken is nog in volle gang. In september heeft het gesprek met de Reviewcommissie plaatsgevonden over ‘het verhaal achter de cijfers’, waarna de Reviewcommissie eind oktober advies uitbrengt aan de minister over de resultaten en eventuele financiële consequenties vanaf 2017. Definitieve besluitvorming door de minister wordt eind 2016 verwacht. Afgelopen zomer is hard gewerkt aan het kwalitatief upgraden van bestaande huisvestingsfaciliteiten op vier verschillende locaties, verdeeld over negen projecten. De investeringen in gebouwen TF en S3 waren noodzakelijk om de leer- en werkomgeving tot het einde van de levensduur (2023) kwalitatief op orde te houden. Het Mollergebouw in Tilburg is omgevormd naar een moderne fysieke en virtuele werk- en leerwerkomgeving. In geval van gebouw R4 betekent de upgrade het realiseren van meer functionele meters voor onderwijs, ondersteuning en concernstaf in een hal die sinds de oplevering van gebouw R3 in 2014 geen functie meer had. Tijdens de MARAP gesprekken die het College van Bestuur in de periode september – oktober met het management van alle instituten en diensten heeft gevoerd ging de aandacht vooral uit naar: de successen, prioriteiten en zorgpunten op basis van de rapportage over de periode van MARAP II; de vertaling van het Instellingsplan FontysFocus2020 naar een eigen strategische agenda en operationalisering in MACON 2017. De resultaten van actuele evaluaties worden in deze bestuursrapportage toegelicht en kunnen als volgt worden samengevat:

Aan Raad van Toezicht, directeuren, medewerkers, Centrale Medezeggenschapsraad Van College van Bestuur

Datum 20 oktober 2016 Kenmerk Betreft Bestuursrapportage Marap II 2016

2

Het totaal aantal ingeschreven studenten bij Fontys ligt bij aanvang van het studiejaar 2016-2017 met 44.379 nagenoeg in lijn met vorig jaar (44.416).

Het aantal nieuwe studenten dat bij Fontys start ligt met 12.307 eveneens op een vergelijkbaar niveau als in het vorige studiejaar. De instroom van internationale studenten is gestegen ten opzichte van vorig jaar (+12%). De instroom van deeltijdstudenten is gedaald (- 3%).

In het studiejaar 2015-2016 bedraagt het aantal afgestudeerden 7.266 (in 2014-2015: 6.727). De uitval is in het studiejaar 2015-2016 afgenomen tot een aantal van 6.878 (in 2014-2015: 7.556).

Het marktaandeel van Fontys in de bekostiging van het totale hbo is opnieuw toegenomen tot 10,02% (1 oktober 2014: 9,95%). De groei van het marktaandeel bij de bachelor inschrijvingen en graden zette op peilmoment 1 oktober 2015 door en compenseert de krimp bij de (deeltijd) masters ruimschoots.

Het diplomarendement in vijf jaar van voltijd bachelor studenten daalt tot en met cohort 2010, zowel landelijk als bij Fontys. Vanaf cohort 2011 is op basis van de interne metingen sprake van een voorzichtige verbetering (+0,5 tot +1,0%) van het diploma- en hoofdfaserendement bij Fontys (respectievelijk 41,4% en 68,2%).

In zowel de Keuzegids HBO 2017 als de jaarlijkse uitgave ‘De beste hogescholen’ van Elsevier staat Fontys op de vijfde plek van de elf grote hogescholen (meer dan 20.000 studenten) die circa 80% van de studenten in de sector vertegenwoordigen. Fontys daalt in de ranking ten opzichte van 2015.

Eind augustus 2016 bedraagt het percentage master-opgeleide docenten 78,1 % (eind april 78,4%, eind 2015 78,6%). De daling (en trendbreuk) wordt veroorzaakt door instroom van docenten in loondienst zonder master/PhD.

Fontys blijft investeren in kwantitatieve en kwalitatieve uitbreiding van de personeelsformatie. De gemiddelde formatie neemt naar verwachting toe met 130 fte ten opzichte van 2015, bij een licht dalend studentenaantal. Dit resulteert in een verbetering van de student/OP ratio van 19,1 in 2015 naar 18,4 in 2016.

Het financiële resultaat bedraagt volgens de actuele jaarverwachtingen -m€ 0,8. Dat is m€ 0,4 lager dan het begrote exploitatiesaldo. De resultaatontwikkeling wordt met name beïnvloed door een korting op de Rijksbijdrage (m€ 4,5) vanwege de bijstelling van de referentieraming door het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap door de verwachte daling van het studentenaantal in het hbo. Daarnaast ontstaat een budgetoverschrijding (m€ 2,6) door de projecten die in de zomer van 2016 uitgevoerd zijn om de bestaande huisvestingsfaciliteiten kwalitatief te optimaliseren. Deze negatieve afwijkingen worden gedeeltelijk gecompenseerd door incidentele meevallers (samen m€ 4) en positieve afwijkingen in de reguliere exploitatiesaldi van instituten en diensten. Een eventueel tekort in 2016 kan worden opgevangen via de opgebouwde financiële reserves.

Een totaalbeeld van de actuele kengetallen is weergegeven op de volgende pagina. Inhoudsopgave

1 Inleiding 2 Studenten 3 Werkveld 4 Organisatie en medewerkers 5 Kwaliteitszorg 6 Bedrijfsvoering 7 Financiën

Bijlagen

I. Financiële resultaten MARAP II per organisatieonderdeel II. Kengetallen MARAP II per organisatieonderdeel III. Fontys Project- en Programma Portfolio

3

2 Studenten

2.1 Ambitie FontysFocus2020

Fontys biedt studenten goed, uitdagend en inspirerend onderwijs met persoonlijke aandacht. Het onderwijs raakt de talenten en passie van elke student. Wij leiden studenten op tot kritische professionals die in staat zijn te reflecteren op eigen handelen (en op dat van anderen). Met het eigen intern kompas dragen studenten bij aan ontwikkelingen in de maatschappij.

De ambities ten aanzien van studenten in het Instellingsplan FontysFocus2020 worden vertaald naar handvatten en bouwstenen voor instituten en diensten. Daartoe wordt in het najaar – in samenspraak met studenten, docenten, studieloopbaanbegeleiders en professionals uit het werkveld – de ‘beleidsagenda Studenten 2016-2020’ afgerond. In de volgende paragrafen wordt ingegaan op de ontwikkeling van de (her)inschrijvingen, de samenstelling van de studentpopulatie en studenttevredenheid.

Financiën en indicatoren meerjarig financieel kader

Baten (€ x 1.000) 380.806 385.222 379.651 371.773

Resultaat (€ x 1.000) -/- 445 -/- 795 1.632 13.594

Student/fte ratio, gecorrigeerd voor subsidieprojecten en contractactiviteiten (meerjarig kader: ≤ 13,7)

13,0 12,9 13,3 13,9

Student/OP ratio, (meerjarig kader: ≤ 19,7) 18,7 18,4 19,1 19,7

Afschrijvings- en huisvestingslasten als percentage van totale baten, (meerjarig binnen bandbreedte 10%-12%)

10% 11% 10% 10%

Samenvatting kengetallen MACON

2016

MARAP II

2016

2015

2014

Studenten

Gemiddelde studenttevredenheid NSE voorjaar ↑ 3,86 3,83 3,74

Gemiddelde studenttevredenheid STO december ≥ 7 n.n.b. 6,92 6,82

Aantal studenten (bij aanvang studiejaar, jaar t) 45.386 44.379. 44.416 44.486

Diplomarendement in 5 jaar (cohort t-5) van bachelor voltijd, met als subdoelstellingen:

↑ cohort 2011

41% cohort 2011

41% cohort 2010

43% cohort 2009

• Propedeuserendement in 1 jaar (cohort t-1) bij opleiding van 1e keuze o.b.v. totale instroom

↑ cohort 2015

41% cohort 2015

39% cohort 2014

37% cohort 2013

• Hoofdfaserendement in 5 jaar (cohort t-5) op basis van populatie hoofdfase

↑ cohort 2011

68%. cohort 2011

67% cohort 2010

68% cohort 2009

Medewerkers

Medewerkerstevredenheid mei > 7 7,3 7,2 7,3

Medewerkerstevredenheid december > 7 n.n.b. 7,2 7,2

Fte’s 31 dec: 3.573 30 aug: 3.667 31 dec: 3.615 31 dec: 3.429

Aantal medewerkers geen target 30 aug: 4.648 31 dec: 4.563 31 dec: 4.343

OP:OOP ratio (gebaseerd op fte’s) ≥ 64%:36% 67%:33% 66%:34% 66%:34%

Ziekteverzuim ≤ 3,2% 3,5% 3,2% 3,2%

% OP master en/ of gepromoveerd ≥ 80% 78% 79% 74%

Aantal lectoraten Geen target 40 40 38

4

2.2 Ontwikkeling (her)inschrijvingen en graden Het totaal aantal ingeschreven studenten bij Fontys is bij aanvang van het studiejaar 2016-2017 met 44.379 licht gedaald ten opzichte van vorig jaar (44.416). In de opbouw van de studentpopulatie is het beeld stabiel: zowel het aantal studenten dat zich opnieuw inschrijft (31.189), als de nieuwe instroom van studenten (12.307) ligt op een vergelijkbaar niveau met studiejaar 2015-2016. Beginstand studiejaar

(peildatum 5-10-2016)

Ingeschreven studenten 1 oktober

Studiejaar 2016-2017*

Studiejaar 2015-2016

Verschil

+ Herinschrijvingen 31.189 31.320 -131 0%

+ Herinschrijvingen: switch tussen opleidingen 1.125 1.084 41 4%

+ Nieuwe inschrijvingen (nieuw bij Fontys) 12.307 12.251 56 0%

- Afgestudeerd september -90 -110 20 -18%

- Uitval Fontys september -152 -129 -23 18%

Beginstand 1 oktober studiejaar 44.379 44.416 -37 -0,1%

Bron: FBI BIS01 Verloopoverzicht 2016-2017 en 2015-2016 * Aantallen kunnen nog (beperkt) wijzigen onder invloed van de verwerking van afstuderen in september, en studenten die ultimo september wel een betaalbewijs hebben aangeleverd, maar nog niet aan alle overige formaliteiten voldoen. Ontwikkeling nieuwe instroom De instroom van internationale studenten is gestegen ten opzichte van vorig jaar (150, +12%). De instroom van deeltijdstudenten is gedaald (-63, -3%). De instituten met de grootste groei of krimp in nieuwe inschrijvingen per 1 oktober 2016 ten opzichte van 1 oktober 2015 (status 5 oktober 2016) zijn onderstaand vermeld:

Grootste groei instroom

Fontys Hogeschool Communicatie (27%)

Fontys Hogeschool HRM & Psychologie (17%)

Fontys Hogeschool Bedrijfsmanagement Educatie en Techniek (14%)

Fontys Hogeschool voor de Kunsten (14%)

Grootste krimp instroom (%)

Mutatie 1-10-2016 t.o.v. 1-10-2015

Oorzaak

De Nieuwste Pabo (>30% negatief)

-/- 40 inschrijvingen (Fontys en Zuyd)

Krimp houdt verband met onzekerheden over het arbeidsperspectief in het primair onderwijs op middellange termijn en strengere toelatingseisen voor de pabo-opleiding. De demografische ontwikkeling1 versterkt de krimp bij de Nieuwste Pabo, maar dit is geen sluitende verklaring voor de daling van instroom met meer dan 30%.

FH Journalistiek (> 20% negatief)

-/- 50 inschrijvingen

Daling van de nieuwe instroom is sterker dan verwacht, en tegengesteld aan de landelijke ontwikkelingen. Onderzocht wordt of de nieuwe voorlichtingsaanpak van invloed is geweest op deze ontwikkeling.

FH Pedagogiek (10-15% negatief)

-/- 60 inschrijvingen

De lagere instroom manifesteert zich bij alle opleidingen en op alle locaties. Hierop werd in het voorjaar geanticipeerd en deze trend wordt ook bij andere instellingen waargenomen. Onderzocht wordt of ontwikkelingen in het werkveld (decentralisatie van de jeugdzorg naar gemeenten) de verwachtingen over werkgelegenheid negatief beïnvloeden en daarmee ook de studiekeuze voor pedagogische opleidingen.

FH Financieel Management (10-15% negatief)

-/- 40 inschrijvingen

De nieuwe instroom krimpt – in lijn met de verwachting in het voorjaar - opnieuw. Met name de accountancy opleiding realiseert lagere instroomaantallen dan vorig jaar. De toegenomen werkgelegenheid in de regio voor MKB accountants- en administratiekantoren maakt het dat mbo-ers op dit moment aan concrete banen kunnen komen. Onderzocht wordt of dit de keuze voor het starten van een hbo-opleiding negatief beïnvloed.

1 Het CBS/PLB heeft in 2011 geraamd dat de populatie van 17 tot 25 jarigen in de directe omgeving van Sittard tussen 2010 en 2025 met meer dan 10% krimpt.

5

Herinschrijvingen en mutaties gedurende studiejaar Het totaal aantal herinschrijvingen (exclusief switchers) is voor studiejaar 2016-2017 gedaald met 131 studenten ten opzichte van het vorige studiejaar. De mutaties door uitstroom (uitval en afgestudeerden) en tussentijdse instroom hebben zich de afgelopen studiejaren als volgt ontwikkeld: Uitstroom en tussentijdse instroom studenten in studiejaar (peildatum 5-10-2016)

Studiejaar 2015-2016

Studiejaar 2014-2015

Studiejaar 2013-2014

Aantal studenten bij aanvang studiejaar 44.416 100% 44.486 100% 42.705 100%

+ Tussentijdse instroom t.o.v. aanvang studiejaar 964 +2% 1.103 +2% 1.113 +3% - Uitval (netto, dus exclusief switchers binnen Fontys) 6.878 -15% 7.556 -17% 7.380 -17% - Afgestudeerd 7.266 -16% 6.727 -15% 6.184 -14%

Bron: FBI BIS01 Verloopoverzicht Na een tijdelijke dip in het aantal afgestudeerden in studiejaar 2013-2014 (zoals blijkt uit de rechter grafiek in paragraaf 2.2) vanwege het na-ijleffect van het afstoten van lesplaatsen bij Fontys Opleidingscentrum Speciale Onderwijszorg (OSO), neemt het aantal diploma’s de laatste studiejaren weer toe. Deze stijging is te verklaren door hogere instroomcijfers in de jaren voor 2013 in combinatie met een toename in de studieduur van de gemiddelde bachelor student in de afgelopen jaren. Ontwikkeling marktaandeel Het marktaandeel van gewogen2 bekostigde inschrijvingen en graden van Fontys in het landelijk hbo op 1 oktober 2015 is in de verslagperiode vastgesteld en neemt toe tot 10,02%. Onderstaande (linker) grafiek schetst de positieve ontwikkeling van het marktaandeel in de periode 2009 – 2015 tezamen met de ontwikkeling van het aantal ongewogen3 bekostigde inschrijvingen en graden binnen Fontys. De groei in het marktaandeel is hoofdzakelijk toe te schrijven aan de bachelor opleidingen en meer specifiek door de groei van de technische opleidingen (met hoog bekostigingsprofiel). De ontwikkeling van het marktaandeel van Fontys is (beperkt) negatief beïnvloed door de krimp bij de professionele hbo-masters, met name in het educatieve domein. In 2012 had Fontys nog een marktaandeel in dit segment van meer dan 33% terwijl dit inmiddels is teruggelopen tot 25%. 2.3 Samenstelling studentenpopulatie en ontwikkeling studiesucces Uit onderstaand overzicht blijkt dat het percentage onbekostigde inschrijvingen licht toeneemt ten opzichte van het percentage bekostigde inschrijvingen. Dit wordt met name veroorzaakt door een stijging van het aandeel langstudeerders (van 19,8% naar 20,3%).

2Iedere bekostigde inschrijving en iedere bekostigde graad wordt gewogen naar het bekostigingsprofiel van de opleiding. Techniekopleidingen hebben een hoog bekostigingsprofiel, wat betekent dat deze opleidingen door OCW hoger worden bekostigd (factor 1,28), dan bijvoorbeeld economische opleidingen met een laag bekostigingsprofiel (factor 1). 3 Iedere bekostigde inschrijving en iedere bekostigde graad telt even zwaar mee (ongewogen), ongeacht de opleiding (factor 1).

6

Studentpopulatie 1-10-2016 1-10-2015 1-10-2014 1-10-2013 Bekostigde inschrijvingen 76,3% 76,8% 79% 80%

Onbekostigde inschrijvingen 23,7% 23,2% 21% 20%

Langstudeerders 20,3% 19,8% 18% 16%

Studiestapelaars, niet EER studenten en overige 3,4% 3,4% 3% 4%

Studentpopulatie naar studievorm en -loopbaan Verreweg de meeste studenten van Fontys volgen een voltijd bachelor opleiding (ruim 80%). Het aantal studenten dat in deeltijd studeert loopt bij Fontys al jaren terug, met name bij masteropleidingen. Deze trend is het sterkst in het educatieve domein (waar Fontys van oudsher marktleider is).

De samenstelling van de instroom bij voltijd bacheloropleidingen is de afgelopen jaren gewijzigd: De overige instroom betreft studenten die met een 21+ toelatingstoets of met andere toelatingsvrijstellingen binnenkomen. Uit de tabellen blijkt dat het aandeel havisten bij Fontys is toegenomen en hoger is dan het landelijke gemiddelde. Het aandeel mbo-ers stabiliseert zich op 24%. Het aandeel van vwo-ers in de instroom van Fontys is structureel lager dan landelijk en begeeft zich rond de 7%. Uit “feiten en cijfers” (bron: Vereniging Hogescholen) blijkt dat landelijk het rendement van mbo-ers en havisten het afgelopen decennium fors is gedaald.

Cohort havo mbo vwo Gemeten vanaf

1995 55% 61% 69% 2000 1999 53% 60% 70% 2004 2003 55% 59% 73% 2008 2009 45% 45% 69% 2014 2010 45% 45% 69% 2015

Onderstaande grafiek laat de ontwikkeling van het diplomarendement zien gedurende vijf jaar van acht cohorten van de Fontys voltijd bacheloropleidingen, en in vergelijking met de landelijke ontwikkeling:

Studentpopulatie 1-10-2016 1-10-2015 1-10-2014 ∆ 2016-2014 Deeltijd studenten (in totale inschrijvingen) 6.971 7.236 7.578 -607

Masterstudenten (in totale inschrijvingen) 2.423 2.533 2.624 -201

7

De verschillen tussen enerzijds de vwo’ers en anderzijds de havisten en mbo-ers zijn groot, waarbij de heterogeniteit van de verschillende doelgroepen (en instroomniveaus) een niet te onderschatten factor van invloed is. Dit vergroot de behoefte aan data-analyse door inzet van Business Intelligence, om het inzicht te vergroten in de bepalende factoren voor studiesucces per doelgroep en, voor zover de hogeschool deze kan beïnvloeden, binnen de opleidingen. Naast de reeds lopende initiatieven om het studiesucces te vergroten is in de verslagperiode het project ‘Kansrijk!’ (Fontys Lerarenopleiding Tilburg) van start gegaan. Dit project beoogt nieuwe instrumenten en kennis te ontwikkelen die Fontysbreed ingezet kunnen worden. De werking en impact daarvan worden binnen de instituten Fontys Lerarenopleiding Tilburg en Fontys Lerarenopleiding Sittard. De meest recente gegevens op basis van interne metingen vertonen een voorzichtige verbetering van het gemiddelde diploma- en hoofdfaserendement van voltijd bachelor opleidingen. Hoewel deze cijfers niet op exact dezelfde definities zijn gebaseerd als de externe vergelijkingscijfers, is de ontwikkelrichting van de interne meting een goede voorspeller gebleken voor de trend van de Fontys cijfers in de landelijke rapporten.

Bachelor VT (in 5 jaar) Cohort 2011 Cohort 2010 Ontwikkeling rendement

Diplomarendement 41,4% 40,8% +0,6%

Hoofdfaserendement 68,2% 67,4% +0,8%

Het propedeuserendement vertoont eveneens een verbetering. De causaliteit met maatregelen zoals de Studiekeuzecheck wordt onderzocht.

Bachelor VT (in 1 jaar) Cohort 2015 Cohort 2014 Ontwikkeling rendement

Propedeuserendement 41,7% 38,9% +2,8%

2.4 Studenttevredenheid

Elsevier In september heeft Elsevier de jaarlijkse uitgave ‘De beste hogescholen’ gepubliceerd. Dit onderzoek is gebaseerd op de Nationale Studenten Enquête (NSE). In de totale ranglijst van Elsevier zakt Fontys van plek zeven naar plek negen. Hoewel de algemene tevredenheid onder studenten bij Fontys is toegenomen (+0,03 tot 3,86 op een 5-puntschaal, NSE 2016), is het aantal opleidingen dat significant hoger scoorde dan het landelijk gemiddelde lager dan vorig jaar. Van de 11 grote hogescholen (meer dan 45 beoordeelde opleidingen) staat Fontys op de vijfde plek. De top 5 is hier onder opgenomen.

Grote hogescholen Aantal beoordeelde opleidingen

Totaal hogeschool afwijking van het gemiddelde hbo *)

1 Christelijke Hogeschool Windesheim 53 35,8%

2 Hanzehogeschool Groningen 47 27,7%

3 Hogeschool Arnhem en Nijmegen (HAN) 57 12,3%

4 Saxion 47 8,5%

5 Fontys 72 -6,9%

*) Elsevier heeft van alle scores in de NSE het gemiddelde bepaald (sec hbo voltijdstudenten). Vervolgens is nagegaan of een opleiding significant hoger of lager scoort dan het gemiddelde van hbo. Elsevier beoordeelde op basis van de Nationale Studenten Enquête uitkomsten van 72 van de ruim 100 voltijd bachelor opleidingen van Fontys. Bij 54 van de beoordeelde opleidingen van Fontys (75%) zijn studenten (meer dan) gemiddeld tevreden.

Keuzegids HBO 2017 Het Centrum Hoger Onderwijs Informatie (CHOI) in Leiden geeft jaarlijks de Keuzegids HBO uit. Hierin worden onderwijsinstellingen – naast de tevredenheid onder studenten over opleidingen (Nationale Studenten Enquête) – ook beoordeeld op basis van het studiesucces, de intensiteit van de opleidingen (contacturen) en uitkomsten van

8

accreditaties. Van de 11 grote hogescholen (met meer dan 20.000 studenten, die circa 80% van de studenten in de sector vertegenwoordigen) zakt Fontys van de vierde plek naar de vijfde plek. Met name omdat een aantal opleidingen in het economisch en sociaal domein (met veel studenten) een lagere totaalscore realiseert dan vorig jaar. In het najaar worden de resultaten geëvalueerd in samenwerking tussen dienst Marketing & Communicatie, dienst Onderwijs & Onderzoek en de betrokken instituten en hun opleidingen.

Grote hogescholen Aantal beoordeelde opleidingen

Totaal oordeel Keuzegids HBO 2017 (over verslagjaar 2016)

1 Avans 63 67,5

2 Christelijke Hogeschool Windesheim 66 65,5

3 Hanzehogeschool Groningen 50 63,5

4 Hogeschool Arnhem en Nijmegen (HAN) 71 62,0

5 Fontys 104 60,0

Opleidingen met 76 punten of meer krijgen van de Keuzegids het predicaat topopleiding en mogen het kwaliteitszegel van de Keuzegids voeren. De volgende opleidingen van Fontys zijn (net als vorig jaar) in de Keuzegids 2017 als topleiding aangemerkt: Fontys Hogeschool voor de Kunsten: Docent Theater (88 punten), Docent Dans (82) en Docent Muziek (76); Fontys Lerarenopleiding Sittard: Leraar 2e graad: Nederlands (82), Pedagogiek (80), Natuurkunde (78),

Wiskunde (78) en Algemene Economie (76); Fontys Hogeschool Management, Economie en Recht: Financial Services Management (76); Fontys Hogeschool Toegepaste Natuurwetenschappen: Technische Natuurkunde (76). In 2016 heeft Het Centrum Hoger Onderwijs Informatie ook gerapporteerd over tevredenheid over studie en instelling van studenten met een functiebeperking. Van de 11 grote hogescholen staat Fontys op de achtste plek (2015: zesde plek) met een score van 6,31. Meer dan gemiddeld tevreden zijn studenten over begrip van docenten. Meer aandacht dient uit te gaan naar voorlichting. Fontys zet op dat thema stappen, bijvoorbeeld door de aanbevelingen uit recent onderzoek naar uitval en propedeuserendement onder studenten met een functiebeperking te gebruiken in de Studiekeuzecheck. Verder is een softwarevoorziening gerealiseerd voor studenten met dyslexie. Fontys High Five – ervaren onderwijstijd Met de Fontys High Five wordt ingezet op het borgen van de zogenaamde ‘kleine kwaliteit’. Eén van de beloftes is dat studenten in de propedeuse per week minimaal 20 uur contacttijd met docenten hebben. In de Nationale Studenten Enquête is de door studenten ervaren onderwijstijd uitgevraagd. Van de circa 100 opleidingen waarvan eerstejaars studenten zijn geënquêteerd, is in 73% van de gevallen sprake van een gemiddeld ervaren contacttijd met docent van 20 uur of meer. Bij 27 opleidingen is de gepercipieerde contacttijd in de propedeusefase lager. Bij een deel van deze opleidingen hangt dit samen met het onderwijsconcept waarbij een belangrijk deel van de opleiding plaatsvindt in de beroepspraktijk met gekwalificeerde begeleiding. Dit is veelal af te zien aan gemiddeld hogere scores van deze opleidingen in de categorie ervaren tijd besteed aan ‘werkcolleges, projectonderwijs, practica en trainingen’. 2.5 Ondernemerschap voor studenten Het Centrum voor Ondernemerschap (CvO) heeft de profilering en focus voor de komende jaren aangescherpt. Het CvO biedt een dedicated omgeving voor het ontdekken, voorbereiden, begeleiden en lanceren van een ondernemersloopbaan voor studenten door: de ontwikkeling van dienstverlening om uitvoering te geven aan de Fontys Studentondernemersregeling; het creëren van innovatieve fysieke ondernemerspleinen (“Startup Spaces”) in Tilburg, Eindhoven en Venlo

voor student startups; de vorming van een Startup Community waarin potentiële en operationele startup studenten, Fontys

Hogescholen en bedrijfsleven verbonden worden.

9

2.6 Vermeldenswaardige gebeurtenissen studenten In de verslagperiode zijn de volgende bijzondere prestaties van studenten en gebeurtenissen vermeldenswaardig: In het nieuwe studiejaar zijn in zowel Tilburg als Eindhoven 16 vluchtelingen bij Fontys gestart met de

Nederlandse pre-bachelor. In samenwerking met Brabantse gemeenten, de stichting werk voor hoger opgeleide vluchtelingen (UAF) en onderwijsinstellingen zoals ROC’s, Universteit van Tilburg, Technische Universiteit Eindhoven en Avans vindt afstemming plaats over de toeleiding van deze doelgroep van studenten naar het passende onderwijsniveau;

Ilse Oostvogels, student aan de Academie voor Theater en Fynn Neb, student aan de Academy for Circus and Performance Art zijn de winnaars van Jacques de Leeuw Prijs 2016. De prijs is bedoeld als stimulans en steun in de rug voor verdere studie of om te investeren in de beginnende carrière;

Eleye Boerenkamps is de winnaar van de Leo XIII-prijs 2016. Zij ontving de prijs op 6 juli tijdens de diploma-uitreiking op de Fontys Academie voor Beeldende Vorming (ABV);

De Fontys Entreeprijzen 2016 werden op 14 augustus uitgereikt aan Nienke Nillesen en Liselot van de Geer van de Fontys Hogeschool voor de Kunsten.

3 Werkveld 3.1 Ambitie FontysFocus2020

Fontys is verankerd in de kennisintensieve regio’s van Zuid Nederland: Brainport Regio Eindhoven, Greenport Venlo/KennisAs Limburg en Midpoint Brabant. Het strategische economisch beleid van deze regio’s is gericht op het versterken van de meest relevante nationale en internationale topclusters; het verbinden van deze clusters en het zoeken naar cross-overs en synergie. De vraag naar hoog gekwalificeerden neemt toe en hiervoor is een aantal Human Capital Agenda’s opgesteld. Fontys geeft hieraan mede vorm als kennisinstelling en partner van de netwerken. Op voor de regio relevante thema’s werken studenten, docenten en onderzoekers uit wisselende disciplines samen met professionals uit de praktijk in living labs, professionele werkplaatsen en expertisecentra. Studenten leren hier hun beroepsvaardigheden en -houding en werken samen aan onderzoek, ontwikkeling en innovaties in en van de praktijk.

Belangrijke stappen die in de afgelopen periode zijn gezet met het oog op de Fontys ambities in relatie tot het werkveld zijn in de volgende paragrafen toegelicht. 3.2 Flexibilisering deeltijdonderwijs Fontys ziet onderwijsflexibilisering als haar maatschappelijke opdracht om bij te dragen aan talentontwikkeling, aan economische ontwikkeling en als een innovatieslag die gaandeweg het gehele onderwijs zal raken. Het programma ‘Flexibilisering deeltijdonderwijs’ is gericht op volwassenen die een hbo-getuigschrift willen halen, en op volwassenen die een specifieke onderwijseenheid willen volgen voor onderhoud, verdieping of verbreding van hun bekwaamheid. Hoewel Fontys een stabiel marktaandeel heeft in de markt van bekostigde deeltijdopleidingen, neemt het aantal ingeschreven deeltijdstudenten sinds 2012 jaarlijks af. Door beter aan te sluiten op de professionaliseringsvraag vanuit het werkveld en de volwassen student, verwacht Fontys op termijn het aantal unieke deelnemers aan (onderdelen van) opleidingstrajecten te kunnen vergroten. Het programma Flexibilisering deeltijdonderwijs omvat een aantal pilots en een experiment met vraagfinanciering, waarvoor Fontys in 2015 met succes een subsidie aanvraag heeft ingediend bij het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. De 40 opleidingen die een pilotrol vervullen in flexibilisering van het onderwijs zijn vanwege de werkveld-specifieke vragen gegroepeerd in drie domeinen: Educatie, Economie en Techniek. Het streven is dat de pilots in alle domeinen in studiejaar 2016-2017 resulteren in de uitvoering van de eerste vernieuwde modules die passen binnen een flexibele opleidingsroute. In domein Economie Eindhoven is per 1 september 2016 het eerste vernieuwde onderwijsonderdeel Essentials live gegaan met een groep van 15 studenten. De vernieuwde aanpak is gebaseerd op leeruitkomsten en leerwegonafhankelijk toetsen. De groep van 15 studenten is samengesteld uit verschillende economische opleidingen (Communicatie, Commerciële Economie, Bedrijfseconomie en Bedrijfskunde Management, Economie en Recht). In de pilot Essentials wordt

10

tevens geëxperimenteerd met een leermanagementsysteem. Ook is een aanbestedingstraject in gang gezet voor de aanschaf van een leermanagementsysteem specifiek voor flexibel Leven Lang Leren. 3.3 Ontwikkeling aanbod Associate Degrees (AD’s) Om beter aan te sluiten op de behoeften van het werkveld en om uitval van specifieke doelgroepen te reduceren (met name van mbo studenten), wordt het aanbod van Associate Degrees binnen twee jaar verdubbeld. In het volgende overzicht zijn de AD’s opgenomen die momenteel worden uitgevoerd of voorbereid.

Programma Instituut Status (voorbereiding MDT, TNAD, Accreditatie)

Startmoment vanaf

AD Technische Bedrijfskunde FH Bedrijfsman. Ed & Tecniek Geaccrediteerd

Sept. 2016

AD ICT Service Management FH ICT

AD Small Bus. en Retail Man. AD Small Business en Retail Management - Marketing & Sales

FH Marketing Management

AD Accountancy FH Financieel Management

AD Management in de Zorg FH Mens & Gezondheid

AD Onderw. Consump. Techniek AD Onderw. Mechan. Tech. AD Onderwijsondersteuner Technisch Beroepsonderwijs

FH Pedagogisch Technische Hogeschool

AD Ervaringsdeskundige FH Sociale Studies

AD Zorg en Technologie FH Mens & Gezondheid Accreditatie onder voorwaarden Febr. 2017

AD Commerciële Economie FH Marketing Management

Voorbereiding Macrodoelmatigheidstoets en/of TNAD

Sept. 2017

AD Werktuigbouwkunde AD Electrotechniek

FH Engineering

AD Engineering FH Techniek & Logistiek

AD ICT FH ICT

AD Pedagogisch Professional Kind en Educatie

FH Pedagogiek FH Kind & Educatie

Febr. 2018

AD MER FH MER Febr. 2018

3.4 Kennisinstelling in de regio Fontys wil haar positie als kennisinstelling in de driehoek onderwijs-onderzoek-werkveld binnen de regio versterken. In de ‘beleidsagenda Onderzoek 2016 – 2020’, die dit najaar wordt afgerond, wordt nader uitgewerkt hoe Fontys deze ambitie wil realiseren. Fontys wil studenten opleiden tot reflective practitioners, die in staat zijn hun toekomstige beroepspraktijk systematisch en kritisch te onderzoeken en via analyse tot (creatieve) probleemoplossingen te komen. Daarmee dragen studenten bij aan de innovatiekracht van bedrijven en instellingen. Daartoe wordt ondermeer gesteld dat elke opleiding participeert in een samenwerking tussen onderwijs, onderzoek en werkveld in een professionele werkplaats of een centrum van onderzoek. De volgende intiatieven uit de verslagperiode zijn exemplarisch voor de wijze waarop Fontys daaraan invulling geeft: Fontys Hogeschool Marketing en Management heeft binnen Founded By All (Klokgebouw) een werkplaats

geopend voor studenten, waarbij studenten via hun opleiding de ondernemers van Founded By All gaan ondersteunen bij het vermarkten van hun dienstverlening. Hiermee speelt Fontys in op de groeiende vraag van bedrijven die behoefte hebben aan flexibel inzetbare studenten.

Vibes by locals (Fontys International Business School) betreft een initiatief dat is gestart met als doel het creëren van een moderne ‘inline learning community’ in het centrum van Venlo waar studenten en lokale retail ondernemers samenwerken om continu in te spelen op veranderende consumentenbehoefte.

In het Fontys gebouw aan de Ds. Th. Fliednerstraat zijn een Explore Lab en een Skills Lab gerealiseerd. Studenten van Fontys Hogeschool Mens en Gezondheid en Fontys Paramedische Hogeschool.

11

Fontys Hogeschool HRM en Psychologie heeft een Sociaal Innovatie Centrum (SIC) in Oisterwijk geopend in samenwerking met stichting Dagelijks Leven. Binnen het SIC werken studenten samen met professionals aan innovaties rondom dementie.

Via ‘onderzoek van onderwijs en onderzoek’ wil Fontys de uitdagende en prikkelende leeromgeving voor studenten uitbouwen. Er worden instrumenten en interventies ontwikkeld en ingezet om het studiesucces van studenten te vergroten en de impact van onderzoek te versterken, bijvoorbeeld via het (nieuwe) project: Verbinden en verrijken (Fontys Lerarenopleiding Sittard) heeft tot doel om de lerarenopleidingen in Sittard te

transformeren naar een duurzame adaptieve organisatie en het vormgeven van intensieve regionale samenwerking met scholen en het werkveld in meerdere ‘samenwerkingsbiotopen’. De beoogde effecten zijn – naast het adaptief opleiden van de studenten – ook: het verhogen van de kwalitatieve, positieve instroom van studenten; het samen vormgeven van het inductieproces van net afgestudeerde leraren, en het zicht krijgen op de professionaliserings- en bijscholingsmarkt.

Fontys wil via cross-overs binnen en tussen instituten, lectoraten en andere kennisinstellingen, oplossingen bieden voor maatschappelijke vraagstukken en vragen uit de beroepspraktijk. Het volgende exemplarische voorbeeld van een recent gestart project laat zien hoe Fontys actief bijdraagt aan de kennisagenda van de regio: Circulaire Economie (Fontys Hogeschool Management, Economie en Recht). Een ‘Circulaire Economie’ is

een economisch systeem om herbruikbaarheid van producten en grondstoffen te maximaliseren en waarde-vernietiging te minimaliseren. Dit project heeft tot doel om een Fontysbreed gedeeld taal- en denkraam over circulaire economie te ontwikkelen, herkenbaar te worden in de regio als onderwijs en kennis-ontwikkelende/circulerende partner op het gebied van circulaire economie, en input te leveren voor de duurzaamheidsagenda.

Overige vermeldenswaardige prestaties vanuit focus op werkveld: De tien genomineerden voor de RAAK-award 2016 zijn op 15 september bekendgemaakt. Een van de

genomineerde projecten is: ‘Langer thuis … wat haal je in huis?’ van het lectoraat Health Innovations and Technology met lector Eveline Wouters (Fontys Paramedische Hogeschool).

Het lectoraat ’open leermiddelen’ van lector R. Schuwer van Fontys Hogeschool ICT is uitgeroepen tot leerstoel van Unesco, VN-organisatie voor onderwijs, cultuur, wetenschap en communicatie. Daarmee is het Fontys de eerste hbo-instelling in ons land die een Unesco-leerstoel voor dit onderwerp krijgt.

4 Organisatie en medewerkers 4.1 Ambitie FontysFocus2020 Fontys is ook voor docenten en medewerkers een learning community. Permanente educatie, talentgericht opleiden, vaardigheden opbouwen om adaptief en daarmee responsief en initiatiefrijk te kunnen opereren in een steeds dynamischere omgeving, dát is wat wij nastreven. In het kader van ‘leren van elkaar’ zijn in de afgelopen periode meerdere dialogen georganiseerd tussen het College van Bestuur en medewerkers en tussen het College van Bestuur en studenten over onderwijskwaliteit in relatie tot de professionalisering van docenten. In de volgende paragrafen wordt, naast formatie ontwikkeling, aandacht besteed aan de wijze waarop de ambities op gebied van Fontys als learning community in de verslagperiode in de praktijk zijn gebracht. 4.2 Fontys als learning community Voortdurende professionalisering van docenten, onderwijsondersteunende medewerkers en leidinggevenden is van doorslaggevend belang voor de kwaliteit van onderwijs, onderzoek en de organisatie. In de verslagperiode stonden op het gebied van professionalsering de volgende initiatieven centraal:

12

In 2015 is het programma GrOw gestart om een impuls te geven aan de professionalisering van het Onderwijsondersteunend Personeel. Voor de editie van 2016 bestaat het programma uit zes deelprojecten: 1) week van GrOw, 2) powered by GrOw, 3) magazine GrOw, 4) advisering teamleiders en directeuren, 5) supportersnetwerk en 6) talentenmarktplaats.

Op basis van FontysFocus2020 en de behoeften van instituten en diensten is een ‘P&O professionaliseringsaanbod’ opgezet, waarvan een deel in het najaar van 2016 wordt aangeboden. Een voorbeeld is de workshop ‘hoe futureproof ben jij?’. Deze workshop richt zich op de wendbaarheid en flexibiliteit van medewerkers en betreft een samenwerking met het roboticalab en het virtual reality-lab.

Het Fontys Leadership Program (FLP) loopt door, waarbij het programma wordt afgestemd op de rol van leidinggevenden in het kader van ‘Fontys Focus 2020.

De ontwikkeltrajecten voor functioneel leidinggevenden en projectmatig werken worden in 2016 uitgebreid voor andere doelgroepen. Er wordt een Scope-programma voor lectoren ontwikkeld.

Teamleren en systematisch evalueren zijn belangrijke aangrijpingspunten voor een innovatieve organisatie. Dat stimuleren we onder meer via pilots met lerende en resultaatgerichte teams, waarvan de start in 2016 wordt voorbereid. In de verslagperiode is een programmateam geformeerd en acht instituten gaan deelnemen aan de pilots.

Op basis van de evaluatieresultaten van het Fontys Kwalificatieprogramma (FKO, basis-, medior- en senior kwalificatietrajecten voor docenten) wordt de FKO doorontwikkeld door Fontys docenten onder begeleiding van TNO Management Consultants. De BKO is inmiddels gereed, MKO en SKO volgen in het najaar.

Recent is het innovatieproject Fontys Social Lab (FACI) van start gegaan met als doel inzicht te krijgen in de effectiviteit van contextueel leren door een wetenschappelijke evaluatiemethode te ontwikkelen en experimenten rondom contextueel leren uit te voeren in een interdisciplinaire projectgroep. Dit om op basis daarvan contextueel leren binnen Fontys verder te kunnen ontwikkelen.

Dienst Personeel & Organisatie werkt intensief samen met de opleiding HRM en het lectoraat talentmanagement (Fontys Hogeschool HRM &Toegepaste Psychologie). Deze samenwerking gaat uitmonden in deelname aan de kenniskring van het lectoraat door medewerkers van Personeel en Organisatie, zodat de kennis direct kan worden vertaald naar de “HRM praktijk’ binnen Fontys. Voor het implementeren van talentmanagement zijn Fontys-talentenkaarten ontwikkeld, waarmee instituten aan de slag kunnen om talenten binnen het team zichtbaar te maken.

4.3 Formatie ontwikkeling Formatie in loondienst Onderstaande tabel laat zien dat de formatie eind augustus 2016 aanzienlijk hoger ligt dan begroot (76 fte). In het eerste kwartaal van 2016 bleef de formatie achter op de begroting; het omslagpunt lag in april. Instituten en diensten verwachten ultimo 2016 met 3.689 fte ruim boven de geplande formatie uit te komen. Deze afwijking hangt mogelijk deels samen met invoering van de wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties (DBA) per 1 mei, waarmee de VAR-verklaring is vervallen, en de manier waarop Fontys gebruik kan maken van contracten met zzp-ers is gewijzigd. Tijdelijke arbeidscontracten Van de medewerkers in loondienst bereikt 2,0% (december 2015: 2,2%) binnen twee jaar de AOW-gerechtigde leeftijd (totaal 74,2 fte). Ultimo augustus heeft 17,5 % van de medewerkers in loondienst een tijdelijk arbeidscontract (eind december 2015 18,5%). Hier is een dalende trend zichtbaar. Met de vakorganisaties zijn afspraken gemaakt om (waar mogelijk) het gebruik van flexibele (tijdelijke) arbeidscontracten terug te dringen ten gunste van vaste arbeidscontracten (waaronder D-3) en cao aanstellingen bij structurele vacatures. De totale instroom in 2016 ontwikkelt zich in de goede richting: er is sprake van een daling van het aantal nieuwe OOET contracten ten opzichte van een stijging van het aantal D-3 contracten:

13

Ziekteverzuim Eind april bedroeg het voortschrijdend gemiddelde ziekteverzuimpercentage 3,47%. Een jaar geleden was dit 3,2%. De ziekmeldingsfrequentie lag met 0,58 per medewerker op een vergelijkbaar niveau met 2015 (0,61). Student-fte en student-OP ratio Onderstaande tabel toont de ontwikkeling in de tijd van de student/fte en student/OP-ratio. Uit de tabel blijkt dat Fontys investeert in uitbreiding van de personeelsformatie. De gemiddelde formatie neemt naar verwachting toe met 130 fte ten opzichte van 2015, bij een daling van het studentenaantal. Dit resulteert in een verdere afname van de student/fte ratio (gecorrigeerd voor projecten en contractactiviteiten) van 13,3 in 2015 naar 12,9 in 2016. De student-OP ratio neemt verder af van 19,1 in 2015 naar 18,4 in 2016.

Kengetallen

2013 realisatie

2014 realisatie

2015 realisatie

2016 Prognose

Personeelsformatie (in fte): Aantal fte gemiddeld

OOP 1.146 OP 2.056

Totaal 3.202

OOP 1.147 OP 2.200

Totaal 3.347

OOP 1.196 OP 2.326

Totaal 3.522

OOP 1.235 OP 2.417

Totaal 3.652

Studentenaantallen Per 1-10 jaar t Gemiddeld verslagjaar

42.705 41.448

44.486 43.299

44.416 44.463

44.379 44.404

Student/fte-ratio (gecorrigeerd voor subsidieprojecten en contractactiviteiten)

14,1

13,9

13,3

12,9

Student/OP-ratio 20,2 19,7 19,1 18,4

Terugloop % masteropgeleiden Fontys heeft de afgelopen jaren geïnvesteerd in de randvoorwaarden voor versnelde doorontwikkeling van het praktijkgericht onderzoek via uitbreiding van het aantal masteropgeleide docenten. Eind augustus 2016 bedraagt het percentage master-opgeleiden 78,1 % (eind april 78,4%, eind 2015: 78,6%). De daling (en trendbreuk) wordt veroorzaakt doordat de instroom van nieuwe docenten met master/PhD lager was dan de toename van de totale docentformatie. In de Marap gesprekken is aandacht besteed aan deze ongewenste ontwikkeling van het % masteropgeleiden voor het waarmaken van de ambities als kennisinstelling. Er wordt nog onderzocht welke invloed de nieuwe wet DBA heeft op de toename van dienstbetrekkingen van docenten zonder masteropleiding.

5. Kwaliteitszorg

5.1 Ambitie FontysFocus2020

Bij Fontys staat groei in onderwijs- en onderzoekskwaliteit voorop. Hieraan doen wij geen concessies. Wij zijn als kennisinstelling goed, omdat wij kwaliteit leveren aan student, werkveld en samenleving. In een continu proces van samen reflecteren, leren, verbeteren en vernieuwen, formuleren wij de kwaliteit voor Fontys. Dat doen wij steeds vanuit het perspectief van de studenten, het regionale werkveld, de nationale en internationale context en de medewerkers binnen een samenleving die blijvend in beweging is. […] Kernbegrippen zijn daarbij: ‘Verantwoordelijkheid en eigenaarschap laag in de organisatie bij de professional’ en tegelijkertijd ‘samenwerking en regie op relevante cross-overs’.

De manier waarop de Fontys bezig is met het realiseren van de ambitie op gebied van onderwijs- en onderzoekskwaliteit is in onderstaande paragrafen toegelicht.

14

5.2 Meerjarige ontwikkeling uitkomsten visitaties van alle Fontys opleidingen

Fontys wil haar positie als gezaghebbende kwaliteitshogeschool en kennisinstelling behouden. Daarom kennen we onverminderd prioriteit toe aan het vergroten van verdiend vertrouwen in de opleidings- en onderzoekskwaliteit. Fontys wil de evaluatie van essentiële kwaliteitsaspecten op alle niveaus verankeren in de organisatie. De volgende tabel bevat de resultaten (kwalificatie ‘(on)voldoende’, ‘goed’ of ‘excellent’) uitgesplitst per jaar (met in 2014 het voortschrijdend gemiddelde over de periode 2011 – 2014) van alle rapporten van de evaluatiebureaus die sinds invoering van de accreditatie ‘nieuwe stijl’ in 2011 (op basis van drie standaarden en met ingang van 2015 op basis van vier standaarden) zijn aangeboden aan NVAO. Om de cijfers in perspectief te plaatsen zijn de cijfers vergeleken met het enige voorhanden zijnde landelijke vergelijkingsmateriaal (door NVAO gepubliceerd in april 2015). De tabel laat zien dat een steeds groter deel van de opleidingen ruimschoots voldoet aan de norm (kwalificatie ‘Excellent/Goed’). Zo blijkt dat gevisiteerde opleidingen met name in 2016 in toenemende mate (52%) een goede of excellente beoordeling ontvangen op de standaard toetsing. Op doelstellingen en programma zet de positieve trend van de afgelopen jaren door in 2016. 5.3 Pilot Instellingsaccreditatie en programma Kwaliteitsportfolio Volledige openheid in wat je doet en laten zien dat je daarin betrouwbaar bent. Deze grondhouding moet voor een onderwijsorganisatie en de professional leidraad zijn bij de verantwoording naar de samenleving over de kwaliteit waarmee de kerntaak wordt vervuld. In ruil voor de transparante verantwoording krijgt de organisatie haar legitimiteit en de professional zijn autonomie. Een hervorming van het accreditatiestelsel dat de kerntaak van het onderwijs centraal stelt, maakt verantwoorden voor de professional weer relevant. Vanuit deze gedachte heeft Fontys in juni 2016 formeel te kennen gegeven in aanmerking te willen komen voor deelname aan de pilot Instellingsaccreditatie van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, op basis van een aantal voorwaarden die Fontys stelt voor deelname. Verwachting is dat het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap in 2017 de uitwerking en de randvoorwaarden voor de pilot helder heeft. In het programma ‘Kwaliteitsportfolio’ werken zes pilotinstituten samen aan het vormgeven van een op deze uitgangspunten gestoeld kwaliteitssysteem en -cultuur. 5.4 Kwaliteitszorg praktijkgericht onderzoek De implementatie van het nieuwe Brancheprotocol Kwaliteitszorg Onderzoek in 2017 geeft Fontys aanleiding voor vernieuwing van de kwaliteitszorg voor praktijkgericht onderzoek. In 2016 vindt uitwerking plaats van een meer ontwikkelingsgericht model, dat berust op de volgende pijlers: 1. Een cyclus van ontwikkelingsgerichte (peer)reviews waarin lectoren met peers reflecteren op thema’s of

kwaliteitsaspecten; 2. Portfolio van lectoraten waarin – naast de (opbrengsten van) onderzoeksprogramma’s en kerngegevens

– ook de ‘lessons learned’ uit de peerreviews worden gedocumenteerd; 3. Onafhankelijke panelbeoordelingen per domein van de werking van de kwaliteitszorg, aan de hand van

de portfolio van de lectoraten.

15

De contouren van het model zijn in juli getoetst bij een groep lectoren. Daarnaast is in de verslagperiode ervaring opgedaan met peer review op de kwaliteit van onderzoeksvoorstellen ten behoeve van subsidieaanvragen in het kader van RAAK in samenwerking met het Nationaal Regieorgaan Praktijkgericht Onderzoek SIA. De financiering van onderwijsinnovatie en onderzoek in het hoger onderwijs vindt in toenemende mate plaats via subsidiefondsen als Horizon 2020, Erasmus+ en OP-Zuid. Hierop is ingespeeld door het inrichten van een aanmeldpunt voor subsidieprojecten. Dit aanmeldpunt is gericht op het optimaliseren van de slagingskans van subsidieaanvragen, en draagt tegelijkertijd bij aan het ontwikkelen van een leeromgeving die voorziet in kwalitatieve feedback op de voorstellen. 6 Bedrijfsvoering 6.1 Huisvesting Voortgang huisvestingsprogramma Fontys is in 2016 gestart met de voorbereiding van de eerste projecten van het huisvestingsprogramma 2015 – 2024, dat gericht is op een toekomstbestendige en gefaseerde upgrade van de gebouwenportefeuille in Tilburg en Eindhoven. Er worden op dit moment een aantal business cases voorbereid ten behoeve van besluitvorming in oktober/november (College van Bestuur en Raad van Toezicht) over: de programmering van het TNO-gebouw; de locatiekeuze en de omvang van de aanvullende nieuwbouw voor het Techniek en Innovatie domein in

Eindhoven; de toekomstige huisvesting van Fontys Hogeschool Journalistiek. Optimalisatie voorzieningen in de zomer van 2016 zijn de volgende projecten gerealiseerd: Aanpassing van S3 ten behoeve van Fontys Hogeschool Kind & Educatie en Fontys Hogeschool

Pedagogiek: hier is een grotere diversiteit aan werkplekken en verblijfsomgevingen ontstaat, waarin laagdrempeligheid in ontmoeting tussen studenten, docenten en student-docent wordt gestimuleerd.

Aanpassing huisvesting Fontys Hogeschool Kind & Educatie en Fontys Lerarenopleiding Tilburg in het Mollergebouw in Tilburg: waarbij de inrichting met een gedateerde uitstraling, opzet en indeling, omgevormd is naar een moderne, stimulerende, gebruiksvriendelijke, fysieke en virtuele werk- en leerwerkomgeving.

Aanpassingen in en rond het TF-gebouw: waarbij de verbouwing was gericht op de upgrade van de leer- en werkomgevingen van Sociale Studies en dienst Onderwijs & Onderzoek, het oplossen van het tekort aan lesruimtes, studenten- en medewerkersplekken vanwege de groei van Fontys Hogeschool Mens en Gezondheid, het realiseren van een fietsenstalling, uitbreiding van functionele meters in de entreehal, en de realisatie van Explore labs (voor de Paramedische Hogeschool en Fontys Hogeschool Mens en Gezondheid) waar experimenteel onderwijs gegeven kan worden in combinatie met onderzoeksprojecten.

Aanpassing (voormalige entree)hal R4: naar een volwaardig onderwijsgebied met leer-, werk- en overlegplekken voor de studenten en instituten in R3/R4. Ook het bovenliggende kantoorgebied op de 1e verdieping kreeg een andere indeling, waardoor meer en betere functionele meters beschikbaar zijn.

6.2 Informatievoorziening In najaar 2016 is voorzien in de upgrade van het systeem waarin studieresultaten worden vastgelegd (Progress.Volg). Dit systeem voorziet in een generieke basisvoorziening voor veilige en efficiënte ondersteuning van studievoortgangsregistratie, cijferlijsten en getuigschriften. Met de upgrade worden tevens de mogelijkheden verruimd voor het genereren van managementinformatie (door harmonisatie van de inrichting) en laagdrempelige informatievoorziening, bijvoorbeeld via de studentenapp. De ontwerpfase is afgerond. Op basis van het functioneel ontwerp wordt nu toegewerkt naar oplevering per 1 januari 2017. De upgrade van alle Sharepoint portals en de implementatie van baseline 1.0 FontysConnect is in 2015 afgerond.

16

In voorjaar 2016 werd gewerkt vanuit een tijdelijke dienstverleningsorganisatie (voornamelijk externe capaciteit), die verantwoordelijk is voor overdracht van kennis en beheer naar de staande IT-organisatie. Inmiddels is het programma succesvol afgerond en overgedragen naar de staande organisatie. Ook het project ‘Fontys.nl/edu ook mobile’ is afgerond. Fontys.nl (en edu) is de externe webomgeving van Fontys die is ingericht om onder andere potentiele studenten optimaal te ondersteunen in alle fasen van het studiekeuzeproces. Het gebruik van smartphones voor sitebezoek en transacties stijgt snel en fontys.nl (en edu) beantwoordde niet aan deze gebruikersbehoefte. Door gebruik van Responsive Design wordt de presentatie van sitecontent en functies automatisch aangepast aan het middel (pc, tablet, smartphone) van de bezoeker. Vanaf 2018 wordt de huidige versie van het financieel pakket Peoplesoft niet meer door de leverancier ondersteund. Momenteel vindt een (integraal) vooronderzoek plaats naar de gewenste functionaliteit en alternatieven voor de financiële administratie en het inkoopproces met digitalisering van het bestelproces. 7 Financiën 7.1 Jaarverwachting Onderstaande tabel toont de verwachte resultaatontwikkeling en afwijkingen ten opzichte van begroting 2016:

Exploitatiesaldo 2016 (* € 1.000)

JVW II 2016

JVW I 2016 Begroting 2016

Verschil t.o.v. begroting 2016

Incidenteel en/of niet

beïnvloedbaar

Afwijking JVW reguliere

exploitatie

Baten 385.222 384.868 380.806 4.416 2.900 1.516

Lasten 386.017 387.948 381.251 4.766 -1.100 -5.866

Resultaat -795 -3.080 -445 -350 4.000 -4.350

Het resultaat over 2016 bedraagt volgens de actuele jaarverwachting - m€ 0,8 en komt dus lager uit dan begroot (-m€ 0,4). De afwijking van -m€ 0,4 wordt als volgt verklaard:

• Compensatie loonruimteontwikkeling (LRO) cao hbo: extra t.o.v. stelpost begroting m€ 2,7. Wordt naar verwachting verwerkt in Rijksbijdragebrief van december 2016.

4,3

• Compensatie collegegeld 2e studie studiejaar 2015/2016 0,2 • Bijstelling referentieraming door OCW vanwege daling studentenaantal hbo. -4,6 Totaal afwijking en baten Rijksbijdrage -0,1 Hogere personele lasten 2016 door loonruimteontwikkeling cao hbo (t.o.v. begroting) -5,9 Vrijval balans reservering LRO (rijksbijdrage 2015) 1,0 Totaal afwijking door bijstelling Rijksbijdrage en Loonruimteakkoord -5,0 Eenmalige bate vanwege vereffening vordering/schulden OCW 2,9 Eenmalige vrijval reservering loonheffing RVU reorganisatievoorziening 0,8 Boekwinst grond Stappegoor 0,3 Totaal incidentele baten 4,0 Extra lasten huisvestingsprojecten 2016 (overuitputting strategisch budget) -2,6 Totaal overige afwijkingen reguliere exploitatie 3,2 Totaal afwijking ten opzichte van begroting 2016 -0,4

Op 27 mei 2016 is de Voorjaarsnota 2016 vastgesteld en naar de Tweede Kamer gestuurd. De vertaling hiervan naar de begrotingen van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap leidt tot een forse verlaging van het hbo-budget vanwege een neerwaartse bijstelling van de referentieraming van de (toekomstige) studentenaantallen in het hbo. Gevolg voor Fontys is een negatieve bijstelling van de Rijksbijdrage met -m€ 4,6. Daarnaast ontstaat een budgetoverschrijding (m€ 2,6) door de projecten die medio 2016 uitgevoerd zijn om de bestaande huisvestingsfaciliteiten kwalitatief te

17

optimaliseren. Deze negatieve afwijkingen worden gedeeltelijk gecompenseerd door incidentele meevallers (samen m€ 4) en de lagere lasten in de reguliere exploitatie. De positieve afwijking ad m€ 3,2 ten opzichte van begroting in de reguliere exploitatie wordt veroorzaakt doordat bij diverse instituten sprake is van lagere personele lasten door minder externe inhuur (dan begroot) en lagere overige personele lasten (waaronder uitgaven professionalisering). In de volgende alinea worden de instituten en diensten met de grootste afwijkingen nader toegelicht.· Instituten en diensten met aanzienlijke afwijkingen ten opzichte van begroting Zoals hiervoor beschreven verwacht een aantal instituten en diensten een aanzienlijk hoger exploitatiesaldo (afwijking > m€ 0,5): Fontys Opleidingscentrum Speciale Onderwijszorg (begroot resultaat -m€ 0,1, verwacht m€ 0,4): realiseert

ondanks dalende studentenaantallen een positieve afwijking door lagere personele lasten (intern opvangen van ziekteverzuim en detachering van medewerkers) en hogere baten uit contractactiviteiten dan begroot. Bij OSO is per 1 september een interim-directeur gestart, die tevens fungeert als kwartiermaker voor de masteropleidingen van het educatieve domein.

Dienst Onderwijs & Onderzoek (begroot resultaat -m€ 0,6, verwacht m€ 0,2): aanzienlijk lagere personele lasten doordat het nog niet lukt om alle vacatures in te vullen in verband met de kwaliteitsslag die binnen de dienst gerealiseerd moet worden. Ook bij dienst O&O is per 1 september een interim-directeur gestart.

Dienst Studentvoorzieningen (begroot resultaat nihil, verwacht m€ 0,5): lagere lasten als gevolg van temporisatie van project Studievoortgang. Werving (en inzet) van onderwijskundigen en BI- consultant voor dit project zijn tot op heden nog niet gerealiseerd.

Twee instituten realiseren een aanzienlijk lager exploitatiesaldo dan begroot (afwijking > m€ 0,3): HRM & Psychologie (begroot resultaat nihil, verwacht resultaat - m€ 0,5). Gezien de (niet begrote) groei van

de studentenaantallen (+ 21% in studiejaar 2016/2017) is sprake van voorfinanciering van de groei (hogere personele lasten en lasten uitbreiding de Witte Dame). Daarnaast is sprake van hogere personele lasten ten behoeve van inzet in (Fontysbrede) projecten;

Financieel management (begroot resultaat nihil, verwacht resultaat - m€ 0,3). De samenloop van een grote curriculumherziening, ingrijpende projecten (Toekomstbestendig Economisch Deeltijdonderwijs, Kwaliteitsportfolio), de opstart van het lectoraat en het tegelijkertijd ‘draaiend houden van de winkel’ vergen grote personele inspanningen, die door het tijdelijk inhuren van extra capaciteit worden geleverd.

7.2 Voorinvesteringen Wet Studievoorschot In het debat over het studievoorschot heeft de ho-sector vorig jaar aangegeven zich reeds in de jaren 2015-2017 in te spannen om (gezamenlijk 200 miljoen per jaar) extra te investeren in de kwaliteit van het onderwijs en aan onderwijs verbonden onderzoek, vooruitlopend op de middelen die het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap vanaf 2018 beschikbaar stelt vanuit het studievoorschot. De hbo sector is in 2015 actief gestart met deze kwaliteitsimpuls, die in 2016 en 2017 wordt voortgezet. Onderstaand schetsen we op hoofdlijnen hoe Fontys invulling geeft aan de extra kwaliteitsimpuls en hoe de middelen die Fontys – vooruitlopend op het studievoorschot – inzet in de kwaliteitsimpuls tot uitdrukking komen in de realisatie of onderliggende kengetallen:

Investering in randvoorwaarden voor realisatie strategische agenda 2016-2020

Begroting 2016

Indicatie JVW-II 2016

Tijdelijk lagere student/fte-ratio (gemiddeld 12,9) ten opzichte van de meerjarige en structurele streefwaarde voor de student/fte-ratio van ≤ 13,7 op instellingsniveau (2014: 13,9). Fontys investeert tijdelijk in extra personele formatie, die wordt ingezet om ruimte te creëren voor professionalisering van medewerkers, intensivering van de met het onderwijs verbonden onderzoeksactiviteiten en andere speerpunten uit de strategische agenda.

m€ 10,0

m€ 12,0

Inrichting authentieke en contextrijke leer- en onderzoeksomgevingen, waarin de verbinding tussen onderwijs en praktijkgericht onderzoek vorm en inhoud krijgt. De middelen worden onder meer ingezet voor Expertisecentrum Gezondheidszorg & Technologie (EGT), de realisatie van Explore Labs voor de Paramedische Hogeschool en Fontys Hogeschool Mens en Gezondheid en het Reflexielab Sociale Studies.

m€ 1,5

m€ 1,3

18

Doorontwikkeling digitale en fysieke infrastructuur om via state-of-the art faciliteiten de onderwijsuitvoering te ondersteunen. Toegekend voor de nazorgfase van programma Fontys Connect, de doorstart van project CRM Next, Responsive Design voor de website, de digitale ondersteuning van het stage- en afstudeerproces, upgrade studievoortgangssysteem en dyslexiesoftware.

m€ 3,8

m€ 3,8

Huisvestingsprogramma 2015-2024: ontwerpfase Eindhoven fase I en Tilburg.

m€ 1,5 m€ 1,5

Nieuw op te starten projecten of programma’s die passen binnen strategische agenda. In 2016 is m€ 1,0 toegekend aan de projecten Verbinden en verrijken, Circulaire economie, Vibes by locals, Fontys Social Lab, Kansrijk, Centrum voor ondernemerschap en Kwaliteitsportfolio.

m€ 1,5

m€ 1,0

Voorinvesteringen kwaliteitsimpuls (vooruitlopend op middelen studievoorschot) m€ 18,3 m€ 19,6

Bijlage 1. Resultaat MARAP II 2016 per organisatieonderdeel

(in k€)

BU Begroting JVW M-IIVerschil

realisatie tov begroting

Begroting JVW M-II JVW M-IaVerschil

JVW II tov JVW Ia

Verschil JVW II tov begroting

1 Fontys Paramedische Hogeschool 17.179 17.647 467 3 -71 5 -75 -74

2 Fontys Hogeschool Mens & Gezondheid 16.533 16.829 297 90 57 -47 103 -33

3 Fontys Hogeschool HRM & Psychology 14.785 15.169 385 34 -458 -474 16 -492

6 Fontys Hogeschool Pedagogiek 15.977 16.384 408 2 1 1 0 -0

7 Fontys Lerarenopleiding Tilburg 28.599 29.793 1.194 0 -269 -175 -94 -269

8 Fontys Lerarenopleiding Sittard 7.109 7.255 146 -337 -368 -371 3 -31

9 Fontys Pedagogisch Technische Hogeschool 6.543 7.103 560 -87 -9 -80 71 78

12 Fontys Sporthogeschool 13.461 13.867 407 6 189 145 44 183

13 Fontys Opleidingscentrum Speciale Onderwijszorg 7.245 7.479 234 -129 411 287 125 540

16 de Nieuwste Pabo (dNP) 3.373 3.610 237 2 89 30 59 87

19 Fontys Hogeschool Theologie Levensbeschouwing 777 767 -10 2 -2 -3 1 -4

20 Fontys Hogeschool Communicatie 6.592 6.752 161 0 113 105 8 113

21 Fontys Hogeschool Journalistiek 7.225 7.323 98 0 0 -12 12 0

22 Fontys Economische Hogeschool Tilburg 12.892 13.025 134 -236 -91 -216 124 145

23 Fontys Hogeschool Financieel Management 10.417 10.638 221 0 -351 -207 -143 -351

24 Fontys Hogeschool Management Economie en Recht 10.435 10.727 292 0 389 54 334 388

25 Fontys Academy for Creative Industries 17.504 17.436 -68 55 336 469 -133 282

26 Fontys Hogeschool Marketing en Management 11.310 11.557 247 -287 -238 -205 -33 49

27 Fontys International Business School 20.111 20.173 62 -293 -270 -362 93 24

29 Fontys Hogeschool ICT 25.373 25.684 312 0 -45 -43 -2 -45

31 Fontys Hogeschool Toegepaste Natuurwetenschappen 11.463 11.274 -189 0 -44 207 -251 -44

34 Fontys Hogeschool voor de Kunsten 24.939 25.428 490 2 41 -32 73 39

43 Fontys Hogeschool Engineering 15.208 15.594 385 0 -179 -226 47 -179

45 Fontys Hogeschool Sociale Studies 10.123 10.479 356 0 -43 -167 123 -43

47 Fontys Hogeschool Techniek en Logistiek 12.123 12.403 280 -48 88 5 83 136

48 Fontys Hogeschool Bedrijfsmanagement, E en T 12.235 12.862 628 -0 68 22 47 68

57 Fontys Hogeschool Automotive 3.807 3.785 -22 -346 -420 -445 25 -75

58 Fontys Hogeschool Kind & Educatie 17.709 18.053 344 -654 -398 -485 87 256

80 Stichting OOET 15.135 15.275 140 132 136 132 4 4

Totaal instituten 376.178 384.371 8.193 -2.090 -1.338 -2.090 752 75249 Fontys Fydes 0 0 0 0 0 0 0 0

46 Fontys Actief 0 0 0 0 0 0 0 0

89 Stichting Juridische Hogeschool Avans-Fontys 8.311 8.531 220 38 85 337 -251 47

Totaal instituten 384.489 392.902 8.412 -2.051 -1.253 -1.753 501 79961 Dienst Financiën 4.512 4.448 -64 0 50 18 32 49

62 Dienst Huisvesting & Facilitaire Zaken 41.309 50.314 9.004 0 394 227 167 394

63 Dienst IT 21.670 25.159 3.489 9 -262 15 -277 -272

64 Dienst Marketing & Communicatie 6.518 6.825 308 -22 -26 -21 -5 -3

66 Dienst Onderwijs & Onderzoek 8.201 8.161 -40 -557 237 111 126 794

67 Dienst Personeel & Organisatie 5.201 5.462 260 8 83 79 4 75

68 Dienst Studentenvoorzieningen 8.345 8.663 317 -0 544 433 112 544

Totaal ondersteunende diensten 95.757 109.031 13.274 -562 1.020 861 158 1.58250 College van Bestuur / bestuursstaf 3.231 3.303 73 27 224 108 116 198

55 Fontys Algemeen 275.429 277.657 2.228 2.160 -743 -1.293 550 -2.904

85 Stichting Kunstcluster Tilburg 0 0 0 0 0 0 0

Totaal Fontys Algemeen 278.660 280.961 2.301 2.187 -519 -1.185 666 -2.706 A eliminatie BU 89 (50%) -4.156 -4.265 -110 -19 -43 -168 126 -23

B eliminaties intercompany -373.945 -393.406 -19.462 0 -0 -0 -0 -0

Totaal Fontys 380.806 385.222 4.416 -445 -795 -2.245 1.451 -349

Baten 2016 Resultaat 2016

Bijlage 2. Kengetallen per organisatieonderdeelMARAP II 2016

dec-

14

dec-

15

dec-

16

2014

2015

2016

apr-

16

aug-

16

apr-

15

dec-

15

apr-

16

apr-

16

aug-

16

1 Paramedisch 7,0 7,0 3,7 3,9 3,9 79% - 21% 80% - 20% 7,2 6,9 6,7 2,8% 2,6% 80%2 Mens & Gezondheid 7,1 7,1 3,9 3,9 3,9 78% - 22% 80% - 20% 7,5 7,6 7,6 5,0% 4,1% 77%3 HRM & Psychologie 6,9 7,1 3,9 3,9 4,0 75% - 25% 75% - 25% 7,5 7,4 7,4 4,0% 4,0% 88%6 Pedagogiek 7,2 7,3 4,0 4,0 4,0 79% - 21% 79% - 21% 7,3 7,3 7,0 5,0% 4,2% 93%7 Lerarenopleiding Tilburg 6,9 7,0 3,7 3,8 3,8 80% - 20% 79% - 21% 6,6 6,4 6,7 3,9% 3,7% 89%8 Lerarenopleiding Sittard 7,4 7,5 3,9 3,9 4,1 81% - 19% 83% - 17% 8,3 8,1 8,2 2,9% 4,0% 90%9 FPTH Eindhoven 6,0 6,0 3,3 3,4 3,4 65% - 35% 66% - 34% 7,1 7,3 7,4 1,6% 1,9% 69%12 Sporthogeschool 6,7 7,0 3,7 3,8 3,9 79% - 21% 79% - 21% 7,6 7,8 7,9 2,0% 1,8% 63%13 Opl.centrum Speciale Onderwijszorg 6,8 6,9 3,5 3,6 3,7 80% - 20% 81% - 19% 7,2 6,6 7,1 6,3% 4,8% 99%16 De Nieuwste Pabo 6,8 6,8 3,6 3,8 3,8 75% - 25% 75% - 25% 7,5 7,8 * 0,7% 0,5% 84%19 Theologie Levensbeschouwing 7,9 7,5 4,1 4,2 4,2 68% - 32% 67% - 33% 7,6 7,7 * 4,0% 0,3% 100%20 Communicatie 6,1 6,3 3,7 3,6 3,7 79% - 21% 77% - 23% 7,4 6,9 7,4 2,9% 2,9% 72%21 Journalistiek 6,6 6,8 3,6 3,6 3,8 72% - 28% 74% - 26% 7,2 7,0 6,8 7,0% 6,9% 70%22 Economische Hogeschool Tilburg 6,9 6,6 3,8 3,9 3,8 80% - 20% 80% - 20% 7,0 7,0 7,2 3,9% 2,6% 82%23 Financieel Management 6,7 6,8 3,7 3,8 3,9 77% - 23% 77% - 23% 7,0 7,0 6,9 4,5% 4,0% 82%24 Management Economie Recht 6,7 6,9 3,9 3,9 3,9 82% - 18% 83% - 17% 7,2 6,8 6,9 1,8% 1,8% 86%25 Academy for Creative Industries 6,6 6,8 3,8 3,9 3,9 82% - 18% 83% - 17% 7,2 7,3 7,2 5,1% 5,3% 79%26 Marketing & Management 6,6 6,7 3,7 3,8 3,8 74% - 26% 74% - 26% 6,9 7,1 7,4 5,0% 3,8% 81%27 International Business School 6,7 6,7 3,5 3,8 3,8 78% - 22% 76% - 24% 7,4 7,4 7,6 2,7% 2,6% 86%29 ICT 6,9 6,9 3,7 3,8 3,9 76% - 24% 77% - 23% 7,7 7,7 7,7 3,3% 2,7% 64%31 Toegepaste Natuurwetenschappen 7,2 7,1 4,0 4,0 4,0 86% - 14% 86% - 14% 7,5 7,4 7,3 4,9% 3,7% 84%34 Kunsten 7,3 7,3 3,9 4,0 4,0 76% - 24% 75% - 25% 6,8 6,6 7,0 4,5% 3,9% 50%43 Engineering 6,3 6,7 3,6 3,7 3,7 83% - 17% 82% - 18% 7,3 6,9 6,8 3,8% 3,3% 65%45 Sociale Studies 6,4 6,6 3,4 3,6 3,7 70% - 30% 69% - 31% 6,8 6,5 6,5 5,4% 5,1% 61%47 Techniek en Logistiek 6,5 6,7 3,6 3,7 3,8 80% - 20% 79% - 21% 6,9 6,7 6,9 2,5% 2,3% 77%48 Bedrijfsmngnt., Educatie en Techniek 6,7 6,9 3,8 3,9 3,9 79% - 21% 80% - 20% 7,6 7,5 7,7 3,4% 2,7% 88%57 Automotive 6,6 6,5 4,0 3,8 3,8 93% - 7% 93% - 7% 6,5 5,8 6,9 3,1% 4,5% 40%58 Kind & Educatie 6,8 7,0 3,6 3,7 3,8 78% - 22% 78% - 22% 7,3 7,5 7,5 6,4% 5,4% 82%89 Juridische Hogeschool 7,4 7,3 4,1 4,1 4,1 79% - 21% 78% - 22% 7,9 7,8 7,9 4,4% 3,3% 91%

50 College van Bestuur / bestuursstaf 0% - 100% 0% - 100% 8,4 8,2 8,4 1,5% 0,8%

61 Dienst Financiën 7,0 7,1 7,1 0% - 100% 0% - 100% 6,8 7,0 7,1 4,9% 5,4%62 Dienst Huisvesting & Facilitaire Zaken 7,1 7,1 7,1 0% - 100% 0% - 100% 7,1 7,2 7,2 5,1% 4,7%63 Dienst IT 7,1 6,6 6,4 0% - 100% 0% - 100% 6,4 7,0 7,0 3,4% 2,2%64 Dienst Marketing & Communicatie 7,1 7,0 6,9 0% - 100% 0% - 100% 8,0 7,9 7,9 3,2% 2,3%66 Dienst Onderwijs & Onderzoek 7,2 7,3 7,2 1% - 99% 1% - 99% 6,4 6,9 6,8 3,8% 2,6%67 Dienst Personeel & Organisatie 7,5 7,5 7,6 0% - 100% 0% - 100% 8,0 7,9 7,9 2,7% 1,8%68 Dienst Studentenvoorzieningen 7,0 7,2 7,3 0% - 100% 0% - 100% 7,5 7,5 7,9 3,0% 2,8%Gemiddelde KTO diensten 7,1 7,1 7,1

Totaal Fontys 6,8 6,9 3,7 3,8 3,9 67% - 33% 67% - 33% 7,2 7,2 7,3 4,0% 3,5% 78%

1 Schaal 1-102 Schaal 1-53 De definitie voor deze indicator is aangescherpt door functies waarvoor het masterniveau niet als norm geldt (zoals laboratorium

medewerkers en onderwijs- en onderzoeksassistenten) te elimineren. Meting: ultimo verslagperiode* Geen of onvoldoende respondenten om tot instituutsgemiddeld medewerkerstevredenheidscijfer te komen# Totaal Fontys betreft hier sec het gemiddelde cijfer STO van instituten

# # #

KTO Diensten 1dec '13 dec '14 mrt '16

Opl

eidi

ngsn

ivea

u M

Sc /

PhD

in %

fte

OP-

form

atie

3

Organisatieonderdeel

STO Fontys 1 NSE 2Verhouding OP : OOP MTO 1

Ziekte-verzuim

12-10-2016

Bijlage III. Fontys Project- en Programma portfolio (status MARAP II 2016)

Omschrijving programma of project

Projectdoelstelling en strategische relevantie Financiële omvang (2016)

Totaal Financiële omvang

Status

Programma Flexibel deeltijd onderwijs,

Groei van het aantal unieke deelnemers en beter inspelen op behoeften werkveld en werkenden (volwassenen die een hbo-getuigschrift willen halen of een specifieke onderwijseenheid willen volgen). Het programma bestaat uit pilots Flexibilisering en een experiment vraagfinanciering, die ondergebracht zijn in een programma per domein (Economie, Educatie Techniek).

2016: m€ 2,4, waarvan m€ 0,5 gedekt door subsidie OCW.

Totaal (2017-2020): m€ 9,9, waarvan m€ 2 gedekt door subsidie OCW

Subsidie is in januari 2016 door OCW toegekend. De programmaraad monitort de voortgang van de pilots op basis van de vastgestelde ontwerpcriteria en het onderliggende programmaplan. Economie Programma Toekomstig Economisch Deeltijdonderwijs (TED)

Flexibilisering van het gehele deeltijdaanbod Economie (Ehv), gericht op inhoud (vergroten praktijkrelevantie en actualiteit), vorm (tijd- en plaats onafhankelijk) en slim organiseren (gestandaardiseerd maatwerk, met didactische concept dat flexibel inzetbare en stapelbare modules bevat).

Educatie Programma ‘Educatie samen flexibel’ (FLOT, FLOS, OSO en FHKE) Het toekomstige Educatieve deeltijdonderwijs kenmerkt zich door hoogwaardige kwaliteit met daarbij flexibiliteit in tijd, didactiek, vorm en concept, waar mogelijk flexibiliteit in locatie en waarbij rekening gehouden wordt met beroepsprofielen, bevoegdheidseisen en wensen van het beroepenveld.

Techniek Programma flexibilisering CT (Educatie)’ en Techniek Flexibilisering onderwijsaanbod Consumptieve Technologie (CT) en flexibilisering deeltijdonderwijs Techniek.

Huisvestings-programma vastgoedontwikkeling 2015-2024

Toekomstbestendige upgrade van de vastgoedportefeuille in Eindhoven en Tilburg.

Programma-organisatie: 2016: m€ 1,5 (financiering via metertarief Dienst H&F)

Begrensd via meerjarig financieel kader huisvestings-programma (in Q4 2015 vastgesteld).

Er worden 3 business cases voorbereid ten behoeve van besluitvorming in oktober/november (CvB en RvT). Aankoop TNO gebouw gerealiseerd. Voorbereiding uitbreiding Stappegoor gestart.

Verbeteren fiets-parkeren Rachelsmolen

Verbeteren fietsparkeren Rachelsmolen 2016: k€ 635 (investerings-begroting Dienst H&F)

- CvB heeft op 17 mei 2016 businesscase goedgekeurd. Gerealiseerd.

Omschrijving programma of project

Projectdoelstelling en strategische relevantie Financiële omvang (2016)

Totaal Financiële omvang

Status

Center of Expertise High Tech Systems & Materials

Regionale verankering door publiek-private samenwerking met partners in het werkveld. Onderdeel prestatieafspraak selectieve bekostiging.

2016: m€ 0,6 via Rijksbijdrage

- Eindrapportage aan Reviewcommissie (RC) heeft plaatsgevonden.

Open Learning en Innovation Labs (CoE HTSM)

Het project zal leertrajecten ontwikkelen voor aandachtsgebieden van HTSM: 1. Additive Manufacturing, 2. Adaptive Robotics, 3. Agro-Mechatronics. Het biedt bedrijven de mogelijkheid om laagdrempelig ervaring op te doen in de labs van Fontys en kansen om Publiek-Private Samenwerking invulling te geven.

2016: k€ 174.

Totaal k€ 774 (2016-2017) met 7 partijen waarvan Fontys aandeel max. k€ 700

Nov. 2015: Projectvoorstel en subsidie aanvraag OP Zuid. ingediend. 21 april 2016: subsidie toegekend. (max k€ 350 subsidie).

Expertisecentrum Gezondheidszorg en Technologie (EGT)

Regionaal verbinden van kennis (onderwijs en onderzoek), zorg en techniek om een bijdrage te leveren aan kwaliteit van leven en zorg.

2016: k€ 222

- Businessplan geaccordeerd in Q4 2015.

Versterking van het arbeidsmarkt-systeem Zorg in Zuid Nederland

Versterking Arbeidsmarktsysteem Zorg in Zuid-Nederland door de ontwikkeling van praktijklabs in de regio Venlo en de ontwikkeling van een brede gezondheidsbachelor.

Onder voorbehoud.

Totaal m€ 2,1 (2016-2019); waarvan aandeel Fontys m€ 1,3

November 2015: Projectplan en subsidie aanvraag OP Zuid ingediend. Mei 2016: subsidie toegekend ( m€ 0,6).

Werkplaats Sociaal domein (WSD) waaronder reflexielab

Verbinding met werkveld en gemeenten en versterking rol kennispartner t.a.v. de fundamentele verschuiving van rollen en verantwoordelijkheden tussen professionals, burgers en overheid onder invloed van de WMO.

2016: k€ 51 uit strategisch innovatiebudget

2016-2018: k€ 555 subsidie voor overige activiteiten WSD

CvB is in februari akkoord gegaan met fase 3, inclusief financiering wijkleerplaatsen Summa, Kilimanjaro en Zuidwester.

Verbinden en Verrijken

Het verankeren van het bestaansrecht van FLOS in de krimpregio Zuid Limburg, door transformatie naar een duurzame adaptieve organisatie en intensieve en vergaande samenwerking met VO-scholen in samenwerkings-biotopen, die een leeromgeving vormen voor studenten, leerlingen, leraren, lerarenopleiders en management. Gericht op o.m. kwaliteitsimpuls voor de instroom, betere stageplekken, intensievere begeleiding van startende leraren, vroegtijdige afstemming van curriculum en organisatie op werkveld.

2016: K€ 100 bijdrage strategisch budget onder voorbehoud indiening projectplan.

2016-2020 m€ 1,3

Positief besluit op Business Case 15 maart 2016. Programmaplan is 28 juni 2016 door CvB goedgekeurd en budget definitief toegekend.

Omschrijving programma of project

Projectdoelstelling en strategische relevantie Financiële omvang (2016)

Totaal Financiële omvang

Onderstaand projecten worden gefinancierd via (2e tranche) strategisch innovatiebudget. Status: business cases goedgekeurd op 28 juni 2016, in initiatiefase Circulaire Economie

Onder circulaire economie wordt verstaan: een economisch systeem dat bedoeld is om herbruikbaarheid van producten en grondstoffen te maximaliseren en waarde-vernietiging te minimaliseren). Dit project beoogt: • Fontysbrede opbouw van kennis en ontwikkeling van een gedeeld taal- en denkraam over circulaire economie; • Als Fontys herkenbaar worden in de regio als onderwijs en kennis-ontwikkelende/circulerende partner op het

gebied van circulaire economie; • Het leveren van input aan dienst H&F in het kader van de realisatie van de duurzaamheidsagenda.

k€ 45 k€ 367 (2016-2018)

Vibes by locals Het doel van dit initiatief is het creëren van een moderne ‘inline learning community’ in het centrum van Venlo waar studenten en lokale retailondernemers samenwerken om continu in te spelen op veranderende consumentenbehoefte.

k€ 50 k€ 50

Fontys Social Lab Het Fontys Social Lab heeft tot doel inzicht krijgen in de effectiviteit van contextueel leren door een wetenschappelijke evaluatiemethode te ontwikkelen en experimenten rondom contextueel leren uit te voeren in een interdisciplinaire projectgroep. Dit om op basis daarvan contextueel leren binnen Fontys verder te kunnen ontwikkelen. Hierbij is onder meer aandacht voor de rol van de docent (van content-leverancier naar context-leverancier), de rol van technologie, online/offline leren, toetsing en de benodigde flexibiliteit van de organisatie.

k€ 18 k€ 400 (2016- 2018)

Centrum voor Ondernemerschap

De doelstelling waaraan dit initiatief een bijdrage levert is het bieden van een dedicated omgeving voor het ontdekken, voorbereiden, begeleiden en lanceren van een ondernemersloopbaan voor studenten door:

• de ontwikkeling van dienstverlening om uitvoering te geven aan de Fontys Studentondernemersregeling; • het creëren van innovatieve fysieke ondernemerspleinen (“Startup Spaces”) in Tilburg, Eindhoven en

Venlo voor student startups; • de vorming van een Startup Community waarin potentiële en operationele startup studenten, Fontys

Hogescholen en bedrijfsleven verbonden worden.

k€ 173 k€ 633 (2016-2017)

Kwaliteitsportfolio Doel programma: komen tot een (transparant en zelfsturend) kwaliteitssysteem in continue afstemming met interne en externe stakeholders dat zorgt voor intrinsieke inzet op kwaliteit van alle betrokkenen, waarmee Fontys zich zowel intern als extern en niet tijdgebonden kan verantwoorden.

k€ 274 k€ 335 (2016-2017)

De lerende organisatie

Doel van programma: het vergroten van de wendbaarheid en het lerend en innovatief vermogen van Fontys. De focus ligt op het vergroten van het aantal resultaatgerichte teams die werken aan een helder gezamenlijk teamdoel dat is afgeleid van de Fontys/instituutsdoelen en is afgestemd met stakeholders en die weten hoe ze kwaliteit zichtbaar en meetbaar maken. Zij halen feedback over kwaliteit op en gebruiken dat om duurzaam te verbeteren en innoveren (kwaliteitscultuur) in het kader van het teamdoel.

k€ 27 k€ 47 (2016-2017)

Omschrijving programma of project

Projectdoelstelling en strategische relevantie Financiële omvang (2016)

Totaal Financiële omvang

Status

FontysConnect Upgrade van de portal omgeving op basis van een gemeenschappelijke baseline. Nazorgfase is gericht op overdracht staande beheerorganisatie en doorontwikkeling geharmoniseerde baseline.

Nazorgfase (2016): m€ 1,7, waarvan m€ 0,5 uit begroting dienst IT

Totaal m€ 5,3 (2014-2015).

Overdracht naar de staande organisatie gerealiseerd in juni 2016. Project afgerond, eindrapportage in Q4-2016.

CRM Next Upgrade en herinrichting van relatiemanagementsysteem, waarbij de beheerlast naar een acceptabel niveau wordt teruggebracht.

2016: k€ 436 - Projectplan herstart is in april 2016 goedgekeurd door het CvB.

Order-to-Pay in combinatie met upgrade Financieel Systeem

Digitaliseren van het bestel- en facturatie- en betalingsproces (bestelproces gepland in fase 3). Evaluatie ProActis in combinatie met vooronderzoek upgrade van het financieel systeem.

2016: aanvraag PM Geautomatiseerde factuurverwerking is live. Onderzoek naar vervolg (bestellen) is gestart in samenhang met upgrade financieel systeem. Marktverkenning gepland in Q4-2016.

Studievoortgang Upgrade van studievoortgangregistratiesysteem, waarbij processen (registreren studievoortgang, genereren cijferlijsten en getuigschriften) veilig en efficiënt ondersteund worden, het genereren van managementinformatie (door harmonisatie van inrichting) beter mogelijk is, en docenten en studenten beschikken over laagdrempelige informatie-voorziening via slb dashboard en studentenapp.

2016 m€ 0,5, bekostigd uit begroting dienst SV

- Businesscase op 20 oktober 2015 goedgekeurd door het CvB. GO beslissing op ontwerp in juni 2016. Op basis van het functioneel ontwerp wordt nu toegewerkt naar oplevering per 1 januari 2017.

Dyslexie software Ondersteuning voor alle studenten met dyslexie of vergelijkbare klachten en daarmee een bijdrage te leveren aan het studiesucces van deze doelgroep. Marktverkenning van dyslexiehulpprogramma’s en implementatie Fontysbreed.

Totaal k€ 61 bekostigd uit begroting Dienst SV

- Businesscase is op 26 januari 2016 goedgekeurd door het CvB. Eindrapportage na oplevering.

Diverse projecten IT

• digitaliseren handtekeningen, • groepenbeheer, • inleveren en beoordelen.

Totaal 2016 k€ 237, waarvan k€ 209 uit strategisch budget

Fase 2 implementatie PM

Projectvoorstellen goedgekeurd door CvB.