Modulair vormingstraject Duurzaam Digitaal Beheren | Inleiding
Bemonsteren, beoordelen en beheren om KRW doelen te halen Marcel Klinge
description
Transcript of Bemonsteren, beoordelen en beheren om KRW doelen te halen Marcel Klinge
Bemonsteren, beoordelen en beheren om KRW
doelen te halen
Marcel Klinge
Bemonsteren, beoordelen en beheren om KRW
doelen te halen
Marcel Klinge
Witteveen+Bos 2
Onderdelen van de bijdrage
Welke instrumenten zijn beschikbaar voor
bemonsteren en beoordelen van de visstand?
Welke instrumenten zijn er om de KRW doelen te
gaan bereiken?
Is actief ingrijpen in de visstand noodzakelijk om
aan de KRW verplichtingen te kunnen voldoen?
Witteveen+Bos 3
1. Instrumenten voor bemonsteren en beoordelen
Cruciaal 1: standaardisatie (iedereen doet hetzelfde)
Cruciaal 2: koppeling van bemonsteringsmethode aan
de beoordelingsmethode
Visstand moet beoordeeld worden op basis van:
soorten, abundantie, leeftijdsopbouw
--> kwantitatieve bemonstering nodig!
Witteveen+Bos 4
1. Instrumenten voor bemonsteren en beoordelen
Bemonsteringsmethode:
Regionale wateren: STOWA Handboek
Rijkswateren: aparte (eigen) methode
Witteveen+Bos 5
1. Instrumenten voor bemonsteren en beoordelen
Witteveen+Bos 6
1. Instrumenten voor bemonsteren en beoordelen
Bemonsteringsrichtlijnen:
vangtuigen
seizoen en tijdstip (dag/nacht)
bemonsteringsinspanning
verwerken vangsten en gegevens
Aan handboek gekoppelde visdatabase:
PISCARIA
Witteveen+Bos 7
1. Instrumenten voor bemonsteren en beoordelen
Beoordelingsmethode:
handboek-methode niet KRW-proof!
KRW-methode thans volop in ontwikkeling
ecologische kwaliteitsindex (getal tussen 0 en 1
dat de afstand tot de ZGET of MEP aanduidt)
maatlat opgebouwd uit deel-maatlatten
Witteveen+Bos 8
1. Instrumenten voor bemonsteren en beoordelen
Voorbeeld: maatlat natuurlijke ondiepe plas (M14/M27):
1. Bepaal referentietoestand
2. Bepaal afstand tot referentie adhv 5 indicatoren:
% roofvis
% benthivore vis
% baars en blankvoorn
% plantenminnende vis
% ‘black fish’ (zuurstoftolerante vissoorten)
Witteveen+Bos 9
1. Instrumenten voor bemonsteren en beoordelen
Voorbeelden M14/M27 (50-10.000 ha) met referentie
‘mesotroof, helder en plantenrijk water’:
Botshol: goed
Veluwemeer: ontoereikend!
Gooi-Eemmeer: slecht
Tjeukemeer: zeer slecht
Geen ´zeer goede´ meren in Nederland. Wel in
buitenland (o.a. Donaudelta, Polen)
Witteveen+Bos 10
2. Instrumenten om KRW doelen te bereiken
Systeemgerichte benadering nodig (kennis van
sturende abiotische en biotische processen)
Systeemkennis nodig! Nog veel te doen:
wetenschappelijke kennis (ingreep-effect relaties)
gebiedskennis
zet het beschikbare geld systeemgericht in!
Witteveen+Bos 11
2. Instrumenten om KRW doelen te bereiken
Vooral habitatherstel nodig!
Stilstaand water: natuurlijke oevers moeraszones,
waterplantenvelden
Stromend water: nevengeulen, meanders, riffles en
pools
Dus (op systeemschaal!): hermeandering, oeverherstel,
vloedvlakteherstel, natuurlijk peilbeheer…….
……………..en visstandbeheer!
Witteveen+Bos 12
3. Is actief ingrijpen in de visstand nodig?
Ja, soms is het echt nodig:
met name in ondiep stilstaand water met helder en
plantenrijk water als GET of GEP
als onderdeel van een systeemgericht
maatregelenpakket
omdat de aanwezige visstand het herstel effectief
belemmert
omdat het herstel anders zeer kostbaar,
onbetaalbaar of technisch onhaalbaar is
Witteveen+Bos 13Fosfor belasting [g m-2 jr-1]
ch
loro
fyl-
a,
zom
er
[mg
m-3]
start vanuit een heldere situatie
50
0 1
0
‘helder’
‘nog helder’
Model simulatie van een ondiep meerEvenwichtsituatie na 10 jaar bij een bepaalde P-belasting
‘troebel’
Witteveen+Bos 14
ch
loro
fyl-
a,
zom
er
[m
g m
-3]
start vanuit heldere situatiestart vanuit een troebele situatie
‘helder’’
‘nog steeds troebel
Fosfor belasting [g m-2 jr-1]
‘troebel’
Model simulatie van een ondiep meerEvenwichtsituatie na 10 jaar bij een bepaalde P-belasting
Witteveen+Bos 15
chlo
rophyl-
a,
zom
er
[mg m
-3]
0 0.5 1 1.5 2 2.5
0
50
100
150
200
3
”clear"
”troebel"
P belasting [g m-2 jr-1]
“Normale P-reductie
Aanvullende maatregel; voorbeeld biomanipulatie
Pbelasting [g m-2 jr-1]
Gecombineerd met biomanipulatie
Janse, Gulati & van Donk, 1995. Modelling nutrient cycles in relation to food-web structure in abiomanipulated shallow lake. Neth. J. Aquat. Ecol.
100
150
200
0
0
50
0.5 1 1.5 2 2.5 3
”clear"
”troebel"
Witteveen+Bos 16
3. Is actief ingrijpen in de visstand nodig?
Belasting: aandacht voor externe én interne
belasting!
Vissen kunnen grote interne belasting in stand
houden
Brasems zijn zwemmende riooloverstorten
Actief ingrijpen in de visstand = interne
belastingreductie = waterkwaliteitsbeheer!
Witteveen+Bos 17
3. Is actief ingrijpen in de visstand nodig?Ingrijpen in de visstand is geen drama:
alleen in wateren met de potentie om
duurzaam helder en plantenrijk te worden
Witteveen+Bos 18
3. Is actief ingrijpen in de visstand nodig?Ingrijpen in de visstand is geen drama:
alleen in wateren met de potentie om duurzaam
helder en plantenrijk te worden
aantrekkelijke(r) visstand komt in de plaats
in natuurlijke wateren zijn periodieke
calamiteiten in de visstand heel gewoon
Dus: visstandbeheerder, stel het instrument
visstandbeheer ruimhartig ten dienste van het
waterbeheer!