BELGiSchE PEtRoLEum FEdERAtiE · 2010 een toename van het wereldolieverbruik met 1,5 miljoen vaten...

JAARVERSLAG 2009

BELGiSchE PEtRoLEum FEdERAtiE

J A A R V E R S L A G 2 0 0 9 • 2


KERnciJFERS BELGië

KERNCIJFERS BELGIË

2005 2006 2007 2008 2009

Marktaandeel van aardolie in de primaire energieconsumptie % 39,5 40,0 39,2 39,0(2) (1)

Invoer van ruwe aardolie kt 31.965 31.552 32.976 33.825 (1)

Hoeveelheid producten verwerkt in de raffinaderijen kt 37.485 36.535 38.423 38.259 (1)

Uitvoer van afgewerkte petroleumproducten kt 22.202 21.058 20.910 20.503(3) (1)

Leveringen in verbruik van afgewerkte petroleumproducten kt 20.690 19.636 18.839 23.398(3) (1)

Verbruik brandstoffen kl 15.524.391 15.986.377 14.771.025 15.532.552 14.782.406

waarvan benzine kl 2.405.713 2.237.327 2.114.986 1.941.493 1.862.719

diesel kl 7.467.747 7.857.273 8.281.749 8.471.306 8.447.054

aandeel diesel in het totale verbruik motorbrandstoffen

% 76 78 80 81 82

huisbrandolie kl 5.650.932 5.891.777 4.374.289 5.119.753 4.472.633

Totale distillatiecapaciteit van de raffinaderijen op 31 december kt 39.100 36.898 38.951 40.883 40.987

Totale tewerkstelling in de petroleumsector op 31 december 6.497 6.495 6.343 6.311 6.310

waarvan arbeiders 1.239 1.182 1.184 1.051 1.084

bedienden 5.258 5.313 5.159 5.260 5.226

Aantal tankstations op 31 december 3.420 3.295 3.270 3.255 3.258

Aantal personenwagens op 31 december 4.861.352 4.929.284 5.006.294 5.086.756 5.160.257

waarvan dieselwagens % 49,5 52,1 54,5 57,0 58,9

Accijnsontvangsten op brandstoffen miljard euro 4,20 4,09 4,06 4,03 3,91

(1) cijfer niet beschikbaar bij de Federale Overheidsdienst Economie (2) nog steeds voorlopig cijfer bij de Federale Overheidsdienst Economie (3) wijziging van de ‘reporting’ methode en invoering van een uitgebreidere petroleumbalans in 2008

J A A R V E R S L A G 2 0 0 9 • 3

De Belgische Petroleum Federatie (BPF) is de officiële woordvoerder van de voornaamste petroleummaatschappijen die actief zijn in de raffinage en de distributie in België. Ze vertegenwoordigt 4 raffinaderijen, 7 ondernemingen actief in de distributie van petroleumproducten en één stockagebedrijf. Op deze manier dekt de BPF 100 % van de raffinagecapaciteit en bijna 80 % van de verkoop van motorbrandstoffen in België.



inhoudStAFEL

J A A R V E R S L A G 2 0 0 9 • 4

VooRWooRd VAn dE VooRZittER 6

dE intERnAtionALE SituAtiE 12

DE EVOLUTIE OP WERELDVLAK 13 De prijs van ruwe olie 13

DE EVOLUTIE PER SECTOR 14 De reserves 15 De productie 16 Het verbruik 17 De raffinage 17

dE PEtRoLEumSEctoR in BELGië 19De evolutie van de maximumprijzen 21 De gevoeligheid van de prijzen van petroleumproducten 27 De raffinage 29 De buitenlandse handel 31 - Ruwe aardolie 31

- Afgewerkte producten 32Het binnenlands verbruik 33

dE BELAnGRiJKStE doSSiERS 37

MILIEUBESCHERMING 38De strijd tegen verzuring en ozon 38 - De emissies van de raffinaderijen 38 Meetnet luchtverontreiniging petroleumraffinaderijen 39De vermindering van de broeikasgasemissies en het systeem verhandelbare emissierechten 39 - De klimaatplannen en de sector petroleumraffinage 40Het bodemsaneringsfonds voor tankstations (BOFAS) 40Het bodemsaneringsfonds voor stookolietanks van particulieren (PREMAZ) 41De aanvaardingsplicht van gebruikte smeerolie 42 - Het beheersorganisme VALORUB vzw 42Distributie van LPG in tankstations in Vlaanderen 42Biobrandstoffen 43


inhoudStAFEL

J A A R V E R S L A G 2 0 0 9 • 5

- Wetgeving inzake biobrandstoffen 43 - Biobrandstoffen en de programmaovereenkomst 43 - Biobrandstoffen: administratieve modaliteiten 43 - Biobrandstoffen en duurzaamheidscriteria 44

BEVEILIGING 45Kritieke infrastructuren 45De beveiliging van tankstations 45 - Overvallen op tankstations 45 - Doorrijden zonder betalen 46

DE ECONOMISCHE KWESTIES 47De normalisatie van petroleumproducten & Belgische normalisatiecommissies 47De strategische voorraden 48Het Sociaal Verwarmingsfonds 48De maximumprijzen van brandstoffen 49 - De programmaovereenkomst 49 - Biobrandstoffen 50 - Herinvoering van het ‘positief kliksysteem’ 51De controle van de kwaliteit van brandstoffen 54 - Monstername 54 - Controle van de private pompen 56 - Voorbereiding van een nieuwe aanbesteding voor de analyse laboratoria 56 - Interpretatie van de meetresultaten volgens de norm ISO4259 56De evolutie van het aantal tankstations 57

DE SOCIALE ACTUALITEIT 59

indEX VAn dE tABELLEn En FiGuREn 60

diVERSEn 63 PERMANENT SECRETARIAAT VAN DE BPF 63RAAD VAN BESTUUR OP 24 MAART 2010 63AANGESLOTEN MAATSCHAPPIJEN 64OMZETTINGSFACTOREN 64AFKORTINGEN 65

J A A R V E R S L A G 2 0 0 9 • 6


VooRWooRd VAn dE VooRZittER



J A A R V E R S L A G 2 0 0 9 • 7

JAAR 2009: ECONOMISCHE CRISIS & DALING VAN HET VERBRUIK

Terwijl het jaar 2008 van januari tot juli gekenmerkt werd door een sterke stijging van de prijzen van de olieproducten, gevolgd door een nog grotere daling van juli tot december, werd het jaar 2009 gekarakteriseerd door een vrijwel onafgebroken stijging van de prijs van de ruwe aardolie (voor de Brent van gemiddeld 45,7 $/bbl tijdens het eerste kwartaal tot 75,5 $/bbl tijdens het laatste kwartaal). Van oktober 2009 tot maart 2010 steeg de prijs van 73,9 tot 79,9 $/bbl, dit is een stijging met 8 % (over het geheel van die periode bleef de prijs vrij stabiel en schommelde rond de 75-80 €/bbl).

Daarenboven stijgt sinds eind 2009 de waarde van de Amerikaanse munt (met een recordkoers van 1,49 $/€ in november 2009, dalend tot 1,36 $/€ in maart 2010). Deze situatie leidde tot een aanzienlijke stijging van de prijzen van de olieproducten, uit-gedrukt in euro. De koers van de euro beschermt ons dus niet langer tegen de stijgingen van de aardolieprijzen, uitgedrukt in dollar. Zo steeg de prijs van 49,9 €/bbl in oktober 2009 tot 58,9 €/bbl in maart 2010, dit is een verhoging van 18 % in verge-lijking met de verhoging van 8 % van de marktprijzen, uitgedrukt in dollar.

Wat zal in 2010 de tendens zijn? Volgens het Internationaal Energieagentschap (IEA) zou de prijs van ruwe aardolie verder stijgen als reactie op het economisch herstel. De oliemarkt rekent met een herstel van de vraag, meer bepaald in Zuidoost-Azië en het Midden Oosten. Het IEA voorziet, na twee jaar van dalend wereldolieverbruik, in 2010 een toename van het wereldolieverbruik met 1,5 miljoen vaten per dag (dit is een dagelijks verbruik geraamd op 85,66 miljoen vaten per dag in 2010).

In Europa daalde het verbruik van de olieproducten tussen 2007 en 2009 met 7,5 %. Deze daling van het verbruik wordt waargenomen in de meeste Europese landen. In België bleef het benzineverbruik in 2009 teruglopen (met 4,1 % in vergelijking met 2008) terwijl het dieselverbruik daalde met 0,3 % (eerste daling van de dieselverkoop sinds 2005, toen een stijgende belasting op de brandstoffen had geleid tot een daling van de verkopen aan de grensstations en aan het transitverkeer).

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

lopende euroconstante euro

$/bbl /bbl

01/2006

01/2007

01/2008

01/2009

12/2009

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

110

120

130

140

010179

010580

010181

010682

011283

011284

010385

010786

010787

011088

011289

011090

011291

011192

011293

011194

011295

011296

011297

011298

011299

010800

011201

011202

011203

261004

010905

020506

231107

030708

181109

Figuur 1: Prijs van de ruwe aardolie (Brent) in $/bbl en in e/bbl (maandgemiddelde)

Bron: Bulletin de l’Industrie Pétrolière en Europese Centrale Bank



J A A R V E R S L A G 2 0 0 9 • 8

DE EUROPESE RAFFINAGE IN KRITIEKE TOESTAND

Momenteel moet de gehele raffinageactiviteit in Europa het hoofd bieden aan een

penibele situatie omwille van de structurele afname van de vraag naar olieproduc-

ten (gevolg van de economische crisis maar ook van de wijzigingen in het gedrag van

de consument en van het beleid inzake rationeel energiegebruik), de verslechtering

van de raffinagemarges (daling met 62 % van 2008 tot 2009 volgens de ramingen van

de Direction Générale de l’Énergie - Frankrijk) en het benzineoverschot dat de

Europese raffinaderijen niet langer kunnen uitvoeren naar de Verenigde Staten (die

zelf hun brandstofverbruik terugschroeven en op grote schaal ethanol toevoegen

aan de benzine).

Bijgevolg is er in Europa een raffinageovercapaciteit (geraamd op ongeveer 10 %, voor een honderdtal raffinaderijen die momenteel operationeel zijn). Deze moeilijk-heden brachten meerdere oliemaatschappijen ertoe hun raffinage-instrument aan te passen, met inbegrip van sluitingen, overdrachten en omschakelingen tot opslag- en distributiecentra.

Het raffinagelandschap is dus volop aan het wijzigen en de Belgische raffinage ont-snapt niet aan de regels van de economie. Ook onze raffinaderijen hebben af te rekenen met productieoverschotten en blijven blootgesteld aan een felle internatio-nale concurrentie. De concurrentiepositie van de Belgische petroleumindustrie, pijler van de gehele petrochemische sector in het havengebied van Antwerpen, Rotterdam en Amsterdam, moet worden beschermd. De overheden moeten er op toezien de structurele gebreken te verminderen waaronder België blijft lijden (in het bijzonder de totale loonkost) en geen nieuwe regelgeving invoeren die dreigt te leiden tot de verhuizing van de raffinageactiviteiten (zoals bijvoorbeeld een nationale “koolstof-taks” die zou worden toegepast op de industriële sectoren). Onze raffinaderijen hebben zich ingespannen om aan de top te staan en te blijven op het vlak van energie-effici-ëntie en CO2-uitstoot. Zij moeten worden verdedigd, om zowel de werkgelegenheid als het leefmilieu te beschermen, omdat het wenselijker is ruwe aardolie te verwerken in de zeer efficiënte Europese raffinaderijen, eerder dan afgewerkte producten te importeren waarvan de totale milieu-impact slechter is.

EEN NIEUW EVENWICHT IN DE FISCALITEIT VAN DIESEL EN BENZINE IS MEER DAN OOIT NOODZAKELIJK

Het is meer dan ooit noodzakelijk elke extra druk op de diesel- en stookoliemarkt te vermijden: de toename van de totale dieselvraag jaagt de prijzen de hoogte in en elke aangroei van de Europese benzineoverschotten brengt onze raffinaderijen in moeilijk-heden. De Belgische autoriteiten hebben een stap in de goede richting gezet door in een geleidelijke verhoging van de accijnzen op diesel te voorzien in 2010 en 2011 door



J A A R V E R S L A G 2 0 0 9 • 9

middel van het kliksysteem (geprogrammeerde verhoging van de accijnzen wanneer de maximumprijs daalt). Waarom niet tegelijk de belasting op de benzine verlagen om de ‘verdieseling’ van het Belgische wagenpark om te buigen? De verbrandingsmotor wordt overigens stelselmatig zuiniger en heeft nog een mooie toekomst.

EEN ZEER ONVOLMAAKTE BELGISCHE WETGEVING INZAKE BIOBRANDSTOFFEN

In juli 2009 verplichtte de Belgische overheid de bijmenging van 4 % componenten van agrarische herkomst in de fossiele brandstoffen (FAME voor diesel, bio-ethanol voor benzine).

Ongeacht de prijs van de ruwe aardolie en van de geraffineerde producten blijven de componenten van agrarische herkomst duurder dan de traditionele fossiele brand-stoffen en is hun bijmenging economisch enkel verantwoord dankzij fiscale steun-maatregelen vanwege de overheid. In deze context handhaafden onze autoriteiten hun steun aan de erkende Belgische producenten van ‘biocomponenten’, die sinds eind 2006 jaarlijkse productiequota genieten die recht geven op fiscale stimulansen.

Inzake de toevoeging van biocomponenten aan de fossiele brandstoffen heeft de BPF de overheid reeds herhaaldelijk uitgelegd dat:

• de petroleummaatschappijen de biocomponenten op de internationale markt moeten kunnen aankopen tegen de marktprijs teneinde de vrije mededinging te laten spelen;

• in geval van een verplichte bijmenging van biocomponenten het aanbeveling ver-dient het systeem van fiscale aanmoediging af te schaffen en in de structuur van de maximumprijzen de reële prijzen van de biocomponenten weer te geven;

• de percentages van verplichte toevoeging van biocomponenten coherent moeten blijven met de geldende productnormen en Europese richtlijnen (strikte naleving

van de normen voor benzine NBN EN228 en voor diesel NBN EN590; geen nieuwe

bijkomende brandstofkwaliteiten definiëren).

De overheid heeft slechts gedeeltelijk naar ons geluisterd. Wij blijven pleiten voor een

volledig vrije markt van biocomponenten, die het de petroleummaatschappijen

mogelijk maakt de ‘beste biocomponenten aan te kopen tegen de beste prijzen’.

Onder ‘beste biocomponenten’ verstaan we biocomponenten die een reële vermindering

van de uitstoot van broeikasgassen teweegbrengen en die voldoen aan de duurzaam-

heidscriteria, opgelegd in de Europese richtlijnen. In elk geval moet de Belgische

wetgeving tegen eind 2010 aangepast zijn aan de Europese richtlijnen betreffende de

bevordering van de hernieuwbare energieën en de brandstofkwaliteit.

WAT MET EEN NIEUWE ZOGENAAMDE ‘KOOLSTOFTAKS’?

De Franse overheid heeft de toepassing van een ‘koolstoftaks’ overwogen die op

gelijke wijze zou worden toegepast op elk gebruik van fossiele brandstoffen in ver-

houding tot het koolstofgehalte ervan. Dit stuitte op ernstige moeilijkheden en de

Franse overheid is teruggekrabbeld.

Ook in België werd dit idee van een koolstoftaks of van een ‘CO2-prijssignaal’ door de

federale overheid geopperd. Wat zijn de voorwaarden voor de invoering van een

dergelijke belasting?

Allereerst moet elke koolstoftaks op nationaal vlak worden vermeden: een geharmo-

niseerde benadering op Europees vlak is noodzakelijk om bijkomende fiscale scheef-

trekkingen tussen de lidstaten en zeer complexe corrigerende mechanismen binnen

de Europese Unie te voorkomen.

De industriële sectoren die onderworpen zijn aan het ‘Emission Trading Scheme’

(zoals onze raffinaderijen die met het Vlaams Gewest het ‘Convenant Benchmarking

Energie-Ëfficiëntie’ hebben afgesloten), moeten worden vrijgesteld van elke vorm



J A A R V E R S L A G 2 0 0 9 • 1 0

van broeikasgasbelasting, parallel met het ETS-systeem. Op termijn tast dit de con-currentiekracht van de Belgische en Europese raffinaderijen aan.

Een eventuele koolstoftaks zou uiteraard moeten worden toegepast op alle brand-stoffen die CO2 uitstoten (olie, gas, kolen, elektriciteit, biomassa) voor een gegeven gebruik (particulier en commercieel vervoer, woningen, landbouw, industrie). Bedoeling is aan te zetten tot vermindering van elk energieverbruik dat bijdraagt tot de CO2-emissie.

Wij zijn zo vrij te onderstrepen dat - in tegenstelling tot een wijdverspreide mening - de elektrische voertuigen niet neutraal zijn op het vlak van CO2-uitstoot. Volgens een studie van het “Vlaams kenniscentrum voor de autosector” zou de gemiddelde CO2-uitstoot van een elektrisch voertuig in Europa 78 gram CO2 per km bedragen en in België 64 gram CO2 per km (rekening houdend met de kenmerken van de elektrici-teitscentrales).

In België moet elke nieuwe belasting op de brandstoffen rekening houden met de prijzen die in de buurlanden worden gehanteerd (de brandstofprijzen, en dan vooral de dieselprijs, blijven concurrentieel in vergelijking met de buurlanden, met uitzon-dering van het Groothertogdom Luxemburg dat de laagste accijns- en BTW-tarieven toepast). Gelet op de beperkte oppervlakte van ons land lijkt het niet verstandig de accijnzen op diesel nog te verhogen, gezien het reële risico van een daling van de verkoop van deze brandstof.

Het is goed te onderstrepen dat de voorziene accijnsverhogingen voor diesel (met 80 €/1.000 liter in 2010 en 2011 door middel van het kliksysteem) in feite neerkomen op een koolstoftaks van 30 €/ton (in vergelijking met de taks van 17 €/ton die oor-spronkelijk door Frankrijk was voorzien). In werkelijkheid is er in België momenteel geen ruimte voor een nieuwe heffing op de brandstoffen.

Tot besluit, rekening houdend met het belang van huisbrandolie in de woningsec-tor en de voordelen ervan op het vlak van veiligheid in vergelijking met aardgas (veiligheid van de personen en van de installaties, veiligheid inzake bevoorrading

dankzij de strategische voorraden en de individuele tanks), moet de overheid erop

toezien de huisbrandoliegebruikers niet te bestraffen via een nieuwe onterechte

belasting.

VOOR EEN ONDERSTEUNEND INDUSTRIEEL BELEID

Meer dan ooit willen wij een kwaliteitsvolle dialoog met de overheid handhaven om

de politieke wereld te helpen evenwichtige maatregelen te nemen die het behoud en

de ontwikkeling van een industriële activiteit mogelijk maken, onontbeerlijk voor de

energiebevoorrading en de concurrentiekracht van het land.

De economische crisis heeft het belang onderstreept van de rol van de overheid bij

de bescherming van sleutelsectoren van de industrie. De komende jaren kondigen



J A A R V E R S L A G 2 0 0 9 • 1 1

zich moeilijk aan voor de raffinage, een instrument dat moeilijk kan worden aangepast

aan het profiel van de vraag (evenwicht benzine / diesel en structurele vermindering

van de vraag op de Europese markt ten gevolge van het beleid ter vermindering van

het verbruik). Wij moeten vermijden dat fiscale, sociale en milieumaatregelen worden

ingevoerd die de Europese industrie, en meer bepaald de Belgische raffinagesector,

opzadelen met een handicap. Een transparant en stabiel juridisch kader is noodza-

kelijk om het investeringsbeleid in de petroleumsector op lange termijn te steunen.

Dit is onmisbaar voor een gezonde economie. Ter herinnering, de olieproducten ver-

tegenwoordigen nu en in de volgende jaren ongeveer 40 % van het primaire energie-

verbruik in België.

TOT SLOT

Na de spectaculaire daling van de aardolieprijs die samenviel met het begin van de

wereldwijde economische crisis in de tweede helft van 2008, kon men een lange

periode van gematigde brandstofprijzen verwachten. Ondanks een sterk gedaalde

vraag in de ontwikkelde landen, steeg de aardolieprijs in 2009 snel terug tot een

niveau van 80 $/bbl, te vergelijken met eind 2007. Dit illustreert de sterke economi-

sche heropleving van de Aziatische landen die de crisis reeds te boven zijn gekomen,

en de nieuwe wereldwijde voortrekkersrol van China.

Als gevolg daarvan is in Europa de verleiding groot om, bij middel van een nog

penaliserender beleid ten overstaan van petroleumproducten, het gebruik van

alternatieve energiebronnen te versnellen. Om economische en technologische

redenen zullen deze nieuwe energiebronnen, die we eerder ‘complementair’ wensen

te noemen, slechts binnen enkele decennia een belangrijke rol spelen in de energie-

balans. Teneinde onze herstellende economie te ondersteunen, moet men er dus

over waken de energiefactuur niet te verzwaren door middel van een bijkomende

fiscale maatregel.

Om de lange cycli van onze sector te respecteren, lijkt het onontbeerlijk de regelgeving zeer geleidelijk en planmatig aan te passen. Onze raffinaderijen zijn enorm kwetsbaar na de plotse daling van de vraag naar petroleumproducten in 2009. Hun belang inzake bevoorradingszekerheid, rechtstreekse en onrechtstreekse tewerkstelling en inkom-sten van alle aard verbonden met de havenactiviteit in Antwerpen, moet niet meer worden aangetoond.

Meer dan ooit zal de Belgische Petroleum Federatie zich inzetten voor een evenwichtig beleid ter vrijwaring van het vermogen van haar leden om te investeren in perfor-mante installaties. Slechts dan kunnen zij verder instaan voor de duurzame en competitieve bevoorrading van de Belgische verbruikers met producten van hoge kwaliteit.

Patrice BrèsBPF voorzitter

J A A R V E R S L A G 2 0 0 9 • 1 2


dE intERnAtionALE SituAtiE

J A A R V E R S L A G 2 0 0 9 • 1 3



dE EVoLutiE oP WERELdVLAK

DE PRIJS VAN RUWE OLIE

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

lopende euroconstante euro

$/bbl /bbl

010602060306040605060606070608060906100611061206010702070307040705070607070708070907100711071207010802080308040805080608070808080908100811081208010902090309040905090609070908090909100911091209

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

110

120

130

140

010179

010580

010181

010682

011283

011284

010385

010786

010787

011088

011289

011090

011291

011192

011293

011194

011295

011296

011297

011298

011299

010800

011201

011202

011203

261004

010905

020506

231107

030708

181109

Figuur 2: Prijs van de aardolie (Brent) in constante euro en in lopende euro (€/vat)

Bron: Bulletin de l’Industrie Pétrolière en Federale Overheidsdienst Economie

J A A R V E R S L A G 2 0 0 9 • 1 4



dE EVoLutiE PER SEctoR

Tabel 1: Wereld: productie / verbruik / raffinagecapaciteit / reserves van ruwe aardolie in 2009 (miljard ton)

Ruwe aardolie GtReserves op 01/01/2010 184,7

Productie 2009(1) 3,5

Verbruik 2008(2) 3,9

Raffinagecapaciteit op 31/12/2009 4,4

(1) geschat cijfer(2) cijfer 2009 niet beschikbaar

Bron: Comité Professionnel Du Pétrole (Frankrijk)



J A A R V E R S L A G 2 0 0 9 • 1 5

DE RESERVES

Tabel 2: Wereldreserves van ruwe aardolie op 1 januari 2010 (miljard ton, %)

Gt %Europa waarvan 15,3 8,3

West-Europa 1,7 0,9

Oost-Europa 13,6 7,4

Nabije Oosten waarvan 102,8 55,6

Saoedi-Arabië 35,8 19,4

Iran 18,8 10,2

Irak 15,7 8,5

Koeweit 14,2 7,7

Verre Oosten/Oceanië 5,5 3,0

Noord-Amerika 26,5 14,3

Zuid-Amerika 18,4 10,0

Afrika 16,2 8,8

TOTAAL WERELD 184,7 100,0

waarvan OPEC(1) 129,8 70,2

(1) OPEC: 12 leden vanaf 2009 (Indonesië is geen lid meer sinds 1 januari 2009)




J A A R V E R S L A G 2 0 0 9 • 1 6

DE PRODUCTIE

Tabel 3: Wereldwijde productie van ruwe aardolie in 2009 (miljoen ton, %)

Mt %Europa 829,7 23,6

West-Europa waarvan 191,3 5,4

Noorwegen 100,8 2,9

Verenigd Koninkrijk 65,0 1,9

Oost-Europa waarvan 638,5 18,2

Rusland 493,7 14,1

Nabije Oosten waarvan 1.050,4 29,9

Saoedi-Arabië 407,8 11,6

Iran 185,5 5,3

Irak 119,5 3,4

Koeweit 113,5 3,2

Verre Oosten / Oceanië 368,0 10,5

Noord-Amerika 391,7 11,2

Zuid-Amerika 438,3 12,5

Afrika 432,5 12,3

TOTAAL WERELD 3.510,6 100,0

waarvan OPEC(1) 1.426,9 40,6

(1) OPEC: 12 leden vanaf 2009 (Indonesië is geen lid meer sinds 1 januari 2009)




J A A R V E R S L A G 2 0 0 9 • 1 7

HET VERBRUIK

DE RAFFINAGE

Tabel 4: Evolutie van het verbruik van ruwe aardolie per geografische zone (miljoen ton, %)

1985 2008(1)

Mt % Mt %

Europa 1.083 38,6 956 24,3

Nabije Oosten 145 5,2 307 7,8

Verre Oosten / Oceanië 499 17,8 1.183 30,2

Noord-Amerika 788 28,0 987 25,1

Zuid-Amerika 209 7,4 360 9,2

Afrika 83 3,0 135 3,4

TOTAAL WERELD 2.807 100,0 3.928 100,0

(1) cijfers 2009 niet beschikbaar


(1) raffinagecapaciteit einde jaar


Tabel 5: Evolutie van de raffinagecapaciteit(1) in de wereld (miljoen ton, %)

1978 2008 2009WERELDCAPACITEIT (Mt) 3.921 4.279 4.360

waarvan (%)

Europa waarvan 43,1 29,5 28,9

Rusland 16,6 6,3 6,2

Nabije Oosten 4,5 8,2 8,3

Verre Oosten/Oceanië 14,6 26,3 27,0

Noord-Amerika 25,1 22,7 22,7

Zuid-Amerika 10,6 9,5 9,3

Afrika 2,1 3,8 3,8

TOTAAL 100,0 100,0 100,0



J A A R V E R S L A G 2 0 0 9 • 1 8

1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2009(1)20081,0

2,0

3,0

4,0

5,0

6,0

Figuur 3: Bruto raffinagemarges (jaarlijks gemiddelde, €/vat)

(1) voorlopig cijfer (zie volgende grafiek voor voorlopige maandelijkse cijfers)


Figuur 4: Bruto raffinagemarges 2009(1) (maandgemiddelde, €/vat)

5

4

jul aug sep okt nov decjan feb mrt apr mei jun0,0

1,0

2,0

3,0

4,0

5,0

6,0

0

5

10

15

20

25

30

35 33,8

22,6

2,8

20,6

3,2

9,9

2,0

25,5

(1) voorlopige cijfers


De bruto raffinagemarge (Brent) bedroeg in december 2009 1,05 €/bbl (voorlopig cijfer), ten opzichte van 5,35 €/bbl in december 2008; dit is een daling van 80,4 %.

J A A R V E R S L A G 2 0 0 9 • 1 9


dE PEtRoLEumSEctoR in BELGiE



J A A R V E R S L A G 2 0 0 9 • 2 0

Figuur 5: Aardoliebalans van België in 2008(1) (miljoen ton)

(1) cijfers 2009 niet beschikbaar bij de Federale Overheidsdienst Economie(2) een product of een combinatie van producten, afgeleid uit ruwe aardolie, dat bestemd is om een verdere

behandeling te ondergaan in de raffinage-installaties

Bron: Federale Overheidsdienst Economie, petroleumbalans

Invoer ruwe

aardolie

Invoer afgewerkte producten

Invoer tussen-

producten(2)

Uitvoer afgewerkte producten

Uitvoer tussen-

producten(2)

Bunkering schepen

Binnenlands verbruik

Eigen verbruik

raffinaderijen

invoer uitvoer & verbruik5

4

jul aug sep okt nov decjan feb mrt apr mei jun0,0

1,0

2,0

3,0

4,0

5,0

6,0

0

5

10

15

20

25

30

35 33,8

22,6

2,8

20,6

3,2

9,9

2,0

25,5



J A A R V E R S L A G 2 0 0 9 • 2 1

Tabel 6: Marktaandelen van de verschillende energiebronnen in België (%)

1973 2008(1) 2009(2)

Vaste brandstoffen 25,5 7,9

Aardolie 59,0 39,0

Aardgas 15,5 25,3

Kernenergie - 20,3

Andere (primaire elektriciteit) - 1,7

Hernieuwbare energiebronnen en recuperatiebrandstoffen(3) - 5,8

TOTAAL 100,0 100,0

(1) geschatte cijfers(2) cijfers niet beschikbaar bij de Federale Overheidsdienst Economie(3) industriële, huishoudelijke en landbouwafvalstoffen, vaste biomassa, biogas, thermische zonne-energie

Bron: Federale Overheidsdienst Economie

DE EVOLUTIE VAN DE MAXIMUMPRIJZEN

Tabel 7: Evolutie van de maximumprijzen van brandstoffen in België

RECORD LOW 2009 RECORD HIGH 2009 Verschil (%)

Benzine 95 octaan (€/l) 1,105 1,433 29,7

Diesel (€/l) 0,934 1,076 15,2

LPG (€/l) 0,390 0,512 31,3

Huisbrandolie (+/= 2.000 l) (€/l) 0,4214 0,5569 32,2

Zware stookolie (1% zwavel) (€/t) 221,37 451,16 103,8


Belgische Petroleum Federatie

de Petroleumsector iN Belgie

J a a r v e r s l a g 2 0 0 9 • 2 2

BE FR DE NL LU UK BE FR DE NL LU UK0,0

0,2

0,4

0,6

0,8

1,0

1,2

1,4

1,6

0,0

0,2

0,4

0,6

0,8

1,0

1,2

1,4

1,6

0

200

400

600

800

1000

1200

1400

1600

0

200

400

600

800

1000

1200

1400

1600

0

200

400

600

800

1000

1200

0

200

400

600

800

1000

1200

1400

1600

0

200

400

600

800

1000

1200

1400

1600

0

200

400

600

800

1000

1200

1,256

1,248

1,289

1,378

1,052

1,205

0,968

0,5212 0,6221

0,5977 0,7110

0,4772 0,5409

1,038

1,099

1,033

0,868

1,224

BE FR DE NL LU UK0,0

0,2

0,4

0,6

0,8

1,0

1,2

Figuur 6: Brandstofprijzen in België en in de buurlanden op 21/12/2009 (€/liter)

Bron: Weekly Oil Bulletin, Europese Commissie nr. 1.488

BTWAccijnzenPrijs excl. belastingen

Benzine 95 octaan Diesel Huisbrandolie



J A A R V E R S L A G 2 0 0 9 • 2 3

17

16

1999 2006 2007(1) 2008(2) 2009

/l

0,1

0,2

0,3

0,4

0,5

0,6

0,7

0,8

1999 2006 2007(1) 2008(2) 2009

/l

0,0

0,2

0,4

0,6

0,8

1,0

1,2

1,4

1,6

17

16

1999 2006 2007(1) 2008(2) 2009

/l

0,1

0,2

0,3

0,4

0,5

0,6

0,7

0,8

1999 2006 2007(1) 2008(2) 2009

/l

0,0

0,2

0,4

0,6

0,8

1,0

1,2

1,4

1,6

Figuur 7: Evolutie van de maximumprijzen in België, exclusief taksen (jaarlijks gemiddelde, €/liter)

Figuur 8: Evolutie van de maximumprijzen in België, inclusief taksen (jaarlijks gemiddelde, €/liter)

(1) vanaf 2007: benzine 10 ppm en diesel 10 ppm (i.p.v. 50 ppm; vanaf 2009: 10 ppm verplicht) (2) vanaf 2008: huisbrandolie 1.000 ppm verplicht (i.p.v. 2.000 ppm)


Diesel HuisbrandolieBenzine 95 octaan



J A A R V E R S L A G 2 0 0 9 • 2 4

0,0

0,3

0,6

0,9

1,2

1,5

0,0

0,3

0,6

0,9

1,2

1,5

250

300

350

400

450

500

550

600

650

700

750

800

850

900

950

1.000

1.050

1.100

1.150

1.200

1.250

1.300

0,0

0,3

0,6

0,9

1,2

1,5

0,0

0,2

0,4

0,6

0,8

1,0

1,2

0,349

0,099

0,278

0,182

0,908

0,407

0,156

0,622

0,248

1,433

0,407

0,156

0,278

0,177

1,018

0,3020,077

0,130

0,127

0,636

0,371

0,155

0,364

0,186

1,076

0,371

0,155

0,130

0,138

0,794

Grafiek 7

Grafiek 8 Grafiek 9

Bron: Ministerie van Economische Zaken

250300350400450500550600650700750800850900950

1000105011001150120012501300

01/2006

01/2005

01/2007

01/2008

01/2009

01/2010

Figuur 9: Brandstofnoteringen* (maandgemiddelde, $/MT)


Benzine 95 octaan

Diesel

Huisbrandolie

*Northwest Europe barges



J A A R V E R S L A G 2 0 0 9 • 2 5

250

300

350

400

450

500

550

600

650

700

750

800

850

900

950

1.000

1.050

1.100

1.150

1.200

1.250

1.300

0,0

0,3

0,6

0,9

1,2

1,5

0,0

0,2

0,4

0,6

0,8

1,0

1,2

0,908

1,433

1,018

0,636

1,076

0,794

Grafiek 7

Grafiek 8 Grafiek 9


250300350400450500550600650700750800850900950

1000105011001150120012501300

01 0

503

05

05 0

507

05

09 0

511

05

01 0

603

06

05 0

607

06

09 0

611

06

01 0

703

07

05 0

707

07

09 0

711

07

01 0

803

08

05 0

807

08

09 0

811

08

01 0

903

09

05 0

907

09

09 0

911

09

0,278

0,622

0,278

0,099

0,349

0,0

0,3

0,6

0,9

1,2

1,5

0,130

0,127

0,364

0,186

0,130

0,138

0,0

0,3

0,6

0,9

1,2

1,5

0,182

0,248

0,177

0,407

0,156 0,156

0,407

0,3020,077 0,371

0,155 0,155

0,371

Figuur 10: België: bij constante BTW en accijnstarieven sinds 1985 zou de maximumprijs van BENZINE 95 OCTAAN 0,415 €/l lager zijn op 18/06/2009, de datum van het record van de maximumprijs (€/l)

Figuur 11: België: bij constante BTW en accijnstarieven sinds 1985 zou de maximumprijs van DIESEL 0,282 €/l lager zijn op 25/12/2009, de datum van het record van de maximumprijs (€/l)

Benzine 95 octaan van 07/05/1985

Benzine 95 octaan van18/06/2009

Benzine 95 octaan van 18/06/2009

met belastingtarieven van 07/05/1985

250

300

350

400

450

500

550

600

650

700

750

800

850

900

950

1.000

1.050

1.100

1.150

1.200

1.250

1.300

0,0

0,3

0,6

0,9

1,2

1,5

0,0

0,2

0,4

0,6

0,8

1,0

1,2

0,908

1,433

1,018

0,636

1,076

0,794

Grafiek 7

Grafiek 8 Grafiek 9


250300350400450500550600650700750800850900950

1000105011001150120012501300

01 0

503

05

05 0

507

05

09 0

511

05

01 0

603

06

05 0

607

06

09 0

611

06

01 0

703

07

05 0

707

07

09 0

711

07

01 0

803

08

05 0

807

08

09 0

811

08

01 0

903

09

05 0

907

09

09 0

911

09

0,278

0,622

0,278

0,099

0,349

0,0

0,3

0,6

0,9

1,2

1,5

0,130

0,127

0,364

0,186

0,130

0,138

0,0

0,3

0,6

0,9

1,2

1,5

0,182

0,248

0,177

0,407

0,156 0,156

0,407

0,3020,077 0,371

0,155 0,155

0,371

Diesel van 07/05/1985

Diesel van 25/12/2009

Diesel van 25/12/2009 met

belastingtarieven van 07/05/1985

Bron: BPF

Accijnzen

0,0

0,3

0,6

0,9

1,2

1,5

0,0

0,3

0,6

0,9

1,2

1,5

250

300

350

400

450

500

550

600

650

700

750

800

850

900

950

1.000

1.050

1.100

1.150

1.200

1.250

1.300

01040304050407040904110401050305050507050905110501060306050607060906110601070307050707070907110701080308050807080908110801090309

0,0

0,5

1,0

1,5

2,0

0,0

0,5

1,0

1,5

2,0

0,0

0,3

0,6

0,9

1,2

1,5

0,349

0,099

0,278

0,182

0,908

0,567

0,153

0,611

0,279

1,610

0,567

0,153

0,278

0,249

1,247

0,3020,077

0,130

0,127

0,636 0,728

0,155

0,331

0,255

1,469

0,728

0,155

0,130

0,253

1,266

Grafiek 5

Grafiek 6 Grafiek 7


BTW

0,0

0,3

0,6

0,9

1,2

1,5

0,0

0,3

0,6

0,9

1,2

1,5

250

300

350

400

450

500

550

600

650

700

750

800

850

900

950

1.000

1.050

1.100

1.150

1.200

1.250

1.300

01040304050407040904110401050305050507050905110501060306050607060906110601070307050707070907110701080308050807080908110801090309

0,0

0,5

1,0

1,5

2,0

0,0

0,5

1,0

1,5

2,0

0,0

0,3

0,6

0,9

1,2

1,5

0,349

0,099

0,278

0,182

0,908

0,567

0,153

0,611

0,279

1,610

0,567

0,153

0,278

0,249

1,247

0,3020,077

0,130

0,127

0,636 0,728

0,155

0,331

0,255

1,469

0,728

0,155

0,130

0,253

1,266

Grafiek 5

Grafiek 6 Grafiek 7


0,0

0,3

0,6

0,9

1,2

1,5

0,0

0,3

0,6

0,9

1,2

1,5

250

300

350

400

450

500

550

600

650

700

750

800

850

900

950

1.000

1.050

1.100

1.150

1.200

1.250

1.300

01040304050407040904110401050305050507050905110501060306050607060906110601070307050707070907110701080308050807080908110801090309

0,0

0,5

1,0

1,5

2,0

0,0

0,5

1,0

1,5

2,0

0,0

0,3

0,6

0,9

1,2

1,5

0,349

0,099

0,278

0,182

0,908

0,567

0,153

0,611

0,279

1,610

0,567

0,153

0,278

0,249

1,247

0,3020,077

0,130

0,127

0,636 0,728

0,155

0,331

0,255

1,469

0,728

0,155

0,130

0,253

1,266

Grafiek 5

Grafiek 6 Grafiek 7


Productprijs ex-raffinaderij

0,0

0,3

0,6

0,9

1,2

1,5

0,0

0,3

0,6

0,9

1,2

1,5

250

300

350

400

450

500

550

600

650

700

750

800

850

900

950

1.000

1.050

1.100

1.150

1.200

1.250

1.300

01040304050407040904110401050305050507050905110501060306050607060906110601070307050707070907110701080308050807080908110801090309

0,0

0,5

1,0

1,5

2,0

0,0

0,5

1,0

1,5

2,0

0,0

0,3

0,6

0,9

1,2

1,5

0,349

0,099

0,278

0,182

0,908

0,567

0,153

0,611

0,279

1,610

0,567

0,153

0,278

0,249

1,247

0,3020,077

0,130

0,127

0,636 0,728

0,155

0,331

0,255

1,469

0,728

0,155

0,130

0,253

1,266

Grafiek 5

Grafiek 6 Grafiek 7


Marge & distributiekosten



J A A R V E R S L A G 2 0 0 9 • 2 6

Tabel 8: België: vergelijking van de gemiddelde maximumprijzen van de voornaamste brandstoffen, mét en zonder belastingen in 1975, 2008 en 2009 (€/l)

jaarlijks gemiddelde maximumprijs ZONDER BELASTINGEN

jaarlijks gemiddelde maximumprijs MET BELASTINGEN

Benzine Diesel Huisbrandolie Benzine Diesel Huisbrandolie

1975 0,144 0,137 0,1016 0,355 0,218 0,1195

2008 0,618 0,717 0,6098 1,456 1,252 0,7602

2008, zonder inflatie 0,198 0,229 0,1950 0,466 0,400 0,2431

2009 0,422 0,428 0,3372 1,330 1,023 0,4968

2009, zonder inflatie 0,135 0,137 0,1079 0,426 0,327 0,1589

Bron: Federale Overheidsdienst Economie en BPF



J A A R V E R S L A G 2 0 0 9 • 2 7

DE GEVOELIGHEID VAN DE PRIJZEN VAN PETROLEUMPRODUCTEN

Tabel 9: Effect van de evolutie van de dollarkoers op de maximumprijs van diesel in België (€/l)

Dollarkoers

€ 1 = 1,4276 $(1)

25/12/09 € 1 = 1 $ € 1 = 0,8252 $(2)

26/10/2000Productprijs ex-raffinaderij 0,3707 0,5292 0,6413

Marge en distributiekosten 0,1547 0,1547 0,1547

Prijs zonder belastingen 0,5254 0,6839 0,7960

Accijnzen + BOFAS + APETRA 0,3635 0,3635 0,3635

Prijs zonder BTW 0,8889 1,0474 1,1595

BTW 0,1867 0,2200 0,2435

Maximumprijs 1,076 1,267 1,403

Variatie max.prijs t.o.v. € 1 = 1,4276 $ (1) (1) 0,191 0,327

(1) dollarkoers, geldig op de dag van de hoogste maximumprijs van diesel in 2009(2) record low

Bron: BPF



J A A R V E R S L A G 2 0 0 9 • 2 8

Tabel 10: Schommeling van de prijs van de ruwe aardolie en haar effect op de maximumprijs in België, voorbeeld van een verlaging

21 februari 2008 21 februari 2009 Verschil %

Ruwe aardolie Noordzee Brent (€/bbl) 65,31 33,27 - 51

Maximumprijs huisbrandolie (€/l) 0,7145 0,4394 - 39

Maximumprijs diesel (€/l) 1,197 0,961 - 20

Maximumprijs benzine 95 octaan (€/l) 1,479 1,220 - 18

Bron: Federale Overheidsdienst Economie en Bulletin de l’Industrie Pétrolière

Tabel 11: Schommeling van de prijs van de ruwe aardolie en haar effect op de maximumprijs in België, voorbeeld van een verhoging

21 februari 2009 21 oktober 2009 Verschil %

Ruwe aardolie Noordzee Brent (€/bbl) 33,27 53,41(1) 61

Maximumprijs huisbrandolie (€/l) 0,4394 0,5329 21

Maximumprijs diesel (€/l) 0,961 1,062 11

Maximumprijs benzine 95 octaan (€/l) 1,220 1,337 10

(1) TOP 2009

Bron: Federale Overheidsdienst Economie en Bulletin de l’Industrie Pétrolière



J A A R V E R S L A G 2 0 0 9 • 2 9

DE RAFFINAGE

Tabel 12: Raffinagecapaciteiten van de Belgische raffinaderijen op 31 december (duizend ton/jaar)

1973 2008 2009

Distillatiecapaciteit 43.084 40.883 40.987

Krakingcapaciteit 3.220 8.767 8.783

Reformingcapaciteit 3.790 4.718 4.764

Ontzwavelingscapaciteit - 30.568 30.603

Bron: BPF

Tabel 13: Hoeveelheid producten verwerkt in de Belgische raffinaderijen (duizend ton)

1973 2008 2009(1)

Verwerking van ruwe aardolie 37.007 33.725

Tussenproducten(2) 241 4.535

TOTAAL 37.248 38.259

Verhouding verwerking aardolie / distillatiecapaciteit (%)

85,9 82,5

(1) cijfers niet beschikbaar bij de Federale Overheidsdienst Economie(2) een product of een combinatie van producten, afgeleid uit ruwe aardolie, dat bestemd is om een verdere behandeling te

ondergaan in de raffinage-installaties

Bron: Federale Overheidsdienst Economie, petroleumbalans en BPF



J A A R V E R S L A G 2 0 0 9 • 3 0

Tabel 14: Nettoproductie van afgewerkte producten in België (duizend ton, %)

kt Verschil %2008 / 1973

Aandeel %

1973 2008 2009(1) 1973 2008

Autobenzines 4.768 4.088 -14,3 13,4 13,4

Vliegtuigbrandstoffen 1.111 1.878 69,0 3,1 6,2

Gasolie (verwarming + wegvervoer) 12.054 10.900 -9,6 34,0 35,8

Residuele stookolie 13.715 6.797 -50,4 38,6 22,3

Vloeibare gassen 405 480 18,5 1,2 1,7

Bitumen 1.081 1.396 29,1 3,0 4,6

Nafta 1.682 1.919 14,1 4,7 6,3

Andere producten 694 2.960 326,5 2,0 9,7

ALLE PRODUCTEN 35.510 30.418 -14,3 100,0 100,0

(1) cijfers niet beschikbaar bij de Federale Overheidsdienst Economie




J A A R V E R S L A G 2 0 0 9 • 3 1

DE BUITENLANDSE HANDEL

Ruwe aardolie

Tabel 15: Invoer van ruwe aardolie in België volgens regio van herkomst (duizend ton, %)

kt Aandeel %

1973 2008 2009(1) 1973 2008

Midden Oosten waarvan 29.830 9.272 79,7 27,4

Saoedi-Arabië 15.927 4.404 42,6 13,0

Iran 7.221 4.179 19,3 12,4

Irak 818 671 2,2 2,0

Rusland 517 13.419 1,4 39,7

Noordzee waarvan 106 7.694 0,3 22,7

Verenigd Koninkrijk - 3.022 - 8,9

Noorwegen 106 4.253 0,3 12,6

Afrika waarvan 5.696 2.291 15,2 6,8

Nigeria 949 909 2,5 2,7

Venezuela 997 833 2,7 2,5

Andere 249 316 0,7 0,9

TOTAAL 37.395 33.825 100,0 100,0

waarvan OPEC (2) 36.344 11.912 97,2 35,2

(1) cijfers niet beschikbaar bij de Federale Overheidsdienst Economie(2) OPEC: 12 leden vanaf 2009 (Indonesië is geen lid meer sinds 1 januari 2009)




J A A R V E R S L A G 2 0 0 9 • 3 2

Afgewerkte producten

Tabel 16: België: buitenlandse handel in afgewerkte producten in 1973 en 2008 (duizend ton)

kt 1973 2008 2009(1) Verschil (%) 2008/1973

TOTALE INVOER waarvan 8.024 20.039 149,7

Autobenzines 567 586 3,4

Gasolie 2.488 6.573 164,2

Residuele stookolie 2.879 7.102 146,7

TOTALE UITVOER waarvan 14.507 20.503 41,3

Autobenzines 2.560 3.444 34,5

Gasolie 4.817 7.581 57,4

Residuele stookolie 4.352 4.223 -3,0

TOTALE MARITIEME BUNKERING waarvan 3.138 9.412 199,9

Gasolie 503 365 -27,4

Residuele stookolie 2.615 9.037 245,6

Verhouding = uitvoer + bunkeringinvoer

2,2 1,5





J A A R V E R S L A G 2 0 0 9 • 3 3

HET BINNENLANDS VERBRUIK

Tabel 17: Verbruik van afgewerkte producten in België (duizend ton)

kt

1973 2007 2008 2009(1)

Autobenzines 2.573 1.394 1.459

Vliegtuigbrandstoffen 510 986 1.990

Diesel 1.251 6.462 7.161

Huisbrandolie 8.024 4.111 4.952

Residuele stookolie 9.661 1.015 636

Nafta(2) 1.655 2.064 4.487

Andere producten 2.031 2.807 2.713

ALLE PRODUCTEN 25.705 18.839 23.398

(1) cijfers niet beschikbaar bij de Federale Overheidsdienst Economie(2) het betreft hier de door de petroleummaatschappijen geleverde hoeveelheden nafta voor petrochemisch verbruik in België en onderworpen aan de verplichte aangifte voor de statistiek van de Federale Overheidsdienst Economie, wijziging van de ‘reporting’ methode in 2008


Tabel 18: Verbruik van de voornaamste brandstoffen in België (duizend ton)

2007 2008 2009(1)

Benzine 95 octaan 1.056 1.116

Benzine 98 octaan 338 343

Diesel 6.462 7.161

Huisbrandolie 4.111 4.952





J A A R V E R S L A G 2 0 0 9 • 3 4

0

20

40

60

80

100 %

2002

2008 2009(1)

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009

30

70 72

28 26

74

24

76

22

78

20

80

19

81

18

82

0

5

10

15

20

25

30

35 33,8

20,0

2,8

20,5

3,2

9,4

1,5

Grafiek 10

Grafiek 11

Grafiek xx

0

20

40

60

80

100 %

6,2

8,5

30,6

21,2

2,719,2

11,6

0

20

40

60

80

100 %

1973

2007 2008(1)

1985 2007 2008(1)

30

70

46

54

81

19

0

5

10

15

20

25

30

35 33,8

20,0

2,8

20,5

3,2

9,4

1,5

Grafiek 8

Grafiek 9

Grafiek 10

0

20

40

60

80

100 %

0

20

40

60

80

1007,4

5,2

34,3

21,8

5,4

11,0

14,9Figuur 12: Aandeel van de verschillende producten in het binnenlands verbruik (%)

Autobenzines

Vliegtuigbrandstoffen

Diesel

Huisbrandolie

Residuele stookolie

Nafta(2)

Andere producten

(1) cijfers 2009 niet beschikbaar bij de Federale Overheidsdienst Economie(2) het betreft hier de hoeveelheden nafta voor petrochemisch verbruik in België, geleverd door

de petroleum maatschappijen en onderworpen aan de verplichte aangifte voor de statistiek van de Federale Overheidsdienst Economie


0

20

40

60

80

100 %

2002

2008 2009(1)

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009

30

70 72

28 26

74

24

76

22

78

20

80

19

81

18

82

0

5

10

15

20

25

30

35 33,8

20,0

2,8

20,5

3,2

9,4

1,5

Grafiek 10

Grafiek 11

Grafiek xx

0

20

40

60

80

100 %

6,2

8,5

30,6

21,2

2,719,2

11,6

Bron: Federale Overheidsdienst Financiën, Douane & Accijnzen

Diesel

Benzine

Figuur 13: Aandeel van benzine en diesel in het totale verbruik van motorbrandstoffen in België (%)

0

20

40

60

80

100 %

1973

2007 2008(1)

1985 2007 2008(1)

30

70

46

54

81

19

0

5

10

15

20

25

30

35 33,8

20,0

2,8

20,5

3,2

9,4

1,5

Grafiek 8

Grafiek 9

Grafiek 10

0

20

40

60

80

100 %

0

20

40

60

80

1007,4

5,2

34,3

21,8

5,4

11,0

14,9



J A A R V E R S L A G 2 0 0 9 • 3 5

Huisbrandolie(1)

0

1.000.000.000

2.000.000.000

3.000.000.000

4.000.000.000

5.000.000.000

6.000.000.000

7.000.000.000

8.000.000.000

9.000.000.000

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009

in miljoenen l

(1) voor concrete cijfers, zie tabel 19


Figuur 14: Jaarlijks verbruik van benzine, diesel en huisbrandolie in België (liter)

Benzines(1)

Diesel(1)



J A A R V E R S L A G 2 0 0 9 • 3 6

Tabel 19: Jaarlijks verbruik van benzine, diesel en huisbrandolie in België (liter)

Benzines(1) Diesel(1) Huisbrandolie(1) TOTAAL VERBRUIK

2002 2.896.498.000 6.899.146.400 5.593.843.630 15.389.488.030

2003 2.868.861.300 7.407.000.400 6.024.900.800 16.300.762.500

2004 2.683.065.400 7.547.583.000 4.375.110.300 14.605.758.700

2005 2.405.712.800 7.467.746.500 5.650.931.600 15.524.390.900

2006 2.237.327.100 7.857.272.500 5.891.776.900 15.986.376.500

2007 2.114.986.400 8.281.749.300 4.374.288.900 14.771.024.600

2008 1.941.493.460 8.471.306.000 5.119.752.800 15.532.552.260

2009 1.862.718.961 8.447.053.675 4.472.633.400 14.782.406.036

(1) voor een grafische voorstelling, zie figuur 14


J A A R V E R S L A G 2 0 0 9 • 3 7


dE BELAnGRiJKStE doSSiERS

J A A R V E R S L A G 2 0 0 9 • 3 8


dE BELAnGRiJKStE doSSiERS miLiEuBESchERminG

DE STRIJD TEGEN VERZURING EN OZON

De emissies van de raffinaderijen

Op 1 januari 2010 worden voor de petroleumraffinaderijen strengere emissiegrens-

waarden voor SO2 en NOX van kracht. Dit is één van de voornaamste maatregelen die

de Vlaamse overheid heeft genomen in het kader van de Europese richtlijn ‘nationale

emissieplafonds’ (NECD of National Emission Ceilings Directive).

De overheid heeft de emissiegrenswaarden voor SO2 en NOX vastgelegd op basis van

een aandeel van de petroleumraffinaderijen in het nationaal emissieplafond van

10 kt SO2 / jaar en 6,5 kt NOX / jaar.

Tabel 20: Emissies van SO2 en NOx door de petroleum-raffinaderijen in België (duizend ton)

Reële emissies Doelstelling20101980 2006 2007 2008 2009

SO2 88 23,5 22,7 21 22,3 10

NOx - 7,8 7,7 6,1 5,2 6,5

Bron: BPF

Tabel 21: Bubble-emissiegrenswaarden SO2 en NOx voor de petroleumraffinaderijen in Vlaanderen (mg/Nm3)

Tot 31.12.2004

Vanaf 1.1.2005

Vanaf 1.1.2010

SO2 1.000 800 350

NOx 350 300 200

Bron: BPF

Tabel 22: België: maximale jaarlijkse emissies vanaf 2010 (duizend ton/jaar, %)

Totaal kt/j Vermindering t.o.v. 1990 (%)

SO2 99 -73

NOx 176 -48

VOS 139 -58

NH3 74 -31

Bron: BPF



J A A R V E R S L A G 2 0 0 9 • 3 9

MEETNET LUCHTVERONTREINIGING PETROLEUMRAFFINADERIJEN

Gezien de Vlarem imissiemeetplicht van de petroleumraffinaderijen, wordt sinds

1995 een specifiek imissiemeetnet in de Antwerpse regio beheerd door de BPF.

Conform een overeenkomst tussen de petroleumraffinaderijen, de BPF en de

Vlaamse Milieumaatschappij (VMM), verzekert de VMM sedert 1 januari 2009 het

dagelijkse beheer van de vijf meetstations. Een en ander betekent dat de VMM het

onderhoud, de gegevenstransmissie en –verwerking en de noodzakelijke investe-

ringsvoorstellen coördineert.

De petroleumraffinaderijen blijven uiteindelijk collectief eigenaar van de gehele

infrastructuur en dragen uiteraard, zoals in het verleden, de kosten voor de uitba-

ting ervan.

DE VERMINDERING VAN DE BROEIKASGASEMISSIES EN HET SYSTEEM VAN DE VERHANDELBARE EMISSIERECHTEN

In december 2008 keurden de Europese Raad en het Europees Parlement de zoge-

naamde ’20-20-20 doelstelling’ goed: tegen 2020 moet de Europese Unie, ten

opzichte van 1990, 20 % efficiënter omgaan met energie, het aandeel hernieuwbare

energiebronnen verhogen tot 20 % en 20 % minder CO2 uitstoten. Tevens werd een

gewijzigd emissiehandelssysteem opgezet (het zogenaamde ETS of Emission Trading

Scheme) dat in voege treedt vanaf 2013.

De energie-intensieve bedrijven worden automatisch opgenomen in het Europese

ETS. Als basisprincipe geldt dat zij de nodige broeikasgasemissierechten moeten

aankopen. Daartoe zal een veiling van die emissierechten worden georganiseerd.

Er zijn echter, terecht, uitzonderingen voorzien. Vele sectoren concurreren immers

met hun producten op een markt die veel ruimer is dan de Europese Unie. Zolang

buiten Europa geen gelijkaardige maatregelen getroffen worden om de uitstoot van

broeikasgassen te beperken, dreigen onze Europese ETS-bedrijven opgezadeld te

worden met een competitief nadeel ten opzichte van hun niet-Europese concurrenten

die geen emissierechten dienen aan te kopen. Dit zou als gevolg hebben dat de

productie buiten Europa stijgt, en dat dus de ermee gepaard gaande CO2-uitstoot

wordt verplaatst. Dit noemt men de koolstoflek (‘carbon leakage’).

Om dat tegen te gaan heeft de EU beslist om de energie-intensieve sectoren die

onderworpen zijn aan internationale concurrentie buiten de EU, en dus aan kool-

stoflek, te beschermen: zij zullen tussen 2013 en 2020 hun benodigde CO2-rechten

geheel of gedeeltelijk gratis krijgen.



J A A R V E R S L A G 2 0 0 9 • 4 0

Op basis van een aantal economische criteria heeft de EU Commissie geconcludeerd

dat onder andere de petroleumraffinaderijen aangemerkt worden als sector die

onderhevig is aan koolstoflek.

De hoeveelheid gratis toe te kennen rechten wordt per bedrijfssector objectief vast-

gelegd bij middel van ‘benchmarking’: elk bedrijf krijgt slechts het aantal emissie-

rechten dat het zou nodig hebben indien het energie-efficiënt werkt. Op die manier

ontstaat er een stimulans om maatregelen te nemen ter vermindering van de uitstoot

vermits de ontbrekende rechten op de CO2-markt dienen te worden aangekocht.

Het is de bedoeling dat de raffinaderijen gratis emissierechten toegewezen krijgen

ten belope van de benchmark. Logischerwijze kan dit pas ten volle worden toegepast

in 2020, met een geleidelijk pad daarheen tussen 2013 en 2020.

De klimaatplannen en de sector petroleumraffinage

In Vlaanderen wordt in het kader van het convenant benchmarking energie-efficiëntie,

reeds jaren gewerkt met het concept ‘benchmarking’. In deze energiebeleids-

overeenkomst tussen het Vlaams Gewest en energie-intensieve sectoren en bedrijven

gaan o.a. de petroleumraffinaderijen de verbintenis aan om tot de wereldtop te blijven

behoren op het gebied van energie-efficiëntie, of dit uiterlijk in 2012 te realiseren.

De benchmark of wereldtop wordt bepaald op basis van de wereldwijd 10 % beste

raffinaderijen op het gebied van energie-efficiëntie.

Bij de eindbeoordeling van de energie-efficiëntie van de betrokkenen in 2012 ten

opzichte van de wereldtop, zal men desgevallend rekening moeten houden met de

economische situatie. Men kan immers geen energie-efficiëntie in economisch

minder gunstige tijden vergelijken met een wereldtop die bepaald is bij economische

hoogconjunctuur. Bedrijven mogen niet afgerekend worden op een verlies aan

energie-efficiëntie ten gevolge van lagere productie te wijten aan de economische

conjunctuur.

HET BODEMSANERINGSFONDS VOOR TANKSTATIONS (BOFAS)

Tot 31 december 2009 werden 5.024 aanvragen voor tussenkomst van BOFAS ontvan-

gen in het kader van de twee samenwerkingsakkoorden (2002 en 2007). Daarvan

werden 3.838 aanvragen ontvankelijk verklaard (76,4 %).

De indeling van de ontvankelijke aanvragen is als volgt:

• sluiting: 1.966

• retroactieve sluiting*: 237

• verderzetting activiteiten: 1.275

• retroactieve verderzetting: 360

* retroactieve sluiting waarbij de aanvrager reeds aan de werken was begonnen vóór de tussenkomst van BOFAS



J A A R V E R S L A G 2 0 0 9 • 4 1

Op 29 juni 2009 besloot de interregionale Bodemsaneringscommissie - op vraag van BOFAS - om de termijn van erkenning van BOFAS te verlengen tot 25 maart 2019.

HET BODEMSANERINGSFONDS VOOR STOOKOLIETANKS VAN PARTICULIEREN (PREMAZ)

Op vraag van de Minister van Klimaat en Energie (dhr. Paul Magnette), werd in het kader van de ‘Lente van het Leefmilieu’ gestart met de oprichting van een bodem-saneringsfonds voor particulieren (stookolietanks).

De BPF heeft de voorwaarden aangegeven waaraan een dergelijk fonds zou moe-ten voldoen:

• de financiering moet gegarandeerd worden door de programmaovereenkomst, zoals voorzien in artikel 21 §3: “In geval van de oprichting van een fonds ter sanering

van de bodem bij de particulieren, houders van stookolietanks, zal de eventuele bijdrage automatisch verwerkt worden in de maximumprijsstructuur vanaf de oprichting van dit Fonds”; de financiering moet dus volledig worden verzekerd

door middel van een verplichte bijdrage, opgenomen in de maximumprijsstructuur

van huisbrandolie;

• deze bijdrage, uitgedrukt in euro per liter, moet zo beperkt mogelijk blijven;

• het fonds komt tussen met een maximum plafond (van de saneringskosten) en een

dossierkost (10 % van de vergoede bedragen);

• het werkingsgebied van het fonds moet worden afgestemd op de geschatte inkom-

sten, over de gehele levensduur van het fonds;

• het fonds komt tussenbeide in geval van tanks, gekoppeld aan de verwarming van

gebouwen met hoofdzakelijk een woonfunctie of (kleine) professionele activiteiten

(kleine handelaars, zelfstandigen, vrije beroepen, …), maar in dit geval beperkt

tot gebouwen met één of meerdere tanks met een totale inhoud van maximum

5.500 liter.

• het fonds komt slechts tussen in zoverre de particulier (de aanvrager van een

tussenkomst) de regelgeving naleeft.

De BPF heeft samen met de sectorfederaties BRAFCO en Informazout verder over-

legd met Assuralia (de beroepsvereniging van de verzekeringsondernemingen).

Doelstelling van deze besprekingen was om de verzekeringssector te stimuleren

verzekeringsproducten te ontwikkelen die beantwoorden aan de noden van de eige-

naars van stookolietanks. Het gaat hier onder andere om verzekeringsproducten die

de saneringskosten dekken in geval van toekomstige vervuilingen die plaatsvinden

nadat de tank lekvrij en de site niet vervuild werd bevonden (met respect voor de

wettelijke controlevereisten).

Alle besprekingen hebben geleid tot een gemeenschappelijk voorstel van de petro-



J A A R V E R S L A G 2 0 0 9 • 4 2

leum- en de verzekeringssector aan de federale overheid. Een samenwerkings-akkoord tussen de gewesten en de federale overheid dient nu te worden uitgewerkt. Vervolgens zal dat ontwerpakkoord met de verzekering- en de petroleumsector worden besproken.

DE AANVAARDINGSPLICHT VAN GEBRUIKTE SMEEROLIE

De regelgeving inzake de aanvaardingsplicht van gebruikte smeerolie, van kracht in de drie gewesten, voorziet de mogelijkheid om milieubeleidsovereenkomsten (MBO) af te sluiten tussen de sectorfederaties en de gewestregeringen. Op die manier kunnen de bedrijven die smeerolie op de markt brengen hun individuele verplichting om gebruikte smeerolie terug te nemen en te verwerken, omzetten in een collectieve aanpak.

Met het Waals en het Vlaams Gewest werden reeds MBO’s inzake gebruikte olie afgesloten.

Met het Brussels Hoofdstedelijk Gewest werd eind 2009 een mondeling akkoord bereikt over een MBO, die hopelijk in 2010 in werking zal treden.

Het beheersorganisme VALORLUB vzw

Het organisme VALORLUB vzw, dat de uitvoering van de MBO’s inzake gebruikte olie beheert, heeft nu een 100-tal toegetreden aanvaardingsplichtige producenten en invoerders van smeerolie.

Aan de recyclage- en hergebruiksdoelstellingen wordt ruimschoots voldaan. De jongste gegevens wijzen uit dat 94 % van de opgehaalde hoeveelheid gebruikte olie wordt gerecycleerd of energetisch gevaloriseerd. In Vlaanderen is de doelstelling ‘minimaal 85 %’, in Wallonië ‘minimaal 65 %’.

Een en ander kan in detail geraadpleegd worden op de website:

www.valorlub.be

DISTRIBUTIE VAN LPG IN TANKSTATIONS IN VLAANDEREN

Naar aanleiding van de verstrenging in 2008 van de Vlarem-uitbatingsvereisten voor

LPG-tankstations, werd in 2009 een werkgroep ‘Vlarem-autogasstations’ opgericht,

http://www.valorlub.be/body.php?lang=NL&ID=232



J A A R V E R S L A G 2 0 0 9 • 4 3

met vertegenwoordigers van de Vlaamse administratie en de betrokken bedrijven (via FeBuPro).

De bedoeling is om voor bestaande installaties, die volgens de regelgeving in principe een overgangsperiode krijgen tot 2019, te komen tot een werkbare aanpak voor de aanpassingen van de tankstations. De werkgroep is nog niet tot definitieve voor-stellen gekomen.

Wij betreuren in elk geval dat de overheid geen duidelijke visie heeft op de commer-cialisering van LPG. Enerzijds LPG promoten als een propere brandstof en anderzijds de distributie ervan bemoeilijken is op zijn minst tegenstrijdig. Wij pleiten voor een coherent overheidsbeleid terzake.

BIOBRANDSTOFFEN

Wetgeving inzake biobrandstoffen

2009 is het jaar van de wettelijke verplichting tot bijmenging van 4 % volume bio-componenten in benzine en diesel in België (wet van 22 juli 2009, op 3 augustus 2009 verschenen in het Belgisch Staatsblad en … van kracht op 1 juli 2009).

De vorige wetgeving (wet van 10 juni 2006) blijft onveranderd. Deze wet erkende een beperkt aantal Belgische bioproducenten (3 producenten van FAME voor diesel, 4 producenten van ethanol voor benzine) en kende hen jaarlijkse quota toe. Het resultaat is een Belgische markt van biocomponenten die noch volledig vrij is, noch openstaat voor internationale mededinging.

Geruime tijd voor het ontwerpen van de wet betreffende de verplichte bijmenging van biocomponenten in de fossiele brandstoffen, heeft de BPF aan de overheid haar stand-punt uiteengezet. De BPF pleitte ervoor dat, in geval van wettelijke verplichting, het quotasysteem en fiscale stimulansen zouden vervallen om de operatoren toe te laten

zich vrij te bevoorraden in biocomponenten bij eender welke leverancier (voor zover

deze leverancier producten aanbiedt die in lijn zijn met de duurzaamheidscriteria,

zoals omschreven in de Europese richtlijnen ‘Renewable Energy Directive & Fuels

Quality Directive’ en voor zover deze componenten beantwoorden aan de kwaliteits-

normen).

Met dit standpunt van de BPF werd echter geen rekening gehouden. De wet van juni

2006 is onveranderd gebleven en de wet van juli 2009 bevoordeelt duidelijk de erkende

producenten (waarvan de biocomponenten van elk duurzaamheidsbewijs worden

vrijgesteld).

Biobrandstoffen en de programmaovereenkomst

Het basisprincipe van de programmaovereenkomst is dat alle bijkomende kosten,

ten laste van de petroleummaatschappijen, in de maximumprijs worden verrekend.

De BPF heeft er dan ook meermaals op aangedrongen om de programmaovereen-

komst aan te passen, zodat rekening wordt gehouden met de extra kosten voor bij-

menging van biocomponenten (investeringskost, operationele bijmengingskost,

logistieke kosten,…).

Biobrandstoffen: administratieve modaliteiten

Begin november 2009 werden de petroleumoperatoren door de Algemene Directie

Energie op de hoogte gebracht van de verplichting inzake rapportering en controle.

Het ministerieel besluit verscheen op 8 december 2009 (de wet was reeds in voege

sinds 1 juli van datzelfde jaar…).

De BPF heeft er overigens voor gezorgd dat de gangbare administratieve ver-

plichtingen mee fraude helpen bestrijden, in het bijzonder bij de uitwisseling van

biobrandstoffen tussen petroleumoperatoren.



J A A R V E R S L A G 2 0 0 9 • 4 4

Biobrandstoffen en duurzaamheidscriteria

In het kader van haar standpunt inzake duurzaamheidscriteria van biocomponenten heeft de BPF, ten aanzien van de betrokkenen (FOD Energie en Leefmilieu, het Ministerieel kabinet voor Klimaat en Energie en de Belgische commissie voor nor-malisatie TC383), vooral de volgende aspecten benadrukt :

• de producenten van biocomponenten zijn verantwoordelijk voor het leveren van:

• producten die beantwoorden aan de duurzaamheidscriteria;

• de vereiste certificaten;

• de certificaten moeten worden afgeleverd door een onafhankelijk organisme onder de voogdij en het toezicht van de Belgische overheid;

• de duurzaamheidscriteria voor biocomponenten moeten op Europees niveau worden geharmoniseerd (aangepaste methodologie en Europese standaard);

• het toekennen van bijkomende kredieten voor biocomponenten die beter scoren inzake vermindering van broeikasgassen.

J A A R V E R S L A G 2 0 0 9 • 4 5

KRITIEKE INFRASTRUCTUREN

De EU richtlijn 2008/114 verplicht de lidstaten in de strijd tegen terrorisme, kritieke

infrastructuren te bepalen en te beschermen.

Volgens de definitie in deze richtlijn is een kritieke infrastructuur: “een voorziening,

systeem of een deel daarvan op het grondgebied van de lidstaten dat van essentieel

belang is voor het behoud van vitale maatschappelijke functies, de gezondheid, de

veiligheid, de beveiliging, de economische welvaart of het maatschappelijk welzijn,

waarvan de verstoring of vernietiging in een lidstaat aanzienlijke gevolgen zou hebben

doordat die functies ontregeld zouden raken”.

In een eerste fase worden de sectoren energie en transport aangepakt. De Federale

Overheidsdienst Economie, directie Energie, dient de richtlijn om te zetten in

Belgische regelgeving en bepaalt de kritieke infrastructuren, in samenspraak met de

betrokken sectoren.

Op basis van criteria die door de EU commissie werden vastgelegd, komen in onze

sector enkel petroleumraffinaderijen in aanmerking om door de Belgische overheid

als kritieke infrastructuur te worden aangemerkt.

De volgende stappen die de overheid zou moeten nemen zijn:

• de wet inzake de kritieke infrastructuren ontwerpen en de nodige uitvoerings-

besluiten uitvaardigen;

• er zich van vergewissen dat de exploitant van elke kritieke infrastructuur een

beveiligingsplan en een specifieke veiligheidsverbindingsfunctie heeft;

• een communicatiemechanisme op punt stellen tussen de betrokken overheid en

de kritieke infrastructuur.

Eén en ander dient te worden afgewerkt tegen januari 2011.

DE BEVEILIGING VAN TANKSTATIONS

Overvallen op tankstations

In tegenstelling tot de meeste andere sectoren daalt het aantal gewapende overval-

len in tankstations. Het aantal overvallen in 2009 was 29 % lager dan in 2008. 55 %

van de gewapende overvallen gebeuren tussen 18u en 22u. Luik, Charleroi en

Brussel blijven de meest getroffen regio’s.


dE BELAnGRiJKStE doSSiERS BEVEiLiGinG

Tabel 23: Gewapende overvallen op tankstations in België

Bron: Federale gerechtelijke politie

2006 2007 2008 2009

Aantal overvallen 85 86 96 71

Risiconiveau (%) 1,9 2,0 2,2 1,6



J A A R V E R S L A G 2 0 0 9 • 4 6

Het aantal inbraken en ramkraken met versterkte voertuigen daalt eveneens. Naast

Charleroi, Luik en Brussel wordt Antwerpen ook zwaar getroffen.

Doorrijden zonder betalen

De BPF blijft voorstander van de invoering van een systeem, vergelijkbaar met dat

van Nederland voor wat betreft de vervolging van ‘doorrijders’.

Ter herinnering, de Nederlandse regering heeft een systeem uitgewerkt waarbij de

uitbaters van tankstations de nummerplaat van ‘doorrijders’ kunnen ingeven in een

centrale gegevensbank en waarbij gerechtsdeurwaarders rechtstreeks toegang hebben

tot de DIV (Dienst voor Inschrijving van Voertuigen) om het geld binnen 48 uur te kunnen

innen. Via het Nederlandse systeem kunnen er ook gerechtelijke procedures worden

opgestart bij herhaaldelijk doorrijden. Sleutelelement van het Nederlandse systeem is

dus de toestemming die aan de gerechtsdeurwaarders wordt gegeven om de nummer-

plaat van de ‘doorrijders’ op te zoeken (in het kader van een strikt omlijnd protocol).

De Kamer van Gerechtsdeurwaarders heeft de BPF geadviseerd om te wachten op

een advies van de Commissie voor de bescherming van de persoonlijke levenssfeer

omtrent de parkeerbeheerders, gezien dit dossier gelijkenissen vertoont met het

dossier ‘doorrijders’. Op dit ogenblik (april 2010) heeft deze Commissie nog geen

advies uitgebracht. Volgens de Kamer van Gerechtsdeurwaarders heeft het geen zin

om de minister van Justitie aan te spreken over dit dossier zonder de steun van de

Commissie voor de bescherming van de persoonlijke levenssfeer.

Ondertussen heeft een gedeelte van het directiecomité van de Nationale Kamer van

Gerechtsdeurwaarders ontslag genomen naar aanleiding van de kritieken, ontvangen

bij het installeren van een elektronisch platform dat de gerechtsdeurwaarders

toegang zou verlenen tot de gegevens van het Rijksregister en het DIV. Deze nieuwe

situatie heeft de samenwerking met de Nationale Kamer van Gerechtsdeurwaarders

bemoeilijkt wat betreft de ‘doorrijders’.

De BPF heeft in september 2009 een vergadering georganiseerd met de Federatie

van de Schuldvorderingorganismen die hun diensten aanboden voor een samenwer-

king met de petroleumsector. Zij stelden voor een vergelijkende studie uit te voeren

in de Europese lidstaten. Het ziet er echter in de praktijk naar uit dat er weinig alter-

natief is voor een samenwerking met de Gerechtsdeurwaarders.

Tabel 24: Evolutie van het aantal inbraken in tankstations

(1) voorlopig cijfer

Bron: algemene nationale gegevens (Federale gerechtelijke politie)

2006 2007 2008 2009(1)

614 701 558 500

J A A R V E R S L A G 2 0 0 9 • 4 7


dE BELAnGRiJKStE doSSiERS dE EconomiSchE KWEStiES

DE NORMALISATIE VAN PETROLEUMPRODUCTEN & BELGISCHE NORMALISATIECOMMISSIES

2009 is een mijlpaal in de geschiedenis van de Normalisatie in de Belgische petrole-

umsector: meer dan 5 jaar na de publicatie van de nieuwe wet op de normalisatie in

2003 werden de nieuwe normalisatiestructuren in 2009 volledig functioneel.

Na het afschaffen van het BIN en zijn vervanging door het NBN (met fel geredu-

ceerde opdracht), werd in 2007 - op initiatief van de BPF en in overeenstemming met

het nieuwe wettelijke kader - een operator voor normalisatie in de petroleumsector

opgericht.

Sinds begin 2009 coördineert deze operator 3 NBN-normalisatiecommissies,

waaraan tal van experten waaronder leden van de BPF en daarbuiten, deelnemen.

Deze commissies behandelen respectievelijk:

• petroleum en aanverwante producten;

• bitumineuze bindmiddelen;

• certificatie van de duurzaamheid van biomassa.

In elk van deze commissies zetelen deskundigen van de BPF-leden.

In opdracht van het NBN deden zij in 2009 o.a. voorstellen voor nieuwe Belgische

normen voor benzine (NBN EN 228), diesel (NBN EN 590 met verhoging van het

toegelaten percentage FAME van 5 naar 7 %) en LPG (NBN EN 589). Deze normen

werden inmiddels gepubliceerd.

Hierbij dienden de onvermijdelijke kinderziektes in de communicatie met het NBN te

worden overwonnen. Maar ondermeer ook door de invoering van een versnelde

goedkeuringsprocedure voor nieuwe normen door het NBN, kunnen we de toekomst

met vertrouwen tegemoet zien.

Ook internationaal waren talrijke deskundigen van leden van de BPF actief in de

normalisatie. Deze deskundigen leverden hun bijdrage aan vele werkgroepen en task

forces van CEN en van ISO en in de nationale Belgische delegaties bij de plenaire

vergaderingen van de CEN Technical Committee’s:



J A A R V E R S L A G 2 0 0 9 • 4 8

• CEN / TC 19, Istanbul, mei 2009 (petroleum en aanverwante producten);

• CEN / TC 383, Brussel, juni 2009 (duurzaamheidscertificatie van biomassa);

• CEN / TC 383, Den Haag, november 2009 (duurzaamheidscertificatie van biomassa).

DE STRATEGISCHE VOORRADEN

Sinds 1 april 2007 is het overheidsbedrijf APETRA wettelijk belast met het bezit en het beheer van de voorraden ruwe aardolie en petroleumproducten. APETRA moet België de mogelijkheid bieden om aan haar internationale verplichtingen terzake te voldoen en moet de bevoorrading van het land in geval van crisis waarborgen.

De petroleummaatschappijen die meer producten in verbruik brengen dan een bij wet bepaalde minimumhoeveelheid (100.000 ton verkoop per productcategorie),

blijven nog onderworpen aan een individuele voorraadplicht gelijk aan 9 dagen inver-

bruikstelling in 2009 (lineaire vermindering van dit aantal dagen over een periode van

5 jaar (2007 - 2012)). APETRA zal dus de volledige voorraadplicht overnemen op

1 april 2012. Er dient benadrukt dat de individuele voorraadplichten ten laste van de

petroleummaatschappijen niet worden vergoed.

Volgens de gegevens die door de Europese Commissie werden gepubliceerd (de

laatste gegevens dateren van 19 maart 2010), voldoet België nog niet volledig aan zijn

verplichtingen inzake strategische voorraden voor de categorie 2 (diesel / huisbrand-

olie / kerosine). Op 31 december 2009 beschikte België over 66 dagen strategische

voorraad in categorie 2 (in plaats van de 91,25 dagen die door de Europese overheid

worden vereist). APETRA boekt echter vooruitgang in de verwezenlijking van zijn

doelstellingen.

Voor verdere informatie, raadpleeg:

www.apetra.be

HET SOCIAAL VERWARMINGSFONDS

De Programmawet van 27 december 2004 voorziet sinds de winter van 2004 dat

het Sociaal Verwarmingsfonds gedeeltelijk tussenkomt in de betaling van de ver-

warmingsfactuur van minder begoede personen. Het gaat hier om een samen-

werking tussen de overheid, de OCMW’s en de petroleumsector. Het Sociaal

Verwarmingsfonds wordt gespijsd via een solidariteitsbijdrage op alle petroleum-

producten die bestemd zijn voor verwarming (huisbrandolie, lamppetroleum en

propaan).

In 2009 hebben zowat 91.000 gezinnen vanwege het Sociaal Verwarmingsfonds een

tussenkomst in hun verwarmingskosten gekregen, voor een totaal bedrag van 15,8

miljoen euro.

http://www.apetra.be/



J A A R V E R S L A G 2 0 0 9 • 4 9

Gezinnen met een netto belastbaar jaarinkomen lager dan 26.000 euro, die geen

aanspraak konden maken op een tussenkomst van het Sociaal Verwarmingsfonds

(de zogenaamde 4de categorie), hebben in 2009 kunnen genieten van een forfaitaire

vermindering van 105 euro (bij een minimum aankoop van 750 liter huisbrandolie).

Deze toelage voor de 4de categorie werd toegekend door de Federale Overheidsdienst

Economie (de 3 andere categorieën bleven in handen van het Sociaal Verwarmingsfonds).

De maatregel werd niet velengd in 2010.

De feitelijke werking van het Sociaal Verwarmingsfonds is – naast de noodzakelijke

tussenkomst van de OCMW’s – in handen van een vereniging zonder winstoogmerk,

de vzw Sociaal Verwarmingsfonds Stookolie, Lamppetroleum en Propaan in bulk.

Deze vzw werd door de minister van Energie (destijds dhr. Marc Verwilghen) erkend

op 16 september 2005 voor een periode van 5 jaar. Zoals de wetgeving het voorziet,

werd in december 2009 een nieuwe aanvraag tot erkenning ingediend bij de huidige

Minister voor Energie (9 maanden vóór het verstrijken van de erkenningstermijn).

DE MAXIMUMPRIJZEN VAN BRANDSTOFFEN

De programmaovereenkomst

De programmaovereenkomst (PO) bepaalt de berekeningsmethode van de maximum-

prijzen van petroleumproducten. Hij bepaalt dus een maximumprijs, terwijl de prijs

in tankstations of de prijs aan de verbruiker van huisbrandolie uiteraard wordt

bepaald door de concurrentie op de markt tussen de verschillende operatoren.

De eerste PO werd in 1974 gesloten tussen de Belgische staat en de BPF omdat de

oliecrisis van 1973 – 1974 ons had geleerd dat de oude methode om prijzen aan te

passen (aanvraag tot toestemming van prijswijziging aan de regering) niet voldoende

flexibel was om te anticiperen op de snelle evoluties op de petroleummarkt en de

evolutie van de wisselkoersen.

Tabel 25: België: aantal wijzigingen van de maximum prijzen van de voornaamste brandstoffen in 2009

Stijgingen Dalingen TOTAAL

Benzine 95 octaan 20 15 35

Diesel 17 18 35

Huisbrandolie 17 19 36

TOTAAL 54 52 106

Bron: BPF

Door dit gebrek aan flexibiliteit werd de impact van de internationale marktprijzen op de prijzen van de afgewerkte producten te traag weergegeven. Deze situatie veroor-zaakte een chaos op de Belgische markt, evenals een schaarste aan petroleum-producten in ons land.

De PO heeft als doelstelling de bevoorrading van België met petroleumproducten te waarborgen. Bij gebrek aan volledige prijsvrijheid is het dus momenteel het enige werkbare systeem. De BPF is evenwel van mening dat de PO enkel kan functioneren als alle kosten worden opgenomen in de maximumprijsstructuur van de petroleum-producten, zoals overigens bepaald door deze PO.



J A A R V E R S L A G 2 0 0 9 • 5 0

Biobrandstoffen

Vanaf januari 2009, en dus ruim vóór het ontwerpen van de wet op de verplichting van het op de markt brengen van biobrandstoffen (1 juli 2009), heeft de BPF aan de overheid een aantal modaliteiten voorgesteld waaraan een bijmengverplichting van ethanol en FAME zou moeten voldoen.

0,0

0,2

0,4

0,6

0,8

1,0

1,2

1,4

€/l

0,0

0,1

0,2

0,3

0,4

0,5

0,6

0,7

1,356

0,0088

(BOFAS)0,0032

0,2354

1,076

(BOFAS)0,0020

0,0086

0,1867

0,3529

0,1547

0,3707

0,6136

0,1537

0,3418

15

13

85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 00 01 02 03 04 05 06 07 08 0101

09(3)

10 01 09

210109

141209

2102

09(4)

240209

010409

300409

2006

09(5)

0,2

0,1

0,0

0,3

0,4

0,5

0,6

0,7

/l

(1) (2)

Figuur 15: Samenstelling van de maximumprijs van benzine 95 octaan en diesel in België op 31/12/2009 (€/l)

Bron: BPF

Productprijs ex-raffinaderij

Marge en distributiekosten

APETRA bijdrage

BOFAS bijdrage

Accijnzen en energiebijdrage

BTW

Benzine 95 octaan Diesel

Ondanks herhaaldelijk verzoek van de BPF aan de federale overheid om de meerkost van het bijmengen van biocomponenten in rekening te brengen in de maximumprijs-structuur van benzines en diesel (wettelijke verplichting van respectievelijk 4 % ethanol en FAME), werd de PO einde 2009 nog steeds niet gewijzigd.



J A A R V E R S L A G 2 0 0 9 • 5 1

Herinvoering van het ‘positief kliksysteem’

Het principe van het ‘positief kliksysteem’ is de accijnzen te verhogen bij een daling

van de maximumprijs van motorbrandstoffen. Zo wordt bij een daling van de maxi-

mumprijs van motorbrandstoffen, die voortvloeit uit de programmaovereenkomst, de

helft van de prijsvermindering omgezet in een verhoging van de bijzondere accijns.

De regering heeft beslist om dit ‘positief kliksysteem’ opnieuw in te voeren vanaf

1 januari 2009*.

De regering heeft de budgettaire impact van de ‘positieve klik’ geraamd op 159 miljoen

euro voor 2009: 57,7 miljoen euro voor benzine en 101,3 miljoen euro voor diesel

(inclusief BTW).

De stijging van de accijnzen op benzine en diesel blijven voor 2009 respectievelijk

begrensd tot 28 €/1.000 liter en tot 35 €/1.000 liter.

Het ‘positief kliksysteem’ werd 4 keer toegepast voor diesel in 2009, waarbij het

plafond (35 €/1.000 liter) al werd bereikt op 24 februari 2009 (accijnsverhoging tot

352,9 €/1.000 liter).

Ook voor benzine paste men het ‘positief kliksysteem’ vier keer toe en werd het plafond

(28 €/1.000 liter) op 20 juni 2009 bereikt (accijnsverhoging tot 613,6 €/1.000 liter),

zoals figuur 16 aantoont.

De regering heeft het positief kliksysteem op diesel in 2010 en in 2011 behouden, en

voorziet een jaarlijkse verhoging van de accijnzen met 40 €/1.000 liter.

* De toepassing van het ‘negatief kliksysteem’, dat opnieuw werd ingevoerd op 5 december 2007, werd stopgezet op 31 december 2008.

0,0

0,2

0,4

0,6

0,8

1,0

1,2

1,4

€/l

0,0

0,1

0,2

0,3

0,4

0,5

0,6

0,7

1,356

0,0088

(BOFAS)0,0032

0,2354

1,076

(BOFAS)0,0020

0,0086

0,1867

0,3529

0,1547

0,3707

0,6136

0,1537

0,3418

15

13

85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 00 01 02 03 04 05 06 07 08 0101

09(3)

10 01 09

210109

141209

2102

09(4)

240209

010409

300409

2006

09(5)

0,2

0,1

0,0

0,3

0,4

0,5

0,6

0,7

/l

(1) (2)

Figuur 16: Evolutie van de accijnstarieven van benzine 95 octaan, diesel en huisbrandolie in België (€/liter)

(1) controlebijdrage (2) controlebijdrage + energiebijdrage (3) 01.01.2009: herinvoering van het kliksysteem, met een maximale jaarlijkse accijnsverhoging van 0,028 €/l

voor benzines en van 0,0035 €/l voor diesel(4) 21.02.2009: maximum accijnsverhoging van 0,035 €/l bereikt voor diesel(5) 20.06.2009: maximum accijnsverhoging van 0,028 €/l bereikt voor benzines

Bron: BPF

Diesel HuisbrandolieBenzine 95 octaan



J A A R V E R S L A G 2 0 0 9 • 5 2

BE FR DE NL LU0

100

200

300

400

500

600

700

800

Europees minimum

14

613,57

366,19

18,49

606,20

427,90

56,60

654,50

470,40

61,35

719,90

437,70

254,20

462,09

302,00

10,00

359,00

302,00

21,00

Figuur 17: Accijnzen(1) in België en in de buurlanden op 8 februari 2010 (€/1.000l)

(1) en aanverwante belastingen(2) accijnzen op onvermengde benzine(3) accijnzen op onvermengde diesel

Bron: Europese Commissie

Diesel(3)

Huisbrandolie

Benzines(2)



J A A R V E R S L A G 2 0 0 9 • 5 3

Tabel 26: Accijnsontvangsten(1) op brandstoffen in België (miljard euro)

2007 2008 2009Benzine 1,26 1,16 1,03

Diesel 2,71 2,68 2,71

Huisbrandolie 0,08 0,10 0,08

Andere 0,01 0,09 0,09

TOTAAL 4,06 4,03 3,91

(1) en aanverwante belastingen




J A A R V E R S L A G 2 0 0 9 • 5 4

DE CONTROLE VAN DE KWALITEIT VAN BRANDSTOFFEN

Het Fonds voor de analyse van petroleumproducten ‘FAPETRO’ - dat volledig wordt gefinancierd door de petroleumsector - controleert de kwaliteit van petroleumpro-ducten op de Belgische markt. De kwaliteitscontroles die door FAPETRO worden uitgevoerd, hebben betrekking op het naleven van de ‘productnormen’ (EN228 voor benzine en EN590 voor diesel; Europese normen van toepassing in België).

Tabel 27: Evolutie van het aantal slechte stalen per product in België (%)

1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009(1)

Benzine 95 octaan 1,9 0,9 4,7 3,8 1,7 2,0 3,8 1,7 2,0 2,6 2,5

Benzine 98 octaan 2,3 1,1 9,3 5,4 3,3 4,6 5,6 3,1 3,3 5,5 4,5

Diesel 5,3 3,3 6,6 7,9 5,1 3,5 3,8 3,3 5,8 2,0 1,5

TOTAAL (aantal genomen stalen t.o.v. slechte stalen)

3,7 2,0 6,2 5,4 3,6 3,4 3,9 2,8 4,0 3,1 2,6


Bron: FAPETRO

Monstername

De resultaten van de kwaliteitscontroles uitgevoerd bij de publieke pompen zijn posi-tief geëvolueerd: van meer dan 10 % monsters ‘buiten specificatie’ in de eerste twee jaren (1996-1997) naar 2,6 % in 2009. Zo is het percentage van monsters ‘buiten

specificatie’ bijzonder laag voor diesel, dat bijna 80 % van het motorbrandstof-verbruik vertegenwoordigt.



J A A R V E R S L A G 2 0 0 9 • 5 5

Tabel 28: Evolutie van het aantal slechte stalen per soort maatschappij in België (%)

1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009(1)

Leden BPF 2,4 0,9 5,1 3,2 2,3 1,9 2,5 1,7 1,8 1,9 1,6

Andere merken 4,8 2,2 6,8 8,6 6,0 5,1 6,5 3,9 6,9 5,9 2,1

Witte pompen 7,1 3,9 10,0 10,1 4,8 6,6 6,2 4,3 11,0 5,6 3,7

TOTALE MARKT 3,7 1,7 6,3 5,4 3,6 3,4 3,9 2,8 4,5 3,5 2,0


Bron: FAPETRO

De uitstekende kwaliteit van de brandstoffen, op de markt gebracht door de leden van

de BPF, blijkt ook nu weer: 1,6 % monsters ‘buiten specificatie’ tegenover 2 % voor de

volledige markt. De kwaliteit van brandstoffen in de zin van het strikt naleven van de

‘productnormen’ verschilt dus naargelang de consument zich bij de grote merken dan

wel bij een zogenaamd ‘vrij’ of ‘wit’ tankstation bevoorraadt, zoals tabel 28 aantoont.

Van alle 27 Europese landen neemt België het grootste aantal monsters, ver boven het Europese minimum. Afhankelijk van de op de markt gebrachte volumes zal de monstername in de toekomst ongeveer als volgt worden verdeeld: 80 % voor diesel, 15 % voor benzine 95 octaan en 5 % voor benzine 98 octaan.



J A A R V E R S L A G 2 0 0 9 • 5 6

De BPF heeft samen met het beheercomité van FAPETRO verschillende belangrijke dossiers behandeld, waaronder:

• controle van de private pompen;

• voorbereiding van een nieuwe aanbesteding voor de analyse laboratoria;

• interpretatie van de meetresultaten volgens de norm ISO4259.

Een korte uitleg over bovenstaande dossiers is hieronder terug te vinden.

Controle van de private pompen

Indien noch de Federale Overheidsdienst Economie, afdeling Energie, noch de eco-nomische inspectie sancties kan opleggen bij inbreuken door private pompen, dan ziet de BPF geen reden om de private pompen nog te controleren.

De controles die sinds 2002 werden uitgevoerd door FAPETRO wijzen op gemiddeld meer dan 12 % niet-conforme monsters (16,5 % in 2007), zonder enig teken van ver-betering.

De BPF vraagt om opnieuw langs te gaan bij de private pompen in overtreding, hen de kosten voor de analyses aan te rekenen en de economische inspectie te verwittigen, zodat de nodige maatregelen kunnen worden genomen.

Voorbereiding van een nieuwe aanbesteding voor de analyse laboratoria

De BPF heeft een herziening van het lastenboek van de technische vereisten gevraagd, met onder andere volgende aanpassingen:

• de lijst van de gevraagde analyses vervolledigen;

• aangepaste meetmethodes ontwikkelen (en indien nodig van de aangepaste apparatuur voorzien);

• de meetparameters verdelen in drie categorieën;

• het jaarlijks aantal te verwerken monsters optimaliseren, met een schatting van de verdeling per producttype;

• een gedetailleerde procedure van tegenanalyse vastleggen.

Interpretatie van de meetresultaten volgens de norm ISO4259

Om het aantal niet-conforme monsters en tegenanalyses aanzienlijk te doen dalen, past FAPETRO – op vraag van de BPF - de norm ISO4259 toe bij de interpretatie van de resultaten. De BPF is tevreden dat het directiecomité van FAPETRO dit dossier positief heeft afgerond.



J A A R V E R S L A G 2 0 0 9 • 5 7

DE EVOLUTIE VAN HET AANTAL TANKSTATIONS

Tabel 29: Evolutie van het aantal tankstations in België op 1 januari

2006 2007 2008 2009 2010

Aantal tankstations 3.420 3.295 3.270 3.255 3.258

Wijziging t.o.v. het voorgaande jaar (%) -4,3 -3,7 -0,8 -0,5 0,1

Bron: FAPETRO

Tabel 30: Evolutie van het aantal personenwagens in België, op 31 december

Benzine % Diesel % LPG % Elektrisch % Hybride %

1989 2.718.887 74 926.903 25 31.628 1 - - - -

1999 2.748.675 61 1.738.997 38 39.967 1 - - - -

2008 2.128.584 42 2.897.687 57 41.526 1 8 0 11 0

2009 2.065.405 40 3.037.553 59 37.562 1 12 0 758 0

Bron: Febiac



J A A R V E R S L A G 2 0 0 9 • 5 8

Tabel 31: Evolutie van het aantal inschrijvingen van nieuwe personenwagens in België, per type motorbrandstof, op 31 december

Benzine % Diesel % LPG %

1989 284.949 64,8 154.695 35,2 112 0,0

1999 223.353 45,6 265.748 54,3 498 0,1

2008 112.821 21,0 422.683 78,9 402 0,1

2009 116.702 24,6 358.412 75,3 294 0,1

Bron: Federale Overheidsdienst Mobiliteit & Transport en Febiac

Tabel 32: Dichtheid van de netwerken van tankstations in Europa op 1 januari 2009

BE DE FR NL IT UK

Aantal tankstations 3.255 14.736 12.707 4.050 22.800 9.283

Aantal inwoners / tankstation 3.217 5.597 4.871 4.057 2.582 6.572

Aantal voertuigen / tankstation 1.561 3.183 2.436 1.876 1.578 3.391

Verkoopsvolume / tankstation (m3/j) 1.964 3.031 3.149 2.560 1.575 4.091

Bron: Wood Mackenzie / Opal

J A A R V E R S L A G 2 0 0 9 • 5 9


dE BELAnGRiJKStE doSSiERS dE SociALE ActuALitEit

Het Interprofessioneel Akkoord (IPA) van december 2008 werd door de Groep van 10

afgesloten in economisch moeilijke omstandigheden.

De sectorale akkoorden kwamen begin 2009 in diezelfde context tot stand, zonder

dat er tekenen van economisch herstel zichtbaar waren. De BPF is hierbij zeer waak-

zaam gebleven voor de competitiviteit van de petroleumsector en voor het behoud

van een gunstig investeringsklimaat, noodzakelijke voorwaarden voor de tewerkstelling

op lange termijn.

De onderhandelingen tussen de nationale sociale partners kenden dan ook een woelig

verloop, soms tot op het niveau van de ondernemingen. In april 2009 hebben de

onderhandelingen uiteindelijk tot een akkoord voor de gehele sector geleid.

Ondanks het ongunstig economisch klimaat kon een koopkrachtverbetering worden

toegekend.

De sectorale collectieve arbeidsovereenkomsten voor arbeiders en bedienden werden

in juni 2009 ondertekend.

Aansluitend op het IPA en de sectorale cao 2009-2010, werden in de loop van 2009 bij-

komende onderwerpen tussen de BPF en de syndicale organisaties besproken inzake:

a) Het baremasysteem voor bedienden

Een akkoord werd bereikt betreffende de criteria van baremische groei; in de

toekomst gebaseerd op ervaring in plaats van op anciënniteit. Naast de ervaring

in de eigenlijke onderneming, wordt er rekening gehouden met periodes van

opleiding en vorming. Ook ervaring in andere ondernemingen of sectoren wordt in

rekening gebracht.

b) Het petroleumpensioen voor arbeiders

Besprekingen hebben in 2009 niet tot een consensus tussen de onderhandelaars geleid. Conform de afspraken in de sectorale cao 2009-2010 zal – bij gebreke aan akkoord over een nieuw systeem ‘petroleumpensioen’, gebaseerd op vaste bijdrage – de aanwerving van nieuwe arbeiders na 1 april 2010 niet meer leiden tot een sectoraal recht op een aanvullend pensioen in de huidige vorm.

De BPF heeft tevens met de vakbonden een ‘post factum’ analyse van de onderhan-delingen 2009-2010 gemaakt teneinde hier lessen uit te leren voor de toekomst.

Tabel 33: Evolutie van de tewerkstelling in de petroleum-sector(1) in België op 31 december

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009(2)

Arbeiders 1.218 1.199 1.239 1.182 1.184 1.051 1.084

Bedienden 4.954 5.217 5.258 5.313 5.159 5.260 5.226

TOTAAL 6.172 6.416 6.497 6.495 6.343 6.311 6.310

(1) paritair comité 117 en 211 (2) op 30 september 2009

Bron: Rijksdienst voor Sociale Zekerheid

J A A R V E R S L A G 2 0 0 9 • 6 0


indEX VAn dE tABELLEn En FiGuREn



J A A R V E R S L A G 2 0 0 9 • 6 1

FiGuREn

Figuur 1: Prijs van de ruwe aardolie (Brent) in $/bbl en in €/bbl 7

Figuur 2: Prijs van de aardolie (Brent) in constante en in lopende euro 13

Figuur 3: Bruto raffinagemarges 18

Figuur 4: Bruto raffinagemarges 2009 18

Figuur 5: Aardoliebalans van België in 2008 20

Figuur 6: Brandstofprijzen in België en in de buurlanden op 21/12/2009 22

Figuur 7: Evolutie van de maximumprijzen in België, exclusief taksen 23

Figuur 8: Evolutie van de maximumprijzen in België, inclusief taksen 23

Figuur 9: Brandstofnoteringen 24

Figuur 10: België: bij constante BTW en accijnstarieven sinds 1985 zou de maximumprijs van BENZINE 95 OCTAAN 0,415 €/l lager zijn op 18/06/2009, de datum van het record van de maximumprijs 25

Figuur 11: België: bij constante BTW en accijnstarieven sinds 1985 zou de maximumprijs van DIESEL 0,282 €/l lager zijn op 25/12/2009, de datum van het record van de maximumprijs 25

Figuur 12: Aandeel van de verschillende producten in het binnenlands verbruik 34

Figuur 13: Aandeel van benzine en diesel in het totale verbruik van motorbrandstoffen in België 34

Figuur 14: Jaarlijks verbruik van benzine, diesel en huisbrandolie in België 35

Figuur 15: Samenstelling van de maximumprijs van benzine 95 octaan en diesel in België op 31/12/2009 50

Figuur 16: Evolutie van de accijnstarieven van benzine 95 octaan, diesel en huisbrandolie in België 51

Figuur 17: Accijnzen in België en in de buurlanden op 8 februari 2010 52

tABELLEn

Tabel 1: Wereld : productie / verbruik / raffinagecapaciteit / reserves van ruwe aardolie in 2009 14

Tabel 2: Wereldreserves van ruwe aardolie op 1 januari 2010 15

Tabel 3: Wereldwijde productie van ruwe aardolie in 2009 16

Tabel 4: Evolutie van het verbruik van ruwe aardolie per geografische zone 17

Tabel 5: Evolutie van de raffinagecapaciteit in de wereld 17

Tabel 6: Marktaandelen van de verschillende energiebronnen in België 21



J A A R V E R S L A G 2 0 0 9 • 6 2

Tabel 7: Evolutie van de maximumprijzen van brandstoffen in België 21

Tabel 8: België: vergelijking van de gemiddelde maximumprijzen van de voornaamste brandstoffen, mét en zonder belastingen in 1975, 2008 en 2009 26

Tabel 9: Effect van de evolutie van de dollarkoers op de maximumprijs van diesel in België 27

Tabel 10: Schommeling van de prijs van de ruwe aardolie en haar effect op de maximumprijs in België, voorbeeld van een verlaging 28

Tabel 11: Schommeling van de prijs van de ruwe aardolie en haar effect op de maximumprijs in België, voorbeeld van een verhoging 28

Tabel 12: Raffinagecapaciteiten van de Belgische raffinaderijen op 31 december 29

Tabel 13: Hoeveelheid producten verwerkt in de Belgische raffinaderijen 29

Tabel 14: Nettoproductie van afgewerkte producten in België 30

Tabel 15: Invoer van ruwe aardolie in België volgens regio van herkomst 31

Tabel 16: België: buitenlandse handel in afgewerkte producten in 1973 en 2008 32

Tabel 17: Verbruik van afgewerkte producten in België 33

Tabel 18: Verbruik van de voornaamste brandstoffen in België 33

Tabel 19: Jaarlijks verbruik van benzine, diesel en huisbrandolie in België 36

Tabel 20: Emissies van SO2 en NOX door de petroleumraffinaderijen in België 38

Tabel 21: Bubble-emissiegrenswaarden SO2 en NOX voor de petroleumraffinaderijen in Vlaanderen 38

Tabel 22: België: maximale jaarlijkse emissies vanaf 2010 38

Tabel 23: Gewapende overvallen op tankstations in België 45

Tabel 24: Evolutie van het aantal inbraken in tankstations 46

Tabel 25: België: aantal wijzigingen van de maximumprijzen van de voornaamste brandstoffen in 2009 49

Tabel 26: Accijnsontvangsten op brandstoffen in België 53

Tabel 27: Evolutie van het aantal slechte stalen per product in België 54

Tabel 28: Evolutie van het aantal slechte stalen per soort maatschappij in België 55

Tabel 29: Evolutie van het aantal tankstations in België op 1 januari 57

Tabel 30: Evolutie van het aantal personenwagens in België, op 31 december 57

Tabel 31: Evolutie van het aantal inschrijvingen van nieuwe personenwagens in België, per type motorbrandstof, op 31 december 58

Tabel 32: Dichtheid van de netwerken van tankstations in Europa op 1 januari 2009 58

Tabel 33: Evolutie van de tewerkstelling in de petroleumsector in België op 31 december 59

J A A R V E R S L A G 2 0 0 9 • 6 3

PERmAnEnt SEcREtARiAAt VAn dE BPFJean-Louis NIZET - Secretaris-generaal

Bernard CLAEYS - Adjunct secretaris-generaal, economie, fiscaliteit, energiebeleid

Luk DEURINCK - Milieu en risicobeheer raffinage

Jo VANDEWEGHE - Sociale en juridische aangelegenheden

RAAd VAn BEStuuR oP 24 mAARt 2010

Patrice BRÈS – Voorzitter Algemeen Directeur, TOTAL Belgium N.V.

Gerrit RUITINGA – Vice-Voorzitter Managing Director Kuwait Petroleum Belgium N.V. & Kuwait Petroleum Luxemburg N.V.

Ian CARR - Vice-Voorzitter Directeur raffinaderij Antwerpen ExxonMobil Petroleum & Chemical BVBA

Bulat R. SUBAEV - Bestuurder Managing Director LUKOIL Belgium N.V.

Marc DECORTE - Bestuurder Voorzitter, Gedelegeerd Bestuurder BeLux Belgian Shell N.V.

Marcel MAZENAUER - Bestuurder General Manager Belgian Refining Corporation N.V.

Michel DOYEN - Bestuurder Voorzitter Delek Belgium BVBA & Delek Luxemburg BVBA

diVERSEn

J A A R V E R S L A G 2 0 0 9 • 6 4

diVERSEn

omZEttinGSFActoREn

Ruwe aardolie*

metrieke ton liter vatMetrieke ton 1 1.165 7,33

Kiloliter (= 1m³) 0,8581 1.000 6,2898

Vat 0,1364 159 1

* gebaseerd op de wereldwijde gemiddelde densiteit

• 1.000 vaten/dag = 50.000 ton/jaar

• 1 miljoen ton/jaar = 20.000 vaten/dag

• 85 miljoen vaten/dag = 12.000 metrieke ton/dag = 4,2 miljard metrieke ton/jaar

Meervouden van de eenhedenG = giga = 109 = 1 miljard

M = mega = 106 = 1 miljoen

k = kilo = 103 = 1 duizend

Antwerp Terminal Company N.V.

Antwerp Processing Company N.V.

Belgian Refining Corporation N.V.

Belgian Shell N.V.

Chevron Belgium N.V.

Delek Belgium BVBA

Esso Belgium, Divisie ExxonMobil Petroleum & Chemical BVBA

Kuwait Petroleum Belgium N.V.

LUKOIL Belgium N.V.

TOTAL Belgium N.V.

TOTAL Raffinaderij Antwerpen N.V.

Vopak Chemicals Logistics Belgium N.V.

AAnGESLotEn mAAtSchAPPiJEn

J A A R V E R S L A G 2 0 0 9 • 6 5

AFKoRtinGEn

APETRA nationale stockagemaatschappij (Agence PETRolière – PETRoleumAgentschap)Assuralia beroepsvereniging van verzekeringsondernemingenbbl vat (barrel)BPF Belgische Petroleum FederatieBOFAS bodemsaneringsfonds voor tankstationsBRAFCO Belgische Federatie van BrandstoffenhandelaarsBrent ruwe olie referentie NoordzeeBTW Belasting op de Toegevoegde WaardeBIN Belgisch Instituut voor Normalisatiecao collectieve arbeidsovereenkomstCEN Europees Comité voor NormalisatieCO2 koolstofdioxideDIV Dienst Inschrijving Voertuigen€ euroEN Europese normETS emissiehandelssysteem (Emission Trading Scheme)FAME vetzuurmethylesther (Fatty Acid Methyl Ester)FAPETRO Fonds voor de analyse van aardolieproductenFebiac Belgische automobiel- en tweewielerfederatieFeBuPro Federatie Butaan PropaanFOB Free On BoardFOD Federale OverheidsdienstGt Gigaton = miljard tonIEA Internationaal Energie AgentschapInformazout informatiecentrum over verwarmen van gebouwen met huisbrandolieIPA Interprofessioneel AkkoordISO International Organization for Standardizationj jaarkt kiloton - duizend tonl literLPG Liquified Petroleum Gas

m3 kubieke meterMBO milieubeleidsovereenkomstmg milligramMT metrieke tonMt Megaton = miljoen tonNBN Belgisch NormalisatiebureauNECD Europese richtlijn ‘nationale emissieplafonds’

(National Emission Ceilings Directive)NH3 ammoniakNm3 normaal kubieke meterNOX stikstofoxideOCMW Openbaar Centrum voor Maatschappelijk WelzijnOpal Oil Price AssessmentsOPEC Organisatie van olieproducerende en –exporterende landenPO programmaovereenkomstppm deeltjes per miljoen (parts per million)PREMAZ bodemsaneringsfonds voor stookolietanks van particulierenRSZ Rijksdienst voor Sociale Zekerheid$ Amerikaanse dollarSO2 zwaveldioxidet tonu uurTC technische commissie (van het CEN)VALORLUB beheersorganisme voor de aanvaardingsplicht van gebruikte olieVlarem Vlaamse milieureglementeringVOS vluchtige organische stoffenVMM Vlaamse Milieumaatschappijvzw vereniging zonder winstoogmerk% percentage§ paragraaf

diVERSEn

ATPC

Belgische Petroleum FederatieKunstlaan 39, bus 2 - 1040 Brussel - België

www.petrolfed.be - [email protected]

Gra

fisch

e vo

rmge

ving

en

uitv

oeri

ng ja

arve

rsla

g do

or Im

age

Plu

s

http://nl.imageplus.be/print/jaarverslag/

BELGiSchE PEtRoLEum FEdERAtiE · 2010 een toename van het wereldolieverbruik met 1,5 miljoen vaten...

Documents

Transcript of BELGiSchE PEtRoLEum FEdERAtiE · 2010 een toename van het wereldolieverbruik met 1,5 miljoen vaten...