BeleidsplanBibliotheek De Groene Venen

2016 - 2018

Een wereld vol kennis en ontmoeting

2

Inhoudsopgave

Voorwoord 3

1. Samenvattinginéénoogopslag 4

2. Achtergrondenuitgangspunten 5

3. Missie,VisieenFocus 7

4. Wezetteninopbasisvaardigheden 9

5. Interneorganisatie 13

6. Risico’s 15

7. Totbesluit 15

3

In 2015 hebben we deze nieuwe focus op hoofd-lijnenvastgelegdineenplanvoordeBibliotheeknieuwe stijl in Bodegraven-Reeuwijk en zijn wegestart met het invoeren van nieuwe productenenvormenvandienstverlening.

Bibliotheken helpen burgers al sinds het eindevande19eeeuwmetzichteontwikkelen.Sindsdezeventigerjarenvandevorigeeeuwisdenadrukdaarbijsteedssterkerkomenliggenophetuitlenenvanboeken.Geziendehuidigemaatschappelijkeontwikkelingen, de rol die de Bibliotheek daarinlokaalwilvervullenendekrimpendebudgettenishetnietmogelijkenwenselijkomonsprimairteblijvenrichtenopdezeuitleenfunctie.Westellendepersoonlijkeontwikkelingvanmensen,inwonersinonswerkgebied,centraal.

Depersoonlijkeontwikkelingkanbetrekkingheb-benophetaanlerenvanvaardighedendienodigzijnommeetekunnendoenindesamenleving,maarookomdezevaardighedentebehoudenofverdieping te zoeken. De Bibliotheek De GroeneVenen zet zich in om persoonlijke ontwikkelingvoorinwonerstefaciliterenentebevorderen.DeBibliotheek levert hierdoor een actieve bijdrageaan het bestrijden van laaggeletterdheid, het

bevorderen van digivaardigheid en dus aan hetmeedoen in de maatschappij. Dat doen wij nietalleen, maar als onderdeel van een netwerk vanmaatschappelijke en educatieve organisaties indedriegemeenten,regionaalenlandelijk.

Eenambitieusplanvoordriejaar,waarinwijookkeuzesmoetenmaken.Overwelkekeuzeswemakenendewegernaartoegaatditplan.Hetistotstandgekomendoorterugtekijken,rondtekijkenindebranche,decollegeprogramma’svandegemeentengoedtebestuderenengesprekkentevoerenmetpartners,collega’senvertegenwoordigersvandegemeenten.NaastdeveranderingvanfocusstaathetbouwenaaneenduurzametoekomstvandeBibliotheek-voorzieningencentraal.Solideafsprakenmetstra-tegischepartners,waaronderdegemeenten,zijndaarbijbelangrijkesuccesfactoren.

Derodedraad:deBibliotheekDeGroeneVenenisindesnelveranderendeomgevingeen inspirerendeontmoetingsplek voor lezen, een leven lang lerenenbeleven.De Bibliotheek faciliteert en stimuleert burgersom zich persoonlijk te ontwikkelen waardoor zijkunnenmeedoenindemaatschappij.

VoorwoordDe nieuwe focus, de Bibliotheek in transitie Voor u ligt ons beleidsplan voor een nieuwe beleidsperiode. Na een aantal intensieve jaren bepalen we nu de nieuwe focus. In de afgelopen jaren stonden vermindering van subsidie, nieuwbouw, verhuizingen, reorganisatie en inrichting van onze bibliotheken, de opening van nieuwe vestigingen en de sluiting van Boskoop centraal.

4

Wat we hebben bereikt in afgelopen periodeDeBibliotheekDeGroeneVenenmaaktonderdeeluit van een lokaal, regionaal, provinciaal én lan-delijknetwerkdatkansenbiedtvoordeinwonersvan het werkgebied. De Bibliotheek is wettelijkverankerdindeWetstelselopenbarebibliothekenen heeft vijf kernfuncties toegekend gekregenwaaraanlokaalinvullingwordtgegeven.In de afgelopen drie jaar is geïnvesteerd in her-huisvesting van de bibliotheken voor zo ver alsmogelijk in multifunctionele accommodaties.Daarbijisgekozenvoornieuwe,moderneenfrisseinrichtingen en retail indeling. De Bibliotheekheeft duidelijke stappen gezet om van interngerichtnaarexterngerichtteontwikkelen.

MissieDe Bibliotheek biedt burgers vrije toegang totinformatie,kennisencultuur,zodatzijzichbewustkritisch en actief kunnen bewegen in de maat-schappij.Hierbijbesteedtzijspecifiekeaandachtaan de ontwikkeling van basisvaardigheden vande jeugd en kwetsbare burgers. De Bibliotheekis daarbij een belangrijke verbindende factor inde lokale samenleving en werkt waar mogelijksamenmetlokaleenregionaleeducatieve,cultureleenmaatschappelijkepartnersomeenaantrekke-lijkeprogrammeringtebieden.De Bibliotheek bevordert met haar basiscollectiehet leesplezier. Samen met haar lokale partnersvormtzijeeninspirerendeontmoetingsplekwaaractiviteitenplaatsvinden.

VisieIneensnelveranderendeomgevingvindeninwo-nersbijdeBibliotheekeeninspirerendeontmoe-tingsplek voor lezen, leren en beleven. Hierbijis aandacht voor de actuele ontwikkelingen enspecifiekegroepenindelokalesamenleving.DeBibliotheekstimuleertenondersteuntdeper-soonlijkeontwikkelingvandeinwonersdoorintezettenoplezen,lerenendigitaalmeedoen.

FocusDe Bibliotheek is een laagdrempelige ontmoe-tingsplek voor alle inwoners van de gemeenten.Daarbinnen maakt de Bibliotheek de keuze omzich de komende jaren meer specifiek te richten

opdejeugdvan0-13jaarenopkwetsbareburgers.Ditdoenwijondermeerdoormiddelvanspecifiekeprogrammering,eendaaropafgestemdecollectie,doorverderuitrollenvanhetdienstverleningscon-cept van de Bibliotheek op School. Ook voor dezelfredzame volwassenen blijft de Bibliotheekprogrammeringaanbieden,daarinzalechtercon-tinugekekenwordennaardemogelijkhedenomditkostendekkendterealiseren.

We zetten in op basisvaardighedenWegevenprioriteitaanhethelpenvandejeugden kwetsbare volwassenen bij het aanleren enverbeteren van de basisvaardigheden taal, lezenén digitaal meedoen. Deze keuze heeft gevolgenvoor personeel, organisatie, de collectie en deprogrammering.Als onderliggend document is een op basis vanhet INK management model een uitgebreidbedrijfsplan opgesteld. Hiervoor is met behulpvan de A3 methodiek een schematisch overzicht2016-2018totstandgekomen,waarbijde10pres-tatieindicatorenendebijbehorendeactiesindeveldenzijnverdeeld(ziebijlage).

1. Samenvatting in één oogopslag

Selectie uit de te behalen resultaten• Goedefinanciëleprestatieafsprakenmet

gemeentenensamenwerkingspartners• DeBibliotheeklevertmeerwaarde• DeBibliotheekmiddenindesamenleving• Samenwerkingmetlokaleenregionale

taalaanbieders,welzijnsinstellingen,cultureleinstellingenenhetprimaironderwijswordtgeïntensiveerd

• Eenaantrekkelijke,inspirerendecollectieterondersteuningvandeprogrammeringvanactiviteitentenaanzienvandebasisvaardigheden

• DeBibliotheekisdichtbijentoegankelijk,zowelfysiekalsdigitaal

• 10nieuwebibliothekenopscholen(dbos)verspreidoverhetwerkgebied

• Openingstijdentenminstegelijkaanhuidigeopeningsurenenvoorzovermogelijkafgestemdopdewensenvandebezoeker

• Ledenaantaltenminsteopniveau2015• Dekwaliteitisbelangrijkerdankwantiteit• Deorganisatieisaangepastaandeverandering• Descorevanhetmedewerkertevredenheid

onderzoek(MTO)istenminsteeen7• Minimaal1xperjaarwordteenklantenonderzoek

gehouden• 10%inkomstenuitanderegeldstromendande

regulieresubsidie

5

HuisvestingBijna alle Bibliotheekvestigingen zijn verhuisden/of opnieuw ingericht. Door een differentiatiein het vestigingsdienstverleningsniveau aan tebrengen hebben wij de spreiding van de Biblio-theekdienstverlening kunnen behouden en zelfskunnenuitbreiden.

DeBibliotheekisdaarwaarmogelijkineenmulti-functioneleaccommodatieondergebrachtenheeftverruimdeopeningstijden.

Meer tevreden klantenDoorhetbiedenvaneenactuelereenaantrekke-lijkecollectie,eeninspirerendepresentatieervanenverruimdeopeningstijdenheeftdeBibliotheekmeer tevreden klanten. Daarnaast is er geïnves-teerdingebruiksgemakvoordeklant.

ActiviteitenaanbodNaastdecollectiezijnactiviteitenzoals lezingenen workshops een belangrijk middel om de vijfkernfunctiesuittevoeren.Hetactiviteitenaanbodvoor volwassenen is uitgebreid met trainingendigitalevaardigheden,informatievelezingenoverhistorieengezondheid.Enin2015isdeBibliotheekinWaddinxveenenBodegravengestartmetnet-werkbijeenkomstenvoorwerkzoekenden:WalkenTalk,dékoffiepauzevoorwerkzoekenden.

DeBibliotheekDeGroeneVeneninWaddinxveenisdeeersteBibliotheekinNederlanddieisgestartmetdeAdministratieExpres,eenprogrammametworkshops en coaching waarbij inwoners gesti-muleerd worden tot een gedragsverandering alser sprake is van dreigende financiële problemennaeengroteveranderinginhunleven.

De Bibliotheek als partnerDeBibliotheekheeftlokaalenregionaalgeïnvesteerdinnetwerken.Vooralvoorhetprimaironderwijs.Dedoorgaande leeslijn van 0-13 jaar is daarvan eenbelangrijkeresultaat.DeBibliotheekheeftzichderol van netwerkpartner meer eigen gemaakt. Zijisvaneeninterngerichteorganisatiesteedsmeernaarbuitengegaan.

KortomDeBibliotheekheeftzichinroerigetijden,ondanksfusieperikelenenbezuinigingenstaandegehouden.Erheefteenreorganisatieplaatsgevondeneneennieuweorganisatiestructuurisvastgesteld.

LokalevisiesopBibliotheekwerknieuwestijlzijnopgesteld en in plannen uitgewerkt. Het meestrecentiseenplanvoordeBibliotheekvoorzieningnieuwe stijl in Bodegraven-Reeuwijk. Dit planismededebasisvoordeze transitieendaarvoorvoordeingeslagentoekomstigeduurzamerichtingvandeBibliotheek.

SamenlevingErzijnallerleiveranderingengaandeindesamen-levingdievragenomeenanderevormen invul-ling van het Bibliotheekwerk. Zo hebben klantenmindertijdomtelezenenomnaardeBibliotheekte komen. Ze zijn bovendien veel online waar zeinformatiehalenvooreducatieveofanderedoel-einden.Conceptenals‘delenishetnieuwehebben’leidentotallerhandenieuwevormenvanleen-enleesgedragvanburgersonderling.DeBibliotheeklijkt daardoor voor een bepaalde groep burgersminder interessant of nodig te zijn.Wij zien datterug in het dalend aantal betalende leden. Deuitleenfunctie zal wellicht van minder belangzijn, maar de digitale mogelijkheden van deBibliotheek, e-books, nieuwe leenvormen, eenrustige lees- of studieruimte en een fysieke envirtueleontmoetingsplekvindenzijweldegelijkbelangrijk.

2. Achtergrond en uitgangspunten Wat hebben we bereikt in de periode t/m 2015

De Wet stelsel openbare bibliotheekvoorzieningenVanaf1januari2015isdenieuwewetvankracht:deWetStelselopenbarebibliotheekvoorzieningen(wsob). Hierin zijn de taken van een openbareBibliotheek en het netwerk (lokaal, provinciaal,landelijk)vastgelegd.BijdeuitvoeringvandewettelijketakendienteenopenbareBibliotheekallevijfkernfunctiesinhaarbeleiduittevoeren.

1. Hetterbeschikkingstellenvankenniseninformatie

2. Hetbiedenvanmogelijkhedentotontwikkelingeneducatie

3. Hetbevorderenvanlezenenhetlatenkennismakenmetliteratuur

4. Hetorganiserenvanontmoetingendebat5. Hetlatenkennismakenmetkunstencultuur

Gezamenlijk dragen de kernfuncties bij aan depersoonlijkeontwikkelingvanburgers.Commissie CohenOnze branchevereniging, Vereniging OpenbareBibliotheken (VOB) heeft in 2013 de adviescom-missieCoheninhetlevengeroepenomeeneigen-tijdse visie op het Openbaar Bibliotheekwerk teformuleren, die rekening houdt met de hiervoorgeschetstetrendsindesamenleving.

Inhaareindrapport‘Bibliotheekvandetoekomst’steltdecommissiedatdealoudekernfunctieslezen,lereneninformerendebasisblijvenvormenvandeBibliotheek.Daarbijgaathetomzoweldedigitalealsdefysiekemogelijkheden.Decommissieadvi-seert verder om een stimulerende ontmoetings-plek en leeromgeving te bieden. Alles vanuit deverbondenheidmetdelokalegemeenschap.

Gemeente: opdrachtgever en partnerDegemeentenstaan,onderanderedoordedecen-tralisaties, voor grote opdrachten. De Bibliotheekkan het gemeentelijk beleid actief ondersteunen.Primairzalditgerichtzijnopdebasisvaardighedenlezen,schrijvenendigitalevaardigheden.En in samenwerking met lokale partners, kansecundair ondersteuning geboden worden opgezondheidsvaardigheden, financiële, sociale enjuridischevaardigheden.Wij zien de gemeenten overigens niet alleen alsonze opdrachtgevers. Zeker in het realiseren vandeveranderenderolvandeBibliotheekzienwijdegemeentenookalsonzepartners.Innauwoverlegmetdegemeenten,zowelambtelijkalsmetdepor-tefeuillehoudersenbetrokkenwethouderswordenaccentpergemeentemogelijk.ZovervultdeBiblio-theekinWaddinxveen,samenmetstichtingVonkeenambassadeursrolinhetcultureleveld.Daarbijisdevisiedateenafgestemdengezamenlijkaan-bod leidt tot minder verdubbelingen, een beterespreidingenvooralledoelgroepeneenaantrekkelijkaanbod. Ook in het sociale domein kunnen deaccentenpergemeente(licht)verschillen.

Actief burgerschapGemeentengaanuitvan‘deeigenkracht’en‘zelf-redzaamheid’ van inwoners en van het feit datinwonerszelfderegiepakkenenactiefdeelnemenaanhetsociale,economische,cultureleeneduca-tieveleven.Daarbijvormtheteigennetwerkvaninwonerseenbelangrijkvangnetomtevoorkomendatmaatwerknoodzakelijkis.Belangrijketermeninhetgemeentelijkbeleidzijndan ook: preventie, participatie, meedoen, eigenkracht, ontplooiing, mens in ontwikkeling, socialesamenhang, samenwerken, wijkgericht werkenen/ofvitaledorpen.

6

7

VisieIn een snel veranderende omgeving vindeninwoners bij de Bibliotheek een inspirerendeontmoetingsplek voor lezen, leren en beleven.Hierbijisaandachtvoordeactueleontwikkelingenen specifieke groepen in de lokale samenleving.DeBibliotheekstimuleertenondersteuntdeper-soonlijkeontwikkelingvandeinwonersdoorintezettenoplezen,lerenendigitaalmeedoen.

MissieDe Bibliotheek biedt burgers vrije toegang totinformatie,kennisencultuurzodatzijzichbewust,kritisch en actief kunnen bewegen in de maat-schappij.Hierbijbesteedtzijspecifiekeaandachtaan de ontwikkeling van basisvaardigheden vandejeugdenkwetsbareburgers.DeBibliotheekisdaarbijeenbelangrijkeverbindendefactor indelokalesamenlevingenwerktwaarmogelijksamenmet lokale en regionale educatieve, culturele enmaatschappelijkepartnersomeenaantrekkelijkeprogrammeringtebieden.

De Bibliotheek bevordert met haar basiscollectiehet leesplezier. Samen met haar lokale partnersvormtzijeeninspirerendeontmoetingsplekwaaractiviteitenplaatsvinden.

KernwaardenBijdeuitvoeringvanhaarbeleidstaandevolgen-dekernwaardencentraal:Klantgericht, professioneel en toegankelijk. Dezekernwaarden komen tot uiting in de interne enexternecommunicatie,deactiviteiteneninhou-dingengedragvandemedewerkers.

DoelgroepenDeBibliotheekiseenlaagdrempeligeontmoetings-plek voor alle inwoners van de gemeenten enkernen van de Bibliotheek De Groene Venen.Hetisechter,geziendehuidigeomstandigheden,nietmogelijkomalledoelgroepeninalledorpen(kernen)teblijvenbedienen.

Wijmakendanookdekeuzeomonsdekomendeja-renmeerspecifiekterichtenopjeugdvan0tot13jaarenkwetsbareburgers.Ondermeerdoormid-delvanspecifiekeprogrammeringeneendaaropafgestemdecollectie,maarookdoorbijvoorbeeldderealisatievanBibliotheekopSchool.OokvoorzelfredzamevolwassenenblijftdeBibliotheekpro-grammeringaanbieden.Daarinzalechtercontinugekeken worden naar de mogelijkheden om ditkostendekkendaantebieden.

0-13 jaarLaaggeletterdheid is een groot maatschappelijkprobleemenheefteendirecte invloedoponder-wijsniveau,werk,inkomenengezondheid.Tecon-staterenvaltdatdeleesprestatiesvanNederlandsebasisschoolleerlingen onder het vereiste niveauliggen.Eenkwartverlaatdebasisschoolmethetleesvaardigheidsniveauvaneengroep6leerling.Kinderen die veel lezen, scoren hoger op de Cito-toetsen taal, wiskunde en studievaardigheden.Ze zijn veel beter in begrijpend lezen, spelling,grammaticaenschrijven.Alseenkindiederedageenkwartier leest leerthetzo’nduizendnieuwewoordenperjaar.Kinderenvanoudersdiezelflezenenmethunkindpratenoverboeken,komenverderinhetonderwijs.

3. Visie, Missie, Doelgroepen en Focus

Leesbevordering is een middel bij uitstek om detaalontwikkeling integraal te stimuleren. DitmaaktdeBibliotheekmethaarspecifiekeexpertiseopditterrein,eenkrachtigepartnerinhetlokalebeleidomtaalachterstandentevoorkomenentebestrijden.Indebestrijdingvanlaaggeletterdheidis de dienstverlening aan kinderen van 0-13 jaareenbelangrijketaakvandeBibliotheek.Zijbiedtkinderen een doorgaande leeslijn om taal- enleesontwikkelingenmediawijsheidtebevorderenenomtevoorkomendatopdezeterreinenachter-standenontstaan.Hetprimaironderwijsishierbijeenbelangrijkepartner.

Kwetsbare burgersUitgangspunten van de overdracht van takenaan gemeenten zijn onder andere de participatiesamenleving en actief burgerschap: iedereen doetmeeendraagtbij.Deburgermetzijneigenkrachtenregiestaatcentraal.Het beleid is gericht op het bevorderen van zelf-redzaamheid en participatie, waarbij preventieeen belangrijk doel is. Niet voor elke burger is

deelnemenaandeparticipatiesamenlevingevenvanzelfsprekend.DeBibliotheekwilzichnaastdedienstverlening aan de jeugd en de zelfredzameburgers,primairrichtenopdezegroepkwetsbareburgers.

Nederlandteltnaarschatting4-6miljoenmensendiemoeitehebbenomzichtereddenophetgebiedvan werk en inkomen, onderwijs, zorg, welzijn enopvoeding.Binnendezedoelgroepzijndevolgendegroepenteonderscheiden:

• Laaggeletterden,anderstaligeneninburgeraars• Mensenineenachterstandssituatie(lageoplei-

ding,laaginkomenofuitkering,werkzoekend)• (Nietzelfredzame)ouderen• Vluchtelingen

Overige doelgroepenAlle overige doelgroepen bedient de Bibliotheekzoveelmogelijkmetinzetvanminimalemiddelen,aanvullende subsidies, eigen bijdragen of fonds-ofprojectgelden.

8

9

Tenaanzienvanhetversterkenvandepositievanburgers zijn drie vormen van aanpak te onder-scheiden:

• Preventieve aanpak:Burgersopjongeleeftijddebasisvandekennisenvaardighedenbijbrengendiezijinhetlevennodighebben;hiermeewordenachterstandenoplatereleeftijdvoorkomen.

• Curatieve aanpak (schadeherstel):Ondersteuningbiedenaankwetsbarevolwassenburgers die een achterstand hebben opgelopenendebasisvaardighedenonvoldoendebeheersen.

• Onderhoud en verdieping: Jongeren en volwassen burgers de gelegenheidbiedendevaardighedenbijtehoudenenbijvoor-keurzichteverderteontwikkelen.

Inonsbeleidwordtprioriteitgegevenaanpreventie(bijdejeugd)enschadeherstel(bijkwetsbarevol-wassenen).Ditdoenwemetinzetvanbeschikbaremiddelenenmogelijkheden.

Preventieve aanpakDoorgaande leeslijnDe Bibliotheek geeft prioriteit aan intensiveringvandedienstverleninggerichtop0-13jaar.Metpro-jectenalsBoekstartendeformuledeBibliotheekopSchoolwillenwezoveelmogelijkkinderenindieleeftijdsgroepbereiken.

VoorleesExpressInWaddinxveenisin2015devoorbereidinggestartvandeVoorleesExpresswaarbijvanaf2016wordtvoorgelezen in gezinnen waar jonge kinderenmoeite hebben met de Nederlandse taal enopgroeien in een taalarme thuisomgeving. Hetisbelangrijkdatiederkindallekansenkrijgtomzichzooptimaalmogelijkteontwikkelen.Daarbij is taalverwerving en taalontwikkelingeenbelangrijkeschakel.Ditprojectsluitdanookaan op het gemeentelijk beleid in het kader van

onderwijskansenbeleid, VVE doelstellingen, hetvergroten van ouderbetrokkenheid en de inzetrond de transitie jeugdzorg. De VoorleesExpresswordt voor een groot deel gefinancierd metbehulpvanfondsen.

Boekstart en de Bibliotheek op School (dBos)Wewillenalsgelijkwaardigesamenwerkingspart-ners en vanuit gezamenlijke strategische doelensamenwerken met de scholen en instellingenvoordevroegvoorschoolseeducatie(VVE)omdeprestaties van leerlingen op de thema’s lezen(leesplezier) en mediawijsheid (informatievaar-digheden)meetbaarteverbeteren.De samenwerking met het VVE wordt geïnten-siveerd en waar mogelijk wordt het conceptBoekstartinhetKinderdagverblijfingevoerd.

Hetisonzeambitieomsamenmetdegemeentendesamenwerkingmethetprimaironderwijsverdervormtegevenenindezebeleidsperiodetenminste10dBosvoorzieningeninhetprimaironderwijsterealiseren.We zijn van mening dat we door het integrerenvan de Bibliotheek op School we meer kinderenbereiken en effectiever kunnen werken aan verbe-terenvangeletterdheideninformatievaardigheden.Endaarmeeaanpreventie.

Voortgezet onderwijsDe intensieve aanpak van dBos kunnen we metde beschikbare middelen niet doorzetten naar

4. We zetten in op basisvaardighedenWij geven prioriteit aan het helpen van de jeugd en kwetsbare volwassenen bij het aanleren en verbete-ren van de basisvaardigheden taal, lezen én digitaal meedoen. Deze keuze heeft gevolgen voor personeel, organisatie, de collectie en de programmering.

10

hetvoortgezetonderwijs.Voorde leerlingenvanhet voortgezet onderwijs zijn speciale collectiesaanwezig met name in onze bibliotheken inWaddinxveen, Nieuwerkerk en Bodegraven endaardoorinhethelewerkgebiedbeschikbaar.Hetlidmaatschapisvoorjeugdtotenmet17jaargratiszodatdecollectieookvoorallejongerentoegankelijkis. Voor het voortgezet onderwijs zijn alleendiensten mogelijk op projectbasis, waarbij erfinanciëledekkingmoetzijnvanuitdegebruiker,delokaleoverheidoffondsen.

Curatieve aanpakHetwordtsteedsduidelijkerdatgemiddeld10-12%van de Nederlandse bevolking onvoldoende kanlezen en of schrijven. Daardoor zijn zij minder(danwenselijk) instaatomteparticiperenindesamenleving.

Taalhuis / taalnetwerk De Bibliotheek richt zich in de komende beleids-periodeophetvormenvaneentaalnetwerkmetandere aanbieders en partners. Samen met deBibliotheek Gouda en de Bibliotheek Krimpener-waardpakkenwijderegieenwordt in2016eenbondgenootschapgeletterdheidopgericht.Hettaalhuis/taalpuntindeBibliotheekisdecentraleplekwaarzowellaaggeletterdenalstaalvrijwilligersterechtkunnenvoorinformatie,advies,taalactivi-teitenentraining.Het taalpunt zal gerund worden door goedopgeleidevrijwilligersenwijstzogenaamdetaal-vragersdeweg.Voor taalcoaches bieden wij ondersteuning incollectie,oefenprogramma’senruimte.

De verdergaande digitalisering van de samenle-ving maakt dat ook de digitale vaardigheid eenbasisvaardigheid is geworden. Niet iedereen kanechter even goed digitaal meekomen. Digitalemiddelen, projecten en/of cursussen zijn nodigomdezeburgersvaardigertelatenworden.DeBibliotheekbiedt,medemetbehulpvandever-kregenmiddelen(webgelden)nonformelevolwas-sen educatie, cursussen Klik en Tik en Digisterker.Metalsdoelhetaanlerenvandigitalevaardigheden.

Tabletcafé’sEen laagdrempelige makkelijke ontmoetingsplekwaar bezoekers tips en trucs met andere tablet-gebruikersuitwisselen.

Werichtenonsopdemeestkwetsbaregroepenopditgebied:seniorenenwerkzoekenden.HetWerk-plein,dewelzijnsorganisatieseninstellingenvoorsenioren én werkzoekenden zijn hierbij voor onsbelangrijkepartners.

Walk & TalkDékoffiepauzevoorwerkzoekenden.DeBibliotheekbiedtwerkzoekendenmaandelijkselaagdrempeligeen vraaggerichte netwerkbijeenkomsten waarinervaringenuitwisselenenelkaartipsenadviezengevendespelregelszijn.

Jouw voorsprong op de rest! Een videotrainingoversolliciterenvoorlaagopgeleideenlaaggelet-terde werkzoekenden. De Bibliotheek faciliteertencoachtdedeelnemersnaarhetgebruikmakenvanheteigennetwerkendenieuwemaniervansolliciteren.

Leeskring voor laaggeletterden De Leeskring voor Laaggeletterden is speciaalbedoeldvoorvolwassenendienognooiteenboekhebben (uit)gelezen of die moeite hebben metlezen.IndeLeeskringvoorLaaggeletterdenwordendrempels bij het lezen van boeken weggehaald.Daardoor ervaren de deelnemers voor het eersteengoedgeschrevenverhaalenrakenzijenthou-siastoverhetlezen.

Open leercentrumOefenenmettaal,lezenenmetdigivaardigheden:indeBibliotheekkanhet!De Bibliotheek heeft een passend aanbod voorhet verbeteren van de basisvaardigheden vooriederedeelnemertottaalniveau2F.DeBibliotheekbeschikt over computers en werkplekken waarinwoners wekelijks op een vast tijdstip naarde Bibliotheek kunnen komen om te oefenen.

11

Gekwalificeerdetaalvrijwilligersverlenenopmaatondersteuning.Voor iedereen die ondersteuningnodigheeftbijhetaanlerenenonderhoudenvantaalendigitalevaardigheden.

Onderhoud en verdiepingAanburgersdiezichkunnenreddenindemaat-schappij, biedt de Bibliotheek mogelijkheden totverdere ontwikkeling. Een verrassende, inspire-rendecollectie,fysiekendigitaal,hetbiedenvanfaciliteiten en het kunnen kennismaken metnieuwe media maken een leven lang lezen enlerenmogelijk.

Dezedienstverleninguitzichmetnameinbiblio-theekruimten waar inwoners graag komen omtelezen,telerenofelkaarteontmoeten.Stabielewifi,belevingeneengoedecollectietijdschriftenendagbladenhorendaarookbij.Daarwaarmo-gelijk brengen we de dienstverlening dichtbij deinwoners. De Bibliotheek heeft een netwerk vangespreide voorzieningen en versterkt daarmeehetwijk-enkerngerichtbeleidvandegemeenten.Daarnaast zal zij voor zover mogelijk een vraag-gerichtaanbodformulerenvoordeHuis-van-Alles-voorzieningen. Naast een kleine collectie fysiekeboeken,tijdschriften,distributiepuntzalhetaanbodmetnameprogrammeringbetreffen.

Gevolgen voor de collectieInzettenopbasisvaardighedenheeftgevolgenvoorde collectie. Uitleencijfers waren voor de Biblio-theekhétkengetalindeafgelopen20jaar.Ookindekomendetijdwillenweeencollectiediegoedwordt gebruikt. Het verschil zit in het doel vande collectie. De collectie moet een toegevoegdewaarde hebben bij de persoonlijke ontwikkelingvanburgers.

Daarnaast blijven ook de zelfredzame klanteneenbelangrijkedoelgroepdieveelvuldiggebruikmaakt van de collectie.Voor hen is er ook in dekomendejareneentoereikendeactuele,maarwelkleinerecollectiebeschikbaar.Hetverkleinenvandecollectiewordtmedebepaalddoordeafnamevan het aantal uitleningen ervan. Om de titel-variatie aantrekkelijk te houden wordt er meermetroulerendecollectiesgewerkt.

Dekleinerecollectiewordtookaangevulddoordelandelijkecollectiee-books.

Gevolgen voor de programmeringDe Bibliotheek kiest voor een programmering,specifiekergerichtopjeugdtot13 jaarenkwets-bareburgers.Defocusligtophetaanlerenvandebasisvaardigheden.

Teneerste:• lezen,schrijven(enrekenen)• digitalevaardigheden

Tentweede• gezondheidsvaardigheden• financiëlevaardigheden• socialeenjuridischevaardigheden

Voor de programmering wordt intensief afge-stemdensamengewerktmetlokaleenregionaleinstantiesdieophetgebiedvandevijfbasisvaar-digheden actief zijn. Dit is mede van belang omonnodigoverlaptevoorkomenengebruiktemakenvanelkaarsexpertise.Ook voor de zelfredzame volwassenen blijft deBibliotheek programmering aanbieden. Hierinwordt continu gekeken naar samenwerkings-mogelijkheden en naar mogelijkheden om ditkostendekkendaantebieden.

Gevolgen voor de BibliotheekruimtenDe Bibliotheek wordt een Bibliotheek met meer-dere verschijningsvormen, daar waar mogelijkdichtbijdedoelgroepen.DeBibliotheekopschoolis daarbij een belangrijk voorbeeld, maar ook debibliothekeninmultifunctioneleaccommodatieseninhet‘Huis-van-Alles’.Deruimtenendeopstel-lingvandecollectieisinspirerend.ErisregelmatigietsindeBibliotheektebeleveninsamenwerking met burgers, maatschappelijk- ofculturelepartners.

WezijntrotsopenmakenoptimaalgebruikvandekansenenmogelijkhedenvandepartnersindegebouwenwaardeBibliotheekonderdeelvanuit-maakt:HetCultuurhuysDeKroon,BijEverts,BredeSchoolMoordrecht,dorpshuisSwanla,enKeijzer-schoolMoerkapelle.DeBibliotheekindeBatavieris een stand alone situatie, waar door inhoud tegevenaandedorpshuisfunctiemeerwaardeaanhetgebouwendesituatiewordtgegeven.In2016zal in Reeuwijk-Brug naast een Bibliotheekvoor-ziening in het Huis-van-Alles een de BibliotheekopSchoolindeOudeTolwordengerealiseerd.

12

We streven voor alle Bibliotheekvoorzieningennaar ruime openingstijden, afgestemd op dewensenvandeklanten,partnersenverspreidoverzesdagenperweek.

Gevolgen voor de uitleenfunctieDe uitleenfunctie is jarenlang de kern van dedienstverleninggeweest.Mededoordekeuzesdiewemakenverandertdezefunctiesterk.PromotievandeBibliotheekalstoegangspoorttotlandelijklenenenhetlenenvane-bookszijnonlosmakelijkverbondenaandenieuweuitleenfunctie.

Digitale BibliotheekOokdigitaletoepassingenmakendatwealsBiblio-theeknaardeklantentoegaan.ViadewebsitekandeklantdeBibliotheekvanhuisuitbenaderen.Erkan gereserveerd worden en er kunnen e-booksgeleend worden. De catalogus en ‘mijn Biblio-theek’isookviadeBibliotheekappbereikbaar.

Gevolgen voor het personeel/vakmanschapHoeweldetraditioneledienstverleningverandert,komt hier niet meteen een einde aan. Naast demondigeengoedgeïnformeerdeklantkomtookdeminderredzameengeïnformeerdeklantvoorontmoeting,inspiratieeneducatie.Nieuwekennis,vaardighedeneneenandereattitudezijnvereist.

Bij de Bibliotheek zijn al jaren vrijwillige mede-werkerswerkzaam.Debezuinigingenenverande-rendevraagvandesubsidieverstrekkerheefthetinzichtinhetwerkenmetvrijwilligemedewerkersversterkt.Omdedienstverleningbinnendefinan-ciëlekaderstekunnenvoortzettenishetnoodza-kelijk om met meer vrijwillige medewerkers opbepaalde, niet-Bibliotheekinhoudelijke, functieste werken. Vrijwilligers beschikken daarnaastvaak over talenten die van toegevoegde waarde

kunnenzijnvoordeBibliotheek.Onzemedewerkers,betaaldenonbetaald,zorgenervoor dat mensen zich welkom voelen in onzepublieke ruimtes en bij de digitale Bibliotheek.Goededienstverleningstaatvoorop.

Samenwerking / NetwerkenWij geloven in structurele samenwerking metandereorganisaties.Dezesamenwerkingheeftalsdoelhetgezamenlijkeresultaatteverbeterenom-datiedereinstellinghaareigenexpertiseheeft;weversterken elkaar en weten elkaar te vinden. DeBibliotheekisonderdeelvanverschillendenetwer-ken,lokaal,enregionaal.DeBibliotheekvervultinpartnerschappen verschillende rollen: als organi-sator,initiatoroffacilitair.DeBibliotheekwilener-zijdsdepartnerschappenversterkenenuitbouwenenzouitgroeientoteenverbindendefactor indegemeenschap. En anderzijds via de partners degeprioriteerdedoelgroepenbeterbereiken.

Metnamedelaaggeletterdevolwassenenvormeneenlastigtebereikendoelgroep.Inelkegemeentezijnerlokaleorganisatiesdieweldirectinaanra-king komen met deze inwoners. De Bibliotheekzorgt ervoor dat de partners goed geïnformeerdzijn over de activiteiten en producten van deBibliotheek en bereid zijn om potentiële deel-nemersaaneenprogrammanaardeBibliotheekteverwijzen.

Defysiekeplekinelkegemeentezorgtvoorlokaleinbedding van de Bibliotheek. Door (waarde)vrijtoegankelijktezijnvoordegemeenschapvoorzietde Bibliotheek in een plek waar inwoners elkaarkunnen ontmoeten en zich onderdeel kunnenvoelenvandiegemeenschap.

13

Het beleidsplan is klaar. De uitwerking zal driejaar in beslag nemen. In 2015 hebben voorberei-dingen plaatsgevonden, in 2016 zullen plannenuitgewerktwordenenpilotsplaatsvinden.In2017zalgeëvalueerdengefinetunedworden,waarnain2018bijgesteldkanworden.Eind2018isdeBiblio-theek de Groene Venen een organisatie die zichmetdecollectie,inzetvanmedewerkersendepro-grammeringinzetophetaanlerenenverbeterenvandetaal-,lees-endigivaardigheden.

Inheteerstejaarzaldefocusliggenop:• Externe communicatie en zichtbaarheid bij

partners:Hetverhaal(laten)vertellenvanonzenieuwefocusennetwerkenversterken

• Eenfinanciëlevertalingvanonsplannaareenmeerjarenbegrotingengoedeprestatieafsprakenmetdegemeenten

• Eenaantalbeleidsplannenzoals: •HRbeleidinclusiefcompetentiesen

opleidingsplan •Vrijwilligersbeleid •Kwaliteitszorgbeleid• MarketingenCommunicatieplan2016-2018• Realisatie van dBos en kleinschalige Biblio-

theekpunten• Implementatie van producten als Digisterker,

Klik en tik, Jouw voorsprong op de rest, lees-kringlaaggeletterden

• PilotformulierenbrigadeinWaddinxveen• Walk enTalk starten in Nieuwerkerk aan den

IJssel• Cultureelaanbod• VoorleesExpressvanstartinWaddinxveen

Personeel en organisatieDe Bibliotheek De Groene Venen is een kleineorganisatie(13,9fte)enwileenflexibeleorganisatiezijn met korte lijnen en resultaatverantwoorde-lijkheid. We maken jaarwerkplannen waardooriedereenweetwathemofhaartedoenstaat.Hiergaan we nog meer op inzetten. We stellen eenpersoneelsbeleidsplan op met daarin de takenen verantwoordelijkheden en de benodigde com-petenties. Een opleidingsplan volgt uit het perso-neelsbeleid.Deambitiesuitditplanstaanofvallenmetgoedopgeleidemedewerkersdiewetenhoeteadviseren,teinspirerenentenetwerken.

GebouwenIn de afgelopen jaren zijn nieuwe gebouwenbetrokkenenishardgewerktaandemoderneuit-stralingvandeBibliotheek.Doorderealisatievanbibliothekeninmultifunctioneleaccommodatieszijn nieuwe samenwerkingsvormen ontstaan ofis samenwerking geïntensiveerd. In de komendebeleidsperiodezullendemogelijkhedennogverderwordenuitgebreid.

TechniekDe Bibliotheek zoekt actief naar mogelijkhedenomdekostenvanictenvanhetBibliotheekauto-matiseringsysteem tereduceren.Daarnaastvol-genwedelandelijkeontwikkelingennauwlettendensluitendaarwaarmogelijkaan.Hetgastlenen,landelijklenenenhetlenenvane-bookszijndaarvoorbeeldenvan.

Vestigings- en spreidingsbeleidVoordekomendejarenstaatdeontwikkelingvantiennieuwelocatiesvandeBibliotheekopSchoolcentraal. Daarnaast ontstaan kleine decentraleBibliotheekpunten in de zogenaamde Huis-van-Alles-concepten in de gemeente Bodegraven-Reeuwijk.Maarookindeanderegemeentenwordtonderzochtwatdemeerwaardekanzijnvanlaag-drempeligeinloop/ontmoetingsplekkenwaarbijnaastvoorkomenvaneenzaamheiddeprogram-meringgerichtopmeedoenindemaatschappijen participatie centraal staat. Hiermee wordtinvulling geven aan het gemeentelijk beleid omdepreventieveaanpak,kern-,dorpenwijkgericht,zodichtmogelijkbijdeinwonerstebrengen.

VrijwilligersOmhettoenemendaantalbestaandeennieuwevrijwilligers goed te begeleiden en te outillerenzal in de eerste maanden van 2016 een vrijwil-ligersbeleid vastgesteld worden. Hierin wordende taken, competenties en afspraken vastgelegd.Sindsdeintroductievandevrijwilligegastvrouw/gastheervoordeverruimingvandeopeningstijdenendenieuweinvullingvandehorecaindeBiblio-theek in Nieuwerkerk (De Batavier) bieden wijookwerkervaringsplekkenvoormensenmeteenafstand tot de arbeidsmarkt. Bij alle gemeentenkijken wij met lokale contactpersonen bij de

5. Interne organisatie

14

gemeenten, vrijwilligersorganisaties en maat-schappelijkesamenwerkingspartnerswenaardekansen(win/winsituatie)diehetkanbieden.

WerkprocessenDehuidigeinrichtingvandewerkprocessenisnunoggerichtophetBibliotheekwerkoudestijl.MethetontstaanvannieuwevormenvanBibliotheek-voorzieningenendevolledigevormvanzelfbedie-ningwordteenaantalprocessenopnieuwinkaartgebracht.Decentralevraagdaarbijis:creërenweoptimalemeerwaardevoordeklant:doenwedegoededingenendoenwededingengoed.

Financiën Wewerkenaannieuwesolideprestatie-enfinanciëleafsprakenmetgemeenten.Daarnaastonderzoekenwedemogelijkhedenvananderegeldstromenen/offinancieringsbronnen.Erzalsprakezijnvaneenmeer projectmatige werkwijze met een toenamevan financiering via fondsen. Onderzocht wordtwatmogelijkisindepubliekprivatesamenwerking.

Marketing, Communicatie en KwaliteitszorgDe Bibliotheek is in 2012 voor de tweede maalgecertificeerd.DeBibliotheekstreefterookin2016tevoldoenaandecertificeringsnormen.In2016zaleennieuwstrategischenoperationeelmarketingplanwordenopgesteld

OrganisatieMet de reorganisatie is in 2014 een nieuw orga-nisatiestructuurgeïmplementeerd.Metdeveran-deringvanfocuszal in2017wordengeëvalueerdofdezestructuurvoldoendebasisenflexibiliteitbiedtvoordeexterngerichtenetwerkorganisatiediewevoorogenhebben.

SamenwerkingDeBibliotheekgebruiktdekomendejarenookomdemogelijkhedentotstructurele,nietvrijblijvendesamenwerking of eventuele fusie met andereBibliotheekorganisaties te onderzoeken. Doel-stellingdaarbijisomookvoordelangeretermijnvoldoendegrootteenslagkrachttebehouden.

FinancieelWijrekenenopdesolidesteunvandegemeentenalshetgaatomdefinancieringvandeactiviteitendienauwaansluitenbijdebeleidsdoelstellingenvandegemeenten.Duidelijk moet worden waar de gemeentenmogelijkheden zien tot financiering en waar wijals stichting zelf middelen moeten verwerven.Hetvindenvanextrafinancieringsmogelijkhedenblijfthoedanookeenbelangrijkstreven.Wijzet-teninopeenexternefinancieringvantenminstetwee projecten, uitbreiding van inkomsten vandonateurs.Toch blijft de financiering hoe dan ook nog eenkritische succesfactor. Mocht na een jaar blij-kendatdezefinanciëledoelenniethaalbaarzijngeweest dan vindt er een herziening op hetbeleidsplanplaats,waarindefocusnogsterkeropbasisvaardighedenkomtteliggen.

Vooruligteenambitieusplan.Wijhebbenerzininenzettengraagenmetenthousiasmedeingezetterichtingvoort.Wijgaanaandeslagomdemeer-waarde van de Bibliotheek voor de samenlevingnog meer voor het voetlicht te brengen!Wij zijnnogsteedseenBibliotheekwaariedereenwelkomis,maarwehebbeneenduidelijkefocus.

Wijbiedenkansenaandeinwonersomhunzelf-redzaamheidtevergrotenwaardooreeniederkanmeedoenindesamenleving!

VrijwilligersDe inzet van onbetaalde medewerkers is nodigomonzeambitieso.a.omtrentdeopenstellingtebereiken.Lukthetnietdegewenstevrijwilligerstevindendanzullenerminderactiviteitenkunnenplaatsvinden. In het uiterste geval zullen we deopeningstijdennaarbenedenmoetenbijstellen.

6. Risico’s

15

7. En tot besluit

16

◗ Bibliotheek Bodegraven Bij Everts Julianastraat2 2411CVBodegraven T. 0172-522480 E. bodegraven@bibliotheekdegroenevenen.nl

◗ Bibliotheek Moordrecht Brede school het Turfhuis Oudersvrucht5 2841LNMoordrecht T. 0182-373014 E. moordrecht@bibliotheekdegroenevenen.nl

◗ Bibliotheek Nieuwerkerk aan den IJssel Batavier Batavierlaan4 2912SGNieuwerkerkaandenIJssel T. 0180-229002 E. nieuwerkerkaandenijssel@

bibliotheekdegroenevenen.nl

◗ Bibliotheek Reeuwijk VanStaverenstraat39 2811TLReeuwijk T. 0182-395528 E. reeuwijk@bibliotheekdegroenevenen.nl

◗ Bibliotheek Waddinxveen Cultuurhuys De Kroon Gouweplein1 2741MWWaddinxveen T. 0182-640572 E. waddinxveen@bibliotheekdegroenevenen.nl

◗ Bibliotheek Zevenhuizen Swanla Burg.Klinkhamerweg84d 2761BJZevenhuizen T. 0180-638388 E. zevenhuizen@bibliotheekdegroenevenen.nl

◗ Bibliotheek Moerkapelle OBS Keijzerschool Beatrixlaan3 2751XTMoerkapelle T. 06-49593729 E. moerkapelle@bibliotheekdegroenevenen.nl

◗ www.bibliotheekdegroenevenen.nl

Onze vestigingen