Europa en wetenschap, hoe de identiteit van Europa de wetenschap heeft bevordert

CSR: Culture, Science and Religion Europa en Wetenschap Leidenhoven 18 mei 2011 pagina 1

De identiteit van De identiteit van

EuropaEuropaen en het het ontstaan van ontstaan van de moderne de moderne

wetenschapwetenschap

Alfred Driessen,[email protected]


De identiteit van Europa en het ontstaan van de moderne

wetenschap

De (natuur)wetenschap heeft de laatste eeuwen een grote vlucht

genomen. De succesvolle toepassingen van de wetenschappen

hebben onze stoutste verwachtingen overtroffen. Maar hoe is het

ontstaan van deze wetenschappelijke revolutie te verklaren? Wat

zijn eigenlijk de basale voorwaarden en succesfactoren geweest

die deze spectaculaire ontwikkeling hebben mogelijk gemaakt?

Waarom heeft dit alles zich juist of voornamelijk in Europa

afgespeeld? De antwoorden kunnen worden gezocht in het Joods-

christelijke wereldbeeld, de Griekse filosofie en de opkomende

wetenschappelijke activiteit in de middeleeuwen.

Alfred Driessen is emeritus hoogleraar Natuurkunde van de Universiteit Twente.

samenvatting


De feiten: publicaties per land

0

10

20

30

40

50

60

70 aandeel aan wereldtotaal publicaties per land 1993-1997 [%]

publicaties

citaties

top 1% publicaties

bron: David A. King, The scientific impact of nations, NATURE, VOL 430, 15 JULY 2004


Nodig voor wetenschap

1) stimulerend wereldbeeld (motivatie)

2) goed onderwijssysteem

(kennisoverdracht over generaties heen)

kennis moet toegankelijk zijn

(wiel niet opnieuw uitvinden)

3) grote samenwerkingsverbanden

(internationalisering)

Daarnaast vrijheid van het individu en primaire

levensbehoeften geregeld.


In het begin schiep God de hemel

en de aarde. (Gen 1.1)

In het begin was het Woord

(Grieks logos) (Joh. 1,1)

God schiep de mens als zijn

evenbeeld, als evenbeeld van

God schiep hij hem, mannelijk en

vrouwelijk schiep hij de mensen.

[28] Hij zegende hen en zei tegen

hen: ‘Wees vruchtbaar en word

talrijk, bevolk de aarde en breng

haar onder je gezag: heers over

de vissen van de zee, over de

vogels van de hemel en over alle

dieren die op de aarde

rondkruipen.’ Gen 1, 27-28

1) wereldbeeld: Joods Christelijke traditie


opmerking

-- oorsprong van alles is God, het

Woord, een rationele persoon

(logos), geen mythologisch

wezen

-- mens is evenbeeld van God

-- mens ontvangt opdracht:

breng de aarde onder je gezag

-- arbeid is uitdrukking van de

waardigheid van de mens.

Reeds in het paradijs!

1) wereldbeeld: Joods Christelijke traditie


Pythagoras

achter de dingen schuilt wiskunde

voorbeeld: muziek

muziek van de hemelse sferen

1) wereldbeeld: Griekse filosofie

Pythagoras

572-500 v Chr.

http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/3/3d/Kapitolinischer_Pythagoras.jpg


Aristoteles

logica

fysica en metafysica

hylemorfisme,

inductie, uitgaan van ervaring

1) wereldbeeld: Griekse filosofie

Aristoteles

384-322 v Chr.de hemelse sferen van Aristoteles

http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/f/f3/Busto_di_Aristotele_conservato_a_Palazzo_Altaemps,_Roma._Foto_di_Giovanni_Dall'Orto.jpg

http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/3/3a/Ptolemaicsystem-small.png


Benedictus van

Nursia 480-547

Het devies 'Ora et Labora' (= 'Bid en Werk')

uit de monniksregel van Sint Benedictus was

revolutionair, omdat werk in zijn tijd alleen

maar gedaan werd door slaven, lijfeigenen en

onderhorigen; het hoorde bij de laagste

maatschappelijke stand.

Dat je deel uitmaakte van de hoger geplaatste

klassen, bleek juist uit het feit, dat je gevrij-

waard bleef van werk.

Werk was minderwaardig.

1) wereldbeeld: de vroege middeleeuwen

http://nl.wikipedia.org/wiki/Bestand:Antonello_da_Messina_050.jpg


2) De universiteiten in de middeleeuwen

universiteiten

gesticht in de

middeleeuwen

voor 1400

-- grote mobiliteit

van docenten en

studenten

-- één gemeen-

schappelijke taal:

Latijn

-- ontstaan uit

kloosterscholen


Thomas van Aquino-- wetenschappelijke revolutie:

gebruikte recente vertaling uit het Grieks van

Aristoteles en anderen

-- werkte hylemorfisme verder uit

Dit leidde later tot principe van Toledo (1579):

Over dit punt bestaat overeenstemming, dat

de te verbinden stoffen tot in hun natuurlijke

minima verdeeld worden, dat de afzonderlijke

minima naast de afzonderlijke minima te

kommen liggen, dat zij op elkaar inwerken,

totdat er een derde zijnsvorm resulteert

namelijk die van de verbinding zelf.

basis van moderne scheikunde!

Thomas van Aquino

1225-1274

2) onderwijs: de middeleeuwen

http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/e/e3/St-thomas-aquinas.jpg


Johannes Buridanus

1300-1358

Johannes Buridanus anticipeerde Isaac

Newton meer dan 300 jaar toen hij schreef:

... Na het verlaten van de arm van de werper,

wordt het projectiel door een impetus

verplaatst die aan het projectiel wordt gegeven

door de werper en deze zal zich blijven

verplaatsen zolang de impetus sterker blijft

dan de weerstand, en zou van oneindige duur

zijn, ware het niet dat de impetus afneemt en

beschadigd raakt door een tegenstrijdige

kracht, die er weerstand aan biedt of door iets

wat het projectiel tot een tegengestelde

beweging doet neigen.

De impetus van Buridanus is nauw gerelateerd

aan het natuurkundige begrip impuls (Engels

momentum)

2) onderwijs: de middeleeuwen


klooster Lehnin,

14e eeuw

De orde der cisterciënzers is een kloosterorde

die in 1098 door Robert Molesme is opgericht in

de abdij van Cîteaux.

Bloei onder Bernard van Claivaux + 1153

(toen meer dan 300 kloosters)

Ideaal: van eigen arbeid leven, hiervoor twee-

deling:

-- koormonniken (voornamelijk priesters)

-- groep lekenbroeders voor arbeid

Belangrijke factor voor regionale ontwikkeling:

-- in Duitsland vooral in het oosten: droogleggen

van moerasgebieden, agrarische model

bedrijven, mijnbouw, introductie gotische

bouwstij, etc.;

-- Lage Landen: inpolderen, bv abdij Ten Duinen

3) samenwerking: de Cisterciënzers


Verbond van handelssteden in Noord

Europa, vooral ook rond Oostzee.

(van Rusland tot England)

In Nederland vooral langs IJssel

(Kampen)

-- naast handel domineerde

scheepsbouw

-- introductie van wisselkoersen

-- introductie wisselbrieven; die werden

later papiergeld

3) samenwerking: de Hanze (13e - 15 eeuw)

http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d0/Kaart_Hanzesteden_en_handelsroutes.jpg


Leidenhoven college

http://www.leidenhoven.nl/component/content/article/182-de-identiteit-van-europa-en-het-ontstaan-van-de-moderne-wetenschap

























Ten slotte

http://www.slideshare.net/group/csr-culture-science-and-religion

CSR:

Culture, Science

and Religion

Deze en andere presentaties zij te vinden op:











http://www.willibrordbijbel.nl/

Europa en wetenschap, hoe de identiteit van Europa de wetenschap heeft bevordert

Business

Transcript of Europa en wetenschap, hoe de identiteit van Europa de wetenschap heeft bevordert