Belastingverdrag Nederland-Ethiopië

SamenvattingOp 10 augustus 2012 sloten Nederland en Ethiopië een nieuw belastingverdrag met elkaar. Dit is het eerste verdrag dat Nederland met een ontwikkelingsland heeft gesloten na publicatie van de Notitie Fiscaal Ver-dragsbeleid 2011. In die notitie werd ook aandacht besteed aan de positie van ontwikkelingslanden.

In dit document geeft Tax Justice Nederland een beknopte analyse van het verdrag ten behoeve van de parlementaire behandeling in Nederland.

Analyse door Tax Justice Nederland21 januari 2013

Tax Justice Nederland pleit ervoor dat zowel bestaande als nieuwe belastingverdragen van Nederland kritisch worden doorgelicht op moge-lijk negatieve effecten voor ontwikkelingslanden. Wat Tax Justice Nederland betreft worden geen nieuwe verdragen met ontwikkelingslanden aangegaan, tenzij sprake is van een duidelijk economisch en ontwikkelingsbelang voor het betreffende ontwikkelingsland. In de toelichting bij het verdrag moet dan duidelijk aangegeven worden wat de ontwikkelingsrelevantie is van het verdrag en welke maatregelen genomen zijn om misbruik (waaronder belastingontwijking) te voorkomen.

Weliswaar heeft staatssecretaris Weekers in ok-tober 2012 ook het toetsschema van het verdrag met Ethiopië naar de Tweede Kamer gestuurd. Dit toetsschema geeft echter geen inzicht in het economisch en ontwikkelingsbelang van het verdrag voor Ethiopië.

In het begeleidende nieuwsbericht van 13 augus-tus 2012 schrijft het ministerie van Financiën: Uit gegevens van onder meer het IMF blijkt dat de Ethiopische economie in de periode 2007-2011 jaarlijks meer dan 9% groeide. Vooral sinds 2003 doen Nederlandse bedrijven goede zaken in Ethiopië. En: Het Nederlandse beleid is sterk gericht op de verbetering van zelfredzaamheid van ontwikkelingslanden. Nieuwe Nederlandse investeringen en de administratieve samenwer-king, ondersteund door het nieuwe belastingver-drag, dragen daar aan bij.

Hierbij wordt uitgegaan van de aanname dat een belastingverdrag met Nederland leidt tot een toename van de directe investeringen vanuit Nederland. Hiervoor is echter geen bewijs. Een toename van het aantal investeringen dat vanuit Nederland komt, betekent niet automatisch dat het om Nederlandse investeringen gaat. Investeringen, inclusief bestaande investeringen, kunnen ook omgeleid worden via Nederland. Met andere woorden: dan is eerder sprake van een verschuiving van investeringen, dan van een toename van investeringen en zijn de gevolgen voor Ethiopië negatief (er kunnen immers minder bronbelastingen geheven worden).

Belastingverdragen met ontwikkelingslanden

Belastingverdrag Nederland - Ethiopië

Voor het eerst valt het Caraïbisch deel van Nederland ook onder het verdrag. Bonaire, Sint Eustatius en Saba (BES) vallen sinds 10 oktober 2010 onder Nederland.

In de tussentijd is al het verdrag met Duitsland vernieuwd, maar daarin zijn de BES-eilanden niet meegenomen.

Dit doet de vraag rijzen, waarom deze eilanden bij Ethiopië wel meegenomen zijn? Waren de Ethiopische onderhandelaars op de hoogte van het feit dat op de BES-eilanden inge-houden winsten niet worden belast en dat uitge-keerde winsten maar met 5% belast worden?

Met een bronbelasting van 5% op interest en royalties in het voorliggende belastingverdrag, liggen ontwijkingsconstructies op de loer.

Nederlandse investeringen

BES-eilanden

Zoals het ministerie van Financien schrijft: er wordt vanuit Nederland al geïnvesteerd in Ethiopië. De praktijk bewijst dat daar geen verdrag voor nodig is. Wel zou Ethiopië gebaat zijn bij administratieve ondersteuning en au-tomatische informatie uitwisseling. Om dat te bereiken zou het verdrag alleen tot automatische informatieuitwisseling beperkt kunnen worden.

Het is zorgelijk dat de mogelijkheid voor Ethi-opië om zogenaamde ‘service fees’ te kunnen belasten beperkt is. Dit is alleen mogelijk indien sprake is van een ‘fixed base’ of ‘permanent establishment’ in Ethiopië. Volgens experts zou tot serieuze grondslaguitholling kunnen leiden.

Informatieuitwisseling

Risico grondslaguitholling

Het verdrag tussen Ethiopië en Nederland bevat geen anti-misbruik bepalingen. Dit terwijl dat wel wenselijk zou zijn. In het verdrag dat Ethiopië met het Verenigd Koninkrijk heeft gesloten is bijvoorbeeld een zogenaamde ‘main purpose test’ voor dividenden, interest en royal-ties opgenomen. Ingevolge deze main purpose test kunnen de verdragslanden besluiten de verlaging van de bronbelasting niet toe te ken-nen als de aangegane verhouding tussen twee entiteiten alleen is gecreëerd met het oogmerk om die verlaging te kunnen genieten. Met andere woorden, door middel van een main purpose be-paling kan gebruik van brievenbusvennootschap-pen voorkomen worden.

Saillant detail is dat in andere recente verdragen van Nederland wel anti-misbruik bepalingen zijn opgenomen. Uitgebreide limitation-of-benefits bij Japan, Hong Kong en Panama en een een-voudigere main purpose test bij onder meer het Verenigd Koninkrijk, Zuid Afrika en de Verenigde Arabische Emiraten.

Anti-misbruikbepaling

In de huidige vorm zou het verdrag tussen Ne-derland en Ethiopië belangrijke voordelen geven aan bestaande investeringen die op dit moment al via Nederland zijn omgeleid. Dit geldt bijvoor-beeld voor het Britse Tullow Oil en het Canadese Africa Oil (Canada heeft geen verdrag met Ethio-pië). Deze bedrijven doen samen olieboringen in Ethiopië. Allebei laten ze deze investeringen via Nederland lopen.

Het mag duidelijk zijn dat het niet in het belang van Ethiopië is dat deze bedrijven ook gaan pro-fiteren van het belastingverdrag dat Ethiopië met Nederland gesloten heeft. Daar heeft Nederland zelf ook niet direct baat bij. Als er olie gevonden wordt, kunnen er wel eens hele grote inkomsten-stromen uit Ethiopië via Nederland gaan lopen. Of, als de investering veel waard wordt en deze bedrijven hun belang verkopen, blijven de vermo-genswinsten onbelast.

Heeft Nederland de Ethiopische onderhande-lingsdelegatie op deze risico’s gewezen?Wat kan Nederland zelf doen om dergelijk gebruik (of misbruik) van het verdrag te voorko-men?

sico

De in het verdrag vastgestelde percentages zijn relatief gunstig (of ongunstig, afhankelijk van het perspectief). In de volgende tabel is te zien dat de percentages erg laag zijn in vergelijking met de standaardpercentages, maar ook met de percentages die Ethiopië heeft vastgesteld in het verdrag met het Verenigd Koninkrijk.

bronbelas-ting/verdrag

standaard ET

Belastingver-dag ET-VK

Belasting-verdrag ET-NL

Rente 10% 5% 5%

Royalty 10% 7,5% 5%

Dividend 10% 10% 5%

Kapitaalwin-sten (excl onroerend goed)

30% onbelast onbelast

Een ander voorbeeld is het verdrag dat Neder-land heeft gesloten met Bangladesh. Daarin zijn de bronbelastingen op rente, royalty en dividend ‘slechts’ verlaagd tot 10%.

Hoe zijn deze lage percentages te rijmen met de aangenomen motie Groot/Braakhuis (TK 25087 nr 20) van 28 juni 2011, die de regering verzocht om bij het afsluiten van verdragen met ontwikke-lingslanden deze landen de ruimte te geven om bronbelastingen te blijven heffen?

Overigens geldt de 5% bronbelasting bij dividen-den voor dividenden van deelnemingen, dus van dochter naar moeder binnen dezelfde multina-tionale onderneming. Voor portfoliodividenden, aan externe aandeelhouders die minder dan 10% van de aandelen bezitten, gelden hogere percentages. Hierbij is het opvallend dat de per-centages verschillen voor dividenden die vanuit Nederland uitgekeerd worden en dividenden die vanuit Ethiopië uitgekeerd worden. Nederland mag in dat geval maximaal 15% bronbelasting heffen, Ethiopië slechts 10%. Deze asymetrie in het voordeel van Nederland is ongebruikelijk.

Bela

stin

gver

drag

Ned

erla

nd -

Ethi

opië

Voorbeeld

Percentages

Contactgegevens:

Tax Justice NLPostbus 19170 3501 DD Utrecht030-2361529

www.taxjustice.nlinfo@taxjustice.nl

Twitter: @TaxJusticeNL

Belastingverdrag Nederland-Ethiopiehttp://www.rijksoverheid.nl/bestanden/documenten-en-publicaties/brieven/2012/08/16/belastingverdrag-met-ethiopie%5B3%5D/dta-ethiopia-netherlands-2012-en.pdf

Begeleidende nieuwsbericht ministier van Financien van 13 augustus 2012http://www.rijksoverheid.nl/nieuws/2012/08/10/belastingverdrag-met-Ethiopië-biedt-fiscale-zekerheid-en-admini-stratieve-samenwerking.html

De leden van Tax Justice NL ActionAid NL BothENDS Cordaid Evert Vermeer Stichting Oikos OxfamNovib SOMO TNI

Referenties

Tax Justice Nederland is een netwerk van ngo’s dat zich inzet voor een eerlijk en rechtvaardig internationaal belastingsysteem dat bijdraagt aan internationale ontwikkeling.