Bekijk DOEN Magazine NR.5

WIJ WILLEN. WIJ KUNNEN. WIJ DOEN. SINDS 1922.

Het relatiemagazine dat verbindt en inspireert

N R 5 • W I N T E R - V O O R J A A R 2 0 1 3

STERK STAALTJE FABRIEKSBOUWHET LICHT GAAT WEER AANJONG GELEERD, JONG GEDAANZOETERMEER: COCREATIE

57DOEN • WINTER - VOORJAAR 2013

5554 DOEN • WINTER - VOORJAAR 2013 DOEN • WINTER - VOORJAAR 2013

P R O J E C T

KORTENAERSTRAATRotterdam-Centrum

Project: Complete renovatie (incl. fundering) van vijf herenhuizen in hoogwaardige studentenkamers en twee- en driekamerappartementen.Architect: Melein Architecten te GroningenOpdrachtgever: Estrade i.o.v. vml Stadswonen (Vestia)Duur van het project: 2011 - begin 2012

DOEN

V O O R W O O R DV O O R W O O R D

ANDERS DOENAls er twee woorden zijn die de wereld van vandaag zouden moeten beschrijven, dan zijn dat de woorden ‘verandering’ en ‘verwarring’. Alles gaat op dit moment op de schop en staat op z’n kop, waar je ook kijkt in de samenleving. Sociale media veranderen de manier waarop we met elkaar omgaan. De recessie verandert de manier waarop we tegen waarde aankijken; iets wat we een paar jaar geleden bijna zonder nadenken kochten, blijft nu onaangeroerd. We slapen er nog eens een nachtje over. De consument is veel kritischer geworden, dat zien we ook op de woningmarkt. En: veel mensen zijn op zoek naar iets eigens in een wereld waar al zoveel van hetzelfde is. Die twee grote trends hebben rechtstreeks gevolgen voor de manier waarop we vandaag de dag projecten ontwikkelen.In het verleden begonnen we met bouwen en na de realisatie was er altijd wel een markt voor het eindproduct. Tegenwoordig betrekken we de mogelijke kopers/gebruikers van een woning of bedrijfsgebouw al vanaf het eerste begin bij de ontwikkeling. Onder de noemer CoCreatie stellen we gezamenlijk vast wat precies de wensen zijn. Zo realiseren we vastgoed waar mensen echt op zitten te wachten, bijvoorbeeld in Zoetermeer. U leest er meer over in deze DOEN. Verandering zien we ook in de manier waarop we aankijken tegen al die grote panden die her en der leegstaan, en waar kennelijk niemand meer iets mee wil. Met transformatie bereik je dat het licht op die donkere plekken in het straatbeeld weer aangaat. Ook dat pakken wij op, zoals u op pagina 12 kunt lezen. En dan zijn er ten slotte natuurlijk de enorme veranderingen die we zien in de wereld van de bouwbedrijven. Hier vindt een kaalslag van ongekende grootte plaats. Dat is zeer treurig nieuws voor de mensen die het rechtstreeks treft. Het is ook vervelend voor de opdrachtgevers, die plotseling met een onafgemaakt project zitten. Van Omme & De Groot is de laatste tijd al een aantal malen gevraagd om dan in te springen. Hoewel ook wij de recessie zeker voelen, hebben wij nog de slagkracht om het stokje over te nemen. Ook daarvan vindt u in deze DOEN een aantal voorbeelden. Zo blijven we DOEN waar we al bijna een eeuw goed in zijn: ontwikkelen en bouwen. Dat verandert nooit.

Guus de Groot


DOENC O L O F O NRedactieMAW Marloes BreederveldVan Omme & De GrootAnnick Baur, Marco Dijkshoorn, Guus de Groot, Olivier Hoogveld, Vincent van Valen

EindredactieMirca Groenen

VormgevingMAW Gisella van Geenen

TekstHenk de Kleine, Jaap van Rijn

FotografiePaul de Graaff, Jaap van Rijn, Kars Tuinder

Aan dit nummer werkten meeGijs van den Boomen, Marco Dijkshoorn, Rob Drenth, Jos van Eldonk, Bram Faasse, Guus van Gennip, Guus de Groot, Lenie 't Hart, Oskar Herzog, André Moons, Peter van Noord, Sjaak Plooij, Hemma Schicke, Richard Smit, Rien Smit, Leendert Verwijs

Fotografie coverFotografie Paul de GraaffBeeldbewerking Martine van EijkVisagie Kym van der Veeke for Farouk SystemsStyling Anne-Christine HartmanModel [email protected], [email protected] Zij: jas: Rinascimento, hoed: ilovevintage.nl, sjaal: topvintage.nl, broek: Liu Jeans, laarzen: Fratelli Rossetti, tas: Tosca Blu Hij: jas: Fay via Oger, coltrui: Oger, handschoenen: Laimbock, broek: PTO1 via Oger, schoenen: Fratelli Rossetti

DrukGrafisch Goed

UitgeverMAWVan Helmontstraat 973029 AA Rotterdam www.metanderewoorden.nl

In opdracht vanVan Omme & De GrootHeemraadssingel 2233023 CD Rotterdamwww.vanomme-degroot.nl

© Auteursrecht voorbehoudenNiets uit dit magazine mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotografie, microfilm of anderszins, zonder vooraf-gaande schriftelijke toestemming van de hierboven genoemde personen en/of bedrijven.

I N H O U DR E D A C T I E

Het relatiemagazine dat verbindt en inspireert

15

20 38

14 36

46

Actualiteiten VAN OMME & DE GROOT

InterviewLenie 't Hart

ProjectLeegstaande kantoorkolossen

ProjectNieuw Centrumplan Oosterheem

PortretJong geleerd, jong gedaan

ProjectCoCreatie Zoetermeer

ModeRotterdam Romance

ProjectBouwen met garantie

ProjectSterk staaltje fabrieksbouw

LifestyleOntdek Gouda

InterviewStofreductie op de bouwplaats

EtenWinterkost

ProjectVermeijden

6

24

26

33

36

9

12

14

20

12

Hebben wij u met dit magazine weten te interesseren voor Van Omme & De Groot? Neem dan voor meer informatie over onze verschillende woonconcepten, mogelijkheden voor samenwerkingen, onze kantoorontwikkelingen en uiteraard onze brede kennis en ervaring op alle gebieden van ontwikkelen en bouwen contact met ons op!

Postbus 260333002 EA Rotterdam

Heemraadssingel 2233023 CD Rotterdam

T 010 - 477 58 11F 010 - 476 53 90E [email protected]

24

33

38

44

46

50

9


A C T U A L I T E I T E NA C T U A L I T E I T E N


Bij aankomst vond iedereen in de hotelkamers de eerste verrassingen: een sporttas met onze nieuwe bedrijfskleding en voor de dames een leuk lush pakket. Aan de bar kon vervolgens de werkweek worden weggespoeld en er waren volop lekkernijen. Sommigen stonden de vol-gende ochtend op met het bekende ‘day after the night before’-syndroom.

Drukke dag, mooie dagOp zaterdag was er keuze uit allerlei sportieve activiteiten, zoals een tandemtocht, een kaart-en-kompastocht, GPS biken of klootschieten en een Solextocht. Na een dag vol plezier en beweging was er gelegenheid om op de kamer even op adem te komen. Dat was wel nodig, want het diner was uitbundig. Na dat diner werd een verdieping hoger het feest voort-gezet, in de feestzaal met podium, lounge-gedeelte en mini-Bacardi-bar.

Roze schoenenDe band The Embers kreeg met gemak iedereen op de dansvloer. Wie even wilde rusten, maakte van de gelegenheid gebruik om Guus de Groot nog eens te feliciteren met het 90-jarig jubileum. Namens de personeelsvereniging kreeg hij een miniatuurkraan overhandigd, in de kleuren van Van Omme & De Groot. Deze heeft nu een ereplek naast het bureau van Guus. Onder dat bureau is af en toe zijn andere cadeau te zien: roze schoenen. De gevers wisten blijkbaar wat de lievelingskleur van Guus is. Bovendien staat het goed bij de kleurstelling van de nieuwe bedrijfskleding.

Guus was enorm verrast en bedankte een- ieder met een korte speech.

Mooie herinneringNa dit intermezzo ging de muziek weer op vol volume en trad zelfs Ruth Jacott nog even op. Jeffrey Schenk was de afsluiter van het inmid-dels uitbundige feest. De volgende ochtend waren sommigen aan het ontbijt ongebruikelijk stil. Tijd om naar huis te gaan. Guus werd nog eens uitbundig bedankt. En of de verrassing nog niet groot genoeg geweest was, kreeg iedereen nog een kleine geste mee naar huis. Een mooi feest, waar we allemaal nog vaak aan terug zullen denken.

Op vrijdag 21 september reisde heel Van Omme & De Groot af naar Hotel Van der Valk in Harderwijk, om daar ons 90-jarig jubileum te vieren. Het werd een weekend vol verrassingen.

Groots jubileumfeest in Hotel Van der Valk

Het Marechausseegebouw is een fraai monu-mentaal pand uit circa 1916. In opdracht van Arcade Mensen en Wonen wordt het geres-taureerd en geschikt gemaakt voor de nieuwe huurder, Stichting Limor. Het hoofdgebouw wordt geheel verbouwd tot twaalf woonstudio’s. Daarachter worden twee nieuwe gebouwen gerealiseerd voor nog eens zestien zelfstandige studio’s. Het voormalig koetshuis en de stal worden omgebouwd tot kantoren, opslagplaats en centrale keuken, en hier komt de gemeen-schappelijke woonkamer. Bij een dergelijk

project zijn veel bouwpartners betrokken, waarbij onder de noemer Lean wordt gestreefd naar een zo efficiënt mogelijke samenwerking. Lean werken heeft een helder basisprincipe: elke activiteit moet rechtstreeks bijdragen aan toegevoegde waarde voor de opdrachtgever. Elke andere activiteit is verspilling en moet worden voorkomen.

PilotOm ervaring op te doen met Lean werken heeft Van Omme & De Groot dit project als

pilot aangewezen. Op 13 november jl. werd de aftrap gegeven door de opdrachtgever, de architect, de installatieadviseur, alle betrokken installateurs en de leverancier van de vloeren. Gezamenlijk worden alle mogelijke knelpunten op het gebied van installaties, constructie en bouwkunde vroegtijdig gesignaleerd en met elkaar opgelost. Op 23 november is een tweede meeting georganiseerd, nu voor de partners die verantwoordelijk zijn voor de gevel- en dakres-tauratie. Tijdens een presentatie zijn deze part-ners gebrieft over de verwachtingen, de werk-volgorde, het transport en de inrichting van de bouwplaats. Alle geselecteerde bouwpartners hebben de gegeven informatie vertaald in een gezamenlijke planning. Daaruit bleek meteen wat Lean werken oplevert. Voor de restauratie van de gevel en het dak is acht weken op de doorlooptijd te winnen en de afbouw kan drie weken eerder worden opgestart ten opzichte van de traditionele planning. Voor de afbouwpartners volgt nog een uitnodiging, zodat we ook hier tot een gezamenlijke planning komen.

Haags project aan de Leyweg als Lean-pilot

Doorlooptijdverkorting, minder faalkosten en een beter eindresultaat. Dat is het doel van Lean werken. Het komt erop neer dat alle betrokken partners nog meer toegevoegde waarde leveren. Aan de Leyweg in Den Haag wordt de renovatie van het voormalige Marechausseegebouw aangegrepen om deze nieuwe werkwijze vorm te geven.

Na dertig jaar was het intensief gebruikte gebouw aan de Schiedamseweg 245 dringend aan vernieuwing toe. Nu kan het Albeda College alle studenten en medewerkers van de techni-sche en ICT-opleidingen een moderne leer- en werkomgeving bieden. De locatie oogt open en transparant en is uiteraard voorzien van de nieuwste techniek. Bij de officiële opening pakten Slagboom (de installateur van alle

elektrische installaties), Verkaart (de werktuig-bouwkundig installateur) en Van Omme & De Groot op verrassende wijze uit. Het College kreeg twee bomen aangeboden om het ‘schoolplein’ mee aan te kleden. Een welkom cadeau, want de bomen waren door bezui-nigingen van de onderwijsinstelling even buiten beeld geraakt. Nu kunnen ze alsnog worden geplant.

Nieuwe lokalen voor Albeda College

De opening had grote belangstelling van een breed publiek, jong en oud. Bij de Bubbelbus was iedereen welkom voor een glas cham-pagne, een heerlijke suikerspin of een ritje met het treintje door het nieuwe winkelcentrum. Omdat de winkels de hele vrijdagavond open waren, kon iedereen kennismaken met het

veelzijdige winkelaanbod. Het feest werd afge-sloten met een show van Shary-An en Yes-R.

Veelzijdig centrumOosterheem Centrum is te beschouwen als het tweede centrum van Zoetermeer. Trekkers van het winkelcentrum zijn onder meer drie super-

markten, een keur aan bekende winkelketens en specialistische winkels gerund door lokale ondernemers. De horeca zit aan één zijde van het winkelcentrum, aan de rand van het Heempark. Een belangrijk element in dit cen-trum zijn de 340 appartementen, boven de winkels. Direct naast het winkelcentrum ligt de CentrumCampus, een ontwikkeling van Vestia. Hier zijn allerlei voorzieningen: biblio-theek, fitnesscentrum, grand café, wijkpost, gezondheidscentrum en kinderopvang, maar ook (begeleid) wonen en ouderenwoningen. In de toekomst komt er nog een kerk bij. Onder het winkelcentrum kan gratis worden geparkeerd en op loopafstand ligt een station van RandstadRail. Met al deze voorzieningen vormt het winkelcentrum samen met de CentrumCampus terecht het middelpunt van de wijk Oosterheem.

Op 5 oktober jl. is Oosterheem Centrum in Zoetermeer officieel geopend door wethouder Bé Emmens. Het werd een feestelijke happening.

Oosterheem Centrum feestelijk geopend

Na het faillissement van de vorige aannemer lag de bouw van 25 huur- en 28 koopappartementen aan het Bolwerk in Gouda drie maanden stil. Van Omme & De Groot gaat dit project nu afronden.

Van Omme & De Groot pakt bouw Bolwerk op

Nu de recessie langer duurt en dieper gaat dan verwacht, zien we flink wat ondernemingen in de bouwsector in de problemen komen. Dat is naar voor de betrokken onderneming en zeker ook vervelend voor de opdracht-gevers. In dit geval werd door de gemeente Gouda, Woningborg en Mozaïek Wonen in Van Omme & De Groot een partner gevonden die kan inspringen. Medio september konden de betrokken wethouder, Daphne Bergman, en Peter de Klerk van Mozaïek Wonen nogmaals het glas heffen, want de afbouw is nu gewaar-borgd. Naar verwachting zijn de woningen in het voorjaar van 2013 klaar. Dat is ook goed

nieuws voor de huurders, die met graagte op hun nieuwe woning zitten te wachten. Alle huurwoningen zijn inmiddels verhuurd. Van de koopwoningen zijn er nog enkele beschikbaar. De nieuwe overeenkomst met wethouder Daphne Bergman en Peter de Klerk was niet onze eerste kennismaking met deze Goudse partners. Al eerder werden hier het Best Western Hotel (gebouwd door derden) en de parkeergarage van het Bolwerk opgeleverd. De parkeergarage is vervolgens door Q-Park overgenomen en wordt na een aantal aanpassingen in januari 2013 in gebruik genomen.

Op 1 november jl. nam het Albeda College in Schiedam een geheel gerenoveerde praktijkleslocatie in gebruik.

A C T U A L I T E I T E N I N T E R V I E W

LENIE ’T HART, EEN VROUW NAAR GUUS Z’N HARTTEKST HENK DE KLEINE FOTOGRAFIE KARS TUINDER

LUISTEREN NAAR EEN GESPREK TUSSEN LENIE

’T HART EN GUUS DE GROOT IS ALS KIJKEN NAAR

EEN PINGPONGWEDSTRIJD. HET KAATST RAZEND-

SNEL HEEN EN WEER EN SCHIET AF EN TOE ALLE

KANTEN OP. TOCH IS ER WEL EEN RODE DRAAD IN TE

ONTDEKKEN. BEIDEN ZIJN ZE WARS VAN REGELTJES

EN GEZAG. EN ZOWEL LENIE ALS GUUS HULDIGT HET

MOTTO: KAN NIET BESTAAT NIET.


Wethouder Hans Versluijs van de gemeente Vlaardingen is verheugd over het nieuwe project. En zeker ook over het feit dat het juist in deze lastige tijden alsnog is gerealiseerd. Westerparc is onderdeel van het zogenoemde Actieplan Wonen van de gemeente, dat bedoeld is om het lokale woningaanbod een kwaliteits-slag te geven. ‘Er was echt behoefte aan Westerparc’, aldus directeur-bestuurder Ton van der Steen van Woningstichting Samen-werking Vlaardingen. ‘De sociale huurwoningen hebben we in een mum van tijd

kunnen verhuren. Naast deze woningen verhu-ren we hier ook dertig eengezinswoningen in de vrije sector.’

Goede samenwerkingOp 3 december ontving de familie Hipke als eerste de sleutel van haar nieuwe woning in Westerparc. Bij die gelegenheid was ook de

verantwoordelijke architect aanwezig, Arjen van Vulpen van het Haagse architectenbureau Roeleveld-Sikkes. Hij keek terug op een plezie-rig bouwtraject. Alle nieuwe bewoners hebben begin 2013 de sleutel van hun nieuwe woning in handen. Daarmee is de nieuwe toekomst van Westerparc definitief begonnen.

Blije gezichten in Westerparc: eerste sleutel uitgereikt

In Vlaardingen is onlangs het project Westerparc afgerond. Waar ooit zes blokken met portiekwoningen stonden, zijn nu negentig appartementen en dertig eengezinswoningen gerealiseerd. Op 3 december jl. werden de eerste sleutels uitgereikt.

Tijdens de eerste fase gaat Van Omme & De Groot in opdracht van Woonbron Ontwikkeling gaat in Schiemond De Ruggen 329 woningen, een apotheek en een supermarkt renoveren. Het gevelbeeld aan de Westzeedijk en de Vierhavensstraat gaat flink veranderen. Niet alleen worden de poorten gesloopt, ook de buitengevels worden voor een belangrijk deel vernieuwd. Grote delen van het metsel-werk worden in een andere kleur opnieuw opgemetseld. De woningen op de bel-etages krijgen een geheel nieuwe galerij van prefab

beton en portieken worden compleet ver-nieuwd. Houten puien worden vervangen door nieuwe met veel glas. Ook het schilderwerk wordt grondig aangepakt. Deze renovatie krijgt een bijzonder karakter, want tijdens de werkzaamheden blijven de woningen bewoond. Inmiddels is er ook een vervolgopdracht uit voortgekomen. Aanvankelijk waren een andere bouwer/aannemers bezig met de renovatie van nog eens 314 woningen in Schiemond De Vingers. Deze onderneming ging failliet, waarna Woonbron Ontwikkeling Van Omme &

De Groot benaderde om ook dit project te realiseren. Woonbron Ontwikkeling heeft hiermee de zekerheid van een stabiele partner en weer zicht op een goede afronding van de renovatie.

In februari zal worden gestart met een vervolgfase van nog eens 314 woningen.

Volg het laatste nieuws over Schiemond op

www.facebook.com/schiemond.

Van Omme & De Groot geeft Schiemond een nieuw gezicht, en een nieuwe toekomst

Schiemond is een Rotterdamse wijk uit de jaren tachtig van de vorige eeuw, waar nu een opknapbeurt dringend gewenst is. Met een grootscheepse renovatie willen Woonbron Ontwikkeling en de deel-gemeente Delfshaven Schiemond aantrekkelijker maken. Van Omme & De Groot deed mee aan een aanbesteding voor 329 woningen in Schiemond De Ruggen. Inmiddels is de opdracht uitgebreid naar maar liefst 643 woningen.

Foto: Ron van Rossum

I N T E R V I E W I N T E R V I E W

bultrug Johannes bij Texel was mislukt. Daar heb ik dingen geschreven die ik terugneem. Dus ja, je moet af en toe een stap opzij doen. Als je maar nooit van de hartlijn afwijkt.’ Guus: ‘Als je alleen maar ja en amen zegt, gebeurt er nooit wat. En juist in deze tijden hebben we mensen nodig die niet meteen de handdoek in de ring gooien als een ander zegt dat het niet kan of mag. Als je zelf het gevoel hebt dat het goed is wat je doet, dan moet dat juist een stimulans zijn om er nog harder tegenaan te gaan.’ ‘Met die instelling hebben we in 2000 een commercial gemaakt die de hele wereld over is gegaan’, zegt Karst van der Meulen, de echtge-noot van Lenie.

WereldsuccesIn 2000 dachten Lenie, Karst en een reclamebureau een commercial uit om de zeehondencrèche een boost te geven. ‘We hadden een script’, vertelt Karst, ‘en Lenie wilde daar koste wat kost een nummer van Queen onder. Het reclamebureau wimpelde het lachend weg: “Dat zijn ongeveer de meest commerciële mensen op aarde, dat is onbetaalbaar.” Toen hebben wij met z’n tweeën de manager van Queen een fax gestuurd, met een eerste verzoek. Hij reageerde snel: hij wilde eerst de commercial zien. Die hadden we al op 35 mm-bioscoopformaat gedraaid, dus het zag er geweldig uit. We hebben daar toen ook de song van Queen onder gezet, It’s A Beautiful Day. Binnen een dag hadden we een reactie: “Ik ben zeer vereerd om toestemming te geven.” Die film is de hele wereld over gegaan. Hij is opgepakt door tv-zenders en nu ook te zien op YouTube, dat toen nog niet bestond.’ ‘Waaruit maar blijkt’, zegt Lenie, ‘dat je je nooit moet laten tegenhouden.’ ‘Zo is dat’, vindt ook Guus. ‘Alleen op die manier komen dingen tot stand. Kan niet bestaat niet.’ ‘Je moet koersen op je eigen kompas’, vindt Lenie, ‘als het maar oprecht is. Geen dubbele bodems of tweede agenda. Dat is onze kracht.’

Heeft Lenie ’t Hart nog introductie nodig? Voor diegene die de laatste veertig jaar onder een steen heeft geleefd, toch een korte schets ter kennismaking. Lenie ’t Hart is de motor achter de Zeehondencrèche in Pieterburen. Op de kop af veertig jaar geleden nam ze de eerste jonge zeehond onder haar hoede en in het centrum staat een aandoenlijke zwart-witfoto van het diertje, in een teil met water. Duizenden van die zogenoemde ‘huilers’ zouden nog volgen. Lenie maakte naam als volhar-dend en activistisch voorvechter van dieren in nood, in Nederland en ver daarbuiten. In het straatarme Afrikaanse Mauretanië pakte ze een project op om de bedreigde Monniksrobben te beschermen. ‘Nou vind ik’, pakt Lenie zelf deze inleiding over, ‘dat als je voor dieren zorgt, je de mensen zeker niet moet vergeten. Daarom hebben we daar ook een werkgelegenheidsproject voor de vrouwen van de lokale vissers aan

vastgekoppeld, in samenwerking met Novib. Iets dergelijks doen we ook in Iran. Daar is een project opgezet voor vissersvrouwen die tapijten maken, die hier in het Westen verkocht kunnen worden. Daar zit ook een diepere gedachte achter; als die vrouwen een normaal inkomen hebben, hoeven hun mannen niet illegaal vissen te vangen.’ Het is niet de enige verborgen kant van deze zeer actieve dame. Zo is veel minder bekend dat Lenie ’t Hart een fervent supporter van Feyenoord is. En daar komt Guus in beeld. Want hoe komt een Rotterdamse bouwer in contact met een zeehondencrèche in het uiterste noorden van Nederland?

Gewoon doenDe link tussen Lenie en Guus blijkt die topclub op Zuid te zijn. Guus verklaart: ‘Pim Blokland, de man die Vrienden van Feyenoord heeft opgezet. Die heeft weer warme banden met Lenie ’t Hart en wij, Van Omme & De Groot, dragen ook ons steentje bij aan de zeehondencrèche van Lenie. Wat jij hier doet, Lenie, is nou precies iets dat we met graagte ondersteunen. Ik heb niks met die grote anonieme clubs waarbij ik het gevoel heb dat er te veel geld op de verkeerde manier wordt besteed. Ik hou niet van al die tussenschakels. Gewoon, een-op-eenhulp. Tastbare en zichtbare hulp. Zo steunen we via Quality of Life het onderzoek naar kanker bij kinderen. En we zijn actief in Afrika. Daar hebben we met een aantal kameraden in een wildboerderij een programma opgezet voor het terugfokken van dieren. Nou kom ik daar geregeld en dan steek ik ook de handen uit de mouwen. Ik sla liever zelf ergens een put of draag bij aan een dorpsschool, in plaats van anoniem storten in een fonds dat ik niet van binnenuit ken. Ik wil erbovenop zitten.’ Die instelling is koren op de molen van Lenie, want ook zij ziet in grote organisaties nogal wat nadelen. ‘Neem nou dat geval met die bultrug, Johannes. Veel mensen hebben zich afgevraagd: “Waar was Greenpeace?” Dan zie je dat zo’n van oorsprong activistische club dat energieke kwijtraakt omdat de organisatie zelf op een gegeven moment belangrijker lijkt te worden. Dan komen er mensen aan de leiding die zelf nooit in de modder of het slik hebben gestaan of zelfs gelegen. Dan raak je de voeling kwijt.’

HartlijnAls Guus die laatste uitspraak hoort, gaat het gesprek in een hogere versnelling en de volumeknop krijgt een slinger. ‘Weet je wat het is? We hebben te weinig zeerovers meer, laat ik het zo maar noemen. Mensen die de boel aan de gang krijgen en houden. Het wordt allemaal zo grijs.’ Lenie valt bij: ‘Er moet continu gedeald en gepolderd worden. Zo wil ik niet leven. Ik blijf liever de luis in de pels. Okay, ik geef toe, dat doe ik soms met te veel verve. Zoals met mijn tweets nadat de redding van

‘NOU VIND IK DAT ALS JE VOOR DIEREN ZORGT, JE DE MENSEN ZEKER NIET MOET VERGETEN’


LENIE ’T HART

Directrice Zeehondencrèche Pieterburen

HET LICHT GAAT WEER AANOP DONKERE PLEKKEN IN DE STADTEKST HENK DE KLEINE FOTOGRAFIE PAUL DE GRAAFF, BEELDARCHIEF VAN OMME & DE GROOT

We kennen ze allemaal wel: leegstaande kantoorkolossen waarin geen levende ziel meer te vinden is. Overdag wordt er niet meer gewerkt en ’s avonds blijft het licht uit. Het zijn de donkere gaten in de stad gewor-den. Hier is transformatie hard nodig. Maar wie heeft er in deze tijden nog de kracht om die kantoorgebouwen weer nieuw leven in te blazen? In het verleden heeft Van Omme & De Groot dit vaak gedaan in samen-werking met of in opdracht van de woningcorporaties. Momenteel blijken zelfs de woningcorporaties het al bijna niet meer op te kunnen brengen. Maar Van Omme & De Groot heeft de handschoen opgepakt en ziet kansen voor deze leegstaande gebouwen.

‘Transformatie gaat niet vanzelf’. Zo luidde de titel van een onderzoek uit juli 2011, dat werd uitgevoerd door SBR, het kennisplatform voor de bouw. Er is behoefte aan ‘onorthodoxe maatregelen’, zoals de onderzoekers toen schreven. Meer recente cijfers van de NVM laten zien hoe groot het probleem is. De leegstand van kantoorruimte is in de eerste helft van 2012 opnieuw toegenomen. Het aanbod steeg met bijna 7 procent naar 7,62 miljoen m2. In totaal staat in Nederland nu zo’n 15,4 procent van de kantoorruimte leeg en dat is een treurig record. Het gaat daarbij vooral om oudere kantoren, want er wordt nauwelijks nog nieuw gebouwd. In Rotterdam alleen al staat circa 350.000 m2 kantooroppervlakte leeg. Die trend heeft een aantal oorzaken. We hebben te maken met stijgende werkloosheid en steeds meer mensen gaan vanuit huis werken. Bovendien verdwijnen er kantoorbanen uit Nederland naar het buitenland; door internet is de wereld veel kleiner geworden en de locatie is soms geen issue meer. Ten slotte is er nog de hoge vlucht die Het Nieuwe Werken nu neemt. Organisaties en bedrijven zijn steeds sterker gericht op het terugdringen van het aantal vierkante meters voor het personeelsbestand. Werkplekken worden steeds vaker gedeeld en ook dat leidt weer tot leegstand.

Nieuwe aanpakTegelijkertijd is de vraag naar woonruimte of een andere invulling van die leegstaande panden, zeker in de grote steden, onverminderd groot. Tijd dus voor actie. In het SBR-onderzoek werden tien cases beschreven waar volgens de onderzoekers een ‘anders dan andere’

aanpak hard nodig was. In Rotterdam, zo signaleerde SBR, zou het voormalige SoZaWe-gebouw aan de Willem Ruyslaan kansen kunnen bieden. Het was al sinds eind 2008 niet meer in gebruik als kantoor. Uit studies als die van SBR bleek dat er van alles mogelijk was met dit gebouw, mits iemand de uitdaging wilde aangaan. Van Omme & De Groot pakte het signaal met verve op en kocht het pand aan. Het wordt nu tijdelijk door Ad Hoc verhuurd en daarmee is in elk geval op deze donkere plek het licht weer aan. Zo slaat onze onderneming samen met de stad Rotterdam een nieuwe weg in.

ErvaringVan Omme & De Groot is in het verleden al vaker betrokken geweest bij succesvolle transformaties en is op basis van die ervaring nu druk bezig met deze nieuwe uitdaging. Er zijn eerst verschillende alternatieven voor het gebouw uitgewerkt en één daarvan wordt nu verder gerealiseerd. Dat Van Omme & De Groot dit kan doen, is niet alleen te danken aan die ervaring. We zijn ook een partij die nog de nodige financiële slagkracht heeft. Gekoppeld aan een gezonde ambitie en een realistische kijk op de materie is dat een belangrijke succesfactor. Een mooie bijkomstigheid bij deze transformatie is de werkgelegenheid die het oplevert. In de volgende DOEN zijn we weer een stap verder met deze ontwikkeling en dan gaan we daar zeker meer aandacht aan besteden.

VAN OMME & DE GROOT PAKT MET TRANSFORMATIE LEEGSTAND AAN

P R O J E C TP R O J E C T

FACTS Calandstraat II, Rotterdam Project: transformatie van voormalig pakhuis in 135 wooneenheden Architect: Kraamer Partners te Rotterdam Opdrachtgever: SSHR te Rotterdam Jaar: 1982 FACTS Zusterhuis Van Dam Ziekenhuis, Rotterdam Centrum Project: transformatie van

voormalig zusterhuis in 100 wooneenheden Architect: Architektenburo Van Rassel te Maasland Opdrachtgever: SSHR te Rotterdam Jaar: 1995

FACTS Batenbruggebouw, Rotterdam Centrum Project: transformatie van voormalig kantoorgebouw en deels nieuwbouw in 124 wooneenheden en een kinderdagverblijf Architect: Architektenburo Van Rassel te Maasland Opdrachtgever: Stadswonen te Rotterdam Jaar: 1999

FACTS SoZaWe-gebouw Willem, Rotterdam Project: transformatie van voormalig kantoorgebouw in ontwikkeling


HET IS DE JONGSTE WIJK VAN ZOETERMEER. MET DAARIN, NÓG JONGER, HET NAGELNIEUWE CENTRUM.

MAAR HET VOELT OUDERWETS VERTROUWD. EEN CHARMANT, ROND PAVILJOEN DAT OOGT ALSOF HET

ER AL JAREN STAAT. BEBOUWING IN ALLERLEI HOOGTES EN SCHIJNBAAR KRISKRAS NEERGEZET.

BALKONNETJES MET VROLIJKE HEKJES. EEN WOONTOREN IN DE VORM VAN EEN PAAR OER-HOLLANDSE

WOONHUIZEN. IN DEZE WIJK WOONT ZEER OUD NAAST HEEL JONG. UIT DE VERTE KLINKT HET RUMOER

VAN EEN SCHOOLPLEIN WAAR DE PAUZE NET IS LOSGEBARSTEN. WE VINDEN HIER NOG DE OUDERWETSE

WARME BAKKER, TICO DE MEESTER-SCHOENMAKER EN DE ROOIE PRINS, HET CADEAUWINKELTJE WAAR

ALTIJD WAT LEUKS TE KOOP IS. JE ZOU HET VERWACHTEN IN EEN DORP OP RESPECTABELE LEEFTIJD.

DAT MAAKT CENTRUMPLAN OOSTERHEEM ZO BIJZONDER. ZOALS DE STEDENBOUWKUNDIGE ZEGT:

‘HIER IS NIET ONTWORPEN VANUIT DE MEETLAT, MAAR VANUIT DE MENSELIJKE MAAT.’ ZO IS EEN HART

VOOR DE WIJK ONTSTAAN WAARIN ALLES KLOPT.

EEN HART MOET KLOPPEN


NIEUW CENTRUMPLAN OOSTERHEEM IN ZOETERMEER HEEFT OUDERWETSE CHARME

TEKST HENK DE KLEINE FOTOGRAFIE PAUL DE GRAAFF

EEN HART MOET KLOPPEN NIEUW CENTRUMPLAN OOSTERHEEM IN ZOETERMEER HEEFT OUDERWETSE CHARME EEN HART MOET KLOPPEN NIEUW CENTRUMPLAN OOSTERHEEM IN ZOETERMEER HEEFT OUDERWETSE CHARME EEN HART MOET KLOPPEN NIEUW CENTRUMPLAN OOSTERHEEM IN ZOETERMEER HEEFT OUDERWETSE CHARME EEN HART MOET KLOPPEN NIEUW CENTRUMPLAN OOSTERHEEM IN ZOETERMEER HEEFT 1514 DOEN • WINTER - VOORJAAR 2013 DOEN • WINTER - VOORJAAR 2013


We ontmoeten Jos van Eldonk en Gijs van den Boomen in restaurant Tot Zo! Eten en Drinken, in het hart van Centrumplan Zoetermeer. Als we naar buiten kijken, zien we een vrolijk ogend rond paviljoen. Daaromheen staat de afwisselend hoge en lage bebouwing. En naarmate je langer kijkt, zie je steeds meer. De slimme manier waarop de verschillende winkels over het plan zijn verdeeld. De details die de verschillende gebouwen aantrekkelijker maken. De rijkdom aan kleuren. In dit winkel-centrum geen eenheidsworst. Het plan oogt alsof het in een aantal jaren zo is ontstaan. Een beetje op de natuurlijke manier waarop in vroeger tijden dorpen ontstonden. Maar schijn bedriegt. ‘Over ontwikkelingen als deze wordt lang en diep nagedacht’, vertelt Gijs van den Boomen. Hij is nu mededirecteur van Kuiper Compagnons, een bureau dat gespeciali-seerd is in ruimtelijke ordening, stedenbouw, architectuur en landschap. ‘Bij de ontwikkeling van Centrumplan Zoetermeer was ik stedenbouw-kundige bij een ander bureau, Wissing. Samen met onder andere de ste-denbouwkundige van de gemeente Zoetermeer hebben we dit deel van Oosterheem vormgegeven. Daarbij hebben we alles uit de kast gehaald om ook echt een centrum te bouwen, een concentratiepunt voor heel Oosterheem. Dat moest zowel in de woningen als in de activiteiten tot uiting komen.’ Lessen uit het verleden‘Het is wel aardig’, vult Jos van Eldonk aan, ‘dat in die zin het dorps-centrum van vroeger weer helemaal actueel is. Heel vroeger vond men op enig moment zo’n dorps- of stadskern te druk. Als je boven de smid woonde, dan had je de hele dag dat gehamer. Zo ontstonden als vanzelf buitenwijken, waar je in alle rust kon wonen. Maar daarmee werden op een gegeven moment zowel de dorps- en stadskernen als die buitenwij-ken wel wat saai en stil. Overdag geen mens in de woonwijk, ’s avonds

doodse stilte in de kern. De huidige opzet is dan ook een logische reactie op die ontwikkeling; we willen weer alles wat meer bij elkaar hebben.’ Gijs van den Boomen: ‘Ja, en Centrumplan Oosterheem is om nog een reden een reactie op ontwikkelingen daarvóór. Als je kijkt naar de eer-ste fase van Oosterheem, dan zie je vrij strakke lijnen. De stratengrid is rechthoekig. De ontwikkelaars gingen aan het eind van de jaren negentig nog sterk uit van de onderliggende polderstructuur. Die is rechthoekig. Daar wilden we mee breken. Zo zijn we uitgegaan van een diagonaal, een schuine lijn tussen die eerste fase en het RandstadRail-station van Oosterheem. We hebben gezocht naar wat meer onregelmatigheid. Zo loopt de straat niet altijd precies evenwijdig met de gevels van de gebou-wen. De bebouwing staat hier en daar gedraaid ten opzichte van elkaar. Dan krijg je interessante zichtlijnen. Achter elke hoek ziet het er weer net even anders uit.’ OrganismeOver elk detail wordt nagedacht bij een ontwikkeling als deze. ‘Neem bijvoorbeeld de manier waarop je mensen langs de winkels wilt leiden’, zegt Jos van Eldonk. ‘Je wilt voorkomen dat mensen uit de ondergrondse parkeergarage komen, meteen de supermarkt binnenrennen en weer weggaan. Daarom zijn de supermarkten op strategische plekken gesitueerd. Je wandelt als vanzelf ook langs de andere winkels.

De warme bakker. De boekhandel. Het reisbureau. Die kleinere winkels hebben evenveel gevel gekregen als de supermarktketens en de Hema. De grote publiekstrekkers zijn zo dus niet overdadig aanwezig. Dan is het op straat veel gevarieerder en aardiger.’ Voor Gijs van den Boomen is het woord ‘intimiteit’ een belangrijk vertrekpunt geweest. ‘We wilden hier niet de waarheid van de meetlat boven de menselijke maat stellen. Het comfort en de intimiteit zijn hier belangrijker geweest dan de functies die zo’n centrum heeft. Kijk, je kunt een centrum als dit zien als een soort organisme, een machine. Mensen rijden af en aan met auto’s. Vrachtwagens moeten winkels bevoorraden. De vuilnis moet worden opgehaald. Er is woon-werkverkeer. Het is een organisme met slagaders en zenuwbanen. Heel veel daarvan wil je helemaal niet weten of zien, zo is onze gedeelde opvatting. Je wilt alleen de aardige dingen zien. Dat vrolijke balkonnetje, dat bij jou net iets anders is dan bij de buren.’ Eenheid in verscheidenheid‘Mensen willen inderdaad weer iets van eigenheid en houvast in hun directe omgeving’, is ook de filosofie van Jos van Eldonk. ‘Ook in zo’n grote ontwikkeling als deze wil je je eigen huis kunnen aanwijzen. Daarom is er gewerkt met veel verschillende kleuren en details. Passend bij die authentieke uitstraling is de keuze voor baksteen.

Het nieuwe Oosterheem Centrum is lekker veelzijdig

TIP!

WEER GEWOON WONEN (EN WINKELEN)‘HET IS HEEL ON-HOLLANDS OM DIT OP EEN VINEX-LOCATIE TE DOEN’, ZEGT JOS VAN ELDONK,

DE ARCHITECT DIE TEKENDE VOOR CENTRUMPLAN OOSTERHEEM. ‘AAN DE ANDERE KANT: HET

IS JUIST HEEL HOLLANDS OM OP DEZE MANIER TE BOUWEN. DAT DIT OP ZO’N NIEUWE LOCATIE

WEER KAN, VIND IK ERG AANGENAAM.’ ‘BIJ DE OPENING ZAG IK MENSEN OP HUN BALKON

AUBADES GEVEN AAN HET PUBLIEK BENEDEN’, ZEGT GIJS VAN DEN BOOMEN, EEN VAN DE

MENSEN DIE HET PLAN ZIJN UITEINDELIJKE VORM HEEFT GEGEVEN. ‘DAAR DOEN WE HET TOCH

VOOR. DAT MENSEN ZICH HIER VANAF DE EERSTE DAG PRETTIG VOELEN.’

1001 sfeermakers bij MillefleursDe naam betekent ‘duizend bloemen’. Maar er staan er veel meer, bij Millefleur op de hoek van het Oosterheemplein. Dagelijks vers van de veiling. Omlijst door prachtige vaste planten en leuke accessoires. Een veilige haven voor wie op zoek is naar iets bijzonders om iemand mee te verrassen. Of om je eigen stekkie mee op te fleuren.

De ouderwetse vakman: Tico, de meester-schoenmakerHet lijkt een fenomeen uit lang vervlogen tijden: de meester-schoenmaker. Maar dit mooie oude vak is weer helemaal terug van weggeweest. Mede dankzij de recessie. We kiezen er steeds vaker voor om oude schoenen weer te laten oplappen, in plaats van ze zomaar weg te gooien. Bij Tico zijn de stappers in goede handen. Hij won bij internationale vakwedstrijden een bronzen en een zilveren medaille. Zo worden die oude Prada’s of Van Bommels weer onweerstaanbaar. Tico is er ook voor de sleutels die bijgemaakt moeten worden of voor een paar veters. Erg handig, zo’n vakman in het centrum.

Tot ziens in Tot Zo!Een mooi punt om een wandeling door Centrum Oosterheem te beginnen is Tot Zo! Eten en Drinken. Met wat geluk is het weer zo aangenaam dat je op het terras kunt lunchen. We nemen de huisgemaakte tomatensoep en de club sandwich Tot Zo!. Of toch de crispy gamba’s? In elk geval de prosecco en een verse jus. Als we straks klaar zijn met het rondje centrum kunnen we hier ook nog dineren. Die sliptong met groene asperges en ravigotesaus klinkt wel erg verleidelijk. Als het dan straks frisser is, zoeken we binnen wel een gezellig hoekje op. Leuke tent. Mooi punt om af te spreken. Tot zo!

PROSECCO MET OUD-HOLLANDSE DROP EN MAYONAISEEen meester-schoenlapper en een grand café. Een lekker struinwinkeltje vol grappige cadeautjes en snoepgoed naast een moderne supermarkt. Een ouderwets lekkere warme bakker naast een speelgoedwinkel die je doet verlangen naar je eigen jeugd. Dat heeft het nieuwe Oosterheem Centrum te bieden. Een mooie mix van leuke shops, handige winkels en aangename horeca.

EEN HART MOET KLOPPEN HET NIEUWE OOSTERHEEM CENTRUM IS LEKKER VEELZIJDIG EEN HART MOET KLOPPEN HET NIEUWE OOSTERHEEM CENTRUM IS LEKKER VEELZIJDIG EEN HART MOET KLOPPEN HET NIEUWE OOSTERHEEM CENTRUM IS LEKKER VEELZIJDIG EEN HART MOET KLOPPEN NIEUW CENTRUMPLAN OOSTERHEEM IN ZOETERMEER HEEFT OUDERWETSE CHARME

Facts & Figures• Centrumplan Oosterheem is de finishing touch van Oosterheem,

de nieuwste uitbreiding van Zoetermeer. • Oosterheem is sinds 1998 in ontwikkeling. • Uiteindelijk zullen hier bijna 20.000 mensen wonen, in meer dan 8.000 woningen. • Door de afbouw van Oosterheem is Zoetermeer na Rotterdam en Den Haag

de grootste stad van Zuid-Holland. • Oosterheem is één van de elf wijken in Zoetermeer. • Dit is het nieuwe centrum voor dit ‘dorp binnen de stad’. • Het plan omvat 340 appartementen. Deze zijn turnkey afgenomen

door Woningstichting De Goede Woning. • We vinden hier 12.000 m2 winkels en horeca. Dit deel is ontwikkeld door

ING Vastgoedontwikkeling, tezamen met belegger Corio Nederland BV. • Het plan omvat tevens een woonzorgcomplex. Dit is ontwikkeld door

Wooninvest/WZH en ontworpen door BSA Wim de Bruijn. • Architect Jos van Eldonk (Soeters Van Eldonk architecten) tekende voor

het architectonisch ontwerp. • Stedenbouwkundige Gijs van den Boomen was in opdracht van de gemeente

Zoetermeer en VOF Oosterheem verantwoordelijk voor het stedenbouwkundig ontwerp en de supervisie.

• Van Omme & De Groot bouwde in de periode maart 2010-november 2012. • Binnen het Centrumplan realiseerde Vestia, naar ontwerp van Locus architecten,

de Centrum Campus. Die bestaat onder meer uit 124 appartementen, 65 zorg- woningen, een sportschool, een kinderdagverblijf, een bibliotheek, een wijkpost, een gezondheidscentrum en een grand café-restaurant.

• Er is een ondergrondse parkeergarage, waardoor bovengronds de auto’s visueel niet de boventoon voeren. Zo blijft het straatbeeld rustig.

• De finishing touch van het Centrumplan bestaat uit de realisatie van ‘Hoftuinen’, bestaande uit 30 eengezinswoningen, en ‘Caractèr’, een appartementencomplex van 53 appartementen, met 320 m2 bedrijfsruimte, beide in aanbouw en nog enkele te koop. Ten slotte wordt er ook nog een kerkgebouw gerealiseerd.

»


V.l.n.r. Jos van Eldonk, Marco Dijkshoorn, Gijs van den Boomen

De koning te rijk bij De Roode PrinsDeze winkel neemt je mee naar je jeugd. De tijd dat je maar een paar centen te besteden had en dan moest kiezen uit al dat lekkers. Salmiak. Groene erwtjes. Griotten. Apenkoppen. Zoethout. Inmiddels ben je volwassen en neem je gewoon van alles wat. Ook nog wat chocolade erbij graag. En een cadeautje voor iemand die jarig is. In De Roode Prins vind je altijd wat leuks.

Voor een feestje naar PartíDe perfecte chocolademelk, van echte chocolade. Koffie zoals koffie bedoeld is. Losse thee in heel veel verschillende smaken. Bij Partí vind je de echt pure producten. En dat is niet het enige bijzondere. Zo is er geen toonbank, waarachter het personeel staat. De gastvrouw of -heer loopt tussen de klanten door en bedient bij de verschillende eilanden waar al dat lekkers op staat. Zo zijn er bij Partí ook vers gebrande noten te krijgen. Die krijg je in handige cups mee naar huis. Tenminste, als ze thuis halen. Want de kans is groot dat je alles onderweg al opeet.

Met ’n watertje aan het waterAan de Westerschelde zit lunchroom De Vletterij. In dit geval niet in Zeeland, maar aan de westkant van Oosterheem Centrum. Bij minder mooie dagen is het erg aangenaam om achter het glas van de hoge serre te genieten van de high tea of gewoon een cappuccino. Schijnt de zon, dan gaan de stoelen en tafels naar buiten en zit je aan het water van het nieuwe recreatiepark. Overigens zit aan de andere kant van de serre nog een horecazaak: Ivo Snacks. Ook fijn, want een patatje mayo of een nasischijf is op z’n tijd ook wel erg lekker. Wordt het allemaal wat té vet, dan train je dat er bij Knetemann Quality Fitness wel weer af.

EEN HART MOET KLOPPEN HET NIEUWE OOSTERHEEM CENTRUM IS LEKKER VEELZIJDIG EEN HART MOET KLOPPEN HET NIEUWE OOSTERHEEM CENTRUM IS LEKKER VEELZIJDIG EEN HART MOET KLOPPEN HET NIEUWE OOSTERHEEM CENTRUM IS LEKKER VEELZIJDIG EEN HART MOET KLOPPEN NIEUW CENTRUMPLAN OOSTERHEEM IN ZOETERMEER HEEFT OUDERWETSE CHARME

Dat materiaal heeft bewezen erg lang mooi te blijven, met de jaren eigenlijk zelfs steeds mooier te worden.’ Dat streven naar detaillering en eigenheid heeft de mensen bij Van Omme & De Groot alleen wel af en toe achter de oren doen krabben. Projectontwikkelaar Marco Dijkshoorn: ‘Neem bijvoorbeeld die bovenverdiepingen van de twee torens. Daar zie je nu schuine daken, alsof er losse huisjes op die torens geland zijn. Dat is allerminst standaard en dat heeft ons ook veel gepuzzel en hoofdbrekens opgeleverd. Maar achteraf moet je toch zeggen dat daarmee iets bijzonders is neergezet. Ik weet nog wel dat we het er ooit over hebben gehad om die torens met prefab betonnen platen op te bouwen. Daar moet je nu toch eigenlijk ook niet meer aan denken.’ Jos van Eldonk: ‘Dat speelt inderdaad wel vaker, die afweging tussen bouwlogistiek en esthetiek. Ik denk dan: mensen moeten tientallen jaren plezier hebben van de omgeving. Dan mag die korte bouwperiode daar toch niet blijvend een stempel op drukken? En ja, dan is het soms wat lastiger te realiseren. Maar mensen voelen zich er prettiger bij. Daar gaat het om.’ ‘Helemaal mee eens’, besluit Gijs van den Boomen. ‘Die aangename sfeer, daar zijn we volgens mij met z’n allen heel behoorlijk in geslaagd. Ik vond het volgende tafereel veelzeggend. Er wonen aan het centrale plein onder anderen nogal wat ouderen in het woon-zorgcomplex, een ontwikkeling van Vestia. Die kijken van hun balkon leuk uit op wat er beneden zoal gebeurt. Dat is wel even wat anders dan in het ver-leden, toen ouderen op enig moment verdwenen in instellingen in stille bos-sen. Dat wil deze oudere generatie niet meer. Die wil volop meedraaien in de samenleving en met alle voorzieningen om je heen kan dat ook. Dus deze ouderen stonden op hun balkonnetjes aubades te geven aan de mensen die op de opening waren afgekomen. Een mooi tafereel. Daar plan en bouw je voor, volgens mij.’

Een centrum voor de hele maatschappij

Hij is er nog niet, maar gaat er zeker komen: een nieuwe kerk in Centrumplan Zoetermeer. Iets tegenover de plek waar nu een Intertoys zit en op een steenworp afstand van de grote basisschool is een ruimte voor dit religieuze centrum opengehouden. Stedenbouwkundige Gijs van den Boomen vindt dat een erg goede zaak. ‘Vroeger zag je in een dorpskern ook de kerk als een van de centrale herkenningspun-ten. Het past voor mij gewoon in het streven naar zo veel mogelijk functies op een relatief klein oppervlak. Dan krijg je een echte door-snede van de samenleving. Ik vind het ook wel mooi dat er dan ook een gebouw komt dat niet geldgenererend is, om het zo te zeggen. Het wordt dus niet gebouwd om te verkopen of te verhuren. In die zin is het ook erg goed dat je hier een bibliotheek vindt en een woonzorgcomplex voor ouderen. En dat weer vlak bij een basisschool en een sporthal. Zo krijg je een levend centrum.’

MONUMENTAAL STATEMENT

DE GROTE BLIKVANGER VAN

CENTRUMPLAN OOSTERHEEM IS

HET FRONT VAN DE TWEE WOON-

TORENS MET DAARTUSSEN EEN

ENORM HOGE GLAZEN ‘SERRE’.

DEZE HOUDT HET CENTRALE

PLEIN DAARACHTER UIT DE WIND.

DE SERRE IS VOORZIEN VAN

GROTE WITTE ZUILEN, DIE BIJNA

DOEN DENKEN AAN EEN OUDE

TEMPEL. AAN DE WESTKANT

VAN DIT FRONT WORDT NU EEN

WATERPARK AANGELEGD. OP

HET TERRAS VOOR DE SERRE IS

HET STRAKS IN DE ZON HEERLIJK

TOEVEN. HAPJE ETEN BIJ OLIVIA,

DE JASMIJN OF DE VLETTERIJ. EN

DAN NOG WAT DOOR HET GROEN

LOPEN. AANGENAAM.

Genomineerd voor NRW Jaarprijs

Centrumplan Oosterheem is een van de kandidaten voor de NRW Jaarprijs. Deze wordt uitgereikt door de Nederlandse Raad van Winkelcentra (NRW). De NRW heeft onder meer als doelstelling om de ontwikkeling van retail te stimuleren en de kwaliteit van deze sector te vergroten. De Jaarprijs wordt uitgereikt aan de beste initiatieven op het gebied van (her-)ontwikkeling van winkelvastgoed. Er wordt gelet op de mate waarin een project een kwalitatieve bijdrage levert aan de winkelcentra

in Nederland. In januari worden de genomineerde projecten nog eens extra onder de loep genomen, daarna valt de beslissing.

GE

NOMINEERD

GENOMINEERD

NRW JAARPRIJS

TOT ZIENS IN ZOETERMEER!



P O R T R E TP O R T R E T


Begonnen met de bezem in de hand, zoals Richard het zelf zegt. Dat was tien jaar geleden. Nu is hij 26 jaar en heeft al een leven achter zich. ‘Ik was 16 toen ik van school kwam. Op Rijnmond-Bouw heb ik leren timmeren en metselen. Ik ken het handwerk dus uit eigen ervaring.’ Inmiddels heeft Richard het Uitvoerdersdiploma van de MTS op zak. ‘Bij die opleiding en zeker ook in de praktijk leer je weer heel andere dingen. Als uitvoerder moet je in staat zijn om op een goede manier met heel verschillende mensen om te gaan. De ene timmerman of lood-gieter moet je heel precies instructies voor de dag geven, de andere kun je meer vrijlaten. Mijn stijl is: zo veel mogelijk tussen de mannen lopen en hen zo veel mogelijk zelf laten oplossen. Dat werkt gewoon het best.’ Richard heeft met de tientallen mannen onder zijn hoede de winkels in Centrumplan Oosterheem gereali-seerd. Een enorme klus die in twee jaar geklaard is. ‘Gekkenwerk eigenlijk, als ik er nog eens op terugkijk. Maar wel enorm leuk werk.’

RICHARDSmit

KLEDING: ANTON VLASMAN


JONG GELEERD, JONG GEDAAN

Twee twintigers en een dertiger: Richard, Guus en Leendert. Zij waren in belangrijke mate

de drijvende krachten achter een van de grootste projecten die Van Omme & De Groot

ooit realiseerde. Zij waren de uitvoerders die de drie woontorens, de parkeergarage en

de winkels van Centrumplan Oosterheem in Zoetermeer van de grond tilden. Jarenlang

maakten ze soms zeer lange dagen. ‘Het is topsport’, zegt Guus van Gennip. ‘Elke dag

scherp zijn’, vindt ook Leendert Verwijs. ‘Als je er goed over nadenkt, is het eigenlijk niet

normaal wat we met z’n allen hebben gepresteerd’, zo blikt Richard Smit terug. Maar nu

hebben ze de rust om even het nette pak aan te trekken. Ook weer niet te lang, want het

liefst lopen ze toch gewoon rond op de bouwplaats. ‘Praten met de jongens’, zoals ze

zelf zeggen. Waarbij die jongens dan soms hun opa hadden kunnen zijn. Hoe ga je om

met die leeftijdsverschillen? Met die grote verantwoordelijkheid? ‘Gewoon, blijven

communiceren.’ Nuchtere jongens. Die kun je zo’n enorm project wel toevertrouwen.

P O R T R E T

Opmerkelijk. Guus van Gennip had tot voor kort eigenlijk nauwelijks een hamer of waterpomptang in zijn handen gehad. Toch was hij, 26 jaar jong, als uitvoerder verantwoordelijk voor de bouw van twee van de drie torens in Centrumplan Oosterheem. ‘Anders dan Richard kom ik juist uit de theoretische hoek’, zegt Guus. ‘Toch lukt het me prima om ook de oude rotten uit het vak goed aan te sturen. Duidelijk communiceren, helder zijn, dat is eigenlijk de kern van dit vak. Daarvoor moet je wel elke dag scherp zijn, zo heb ik gemerkt. Sinds ik dit werk doe, ga ik door de week nooit meer een kroegje in om met vrienden wat te drinken. Dat deed ik in het verleden wel. Maar als je er om halfzeven in de ochtend weer moet staan, dan laat je dat wel uit je hoofd.’ Nu zijn torens in Zoetermeer af zijn, heeft hij een nieuw project onder handen. ‘Mijn eigen nieuwbouwhuis in Berkel. Dat hebben we als casco gekocht en in zeven weken ga ik echt alles helemaal zelf doen. Een mooie ervaring, waarmee mijn respect voor het vakmanschap van al die mannen op de bouw alleen maar toeneemt.’

GUUSvan Gennip

‘Nee, stress heb ik niet gevoeld. Zover heb ik het gewoon nooit laten komen. Als het nodig was, maakte ik dagen van halfzes ’s ochtends tot zes uur ’s avonds. Om er zeker van te zijn dat ik elke dag alles af had.’ Leendert Verwijs is de oudste van het Gouden Trio, de jonge uitvoerders van Centrumplan Oosterheem. ‘Ik heb samen met Guus de drie torens gedaan en een gedeelte van de laagbouw. Dan heb je toch zeventig man die je aan het werk moet houden. Dat doe ik het liefst op de werkplek zelf. Ik zit niet graag in de keet. Administratie bijwerken, productiebonnen schrijven, dat is mijn ding niet. Ik heb veel liever een-op-eencontact met de mannen. Bijsturen. Luisteren. Dan hoor je soms ook de privéproblemen waar ze mee zitten. Daar moet je toch rekening mee houden. Dus ja, een beetje psycholoog moet er wel in je zitten.’ En nu, nu het project bijna is afgerond? ‘Ik heb hier drie jaar fulltime rondgelopen. Het is wel even lekker om het rustig af te ronden. Even de stoom van de ketel. En dan maar kijken wat de volgende klus wordt.’

LEENDERTVerwijs

P O R T R E TP O R T R E T




TEKST HENK DE KLEINE FOTOGRAFIE VAN OMME & DE GROOT

Bij CoCreatie gaan alle betrokken partijen om de tafel zitten: de project-ontwikkelaar, de architect, de woonspecialist en de mogelijk toekomstige bewoners. In een aantal workshops kunnen de bewoners aangeven hoe zij hun ideale woning en omgeving zien. Dat is een heel andere manier van ontwerpen dan tot voor kort gebruikelijk was. In het recente verleden maakte de architect alle essentiële keuzes: vormen, kleuren, materialen, sfeer, indeling van de woningen. ‘Tegenwoordig willen mensen voor ze iets gaan kopen liefst zo veel mogelijk invloed hebben gehad op het eindproduct’, zo zeggen Daniël Sandwijk, projectontwikkelaar bij Van Omme & De Groot, en Saxon Duckworth, architect bij Inbo. ‘Daarom zijn we tijdens een van de workshops intensief ingegaan op de leefstijl van de deelnemers. Je leefstijl vertelt namelijk iets over hoe je gebruikmaakt van je nieuwe woning. Je kunt je voorstellen dat een fanatieke fietser of een motorrijder een grote berging nodig heeft. Maar een hobbykok heeft weer meer aan een praktisch ingerichte keuken.’

Stap voor stap ontwerpenUiteraard komen de verschillende deelnemers aan een CoCreatie-workshop met heel verschillende ideeën. Saxon nam alle ideeën mee

OOK IN ZOETERMEER: ONTWIKKELEN DOOR COCREATIE

in het voorlopig ontwerp dat bij de tweede workshop op tafel kwam. Saxon: ‘De deelnemers reageerden enthousiast op de eerste schetsen. Ze vonden het leuk om te zien hoe ik de verschillende woonwensen heb vertaald naar een ontwerp.’ Het ontwerpen van de ideale woning, zo werd de deelnemers wel duidelijk, is een intensief proces. Daniël: ‘Iedereen realiseerde zich dat je niet in anderhalf uur je droomhuis ontwerpt. Het is passen, meten, bijschaven, nadenken, dingen laten rijpen.’ Dus werd ook nog een derde workshop georganiseerd, in juli 2012. Daniël vervolgt: ‘Het is belangrijk dat wij, projectontwikkelaar en architect, direct ervaren hoe de deelnemers reageren op het ontwerp. Zo kom je tot woningen waar mensen ook dolgraag in willen wonen en dat is in deze tijden meer dan ooit het streven.’

BandbreedteUiteraard zitten er voor de deelnemers aan CoCreatie wel grenzen aan wat ze zoal kunnen wensen en bedenken. Dat geldt tevens voor de architect, want ook die heeft te maken met zaken als het beschikbare budget. ‘Een mooi voorbeeld daarvan is het spelen met slaapkamers’, zegt Daniël. ‘De basisindeling van een bepaalde woning kan bijvoorbeeld drie slaapkamers hebben. Die kunnen echter wel zonder meerkosten naar eigen smaak en inzicht verdeeld worden over de verdiepingen. Zo blijft het allemaal hanteerbaar.’ Door het intensieve voortraject blijkt de realisatie veel efficiënter te verlopen. Daniël: ‘Omdat we de verschillende woonwensen in een vroeg stadium inzichtelijk hebben,

kunnen we die gelijk op de bouwtekeningen verwerken. Alle betrokken partijen weten dan wat ze moeten inkopen en maken, waarmee we het risico van fouten grotendeels wegnemen. Hiermee wordt de bouw in alle opzichten beter van kwaliteit.’

Spannend De deelnemers aan de workshops ontdekten gaandeweg hoe lastig het eigenlijk is om je woonwensen om te zetten in iets dat zichtbaar en tastbaar is. Een van die deelnemers is Stefanie Altenburg. Zij is enthousiast over dit nieuwe fenomeen. ‘Mijn man en ik hebben beiden geen bouwkundige achtergrond, maar we vonden het heel inspirerend en verfrissend om op deze manier bezig te zijn met je toekomstige huis. In eerste instantie ga je bij jezelf na wat je niet bevalt aan je huidige huis. Maar dan? Het blijkt nog knap lastig om de vertaalslag te maken naar hoe je het wel wilt.’ Toch rollen er mooie resultaten uit, vindt Stefanie. ‘In het eerste ontwerp stond bijvoorbeeld een berging in de achtertuin bij het water. De meeste deelnemers vonden dat zonde, omdat je dan de beleving aan het water mist. Dus is er een ontwerp gemaakt met de berging in de voortuin. CoCreatie is wat mij betreft dus echt een uitkomst. Wij hebben er ons droomhuis door kunnen kopen.’

Meer informatie op www.woneninwaterzicht.nl

Van Omme & De Groot is in Zoetermeer niet alleen actief bij de ontwikkeling van Centrumplan

Oosterheem. Ook vlak daarbij, in de nieuwe wijk Waterzicht, realiseren we mooie projecten.

Hier doen we dat op basis van CoCreatie. De mogelijk toekomstige bewoners zijn nauw

betrokken bij het ontwerpproces. ‘Uniek om mee te maken’, zeiden de deelnemers.


WONEN IN WATERZICHT, HET NIEUWSTE WOONPLAN IN OOSTERHEEM


M O D E M O D E

HIJ JAS: BOSS BLACKCOLTRUI: MASSIMO DUTTI

ZIJJAS: ESCADAJURK: INDIES

ROTTERDAMROMANCE

‘BRING ME A HIGHER LOVE’, ZONGEN STEVE

WINWOOD EN CHAKA KHAN. WELL, HERE IT IS.

JE HART GAAT SNELLER KLOPPEN ALS JE DE

LIFT NEEMT IN HET INNTEL HOTELS ROTTERDAM

CENTRE. OP 45 METER HOOGTE LIGGEN

DAAR DE STAD EN DE RIVIER AAN JE VOETEN.

DE SCHOONHEID VAN ROTTERDAM. EEN BEETJE

DICHTER BIJ DE HEMEL, ZO MAG JE DE NIEUWE

PANORAMA TOP KAMER VAN HET INNTEL HOTELS

ROTTERDAM CENTRE BEST OMSCHRIJVEN.

Liggend op het kingsize bed. Of staand onder de enorme regendouche. Straks badjas en slippers aan en kijken wat de minibar te bieden heeft. Gek idee. Waar je nu ligt, daar waren enige tijd geleden de mannen van Van Omme & De Groot nog aan het werk. Ze hesen staal en beton naar boven en voegden die samen tot een ingenieuze constructie. Zo ontstond ook de Panoramazaal op de zestiende verdieping. Dit is de ideale plek om te vergaderen. Immers, ondernemen is vooruitzien. Strategisch denken. Een punt aan de horizon kiezen en daarop koersen. Dan is het wel erg prettig als je die horizon ook echt goed kunt zien. En als die vergadering dan toch op enig moment wat saai wordt, is er buiten in elk geval veel te zien. Schitterende Hollandse luchten. Rotterdam als Madurodam. Je bekijkt het vanuit de overkapping die is opgebouwd uit een staalconstructie. Deze is ingenieus met de betonvloeren verankerd en vervolgens verbonden met de wandschijven. Het resultaat: een uitkraging van 11 meter uit de gevel, over een breedte van 30 meter. Je zou al dorst krijgen als je er alleen maar aan denkt. Op dus naar de eveneens nieuwe bar, van hetzelfde hoge niveau. Waar eerst pannenbier werd gedronken, geniet je nu van je chardonnay of cocktail. En je proost in stilte. Op de mannen die de damwanden hebben geslagen, de palen hebben geboord en allerlei tegenslagen hebben overwonnen. Obstakels in de ondergrond. Een oude kademuur. Bestaande kademuren. Ze lieten zich niet weerhouden. Daarom geniet jij nu van al dat moois. In hartje Rotterdam. Cheers!

FOTOGRAFIE PAUL DE GRAAFF BEELDBEWERKING MARTINE VAN EIJK VISAGIE KYM VAN DER VEEKE FOR FAROUK SYSTEMS STYLING ANNE-CHRISTINE HARTMAN MODEL [email protected], [email protected] TEKST HENK DE KLEINE

DOEN • WINTER - VOORJAAR 2013DOEN • WINTER - VOORJAAR 201326 DOEN • WINTER - VOORJAAR 2013 27

ZIJJURK: RINASCIMENTO

HIJOVERHEMD: SCAPAHORLOGE: OMEGA

ZIJJURK: ILSE JACOBSENARMBAND: CK JEWELERYVEST: RINASCIMENTOOORBELLEN: BIJENKORF

M O D E M O D E

DOEN • WINTER - VOORJAAR 2013DOEN • WINTER - VOORJAAR 2013 2928 DOEN • WINTER - VOORJAAR 2013

M O D E M O D E

ZIJJURK: TOPVINTAGE.NLCLUTCH: DOLCE & GABBANA VIA SHOEBALOOSTOLA: TOPVINTAGE.NL

ZIJJURK: ILSE JACOBSENARMBAND: CK JEWELERYVEST: RINASCIMENTOOORBELLEN: BIJENKORF

DOEN • WINTER - VOORJAAR 2013DOEN • WINTER - VOORJAAR 2013 3130 DOEN • WINTER - VOORJAAR 2013

De bouwkeet van Het Bolwerk blijkt een reeds ingericht verkoopcentrum met promotiemateriaal. Drie maanden

lang was het hier doodstil. Tot wanhoop van de huizenkopers en de gemeente Gouda. Zou het ambitieuze project

Het Bolwerk sneuvelen als gevolg van de crisis? Gelukkig is het koopwoningenproject verzekerd bij Woningborg.

De kopers beschikken over een waarborgcertificaat en de afbouw van de onverkochte woningen is gedekt ten

gunste van Mozaïek Wonen. Bij een straffe bak koffie vertellen Rien Smit en Peter van Noord van Woningborg

en Bram Faasse van Van Omme & De Groot hoe zij het ambitieuze project Het Bolwerk vlot trekken.

BOUWEN MET GARANTIETEKST & FOTOGRAFIE JAAP VAN RIJN

Peter van Noord: ‘Bij Het Bolwerk zat Van Omme & De Groot al aan tafel met de curator. Zij lezen uiteraard ook de krant. Toen de curator moest concluderen dat hij niet kon presteren, werden wij benaderd vanwege de verstrekte waarborgcertificaten aan kopers in Het Bolwerk. Wij hadden geen bezwaar tegen Van Omme & De Groot als afbouwende partij vanwege goede ervaringen in onder meer een woningproject in Schiedam.’

Bram Faasse: ‘Het is wel een omgekeerde manier van werken. Maar dat heeft een geschiedenis. Wij werden door de directie van Bontenbal Bouw benaderd; zij namen hun verantwoordelijkheid. Helaas bleek na berekeningen dat de verliezen te hoog waren opgelopen. Een deconfiture was onvermijdelijk. We hebben toen besloten een aanbieding bij de curator neer te leggen en zo is het balletje gaan rollen.’

Peter van Noord: ‘Van Omme & De Groot is bij Woningborg aangesloten. We wisten dat we met een solvabel bedrijf te maken hadden. Maar goed, dan moet je nog wel onderhandelen. Dat verliep snel en zakelijk.’

Bram Faasse: ‘Het Bolwerk mag je gerust een voor Gouda ambitieus project noemen. Bontenbal had een goede reputatie. Ik weet niet wat hun motivatie is geweest om dit op te pakken. Er komt een hoop bij kijken om zo’n locatie uit te rollen, er kleven grote risico’s aan. Door ons in een vroeg stadium bij de curator en Bontenbal te oriënteren konden we de risico’s goed inschatten. Maar het overnemen van een project van een collega levert altijd verrassingen op. Door het omvallen van Bontenbal c.s. werden we ook gevraagd om een project in Boskoop af te bouwen. Het ging om kavels waar je alleen met een helikopter bij kon. De bouwweg was niet klaar. Dan moet je eerst overeenstemming bereiken met in dit geval bedrijven en particulieren voor het betreden van hun grond.’

HET CERTIFICAAT VAN WONINGBORGTwee schadeverzekeringsbedrijven bieden kopers van een nieuwbouwhuis een waarborgcertificaat: Stichting Waarborgfonds Koopwoningen (SWK) en Woningborg N.V. Woningborg, de grootste van de twee, heeft 1.050 aangesloten bouwondernemers die een premie betalen. Als verzekeraar valt Woningborg onder het toezicht van De Nederlandsche Bank. Het certificaat beschermt met een afbouwwaarborg kopers van nieuwbouwwoningen tegen de gevolgen van een faillissement van de aannemer. Ook biedt het certificaat met de herstelwaarborg bescherming tegen bouwfouten tot tien jaar na oplevering. Woningborg beperkt zich niet tot de uitgifte van een certificaat, maar ontwikkelt ook nieuwe producten. Zo biedt de verzekeraar sinds 2012 garanties op energiezuinige nieuwbouwwoningen, de passiefhuizen. Het certificaat garandeert de energiezuinigheid van de woning. Met dit verzekeringsproduct speelt Woningborg in op de regel-geving vanaf 2015, wanneer een energieprestatiecoëfficiënt van 0,4 als eis geldt. Woningborg heeft niet alleen oog voor de consument, maar bedient ook de zakelijke markt. Bouwondernemingen die hun liquiditeitspositie zien aangetast door de verplichting tot het stellen van bankgaranties aan opdrachtgevers, kunnen voor onder meer huurwoningen verder met de waarborgregelingen voor zakelijke opdrachtgevers.

Meer informatie: www.woningborg.nl

M O D E P R O J E C T

»

ZIJ BLOUSE: LIU JOKETTING: TOPVINTAGE.NLBROEK: LIU JEANS

HIJ JASJE: BOSS SELECTIONOVERHEMD: SCAPABROEK: HACKETT LONDON

Inntel Hotel Rotterdam Project : uitbreiding Inntel Hotel Rotterdam Centre

Architect : Tuns + Horsting Architecten te Rotterdam

Opdrachtgever : Verogo BV te Rotterdam

Wijze van aanbesteden : meervoudig na selectie

Brutovloeroppervlakte : 5.900 m2

Duur van het project : 2004-september 2006

33DOEN • WINTER - VOORJAAR 201332 DOEN • WINTER DOEN • WINTER - VOORJAAR 2013

P R O J E C T

DE ALLURE VAN HET BOLWERKHet nieuwe Bolwerk, een stadsentree met allure? De gemeente Gouda weet het zeker. Gezien de historie van dit stukje stad vindt in ieder geval een opmerkelijke gedaantewisseling plaats. Ooit stonden aan de oevers van een T-splitsing in de Gouwe de Potterspoort en een nonnenklooster. Later werd de plek geschikt bevonden voor een leprozenhuis en een proveniershuis, waar ouderen zich lieten verzorgen. De gebouwen maakten plaats voor een gasfabriek en een elektriciteitsbedrijf. De bedrijven vertrokken en na sloop van de opstallen resteerde eind vorige eeuw slechts de karakteristieke Lichtfabriek, een gebouw van het elektriciteitsbedrijf en het waterleidinggebouw. De gemeente asfalteerde bij gebrek aan serieuze plannen en vanwege het afschrikkende uitzicht op een problematische bodemsanering het braakliggende terrein en richtte een parkeerplaats in. De ontwikkelingen samengevat: het Bolwerk fungeerde vanwege de afgezonderde ligging vooral als doorgangshuis van nuttige maar weinig populaire activiteiten. De huidige ontwikkeling van het nieuwe Bolwerk is dan ook te beschou-wen als een markante breuk met het verleden. De gemeente Gouda en vele binnenstadbewoners erkenden het belang van de vervallen locatie. In 1998 werden de ideeën die leefden vervat in de Bolwerknotitie,

die het uitgangspunt vormde voor een ambitieus stedenbouwkundig plan. De nieuwe bebouwing moest op de structuur van de historische binnenstad aansluiten en deze ook beter ontsluiten. Het duurde nog elf jaar voordat Bontenbal Bouw de eerste paal de grond in heide. Het wijkje moet plek bieden aan ruime stads-woningen en appartementen, een Best Western Hotel, congresfaciliteiten, een café-restaurant annex muziekpodium in de Lichtfabriek en een parkeer-garage waarin bezoekers hun auto kunnen stallen. De dromen werden wreed verstoord door de aantrekkende kredietstorm. De aannemer failleerde en de curator kon niet presteren, waardoor Woningborg haar verantwoordelijkheid nam en de afbouwopdracht gunde aan Van Omme & De Groot. En toen leefde iedereen in Gouda nog lang en gelukkig. Met dien verstande dat iemand de historie van het Bolwerk best als een zwartgallig stadssprookje kan beoordelen. Maar wel een met een goed eind. Want voor het eerst sinds het nonnenklooster uit de vijftiende eeuw bezit Gouda op een gedoemde plek met Het Bolwerk een waardevolle toevoeging voor de historische binnenstad.

Hoe reageerden de kopers van Het Bolwerk?

Bram Faasse: ‘De mensen zijn vooral opgelucht, maar ook argwanend kritisch. Ze hebben veel over zich heen gekregen. Daar moeten we mee om kunnen gaan. Kopers moeten de mogelijkheid hebben hun hart te luchten.’

Zijn de houders van het certificaat over het algemeen tevreden met een interventie van Woningborg?

Rien Smit: ‘Meestal wel. De kopers ervaren dat Woningborg kan ontzorgen. Wij beschermen de consument, erkennen het maat-schappelijk belang. Maar mensen begrijpen niet altijd waarom het zo lang duurt voordat ze de sleutel in de voordeur kunnen steken. Ze worden geconfronteerd met opslagkosten voor de nieuwe keuken of het oude huis is al verkocht. Dat geeft veel sores. Ik begrijp de emoties. De grond is jouw eigendom, je hebt je bouwtermijnen netjes betaald en dan bepaalt eerst de curator en daarna Woningborg wat er moet gebeuren. De koper is geen partij bij het overleg met partijen om de bouw weer vlot te trekken. Dat kan frustreren. Zij kunnen ook niet weten dat de complexiteit van faillissementen is toegenomen. Onderaannemers oefenen steeds vaker hun retentierecht uit omdat ze niet betaald zijn. Ook de aansluiting op de nutsvoorzieningen bijvoorbeeld ligt op ons bord, omdat wij de verplichting hebben om woningen op te leveren die geschikt zijn voor bewoning. Ze beseffen niet altijd dat een snelle oplevering ook in ons belang is. Wij willen zo veel mogelijk onze schade beperken.’

En dan gaat de nieuwe aannemer ook failliet.

Peter van Noord: ‘Dat is ons gelukkig maar één keer overkomen, ergens in de jaren tachtig. Het ging om slechts één woning in Zoetermeer. Dat zijn we na al die jaren nog niet vergeten. Maar het is dan ook niet iets om trots op te zijn!’

Hoe ziet de woningbouw eruit zonder afbouw-garanties als het waarborgcertificaat?

Rien Smit: ‘Dan zal er veel minder worden gebouwd, omdat consumenten in de gaten krijgen hoeveel risico ze lopen bij

faillissementen van bouwers. Een waarborgcertificaat is dan ook meer dan een gewone verzekering, waarbij 26 eigenaren 26 zakjes met geld krijgen en het voor de rest zelf mogen uitzoeken. Stel je voor dat het om een gebouw gaat met nog onverkochte appartementen of een deel huurappartementen. Dat kunnen zij niet oplossen. Wij gaan voor een integrale afbouwoplossing. Desnoods kopen we de woningen zelf, om ze later weer te verkopen.’

Voert Woningborg een toets uit om haar schade te beperken?

Rien Smit: ‘Uiteraard. Wij kennen een uitgebreide risicobeoordeling van de bij ons aangemelde woningplannen. Onze specialisten beoordelen de solvabiliteit, liquiditeit en vakbekwaamheid van de bouwonderneming. Verder verrichten we een technische en juridische plantoetsing en voeren we bouwplaatsinspecties uit.’

Jullie zullen ook last hebben van de huidige woningmarkt. Het aantal verleende bouwvergunningen blijft afnemen, dus ook de vraag naar jullie certificaten. Hoe krijgen we de markt weer aan de praat?

Rien Smit: ‘Dat is een hele uitdaging. Het is in ieder geval de slechtste tijd die ik in mijn werkzame leven heb meegemaakt. Uitzonderlijke tijden vragen om uitzonderlijke oplossingen. De overheid doet er goed aan starterswoningen te subsidiëren. Starters zijn tenslotte de startmotor van de woningmarkt en woningbouw. Je kunt denken aan rechtstreekse subsidiëring of een aanpassing van de te hoge grondprijzen met bijdragen van de rijksoverheid. De prijs van een startersappartement kan hierdoor bijvoorbeeld dalen van € 180.000 tot € 145.000. Daarnaast zal de koper meer eigen geld moeten meebrengen. Want de tijd van 110 procent lenen van de waarde van een koophuis is voorbij. Het zal de kant van Duitsland opgaan, waar mensen 10 tot 20 procent van de kostprijs op tafel moeten leggen. Ik zie wel lichtpuntjes. Er wordt op het moment veel gespaard en het aantal huishoudens neemt de komende twaalf jaar met 50.000 per jaar toe. Al die mensen moeten eten en wonen, dus er komt een inhaalslag.’

Projectomschrijving Het Bolwerk: Afbouw van 53 huur- en koopwoningen en -appartementen

en een parkeergarage voor 345 auto’s

Architecten: De Nijl Architecten te Rotterdam en

Venster Architecten te Moordrecht

Opdrachtgevers: Woningborg, Mozaïek Wonen, gemeente Gouda

Oplevering: parkeergarage eind 2012

woningen eerste kwartaal 2013

Reeds opgeleverd: het Best Western Hotel met 100 kamers

en 440 m² conferentieruimte (afgebouwd door derden)

P R O J E C T

35DOEN • WINTER - VOORJAAR 201334 DOEN • WINTER - VOORJAAR 2013

V.l.n.r. Peter van Noord, Rien Smit, Bram Faasse

Meestal vinden de gesprekken voor DOEN plaats in omgevingen die comfortabel, vriendelijk en gezellig ogen. Dat zijn dan de gesprekken die we voeren op plekken waar mensen prettig wonen. ‘Gezellig’ is wel het laatste woord dat gebruikt zou kunnen worden voor de omgeving waar we de Oostenrijke architect Oskar Herzog en onze collega Rob Drenth van Van Omme & De Groot ontmoeten. We zijn in Moerdijk. Hier, onder de rook van Rotterdam en vlak tegen de Noordzee, vinden we fabrieken, energiecentrales en opslagcentra. Dit is het domein van de zware vrachtwagens en de grote zeeschepen. Geen plek, zou je zeggen, waar voor een architect veel eer aan te behalen valt. Dat beeld verandert zodra we voor de deur staan van Wuppermann Staal Nederland. De gevel van het nieuwe kantoor-gebouw oogt speels en bijna vrolijk, door de enorme fotografische afdruk van een doorsnede van aardlagen. Een groot verschil met de wat grauwe en grijze panden van de buren. Ook binnen is het aan-genaam toeven. ‘Ik ben altijd gefascineerd geweest door industrie’, zegt Oskar Herzog. ‘De machines zijn natuurlijk het uitgangspunt. Daar maak je zo’n gebouw voor. Maar vervolgens moet het voor de mensen die er werken ook aangenaam zijn. Prettige werkplekken creëren én het productie-proces optimaal vormgeven, dat is voor mij de uitdaging.’

HuisarchitectOskar Herzog en zijn assistent Hemma Schicho wonen en werken in Oostenrijk, maar zijn zo eens in de drie weken in Nederland. Er is altijd wel iets te doen en te verbeteren aan de staalverwerkingsfabriek die hij dertien jaar geleden in opdracht van het Duitse staalconcern Wuppermann ontwierp en liet bouwen. Voor hem, als Oostenrijker, was dat een geheel nieuwe ervaring. Bouwen op zand. Direct tegen het water. ‘Ik werk al tientallen jaren voor de firma Wuppermann’, vertelt hij. ‘Nadat ik ooit in Oostenrijk een fabriek voor hen heb ontworpen, ben ik zo’n beetje de vaste architect voor deze onderneming geworden.’ Later kwam er nog een aantal fabrieken in Oostenrijk bij en ook in Duitsland. Toen de vraag kwam om ook in Moerdijk een Wuppermann-fabriek te bouwen, realiseerde Oskar Herzog zich dat hij daarvoor wel wat lokale expertise kon gebruiken. ‘In Oostenrijk wordt zandgrond beschouwd als slechte bouwgrond. Hier in Nederland juist niet. En ik had uiteraard ook geen ervaring met de fundering van een fabriek als deze aan het water.’ Voor een goed beeld: Wuppermann Staal Nederland is een fabriek waar enorme rollen staal worden verzinkt. De rollen komen per schip aan en gaan dan een voor een in de verzinkmachine: ze worden gewalst, van roest ontdaan en dan door een zinkbad getrokken. Vervolgens worden er stroken van gesneden en die gaan als halfproduct weer naar andere

Veilig werken in een risicovolle omgevingBij Wuppermann Staal Nederland zijn de omstandigheden verre van alledaags. Er wordt gewerkt met zeer zware rollen staal. Voordat deze worden verzinkt, moet een laagje roest worden verwijderd. Dat gebeurt met zoutzuur. De afgerolde banden staal worden dan door de verzinkbakken geleid. Daarin zit 170 ton vloeibaar zink, met een temperatuur van 450 °C. In de fabriek wordt ook gewerkt met waterstof en stikstof. Voordat Rob Drenth en zijn mannen aan het werk kunnen, is dus intensief over-leg noodzakelijk met het hoofd Productie, Giuseppe Pavone. ‘De mensen van Van Omme & De Groot kunnen niet zomaar ergens een leiding gaan verleggen of een airco aanleggen. Wij werken hier vol-gens het ACE-model, Achieving Competitive Excellence. Dus bespreken we altijd vooraf hoe we iets gaan aanpakken. Vaak maken we ook een draaiboek wanneer een bepaald werk het best kan worden uitgevoerd, in het weekend of tijdens de doordeweekse productie-uren. Zelf gaan wij 24/7 door, maar bouw en onderhoud plannen we – samen met Rob Drenth – altijd op een slimme manier in. Het is als een rijdende auto waaraan je steeds weer moet sleutelen. Maar dat moet wel met beleid gebeuren.’

EEN OOSTENRIJKSE ARCHITECT. EEN NEDERLANDSE AANNEMER/BOUWER. EEN DUITSE

STAALGIGANT. OP HOLLANDSE BODEM. BIJ WUPPERMANN STAAL NEDERLAND IN

MOERDIJK KOMT HET ALLEMAAL TEZAMEN. MOOI OM EENS DOOR OOSTENRIJKSE

OGEN NAAR ONZE NEDERLANDSE MANIER VAN WERKEN TE KIJKEN.

industrieën. Hier liggen dus enorme hoeveelheden staal opgeslagen. Hoe houdt een zachte bodem zich daaronder, vroeg Oskar Herzog zich af. ‘Om die reden is de fabriek in samenwerking met een Rotterdamse architect gebouwd. Opmerkelijk: de fabriek is werkelijk tot op de dag nauwkeurig opgeleverd, dertien jaar geleden. Zo’n enorm werk en dan zo strak timen, daar was ik erg over te spreken.’ Minder te spreken en ook wel verbaasd was Oskar Herzog over wat er daarna gebeurde.

Verslapte aandachtIn een operationele fabriek als die van Wuppermann Staal Nederland is vrijwel continu iets te doen of te verbeteren. ‘Toen gebeurde er iets opmerkelijks’, vertelt Oskar Herzog. ‘Bij die kleinere dingen was er te vaak gedoe met de partij die we voorheen als bouwpartner hadden. Alsof de aandacht toch vooral naar de grote opdrachten gaat. Daarom zit Rob Drenth hier nu ook aan tafel, van Van Omme & De Groot. Want op enig moment gingen we op zoek naar een bouwpartner die altijd scherp blijft, ongeacht de aard of grootte van de opdracht.’ Rob Drenth geeft vervolgens een korte opsomming van de werken die hij mocht doen. ‘Op de begane grond en de eerste verdieping was vroeger een

werkplaats. Daar hebben we kantoren van gemaakt. De hele werkplaats is opnieuw bepaald. Het dak is geïsoleerd. Er is ook altijd wel ergens schade die meteen gerepareerd moet worden. Dat pakken we dan meteen op.’ Bij dat laatste glimlacht Oskar Herzog geamuseerd. Want de Nederlandse dadendrang wringt af en toe met de manier waarop architecten in Oostenrijk en ook in Duitsland werken, zo legt hij uit. ‘In Nederland zie je dat een architect wat verder van het bouwproces af staat. Na het ontwerp komt het bij de aannemer en die gaat er met de onderaannemers mee aan de slag. Dan kan het gebeuren dat de aanne-mer of de vakman die het daadwerkelijk gaat maken met voorstellen voor wijzigingen gaat komen. Dat is bij ons bijna ondenkbaar. Het uitgangs-punt is: wat de architect en de constructeur samen hebben bedacht, wordt zó gemaakt. Hier is het wat vaker: daar gaan we het dan nog eens met z’n allen over hebben.’

CultuurverschillenOskar Herzog reist als architect maandelijks naar Nederland om ter plekke projecten aan te sturen en met Rob Drenth te overleggen. Dat zegt iets over de wezenlijk andere rol die een architect in Oostenrijk of Duitsland vervult, ten opzichte van zijn Nederlandse collega’s. ‘In mijn land zijn we bijvoorbeeld veel meer gewend dat een architect rechtstreeks de verschillende vakmensen selecteert en aanstuurt. Dus je regelt zelf de schilder, vloerenlegger of plafonneur. In Nederland is dat dus de rol van de hoofdaannemer.’ ‘En daarmee ontzorg ik jou dus volledig’, zegt Rob Drenth. ‘Ja, zeker’, antwoordt Oskar Herzog. ‘Maar er zijn ook nadelen. Nederlanders zijn in mijn ogen wat weinig geneigd om iemand anders aan te bevelen. “Ik regel dat wel voor je” is het standaardantwoord, als je iemand naar bijvoorbeeld een goede schilder of timmerman vraagt. Dat kan heel prettig zijn, maar ik heb ook de keerzijde meegemaakt. Eens, lang geleden, liet een aannemer een opdracht uit zijn handen vallen. Vervolgens had ik geen idee wie er allemaal op dat werk zaten, wie ik dus zelf had kunnen inschakelen. In onze contreien heeft een architect in die zin wat meer grip op de zaak. Ja, het geeft ook meer werk. Werk dat nu dus door Rob wordt opgepakt. En ere wie ere toekomt, Rob is dus iemand die ook bij de kleinere opdrachten scherp blijft. Zodat ik altijd weer met een gerust hart naar huis kan. En in vertrouwen hier weer terug kan komen.’

P R O J E C T


P R O J E C T

Oskar Herzog, Mario Dorfer

Rob Drenth Giuseppe Pavone

Oskar Herzog, Hemma Schicho

3736 DOEN • WINTER - VOORJAAR 2013

STERK STAALTJE FABRIEKSBOUW

ONTDEK GOUDA

Goudse kaas uit Noord-HollandAchter de statige gevel van de Waag heerste vroeger een koortsachtige drukte. Hier werden de Goudse kazen gewogen en beoordeeld. Nu komen Goudse kazen overal vandaan. Dat zit zo. Je kunt veilig stellen dat Nederlanders niet trots genoeg zijn op hun streekproducten. In een land als Frankrijk struikel je over BOB’s, beschermde herkomstbenamingen, oftewel appellation d’origine voor wijn, kaas, kippen, koeien, peren, duiven en ga zo maar door. Frankrijk biedt een slordige 44 BOB-kazen. Daar kan Nederland kaasland er drie tegenover stellen: Leidse sleutelkaas, Friese nagelkaas (Kanter) en Noord-Hollandse Goudse kaas. Ja, je leest het goed: Noord-Holland. Dat zit zo. Vroeger heette kaas die via de Goudse Waag werd verhandeld Goudse kaas. Het stadsbestuur hield toezicht op de kwaliteit en meestal kwam de kaas uit de directe omgeving. Maar de naam Gouda voor kaas werd niet beschermd, zodat Gouda kaas nu uit pak ’m beet Polen, Duitsland of Denemarken kan komen. Na veel gelobby besloot de Europese Unie dat alleen kaas uit Nederland Gouda Holland mag heten. Gouda Holland onderscheidt zich in productiewijze van de buitenlandse kazen: gemaakt van Hollandse melk en op de plank natuurlijk gerijpt. Ook de naam ‘Noord-Hollandse Gouda’ is toegestaan, mits gemaakt van Noord-Hollandse melk. De meeste Goudse kaas uit het buitenland kan niet aan de smaak van de echte Goudse tippen.De Goudse Waag: kaaswinkel, kaasmuseum en toeristisch informatiepunt, Markt 35, www.goudsewaag.nl

Boerenknuffelkaas’t Kaaswinkeltje aan de Goudse Tiendeweg, een regelrechte knuffelstraat in wording, verkoopt alleen boerenkaas van boeren die rondom Gouda op traditionele wijze kaas maken. Voor het predicaat ‘boerenkaas’ gelden regels. Zo mag onder meer alleen rauwe melk worden verwerkt. Deze melk geeft de kaas een diepere smaak. Het winkeltje is letterlijk tot de nok met kaas gevuld en een bezoek meer dan waard.’t Kaaswinkeltje, Lange Tiendeweg 30, www.kaaswinkeltje.com

Koeien en Goudse kaasZonder koeien geen kaas. Maar ooit is een koe wel uitgemolken. Vroeger gingen die koeien naar de slager. Van koeien van mooie Hollandse rassen, zoals blaarkoppen en brandrode runderen, sneden de slagers mooi vlees. Deze rassen werden verdrongen door de hoogproductieve Holstein-runderen, knokige koeien die hooguit als worstkoe geschikt zijn. Daar kan een kok niet veel mee. Dus zocht de uitbater van restaurant Koeien en Kaas naar een slager die wel mooi Hollands rundvlees biedt. De keuze viel op vlees van Maas-Rijn-IJssel-koeien. Ook de kaas wordt met zorg geselecteerd, want hier kun je de beste Goudse proeven: de Boeren Goudse Oplegkaas. Slechts twee families maken deze kaas: de Capteins uit Zoeterwoude en de Van der Poeltjes uit Rijpwetering. De kaas voldoet aan de strenge regels van Slowfood. Signature dish van Koeien en Kaas: Goudse kaas-fondue, wat dacht je.Koeien en Kaas, Achter de Waag 20, www.koeienenkaas.nl en www.slowfood.nl

L I F E S T Y L E L I F E S T Y L E

GOUDSEKAAS UIT NOORD-HOLLANDTEKST & FOTOGRAFIE JAAP VAN RIJN

Kaas in de panZelf met vlees en kaas aan de slag? De plaatselijke kooklief- hebbers kopen hun kwaliteitskookgerei al meer dan dertig jaar bij Kokkerie. De eigenaren weten waar ze het over hebben en bieden de betere spullen; denk aan messen van het Duitse Wüsthof, kook- en bakpannen van het Belgische DeMeyere en de fameuze gietijzeren stoofpannen van Le Creuset. Je sjouwt je er een breuk aan, maar wat haal je een perfect stoofvlees uit deze pannen.Kokkerie, Zeugstraat 2a, www.kokkerie.nl

KaaswijnBij echte Goudse kaas hoort een glas bordeaux of port. Waar is het leuker om deze klassieke begeleiders te kopen dan in een monumentaal pakhuis? Wijnkoperij Van de Velde & Halewijn ademt historie. Zeker tweehonderd jaar geleden werd hier wijn verhandeld en likeur gestookt. Knap dat de wijnhandel zo lang standhoudt. De getoonde gastvrijheid zal een rol spelen. Want bij het kaarslicht licht de eigenaar niet alleen met plezier zijn assortiment toe, hij laat je ook een glaasje proeven en zal ongetwijfeld zijn eigen Kapel jenever onder de aandacht brengen. De bordeauxcollectie mag er zijn. De liefhebber kan hier flessen scoren uit het zeldzaam goede wijnjaar 2005. De wijnhandelaar is niet in de bekende streken blijven hangen en biedt ook dé grote trend: wijn van biologisch geteelde druiven.Wijnkoperij Van de Velde & Halewijn, Peperstaat 94, www.veldehalewijn.nl

KnuffelkoekenZoals je in Parijs niet om de Eiffeltoren heen kunt, kan de bezoeker Gouda niet verlaten zonder een pak stroopwafels. Wie bedacht deze wafel? Waarschijnlijk bakker Pieter Willem Kamphuizen, bijna tweehonderd jaar geleden. Het nieuwtje was vooral de krokantheid van de wafel. De siroopwafel werd (en is) een doorslaand succes. Goed voorbeeld doet volgen, en dus ging de ene na de andere plaatselijke bakker met de wafel aan de slag. Maar Kamphuizen bleef voor vele Gouwenaars hét adres. Helaas werd zijn verre nazaten in de jaren zeventig van de vorige eeuw afgeraden de bakkerij over te nemen, maar gelukkig bleef het recept bewaard. Dit is inmiddels in bezit van Jan Anker van banketbakkerij De Vlaam. Bij Gebackerij en Siroopwafelbakkerij Van Den Berg erkennen ze de Kamphuizen-claim. Het weerhoudt deze bakker niet om zelf elke dag met de hand verse stroop-wafels te bakken. Welke de lekkerste zijn, mag je zelf uitzoeken. Wij sparen graag de kool en de geit.Banketbakkerij De Vlaam, Markt 68Gebackerij Van Den Berg, Lange Groenendaal 32

De Goudse Waag ’t Kaaswinkeltje Wijnkoperij Van de Velde & Halewijn

Koeien en Kaas Kokkerie

Banketbakkerij De Vlaam

Goudse kaas uit Noord-Holland / De Pelikaan / De knuffelambities van Gouda

38 DOEN • WINTER - VOORJAAR 2013 DOEN • WINTER - VOORJAAR 2013 39

R E N O V A T I E

Project De Pelikaan is Woon-CoCreatie in de praktijk. De toe-komstige bewoners van de zeventien herenhuizen bepaalden samen met architect Harry Sipkes van Groosman Partners en Marco Dijkshoorn van Van Omme & De Groot het ontwerp van de woningen. De Pelikaan verrijst op historische grond achter de Goudse Fluwelensingel. De ambitie is met het wijkje de omlig-gende buurten en de historische binnenstad beter op elkaar aan te laten sluiten. Een verslag van de bijeenkomsten met de poten-tiële kopers.

Hoe ver gaan de bouwer en de architect met de inbreng van potentiële kopers? Behoorlijk ver, zo bleek tijdens drie avon-den vol CoCreatie-workshops. Marco Dijkshoorn nodigde de deelnemers tijdens de eerste workshops Stijl & Ruimte en Woonbeleving uit om met architect Harry Sipkes mee te denken over de gewenste architectuurstijl en het gebruik van de woning. De bewoners bekeken foto’s van gebouwen en huizen en plakten daar memogeeltjes met hun opmerkingen op. Uitkomst: de stijl klassiek was veruit favoriet, maar er waren ook liefhebbers voor modern en ambachtelijk (Amsterdamse School). De bewoners waren benieuwd naar de voorstellen die architect Harry Sipkes tijdens de volgende CoCreatie-workshop zou presenteren.De bewoners werden bij de tweede workshop met de harde werkelijkheid geconfronteerd. Op grond van de gemaakte afspra-ken met Welstand van de gemeente Gouda kon de architect de

drie stijlen niet verenigen in één plan. Sipkes zag wel mogelijkhe-den om modern met klassiek te combineren. Want ook in de his-torische plinten van Gouda staan tussen de oude panden moder-ne woningen. Aan de hand van een tekening van het gevelbeeld toonde Sipkes de inpassing van moderne tussen klassieke gevels. Hij presenteerde ook het werkboek ‘Voorlopig ontwerp’ met plat-tegronden en indelingsvarianten, waarmee de deelnemers tijdens de aansluitende workshop ‘Er schuilt een architect in ons allen’ aan de slag gingen. Tijdens de derde en laatste workshop over-handigde Harry Sipkes de deelnemers de Ontwerptoolbox gevels, waarmee zij geveldetails in het basisontwerp invulden. Ook pre-senteerde hij een kleurenpalet en een aantal gevelstenen. Het werkboek ‘De puntjes op de i’ bood de deelnemers informatie, zoals koopprijzen en een reserveringsovereenkomst, die tijdens de aansluitende workshop werden besproken. De deelnemers waren enthousiast over de aanpak. Er zal langs de oevers van de Hollandse IJssel een wijkje verrijzen waar de bewoners zich sterk mee verbonden voelen, zoveel is zeker.

L I F E S T Y L E

Gouda kampt zoals vele andere binnensteden met teruglopend bezoek. De oorzaak: een te eenzijdig, weinig onderscheidend winkelaanbod en internetshops. Ook de vergrijzing slaat toe, steeds meer zelfstandige eigenaars van speciaalzaken hebben geen opvolger en sluiten de tent. De bestuurders van Gouda onderkennen de zwaktes en de sterktes van de kaasstad en formuleerden een antwoord: het nieuwe winkelen in knuffelstraten, op zwerfgrachten, in doolstegen en op slenterpleinen. Gouda heeft ze allemaal. Nu nog winkeliers verleiden een knuffelzaak te beginnen en bezoekers om ze te ontdekken.

DE KNUFFEL-AMBITIES VAN GOUDA

Gouda heeft goed naar de succesvolle 9 straatjes in Amsterdam gekeken, een lint van bijzondere winkels met volop sfeer. Ze lig-gen tegen een A1-winkelgebied aan en hebben een aanzuigende werking dankzij het onderscheidende aanbod dat toont als een eenheid. De bezoeker weet wat hij kan verwachten: een ideale mix van speciaalzaken in charmante pandjes gerund door gedre-ven eigenaren, goede winkels voor de dagelijkse boodschappen en puike horeca. Ook na sluitingstijd blijven deze knuffelstraten levendig en aantrekkelijk, mede door de bewoning boven de

Het Bolwerk > Hoge en Lage Gouwe

P R O J E C T

Project De Pelikaan, Fluwelensingel, Gouda 17 vijfkamerherenhuizen met tuin, vanaf € 299.500,- v.o.n.

Meer informatie: www.thuisingouda.nl

»

Het cocreëren van project De Pelikaan

ER SCHUILT EEN ARCHITECT IN ONS ALLEN


Via de Zeugstraat bereikt de bezoeker via Achter de Waag de met terrassen omzoomde Markt van onder meer stadscafé De Zalm met zijn plaatselijk befaamde eindeloze gang. Vanaf de terrassen heeft de bezoeker zicht op de kers op de taart, het elegante stadhuis. Het is te huur voor iedereen! Op de Markt komt de Kleiweg uit, Gouda’s A1-straat vol bekende ketens. Een paar zijstraten en zijgrachten hebben knuffelpotentie, zoals de Kleiwegstraat en de Turfmarkt. Het buurtje van de Korte en Lange Groenendaal met de Naaierstraat kan uitgroeien tot een ambachtskwartier. Inmiddels vestigden zich hier onder meer een kralenatelier en een chocolatier. Knuffelstraten bieden beleving, zodat men-sen er langer willen verblijven. Daarom is een aantrekkelijke omgeving belangrijk, ook na sluitingstijd. Om zo’n straat levendig te houden is bewoning van de ruimten boven winkels belangrijk. Gouda stimuleert dan ook het wonen boven winkels met subsidies.

Via de Hoge en Lage Gouwe komt Het Bolwerk weer in zicht, het logische sluitstuk van de stadswandeling of een dagje winkelen. Eenmaal opgeleverd zal Het Bolwerk de bezoekers verleiden met onder meer een café-restaurant en culturele activiteiten. Die auto kan nog wel even wachten.

Na de scherpe bocht in de Hoge en Lage Gouwe loopt de bezoeker tegen de Visbank aan, met links en rechts een aantal aardige winkels. In de zomer gebruikt een restaurant de Visbank als sfeervol terras. Even doorlopen en je belandt op de Markt, de huiskamer van Gouda. Beter deze eerst links te laten liggen en voor de beschutting en rust van Achter de kerk te kiezen, een verstild buurtje met aan-trekkelijk groen rondom de Sint-Janskerk en het Museum Gouda. Via het Willem Vroesenpad of de Jerusalemstraat bereikt de bezoeker het gebied van de Korte en Lange Tiendeweg en de Zeugstraat, knuffelstraten in de dop. In een knuf-felstraat heerst de belevingseconomie. Mensen lopen door zo’n straat zonder een koopdoel, maar laten zich door het aanbod inspireren en doen impulsaankopen. De straatjes vormen langzaamaan een geheel en bezitten veel sfeer. Vooral de kleinschaligheid en delicatessenzaken vallen op. De gemeente denkt met meer groen, sfeervolle bestrating en een duidelijke inrichting een gevoel van eenheid te kunnen creëren. Ook zullen de ondernemers op een andere manier hun klanten moeten trekken. Niet alleen met je zaak naar klanten hengelen, maar ook met nieuwe media jagen en virtueel de winkel en knuffelstraat zichtbaar maken op internet, de plek waar de consument zich steeds vaker oriënteert. Uiteindelijk blijven mensen behoefte houden aan fysiek contact en zullen ze de sfeerwinkels ook offline willen bezoeken, zo verwachten winkelexperts.

> Achter de Waag > Markt > Korte en Lange Groenendaal > Hoge en Lage Gouwe > Het Bolwerk

> Hoge en Lage Gouwe > Visbank > Achter de kerk > Lange Tiendeweg > Zeugstraat

L I F E S T Y L E L I F E S T Y L E

winkels. Gouda is Amsterdam niet. Maar de 9 straatjes en andere knuffelstraten in onder meer Haarlem, Den Haag, Breda en Den Bosch bewijzen hoe binnensteden gezellig en leefbaar kunnen blijven en dienen als voorbeeld voor de kaasstad.

Gouda beschouwt een kwaliteitsproject als Het Bolwerk als een versterking voor de stad. Hier kunnen bezoekers hun auto achterlaten en vervolgens wandelend de warme plekken van de stad ontdekken. De bezoekers zullen voor een andere dynamiek in dit stadsdeel zorgen, zo is de verwachting. Dankzij de charmes van de Hoge en Lage Gouwe zal de bezoeker zeker in de stemming komen.

ONTDEK GOUDA Goudse kaas uit Noord-Holland / De Pelikaan / De knuffelambities van Gouda

Bronnen: ‘Knuffelwinkel gat in de markt’, DTZ Zadelhoff en ‘Gouda, stad van uitgaan en winkelen’, Eindrapportage werkgroep Flankerend Beleid Gemeente Gouda


DE BAAS

We kennen de boosdoeners, de belangrijkste zijn houtstof en kwartsstof. Onze vakmensen boren in beton en trekken met slijpschijven sleuven voor leidingen in steenachtige materialen. Bij die laatste klussen komen wolken stof vol kwarts vrij, je wilt het niet weten. Dat sta je allemaal op te snuiven. Alleen met het nemen van maatregelen aan de bron, dus zo dicht mogelijk op het werk, kun je blootstelling aan de stofproductie het meest effectief bestrijden. Het is niet alleen een kwestie van willen, maar ook van moeten. Voor schadelijke stoffen zijn wettelijke grens-waarden bepaald, de MAC-waarden. Deze waarden maken met normen het stofprobleem kwantificeerbaar, dus concreet. Je ziet dat het bieden van persoonlijke beschermingsmiddelen onvoldoende is. Bij de afdeling Onderhoud speelt bij stofbeheersing ook klantvriendelijkheid een rol. We komen bij de mensen thuis. De vakman met alleen een stofmasker, daar heeft de bewoner niets aan: wij schone longen en de klant in de stofmist. Als we stofoverlast kunnen beperken, is dat goed voor de klant, voor onze eigen mensen en ook voor ons imago. Bewoners die na de klus niet meer drie weken lang elke dag fijnstof van hun televisie hoeven te vegen, vertellen dat door.

TNO-certificatieDe technische ontwikkelingen gaan hard. Producenten bieden steeds beter werkende adapters, dat zijn omkastingen met afzuigsystemen voor bijvoorbeeld hamerboren en sleuvenfrezen. Ik heb na het opstellen van een risico-inventarisatie & -evaluatie nog eens goed gekeken waar we met ons elektrisch gereedschap reductiewinst konden behalen en een investeringsvoorstel gedaan. Het gevraagde bedrag was niet misselijk. Zo moesten er onder meer vijftien nieuwe stofzuigers komen die aan de laatste eisen voldoen. Gelukkig is iedereen bij Van Omme & De Groot ervan doordrongen dat we aanraking met schadelijke stoffen zo veel mogelijk moeten voorkomen. Dus die stofzuigers en het aangepaste gereedschap zijn er gekomen. We kozen voor Makita, want zij bieden geïntrigeerde oplossingen die door TNO zijn gecertificeerd. Dat geeft ons de zekerheid dat we het stofprobleem afdoende bij de horens hebben gevat.

Tien jaar geleden was het qua stofbelasting een drama op veel bouw-plaatsen. We hebben toen stappen genomen om stofreductie te bewerk-stelligen. We vonden dat de aannemer wel wat te kiezen moest hebben. Geen theoretisch verhaal, maar een machine waarmee bouwers veilig stof kunnen afvoeren. Daarom zijn we gereedschapsfabrikanten gaan benaderen. Eerst toonden Hilti, Bosch, Numatic, Dustco en Makita interesse, later zijn daar Protool, Festool en DeWalt bij gekomen. Er sluiten steeds meer fabrikanten aan. In samenwerking met deze partijen ontwikkelt TNO beheerssystemen voor fijnstof. We geven niet alleen een prestatietoets van geteste machines af, we bouwen ook prototypes en ontwikkelen concepten. We zitten in Japan en Duitsland met de producenten om de tafel, wij zijn voor hen een kennisleverancier. Voor bedrijven als Bosch, Hilti en Makita is Nederland inmiddels stofbeheersingsland nummer 1 en een proefmarkt voor de nieuwste ontwikkelingen. Begrijpelijk, want ons land biedt hun een kleine en daarom overzichtelijke markt. We zien in een hoog tempo systemen op de markt verschijnen die steeds beter bouwstof afvoeren. Je kunt gerust spreken van een doorbraak. Aannemers sparen met dergelijk gereedschap niet alleen de gezondheid van de werknemers, materialen als schuurpads en slijpschijven gaan ook langer mee.

Aanpak bij de bronWe richten ons vooral op de aanpak bij de bron, de plek waar de machine draait, schuurt, schaaft of slijpt. Want daar komt het meeste

stof vrij. Daarnaast zijn de capaciteit van de stofzuiger, de slang en de filters belangrijk. Neem de sleuvenzaag, een aangepaste haakse slijper. De haakse slijper is met afstand de grootste stofveroorzaker en draait bij onder meer kalkzandsteen het schadelijke respirabel kwarts de ruimte in. Dit respirabel kwartsstof komt diep in de longen en blijft daar zitten. Ga je met een haakse slijper of sleuvenzaag zonder stofzuiger een muur van beton of kalkzandsteen in, dan heb je binnen één minuut de grens-waarde van 0,075 mg/m3 voor respirabel kwartsstof bereikt.

FijnstofEen adequaat stofbeheersingssysteem bestaat uit een stofkap, een slang en een stofzuiger. Als een van deze drie niet goed functioneert, gaat het mis. Neem een beruchte stofveroorzaker als de sleuvenzaag. De kap moet het werkproces goed opsluiten, zodat bij het inzakken in het materi-aal geen stofpluim vrijkomt. De volgende stofwinst wordt met een stofzui-ger met voldoende capaciteit behaald. Geadviseerd wordt een slang van Ø 36 cm te gebruiken, maar Ø 50 cm is beter. Bij Ø 36 cm heb je gemid-deld 30 procent minder afzuigcapaciteit. Een stofzuiger met veel power trekt door een dikkere slang veel meer stof naar binnen. Stofpluimen en vrijkomend gruis zijn vervelend. Maar echt schadelijk is de fijnstof die je niet ziet. Is vrijkomend stof zichtbaar, dan kun je er zeker van zijn dat ook fijnstof vrijkomt. Fijnstof ontstaat niet alleen bij de bron, maar komt ook vrij uit de stofzuiger. Goede filters brengen de fijnstofuitstoot ver terug onder de grenswaarde.

Nul blootstellingEr is de laatste jaren terecht veel aandacht geweest voor de gevaren van respirabel kwarts. Helaas is de aandacht voor hardhout hierbij achtergebleven. Inhaleerbaar hardhout heeft een grenswaarde zonder drempelwaarde, terwijl respirabel kwarts wél een grenswaarde met drempelwaarde kent. Alleen bij vuren en grenen wordt het risico veel lager ingeschat. Aannemers doen er verstandig aan te streven naar nul blootstelling. De houtstofproductie hangt van de gebruikte machine af. Met een ‘open’ handcirkelzaag halen wij in onze meetruimte met gemak een concentratie van 100 mg hardhout per m3 lucht. Aangesloten op een stofzuiger blijft daar 20 mg per m3 van over. Met een kap over de machine is een reductiefactor 25 of meer mogelijk. Een schaafmachine produceert vooral niet-schadelijke (grove) spaanders. Sluit je deze machine op de stofzuiger aan, dan werk je helemaal veilig.

Blootstellingen kan de aannemer niet zelf meten. Daarom praten we over een maximale blootstelling in tijd gemeten bij een bepaalde klus of bij bijvoorbeeld een boormachine over aantallen geboorde gaten. Om de aannemer bij zijn keuze voor goede systemen van dienst te zijn hebben we de site www.stofvrijwerken.tno.nl ingericht. Daar kan hij zijn voordeel mee doen bij de keuze van de machines.

Van Omme & De Groot beschikt in tegenstelling tot

veel middelgrote bouwbedrijven over eigen materieel

en een onderhoudsdienst. Sjaak Plooij is het hoofd

van deze dienst en daarmee ook verantwoordelijk

voor het elektrisch gereedschap. Hij kreeg als opdracht

de stofproductie van het onderhoudspersoneel in kaart

te brengen. Sjaak Plooij vertelt over het vervolg.

Terugdringing van de stofproductie op de bouwplaats is een topprioriteit van de overheid. Qua stofreductie valt

met modern gereedschap veel winst te behalen. Dit gereedschap wordt ontwikkeld met Nederlandse knowhow.

André Moons, de stofexpert van TNO Bouw, pakte al jaren geleden de handschoen op. Dankzij de inzet van

TNO Bouw is Nederland inmiddels een proefmarkt voor gereedschapsfabrikanten. André Moons aan het woord.

NEDERLAND PROEFMARKT VOOR STOFREDUCTIE OP DE BOUWPLAATS

I N T E R V I E W I N T E R V I E W

STOFTEKST & FOTOGRAFIE JAAP VAN RIJN

Beleidsregel KwartsDe Beleidsregel Kwarts is een soort vierstappenplan om blootstelling aan kwartsstof tegen te gaan. In volgorde van belangrijkheid:

1. Vermijden aan de bron: pas alterna-tieve materialen of technieken toe.

2. Afzuiging/ventilatie: werk met bronafzuiging, bronomsluiting en goede ruimteventilatie.

3. Vermijden blootstelling: voer het meest risicovolle werk het eerst uit, of houd het gescheiden van andere werkzaamheden.

4. Persoonlijke beschermingsmiddelen gebruiken: alleen als laatste middel en dan slechts tijdelijk.

Een beleidsregel is geen wettelijk voorschrift, je mag ervan afwijken. Iedereen dient echter wel te voldoen aan minimaal hetzelfde beschermings-niveau. Een bouwbedrijf moet dit kunnen aantonen in het kader van de verplichte risico-inventarisatie & -evaluatie (RIE).

Sjaak Plooij

Arjan Broekhuizen

André Moons

45DOEN • WINTER - VOORJAAR 201344 DOEN • WINTER - VOORJAAR 2013

E T E N

VOOR 4 PERSONEN

- 400 g middelgrote rode bieten, geschild - Sap van 2 sinaasappelen- Rasp van 1 sinaasappel- 2 el balsamicoazijn- 1 el honing- Zwarte peper uit de molen- 1 speklapje- 600 g geschilde aardappelen, kruimig ras

zoals eigenheimer- 3 appels (Granny Smith), geschild, van

het klokhuis ontdaan en in kwarten gesneden- 50 g boter- 50 ml melk, warm- 2 uien, geschild en in stukken gesneden- Zonnebloemolie- Zout

E T E N

Het vriest dat het kraakt: tijd voor een stevige pot eten. Van Omme & De Groot presenteert vier variaties op de oer-Hollandse stamppot. Laat die sneeuwbuien maar komen, we kunnen er weer tegenaan!

TEKST, FOTOGRAFIE & RECEPTUUR JAAP VAN RIJN Jaap van Rijn is als culinair journalist mede verantwoordelijk voor de boeken van Herman den Blijker en het met de Gouden Tulp 2012 onderscheiden Nederlands Viskookboek.

VOOR 4 PERSONEN

- 600 g boerenkool- 1 kg geschilde aardappelen, kruimig ras

zoals eigenheimer- Zonnebloemolie- 3 appels (Elstar), geschild, van het klokhuis

ontdaan en in blokjes van 7 bij 7 mm gesneden- 2 el ketjap manis (zoete ketjap)- 1 tl kaneel- 6 tenen knoflook, gepeld en gehalveerd- 8 rotterdammertjes, in stukjes gesneden- 1 dl volle melk- 100 g koude boter, in blokjes gesneden- Zout- Zwarte peper uit de molen

Een rotterdammertje is een smakelijk alternatief voor rookworst en spek. Het is een dun, langwerpig boerenmetworstje waarin de slager varkensvlees, spek en specerijen verwerkt. De worstjes worden gedroogd en licht gerookt.

• Kook de bietjes gaar in ruim water met zout. Reken op ongeveer een halfuur. Snijd de bietjes in blokjes van 7 bij 7 mm.

• Rasp de schil van 1 sinaasappel. Neem geen bitter smakend wit van de schil mee. Pers de 2 sinaasappelen en zeef het sap.

• Sla met een vork een marinade van het sinaasappelsap, de geraspte sinaasappelschil, de balsamicoazijn, de honing en een paar draaien zwarte peper uit de molen.

• Meng de bietjes met de marinade en laat in een afgedekte bak een nacht in de koelkast rusten.

• Bak het speklapje in een diepe pan kort aan tot het een kleurtje aan beide zijden heeft. Voeg de aardappelen en de stukken appel toe met zoveel water dat de aardappelen en appels net onder staan. Kook de aardappelen en appels gaar op zacht vuur.

• Terwijl de aardappelen koken, de bietjes uit de marinade halen. Uit laten lekken en op kamertemperatuur laten komen.

• Verhit een scheutje olie in een koekenpan. Bak de stukjes ui goudbruin op middelhoog vuur. Haal ze uit de pan en zet ze apart.

• Verhit een scheutje olie in een koekenpan. Bak de plakken ontbijtspek aan beide zijden goudbruin op middelhoog vuur. Haal de spek uit de koekenpan en ontvet met keukenpapier.

• Giet de marinade in een grote koekenpan en dik in op middelhoog vuur. Laat deze niet verbranden. Temper het vuur en voeg de bietjes toe. Schep ze een paar keer om. Voeg een klontje boter toe en schep ze nog een paar keer om. Haal van het vuur en zet apart.

• Verwijder het speklapje en giet het kookvocht af. Bewaar het vocht. Stamp de aardappelen met de appels en warme melk tot een stamppot. Breng de stamppot op smaak met wat klontjes boter, zout en peper. Meng de bietjes en de stukjes ui door de stamppot.

• Verdeel de bietjesstamppot over 4 borden en serveer met de krokante spek.

• Kook de aardappelen in ruim water met zout gaar.• Doe de boerenkool in een pan met een bodempje water en wat zout. Voeg de knoflooktenen

en de kaneel toe. Kook de boerenkool op laag vuur gaar. Schep af en toe om. • Doe wat olie in een koekenpan en bak de appelstukjes. De appel moet nog beet hebben. Voeg de ketjap toe en schep een paar keer om. Haal van het vuur.• Verhit een scheutje olie in een koekenpan op middelhoog vuur. Bak onder voortdurend omscheppen de stukjes worst.

Reken op ongeveer een minuutje, de worststukjes moeten zacht blijven en door en door warm zijn. Haal van het vuur.• Verwarm de melk, niet laten koken.• Stamp de aardappelen met de warme melk fijn en breng op smaak met klontjes boter, zout en gemalen zwarte peper.• Schep de boerenkool, de appelstukjes en de rotterdammertjes door de gestampte aardappelen.

HETE BLIKSEM BIETJES

BOERENKOOL MET ROTTERDAMMERTJES

WINTERKOST

47DOEN • WINTER - VOORJAAR 2013DOEN • WINTER - VOORJAAR 201346

• Leg het sneetje wittebrood op een bordje en schenk de melk erover. Knijp de boterham uit. Meng de boterham, de ketchup, de nootmuskaat, een scheutje Worcestersaus en de mosterd door het gehakt. Voeg het eitje toe en kneed de ingrediënten goed door het gehakt. Breng het gehakt verder op smaak met zout en peper. Vorm met de handen vier rolletjes van het gehakt. Omwikkel de gehaktrolletjes met een plak spek. Leg de slavinken afgedekt in de koelkast.

• Snijd het groen van de preien en bewaar dit voor een eventueel later te maken bouillon. Haal de buitenste schil van het wit van de preien. Snijd deze in stukken van ongeveer 5 cm lengte. Leg de stukken prei in een pan en voeg de kippenbouillon toe, zorg dat de prei onder staat. Gaar de prei op laag vuur gaar, reken op ongeveer een uur. De prei moet helemaal zacht zijn.

• Kook in ruim water de aardappelen gaar, reken op ongeveer 20 minuten. Giet het kookwater af en laat afkoelen.• Bak de slavinken terwijl de aardappelen koken. Smelt 50 gram boter in de koekenpan en bak de slavinken rondom op matig vuur.

Reken op ongeveer 20 minuten baktijd.• Haal de stukken prei met een schuimspaan uit de pan, snijd ze in kleine stukjes en zet ze apart. Bewaar de overgebleven kippenbouillon.• Zet de ovengrill aan.• Breng de melk aan de kook, haal direct van het vuur en roer er 100 gram boter door.• Stamp de aardappelen met de melk tot een grove puree. Doseer de melk, stop met toevoegen als de puree smeuïg is.

Schep de prei door de aardappelpuree. Breng de preipuree voorzichtig op smaak met wat kippenbouillon, zorg dat de puree niet dun wordt. Breng de preipuree verder op smaak met zout en peper.

• Schep de preipuree in een ovenschaal. Verdeel de nagelkaas over de preipuree. Zet de schaal ongeveer 5 minuten onder de gril.• Verdeel de preischotel en de slavinken over 4 borden.

VOOR 4 PERSONEN

Het stoofvlees- Zonnebloemolie- 3 uien, gepeld en in stukken gesneden- 3 sjalotten, gepeld en in stukken gesneden- 2 wortels, schoongemaakt en in stukken gesneden- 5 tenen knoflook, gepeld en gehalveerd- 3 tl tomatenpuree- 1 fles rode wijn- 2 dl vleesbouillon- Bloem- 700 g hacheevlees (rund), in stukken gesneden- 8 takjes tijm- 1 blaadje laurier- 2 kruidnagels

De hutspot- Olijfolie- 4 grote uien, gepeld en in stukken gesneden- 350 g winterwortel, geschild en in stukken gesneden- 1 venkelknol, in stukken gesneden- 1 pastinaak, geschild en in stukken gesneden- 6 takjes tijm- 500 gram geschilde aardappelen, kruimig ras zoals

eigenheimer- 5 tenen knoflook, gepeld en gehalveerd- 2 dl kippenbouillon- Water- Zout- Zwarte peper uit de molen- 6 el zilveruitjes uit een potje

HET STOOFVLEES• Maak het stoofvlees een dag van tevoren. Door de rusttijd wint het gerecht aan

smaak.• Verhit de pan en zet de ui, sjalot en wortel een paar minuten droog aan,

dus zonder olie. Laat de groenten niet verkleuren. Voeg een scheutje olie toe en schep de groenten een paar keer om. Voeg de tomatenpuree toe en bak deze een minuutje mee. Voeg de knoflook en de rode wijn toe en laat tot tweederde inkoken. Voeg de vleesbouillon toe.

• Verhit een scheut olie in een grote pan. Bak de eerste 300 gram vlees een paar minuten aan tot het gaat kleuren. Voeg een lepel bloem toe en bak nog een minuut. Schep het vlees in de pan met de rode wijn. Herhaal deze handelingen met het overgebleven vlees.

• Voeg de tijm, de laurier en de kruidnagels bij het vlees.• Laat het vlees op zacht vuur minimaal anderhalf uur stoven. Controleer

regelmatig de garing.• Is het vlees helemaal gaar en zacht, dan laten afkoelen en afgedekt in

de koelkast zetten.

DE HUTSPOT• Snijd de uien, wortel, venkel en pastinaak in flinke stukken.• Verhit een scheut olijfolie in een grote pan met een dikke bodem.

Bak de uien, wortel, venkel en pastinaak tot ze een beetje kleuren.• Voeg de tijm, aardappelen en de knoflook aan de groenten toe.

Schenk de kippenbouillon en water bij de groenten. De groenten moeten net onder staan. Voeg wat zout toe.

• Kook de hutspot op matig vuur gaar.• Haal de hutspot van het vuur en breng verder op smaak met zout

en zwarte peper.• Warm het stoofvlees op en voeg de zilveruitjes toe.• Verdeel de hutspot met het stoofvlees over 4 borden.

VOOR 4 PERSONEN

- 400 g kalfsgehakt- 1 sneetje wittebrood zonder korst- 1 el ketchup- 1 tl nootmuskaat- Worcestersaus- 1 el scherpe mosterd- 1 ei, losgeklopt- Zout - Zwarte peper uit de molen- 4 plakken ontbijtspek- 8 preien- 1 liter kippenbouillon- 600 g geschilde aardappelen, kruimig ras

zoals eigenheimer- 150 g boter- 2 dl volle melk- 200 g jonge Friese nagelkaas, grof geraspt

STOOFVLEES ZILVERUITJES MET HUTSPOT

E T E NE T E N

PREIPUREE MET FRIESE NAGELKAAS EN SLAVINKEN


P R O J E C T P R O J E C T

Wat doet een beetje winkelier als zijn toonbank op instorten staat? Het hele pand laten verbouwen. Anja en Rob Sies wilden het Rotter-damse delicatessenmonument Vermeyden een sprong naar de 21ste eeuw laten maken. Met behoud van de kwaliteit en het lokaal geroemde Bolletje Binnenweg (= broodje rosbief met zilveruitjes, augurk en een gefileerd ei). Maar hoe moet je een versleten zaak – wel één met een zieltje – op de schop nemen zonder je clientèle van je te vervreemden? Door rigoureus de sloophamer zijn werk te laten doen en hopen dat het zieltje weer wil nederdalen.

In de loop der jaren werd er steeds weer een stukje aan de bestaande winkel geplakt. Vermeyden oude stijl was dan ook uitgegroeid tot een anachronistisch lekkerbekkendoolhof: terracotta plavuizen, bruine betimmeringen, overal losse tafeltjes met kruidenierswaren, een toon-bank met bonbons hier en een koelvak daar. Vele klanten vonden het wel best zo. Zij doken direct de broodjeshoek in, gaven hun bestelling door, tikten af bij de kassa en verdwenen weer in de Rotterdamse werkelijkheid, onwetend wat voor mooi spul Vermeyden verder allemaal nog te bieden had. De opdracht voor Hekkenbergarchitects luidde dan ook: maak van de drie panden een goed ontsloten ruimte en geef de winkel een grootstedelijke uitstraling. Architect Joris Hekkenberg werkte hierbij intensief samen met ontwerper Sjoerd Sies, zoon van de

opdrachtgever. De mannen kozen voor kaal maar sfeervol metselwerk, staalkolommen voor een Rotterdamse smoel en brachten ook subtiele detailleringen aan bij onder meer de grenen broodcounter en de eiken wijnstellingen. De winkel toont door de aanpak zowel een verfijnde als een onmisken-baar robuuste uitstraling. De eilanden met producten bieden klanten een en al overzichtelijkheid. Zij kunnen nu ook in een lunchcorner bij een broodje en een espresso hun boodschappenlijstjes opstellen. De vijf meter hoge glazen voorgevel blijkt functioneel. Mooie kazen als die van de Stompetoren, de pata negra, de uitmuntende koffie van de Golden Coffeebox, de wijnen, de handgemaakte pasta’s, de noten en de zuidvruchten komen in de zee van licht veel beter tot hun recht.

Van Omme & De Groot tekende voor de verbouwing die leidde tot een weerzien met hofleverancier Vermeyden, al meer dan honderd jaar en hopelijk nog honderd nieuwe jaren dé smakelijkste zaak voor Rotterdam en omstreken.

MEER INFORMATIE: www.vermeydendelicatessen.nl

TEKST & FOTOGRAFIE JAAP VAN RIJN

CULINAIR GENOT BADEND IN EEN ZEE VAN LICHT


P R O J E C T

DE TUINEN Rotterdam-IJsselmonde

Project: 15 halfvrijstaande woningen Beverwaardseweg te Rotterdam-IJsselmondeArchitect: Cube Architecten B.V. te AmsterdamOpdrachtgever: eigen ontwikkeling i.s.m. Projecten In De Stad BVDuur van het project: 2011


WIJ WILLEN. WIJ KUNNEN. WIJ DOEN. SINDS 1922.

WWW.VANOMME-DEGROOT.NL

facebook.com/vanommedegroot@vanommedegrootDOEN • WINTER - VOORJAAR 2013

Bekijk DOEN Magazine NR.5

Documents

Transcript of Bekijk DOEN Magazine NR.5