6-6-2017

1

Authentieker werken in de eigen praktijk? Deze workshop helpt je op weg.

Sylke Vandercruysse

Tine Maes

• OOF-project 2016-2017: competent voor de 21ste eeuw

Inleiding

6-6-2017

2

• OOF-project 2016-2017: competent voor de 21ste eeuw

• Onderwijsbeleidsplan 2017-2022:

‘VIVES is een hogeschool waar werkveld en maatschappij integraal deel uitmaken van de leeromgeving’

‘VIVES versterkt de externe blik in de opleidingen’

Inleiding

6-6-2017

3

Authentieke Taken

Levensecht

Complex (competenties)

Betekenisvol & waardevol

Ontleend aan beroepspraktijk

Authentieke taken

• Gericht op het aanleren van complexe leertaken

– ‘hele taken’

– Authentieke taken

• 4 componenten

– Leertaken

– Ondersteunende informatie

– Procedurele informatie

– deeltaakoefeningen

4C/ID-model

6-6-2017

4

• Generiek model

• Voorkomt een aantal problemen (fragmentatie, transfer, etc.)

• Gevalideerd model

• Stapsgewijs, niet overweldigend voor studenten

Waarom 4C/ID

Complexiteitsniveaus

- Beroepspraktijk situaties- Hoofdordening- Steeds complexer

6-6-2017

5

• , herstellen en communiceren

Voorbeeld complexiteitsniveau

Eenvoudig defect machine vaststellen, herstellen en communiceren naar verantwoordelijke.

een meer complex defect vaststellen, herstellen en communiceren naar verantwoordelijke

Leertaken

- Betekenisvol- Variatie- Van gemakkelijk naar moeilijk Afnemende hulp/begeleiding

Leertaak volledig ondersteund

Leertaak zelfstandige uitvoering

Hier denk je dus nog niet aan wat ze moeten ‘weten’, maar welke taken ze in hun latere jobuitoefening gaan moeten uitvoeren

6-6-2017

6

Voorbeeld leertaken

Demonstratie van de docent die het probleem detecteert en oplost (vanuit de demonstratie wordt ook de theorie – ondersteunende informatie - aangebracht). De docent overloopt met de studenten de aanpak van het probleem.

Studenten krijgen een gelijkaardig probleem. Ze krijgen een schets van de situatie, maar moeten in groep zelf de oplossing vinden. Docent licht af en toe klassikaal enkele zaken toe.

Studenten krijgen een oplossing van het probleem, maar moeten zelf zoeken wat er aan de hand was. Coaching op vraag.

De student krijgt een opdracht die hij zelfstandig moet uitwerken.

Ondersteunende informatie

- Probleem oplossen, redeneren, beslissen

- Domeinkennis- probleemaanpak

6-6-2017

7

• Mechanische principes• Schema lezen en interpreteren (mechanische tekening)• Communicatieve vaardigheden• Engelse manuals

In de vorm van:• Een demonstratie• Een theoretische les (vertrekken vanuit situatie - inductief).• Filmpjes • …

Voorbeeld ondersteunende informatie

Procedurele informatie

- Routineaspecten van leertaken

- Stap voor stap instructies- Precies wanneer nodig

6-6-2017

8

• Rekening houden met veiligheidsprocedures.

• Foutendiagnose – stappenplan.

Voorbeeld procedurele informatie

Deeltaakoefeningen

- Extra oefening op routineaspecten

- Veel herhaling- Drill-and-practice

6-6-2017

9

• Expliciet oefenen op iets: vervangen van een onderdeel, meettoestel gebruiken, …

• Doel : gedrag automatiseren

Voorbeeld deeltaakoefeningen

6-6-2017

10

Ontwikkelproces van authentieke opdrachten binnen VIVES

• Deel 1: situering van het OPO

• Deel 2: ontwerpen van leertaken binnen een complexiteitsniveau

Ontwerpen van authentieke takenSjabloon

6-6-2017

11

• Deel 1: situering van het OPO

– Analyseer de cursus of module (leerdoelen, voorkennis, context, voorwaarden, …)

Ontwerpen van authentieke takenDeel 1: situering van het OPO

• BALO – 3e fase – eerste semester – 10 studiepunten – regulier onderwijs • Schema:

– Twee weken stage in het BuO– Praktische lessen + opdrachten– Examen – mondeling per duo

• Leerdoelen: – De Bachelor in het onderwijs kan de beginsituatie van leerlingen bepalen en houdt

hierbij rekening met de totale persoonlijkheidsontwikkeling van de leerling. (…) – De Bachelor in het lager onderwijs kan tegemoet komen aan de diversiteit van de

groep. (…)– De Bachelor in het lager onderwijs bouwt een positieve interactie op met de

leerlingen. (…)– De Bachelor in het lager onderwijs ziet ouders/verzorgers als een volwaardige

partner. (…) Eveneens kan hij de hulp inroepen van collega’s of externe deskundigen– De Bachelor in het lager onderwijs werkt zowel autonoom als teamgericht. – De Bachelor in het lager onderwijs heeft een visie over onderwijs en de rol van de

leraar in de samenleving • Voorkennis:

– uitvoeren van een klasscreening

Voorbeeld OPO-analyse“onderwijs op maat”

6-6-2017

12

• Deel 1: situering van het OPO

– Analyseer de cursus of module (leerdoelen, voorkennis, context, voorwaarden, …)

– Analyseer de complexe vaardigheden

Samengesteld uit deelvaardigheden

Voorbeeld vaardighedenhiërarchie

Ontwerpen van authentieke takenDeel 1: situering van het OPO

Voorbeeld vaardighedenhiërarchieOnderwijs op maat

aanbieden in de klas

Schets maken van de beginsituatie van de

klas

Uitvoeren van een klasscreening

Schetsen van de beginsituatie

Analyse van de leerlinggegevens

Plan van aanpak uittekenen

Opstellen van preventieve maatregelen

Rekening houden met kind-klas-schoolniveau

Beheersen van theoretische

begrippen en kaders

Gebruik maken van betrouwbaar

bronnenmateriaal

Tot uitvoering brengen van plan

van aanpak

Klasmanagement

Positieve houding ten aanzien van

diversiteit

Benutten van kansen en inspelen op

onverwachte zaken

6-6-2017

13

• Deel 1: situering van het OPO

– Analyseer de cursus of module (leerdoelen, voorkennis, context, voorwaarden, …)

– Analyseer de complexe vaardigheden

Samengesteld uit deelvaardigheden

Voorbeeld vaardighedenhiërarchie

– Identificeer de complexiteitsniveaus

Wat maakt de beroepstaak complex?

Voorbeeld complexiteit

Ontwerpen van authentieke takenDeel 1: situering van het OPO

• De complexiteit tussen de twee niveaus is bepaald door:

• 1 of enkelvoudige problematiek meerdere problematieken

– expliciete problematieken minder zichtbare problematieken

– werken op kind- en klasniveau op kind-, klas- en schoolniveau

– mate van betrokkenheid van externen

Voorbeeld complexiteitsniveaus

6-6-2017

14

• Definieer het complexiteitsniveau

• Bepaal de verschillende leertaken

• Bepaal de ondersteunende informatie

• Bepaal de procedurele informatie

• Bepaal de deeltaakoefeningen

• Bepaal de wijze van evalueren

Ontwerpen van authentieke takenDeel 2: ontwerpen van leertaken

Aan de slag!

6-6-2017

15

• Neem het sjabloon bij de hand.

• Denk eens na over de invulling van de componenten voor het gegeven voorbeeld.

• 10’

Aan de slag!

• Omschrijf hier het complexiteitsniveau dat je gaat uitwerken.

– Let op die factoren die de complexiteit beïnvloeden

• De taken hier hebben een vergelijkbare moeilijkheidsgraad.

Definieer complexiteitsniveau

Complexiteitsniveau 1

Studenten worden geconfronteerd met klassituaties waarin slechts

een beperkt aantal leerlingen zitten met specifieke behoeften en de

klas vertoont weinig tot geen diversiteit. Er is een gesprek met de

GON-begeleider of CLB-medewerker mogelijk, waarbij je een leerling

van je klas kan bespreken (en je aanpak die je voorzien hebt).

6-6-2017

16

• Bepaal de leertaken die je gaat aanbieden - INHOUD

– Gehele taak – authentieke taak – variatie

• Denk na over de support die je gaat inbouwen – VORM

• Denk na over hoe je begeleiding gaat inbouwen - VORM

Bepaal de leertaken

Leertaak 1.1 – taak zonder specifiek doel

De studenten krijgen een klassituatie aangeboden waarbij een aantal kinderen

duidelijk (expliciet) specifieke behoeften vertonen. De klas kent een kleine

diversiteit. De screening en analyse werden reeds uitgevoerd. Studenten dienen

zoveel mogelijk preventieve maatregelen om onderwijs op maat te kunnen

bieden op te sommen, alsook klasmanagement-aspecten (kind- en klasniveau).

Leertaak 1.2. Aanvultaak 1

De studenten krijgen een klassituatie met enkele leerlingen met een specifieke –

expliciete – behoefte. Er is weinig diversiteit in de klas (elitaire stadsschool –

weinig leerlingen in klas). De klasscreening wordt gegeven maar de analyse

dienen de studenten zelf uit te voeren. Studenten worden gevraagd om obv hun

analyse de stappen die ze zouden ondernemen voor het opstellen van een

handelingsplan uit te werken aan de hand van toegelichte modelaanpakken.

Leertaak 1.3. Aanvultaak 2

De studenten krijgen een klassituatie met enkele leerlingen met een specifieke

behoefte. Er is weinig diversiteit in de klas (een kleine dorpsschool) De

klasscreening en analyse zijn gegeven. Studenten worden gevraagd om een plan

van aanpak op te maken en dit daarna ook uit te voeren aan de hand van

proceswerkbladen om te komen tot preventieve maatregelen op kind- en

klasniveau, met aandacht voor het klasmanagement

• Denk na over de domeinkennis die je gaat aanbieden

– Conceptuele – structurele – causale modellen

• Denk na over de aanpakkennis die je gaat aanbieden

• Denk na of je cognitieve feedback gaat geven

Bepaal de ondersteunende informatie

Ondersteunende informatie – domeinkennis & aanpakkennis

Studenten krijgen informatie over hoe je een klasscreening dient uit te voeren

(zie vorige module ), over verschillende problematieken (leesproblemen,

motorische problemen, rekenproblemen, houding- en gedragsproblemen,

ASS, etc.), over het selecteren van de juiste leermiddelen en de geschikte

werkvormen (gelinkt aan de problematieken), over het handelingsgericht

werken, het opstellen van een handelingsplan en klasmanagement principes

(op kind-, klasniveau).

Ondersteunende informatie – cognitieve feedback

Groepsdiscussie waarbij de studenten onderling verschillen en

overeenkomsten met elkaar bespreken.

6-6-2017

17

• Bepaal welke stap-voor-stap instructie je wil meegeven

– Als-dan regels – procedures

• Denk na of je correctieve feedback gaat geven

Bepaal de procedurele informatie

Procedurele informatie

Correctieve feedback bij het linken van problemen aan preventieve

maatregelen.

Tips (checklist) voor het bewaken van een goed klasmanagement.

Procedurele informatie

Correctieve feedback

Handleiding/regels over het gebruik van bv. LVSn.

Procedures/info over dataverzamelingmethoden

Procedurele informatie

Correctieve feedback

Tips voor een goed klasmanagement (waar dien je op te letten?)

• Denk na of er deeltaakvaardigheden nodig zijn

• Bepaal de manier van evalueren

Bepaal de deeltaak-vaardigheden & evaluatie

Deeltaak-vaardigheden

De stappen die moeten worden doorlopen voor het opmaken van

een handelingsplan aanleren.

Leertaak – taak zonder ondersteuning voor beoordeling (examenopdracht)

Studenten krijgen een reële klassamenstelling aangeboden (aantal leerlingen,

leerlingkenmerken, omgevingskenmerken, klasscreening en beginsituatie). Er is een

realistisch aantal leerlingen in de klas met specifieke behoeften en er is een zeker mate

van diversiteit aanwezig. Afhankelijk van de gekozen klasgroep kan deze samenstelling

complexer worden.

Studenten worden gevraagd een analyse van de beginsituatie uit te werken (in duo;

duobaan), alsook hun plan van aanpak (welke maatregelen voorzien ze voor welke

leerling, hoe gaan ze de verschillende maatregelen met elkaar combineren, waarom

nemen ze net die maatregelen, met welke externen gaan ze een gesprek aan? etc.).

Tijdens het examen krijgen ze de kans om hun uitwerking te presenteren. Idealiter is er

een externe aanwezig die hier een inhoudelijk relevante rol kan innemen.

6-6-2017

18

• Proceswerking tussen OO & docent

• Inlevingsvermogen & kennis OPO

• Implementering verloopt vaak fasegewijs

• 4C/ID als ideale “richtingaanwijzer”

• Balans zoeken tussen

– Studeerbaarheid student

– Werklast docent

– Toepassing model

• Vernieuwing vs. weerstand bij docent & student

Waar aan denken als onderwijsondersteuner?

6-6-2017

19

• Niet eenvoudig – vraagt mindshift

• Grote tijdsinvestering docent

– Uitwerking opdrachten

– Opvolging opdrachten (~ondersteuning)

– Evaluatie

• Organisatorische impact

– Afstemmen over opo’s heen (opdrachten, inhouden)

– Contact werkveld

– Grotere opdrachten, begeleidingsessies, etc.

• Studenten:

– niet voor alle studenten even evident

– voelen zich onzeker (authentieke examenopdracht)

Nadelen en valkuilen

• Studenten:

– Diepere kennisverwerving

– Creatievere prestaties

– Betere transfer

– Grotere motivatie

• Docenten:

– Up-to-date leerinhouden

– Connecteren met werkveld

– Interdisciplinariteit stimuleren

Voordelen

6-6-2017

20

“We kregen een veel beter zicht op de doelstellingen en de vertaling hiervan naar de praktijk. Alles werd tastbaarder.”

“De inhouden werden toepasbaar, zonder het theoretische niveau te verliezen. Want dat is het gevaar als opdrachten praktijkgerichter gemaakt worden.”

“Er is een methodiek uitgewerkt die we voor een nieuw OPO meteen konden gebruiken en zo hadden we twee vliegen in één klap: een verbetering voor het ene OPO, maar meteen ook een methodiek gezien die ik kon toepassen om een nieuw OPO vorm te geven.”

Wat hebben onze docenten ervaren?

• Contacteer ons gerust

– Tine.maes@vives.be

– Sylke.vandercruysse@vives.be

• Bedankt voor de aandacht

Nog vragen?