Arctisch gebied

Temperatuurof Poolcikel?

hier:Geografisch gebiedofgebied waar het in juli gemiddeld niet warmer wordt dan 10°C

Pooldag en poolnacht

Voor leven belangrijk:

1. het dag – nacht ritme

2. de seizoenen van het jaar.

pooldag (een periode waarin de zon niet onder de horizon zakt)

poolnacht (een periode waarin de zon juist niet op komt).

3.3 Landschap arctisch gebied

Köppensysteem: (geologische en ecologische klimaatzones)

ijslandschappen (zowel land- als zee-ijs)

toendra met permafrost

boreaal bos

 andere onderverdeling 1. gebieden waar gesteente aan het oppervlak komt;

2. gebieden waar vooral sedimenten door rivieren zijn neergelegd.  

1. Gebieden waar gesteente aan het oppervlak komt.

Voorbeelden: Spitsbergen, Groenland, de kusten van IJsland en New Foundland, Noorwegen, Canada en Alaska.

Direct door ijs gevormd : fjorden. pas 15.000 jaar terug ijsvrij ondergrond

veert nog altijd op.

weinig verwering wanden van de fjorden steil

bij ijskappen is het gesteente kaalgeschuurd

de vegetatie ondiepe bodem kunnen vormen geen chemische verwering door planten

temperatuur te laag.

vooral mechanische verwering: vriezen en ontdooien van water

gesteenten vriezen kapot ‘trollenbrood

Getuigen in het landschap

In vroegere gletsjerdalen

horizontale ruggen langs de wanden te zien

= zijmorenes

de opeenvolging van randen geeft geschiedenis weer van de terugtrekking van de gletsjer

geologische fenomenen bij gletsjer

:

TM = eind morene;

RM = morene gevormd toen bij het terugtrekken van het ijs, het ijs even naar voren schoof;

IM = zijmorene;

GM = grondmorene, keileem;

E = esker = voormalige afvoer van smeltwater onder ijskap;

K = kettle = kuil in het landschap door het smelten van los ijsblok;

DR = drumlin = door het ijs uitgesmeerde oudere moraine of esker.

Ontginning arctisch gebied

Onder het ijs in Groenland oude gesteenten tevoorschijn, met interessante grondstoffen (goud, diamant, edele metalen). Klimaatverandering= gunstig om deze grondstoffen te delven

Canada een van de grootste producenten ter wereld voor diamant

Ook grote voorraden van ijzer, nikkel, koper, zink, goud, lood, molybdeen en uranium

Aziatisch Rusland :rijk aan gas, olie, zink, lood en diamant

ijsvrij Noordpool in zomer race om olie- en gasvoorraden in oceaanbodem van Noordelijke IJszee begonnen. Boren : ruim 4 kilometer diep onder zee-ijs.

o  

2. Gebieden met sedimentbedekking

gebieden waar hard gesteente bedekt met dikke pakketten sediment van rivieren (Siberië, noorden van Canada en Alaska) uitgestrekte toendra’s.

Op veel plaatsen stagneert het oppervlaktewater, ondergrond =permafrost.

in zomer moerassig en vol meertjes.

veen gevormd.

Rivieren in het arctische gebied

kunnen gevoed worden door smeltend ijs en sneeuw,

door bronnen of

door het oppervlakkig afstromen van regenwater.

 

Ook per dag schommelingen smeltwaterrivieren niet te

passeren obstakels op bepaalde uren

Door permafrost ontstaat drijfzand (waterverzadigd zand) langs de rivieren.

Schommelingen rivierpeil

Waterniveau en temperatuur Morsa 06-08-04 t/m 20-08-04

50

75

100

125

150

175

200

225

250

275

8-6-04 8-7-04 8-8-04 8-9-04 8-10-04 8-11-04 8-12-04 8-13-04 8-14-04 8-15-04 8-16-04 8-17-04 8-18-04 8-19-04 8-20-04

Datum (mm.dd.yy)

Niv

eau

(c

m)

0

2

4

6

8

10

12

14

16

18

20

Tijd (hh:mm)

Tem

pe

ratu

ur

(C)

niveau (cm) temperatuur (C)

opvallend kenmerk van arctisch gebied

geen bomen

Alleen in beschutte gebieden, tegen zuidelijke helling van bergen kleine boompjes.

= voorproefje van de gevolgen van klein verschil in jaarlijkse temperatuur wordt onderzoek naar gedaan

berkjes

3.4 Leven in het arctisch gebied

Andere omstandigheden rondom Noordpoolgebied

heel andere manier van leven.

korte zomer activiteit Mens Alles wat gebouwd moet worden

Beton moet gestort voordat in september de vorst invalt.

natuur maximaal gebruik van de korte zomer

Niet alleen sneeuwscooters nu ook fietsen

verandering

steeds meer mensen die vanuit andere gebieden voor hun werk in de arctische gebieden komen wonen. westerse levensstijl.

toerisme welkome aanvulling aan teruglopende inkomsten visvangst en jacht.

 

lange donkere winter (poolnacht) weinig vreugde.

Videotheken Dvd’s in de winter gratis

De avonden na pay-day vaak ruig aan toe in de paar barretjes en cafés.

Het zelfmoordpercentage is hoog.