ARCHIEVENOVERZICHT VAN DE KONINKLIJKE ......ten gunste van Willem de Rijke, graaf van...

ARCHIEVENOVERZICHT

VAN DE

KONINKLIJKE

VERZAMELINGEN

Versie: 14 December 2015

1

TOELICHTING Op HET ARCHIEVENOVERZICHT

De archieven zijn in zes hoofdgroepen ingedeeld aangeduid met de letters A-G:A. Leden van het Huis Oranje-NassauB. Aangelegenheden van het Huis NassauC. Bezittingen buiten NederlandD. Bezittingen binnen NederlandE. Hofcommissies en hofdepartementenG. Gekochte, geschonken of in bruikleen gegeven archieven en handschriftencollecties

De stukken uit de hofadministratie ten tijde van stadhouder Willem IV en Willem V en koning Willem I met de letter F zijn inmiddels opgegaan in diverse A-archieven. De bestanddelen onder B, C en D betreffen historische en dus afgesloten bestanden. De bestanddelen onder A, E en G nemen nog steeds verder in omvang toe. Binnen elke hoofdgroep zijn de archieven chronologisch genummerd. Sommige nummers ontbreken omdat deze collecties in andere archieven zijn opgegaan. Van de G-archieven zijn veel collecties door derden in beheer gegeven bij het Koninklijk Huisarchief, deze zijn vaak afkomstig uit particulier bezit van hoffunctionarissen of adviseurs. In de Koninklijke Verzamelingen bevinden zich drie belangrijke handschriftenverzamelingen, die ondergebracht zijn bij de G-archieven.

INVENTARIssEN

Van alle archieven zijn, gedrukte dan wel handgeschreven, inventarissen aan-wezig op het Koninklijk Huisarchief. Deze kunnen aldaar tijdens uw bezoek voor wetenschappelijk onderzoek worden ingezien. Op dit moment is een gedeelte van deze inventarissen al online raadpleegbaar. De komende jaren zal dit aantal steeds verder toenemen.

RAADpLEGEN VAN DE ARCHIEVEN

De in de archieven aanwezige stukken kunnen voor zover ze dateren van vóór 1934 ten behoeve van wetenschappelijk onderzoek worden geraadpleegd. Deze archieven zijn opgenomen in dit Archievenoverzicht. De periode na 1934 is niet toegankelijk voor derden. Uw verzoek voor raadpleging kunt u schriftelijk indienen bij de directeur van het Koninklijk Huisarchief. Gebruik hiervoor dit formulier. Nadat aan u toestemming voor onderzoek is verleend ontvangt u een onderzoeksverklaring. Hierna kunt u een afspraak maken voor uw bezoek aan het Koninklijk Huisarchief. Wij verzoeken u een getekend exemplaar van de onderzoeksverklaring bij uw eerstkomende bezoek te overhandigen aan een van de medewerkers.

https://docs.google.com/forms/d/1N3IZp5skOauvhBCDnSJdoIdC94zI_DamiGgpRiVEMWo/viewform%3Fhl%3Dnl

https://docs.google.com/forms/d/1N3IZp5skOauvhBCDnSJdoIdC94zI_DamiGgpRiVEMWo/viewform%3Fhl%3Dnl

2

A. LEDEN VAN HET HuIs ORANJE NAssAu

A01 Oude Ottoonse Linie en Nassau-Beilsteinse LiniepERIODE 1255 — 1593OMVANG: 1,3 m.INHOuD Oude Ottoonse Linie: Otto I, Hendrik II, Emich I, Johan, zoon van Otto I,

Johan, zoon van Emich, Anna.

Nassau-Beilsteinse Linie: Hendrik I, Hendrik II, Reinhart, zoon van Hendrik I, Johan I, Hendrik III, Hendrik IV, Johan II, Johan III.

TOEGANG: Inventaris ter inzage bij het Koninklijk Huisarchief

A01a Oude Ottoonse LiniepERIODE 1255 — 1413OMVANG: 0,2 m.INHOuD: Otto I, krijgt in de deling met zijn broer Walram, 17 dec. 1255, Dillenburg,

Siegen, Beilstein, Diez, Hadamar en de helft van Nassau.

Hendrik II, zoon van Otto I, krijgt in de deling met zijn broers Siegen.

Emich I, zoon van Otto I, krijgt in de deling met zijn broers Hadamar.

Johan, zoon van Otto I, zoon van Otto I krijgt in de deling met zijn broers Dillenburg en Beilstein.

Johan, zoon van Emich, regeert aanvankelijk met zijn broer Emich II, komt echter kort na diens overlijden alleen aan het bestuur (1309).

Anna, dochter van Johan. Toen met haar broer Emich III, die voor de regering ongeschikt was, de mannelijke stam van de Hadamar Linie uit-gestorven was, stelde zij zich als oudste van de dochters met haar gemaal Ruprecht, graaf van Nassau-Weilburg, in het bezit der Hadamarsche lan-den. Na het overlijden van graaf Ruprecht huwde zij met Diether, graaf van Katzenelnbogen; toen er geschillen ontstonden over het bezit van Hadamar, werd in 1394 na het overlijden van haar broer Emich door de vier Rheinische keurvorsten, Nassau-Hadamar toegewezen aan Johan I, graaf van Nassau-Dillenburg, kleinzoon van Hendrik II (Siegen).

TOEGANG Inventaris ter inzage bij het Koninklijk Huisarchief

A01b Nassau-Beilsteinse LiniepERIODE: 1344 — 1593OMVANG: 1,1 m.INHOuD Hendrik I (Beilstein), zoon van Hendrik II (Siegen), deelt met zijn broer Otto

II, Beilstein en is de stichter van deze tak.

Hendrik II (Beilstein), zoon van Hendrik I, regeert aanvankelijk met zijn broer Reinhart, verkrijgt bij deling met deze Beilstein en neemt in 1391 de titel aan van graaf van Nassau, heer van Beilstein.

Reinhart, zoon van Hendrik I, verkrijgt in de deling met zijn broer Liebenscheu, waar hij verblijft.

3

Johan I, zoon van Hendrik II.

Hendrik III, zoon van Hendrik II.

Hendrik IV, zoon van Johan I.

Johan II, zoon van Hendrik IV.

Johan III, zoon van Johan II. Met zijn overlijden in 1561 stierf de Beilsteinse Linie uit. Maar hij had reeds bij testament over zijn nalatenschap beschikt ten gunste van Willem de Rijke, graaf van Nassau-Dillenburg. Deze was ech-ter reeds in 1559 overleden, waardoor de beschikking ingevolge de Beilstein-nalatenschap toeviel aan de tweede zoon, Johan de Oude, door wie dan ook de titel van Heer van Beilstein werd aangenomen.


A02 Oude Dillenburgse LiniepERIODE 1344-1559OMVANG 9 m.INHOuD Otto II en zijn zonen: Hendrik II, Johan I; de zonen van Johan I: Adolf,

Johan II, Johan III.

Engelbert I, derde zoon van Johan I, en zijn zoon en dochters: Margaretha, Maria, Hendrik II, Ottilia.

Johan IV, oudste zoon van Engelbert I, zijn echtgenote Maria van Loon en Heijnsberg en hun dochters, Anna, Johanna, Adriana.

Engelbert II, oudste zoon van Johan IV.

Johan V, tweede zoon van Johan IV en zijn dochters en zoon: Elizabeth, Maria, Ernst.

Hendrik III, oudste zoon van Johan V.

Willem de Rijke, jongste zoon van Johan V en het kind uit zijn eerste huwelijk Magdalena; de kinderen uit zijn tweede huwelijk: Lodewijk, Maria, Adolf, Anna, Elizabeth, Catharina, Juliane, Magdalena, Hendrik.


A03 Middelste en Jongste Dillenburgse LiniepERIODE: (1536) 1559-1769OMVANG 20,25 m.INHOuD Middelste Linie: Jan VI (de Oude), graaf van Nassau-Dillenburg en zijn kin-

deren: Elisabeth, Juliane, Maria, Mechteld, Amalia, Johanna Elisabeth, Anna, Magdalena, Anna Amalia, Philip, Lodewijk Gunther.

Jongste Linie: George I (de Oude), graaf van Nassau-Beilstein en Nassau-Dillenburg, en zijn kinderen, Lodewijk Hendrik met dochters en zonen, George Lodewijk met zoon, Hendrik met dochters en zonen.


4

A03a Middelste Dillenburgse LiniepERIODE (1536) 1559-1663OMVANG 11 m.INHOuD Jan I de Oude, tweede zoon van Willem de Rijke en Juliana van Stolberg;

en zijn kinderen: Elisabeth, Juliane, Maria, Mechteld, Amalia, Johanna Elisabeth, Anna, Magdalena, Anna Amalia, Philip en Lodewijk Gunther


A03b Jongste Dillenburgse LiniepERIODE 1584-1769OMVANG 9,25 m.INHOuD George, derde zoon van Jan VI de Oude en diens eerste echtgenote Elisabeth

van Leuchtenberg, met kinderen: Maria Juliane, Erika, Anna Elisabeth, Margaretha, Johan Philip, George, Albregt en Maurits Lodewijk.

Lodewijk Hendrik, zoon van George en Anna Amalia van Nassau-Saarbrücken, met kinderen: Anna Amalia, Elisabeth, Louise, Magdalena, Johan Albregt, Hendrik Willem, Adolf, Philip en August Hendrik.

George Lodewijk, zoon van Lodewijk Hendrik en Anna Amalia van Nassau-Saarbrücken.

Hendrik, zoon van George Lodewijk en Anna Augusta van Brunswijk-Wolfenbüttel, met kinderen: Sophia Augusta, Frederika Albertina, Frederika Amalia,Dorothea Elisabeth (I), Wilhelmina Henriette, Charlotte Amalia, Dorothea Elisabeth (II), George Lodewijk, Wilhelm, Adolf, Frederik Hendrik, Lodewijk Hendrik, Johan George en Christiaan.


A04 Nassau-Siegense en Nassau-Hadamarse LiniespERIODE 1554-1805OMVANG 27,5 m.INHOuD Nassau-Siegense Linie: Johan II de Middelste met dochters en zonen, Johan

III de Jonge met zoon, Johan Frans Desideratus en zonen, Hendrik en zoon, Willem Maurits en zoon, Frederik Willem Adolf en zoon, Johan Maurits (1604-1679).

Nassau-Hadamarse Linie: Johan Lodewijk met dochters en zonen, Maurits Hendrik met dochters en zonen, Frans Alexander met dochters en zoon. In archief Johan Lodewijk bevindt zich onder meer diens uitgebreide corres-pondentie, gevoerd als keizerlijk afgezant bij de vredesonderhandelingen te Munster over de jaren 1638-1650.


A04a Nassau-Siegense LiniepERIODE 1554-1805OMVANG 7 m.INHOuD Jan VII de Middelste, zoon van Jan de Oude en Elisabeth van Leuchtenberg,

met kinderen uit zijn eerste huwelijk: Elisabeth, Juliane, Anna Maria, Johan Albert, Anna, Adolf, Wilhelm en Johan Ernst, kinderen uit zijn tweede huw-lijk: Louise Christine, Maria Juliana, Amalia, Catharina, George Frederik, Willem Otto, Christiaan en Johan Ernst.

5

Jan VIII de Jonge, tweede zoon van Jan de Middelste en Magdalena van Waldeck.

Johan Frans Desideratus, zoon van Jan VIII de Jonge en Ernestine Yolande van Ligne, en zoon uit zijn tweede huwelijk: Willem Hyacinth, en zonen uit zijn derde huwelijk: Franciskus Hugo Jerve en Emmanuel Ignatius.

Hendrik, zoon van Johan de Middelste en Margaretha van Holstein-Sonderburg.

Willem Maurits, tweede zoon van Hendrik en Maria Magdalena van Limburg Stirum.

Frederik Willem Adolf, zoon van Willem Maurits en Ernestina Charlotte van Nassau-Dillenburg.

Frederik Wilhelm, zoon van Frederik Willem Adolf en Elisabeth Juliana van Hessen-Homburg.


A04b Johan Maurits, graaf van Nassau-Siegen (1604-1679)pERIODE 1608-1679 (1680-1683)OMVANG 4 m.INHOuD Dit archief bevat onder meer correspondentie met familie, vorsten en

diverse personen, militaire zaken en stukken betreffende zijn gouverneur-schap in Brazilië en stadhouderschap van Kleef


A04c Nassau-Hadamarse LiniepERIODE 1607-1767OMVANG 16,5 m.INHOuD Johan Lodewijk, zoon van Johan de Oude, met dochters en zonen: Johanna

Elisabeth, Louise Ursula, Sopia Magdalena, Johan Ludwig, Simon Ludwig, Herman Otto, Johan Ernst en Frans Bernhard.

In het archief van Johan Lodewijk bevindt zich onder meer diens uitge-breide correspondentie, gevoerd als keizerlijk afgezant bij de vredesonder-handelingen te Munster over de jaren 1638-1650.

Maurits Hendrik, zoon van Johan Lodewijk, met dochters en zonen uit zijn eerste huwelijk: Ernestine Ludovica, Johan Lamoral Herman Frans, Philip Carl en Claudia Francisca, zoon uit zijn tweede huwelijk: Frans Alexander, dochters en zonen uit zijn derde huwelijk: Damion Salmon Salentin, Willem Bernard Ludwig, Hugo Ferdinand Leonor August en Albertine Johannette Catharina.

Frans Alexander, zoon van Maurits Hendrik, met dochter en zoon: Joseph Hugo Wilhelm en Charlotte Wilhelmine Amalia.


6

A11 Willem I, prins van Oranje, graaf van Nassau-Breda (1533-1584)pERIODE 1533-1584 (1624)OMVANG 9,6 m.INHOuD Zoon van Willem de Rijke, graaf van Nassau (1487-1559) en Juliana van

Stolberg (1506-1580).

Dit archief bevat stukken betreffende zijn persoonlijke en openbare leven alsmede de archieven van:

Anna van Egmond, gravin van Buren (1533-1558), eerste echtgenote,

Anna, prinses van Saksen-Meissen (1544-1577), tweede echtgenote,

Charlotte, prinses van Bourbon-Montpensier (1546/7-1582), derde echtgenote,

Louise, gravin van Coligny (1555-1620), vierde echtgenote,

Zijn dochters Maria, Emilia, Louise Juliana, Elisabeth, Catharina Belgica en Emilia Secunda


A11a Anna van Egmond, gravin van Buren (1533-1558)pERIODE: 1552-1558OMVANG: 0,1 m.INHOuD: Dochter van Maximiliaan van Egmont (1509-1548) en Françoise de Lannoy

(1513-1562). Anna trouwde met Willem I op 8 juli 1551 in Buren.

Dit archief bevat onder meer correspondentie en testamentaire stukken.TOEGANG: Inventaris ter inzage bij het Koninklijk Huisarchief

A11b Anna van Saksen, prinses van Saksen-Meissen (1544-1577)pERIODE 1562-1577 (1586)OMVANG 0,4 m.INHOuD Dochter van keurvorst Maurits van Saksen (1521-1553) en zijn vrouw Agnes

van Hessen (1527-1555). Anna trouwde met Willem I op 24 augustus 1561 in Leipzig.

Dit archief bevat testamentaire stukken, correspondentie en stukken over de gevangenschap van Jan Rubens, waaronder correspondentie met Jan Rubens en zijn echtgenote Maria Pijpelinckx.


A11c Charlotte, prinses van Bourbon-Montpensier (1546/7-1582)pERIODE 1577-1581 (1583)OMVANG 0,1 m.INHOuD Dochter van van Lodewijk III van Bourbon-Vendôme, hertog van

Montpensier (1513-1582) en Jacqueline de Longwy, gravin van Bar-sur-Seine (1520-1561). Charlotte trouwde met Willem I op 12 juni 1575 in Brielle.

Dit archief bevat correspondentie en testamentaire stukken.TOEGANG Inventaris ter inzage bij het Koninklijk Huisarchief

7

A11d Louise, gravin van Coligny (1555-1620)pERIODE: 1584-1620OMVANG: 0.1 m.INHOuD: Dochter van Gaspard de Coligny (1519-1572) en Charlotte de Laval. Louise

trouwde met Willem I op 12 april 1583 in Antwerpen.

Dit archief bevat onder meer correspondentie en testamentaire stukken.TOEGANG Inventaris ter inzage bij het Koninklijk Huisarchief

A11e De kinderen van Willem I, prins van OranjepERIODE 1577-1650 (1910)OMVANG 0,43 m.INHOuD Dit betreft de kinderen Maria, Emilia, Louise Juliana, Elisabeth, Catharina

Belgica, Charlotte Flandrina, Charlotte Brabantina, Emilia Secunda en Justinus.

Voor Filips Willem (A12), Maurits (A13) en Frederik Hendrik (A14), zie de afzonderlijke inventarissen, voor Anna zie inventaris Willem Lodewijk (A22).


A12 Filips Willem, prins van Oranje, graaf van Nassau-Breda (1554-1618)pERIODE (1311) 1554-1618 (1711)OMVANG 2,1 m.INHOuD Zoon van Willem I (1533-1584) en Anna van Egmond (1533-1558). Filips

Willem trouwde met Eleonore de Bourbon-Condé op 23 november 1606 in Fontainebleau.

Het archief bevat stukken met betrekking tot zijn persoonlijke en openbare leven.

In dit archief bevinden zich retroacta van ca. 1311 betreffende goederen, aangekomen van vaders- en moederszijde, welke stukken een aanvulling vormen op het archief van de Nassause Domeinraad.


A13 Maurits, prins van Oranje, graaf van Nassau-Breda (1567-1625)pERIODE: 1567-1625 (1632)OMVANG: 2,5 m.INHOuD: Zoon van Willem I (1533-1584) en Anna van Saksen (1561–1571). Maurits bleef

ongehuwd.

Het archief bevat naast stukken van persoonlijke en staatkundige aard ook stukken van Willem van Nassau La Lecq en Lodewijk van Nassau-Beverweerd, zonen van Maurits en Margaretha van Mechelen.


8

A14 Frederik Hendrik, prins van Oranje, graaf van Nassau-Breda (1584-1647)pERIODE: 1584-1647 (1651)OMVANG: 5 m.INHOuD: Zoon van Willem van Oranje (1533-1584) en Louise de Coligny (1555-1620).

Het archief bevat naast stukken van persoonlijke en staatkundige aard ook stukken betreffende zijn echtgenote Amalia van Solms en zijn kinderen Louise Henriette, Isabella Charlotte, Albertina Agnes, Henrietta Catharina, Maria en Frederik van Nassau-Zuylestein.

Enkele stukken uit het archief Huygens werden in deze inventaris opgeno-men omdat zij niet persoonlijk Huygens betroffen, maar in zijn functie van secretaris van de Oranjes waren ontvangen en opgemaakt.


A14a Amalia, gravin van Solms-Braunfels (1602-1675)pERIODE: (1635) 1602-1675 (1679)OMVANG: 1 m.INHOuD: Dochter van Johan Albrecht I, graaf van Solms-Braunfels (1563-1623) en

Agnes van Sayn-Wittgenstein (1568-1617).

In het archief van Amalia van Solms bevinden zich, naast testamentaire stukken, inventarissen van bezittingen en correspondentie, ook stukken over Huis ten Bosch en retro-acta stukken betreffende de begrafenis van haar vader Johan Albert, graaf van Solms, 1623

In het Landeshauptarchiv Sachsen-Anhalt, Abteilung Dessau bevindt zich een vijftigtal brieven van Amalia van Solms, 1622-1675 (1696). Deze brieven zijn door J.N. Fernhout opgenomen in “Eindelijk weer samen. Inventaris van de archieven van stadhouder Willem II en Amalia van Solms en enige verwanten” (2011). Zie ook de website van Huygens ING.


A14b De kinderen van Frederik Hendrik, prins van OranjepERIODE: 1627-1709OMVANG 0,42 m.INHOuD: Het betreft de kinderen: Louise Henriette, Isabella Charlotte, Albertina

Agnes, Henrietta Catharina, Maria en Frederik van Nassau-ZuylesteinTOEGANG: Inventaris ter inzage bij het Koninklijk Huisarchief

A15 Willem II, prins van Oranje, graaf van Nassau-Breda (1626-1650)pERIODE: 1626-1650 (1667)OMVANG: 1,4 m.INHOuD: Zoon van Frederik Hendrik (1584-1647) en Amalia van Solms (1602-1675).

Willem II trouwde met Maria Stuart op 2 mei 1641 in Londen.

Dit archief bevat naast stukken van persoonlijke en staatkundige aard ook stukken betreffende zijn echtgenote Maria Stuart (deelarchief). Het archief van prins Willem II is vooral belangrijk om de vele stukken, in hoofdzaak correspondentie door zijn vader Frederik Hendrik, gevoerd met de door hem naar Engeland gezonden ambassadeurs en met leden van de Engelse konink-lijke familie en Engelse staatslieden.

9

Het archief bevat veel kopieën, waarvan de originelen zich in het Landeshauptarchiv Sachsen-Anhalt, Abteilung Dessau bevinden. In de uitge-geven inventaris “Eindelijk weer samen” (2011) van J.N. Fernhout, wordt een overzicht gegeven van de archiefstukken die in Dessau en in hetKoninklijk Huisarchief berusten. De brieven en stukken zijn grotendeels gepubliceerd door Groen van Prinsterer in de “Archives : ou Correspondence inédite de la Maison d’Orange-Nassau, 2e serie, dl. III en IV. Henriëtte Catharina, derde dochter van Frederik Hendrik, gehuwd met de vorst van Anhalt-Dessau, heeft een groot gedeelte van het archief van haar vader mee-genomen naar Dessau. Daarom bevat het archief te Dessau veel belangrijke gegevens voor de zeventiende eeuwse geschiedenis van het Huis van Oranje.


A15a Maria Stuart, prinses van Groot-Brittannië (1631-1660)pERIODE 1648-1667OMVANG: 0,1 m.INHOuD Dochter van Karel I, koning van Engeland (1600-1649) en Henriëtte Maria

van Frankrijk (1609-1669). Maria Stuart trouwde met prins Willem II op 2 mei 1641 in Londen.

Dit archief bevat het testament en andere stukken betreffende het overlij-den van Maria Stuart. Daarnaast enige correspondentie en een staat van uitgaven.

In de uitgegeven inventaris “Eindelijk weer samen” (2011) van J.N. Fernhout, wordt een overzicht gegeven van de archiefstukken die in Dessau en in het Koninklijk Huisarchief berusten, waaronder een plaatsingslijst van het archief van Maria Stuart, echtgenote van Willem II, 1642-1660 (1662)


A16 Willem III, prins van Oranje, koning van Engeland (1650-1702)pERIODE: 1650-1702 (1766)OMVANG 7 m.INHOuD: Zoon van Willem II (1626-1650) en Maria Stuart (1631-1660). Willem III

trouwde met Maria Stuart op 4 november 1677 in Londen.

Dit archief bevat behalve stukken van persoonlijke en staatskundige aard ook stukken betreffende zijn echtgenote Maria Stuart (deelarchief) en stuk-ken afkomstig uit het archief van William Blathwayt, secretary of the War Office. Het archief van Blathwayt (0,4 m.) bevat brieven van en aan verschil-lende vooraanstaande personen. De brieven van Willem III zijn inhoofdzaak minuten. Deze stukken zijn vermoedelijk in 1836 te Londen aangekocht.


10

A16a Maria Stuart, prinses van Groot-Brittannië, koningin van Engeland (1662-1695)pERIODE: 1677-1695 (1706)OMVANG 0,1 m.INHOuD: Dochter van Jacobus II, koning van Engeland (1633-1701) en Anna Hyde

(1637-1671). Maria Stuart trouwde met prins Willem III op 4 november 1677 in Londen.

Dit archief bevat stukken betreffende haar nalatenschap, inventaris van juwelen en correspondentie.


A22 Willem Lodewijk, graaf van Nassau-Dillenburg (1560-1620)pERIODE: 1576-1620 (1622)OMVANG: 3 m.INHOuD: Oudste zoon van Jan (of Johan) VI de Oude (1536-1606) en Elisabeth van

Leuchtenberg (1537-1579). Willem Lodewijk trouwde met Anna van Nassau (1563-1588) in 1587.

Het archief bevat stukken betreffende het persoonlijke en openbare leven, waarbij vooral zijn dagboeken (1584-1605) en aantekeningen een waarde-volle bron zijn.

TOEGANG: Digitale inventaris

A23 Ernst Casimir, graaf van Nassau-Dietz (1573-1632)pERIODE (1469-1573) 1590-1633 (1643)OMVANG 2,6 m.INHOuD: Zoon van Jan (of Johan) VI de Oude (1536-1606) en Elisabeth van

Leuchtenberg (1537-1579). Ernst Casimir trouwde met Sophia Hedwig op 8 juni 1607.

Het archief bevat stukken betreffende het persoonlijke en openbare leven. De zich in het archief bevindende retroacta betreffen een huis te Arnhem getrokken bij het “Hof van Nassau”.

TOEGANG Digitale inventaris

A23a Sophia Hedwig, hertogin van Brunswijk-Wolfenbüttel (1592-1642)pERIODE: (1582) 1607-1642 (1666)OMVANG 0,75 m.INHOuD: Dochter van Hendrik Julius van Brunswijk-Wolfenbüttel (1564-1613) en

Elisabeth van Denemarken (1573-1625). Sophia Hedwig trouwde met Ernst Casimir op 8 juni 1607.

Het archief bevat voornamelijk correspondentie en stukken betreffende erfenissen en bezittingen. De zich in het archief bevindende retroacta betreffen nalatenschappen van Julius, hertog van Brunswijk-Lüneburg en Friedrich Ulrich, hertog van Brunswijk Lüneburg.


11

A24 Hendrik Casimir I, graaf van Nassau-Dietz (1612-1640)pERIODE: 1619-1641OMVANG: 1,1 m.INHOuD Zoon van Ernst Casimir van Nassau-Dietz (1573-1632) en Sophia Hedwig,

hertogin van Brunswijk-Wolfenbüttel (1592-1642). Hendrik Casimir I was ongehuwd.

Het archief bevat stukken betreffende het persoonlijke en openbare leven.TOEGANG Digitale inventaris

A25 Willem Frederik, vorst van Nassau-Dietz (1613-1664)pERIODE: 1613-1664 (1675)OMVANG: 4,25 m.INHOuD: Zoon van Ernst Casimir (1573-1632) graaf van Nassau-Dietz en Sophia

Hedwig hertogin van Brunswijk-Wolfenbüttel (1592-1642). Willem Frederik trouwde met Albertine Agnes van Nassau (1634-1696) in 1652.

Het archief bevat stukken betreffende het persoonlijke en openbare leven. De in dit archief aanwezige retroacta betreffen het “Weduwenhuis” te Arnhem (1606-1678). Vooral zijn dagboeken zijn een interessant egodocument.

Zie: Gloria parendi: dagboeken van Willem Frederik, stadhouder van Friesland, Groningen en Drenthe 1643-1649, 1651-1654;in de uitgegeven inventaris “Eindelijk weer samen” (2011) van J.N. Fernhout, wordt een overzicht gegeven van de archiefstukken die in Dessau en in het Koninklijk Huisarchief berusten, waaronder een plaatsingslijst van het archief van Willem Frederik van Nassau-Dietz, (1642-1664) (1675).


A25a Albertina Agnes, prinses van Oranje (1634-1696)pERIODE: 1634-1696 (1732)OMVANG: 1 m.INHOuD Dochter van Frederik Hendrik (1584-1647) en Amalia van Solms (1602-1675).

Zij trouwde met Willem Frederik in 1652.

Het archief bevat stukken betreffende haar persoonlijke en openbare leven.TOEGANG: Digitale inventaris

A26 Hendrik Casimir II, vorst van Nassau-Dietz (1657-1696)pERIODE: (1630) 1657-1696 (1699)OMVANG: 2,25 m.INHOuD: Zoon van Willem Frederik van Nassau-Dietz (1613-1664) en Albertine Agnes

van Nassau (1634-1696). Hendrik Casimir II trouwde 16 november 1683 te Dessau met Henriëtte Amalia, prinses van Anhalt-Dessau (1666-1726).

Het archief bevat stukken betreffende het persoonlijke en openbare leven.TOEGANG: Digitale inventaris

12

A26a Henriëtte Amalia, prinses van Anhalt-Dessau (1666-1726)pERIODE 1676-1726 (1732)OMVANG: 1,6 m.INHOuD: Dochter van Johann Georg II, vorst van Anhalt-Dessau (1627-1693) en

Henriette Catharina van Nassau (1638-1708). Henriëtte Amalia trouwde met Hendrik Casimir II op 16 november 1683 in Dessau.

Het archief bevat stukken betreffende haar persoonlijke en openbare leven.TOEGANG Digitale inventaris

A26b De dochters van Hendrik Casimir II en Henriette Amalia van Anhalt-Dessau

pERIODE (1674) 1697-1770 (1792)OMVANG 0,9 mINHOuD: Dit archief bevat stukken betreffende Henriette Albertine, Maria Amalia,

Sophia Hedwig, Isabella Charlotte, Johannette Agnes, Louise Leopoldine en Henriette Casimira.

Sophia Hedwig trouwde in 1708 met Karl Leopold, hertog van Mecklenburg-Schwerin. Het huwelijk eindigde binnen twee jaar in een scheiding. Sophia Hedwig keerde terug naar haar moeder en zusters op slot Oranienstein;

Isabella Charlotte trouwde in 1725 met Christian, de laatste vorst van Nassau-Dillenburg, die in 1739 overleed. Als weduwe bleef Isabella Charlotte op de Dillenburg wonen. Zij ligt begraven in Herborn;

Maria Amalia werd in 1729 aangenomen als kannunikes van het vorste-lijk Stift en Kapittel Herford en daar in oktober van dat jaar benoemd tot kosteres;

Na de dood van hun moeder Henriette Amalia kenden de dochters grote financiële problemen. Hun leven lang hebben zij hierover en over hun aan-spraken op delen van diverse nalatenschappen gecorrespondeerd met hun neef Willem IV, die hen zeer ter wille is geweest.De dochters die in Diez op slot Oranienstein overleden, zijn alle, evenals hun moeder, bijgezet in de Stiftskerk in Diez.


A27 Johan Willem Friso, prins van Oranje (1687-1711)pERIODE 1687-1711 (1766)OMVANG 1,5 mINHOuD Zoon van Hendrik Casimir II van Nassau-Dietz (1657-1696) en Henriëtte

Amalia Maria van Anhalt-Dessau (1666-1726). Johan Willem Friso trouwde met Maria Louise, landgravin van Hessen-Kassel op 26 april 1709 te Kassel.

Het archief bevat stukken van persoonlijke en staatkundige aard.TOEGANG Digitale inventaris

13

A28 Maria Louise, landgravin van Hessen-Kassel (1688-1765)pERIODE 1688-1765OMVANG 10 m.INHOuD: Dochter van Karel van Hessen-Kassel (1654-1730) en Maria Anna van

Koerland (1653 - 1711). Maria Louise (bijnaam Marijke Meu) trouwde met Johan Willem Friso op 26 april 1709 te Kassel. Zij was regentes van 1711-1731 voor haar zoon stadhouder Willem IV. In haar archief bevinden zich ook stukken met betrekking tot haar voogdijschap over haar minderjarigekleinzoon stadhouder Willem V, 1759-1765.

Het archief bevat stukken van persoonlijke en staatkundige aard. Het gaat onder andere om stukken betreffende de nalatenschap van de stadhou-der-koning Willem III.


A29 Willem IV, prins van Oranje, vorst van Nassau (1711-1751)pERIODE (1640) 1709-1759 (1788)OMVANG 21 m.INHOuD Zoon van Johan Willem Friso (1687-1711) en Maria Louise van Hessen-Kassel

(1688-1765). Willem IV trouwde in 1734 met Anna van Hannover in Londen.

In het archief ook papieren afkomstig van generaal F. Cornabé, vooral met betrekking tot Willemstad en Namen, ca. 1745-ca. 1761, gelegateerd aan Lodewijk, hertog van Brunswijk, en door hem aan Willem V gegeven.


A30 Anna van Hannover, prinses van Groot-Brittannië en Ierland (1709-1759)pERIODE 1709-1759 (1768)OMVANG 10 mINHOuD Dochter van koning George II van Groot-Brittannië (1683-1760) en Sophia

Dorothea van Celle (1666-1726). Anna van Hannover trouwde in 1734 met Willem IV in Londen. Zij was van 1751 tot 1759 gouvernante (voogdes) voor haar zoon prins Willem V.

Het archief bevat met name stukken betreffende haar persoonlijk leven.TOEGANG Inventaris ter inzage bij het Koninklijk Huisarchief

A31 Willem V Batavus, prins van Oranje (1748-1806)pERIODE: (1745) 1748-1806 (1808)OMVANG: 88 m.INHOuD: Zoon van Willem IV en Anna van Hannover. Willem V trouwde op 4 oktober

1767 te Berlijn met Wilhelmina van Pruisen, dochter van August Willem van Pruisen (1722-1758) en Amalia van Brunswijk-Wolfenbüttel (1722-1780).

Het archief bevat stukken betreffende zijn persoonlijk en staatkundig leven.TOEGANG: Digitale inventaris

14

A31a Archief van de Hofcommissie en gedeponeerde stukken afkomstig van generaal G.O. van Burmania (1697-1759) als lid van de hofhouding

pERIODE 1732-1794OMVANG 7 m.INHOuD: Het archief bevat onder meer rekeningen van inkomsten en uitgaven voor

de hofhouding, stukken betreffende personele aangelegenheden, inventaris-sen en uitgaven voor reizen.


A32 Wilhelmina, prinses van Pruisen (1751-1820)pERIODE 1751-1820 (1821)OMVANG: 7,4 m.INHOuD: Dochter van August Willem van Pruisen (1722-1758) en Amalia van

Brunswijk-Wolfenbüttel (1722-1780). Wilhelmina trouwde te Berlijn op 4 oktober 1767 met Willem V.

Het archief bevat stukken betreffende haar persoonlijk leven; een uit-gebreide correspondentie met haar kinderen en vele aantekeningen en memories; de door Wilhelmina gevormde ‘dossiers’ over haar reis naar Goejanverwellesluis en haar contacten met staatslieden en gezanten, onder wie raadpensionaris Van de Spiegel en de Britse gezant Harris, geven een inzicht in haar politieke belangstelling en invloed.


A33 Louise, prinses van Oranje-Nassau (1770-1819)pERIODE (1768) 1770-1819 (1820)OMVANG 5,5 m.INHOuD Dochter van Willem V (1748-1806) en Wilhelmina van Pruisen (1751-1820).

Louise trouwde op 14 oktober 1790 met Karel Georg August van Brunswijk-Lüneburg (1766-1806).

Het archief bevat stukken betreffende haar persoonlijk leven, met name een uitgebreide correspondentie met haar ouders en beide broers en haar gouvernante Victoire Hollard. Ook stukken betreffende haar echtgenoot Karel Georg August van Brunswijk-Lüneburg (inv. nrs. A33-388-392) zijn in het archief opgenomen.


A34 Willem George Frederik (Frederik), prins van Oranje-Nassau (1774-1799)pERIODE 1774-1799 (1887)OMVANG 2,5 m.INHOuD Zoon van Willem V (1748-1806) en Wilhelmina van Pruisen (1751-1820).

In het archief bevinden zich stukken uit 1896 betreffende de overbrenging van het stoffelijk overschot van Willem George Frederik en het grafmonu-ment door Canova vanuit Padua naar Delft.


15

A35 Willem I, koning der Nederlanden (1772-1843)pERIODE 1772-1859OMVANG 48 m.INHOuD: Koning Willem I was de oudste zoon van stadhouder Willem V (1748-1806)

en Wilhelmina van Pruisen (1751-1820). Hij was getrouwd met Wilhelmina van Pruisen, de dochter van koning Frederik Willem II van Pruisen in Berlijn op 1 oktober 1791.

Zijn archief bevat onder meer:Stukken betreffende bezittingen in Den Haag, Haarlem, Apeldoorn, Brussel, Laeken, Vianden, Berlijn, de vorstendommen Nassau, Fulda, Corvey, Weingarten, Dortmund, Dietkirchen, het graafschap Spiegelberg, de Pools-Silezische domeinen en het groothertogdom Luxemburg;

het archief van de hofmaarschalk van koning Willem Frederik, van 1840-1844;

het archief van de kabinetssecretarie des konings, 1816-1840; een ander gedeelte bevindt zich in het Nationaal Archief;

het Haags archief van de kabinetssecretaris van koning Willem Frederik van 1841-1843;

het Berlijns archief van de kabinetssecretaris van koning Willem Frederik van 1841-1843;

het archief van de kabinetssecretaris J. van Stralen na het overlijden van koning Willem Frederik (ondergeschikt aan de executeur-testamentair), van 1844-1853;

stukken betreffende zijn dochter Paulina (1800-1806).TOEGANG Inventaris ter inzage bij het Koninklijk Huisarchief

A36 Wilhelmina, prinses van Pruisen, koningin der Nederlanden (1774-1837)pERIODE 1774-1837 (1849)OMVANG 0,75 m.INHOuD: Prinses Wilhelmina van Pruisen (Mimi voor naasten) was de dochter van

Frederik Willem II von Hohenzollern, koning van Pruisen (1744 - 1797) en Frederika Louise van Hessen-Darmstadt (1751 - 1805). Zij trouwde met prins Willem Frederik op 1 oktober 1791 te Berlijn.

Het archief bevat stukken betreffende haar persoonlijk leven.TOEGANG Inventaris ter inzage bij het Koninklijk Huisarchief

A37 Frederik, prins der Nederlanden (1797-1881)pERIODE: (1780) 1797-1881 (1915)OMVANG: 11 m.INHOuD: Zoon van Willem I (1772-1843) en Wilhelmina van Pruisen (1774-1837).

Willem Frederik Karel was getrouwd met Louise van Pruisen.

Het archief bevat stukken betreffende zijn persoonlijke en openbare leven; hierin onder meer correspondentie in zijn functie als admiraal en kolo-nel-generaal van de landmacht, 1815-1868;

16

stukken betreffende onroerend in Den Haag, de landgoederen Ter Horst, De Raaphorst, De Paauw en Backershagen binnen Wassenaar, het beheer van het wijngoed Fürstenberg en de goederen te Muskau, Neuland, Widzim en Nederlands Paleis ‘Unter den Linden’in Berlijn;


A37a Louise, prinses van Pruisen (1808-1870)pERIODE: 1808-1871OMVANG:

INHOuD: Louise Augusta Wilhelmina Amalia prinses van Pruisen was de dochter van Frederik Willem III (1770-1840), koning van Pruisen, en Louise van Mecklenburg-Strelitz (1776-1810). Prinses Louise trouwde op 21 mei 1825 in Berlijn met prins Frederik.

Het archief bevat stukken betreffende haar persoonlijk leven, corresponden-tie met familieleden, vorstelijke personen en brieven aan haar gouvernante Victoire Wauthier en ds I.J. Dermout


A37b Louise, prinses der Nederlanden (1828-1870)pERIODE: 1828-1870OMVANG: 0,08 m.INHOuD Oudste dochter van prins Frederik (1797-1881) en prinses Louise van Pruisen

(1808-1870) trouwde op 19 juni 1850 te Stockholm met koning Karel XV van Zweden en Noorwegen (1826-1872).

Hierin bevinden zich stukken van persoonlijke aard, onder meer betreffende haar geboorte, huwelijk en correspondentie.


A37c Marie, prinses der Nederlanden (1841-1910)pERIODE: 1841-1910 (1969)OMVANG: 1,30 m.INHOuD: Jongste dochter van prins Frederik (1797-1881) en prinses Louise van Pruisen

(1808-1870) trouwt op 18 juli 1871 te Wassenaar met Wilhelm, vorst von Wied (1845-1907).

Hierin bevinden zich stukken betreffende haar persoonlijk leven. Correspondentie, financiën, afwikkeling nalatenschap prins Frederik en stukken betreffende roerende en onroerende goederen, waaronder Voorschoten, Wassenaar, Den Haag, Katwijk, Scheveningen en Castricum.


17

A39 Marianne, prinses der Nederlanden (1810-1883)pERIODE 1810-1883 (1923)OMVANG 2,1 m.INHOuD: Dochter van Willem I (1772-1840) en Wilhelmina van Pruisen (1774-1837).

Marianne trouwde op 14 september 1830 met Albert van Pruisen (1809-1872), een jongere broer van de latere keizer Wilhelm I.

In het archief bevindt zich onder meer correspondentie van de Hofbaudirektor van Marianne, Martius, inzake het slot te Camenz in Silezië, 1853-1883 (met tekeningen) en met haar min Vrouw van Loenen.


A40 Willem II, koning der Nederlanden (1792-1849)pERIODE 1792-1849 (1882)OMVANG 60,5 m.INHOuD: Zoon van Willem I (1772-1843) en Wilhelmina van Pruisen (1774-1837).

Willem II trouwde op 21 februari 1816 met Anna Paulowna, dochter van Tsaar Paul I van Rusland te Sint-Petersburg.

Het archief bevat stukken van persoonlijke en staatkundige aard;hierin onder meer stukken betreffende de bezittingen van Willem II in Den Haag, Hodenpijl, Rijswijk, Noord-Waddinxveen, Wassenaar, Zouteveen, Soestdijk, Apeldoorn, Arnhem, Boxtel, Esch, Cromvoirt, Vught, Moergestel, Tilburg, Brussel en Tervueren, de Pools-Sileziische goederen, Ettersburg (Saksen-Weimar) en het groothertogdom Luxemburg;

het archief van de Commissie van beheer van de nalatenschap van koning Willem II, 1849-1881.


A41 Anna Paulowna, grootvorstin van Rusland, koningin der Nederlanden(1795-1865)

pERIODE: (1788) 1804-1865 (1897)OMVANG: 7 m.INHOuD: Dochter van Paul Romanov (1754-1801), tsaar van Rusland, en Maria

Fjodorovna (1759-1828). Anna Paulowna trouwde op 21 februari 1816 met Willem II in St. Petersburg.

In het archief bevinden zich onder meer stukken betreffende het Czaar Peter-huisje in Zaandam (1819-1833), het Willem’s-Hospitaal in Den Haag (1831-1865) en de meisjesvakschool in Scheveningen (1836-1869);

stukken betreffende de Russische keizerlijke familie;

stukken betreffende het fonds tot steun aan de nagelaten betrekkingen van bij het beleg van de citadel van Antwerpen omgekomen militairen (1841-1845).


18

A42 Alexander, prins der Nederlanden (1818-1848)pERIODE 1818-1848 (1851)OMVANG: 2,75 m.INHOuD: Zoon van koning Willem II (1792-1849) en koningin Anna Paulowna

(1795-1865).

Hierin bevinden zich onder meer stukken betreffende de Sociëteit tot aanmoediging der verbetering van het paardenras (1844-1847) en stukken betreffende de Valkenjacht-Club op het Loo bij Apeldoorn, 1839-1851.


A43 Hendrik, prins der Nederlanden (1820-1879)pERIODE 1820-1879 (1898)OMVANG 18,5 m.INHOuD: Zoon van koning Willem II (1792-1849) en koningin Anna Paulowna

(1795-1865). Hendrik trouwde op 19 mei 1853 te Weimar met Amalia van Saksen-Weimar-Eisenach (1830-1872), dochter van Karel Bernhard van Saksen-Weimar-Eisenach en Ida van Saksen-Meiningen (1794-1852), het huwelijk bleef kinderloos. Zijn tweede huwelijk vond plaats op 24 augustus1878 te Potsdam met Maria van Pruisen (1855-1888), dochter van prins Frederik Karel (1828-1885) en Maria Anna van Anhalt-Dessau (1837-1906).

Hierin bevinden zich onder meer stukken betreffende het “Nederlands Handelsétablissement” te Port Said en de opening van het Suez-kanaal, 1869-1881;

stukken betreffende zijn zeereizen naar de Middellandse Zeegebieden en Nederlands-Indië;

stukken betreffende de bezittingen van Hendrik in Den Haag, de Prins Hendrikpolder op Texel, het domein Ewijkshoeve bij Soestdijk, de domeinen in Luxemburg, 1847-1882;

het archief van de commissie van Liquidatie/Beheer der nalatenschap, 1879-1882;

stukken betreffende de hofhouding van prinses Marie, tweede echtgenote van de prins, na diens overlijden, 1879-1885.


A44a Casimir, prins der Nederlanden (1822)pERIODE 1822 (1860)OMVANG: 0,10 m.INHOuD: Zoon van koning Willem II (1792-1849) en koningin Anna paulowna

(1795-1865).

Het archief bevat stukken betreffende de geboorte en het overlijden van prins Casimir.


19

A44b Sophie, prinses der Nederlanden (1824-1897)pERIODE 1824-1897OMVANG 0,6 m.INHOuD Dochter van koning Willem II (1792-1849) en koningin Anna paulowna

(1795-1865). Sophie was getrouwd met Karel Alexander van Saksen-Weimar Eisenach (1818-1901).

Hierin bevinden zich stukken betreffende haar persoonlijk leven.TOEGANG Inventaris ter inzage bij het Koninklijk Huisarchief

A45 Willem III, koning der Nederlanden (1817-1890)pERIODE: 1817-1890OMVANG: 28 m.INHOuD: Zoon van koning Willem II (1792-1849) en koningin Anna paulowna (1795-

1865). Willem III trouwde op 18 juni 1839 met Sophia van Württemberg (1818-1877). Na haar overlijden hertrouwde hij op 7 januari 1879 met Emma van Waldeck-Pyrmont (1858-1934) in Waldeck.

Het archief bevat onder meer stukken betreffende Luxemburgse aangele-genheden, 1842-1884;

het archief van de particulier secretaris des konings, 1849-1851 en 1863-1890, ingekomen en uitgaande brieven over de periode 1851 en 1863 ontbreken;

stukken afkomstig van de secretaris des konings voor de zaken van Waterstaat, Nijverheid en Spoorwegen, 1886-1890;

stukken afkomstig van de secretaris des konings voor de zaken van Landbouw en Veeteelt, 1852-1890;

stukken afkomstig van de secretaris van de koninklijke commissie voor de Nederlandsche handboog- en scherpschutterijen en van de commissie, belast met de verordeningen van de koninklijke wedstrijden op het Loo, 1849-1854;

stukken afkomstig van de commissaris des konings bij de Nederlandsche weerbaarheidsbond, 1869-1881;

stukken betreffende de musicale audities op het Loo met in de jury onder andere Frans Liszt.


A46 Sophie, prinses van Württemberg, koningin der Nederlanden (1818-1877)pERIODE (1796) 1818-1877 (1885)OMVANG 2,75 m.INHOuD: Dochter van Willem Frederik Karel (1781-1864), koning van Württemberg en

Catharina Paulowna (1788-1819), grootvorstin van Rusland. Sophie was de eerste vrouw van Willem III, zij trouwden op 18 juni 1839 in Stuttgart.

Hierin bevinden zich stukken betreffende haar persoonlijk leven.TOEGANG Inventaris ter inzage bij het Koninklijk Huisarchief

20

A47 Emma, prinses van Waldeck en Pyrmont, koningin der Nederlanden (1858-1934)pERIODE (1541-1851) 1858-1934 (1938)OMVANG 45 m.INHOuD: Dochter van George Victor van Waldeck-Pyrmont (1831-1893), vorst van

Waldeck-Pyrmont en Helena van Nassau-Weilburg (1831-1888). Emma was de tweede vrouw van Willem III, zij trouwden in slot Arolsen op 7 januari 1879.

In het archief bevindt zich onder meer het archief van de particulier secre-taris, 1879-1934;

het archief van de hofhouding van koningin-moeder Emma, 1879-1934;

eigendomsbewijzen van “Het Huis Fagel” te Den Haag, 1541-1851;

het archief van de executeurs-testamentair, (1914-1932), 1934-1935.TOEGANG: Inventaris ter inzage bij het Koninklijk Huisarchief

A47a Archief van de Hofhouding van koningin EmmapERIODE: 1879-1934 (1953)OMVANG: 41 m.INHOuD: Betreft met name financiële aangelegen van haar hofhouding, persoonlijke

uitgaven, verlening wapen Koninklijk- en Hofleverancier en Bureau voor de Zaken van Weldadigheid.


A48 Willem, prins van Oranje (1840-1879)pERIODE 1840-1882 (1898)OMVANG 20 m.INHOuD: Oudste zoon van koning Willem III (1817-1890) en koningin Sophie van

Württemberg (1818-1877). Willem was ongehuwd.

In het archief bevindt zich onder meer het archief van de particulier secre-taris, 1858-1879;

stukken afkomstig van de Intendant der opvoeding van ’s-konings zonen, 1849-1858;

stukken betreffende de hofhouding van de prins van Oranje te Leiden, 1854-1858;

stukken betreffende de hofhouding van de prins van Oranje te Den Haag, 1858-1879.


21

A49a Maurits, prins der Nederlanden (1843-1850)pERIODE: 1843-1850 (1860)OMVANG: 0,25 m.INHOuD Zoon van koning Willem III (1817-1890) en koningin Sophie van

Württemberg (1818-1877).

Hierin bevinden zich stukken betreffende zijn persoonlijk leven.TOEGANG Inventaris ter inzage bij het Koninklijk Huisarchief

A49b Alexander, prins der Nederlanden (1851-1884)pERIODE: 1851-1884 (1898)OMVANG 11 m.INHOuD Zoon van koning Willem III (1817-1890) en koningin Sophie van

Württemberg (1818-1877). Alexander was ongehuwd.

Het archief bevat onder meer stukken betreffende de kandidatuur van Alexander voor het Grootmeesterschap van de Orde van Vrijmetselaren, 1882;

het archief van de particulier secretaris, 1881-1884.TOEGANG Inventaris ter inzage bij het Koninklijk Huisarchief

A50 Wilhelmina, koningin der Nederlanden, prinses van Oranje-Nassau (1880-1962)pERIODE 1880-1962 (1968)OMVANG: 108,5 m.INHOuD: Dochter van koning Willem III (1817-1890) en koningin Emma van Waldeck-

Pyrmont (1858-1934). Wilhelmina trouwde met Hendrik van Mecklenburg (1876-1934) op 7 februari 1901 in Den Haag.

Hierin onder meer: het archief van de raad van voogdij, 1890-1898;

het archief van de particulier secretaris, 1898-1940, 1944-1963;

het archief van de afdeling Oorlogsslachtoffers van het secretariaat van H.M. de Koningin, 1945-1948;

het archief van de kamerheer van H.M. de Koningin, belast met de behan-deling van crisisaanvragen en ondersteuningen aan landen tuinbouwers, 1935-1938;

stukken afkomstig van het secretariaat van de commissie voor de konink-lijke subsidies aan jeugdige kunstschilders, 1890-1940;

stukken afkomstig van het comité voor een nationale betoging voor de een-heid van Nederland, 1919;

het archief van de particulier secretaris in speciale dienst, 1949-1963;

stukken afkomstig van de Intendance van paleis Lange Voorhout te Den Haag, 1951-1968.


22

A51 Hendrik, prins der Nederlanden, hertog van Mecklenburg (1876-1934)pERIODE: 1886-1934 (1951)OMVANG: 22 m.INHOuD: Zoon van Frederik Frans II (1823-1883), groothertog van Mecklenburg-

Schwerin en Marie Karoline Auguste (1850-1922) van Schwarzburg-Rudolstadt. Hendrik trouwde met Wilhelmina op 7 februari 1901 in Den Haag.

Hierin onder meer: het archief van de particulier secretaris, 1901-1934;

het archief van de administratie der landgoederen in Dobbin en Zietlitz (Mecklenburg), 1901-1936.


A52 Juliana, koningin der Nederlanden, prinses van Oranje Nassau (1909-2004)pERIODE 1909-2004OMVANG 50 m.INHOuD: Dochter van koningin Wilhelmina (1880-1962) en prins Hendrik (1876-1934).

Zij trouwde met Bernhard van Lippe-Biesterfeld op 7 januari 1937.TOEGANG: In bewerking

A52a Particulier Secretariaat van koningin JulianapERIODE 1927-2004OMVANG: 150 m.INHOuD: Dit archief bevat de particuliere correspondentie van koningin Juliana, afge-

handeld door haar particulier secretariaat.TOEGANG In bewerking

A53 Bernhard, prins der Nederlanden, prins van Lippe-Biesterfeld (1911-2004)pERIODE 1911-2004OMVANG: 220 m.INHOuD: Zoon van van prins Bernhard zur Lippe (1872-1934) en Armgard von Cramm

(1883-1971). Hij trouwde met prinses Juliana op 7 januari 1937.TOEGANG: In bewerking

23

B. AANGELEGENHEDEN VAN HET HuIs NAssAu

B01 ‘Oranische’ Erfopvolging na het overlijden in 1702 van stadhouder-koningWillem III

pERIODE: (1404) 1702-1796 (1803)OMVANG: 4,75 m.INHOuD: Het archief bevat stukken over de erfopvolging na het overlijden van stad-

houder-koning Willem III in 1702, met retroacta meest in afschrift.TOEGANG: Handgeschreven inventaris ter inzage bij het Koninklijk Huisarchief

B02 Erfopvolging vóór de vereniging van de vier Nassau-Katzenelnbogense vorstendommen Dietz, Dillenburg, Hadamar en Siegen en inbezitneming van de Dillenburgse, Siegense en Hadamarse landen

pERIODE: 1729-1780OMVANG 1,6 m.INHOuD: Dit archief bevat stukken over de vereniging van de Nassause vorstendom-

men Dietz, Dillenburg, Hadamar en Siegen onder prins Willem IV.TOEGANG Handgeschreven inventaris ter inzage bij het Koninklijk Huisarchief

B03 – VERVALLEN – Successie na de vereniging van de vier Nassausevorstendommen

INHOuD: Dit archief is vervallen. Het betrof successiezaken na de vereniging van de vier Nassause vorstendommen en omvatte de periode 1729-1746; de stukken zijn overgebracht naar archief Willem V waarbij werd verwezen naar de inventarisnummers A31-2207, 2290, 2294-2295, 2297, 2345-2347 en 2350.

B04 Stukken betreffende de pretenties op Nassau-Siegen door onwettigenakomelingen van de R.K. tak van het Huis Nassau-Siegen

pERIODE 1735-1803OMVANG 3,6 m.INHOuD: Het archief bevat stukken over de aanspraken op Nassau-Siegen door de

onwettige nazaten van de R.K. tak van het huis Nassau-Siegen.TOEGANG Handgeschreven inventaris ter inzage bij het Koninklijk Huisarchief

B05 Verheffing door keizer Ferdinand III van het Huis Nassau in de vorstenstand, alsmede stukken betreffende de status van het huis en de titulatuur

pERIODE: 1646-1779OMVANG 2 m.INHOuD Dit archief bevat stukken over de verheffing van het Huis Nassau tot de vor-

stelijke waardigheid en verdere stukken betreffende de status van het Huis en de titulatuur.

TOEGANG: Handgeschreven inventaris ter inzage bij het Koninklijk Huisarchief

24

B06 Erfvereniging in 1736 en 1783 van de Nassau-Saarbrückse en Nassau-Katzenelnbogense Huizen

pERIODE: 1730-1823OMVANG: 6,6 m.INHOuD: Het archief bevat stukken over voorbereiding en uitvoer van de erfvereni-

ging tussen de Nassau-Saarbrückse en Nassau-Katzenelnbogense Huizen in 1736 en 1783.


B07 Huis Nassau, stukken betreffende de erfopvolgingsaangelegenheden ende invoering van het eerstgeboorterecht (primogenituur)-constitutie inhet Huis Nassau-Katzenelnbogen

pERIODE 1733-1790OMVANG 2,5 m.INHOuD: Het archief bevat stukken over de erfverenigingsverdragen en de invoering

van het eerstgeboorterecht bij het Huis Nassau-KatzenelnbogenHierbij bevindt zich een beknopt lijstje van de betreffende stukken die zich in het Staatsarchief te Wiesbaden bevinden (Archiv Landesregierung Dillenburg).

TOEGANG: Handgeschreven inventaris ter inzage bij het Koninklijk HuisarchiefMet lijst van de zich in het Staatsarchiv te Wiesbaden ter zake bevindende stukken (Archiv Landesregierung Dillenburg)

B08 Huis Oranje-Nassau, stukken betreffende schadeloosstellingen,toegekend na 1795

pERIODE 1801-1806OMVANG 1,2 m.INHOuD: Dit archief bevat stukken over de schadeloosstelling van het Huis Oranje-

Nassau na de Franse machtsovername in 1795 en zoals overeengekomen met de vertegenwoordigers van de Bataafsche Republiek.


B09 Huis Oranje-Nassau, acta en retroactapERIODE: 16e-18e eeuwOMVANG: 1,2 m.INHOuD: Het archief bevat voornamelijk 18e-eeuwse afschriften van huwelijkse

voorwaarden, testamenten, akten van benoemingen en andere belangrijke documenten over de leden van het Huis Oranje-Nassau.


B10 Genealogische en historische manuscripten, aantekeningen en afschriftenvan archiefstukken, alsmede de catalogus van de bibliotheek te Dillenburg

pERIODE 17 e en 18e eeuwOMVANG: 4,75 m.INHOuD: Dit archief bevat genealogische gegevens en aantekeningen betreffende per-

sonen, stukken betreffende bezittingen en geschiedenis van het Huis Nassau en de catalogus van de bibliotheek te Dillenburg.


25

B12 Collectie stukken, in 1943 door het Staatsarchief te Wiesbaden overgedragen aan het Koninklijk Huisarchief

pERIODE: 16e-18e eeuwOMVANG: 5 m.INHOuD: Deze collectie betreft archivalia van: prins Willem I, graaf Jan de Oude, graaf

Willem Lodewijk, graaf Ernst Casimir, vorst Johan Maurits, prins Willem II, prins Willem III, prinses Albertina Agnes, haar dochters, prins Johan Willem Friso, prinses Maria Louise van Hessen-Kassel en prins Willem IV.


26

C. BEZITTINGEN BuITEN NEDERLAND

C01 Prinsdom OrangepERIODE 1208-1698OMVANG: 2,4 m.INHOuD: Stukken betreffende de erfgenamen van het Prinsdom Oranje in relatie tot

het prinsdom. Hierin bevindt zich tevens het persoonlijk archief van René de Chalon, prins van Oranje, graaf van Nassau, 1531-1548.

TOEGANG: Handgeschreven inventaris ter inzage bij het Koninklijk HuisarchiefNadere toegang: J. de Font-Reaulx, Inventaire du Fonds des Baux et d’Orange aux archives de la Maison Royale à la Haye

C02 Graafschap ViandenpERIODE: 1140-1862OMVANG: 6,8 m.INHOuD: Het archief bevat hoofdzakelijk stukken betreffende het graafschap Vianden.

Hierin zitten tevens stukken betreffende:

Bezittingen in Butgenbach, Daesburg, Falkenstein, Freilingen, Grimbergen, Malmedy, Moersdorf, Neuerburg, Prüm, St. Vith, Stavelot;

Geschillen tussen het Huis van Oranje en het Huis Isenghien, 1511-1761.TOEGANG Handgeschreven inventaris ter inzage bij het Koninklijk Huisarchief

C03 ‘Nassauische Producten Bücher’, brievenboeken van het Duitse Hofdepartement in Den Haag

pERIODE: 1749-1806OMVANG: 1 m.INHOuD: Het Duitse Hofdepartement van de prins van Oranje was in Den Haag

gevestigd (vóór 1743 in Leeuwarden), na 1795 in Hampton Court en vervol-gens in Dillenburg of Oranienstein, na 1813 Duitse Kanselarij te Den Haag, en behandelde de aangelegenheden van de Duitse gebieden van de prinsen van Oranje. Het betreft de Oranje-Nassause vorstendommen Dillenburg, Siegen, Hadamar en Dietz.


C04 Nassausche Protocollen (resolutieboeken), ‘Protocolla et Resolutiones’, ook wel ‘Protocolla und Designationes’ of ‘Protocollum rerum resolutarum’

pERIODE: 1730-1806OMVANG: 4,3 m.INHOuD: Banden, door het Hofdepartement in Den Haag (vóór 1747 in Leeuwarden)

vervaardigd. Bevat aan de vorst voorgelegde voorstellen van de Landesregierung in Dillenburg.


27

C05 Actieve en passieve Nassause lenenpERIODE: 1730-1806OMVANG: 3 m.INHOuD: De vorst van Nassau was, behalve leenman van de keizer, zelf leenheer van

diverse lenen. Dit archief bevat, naast de vele stukken over de aktieve lenen, stukken over de passieve rijkslenen, zoals Keur-Trier, Keur-Pfalz en Keur-Keulen, alsmede Sticht Worms en Sticht St Maximin.


C06 Nassause schuldenpERIODE: 1728-1780, 1784, 1789-1790, 1792, 1795 en 1802-1804OMVANG: 8 m.INHOuD: Door uitsterven van de vorstelijke families van de graafschappen van de

verschillende Nassause Huizen van de Ottoonse linie (Nassau-Hadamar (1711), Nassau-Dillenburg (1739) en Nassau-Siegen (1734) protestants en Nassau-Siegen (1743) rooms-katholiek), kwamen deze graafschappen in de loop van de eerste decennia van de achttiende eeuw en uiteindelijk in 1743 alle terecht bij de tak Nassau-Dietz. Dit Huis erfde daarmee ook de op deze voormalige Huizen gevestigde schuldenlast. Wegens de gecompliceerde situatie stelde de keizer van het Heilige Roomse Rijk een aparte Commissie in om tot een oplossing te komen.


C07 De inrichting van het Nassause binnenlandse bestuur en de ambtelijke dienstenpERIODE 1494, 1586, 1719, 1730-1731, 1733, 1735 en 1741-1806OMVANG: 3,5 m.INHOuD: Dit archief bevat stukken over de inrichting en organisatie van het bestuur

in Dillenburg, alsmede dat van het Hofdepartement in Den Haag en, na de aanvaarding van het voogdijschap voor prins-stadhouder Willem V door Lodewijk Ernst van Brunswijk-Wolfenbuttel, ook van het Hofdepartement in Brunswijk-Luneburg. Daarnaast ook stukken over het vorstelijke archief en de bibliotheek te Dillenburg.


C08 Nassause binnenlandse aangelegenheden en politieke zakenpERIODE: 1750-1806OMVANG 1 m.INHOuD: Dit archief bevat onder meer stukken betreffende handel en nijverheid,

inclusief gildezaken, maatregelen betreffende Joden, emigratie en immi-gratie, demografie, gezondheidszorg, veiligheidsmaatregelen, bouw en brandzaken.


C09 Het Nassause justitiewezenpERIODE: 1751-1765 en 1790-1806OMVANG: 1,3 m.INHOuD: Dit archief bevat stukken betreffende het rechtswezen, civiel- en strafrecht,

proceszaken, rechtsbevoegdheden, behandeling van gevangenen.TOEGANG Inventaris ter inzage bij het Koninklijk Huisarchief

28

C10 Godsdienstaangelegenheden, scholen en liefdadigheidsinstellingen in deNassause gebieden

pERIODE: 1741-1748, 1752-1765, 1771, 1773, 1776-1777 en 1780-1806OMVANG: 1,8 m.INHOuD: Dit archief bevat stukken betreffende godsdienstige zaken (evangelisch

-luthers en roomskatholiek) als aanstelling van predikanten, organisten en klokkeluiders, kerkelijke voorschriften, huwelijkszaken, kerkzilver, zorg voor predikantsweduwen, bouw van kerken, de kloosters Gnadenthal en Mariënstadt, stift Keppel; stukken betreffende liefdadigheid, zoalstehuizen voor ouderen, weeshuizen, wezenzorg; stukken betreffende het schoolwezen, zoals verbetering, benoeming van personeel van en andere zorg voor stedelijke scholen, dorps- en plattelandsscholen, Latijnse school, Hogeschool te Herborn, beurzenstelsel.


C11 Aangelegenheden van het Hof en de hofhouding in NassaupERIODE: 1752-1814OMVANG: 0,3 m.INHOuD Dit archief bevat stukken betreffende de inrichting van de hofhouding, aan-

stelling en salariëring van ambtenaren, bouw en inrichting van residenties en paleizen van de vorst, bouw en inrichting van ambtelijke onderkomens, aanvulling van voorraden.


C12 Het Nassause mijnwezen en de smeltovenspERIODE 1754-1813OMVANG: 0,3 m.INHOuD: Dit archief bevat stukken betreffende mijnen (koper, zilver, marmer, lijsteen,

ijzer, steenkool) en smelterijen, financiering van de mijnbouw, verpachting, methoden van delving en verwerking, procesverbetering.


C13 Het doen van schenkingen en het verlenen van gunsten en bijstand in deNassause gebieden

pERIODE: 1736-1806OMVANG 2 m.INHOuD: Dit archief bevat stukken betreffende verlening van geschenken, gratifica-

ties, zorg voor dienstpersoneel, ondersteuning van behoeftigen, gunstver-leningen, ontheffingen, uitstel of vermindering van belasting of betaling, dispensatie, toekenning van vrije woningen.


C14 Nassause militaire aangelegenhedenpERIODE 1739-1806OMVANG: 2,5 m.INHOuD: Het archief bevat stukken betreffende militaire zaken, zoals inrichting,

recrutering, uitrusting, salariëring van het militaire Nassause contingent, conduitestaten, conscriptie, desertie en jurisdictie.


29

C15 Nassause financiële aangelegenhedenpERIODE: 1751-1806OMVANG Het archief bevat stukken betreffende financiën in het algemeen (zoals

rekeningen, de inrichting van de Rekenkamer) en betreffende bijzondere onderwerpen, zoals het berg- en mijnwezen, jacht, visserij, tolheffing. Een groot deel van deze stukken heeft betrekking op verwerving, vervreemding, belening etc. van goederen (slotgebouwen, paardenstal, ontwikkeling van het heilbad te Bad Ems), verpachting, ontheffing, kwijtschelding van op diegoederen gevestigde leningen, belastingheffing, aanleg en onderhoud van wegen, dijken, bruggen overzetveren etc.


C16 Rijks- en Kreitszaken ten aanzien van de Nassause gebiedenpERIODE: 1752-1806OMVANG: 2 m.INHOuD: Dit archief bevat stukken betreffende de Rijks- en Kreitsaangelegenheden

ten aanzien van rechtspraak, bestuur en financiën.TOEGANG: Inventaris ter inzage bij het Koninklijk Huisarchief

C17 Buitenlandse aangelegenheden van de Nassause gebiedenpERIODE: 1752-1806OMVANG: 1,5 m.INHOuD: Dit archief bevat stukken betreffende de verhouding van Nassau en het

hoger gezag (rijksridderschap), van Nassau en het omringende gebied (Nassau-Weilburg, Keur-Triër, Anhalt-Schaumburg, Hessen-Darmstadt), lidmaatschap van Middenrijnse Ridderschap, kwijtraking van stamlanden door niet lid te zijn van de Rijnbond, stukken betreffende grensgeschillen, jurisdictie in het omstreden gebied, scheepvaart op de Lahn, het postwezen.


C18 Stukken van allerlei aard ten aanzien van de Nassause gebieden, die nietelders kunnen worden ondergebracht

pERIODE: 1730-1806OMVANG: 1,1 m.INHOuD Dit archief bevat stukken betreffende conferenties en processen, gevoerd

over geschillen, geheime dienstreizen van functionarissen, wetgeving, postzaken


C19 Nassause aangelegenheden na 1813pERIODE: 1813-1828OMVANG 1,5 m.INHOuD: Dit archief bevat onderwerpen, die in de archiefgedeelten met de toegangs-

nummers C03-C18 reeds aan de orde gekomen zijn voor de periode tot 1813, zoals landsbestuur, financiën (incl. belastingwezen), leenwezen, mijnwezen en ijzersmelterijen, onderwijs, defensie, postzaken, Duitse Bond.


30

C20 Kaarten en plattegronden van gebieden en objecten uit de Nassausevorstendommen

pERIODE: 1750-1872 en z.d.OMVANG: 142 stuksINHOuD: Deze collectie bevat onder meer plattegronden en kaarten van de gebie-

den Nassau-Dillenburg, Nassau-Siegen, Nassau-Hadamar, Nassau-Dietz, Oranienstein, Ems, Nassau-Saarbrücken, Nassau-Weilburg en wegenkaarten.


C21 Uit Dillenburg afkomstige “Ministerial-, Geheimraths- und Regierungs-Acta,pERIODE: 1749-1837OMVANG: 2 m.INHOuD: Hans Christoph Ernst, Freiherr von Gagern (1766-1852) kreeg op 27 maart

1813 volmacht van prins Willem Frederik om als staatsminister het bestuur van Nassau over te nemen (C19-1, C21-77). Dat is waarschijnlijk een direct gevolg van de internationale politieke en militaire ontwikkelingen van februari en maart 1813: op 28 februari 1813 hadden Rusland en Pruisenhet verdrag van Kalisch gesloten (geratificeerd op 1 maart 1813), waarmee Pruisen – tot dan toe bondgenoot van Frankrijk – zich aansloot bij de zesde coalitie tegen Napoleon.

Volgens Adam Zamoyski, De ondergang van Napoleon en het Congres van Wenen (Amsterdam, 2008), p. 112, bepaalden tsaar Alexander en koning Willem Frederik bij dit verdrag van Kalisch onder meer dat de Duitse vor-sten, die nog bondgenoot van Frankrijk waren op het moment dat hun land onder de voet zou worden gelopen door de geallieerden, hun troon zouden verliezen. Deze bepaling heeft Willem Frederik er waarschijnlijk toegebracht zijn in 1806 verloren erflanden weer in bezit te nemen en het bestuur erover te herstellen.

Von Gagern nam daadwerkelijk het bestuur over en vestigde zich te Dillenburg. Hij regeerde samen met de geheime Regierungsrath. Dit archief-gedeelte vormt het complement van C19 en bevat vooral stukken over de in bezitneming van de Nassause erflanden, (her)aanstelling van functionaris-sen en ambtenaren, militaire zaken, financiën. juridische zaken en deverhouding tot de regering in Den Haag.


C22 Stukken over het Vorstendom Nassau sinds 1795pERIODE: 1795-1828OMVANG: 2,7 m.INHOuD: Deze collectie bevat stukken over de schadeloosstelling van het Huis van

Oranje-Nassau, de gevoerde onderhandelingen in Parijs en Berlijn en de afwikkeling van zaken met betrekking tot Oranienstein, mijnbouw, finan-ciën, personeel en archiefbeheer.


31

C24 Nagelaten archivalia van Franz Böhmer, lid van de Nassause Domeinraad en directeur van de Nassau-Dillenburgse Rekenkamer

pERIODE: 1730-1770OMVANG: 1,3 m.INHOuD: Deze collectie bevat merendeels financiële stukken, zoals financiewezen in

het algemeen, rekenkamerstaten, rekeningen, bezoldigingsstaten en finan-ciële stukken betreffende bijzondere onderwerpen (verpachtingen, bergwer-ken, smelterijen, onroerend goed, militaire zaken).


C25 Nagelaten archivalia van Curd Heinrich baron von der Lühe, Nassaus geheimraad bij het Duitse Hofdepartement

pERIODE: 1738-1767OMVANG: 3,1 m.INHOuD: Curd Heinrich von der Lühe werd in 1738 aangesteld tot geheimraad van

de Prins van Oranje in Leeuwarden. Vanaf 1747 was hij geheimraad aan het Hofdepartement van Den Haag. Een conflict met de prins in 1750 leidde tot zijn ontslagneming, maar hij werd in 1751 door prinses Anna weer in zijn functie hersteld. In 1754 nam hij opnieuw ontslag. Hij trad opnieuw in dienst in 1759, nu in Brunswijk bij de Nassause Voogdij, die door de hertog van Brunswijk werd uitgeoefend. Die functie bleef hij tot 1767 vervullen.


C26 Nagelaten archivalia van J.D. baron von Passavant von Passenburg (?-1808), Nassaus geheimregeringsraad, president Landesregierung Dillenburg en hoofd Duitse kanselarij

pERIODE: 1769-1808OMVANG: 4,5 m.INHOuD: Johann David baron von Passavant von Passenburg (? - 1808) was

geheimraad, geheim justitieraad en chef van de Duitse kanselarij in Den Haag vanaf eind jaren ‘70 tot 1806. In 1806 werd hij president van de Landesregierung in Dillenburg.

Zijn collectie bestaat voor een belangrijk deel uit briefwisseling met de stad-houderlijke familie, vele Nassause en andere Duitse functionarissen.


C27 I Nagelaten archivalia van Robert baron de Neufville, Nassaus geheimraad en presi-dent van de Landesregierung Dillenburg

pERIODE: 1795-1801OMVANG: 0,1 m.INHOuD: Deze collectie bevat correspondentie met Willem V en erfprins Willem

Frederik, en met de geheimraden van Nassau-Usingen en Nassau-Weilburg.TOEGANG: Inventaris ter inzage bij het Koninklijk Huisarchief

32

C27 II Nagelaten archivalia van L. Freiherr von Wülcknitz, Nassaus Geheimrath en Oberamtmann

pERIODE: 1727-1750OMVANG: 0,5 m.INHOuD: Deze collectie bevat uitsluitend correspondentie.TOEGANG: Inventaris ter inzage bij het Koninklijk Huisarchief

C28 Nagelaten archivalia van de Nassause geheimraad Johann Wilhelm Eberhard Chelius (1751-?), hoofd van de Duitse Kanselarij

pERIODE: 1773-1816OMVANG: 0,7 m.INHOuD: Geheimraad Chelius was secretaris van de Duitse kanselarij en onderhield

als zodanig na 1806 contacten met het administratieve apparaat van de her-tog van Nassau (Nassau-Usingen) in Wiesbaden; aan dit hertogdom was in 1806 door Napoleon het vorstendom Nassau van de prins van Oranje-Nassau toegevoegd.


C29 Archivalia uit de nalatenschappen van de Nassause geheimraden, Th. I. graaf de Larrey (1703-1795), secretaris van Willem V, en Dapping, lid van de Rekenkamer; Historisch-geografisch-statistische beschrijvingen; Financiewezen en Erbverein van 1783; oude inventarissen en repertoria

pERIODE: 1678-1806OMVANG: 6,3 m.INHOuD: Dit archief bevat een serie historische, geografische en statistische beschrij-

vingen, stukken over de financiële administratie, de Erbverein van 1783, oude inventarissen en stukken van verschillende aard.


C30 Graafschap SpiegelbergpERIODE: 1596-1827OMVANG: 1,5 m.INHOuD: Stukken betreffende het beheer van graafschap Spiegelberg, onder meer

diverse aktes, administratie van de rentmeester en plattegronden.TOEGANG: Handgeschreven inventaris ter inzage bij het Koninklijk Huisarchief

C31 Vorstendom FuldapERIODE: 1782, 1795-1798, 1801-1806, 1808, 1812-1816, 1822, 1829 en z.d.OMVANG: 2 m.INHOuD: In 1803 werd de overname van Fulda door Willem Frederik, de latere koning

Willem I, gelegaliseerd door de Reichsdeputationshauptschluss. In 1802 had-den Frankrijk en Pruisen een verdrag gesloten waarbij de gebieden Fulda en Corvey, Weingarten en Dortmund als schadeloosstelling aan de erfprins van Oranje werden toegezegd.

Dit archief bevat stukken over de toestand in Fulda, over financiële, juridische en bestuurlijke zaken, hofhoudingsaangelegenheden en boedelinventarissen.


33

C32 Vorstendom CorveypERIODE: 1802-1807, 1813-1829OMVANG: 0,3 m.INHOuD: Het prinsbisdom Corvey werd in 1803 aan de vorst van Nassau-Dillenburg

toegekend, evenals de gebieden Fulda, Weingarten en Dortmund door de Reichsdeputationshauptschluss. Het vorstendom Corvey ging deel uitmaken van het vorstendom Nassau-Oranje-Fulda.

Het archief bevat stukken over de toestand in Corvey, het in bezit nemen van Corvey door Willem Frederik, latere koning Willem I, over de onderhan-delingen met Ferdinand von Lüninck, de prins-bisschop van Corvey, en over de zilveren kerkelijke voorwerpen.


C33 Heerlijkheid WeingartenpERIODE: 1802-1803, 1806-1812 en 1814-1815OMVANG: 0,1 m.INHOuD: In 1803 werd Weingarten met Hofen toegewezen aan Willem Frederik, de

latere koning Willem I, evenals de gebieden Fulda, Corvey en Dortmund door de Reichsdeputationshauptschluss, en maakte de heerlijkheid Weingarten deel uit van het vorstendom Nassau-Oranje-Fulda.

Dit archiefje bevat stukken over de toestand in de heerlijkheid Weingarten en de onderhandelingen met Würtemberg over de abdij Weingarten.


C34 DortmundpERIODE: 1803-1806 en 1813-1824OMVANG: 0,1 m.INHOuD: In 1803 werd Dortmund aan Willem Frederik, latere koning Willem I,

als vorst van Nassau-Dillenburg toegekend, evenals de gebieden Fulda, Weingarten en Corvey door de Reichsdeputationshauptschluss.

Dit archiefje bevat stukken over de toestand in Dortmund, over de ver-koop van het graafschap Dortmund en stukken van regeringsraad Arnold Malinckrodt.


C35 Abdij DietkirchenpERIODE: 1791 en 1802-1806OMVANG: 0,4 m.INHOuD: In 1802 werd het stift Sint Lubentius in Dietkirchen gesecuraliseerd en toe-

gewezen aan het Huis Oranje-Nassau als schadeloosstelling voor het verlies van haar bezittingen. Dit archief bevat onder meer stukken over de geschie-denis van het stift Sint Lubentius, over oorlogsschulden, personele aangele-genheden en haar relatie tot Nassau-Weilburg.


34

C36 Duitse Kanselarij onder erfprins later koning Willem I. Algemeen GedeeltepERIODE: 1802-1850OMVANG: 4,6 m.INHOuD: Het hoofdbestanddel van het archief bestaat uit de zogenaamde

‘Productbücher’, agenda’s op de ingekomen en uitgaande stukken. Het archief is uit verschillende collecties gereconstrueerd.


C37 Duitse Kanselarij onder Willem I, Willem II en Willem III. Beheer van de Pools-Silezische goederen

pERIODE: 1797-1890OMVANG: 7,5 m.INHOuD: Dit archief bevat de stukken van de centrale administratie van Willem

Frederik, latere koning Willem I, van de Pools-Silezische goederen. Na de restauratie in Nederland kreeg deze secretarie de naam ‘Duitse Kanselarij’.

Stukken betreffende het beheer van Heinrichau en Schönjohnsdorf, in 1837 eigendom van de prins van Oranje geworden.

Stukken betreffende de overgang van de heerlijkheid Camenz aan prinses Marianne. Archief van particulier secretaris, later opperfinancieraad J. J. Boyer. Kaarten van de domeinen van koning Willem I in Posen en Silezië.


C38 Duitse Kanselarij onder Willem I en Willem II. Haupt Kasse directeur Boyer en Hofhouding te Berlijn

pERIODE: 1807-1850OMVANG: 6,7 m.INHOuD: Betreft het beheer van het vermogen van de leden van het Huis van Oranje,

uitgaven voor de hofhouding, het koninklijk paleis te Berlijn, reizen, pensi-oenen en salarissen.


C39 Nagelaten archivalia van justitieraad K.H. von Rauschard (1750-1796), geheimre-geringsraad en directeur Landesarchiv in Dillenburg

pERIODE: 1745-1765OMVANG: 0,8 m.INHOuD: Stukken afkomstig van justitieraad K.H. von Rauschard.TOEGANG: Handgeschreven inventaris ter inzage bij het Koninklijk Huisarchief

35

D. BEZITTINGEN BINNEN NEDERLAND

D01 – VERVALLEN – Rentmeester en (sinds 1885) intendant van het koninklijk paleis en particulier domein Soestdijk

INHOuD: Dit archief is vervallen. De stukken zijn ondergebracht in de archieven van de rentmeester en intendance van het Paleis en Domein Soestdijk (E09d en E09d1)

D02 Rentmeester van het koninklijk particulier domein Oranje-Nassau’s Oord te Renkum

pERIODE: 1881-1901OMVANG: 4 m.INHOuD: Dit archief bevat correspondentie met de rentmeester, stamboeken van het

personeel en instructies en reglementen voor het beheer van het gebouw. Verder bevat het de financiële administratie en inventarissen met betrek-king tot de inboedel van het paleis.


D03 Koninklijke stoeterij te BorculopERIODE: 1841-1854OMVANG: 3,5 m.INHOuD: Dit archief bevat correspondentie en registratie van personele gegevens en

financiële administratie. Daarnaast stukken over het beheer van de terrei-nen en stamboeken van voornamelijk paarden en enig rundvee.Bijgevoegd enige stukken uit de jaren twintig van de 19e eeuw voornamelijk betreffende het beheer van paarden elders.


D04a Oud-archief van de landgoederen Ter Horst, Raaphorst en Eikenhorst gelegen in de gemeenten Voorschoten en Wassenaar

pERIODE: 1505-1876OMVANG: 2 m.INHOuD: Het archief bevat stukken betreffende het eigendom, de bijzondere rechten

toebehorend aan of verworven door de vroegere eigenaren en Prins Frederik (na zijn aankoop in 1838) en het beheer van de landgoederen Ter Horst, te Voorschoten, en Raaphorst en Eikenhorst te Wassenaar.Bij de aankoop van de Horsten door koningin Wilhelmina zijn de oude eigendomsbewijzen van de drie oorspronkelijke buitenplaatsen - Ter Horst, Raaphorst en Eikenhorst - overgedragen. Archiefstukken betreffende het beheer van deze goederen van vóór 1838 waren op dat moment nog maar beperkt aanwezig. De administratie van het gecombineerde landgoed onder prins Frederik is niet overgedragen. Het bevindt zich thans ook niet meer in het archief van prins Frederik en van zijn functionarissen. Op het Koninklijk Huisarchief is wel aanwezig de administratie van de beheerder van de nalatenschap van de prins.Aanwezig zijn ook kaarten van het gebied en de afzonderlijke bezittingen.


36

D04b Koninklijke Landgoederen “De Horsten” en het Koninklijk Jachtdepartement Zuid-Holland

pERIODE: (1609) 1852-OMVANG: 20 m.INHOuD: Het archief bevat de correspondentie met betrekking tot het beheer van

de landgoederen na 1852 zoals die gevoerd werd door de jagermeester voor Zuid-Holland. Vanaf 1959 viel deze functie samen met die van de hofmaar-schalk en intendant. De financiële administratie betreft het beheer van de landgoederen nadat zij door koningin Wilhelmina zijn aangekocht. Hierin bevindt zich ook de financiële administratie van het Jachtdepartement Zuid-Holland. Tevens zitten er stukken in over het beheer van de verschil-lende boerderijen, woningen, gebouwen en wegen die zich op de landgoede-ren bevinden. Daarnaast zijn er stukken te vinden over het wildbeheer en het houden van jachten op “De Horsten” en nabij Hoek van Holland. Tot slot vormen enige kaarten van het gebied en tekeningen van gebouwen nog een onderdeel van het archief.


D05 Intendance-Generaal van Zijne Majesteits Particuliere DomeinenpERIODE: 1881-1889OMVANG: 2,1 m.INHOuD: Dit archief bevat voornamelijk de correspondentie die door de Intendant-

Generaal van ’s Konings Particuliere Domeinen is gevoerd. De financiële administratie betreft uitsluitend begrotingen voor het Koninklijk Paleis en Domein Soestdijk en de Koninklijke Particuliere Domeinen in het Groothertogdom Luxemburg. Een stamboek en een orderboek t.b.v. het per-soneel en enige instructies voor de rentmeeseters te Apeldoorn en Soestdijk completeren dit bescheiden archief.


37

E. HOfCOMMIssIEs EN HOfDEpARTEMENTEN

E01a Hofcommissie Den Haag 1814-1840pERIODE: 1814-1840OMVANG: 18,3 m.Inhoud: De Hofcommissie werd ingesteld, bij Besluit van de Souvereine Vorst van 3

januari 1814, om zich bezig te houden met “alle zaken, die de samenwer-king der differente departementen vereisen”. Na 1815 was de Hofcommissie verdeeld in een commissie te ’s Gravenhage en een commissie te Brussel (zie E01d). Bij Koninklijk Besluit van 18 maart 1829 nr. 5, werd besloten om met ingang van 1 april 1829 de beide commissies samen te voegen tot één commissie en de wekelijkse vergaderingen daar te houden waar zich op dat moment Z.M. de Koning zou bevinden. (Als gevolg hiervan is er in dit archief een hiaat april-september 1829).Op 11 november 1840 werd door de Staatsraad van Stralen een schrijven gericht aan de Hofcommissie, waarin werd meegedeeld dat door koning Willem Frederik, na overeengekomen schikkingen met koning Willem II, de Hofcommissie werd opgeheven.Na een Hofcommissieloos tijdperk van 1840-1849, werd bij Koninklijk Besluit van 10 juli 1849 nr. 65 de Hofcommissie opnieuw ingesteld (zie E01b).


E01b Hofcommissie Den Haag 1849-1919pERIODE: 1849-1919OMVANG: 24 m.INHOuD: De commissie had, na heroprichting onder koning Willem III, wederom

de taak zich bezig te houden met alle zaken die de samenwerking van de verschillende hofdepartementen vereisten. Het archief bevat onder meer stukken betreffende de toekenning van het predicaat Koninklijk en het Koninklijk Wapen/Hofleverancier. Tevens zijn hier gegevens te vinden over personeel in dienst van de hofhouding.


E01c Hofcommissie Den Haag 1940-1945pERIODE: 1940-1945OMVANG: 0,4 m.INHOuD: Deze hofcommissie is in 1940 in het leven geroepen om voor zover mogelijk

de goederen in bezit van de koninklijke familie, en de belangen van het per-soneel, zo goed mogelijk door de oorlogsperiode heen te krijgen.


E01d Hofcommissie Brussel 1815-1829pERIODE: (1806) 1814-1829 (1834)OMVANG: 11,7 m.INHOuD: Deze commissie is de tegenhanger van de Haagse Hofcommissie. Hierin

bevinden zich o.a. stukken betreffende het beheer van de paleizen te Brussel, Laeken en Antwerpen en zaken die betrekking hebben op de taken van de hofmaarschalk.


38

E03 Raadadviseur van het Huis van H.M. de Koningin inzake personeel van de koninklijke hofhouding

pERIODE: 1920-1940, 1945-1958OMVANG: 2 m.INHOuD: De Raadadviseur behandelt hoofdzakelijk kwesties betreffende het personeel

van de koninklijke hofhoudingTOEGANG: Inventaris ter inzage bij het Koninklijk Huisarchief

E04 Raad van Beroep voor het personeel van de koninklijke hofhoudingpERIODE: 1919-1925 (1976)OMVANG: 0,2 m.INHOuD: Raad waartoe het personeel van de koninklijke hofhouding zich kon wenden

bij arbeidsgeschillen.TOEGANG: Inventaris ter inzage bij het Koninklijk Huisarchief

E05 Commissie Verlening predicaat Koninklijk en HofleverancierpERIODE: 1919-1940OMVANG: 1,7 m.INHOuD: De commissie was belast met het beoordelen van aanvragen tot het verle-

nen van het predicaat Koninklijk of Hofleverancier aan bedrijven, firma’s en N.V.’s.

Het archief bevat voornamelijk correspondentie betreffende verzoeken voor de verlening van het predicaat Koninklijk of Hofleverancier.


E06 Kanselarij HuisordenpERIODE: 1905-OMVANG: 4 m.INHOuD: De Kanselarij is belast met de uitvoering van de aanvragen tot verlening

van onderscheidingen in de Huisorde van Oranje en de Gouden Leeuw van Nassau.

Het archief bevat de correspondentie, reglementen en registratie betreffende de verlening van de onderscheidingen.


E07 Comptabele Commissie van de Koninklijke HofhoudingpERIODE: 1919-1946OMVANG: 1,3 m.INHOuD: Een commissie binnen de hofhouding die zich bezig hield met de controle

van de financiën van de hofhouding.TOEGANG: Inventaris ter inzage bij het Koninklijk Huisarchief

39

E08 ThesauriepERIODE: 1813-OMVANG: 210 m.INHOuD: Het archief bevat de financiële administratie van de regerende leden van

het Koninklijk Huis vanaf 1813, het beheer van onroerende bezittingen in binnen- en buitenland, de schouwburgen in Den Haag en Amsterdam en van de fondsen: weduwen- en wezenfondsen, het Von Imhoff-fonds, het Sophiefonds, het Von Jasmundfonds, Fonds van Adel, Paarden- en automo-bielenaankoopfonds, Fonds Weldadig en Zorgvuldig, Ondersteuningsfonds voor het vaste personeel der Koninklijke Hofhouding en Nationaal Geschenk 1874.


E09a Intendance Den HaagpERIODE: 1816-OMVANG: 64,5 m.INHOuD: Het departement is belast met het beheer, onderhoud en inrichting van de

paleizen Noordeinde, Huis ten Bosch, Lange Voorhout, Kneuterdijk, Korte Voorhout, paleis aan het Plein en gebouwen (Koninklijke Stallen, Koninklijk Huisarchief, Paviljoen van Wied, huizen Noordeinde 66, 70 en 72, Lange Voorhout 6) in Den Haag e.o.

Hierin ook enige stukken betreffende het paleis te Leeuwarden.Bevat ook plattegronden, tekeningen, etc. van de verschillende paleizen en gebouwen in Den Haag, alsmede van de paleizen te Amsterdam, Soestdijk en Leeuwarden, paviljoen Welgelegen te Haarlem, Oranje Nassau´s Oord te Renkum, Bronbeek te Arnhem, de landgoederen ´De Horsten´ te Wassenaar, landhuis ´De Ruygenhoek´ te Scheveningen, grafkelders te Delft en Leeuwarden en residenties in België en Luxemburg.


E09b Intendance Koninklijk Paleis te AmsterdampERIODE: 1808-OMVANG: 25 m.INHOuD: Het departement is belast met het beheer, onderhoud, inrichting en verbou-

wing van het paleis op de Dam te Amsterdam.

Hierin ook stukken betreffende ontvangsten en bezoeken.

Bijgevoegd zijn de archieven van de Rijksgebouwendienst betreffende de restauratie van het Paleis tussen 1929 en 1967 en van de tijdelijk intendant tijdens de renovatie in 2002-2010.


40

E09c Intendance van het Koninklijk Paleis en Domein Het LoopERIODE: 1806-1971 (1975)OMVANG: 46 m.INHOuD: Het departement is belast met het beheer, onderhoud en inrichting van het

koninklijk paleis en domein Het Loo en kasteel Het Oude Loo te Apeldoorn.

Hierin ook stukken betreffende het park, de moestuin, de boerderij, de jacht, de schutterij en verlening van onderstand aan inwoners van Apeldoorn. En een collectie kaarten, plattegronden en tekeningen van het paleis, bijge-bouwen en bezittingen te Apeldoorn en omgeving.


E09d Rentmeester van het Paleis en Domein SoestdijkpERIODE: (1580) 1674-1890OMVANG: 22,5 m.INHOuD: Het archief bevat stukken over het beheer van het paleis en domein

Soestdijk door een rentmeester.Hierin onder meer ook akten over de verwerving van eigendommen en de rechten t.b.v. de verschillende eigenaren van het paleis en domein;

vanaf de 19e eeuw ook stukken betreffende de inrichting en het gebruik van het paleis en beheer van de gronden. Bijgevoegd gedeelten van archie-ven van functionarissen die (tijdelijk) belast waren met het beheer van het paleis en domein: o.a. Nassause Domeinraad, College van administratie van de door de Franse geabandonneerde goederen van de Vorst van Nassau, Intendant-Generaal van de Keizerlijke kroongoederen en de president van de domeinen.

Het archief bevat twee gedeponeerde archieven: Commissies van Weldadigheid te Soest en Baarn en de Vereniging tot Oefening in de Wapenhandel “Prins Hendrik der Nederlanden” te Soestdijk. Verder een collectie kaarten, plattegronden en bouwtekeningen van het paleis, bijge-bouwen en terreinen.


E09d1 Intendance van het Paleis en Domein SoestdijkpERIODE: 1890-2004OMVANG: 26 m.INHOuD: Dit archief bevat de neerslag van het beheer van het Paleis en Domein

Soestdijk door een intendant. Het geeft de bewoningsgeschiedenis van het paleis door koningin Emma en koningin Juliana en prins Bernhard weer. Het bevat naast stukken over het beheer van het paleis en tuin ook stukken over het beheer van de omringende bossen en landerijen. Eveneens bevat het stukken over verkoop van gedeelten grond aan de gemeenten Baarn en Soest.

Voorts bevat dit archief enkele gedeponeerde archieven. Het gedeponeerde archiefje van de architect J. de Bie Leuveling Tjeenk betreft de verbouwing en inrichting van het paleis t.b.v. de bewoning door koningin Juliana en prins Bernhard na hun huwelijk in 1937 (1936-1939). Tevens bevat het een gedeponeerd archief van Jonkheer C. Dedel als lid van de commissie die de Floriade in Rotterdam begeleide (1959-1960). Een derde gedeponeerd archief is van dhr. Chr. Brink als lid van de belangenvereniging van het personeel (1962-1974).


41

E09e Intendance kasteel DrakensteynpERIODE: c. 1960-OMVANG: 2 m.INHOuD: Het departement is belast met het beheer, onderhoud en de inrichting van

kasteel Drakensteyn.TOEGANG: In bewerking

E10 Departement HofmaarschalkpERIODE: 1814-OMVANG: 160 m.INHOuD: Het departement Hofmaarschalk is belast met de dagelijkse zorg voor de

leden van het Koninklijk Huis en hun gasten.

Hierin ook inventarissen van keuken, zilveren porseleinkamer.TOEGANG: Inventaris ter inzage bij het Koninklijk Huisarchief

E11 Koninklijk StaldepartementpERIODE: 1813-OMVANG: 63 m.INHOuD: Het archief van het koninklijk staldepartement is opgesplitst in drie afzon-

derlijke deelarchieven. De archieven van de stalmeesters van de koningen Willem I en II vormen ieder een zefstandig archief. De stalmeesters vanaf koning Willem III t/m de huidige koning vormen één archief.


E11a Stallen van koning Willem IpERIODE: 1813 - maart 1844OMVANG: 4,8 m.INHOuD: Het departement is belast met de verzorging van het vervoer d.m.v. paarden

en rijtuigen.TOEGANG: Inventaris ter inzage bij het Koninklijk Huisarchief

E11b Stallen van koning Willem IIpERIODE: 1823-1851OMVANG: 9,2 m.INHOuD: Het departement is belast met de verzorging van het vervoer d.m.v. paarden

en rijtuigen.In de financiële administratie bevinden zich ook privé-uitgaven van koning Willem II betreffende de bouw van de Gotische zaal, de Alexanderkazerne en het ruiterstandbeeld van prins Willem I te Den Haag.


42

E11c Stallen van koning Willem III en zijn opvolgerspERIODE: 1849-OMVANG: 47 m.INHOuD: Het departement is belast met de verzorging van het vervoer d.m.v. paarden,

rijtuigen, auto’s, trein en luchtvaart in binnen- en buitenland.Lang niet alle series lopen overigens door tot in de tijd van de koninginnen; een groot deel van het archief betreft koning Willem III.Verder bevat het stukken betreffende de koninklijke omnibusdienst te Den Haag en Het Loo (1876-1879).


E12a Archief van de Opperjagermeester van H.M. de KoninginpERIODE: 1852-1906OMVANG: 1,1 m.INHOuD: De Opperjagermeester gaf leiding aan de jagermeesters die belast waren met

het jagen op de diverse jachtterreinen van de koning/in in de provincies.TOEGANG: Inventaris ter inzage bij het Koninklijk Huisarchief

E13 Archieven van de Koninklijke Houtvesterijen (1873) 1905-1964 (1977) en van het Koninklijk Jachtdepartement Gelderland 1880-1964

pERIODE: (1873) 1880-1964 (1977)OMVANG: 29,2 m.INHOuD: Het grootste gedeelte van het archief van de Houtvesterijen (Het Loo, Gortel

en Hoog Soeren) bestaat uit correspondentie en boekhoudkundige admi-nistratie. Van de Opperhoutvester is vrijwel alle correspondentie bewaard gebleven. Door vereniging van verschillende functies in één persoon heeft er vermenging van archieven plaatsgevonden. Dit was met name het geval ten tijde van Opperhoutvester Jhr. Van Suchtelen van Haare, die tevens ook jagermeester en intendant van het Koninklijk Paleis en Domein Het Loo was. Correspondentie uit de periode 1929-1944 vindt men niet in dit archief, maar in het archief van de Intendance Het Loo. Van de houtvesterij Gortel is het meeste archief bewaard gebleven. De opperhoutvesterij hield de alge-mene boekhouding en de sub-grootboeken bij. De houtvesterijen hielden de grootboeken bij, die gedetailleerder de werkzaamheden aangeven. Van de loon- en werkboeken is om de tien jaar een jaar opgenomen. De overige jaren zijn vernietigd. Dit geldt ook voor de loonboekjes, rekeningen, kasstuk-ken etc.

Het archief van het Koninklijk Jachtdepartement betreft voornamelijk correspondentie van de jagermeester en de financiële administratie van het jachtgebeuren. De indeling is eveneens per houtvesterij omdat de admi-nistratie van het zelfstandig jachtdepartement bij de administratie van de houtvesterij werd gevoerd. De functie van jagermeester was vaak gekoppeld aan die van opperhoutvester. Iedere houtvester had jachtopzieners of hofja-gers in dienst.


43

E14a Particuliere Bibliotheek des KoningspERIODE: 1849-1891 (1894)OMVANG: 15 m.INHOuD: Het archief bevat de correspondentie van de beheerder van de particuliere

bibliotheek van koning Willem III. Hierin bevinden zich vaak aanbie-dingsbrieven bij boeken, muziekwerken, foto’s, kaarten en een enkele keer geschenken en de administratie en inventarissen van de boekwerken. Vanaf 1891 is de bibliotheek onderdeel van het Koninklijk Huisarchief.


E14b Koninklijk HuisarchiefpERIODE: 1815-OMVANG: 60 m.INHOuD: Naast het archief van het Koninklijk Huisarchief als departement van de

Hofhouding, bevinden zich hierin de archieven van de Stichting Archief van het Huis Oranje-Nassau, de Stichting Historische Verzamelingen van het Huis Oranje-Nassau, de Stichting Officiële Geschenken en de Stichting Koninklijke Geschenken. De archieven van de Stichting Regalia en de Stichting Kroongoederen (sinds 2010 samengevoegd) zijn onderdeel van het archief van de Thesaurier.

TOEGANG: Inventaris (in bewerking) ter inzage bij het Koninklijk Huisarchief

E15 Bureau van WeldadigheidpERIODE: 1814-1934OMVANG: 107 m.INHOuD: Dit archief bevat de verzoekschriften om financiële onderstand van par-

ticulieren en verenigingen van armenzorg te Amsterdam, Den Haag, Rotterdam en Apeldoorn gericht aan de koningen en de koninginnen Emma en Wilhelmina, die door de directeur van de zaken van weldadigheid in behandeling werden genomen. In de periode 1881-1898 was de directeur ook belast met de behandeling van de pensioenen van het personeel van de hofhouding.


E18a Grootmeester en (Opper)CeremoniemeesterpERIODE: 1813-OMVANG: 50 m.INHOuD: Bureau Grootmeester/Opperceremoniemeester is belast met het ceremo-

nieel bij audiënties, feestelijkheden en andere gebeurtenissen aan het Hof. Regeling van binnen- en buitenlandse bezoeken, het bijhouden van muta-ties bij de hofhouding en vroeger met het beheer van de koninklijke grafkel-der te Delft.


44

E18b OpperkamerheerpERIODE: 1815-1946OMVANG: 3,5 m.INHOuD: Dit archief bevat voornamelijk stukken betreffende het dienstdoen van de

kamerheren bij diverse koninklijke gebeurtenissen, hun benoeming en ont-slag, reglementen, kleding en distinctieven.


E19 Militaire HuispERIODE: 1849-OMVANG: 35,5 m.INHOuD: Het Militaire Huis is onderdeel van de koninklijke hofhouding met als

speciale taak de voorbereiding en uitvoering van evenementen waar een of meerdere koninklijke personen bij aanwezig zijn.

Hierin bevinden zich stukken betreffende de adjudanten, ordonnance-of-ficieren en onderofficieren in dienst van het militaire huis, de pages van koning Willem III en het militair ceremonieel bij bezoeken, herdenkin-gen, onthullingen, vaandeluitreikingen e.d. door leden van het Koninklijk Huis. Tevens bevat het stukken over de contacten met het Ministerie van Defensie.

De inventaris bevat ook een aantal lijsten van stukken, die niet voor het archief van belang waren. Deze zijn overgedragen aan de Sectie Krijgsgeschiedenis/Militaire Geschiedenis van de Koninklijke Landmacht (1962-1985), Sectie Maritieme Historie van de Koninklijke Marine (1996) en het Algemeen Rijksarchief (1982).


E20 Grootofficier in speciale dienst van H.M. de KoninginpERIODE: 1936-1963OMVANG: 3,2 m.INHOuD: Functie gecreëerd voor mr. J.C. Baron Baud, oud particulier secretaris van

koningin Juliana. Hij was belast met de voorbereiding van staatsbezoeken en reizen; de regeling van toekenning Huisorde en geschenken; de behan-deling van aanvragen door verenigingen van beschermvrouwschappen etc.; aanvragen voor de predicaten Koninklijk en Hofleverancier t.b.v. firma’s, verenigingen, etc.


E21 Directrice van de particuliere zaken van H.M. de Koningin voor Het Loo en omstreken

pERIODE: 1913-1976OMVANG: 0,5 m.INHOuD: Het archief bevat stukken over de sociale zorg verleend door de koningin

t.b.v. de bewoners van de Veluwe rondom Het Loo.TOEGANG: Inventaris ter inzage bij het Koninklijk Huisarchief

45

G. GEKOCHTE, GEsCHONKEN Of IN BRuIKLEEN GEGEVEN ARCHIEVEN EN HANDsCHRIfTENCOLLECTIEs

G001 Collectie Constantijn Huygens (1608-1687)pERIODE: 1625-1677OMVANG: 2 m.INHOuD: Constantijn Huygens werd in 1625 benoemd tot secretaris van stadhouder

Frederik Hendrik en behield deze functie onder Willem II en Willem III. Vanaf 1630 diende hij de Oranjes ook als raad en rekenmeester. In deze functie beheerde hij de goederen van de Oranjes. Hij was tevens lid van de Nassause Domeinraad. Huygens verwierf een belangrijke positie aan het hof, hij begeleidde Frederik Hendrik op diens veldtochten, werd uitgezon-den naar Orange en voerde onderhandelingen met de koning van Frankrijk namens de prins van Oranje.

Het archief bestaat grotendeels uit brieven van en aan Constantijn Huygens met staatslieden en andere invloedrijke personen, en stukken voortvloeiend uit zijn werk als secretaris. De brieven geven een goed inzicht in talrijke belangrijke zaken die in de zeventiende eeuw speelden. Ze zijn online raad-pleegbaar op de website van het Huygens Instituut.


G002 Collectie Willem graaf Bentinck, heer van Rhoon en Pendrecht (1704-1774)pERIODE: ca. 1525-1788OMVANG: 10,6 m.INHOuD: Het archief van Willem Bentinck heeft betrekking op zijn politieke en

staatkundige loopbaan, daarnaast ook op door hem vervulde functies zoals het curatorschap van de universiteit van Leiden, het dijkgraafschap van het hoogheemraadschap Rijnland, het baljuw-, kastelijn- en dijkgraafschap van Woerden (vervuld door zijn zoon F.A. Bentinck), de houtvesterij van Holland, het lidmaatschap van de Ridderschap van Holland en het beheer van voor-malige geestelijke goederen door de Ridderschap. In dit archief bevinden zich in bescheiden mate ook papieren afkomstig van andere Bentincks, met name Hans Willem Bentinck, graaf van Portland (1649-1709). Ook is er een portefeuille aanwezig betreffende de heerlijkheden Rhoon en Pendrecht (vnl. 16e en 17 e eeuw).

TOEGANG: Handgeschreven inventaris ter inzage bij het Koninklijk HuisarchiefNadere toegang: Op de chronologisch geordende correpondentie bestaat een alfabetische index op de namen van de correspondentie; de brieven in de dossiers vallen daarbuiten

G003 Collectie Herman Tollius (1742-1822)pERIODE: 1742-1822OMVANG: 1,4 m.INHOuD: Tollius was hoogleraar te Harderwijk en Amsterdam 1777-1784, docent van

de kinderen van stadhouder prins Willem V in 1785, lid van de Nassause Domeinraad van 1789-1795, in dienst van de erfprins van 1795-1808 en hoog-leraar te Leiden 1809-1818.

Het archief bevat correspondentie en eigenhandige aantekeningen van Tollius. In het archief zijn stukken terug te vinden met betrekking tot zijn functie als gouverneur van de prinsen van Oranje en als raadsheer der Domeinen en geheimfinancieraad van prins Willem V. Verder betreffende zijn functie als Commissaris Generaal Civil bij het Engelse leger en als

46

beheerder van de Posense goederen van de latere koning Willem I. Daarnaast bevat het archief ook diverse stukken betreffende zijn persoon-lijke leven en genealogische aantekeningen.

Er is een alfabetische index op de namen van de correspondenten aanwezig.TOEGANG: Inventaris ter inzage bij het Koninklijk Huisarchief

G004 Fragmentarchieven van het Civiele Huis van Lodewijk Napoleon, koning van Holland en van het Keizerrijk onder Napoleon

pERIODE: 1806-1813OMVANG: 9 m.INHOuD: Het archief bevat fragmenten van de dienst van de Grootmaarschalk, de

Thesaurier-Generaal en de Intendant der Paleizen.

De hofhouding van Lodewijk Napoleon was verdeeld in de diensten van vier grootofficieren, de grootkamerheer (grand-chamberlan), groothofmaarschalk (grand-maréchal), opperstalmeester (grand-écuyer) en grootjager (grand-véneur). Die van de grootkamerheer omvatte ook de rekestenadministratie, het Kabinet des Konings, de (R.K.) kapel en de muziek, een service dinstinct, waartoe o.a. de kanselier, de thesaurier-generaal en de service de santé wer-den gerekend (een tijd lang ook de adjudanten van het militaire huis) en de dienst van de Intendant-Generaal, welke ook de domeinen omvatte.

Hierin ook stukken van de thesaurier en de intendant na inlijving bij het keizerrijk onder Napoleon.


G005 Collectie Henrie Guillaume Joseph Gregoire (1794-1854)pERIODE: 1816-1854OMVANG: 8 m.INHOuD: Advocaat te Luik, na 1830 één van de hoofden van de Belgische orangis-

ten, woonde te Den Haag, vanaf 1845 Staatsraad i.b.d. voor de zaken van het Groothertogdom Luxemburg, tijdelijk belast met de leiding van de Luxemburgse staatskanselarij van 3-17 april 1848.

De collectie bestaat voor een groot deel uit processtukken voor het Hooggerechtshof te Luik, tevens bevat het correspondentie met diverse personen, enkele drukwerken en financiële stukken en enkele particuliere documenten.


G006 Collectie Hieronymus van Beverningh (1614-1690) en Bruno van der Dussen (1660-1721).

pERIODE: 1630-1678 en 1354-1721OMVANG: 3 m.INHOuD: Deze collectie bevat voornamelijk:

a. familiearchief (1630-1721), voornamelijk betreffende Hieronymus van Beverningh en Bruno van der Dussen;b. verzamelde documenten en handschriften, 14e - 17 e eeuw. Deze zijn ten dele opgenomen in de collectie bijzondere handschriften. Zij hebben onder meer betrekking op de steden Gouda, Delft en Schiedam.


47

G007 Collectie J.A. baron van Zuylen van Nijevelt (1776-1840)pERIODE: 1806-1809OMVANG: 1 omslagINHOuD: Auditeur bij de Staatsraad 1806, Landdrost van Drenthe 1810, functionaris

onder Lodewijk Napoleon 1806-1809, Sous-préfet van Rotterdam 1812-1813, griffier van de Staten van Holland 1814-1826

Brieven aan J.A. baron van Zuylen van Nijevelt in zijn functie als secretaris van het Kabinet van Lodewijk Napoleon (1806-1809).


G008 Collectie J.P.P. van Zuylen van Nijevelt (1816-1890)pERIODE: 1855-1884OMVANG: 0,02 m.INHOuD: Minister van Buitenlandse Zaken, lid van de 1e en 2e Kamer, Nederlands

ambassadeur te Parijs (1874-1884) en kamerheer van koning Willem III. De collectie bevat correspondentie en telegrammen betreffende zaken aan-gaande leden van het Koninklijk Huis uit zijn tijd als ambassadeur in Parijs.


G009 Collectie Lodewijk Caspar Luzac (1786-1861)pERIODE: 1842-1843 en z.d.OMVANG: 1 omslagINHOuD: Politicus en één van de ‘Negen Mannen’.

De collectie betreft voornamelijk correspondentie met diverse personen over de Belgisch-Nederlandse onderhandelingen in begin jaren 1840.


G010 Collectie C.Th. Elout (1767-1841)pERIODE: 1806-1824OMVANG: 0,02 m.INHOuD: Lid van de Staatsraad 1806-1810, minister en lid Raad van State 1814, lid van

de Grondwetscommissie 1815, minister van staat 1829-1841.

De collectie bestaat uit decreten en enige correspondentie uit de tijd van Lodewijk Napoleon, uit Koninklijke Besluiten, uitgevaardigd door koning Willem I en stukken betreffende de geldelijke staat van het Armortisatie-Syndicaat en het Fonds voor het bevestigen en wapenen van het Zuidelijk Frontier.


G011 Collectie R.A.Ch.G. Falck, geb. barones De Roisin (1792-1850)pERIODE: 1810-1829OMVANG: 1 omslagINHOuD: Dame d’honneur du Palais à Bruxelles, eerste hofdame en later grootmees-

teres van koningin Anna Paulowna en van koningin Sophie.

De collectie bevat correspondentie met haar moeder, barones De Roison.TOEGANG: Inventaris ter inzage bij het Koninklijk Huisarchief

48

G012 Collectie C. P. Schimpf (1813-1886)pERIODE: 1855-1867OMVANG: 1 omslagINHOuD: Gouverneur van Suriname en commandant van het Nederlandsch-Indische

leger 1855-1867.

Het archief bevat correspondentie e.a. stukken uit hoofde van zijn func-tie als gouverneur van Suriname (1855-1859) en commandant van het Nederlands-Indisch leger (1862-1865); onder meer over afschaffing van slavernij.


G013 Collectie Oosterse Handschriften, 19e- en 20 e eeuwpERIODE: 19e en 20 e eeuwOMVANG: 0,5 m.INHOuD: De manuscripten zijn verzameld door of geschonken aan de leden van het

Koninklijk Huis.TOEGANG: Inventaris ter inzage bij het Koninklijk Huisarchief

G015 Collectie Handschriften, 1e serie, voornamelijk 16e en 17 e eeuwpERIODE: 16e en 17 e eeuwOMVANG: 5 m.INHOuD: De inventaris bevat beknopte beschrijvingen van de stukken, waarbij

uitsluitend de afzender vermeld wordt, en de aanwezigheid van diens zegel en eventueel portretgravures. De inventaris is ingedeeld in de rubrieken: vorstenhuizen; dertigjarige oorlog; militairen en staatslieden; geleerden en kunstenaars. In 1989 zijn circa 800 nummers uit deze verzameling overge-dragen aan het Staatsarchief te Weimar.


G016 Collectie Handschriften, 2e serie, voornamelijk 18e en 19e eeuwpERIODE: 18e en 19e eeuwOMVANG: 2,3 m.INHOuD: Deze collectie is ontstaan door aankopen van en schenkingen aan koningin

Sophie (1818-1877) en haar zoon prins Alexander (1851-1884). De inventa-ris bevat beknopte beschrijvingen van de stukken met vermelding van de afzender en voorzover bekend de geadresseerde. De aanwezigheid van zegel-afdrukken en portretgravures wordt ook vermeld.

In deze autografenverzameling is onder meer opgegaan het corresponden-tiearchief van de Amsterdamse boekhandelaar en uitgever Marc Michel Rey, die vooral werken van bekende Franse filosofen, waaronder Rousseau, Voltaire en D’Alembert, in de 18e eeuw heeft uitgegeven.

De inventaris is in de volgende rubrieken ingedeeld: vorstenhuizen 1-124, militairen en staatslieden, geleerden en kunstenaars 125-487, bundels archiefstukken 488-503, facsimile’s van autografen 504-510 en collectie zegelafdrukken 511.


49

G017 Collectie CharterspERIODE: 1158-1708OMVANG: 0,4 m.INHOuD: De collectie bestaat volledig uit charters, waarvan de herkomst onduidelijk is.TOEGANG: Regestenlijst ter inzage bij het Koninklijk Huisarchief

G018 Losse aanwinstenpERIODE: 15e-19e eeuwOMVANG: 3 m.INHOuD: Deze collectie bevat onder andere een gedeelte van de archiefstukken door

koning Willem II in 1847 gekocht van G.D.J. Schotel. De inventaris bevat de volgende rubrieken: personalia; provincies, steden, heerlijkheden; buiten-land; auctie Van Stockum 1929; genealogische en historische gegevens.


G019 Collectie zeldzame handschriften en incunabelenpERIODE: 15e- 20 e eeuwOMVANG: 6 m.INHOuD: De collectie bevat geïllumineerde handschriften, alba amicorum, genealogi-

sche en heraldische manuscripten en gekalligrafeerde geschriften.TOEGANG: Inventaris ter inzage bij het Koninklijk Huisarchief

G020 Collectie A.C. baron Snouckaert van Schauburg (1763-1841)pERIODE: 1766-1902OMVANG: 1,2 m.INHOuD: Kamerheer 1814, ceremoniemeester 1815, kamerheer honorair 1828, opper-

schenker 1832.

Voornamelijk documentatie betreffende hofhouding, evenementen ten hove, genealogische en historische aantekeningen. Bevat een portefeuille met stukken afkomstig van G.Th.A. Snouckaert van Schauburg als officier van jacht in het 2e district van het departement Amstelland 1809-1810.


G021 Collectie A. Juckema van Burmania, geb. barones Rengers (1868-1944)pERIODE: 1890-1916OMVANG: 0,5 m.INHOuD: Hofdame van koningin Emma en koningin Wilhelmina 1890-1917, dame du

palais honoraire 1917.

Betreft voornamelijk documentatie van evenementen aan het hof en bezoe-ken van de beide koninginnen in binnen- en buitenland.


50

G022 Collectie Mr. J.H. Burlage (1806-1873)pERIODE: 1846-1873OMVANG: 0,02 m.INHOuD: Makelaar in effecten en amateurdichter te Amsterdam.

Voornamelijk correspondentie met koning Willem III en hoffunctionarissen.


G023 Collectie generaal majoor A.P.F. Rigot de Begnins (1794-1860) en echtgenote R.W. barones van Randwijck (1798-1885)

pERIODE: 1835-1857OMVANG: 1 omslagINHOuD: Ondergouverneur van de zonen van de Prins van Oranje (koning Willem II)

en hofdame van Koningin Anna Paulowna.

Voornamelijk correspondentie met leden van het Koninklijk Huis en hoffunctionarissen.


G024 Collectie L. H. Eberson (1822-1889)pERIODE: 1858-1899OMVANG: 0,6 m.INHOuD: Architect des konings onder koning Willem III 1874-1889.

De collectie bevat een Journaal van Eberson ‘Affaires de S.M. le Roi Guillaume III au Palais du Loo etc.’ met bijlagen over de periode 1873-1889. Verder bevat het archief correspondentie met koning Willem III en diverse stukken betreffende koninklijke gebouwen en Oranje Nassau’s Oord. Tot slot bevat het archief ook persoonlijke stukken van L.H. Eberson en zijn zoon.

TOEGANG: Inventaris ter inzage bij het Koninklijk HuisarchiefNadere toegang: Index op namen en plaatsen voorkomend in het journaal van Eberson van 1873-1889.

G025 Collectie J.W. baron Huyssen van Kattendijke (1782-1854)pERIODE: 1654-1841OMVANG: 1 omslagINHOuD: Secretaris van het Kabinet der Konings 1823-1829, hofmaarschalk 1829-1847,

minister van Buitenlandse Zaken 1841-1843, minister van Staat 1843.

Bevat naast brieven van leden van het vorstenhuis gericht aan kamerheer J.H. baron Huyssen van Kattendijke (1782-1854) en diens rapport over zijn missie naar de afgetreden koning Willem I te Berlijn in 1841, enkele brieven gericht aan leden van zijn voorgeslacht (1654-1700).


51

G026 Collectie Louise de Sybourg (? -1837)pERIODE: 1817-1845OMVANG: 1 omslagINHOuD: Gouvernante van koningin Anna Paulowna.

De collectie bestaat uit brieven, afkomstig van mademoiselle Louise de Sybourg, de Zwitserse gouvernante van koningin Anna Paulowna en bevat voornamelijk correspondentie met Marie keizerin-weduwe van Rusland, Catharina koningin van Württemberg en Charles de Sybourg.


G027 Collectie Elisabeth Saxton Winter (1857-1936)pERIODE: 1886-1935OMVANG: 0,4 m.INHOuD: Engelse gouvernante van koningin Wilhelmina 1886-1896.

De collectie bevat brieven, kaarten en telegrammen van de koninginnen Emma en Wilhelmina en prinses Juliana. Tevens enkele tekeningen, uitno-digingen en programma’s.


G028 Collectie Jkvr. Marie Louise de Kock (1848-1932)pERIODE: 1882-1932OMVANG: 0,2 m.INHOuD: Verzorgster van Prinses Wilhelmina.

Brieven en telegrammen van de koninginnen Emma en Wilhelmina en prinses Juliana. Tevens brieven van enkele andere personen en diverse drukwerken.


G031 Collectie Ada von Joannis (ca. 1870-1951)pERIODE: 1895-1937OMVANG: 1 album groot formaatINHOuD: Hofdame aan het hof van de erfgroothertog van Oldenburg, bekend aan de

hoven van Mecklenburg en Nederland.

Het betreft een album met voornamelijk menu’s, programma’s en foto’s; maar ook enkele brieven en telegrammen van koningin Emma en koningin Wilhelmina en oorkonden ter verlening van onderscheidingen.


52

G032 Collectie Neuwied

pERIODE: (1778) 1802-1848OMVANG: 0,3 mINHOuD: De collectie is afkomstig uit Neuwied, in 1963 overgedragen aan het

Koninklijk Huisarchief, en bevat een lijst met aanduiding van het archief waartoe de documenten behoren. Het betreft het archief van koning Willem I, de thesaurier van koning Willem I, de nalatenschap koning Willem II en stukken behorende tot de Duitse Kanselarij. De stukken behorend tot het archief van prins Frederik zijn bij herinventarisatie opgenomen in zijn archief (A37).


G033 Collectie Jhr. S.M.S. de Ranitz (1846-1916)pERIODE: 1869-1903OMVANG: 0,3 m.INHOuD: Particulier secretaris van koning Willem III 1881, particulier secretaris van

koningin-regentes Emma vanaf 1890, intendant vanaf 1898 en grootmeester in dienst van koningin-moeder Emma vanaf 1903.

Het archief bevat enkele stukken betreffende zijn hoffuncties en correspon-dentie van koningin Emma en leden van de hofhouding met De Ranitz, zijn vrouw en zijn dochter.


G034 Collectie autografen, portretten en andere van leden van het Huis Nassau en Oranje-Nassau, 3e serie

pERIODE: 1460-1837OMVANG: 1 kistINHOuD: Deze collectie autografen en gravures van leden van het Huis Nassau en

Oranje-Nassau is verzameld door Marie, vorstin von Wied en aangeboden aan koningin Wilhelmina en prins Hendrik t.g.v. hun huwelijk in 1901.

De collectie bevat 47 catalogusnummers. De nummers zijn beknopt beschre-ven en bevatten zowel gegevens van de afzender als geadresseerde.


G035 Collectie Jhr. W. Laman Trip (1877-1972)pERIODE: 1919-1934OMVANG: 0,2 m.INHOuD: Adjudant en particulier secretaris van prins Hendrik van Mecklenburg-

Schwerin en adjudant in buitengewone dienst van H.M. de Koningin.

De collectie bevat correspondentie van prins Hendrik en enkele leden van de hofhouding met Laman Trip en enige aantekeningen met betrekking tot zijn functie als particulier secretaris. Diverse stukken, onder meer uitnodi-gingen, menukaarten, placementen en orden van dienst, met betrekking tot bezoeken prins Hendrik in binnen- en buitenland, inclusief een reis naar Spanje in 1924 (ook foto’s van de reis).


53

G036 Collectie Dr. N. Japikse (1872-1944)pERIODE: 1926-1944OMVANG: 0,4 m.INHOuD: Directeur van het Koninklijk Huisarchief in 1928-1944.

Concepten voor voordrachten en geschiedenis-dictaatcahiers van Dr. Japikse. Brieven en stukken afkomstig van leden van het Koninklijk Huis, leden van de hofhouding en betreffende het Koninklijk Huisarchief. Twee brieven aan de Duitse keizer uit 1927 en 1928, schriftjes met aantekeningen, krantenknipsels en aantekeningen bij publicaties.


G037 Collectie generaal-majoor C.A. Geisweit van der Netten (1772-1847)pERIODE: 1830-1839OMVANG: 0,3 m.INHOuD: De collectie bevat met name stukken van de hand van generaal-majoor C.A.

Geisweit van der Netten of door hem verzameld betreffende de vijandelijk-heden tussen Holland en België, het beleg van de Citadel in Antwerpen en diverse andere stukken over de militaire en politieke gebeurtenissen in de jaren 1830-1839.


G039 Collectie H. BeijermanpERIODE: 1868-1884OMVANG: 1 omslagINHOuD: Kapitein der artillerie en adjudant van prins Alexander.

De collectie bevat correspondentie van Beijerman aan zijn zoon Hugo betref-fende prins Alexander, brieven van prinses Marie van Württemberg en van jhr. D.C.M. Hooft, gouverneur van prins Alexander, aan Beijerman, en een lijst van zijn hand van voorwerpen van persoonlijke aard, die na het overlij-den van prins Alexander werden aangetroffen.


G040 Collectie Mr. W. Baron van Heeckeren van Kell (1815-1914)pERIODE: 1870-1881OMVANG: 1 omslagINHOuD: Bevat uitsluitend correspondentie met of over leden van het vorstenhuis.TOEGANG: Inventaris ter inzage bij het Koninklijk Huisarchief

G043 Collectie Jhr. Mr. C.H. Beelaerts van Blokland 1850-1920pERIODE: 1869-1884OMVANG: 0,2 m.INHOuD: Met name correspondentie van prins Alexander met C.H. Beelaerts van

Blokland.TOEGANG: Inventaris ter inzage bij het Koninklijk Huisarchief

54

G045 Collectie mej. F.A. Wassenbergh (1880-1943)pERIODE: 1915-1939OMVANG: 0,2 m.INHOuD: Gouvernante van prinses Juliana van mei 1915 tot en met december 1917.

Brieven, telegrammen, kindertekeningen, ansichtkaarten e.a., door mej. Wassenberg ontvangen van Prinses Juliana.


G046 Collectie Prof. S.W. Jackman en Hella Haase betreffende briefwisseling van koningin Sophie met lady M.A. Malet

pERIODE: 1842-1877OMVANG: 1,3 m.INHOuD: Het betreft fotokopieën van een briefwisseling van koningin Sophie

met lady M.A. Malet. De brieven zijn door professor Jackman ontdekt en bewerkt. Later zijn ze, op zijn verzoek, door Hella Haasse bewerkt voor het boek ‘Een vreemdelinge in Den Haag’.


G049 Collectie Jhr. mr. J. van der Dussen (1763-1820)pERIODE: 1528, 1685, 1790-1822OMVANG: 0,2 m.INHOuD: Lid Provinciale Staten 1814-1815, lid Gedeputeerde Staten 1814-1815, lid

Eerste Kamer 1815-1820.

Bevat brieven van leden van het Huis van Oranje en diverse personen aan Jacob van der Dussen en zijn echtgenote en enkele diverse stukken.


G053 Collectie mr. J.L.G. Gregory (1808-1892)pERIODE: 1868-1881OMVANG: 0,01 m.INHOuD: Commissaris van de Koningin in Drenthe 1868-1875.

Bevat brieven van graaf van Randwijck (grootmeester), Van Rappard (directeur van het Kabinet des Konings) en Van Heeckeren van Suideras aan Gregory.


G054 Stukken ontvangen van het Staatsarchiv Weimar (voormalige DDR) in 1989, betreffende koning Willem II, Anna Paulowna, prins Alexander en prins Hendrik

pERIODE: 1816-1880OMVANG: 1,6 m.INHOuD: Het betreft stukken van persoonlijke en staatkundige aard en

correspondentie.TOEGANG: Inventaris ter inzage bij het Koninklijk Huisarchief

55

G055 Collectie Mr. J.D.C.C.W. baron de Constant Rebecque (1841-1893)pERIODE: 1814-1893OMVANG: 0,06 m.INHOuD: Kamerheer 1882, hofmaarschalk 1882-1883 en 1886-?, kamerheer-ceremonie-

meester 1886, lid van de Hofcommissie 1886-1892, waarnemend secretaris van de Hofcommissie 1890, intendant der Koninklijke Paleizen 1891.

Deze collectie bevat correspondentie en andere stukken van verschillende leden van de familie De Constant Rebecque, onder meer in hun hoedanig-heid als lid van de hofhouding.


G056 Collectie Gelderse marke-archivaliapERIODE: 1607-1906OMVANG: 0,8 m.INHOuD: Deze collectie bevat stukken betreffende de Uddeler Heegde, het Hoog-

Soerense Bos, het Meervelder Bos, het Gorteler Bos, het Vreebos, de Cannenburg, Vaassen en Niersen.


G060 Collectie Isaac da Costa (1798-1860)pERIODE: 1830-1856OMVANG: 1 omslagINHOuD: Amsterdams dichter en historicus.

De collectie bevat bedankbrieven van en namens leden van het Huis van Oranje naar aanleiding van door Da Costa gezonden gedichten, redevoerin-gen en andere geschriften.


G061 Collectie Jkvr. H.L.J.W. barones Taets van Amerongen (1883-1978)pERIODE: 1869-1953OMVANG: 1 omslagINHOuD: Hofdame van koningin Wilhelmina in 1908-1911.

Deze collectie bevat een audiëntieboek van dames, ontvangen door prinses Amalia, een dagboek van de barones als hofdame van koningin Wilhelmina, enige correspondentie en notities betreffende een particuliere reis naar Italië en een programma voor het bezoek van het koninklijk paar aan Brussel.


56

G062 Collectie Ds. J.I. Guicherit (1737-1796)pERIODE: 1769-1809OMVANG: 1 omslagINHOuD: Hofpredikant 1781.

Brieven van prins Willem V, prinses Wilhelmina, prins Willem Frederik, prins Willem George Frederik, prinses Louise, prinses Carolina van Nassau-Weilburg en Louis van Nassau-Weilburg aan Ds. Guicherit en zijn vrouw.

Deze stukken zijn afkomstig uit de verzameling Bolyn.TOEGANG: Inventaris ter inzage bij het Koninklijk Huisarchief

G063 Collectie Robert Heck (1861-1934)pERIODE: 1861-1934OMVANG: 1 omslagINHOuD: Oud-burgemeester van Diez a/d Lahn.

De stukken zijn kopieën van stukken die zich in in de collectie Robert Heck bevinden in het Stadtarchiv van Diez en hebben hoofdzakelijk betrekking op prinses Marianne.


G064 Collectie mej. C.E.A. WeegenaarpERIODE: 1917-1949OMVANG: 1 omslagINHOuD: Garderobière van prinses Juliana.

Brieven en kaarten van prinses Juliana en enig drukwerk. En stukken betreffende haar ontslag bij prinses Juliana en haar benoeming bij koningin Wilhelmina.


G065 Collectie Freule Mathilde van Limburg Stirum (1854-1932)pERIODE: 1874-1879OMVANG: 1 omslagINHOuD: Geliefde van kroonprins Willem.

Kopieën van brieven van prins Willem, zoon van koning Willem III, aan freule Mathilde van Limburg Stirum en aan haar moeder.


57

G066 Collectie dr. J.A. Betley (geboortejaar onbekend - overleden 1990)pERIODE: voor 1990OMVANG: 0,2 m.INHOuD: Dr Betley heeft als historicus een aantal jaren onderzoek verricht in onder

meer het Koninklijk Huisarchief ten behoeve van een publicatie van de correspondentie tussen koning Willem I en zijn zoon de Prins van Oranje in de periode rond de Belgische opstand uit de jaren 1830-1831. Dr. Betley was woonachtig in Edinburgh.

Voor dit onderzoek heeft hij veel materiaal verzameld uit onder meer het Koninklijk Huisarchief, het Algemeen Rijksarchief, de British Library in Londen en Levens Hall in Westmoreland.

De collectie bevat kopieën van correspondentie van Bagot, Palmerston, prin-ses Lieven e.a. De uitgave, die bij uitgeverij Bosch & Keuning zou geschie-den, vond uiteindelijk in 1989 geen doorgang door zijn overlijden in 1990.


G068 Collectie Jan Caspar Hartsinck (1755-1835)pERIODE: 1755-1802OMVANG: 0,2 m.INHOuD: De collectie bestaat, behalve uit een aantal brieven van diverse perso-

nen aan Hartsinck, voornamelijk uit correspondentie van prins Willem V, prinses Wilhelmina van Pruisen en de prinsen Willem en Frederik met J.C. Hartsinck. Het betreft familie- en geldzaken, staatkundige en militaire aangelegenheden met betrekking tot de Republiek en Europa tijdens de Napoleontische oorlogen. Een groot deel van de brieven zijn geschreven van-uit Engeland, waar de stadhouderlijke familie na 1795 tijdelijk verbleef.


G069 Collectie C.F. van Maanen (1769-1849)pERIODE: 1770-1843OMVANG: 0,2 m.INHOuD: Diverse stukken betreffende de bemoeienis van minister van Justitie C.F.

van Maanen bij geboortes, huwelijken en overlijden van diverse prinsen en prinsessen.


G076 Collectie J.A.G.C. TroséepERIODE: 1577-1582, 1887-1889OMVANG: 2,5 m.INHOuD: Deze collectie bevat hoofdzakelijk afschriften van akten en brieven uit bin-

nen- en buitenlandse archieven en bibliotheken met aantekeningen betref-fende de Unie van Utrecht en de correspondentie van graaf Jan van Nassau als stadhouder van Gelderland.


58

G077 Collectie Jkvr. M.S. van Suchtelen van de Haare (1829-1913)pERIODE: 1859-1890OMVANG: 0,2 m.INHOuD: Hofdame aan het hof van prins Frederik in 1864-1871.

Deze collectie bevat onder andere reisjournaals met bijlagen en algemene dagboeken. Een fotoalbum voor cartes de visite en een album amicorum.


G078 Aankoop veiling Stargardt, Berlijn, 1997 en 1998 en aankoop veiling Hauswedell, Hamburg, 1996

pERIODE:

OMVANG: 0,6 m.INHOuD: Betreft vooral archief met betrekking tot prins Frederik en prinses Louise,

voornamelijk bestaande uit correspondentie met vorstelijke en particuliere personen.


G080 Collectie R. van OldenpERIODE: 1761-1820OMVANG: 0,4 m.INHOuD: Thesaurier en rentmeester-generaal van de prins van Oranje, de latere

koning Willem I.

Diverse correspondentie en stukken betreffende de financiële aangelegenhe-den van het Huis Oranje-Nassau.

De collectie bevat slechts een fragment van de overgedragen stukken. Het merendeel van de stukken, die teruggaan tot de 17 e eeuw, is ondergebracht bij diverse persoonsarchieven.


G084 Collectie Ltnt.-Gen. J.B. van Heutz (1851-1924)pERIODE: 1902, 1911-1914OMVANG: 1 omslagINHOuD: Correspondentie van luitenant-generaal J.B. van Heutz over met name zijn

contacten met koningin Wilhelmina (via de particuliere secretaris Baron van Geen) en A.W. Idenburg, gouverneur-generaal van Nederlands-Indië en minister van Koloniën.


G087 Collectie P.A. Ragay (1768-1830)pERIODE: 1795-1821OMVANG: 0,3 m.INHOuD: Thesaurier van koning Willem I.

Dit archief bevat correspondentie en diverse stukken betreffende financiën, opgemaakt uit hoofde van zijn functie. Daarnaast bevat het archief ook enkele stukken van persoonlijke aard.


59

G092 Collectie G. VeltmanpERIODE: 1938OMVANG: 1 omslagINHOuD: Brieven en ansichtkaarten van familieleden en vrienden aan de heer Gert

Veltman, dekboy op het schip de S.S. Statendam, in verband met de geboorte van prinses Beatrix.


G093 Collectie Jonkvrouw E. van Suchtelen (1908-2003)pERIODE: 1928-1939OMVANG: 1 omslag. KopieënINHOuD: Studiegenote en vriendin van prinses Juliana.

Correspondentie van prinses Juliana met jonkvrouwe Elle van Suchtelen onder meer over de deelname aan een conferentie in het Aardhuis in augus-tus 1931.


G101 Collectie Luitenant-Generaal A. Kool (1841-1914)pERIODE: 1900-1914OMVANG: 0,2 m.INHOuD: Deze collectie geeft inzicht in de adviesfunctie van luitenant-generaal Kool

als adjudant in buitengewone dienst en als militair bekleed met verant-woordelijke posities.


G107 Collectie Mevrouw B. Laborie-Cohen StuartpERIODE: 1915-1936OMVANG: 1 omslagINHOuD: Eerste onderwijzeres van prinses Juliana in 1915-1917.

Brieven, kaarten en gedichtjes van prinses Juliana en hofdames, aan mevr. B. Cohen Stuart. En opgeschreven en geïllustreerde herinneringen van de onderwijzeres.


G114 Collectie Dr. L. PotpERIODE: 1901-1902, 1931 en z.d.OMVANG: 1 omslagINHOuD: Dr. L. Pot was in dienst als geneesheer bij de koninklijke hofhouding tot

1932.

Enkele ingekomen brieven bij dr. L. Pot, geneesheer van H.M. de Koningin te Apeldoorn.


60

G124 Collectie C. RederpERIODE: 1908OMVANG: 1 bandINHOuD: Documentatie e.a. stukken betreffende trambestuurder C. Reder van tram-

lijn 8 van de Haagsche Trammaatschappij en het ongeval in de Parkstraat in Den Haag waarbij zijn tram en het rijtuig van koningin Wilhelmina en prins Hendrik betrokken waren; met inhoudsopgave en foto van C. Reder voor tram 8 en tramremise.


G128 Collectie mr. Adriaan van der Mieden (1702-1764)pERIODE: 1728-1763 en z.d.OMVANG: 2 bandenINHOuD: Adriaan van der Mieden, Vrijheer van Opmeer, 1702-1764, was een zoon van

Aris van der Mieden, burgemeester van Alkmaar, en Anna Cooren. Vanaf 1728 tot zijn dood was hij als raadsheer, en vanaf 1758 als president verbonden aan het Hof van Holland. Hij onderhield goede betrekkingen met Willem IV en Anna van Hannover. Na de dood van de stadhouder groeide zijn invloed op Anna. Na haar dood in 1759 beijverde hij zich voor de rechten van prinses Carolina, wat tot een verslechtering van zijn verstandhouding met de hertog van Brunswijk leidde.

Het betreft twee banden correspondentie met personen, raden en instellin-gen. De correspondentie is min of meer geordend naar correspondent, maar de chronologische volgorde is niet altijd aangehouden.In band twee zijn voorin twee brieven, gezien de aanhef, gericht aan de broer van Van der Mieden, achter in de band zijn de originele brieven van Van der Mieden gericht aan John Duncan, als raad en rekenmeester lid van de particuliere raad van Willem IV, waarvan de naam van de adressant weliswaar ontbreekt. In deze correspondentie met Duncan komt onder meer het geschil van Willem IV met thesaurier Radermacher van de Domeinraad aan de orde.


G133 Collectie Prof. Dr. F.J.L. Krämer (1850-1928)pERIODE: 1870-1924 en z.d.OMVANG: 0,2 m.INHOuD: Onderwijzer Algemene Geschiedenis van koningin Wilhelmina in 1894-1898,

directeur van het Koninklijk Huisarchief in 1903-1928.

Bevat onder meer correspondentie (waaronder een brief uit 1896 van de gouvernante van koningin Wilhelmina, Elizabeth Saxton Winter), tele-grammen, persoonlijke papieren, uitnodigingen van het Koninklijk Huis en krantenknipsels. Daarnaast een portefeuille met papieren van Henri François Louis Krämer “Deze portefeuille bevat de regeling van zaken bij mijn overlijden en tevens alle officiële papieren, polissen e.d. , Hilversum 28 april 1952”; met foto’s.


61

G135 Collectie Jonkvrouwen Von MontofftpERIODE: 1849 en 1863OMVANG: 1 omslagINHOuD: De collectie bevat onder meer condoleancebrieven van leden van het

Koninklijk Huis aan G.A.N. Faber van Riemsdijk naar aanleiding van het overlijden van zijn vader, staatsraad mr. J.C. Faber van Riemsdijk en brie-ven aan J.C. Faber van Riemsdijk en P.F.O.R. Sickinghe, directeur Koninklijk Huisarchief.


G137 Collectie A.G. Sickinghe (1868-1954)pERIODE: 1902-1938OMVANG: 0,1 m.INHOuD: Dhr. Agathon Gerard Sickinghe (28 oktober 1868 - 29 januari 1954) was van

1901 tot 1906 ordonnance-officier van koningin Wilhelmina. Van 1912 tot 1919 was hij adjudant van de koningin. Vervolgens was hij tot zijn overlijden adjudant in buitengewone dienst. In 1921 werd hij benoemd tot kamerheer en van 1936 tot en met 1939 was hij eerste kamerheer-ceremoniemeester van de koningin. Nadien was hij tot zijn overlijden eerste kamerheer honorair. Het archief bevat voornamelijk drukwerk en documentatie over gebeurte-nissen die plaatsvonden tussen 1929 en 1938. De eerste inventarisnummers zijn meer van particuliere aard.


G138 Collectie H.A. Insinger-van Loon (1825-1902)pERIODE: 1901-1902OMVANG: 1 omslagINHOuD: Jonkvrouw Henriëtte Agnes Insinger, geboren van Loon (15 maart 1825 - 8

november 1902), was van 15 december 1878 tot en met 8 november 1902 Dame du Palais van koningin Emma.

De collectie bevat correspondentie van haar met leden van het Koninklijk Huis en leden van de hofhouding: o.a. enige telegrammen van koningin Wilhelmina en koningin Emma, enige stukken rondom de intocht van koningin Wilhelmina en prins Hendrik te Amsterdam t.g.v. hun huwelijk en enige brieven van freule H. van de Poll en A. van Burmania Rengers en de hofmaarschalk.


ARCHIEVENOVERZICHT VAN DE KONINKLIJKE ......ten gunste van Willem de Rijke, graaf van...

Documents

Transcript of ARCHIEVENOVERZICHT VAN DE KONINKLIJKE ......ten gunste van Willem de Rijke, graaf van...