Arabia03.1

03.1

Ontdek Arabia M

ensen, geschiedenis, cultuur en hoogtepunten van Noord-Afrika

Mensen, geschiedenis, cultuur en hoogtepunten van Noord-Afrika

ntdek ArabiaDe hoogtepunten

14 Ontdek Arabia 3 • 2009

tekst Auteur fotografie Auteur


Magisch Marrakech

tekst Viola van de Sandt fotografie fotolia.com

Ontdek Arabia 3 • 2009

TitelMarokko

Ontdek Arabia 1 • 2010 15

Magisch Marrakech


Marokko

Kruiden in Marakech

18 Ontdek Arabia 3 • 2009De obelisk voor de Luxortempel, gelegen in de gelijknamige plaats, wordt ’s avonds fraai verlicht

Tegen de achtergrond van de besneeuwde toppen van de Hoge Atlas ligt Marrakech, de stad van verhalen-vertellers, oude paleizen en weelderige tuinen. De bijna duizend jaar oude stad kende als kruispunt van handelsroutes en - in verschillende periodes - hoofd-stad van Marokko tijden van bloei en verval, maar heeft in het begin van de eenentwintigste eeuw nog niets aan aantrekkingskracht ingeboet. Marrakech heeft voor veel Europeanen een bijna magische klank en is mede daardoor ongekend populair als toeristi-sche bestemming.

Marrakech heeft talloze charmes, en misschien wel de avontuurlijkste is de medina, het oude ommuurde stadscentrum waar je naar hartelust kunt verdwalen in de kleine straatjes, steegjes, gangetjes, tunneltjes en binnenplaatsjes. Allemaal even kleurrijk, druk, exotisch en ook mysterieus. Marrakech groeide sinds het ontstaan in duizenden jaren uit tot de mooie stad die het nu is. De historie laat perioden van grote bloei en perioden van strijd zien. Het begon rond het jaar 1000, toen er een no-madenstam op de plaats waar nu Marrakech gevestigd is, leefde. Dit waren de Almoravieden en zij bouwden het tentenkamp dat door de komst van moskeeën, kasba’s en paleizen langzaamaan uitgroeide tot een stad van formaat. Toen de streng-religieuze Almohadenstam in 1146 een kruistocht tegen de ‘heidenen’ begon, brak daarna wel een bloeiperiode voor de stad aan. De eerste moskee van Marrakech werd gebouwd door Youseuf ibn Tashfin, een van de leden uit de familie van de destijds regerende Almoraviden. De Almohaden regeerden vanaf de twaalfde eeuw met strakke hand en brachten de stad tot nog grotere religieuze en economische bloei. Er werden meer pa-leizen en moskeeën gebouwd en Marrakech kon met recht een zeer rijke koningsstad genoemd worden. De lange rode aarden wal die vandaag de dag nog steeds overeind staat, stamt uit deze periode. In de zestiende eeuw ging Marrakech een grote rol spelen in het Saädiaanse rijk onder Ahmed el Arj. De graven die aan het begin van de twintigste eeuw werden ontdekt, zijn door hem aangelegd. Molulay Ismail, sultan van de Alaouiten, wist de stad van de Saädianen te verove-ren. Dit volk bestuurde de stad lange tijd, tot Frankrijk

aan de macht kwam en het stokje overnam. Marrak-ech was de eerste helft van de twintigste eeuw onder Frans bewind, tot koning Mohammed V in 1956 de regering overnam. Daarna raakte de stad zijn functie als hoodstad van Marokko kwijt; die ging namelijk naar Rabat, waarna Marrakech provinciehoofdstad werd.De naam Marrakech als aanduiding van de stad is nog niet zo lang in zwang. De plaats werd altijd het Koninkrijk van Marrakech, of in het Arabisch Al Mamlakah al Maghribiyah, genoemd. ‘Marrakech’ is waarschijnlijk afgeleid van het Berberse ‘musnakush’, dat ‘Land van God’ betekent.

Bab Agnaou De Bab Agnaou is een van de negentien poorten in de oude stadsmuren van Marrakech. Hij werd gebouwd in de twaalfde eeuw, ten tijde van de Almohadendynastie. Agnaou is het berberwoord voor ‘zwarte mensen’. De Bab Agnaou is versierd met inscripties uit de koran en werd in de achttiende eeuw volledig gerenoveerd onder sultan Mohammed ben Abdallah. De poort komt uit op de koninklijke kasba in de medina, de locatie van het El Badi-paleis en de Tombes van de Saädieden.

Medina en monumenten De oude binnenstad - medina - van Marrakech staat op de Werelderfgoed-lijst. De reden is dat de stad al sinds de oprichting rond 1070 een belangrijke rol op politiek, economisch en cultureel gebied heeft speelt. De invloed strekte zich voorheen uit tot de moslimcultuur in de westerse wereld. Dit gegeven, gecombineerd met de vele waar-devolle moskeeën en gebouwen in de binnenstad, leidden tot een plaatsing op de lijst van UNESCO. Hét oriëntatiepunt in Marrakech is de 69 meter hoge toren van de Koutoubia moskee. Tijdens je wandeltochten door de stad, waar elk straatje op de vorige lijkt, is zo’n herkenningspunt een uitkomst. De historie van het gebedshuis voert terug naar de bouw in de twaalfde eeuw. Deze moskee staat echter niet meer helemaal overeind: omdat de het gebouw niet richting Mekka stond werd besloten deze af te breken en een nieuwe moskee op dezelfde plaats te bouwen. De minaret is wel ouder, deze werd afgebouwd ten tijde van de Almohadendynastie. De naam Koutoubia dankt de moskee aan verkooppraktijken uit het verre verleden, toen bibliothecarissen manuscripten op de


Marokko

20 Ontdek Arabia 3 • 2009 Heiligdom in de tempel van Edfu

pleinen rond de moskee probeerden te verkopen. De Koutoubia moskee mag dan de bekendste moskee zijn; de grootste moskee in de medina is de Ben Youssef moskee. Deze werd ook in de twaalfde eeuw gebouwd, in opdracht van sultan Ali ben Youssef. Het wordt niet-moslims overigens niet toegestaan het gebouw te betreden. Naast de Ben Youssef moskee staat de Medersa Ben Youssef, die wél open is voor het publiek. Dit complex werd in de veertiende eeuw gebouwd door sultan Abou el Hassan en in de zestiende eeuw herbouwd. In het verleden volgden grote aantallen studenten hier koranlessen maar nu is het pand niet meer in gebruik als koranschool. De bijzondere de-coraties, de mozaïken en de tegelpatronen maken dit religieuze monument erg interessant om te bekijken. Overal zijn doorkijkjes naar andere ruimtes en de bin-nenplaats en het is niet moeilijk om te visualiseren dat het gebouw bevolkt werd door jonge moslims die hier hun eigen plek hadden gecreëerd om te studeren en bidden. De prachtige religieuze monumenten van Marrak-ech trekken niet alleen moslims en bedevaartgangers aan. Elk jaar bezoekt een groot aantal toeristen de hoogtepunten van de stad om de keur aan bijzon-dere decoraties en bouwstijlen te bekijken. Naast de Medersa Ben Youssef vormt ook de Koubba Baraduyin een belangrijke religieuze plek. De koepel werd in de twaalfde eeuw, een van de bloeiperioden van de stad, gebouwd en men vermoedt dat het pronkstuk als voorbeeld heeft gediend voor de Ben Youssef moskee, die uit ongeveer dezelfde periode stamt. In 1918 werden de Saädiaanse graven ontdekt. De begraafplaats werd gemaakt door Ahmed el Mansour. Dit hoogtepunt van de Marokkaanse bouwkunst bleef zo lang verborgen omdat sultan Moulay Ismail de graven had laten dichtmaken. Hij wilde niet meer herinnerd worden aan degenen die hem voorgingen. De entree van de graven ligt naast de Kasba moskee.

Chaos Het kloppende hart van Marrakech is het Jeema el Fna plein in de oude stad. Je kunt hier urenlang voorbijgangers bekijken, de slangenbe-zweerders, apentemmers en acrobaten observeren en je verwonderen over de sluwe verkooptechnieken van de straatverkopers. Elke dag is het op dit plein

een chaos van krioelende mensen en stalletjes waar allerhande etenswaren worden verkocht. In de avond krijgt het geheel een bijzondere sfeer door de vele lampjes die het plein verlichten. In de nabije omgeving van het Jeema el Fna plein ligt de marktbuurt, een wijk met souks. De beste optie is om dit gebied onder begeleiding van een gids te verkennen omdat deze de beste en mooiste plekjes kent. De souk is een grote verzameling van kruiden, specerijen en stoffen, en ook sieraden, kleding en lederwaren worden volop aangeboden. Het loont om goed rond te kijken want de prijzen lopen nogal uiteen en net als in bijna iedere grote stad zullen de verkopers ook hier altijd proberen de toeristen extra geld uit de zak te kloppen.

Majorelle en Menara Marrakesh blijft verbazen, want er zijn enkele plekken waar je temidden van het drukke stadsleven toch totale rust kunt ervaren. De eerste is de Majorelletuin, een botanische tuin van de Franse kunstenaar Jacques Majorelle. Hij werd aange-legd ten tijde van de Franse overheersing. Het atelier en veel onderdelen van de tuin hebben een kenmer-kende kobaltblauwe kleur en de flora is afkomstig van vijf continenten. Ook de Menaratuinen zijn botanisch en vormen een speciale attractie, met de grote vijver, het fabuleuze uitzicht op het Atlasgebergte en de mengeling van geuren en kleuren.

Musea en paleizen De cultuurliefhebber heeft in Marrakech genoeg te zien, alleen al aan moskeëen en paleizen. Een van de mooiste paleizen van de stad is het Bahia paleis, waarin nu een museum gevestigd is. Dit werd gebouwd in de negentiende eeuw en opgetrokken in oosterse stijl. Dar Si Saïd is een ander paleis en en het dateert uit dezelfde periode als het Bahia paleis. Het is nu een museum voor Marokkaanse kunst en ambachten. In de zalen van het voormalige paleis kun je onder andere tapijten, meubels, wapens en sieraden uit diverse tijdperken bewonderen. Het topstuk van Dar Si Saïd is het bronbekken uit de Medersa Ben Youssef.

Marrakech is een stad met vele gezichten. De harte-lijke bevolking, mysterieuze sfeer en de cultuurhisto-rische schatten weten al eeuwenlang elke bezoeker te verleiden. Marrakech is een beetje magisch...


Marokko


Bereikbaarheid Vanuit Nederland vliegen enkele lowbudgetmaatschappijen op de Marrokaanse stad. Ook Royal Air Maroc en KLM bieden vluchten aan op deze route. Het is ook mogelijk om met de auto te reizen, via Spanje en met een oversteek over de straat van Gibraltar, maar voor deze rit moet je dan wel enkele dagen uittrekken.

Vervoer Je kunt je in Marrakech op verschillende manieren verplaatsen. Uiteraard rijden er taxi’s, die vrij goedkoop en een snel vervoersmiddel zijn. Let wel op de meter, vaak zal de chaffeur proberen om meer geld te rekenen. Je kunt met de taxi ook naar bestemmin-gen buiten Marrakech. De stad beschikt tevens over een vrij uitgebreid busnetwerk. Alle bezienswaardigheden zijn dan ook met de bus bereikbaar, net als de meest hotels. Tenslotte is de koets een prima alternatief. Het is een langzamer vervoersmiddel, maar het laat je wel op een leuke manir van Marrakech genieten. Een andere optie is het huren van een auto bij een van de verhuurbedrijven die in de stad gevestigd zijn.

Visa en veiligheid Marokko is een veilig land om in te reizen. Het is verstandig om de lokale tradities en gebruiken te respecteren, uit beleefdheid. Je hebt geen visum nodig om naar Marokko te reizen. Denk wel aan een geldig paspoort.

Klimaat In Marrakech heerst een landklimaat, met hete zomers en koele, vochtige winters. De winter-maanden zijn met een gemiddelde dagtemperatuur van 20°C de beste reismaanden. In de zomer kan die temperatuur oplopen tot wel 45°C.

Accomodaties Iedereen die in Marrakech komt, moet eigenlijk op zijn minst een nacht in een riad sla-pen. Een riad is een traditionele woning in de medina van de stad, waar je voor een redelijk bedrag in een gezellige, persoonlijke sfeer kunt overnachten. De kamers van een riad bevinden zich om de binnentuin, verspreid over twee verdiepingen. Er zijn ook genoeg hotels in variërende prijsklassen.

Websites www.visitmorrocco.com

AlgemeenMarrakech


Verlangen naar de leegte

De beelden van Ramses I I voor de tempel van Abu SimbelRomeins bouwwerk bij de tempel van Philae, nabij Aswan

Egypte


Trekking in de Atlas


Ontdek Arabia 1 • 2010 25Uitzicht op Jeber Toubkal

Marokko

Trekking in de Atlas


Titel

Ontdek Arabia 1 • 2010 27Uitzicht op Jeber Toubkal

Marokko

28 Ontdek Arabia 3 • 2009 De ingang van de tempel van Edfu

Vanuit Noord-Tunesië, langs de mediterrane kust en naar het zuiden afbuigend in Marokko ligt de Atlas. Een enorme bergketen met een lengte van ongeveer 2400km. Het gebergte is in Marokko in drie delen gesplitst: de Midden-Atlas, de Hoge Atlas en de Anti-Atlas. In deze bergen tref je vruchtbare valleien, au-thentieke dorpen, wilde waterstromen en bruisende steden. De Atlas is een indrukwekkende bestemming die het beste tot zijn recht komt tijdens een trektocht.

In de drie delen van de Marokkaanse Atlas kun je op verschillende niveau’s rond trekken, wisselend in hoogte en fysieke belasting. Je kunt een lastdier - ka-meel of ezel - meenemen, mountainbiken of gewoon lopen. De hoogteverschillen zijn per regio anders, waardoor elk gebied een aparte uitdaging vormt. Diep in de binnelanden van Marokko, ten zuiden vande oude koningssteden Meknes en Fes ligt Ifrane; een stadje in de Midden-Atlas. Ifrane is tijdens de hete zomermaanden een toevluchtsoord waar je lagere temperaturen kunt verwachten dan in het hete laagland aan de kust. ’s Winters zijn de hellingen van Mount Hebri, ongeveer twintig kilometer ten zuiden van Ifrane, bedekt met sneeuw en is de stad een wintersport bestemming. De Midden-Atlas is een re-latief makkelijk gebied voor een trektocht; de hoogte verschillen zijn niet zo groot. Het hoogste punt van de Midden-Atlas ligt op ruim 3300 meter. Over deze bergen kun je mountainbiken, paardrijden of wande-len. De hellingen zijn begroeid met bomen. In Ifrane zijn de Franse invloeden uit het koloniale verleden duidelijk terug te vinden. De bouwstijl lijkt op de architectuur uit de Alpen. Nieuwe gebouwen worden opgetrokken in een bouwstijl die nog dicht tegen deze Europese architetuur aanligt. De stad heeft een universiteit waar vooral de Marokkaanse elite studeert. Ifrane is voornamelijk een wintersport bestemming van de Marokkaanse elite.Ten westen van de studentenstad ligt het Ifrane Natio-nal Park met een oppervlakte van ongeveer 500km2.

Hier tref je onder andere berberapen aan. Het leefge-bied van deze bedreigde primatensoort beperkt zich tot boven de Sahara.

Berbers Voor de Anti-Atlas in het zuiden van het Noord-Afrikaanse land geldt voor de trekking moge-lijkheden een zelfde beeld. De hoogte verschillen zijn relatief laag. Het hoogste punt ligt hier zelfs enkele honderden meters lager. De Jebel el Kest is met een hoogte van krap 2300 meter de hoogste piek in de Anti-Atlas. Op ongeveer zestig kilometer ten noord-oosten van Agadir ligt de Berberplaats Imouzzer Ida Outanane. Deze nederzetting van de Ida Outanane stam heeft, net als in enkele andere dorpen in de Atlas, de invloeden van kolonisten en toeristen weten te weerstaan, wat deze stad een interessante plaats maakt voor een kennismaking met de lokale Berber-cultuur. De Berbervolken waren de eerste stammen die zich in het huidige Marokko vestigden. Waar dit volk oorspronkelijk vandaan kwam is een discutabel onderwerp. Genetisch gezien stammen de Berbers af van een aantal volken; er zijn onder andere sporen uit Oost-Europa, wellicht de Kaukasus, en de Nijlvallei in het genetisch materiaal van dit volk aangetroffen. De architectuur van de Berbers is beïnvloed door de Egyptische bouwstijl, maar er zijn ook invloeden vanuit vroeg Aziatische of Zuid-Europese architectuur terug te vinden in de bouwwerken. De naam Berber is dan ook meer verbonden met de gemeenschappelijke taal dan met het DNA van dit volk.

De markt in Imouzzer Ida Outanane, met haar witge-kalkte huizen, is een echte bezienswaardigheid. De handelaren staan er vooral om de lokale bevolking van levensmiddelen te voorzien, waardoor je als toerist rustig kunt rondkijken en niet om de paar meter aangevallen wordt door een agressieve verkoper die je allerlei prullaria wil aansmeren.Ondergrondse bergstromen voorzien in de wa-terbehoefte van dit gebied. Door deze constante


stroom van water is de omgeving van de stad groen. Amandelen, jeneverbessen, olijven en argan worden in deze regio geteeld. Argan is een kostbare, natuurlijk olie die onder andere gebruikt wordt in cosmetica en wordt gemaakt van de pitten uit de vruchten aan de Argan boom. Deze soort is uniek en komt alleen voor in droge gebieden, met name in het zuidwesten van Marokko.

Hoge Atlas De trektochten die een voor iedereen een uitdaging vormen liggen tussen de Midden-Atlas en de Anti-Atlas in. Dit gebied draagt de naam Hoge Atlas. De toppen van deze bergen rijken enkele honderden meters hoger; de top van de Mount M’Goun ligt op ruim 4000 meter en die van de Mount Toubkal op krap 4200 meter. Vanuit Marrakech naar het oosten en zuidoosten kijkend kun je beide pieken zien liggen aan de horizon. Marrakech is waarschijnlijk het start- of eindpunt van je trektocht door de Hoge Atlas. Azilal, een stad ten oosten van Marrakech wordt aangeraden als basiskamp om dit deel van de bergke-ten te verkennen, maar dat is voornamelijk afhankelijk van je plannen. De Hoge Atlas biedt verschillende uitdagingen. Zo kun je op het Bin el Ouidane meer watersporten. Op de talloze wildwaterstromen door het gebergte kun je kayakken, kanoën en raften. Azilal is een smeltkroes van de Berber en Arabische cultuur. Dit is zichtbaar in de architectuur en de kunstnijverheid maar heeft ook invloed gehad op de gastronomie.

Spectaculair en toeristisch zijn de Ouzoud waterval-len, gelegen op 167km ten noordoosten van Mar-rakech en ongeveer 36km van Azilal. Hier stort het water over drie treden ruim 100 meter de diepte van de Oued el Abid vallei in. Vanaf boven is de waterval indrukwekkend. De wandeling naar beneden loont echter de moeite, vanaf onder is de waterstroom imponerend te noemen.De Aït Bouguemez vallei, ook wel Happy Valley genoemd, is één van de plekken waar je kunt hiken, ezeltochten maken en mountain-biken. Veel van deze tochten zullen door het dorpje Aït Imi voeren. Dit dorp heeft een bijzonder irrigatie-systeem. Ook kun je vanuit deze vallei een tocht naar de top van de Mount M’Goun ondernemen. De trots van de Marokkaanse filmindustrie ligt ook

in de Atlas; Ait Ben Haddou, een nederzetting een kleine veertig kilometer ten noorden van Ouarzazate. Dit gebied is sinds de vroege jaren 80 van de vorige eeuw een aantal keer gebruikt als decor voor films. De set van een aantal films, zoals de opnames voor Law-rence of Arabia, Asterix & Obelix: Mission Cleopatra, Sheltering Sky en Gladiator kunnen bezocht worden. De khasbah wordt tot de best bewaarde khasbah van Marokko gerekende en is door UNESCO op de Werelderfgoedlijst geplaatst. Een khasbah is een van klei gemaakte nederzetting omringd door een muur. Dit is de traditionele bouwstijl in het zuiden van Marokko.

Meer naar het westen, nagenoeg op een rechte lijn ten zuiden van Marrakech ligt de kleine Berber nederzetting Imlil, aan de voet van de Toubkal. Vanuit dit dorpje vertrekken tochten om deze berg te bedwingen. Het dorpje staat in het teken van de trektochten over de ongeveer 4167m hoge berg. Alle benodigdheden voor je tocht kun je hier aanschaffen en in het toeristencentrum kun je de diensten van een gids huren. Ongeveer op de rechte lijn die je kunt trekken tussen Marrakech en de berg Toubkal ligt Ouka-maiden. Deze stad is omringt door bergen die ’s winters bedekt zijn met sneeuw, waar je tijdens de koude maanden vanaf kunt skiën. Daarnaast zijn er in de omgeving van deze stad oude rotstekeningen gevonden. Het vermoeden bestaat dat dit gebergte al duizenden jaren bewoond wordt. Zoals reeds vermeld horen de Berbers tot de eerste bewoners van het gebergte. De Atlas wordt in meer of mindere mate gezien als het grondgebied van de Berbers. De unieke cultuur van de Berbers is op veel plaatsen in het Atlas gebergte terug te zien. Door het gehele Marokkaanse deel van dit gebergte zijn dorpen te vinden waar deze stammen lange tijd geïsoleerd leefden. Dat de Berbers nauwelijks contact hadden met de buitenwereld be-tekend niet dat ze geen invloed gehad hebben op de geschiedenis van Marokko. Enkele dynastiën die grote delen van Marokko tot hun rijk konden rekenen waren afhankelijk van de steun van de Berberleiders om over het land te kunnen regeren. Ontevreden Berbers heb-ben onder andere de dynastie van de Idrissiden ten val gebracht in de tiende eeuw.


Marokko

Zeenaaktslak © P Borowka

32 Ontdek Arabia 1 • 2010 © Richard Carey

Bereikbaarheid De Atlas is goed bereikbaar. Verschil-lende grote steden als Marrakech en Fes liggen in of nabij dit gebergte en er zijn grote wegen aangelegd. Marrakech, als startpunt voor een tocht door de Hoge Atlas, is goed bereikbaar per vliegtuig. Uiteraard is het ook mogelijk om in een paar dagen naar Zuid-Spanje te rijden, daar de Straat van Gibraltar over te steken en na aankomst in Marokko je eigen weg te zoeken.

Vervoer Tijdens de trektochten kun je gebruik maken van een lastdier dat de bagage draagt, maar je kunt natuurlijk ook zelf je bagage dragen. De trektochten vertrekken vanaf verschillende plekken, die je kunt be-reiken met een huurauto of het openbaar vervoer. Het openbaar vervoer is echter niet op alle plekken goed geregeld. Naar Imlil rijdt bijvoorbeeld een vrachtwagen met open laadruimte waarin je moet staan terwijl de truck zijn weg naar boven zoekt. Dit dorpje is ook per taxi vanuit Marrakech bereikbaar, maar houd wel reke-ning met een misschien iets te hoge prijs voor de rit.

Klimaat De bergen zijn over het algemeen koeler dan de laaglanden. ’s Zomers ligt de temperatuur tussen

de twintig en dertig graden, terwijl het kwik in de lagere landsdelen veel hoger kan oplopen. In de dalen en valleien kan het wel warm zijn. In de wintermaande kan er sneeuw vallen in de Atlas, wat het gebied aantrekkelijk maakt voor wintersportvakanties. De beste periode voor een trektocht is wellicht het late voorjaar of het vroege najaar. Het voorjaar heeft als voordeel dat nog niet alle sneeuw gesmolten is. Het najaar daarentegen is nog redelijk warm en hoewel er in de hogere gebieden al sneeuwbuien kunnen voor-komen, zijn in deze periode ook veel vruchten rijp. Het smeltwater kan in de lente paden moeilijk begaanbaar of ontoegankelijk maken.

Visum Om naar Marokko te reizen heb je geen visum nodig, wel moet je een geldig paspoort hebben. Het Noord-Afrikaanse land is een veilige reisbestem-ming. Het is echter aan te raden de lokale tradities en gebruiken te respecteren.

Websites: www.visitmorocco.com www.morocco.com

AlgemeenAtlas


Tunesië

Kleurenrijkdom in de souk van Djerba

DJERBAEiland van Vergetelheid


Tunesië

Duiker verkent de wondere onderwaterwereld van deRode Zee © Frantisek Hojdysz

38 Ontdek Arabia 1 • 2010 Anemoonvissen © DJ

Het moet Odysseus geweest zijn die als eerste een bezoek aan het Tunesische eiland Djerba bracht. De Griekse dichter Homerus beschrijft in zijn Odyssee hoe deze legendarische held na afloop van de Tro-jaanse oorlog naar huis wil maar teneinde zijn thuis te bereiken eerst een groot gedeelte van de wereld moet doorkruisen. Odysseus legt met zijn schip aan bij het eiland en stuurt drie van zijn mensen op verkenning. Bij een ontmoeting met de lokale bevolking eten de drie mannen de vrucht van de lotusbloem, die zo bedwelmend blijkt te zijn dat Odysseus hen aan zijn schip vast moet binden om nog van het eiland weg te kunnen komen.

Djerba is een eiland van vergetelheid. Al eeuwen-lang weet dit stukje land zelfs de meest nuchtere en sceptische bezoeker te betoveren. Het eiland werd tot nu toe al vergeleken met een drijvende tuin, een paradijs op aarde, een land van dromen, een eiland van myhologie en zo kan men nog wel even doorgaan. Waarom? Wie er niet is geweest zal het niet geheel begrijpen, maar feit is wel dat Djerba enkele specifieke kwaliteiten heeft die samen het refrein van deze col-lectief gezongen lofzang vormen.

Ten eerste, het klimaat. De temperatuur op het eiland is altijd warm, maar wel aangenaam. Zo zakt het in de winter nooit onder de vijftien graden celsius en kent het eiland zo’n driehonderd dagen zonneschijn per jaar. Ook het water van de Middellandse Zee heeft gedurende het hele jaar een fijn temperatuurtje. Alleen al door het aangename weer is Djerba een mooie vakantiebestemming. Toeristen komen hier dan ook niet alleen tijdens het hoogseizoen maar bezoeken het eiland het hele jaar door. Vaak voelen zij zich aangetrokken tot de stranden, want Djerba heeft de mooiste zandstranden van de Middenlandse Zee. De mooiste stranden van Djerba streken zich uit langs de oostkust van het eiland, van Sidi Mahares tot Aghir. Alhoewel dit de fraaiste zandstranden zijn, is het hier

als gevolg daarvan natuurlijk ook enorm druk. De laat-ste jaren is dit gebied overspoeld door grote resorts en hotels die hun beleid op massatoerisme aanpassen. Veel van de stranden in dit gebied behoren toe tot een bepaald hotel en hier mogen dan ook alleen gasten van de desbetreffende accommodatie vertoeven. Desalniettemin blijven de stranden prachtig. Het pa-relwitte zand wordt afgewisseld met palmen en loopt geleidelijk over in het heldere azuurblauwe water van de Middellandse Zee. De meeste hotels bieden op hun eigen stukje strand parasols, ligstoelen, waterfiet-sen en jetski’s aan. Mogelijkheden voor het beoefenen van verschillende watersporten zijn er genoeg. Het strand van Sidi Mahares is in dit opzicht het vermelden waard. Langs de kilometerslange stranden worden alle mogelijke watersporten door de vele ho-tels aangeboden. Helaas is sterke vervuiling hier een groot probleem en moet de teer die aan de voeten van strandgangers blijft plakken met diesel worden verwijderd. Iets authentieker en rustiger is het strand van Ras Remel, ook wel de Flamingo Point genoemd. Tijdens de zomermaanden kamperen de Tunesiërs en Libiërs net buiten de toeristische zone. Bezoekers kunnen hier gerust tussen gaan zitten om een een idee van de levensstijl en cultuur van deze mensen te krijgen. Een ander voordeel van Flamingo Point is dat op enkele meters van de kust regelmatig dolfijnen worden gesignaleerd. Wie helemaal in stilte van het strand wil genieten, moet naar de westkust van Djerba gaan. De stranden zijn hier wat minder idyllisch maar het is er dan ook wel heerlijk rustig.

Krijg echter niet het idee dat alleen de stranden van Djerba het bezoeken waard zijn. Ook het binnenland van het eiland is prachtig. Djerba telt namelijk zo’n vierduizend bronnen waardoor de bewoners van water worden voorzien. Zonder deze bronnen zou het eiland helemaal droog en onvruchtbaar zijn, maar feit is dat Djerba van top tot teen begroeid is.


Tunesië


Ook hierdoor worden reizigers zo lyrisch wanneer ze over Djerba spreken. Op het eiland groeien meer dan een miljoen dadelpalmen en zevenhonderdduizend olijfbomen die vaak meer dan drieduizend jaar oud zijn. Hier tussendoor worden druiven, abrikozen, citroenen, mandarijnen, vijgen en granaatappels in uitgestrekte velden verbouwd. Djerba is zo een ware oase van zon, zee, strand en fruit.

Wat het eiland naast de stranden en de natuur verder nog aantrekkelijk maakt, is de architectuur. Djerba bestaat namelijk niet uit steden en dorpen, maar eerder uit een hoop wijdverspreide en afzonderlijke gebouwen. Elk huis behoort tot een andere familie, is traditioneel opgebouwd en wordt omgeven door een stuk land. Zo bestaan er in Djerba geen echte dorpen, maar eerder verzamelingen van huizen die wat dichter op elkaar staan dan elders op het eiland. De enige ‘echte’ stad op het eiland is de hoofdstad Houmt Souk, wat ‘marktplaats’ betekent. De stad was oorspronkelijk niet meer dan de markt van het eiland, en pas in de twintigste eeuw werd Houmt Souk dan ook een daadwerkelijke stad. Desalniettemin blijft het een klein plaatsje waar reizigers maar 1500 meter hoeven te lopen om van de ene kant van de stad naar de andere kant te lopen. De twee belangrijkste bezienswaardigheden in Houmt Souk zijn het fort Borj el-Kebir en het Museum van Kunst en Vokstradities. Het fort stamt uit de dertiende eeuw en combineert defensieve en religieuze elemen-ten terwijl het museum allerlei aspecten van verschil-lende Djerbaanse tradities belicht. Ook de vele soeks in het centrum zijn het bezoeken waard.Alle huizen op Djerba zijn witgekalkt en hun fraaie aanblik bepaalt de typisch Tunesische uitstraling van het eiland. De architectuur van deze gebouwen is voor een groot gedeelte bepaald door de geschiedenis van het eiland. Gedurende talloze eeuwen werd het eiland namelijk herhaaldelijk bezet, eerst door de Romeinen, toen door onder andere de Kharidjieten, Fatimiden, christelijke Sicilianen, Ottomanen en Fransen. De be-woners van Djerba hebben zich gedurende al die tijd immer strijdbaar opgesteld en zij hebben menigmaal gerebelleerd tegen de bezetters.Hun huizen hebbben zij ten behoeve van deze doel-einden aangepast. Waarschijnlijk is het ontwerp van

de huizen gebaseerd op de Romeinse forten van vroe-ger. De buitenkant lijkt dan ook op een klein vierkant fort met op elke hoek een toren die uitmondt in een koepel. Ramen werden traditioneel alleen hoger dan een man te paard in de muren geplaatst. Ook de moskeeën zijn op buitenlandse bezetting aan-gepast. Djerba telt zo’n tweehonderd kleine moskee-en, stuk voor stuk witgekalkt en ze lijken soms sterk op een fort. De muren zijn dik en bieden bescherming tegen aanvallen terwijl de minaretten vroeger dienst-deden als uitkijktorens. Ook zijn er enkele onder-grondse moskeeën op Djerba gebouwd. Het interieur van deze moskeeën is erg sober in vergelijking met de andere gebedshuizen.

Djerba heeft dus voornamelijk islamitische bewoners, maar er leven ook enkele christenen en ongeveer duizend joodse inwoners op het eiland. Die laatsge-noemde bewoners vormen een hechte gemeenschap en wonen dicht bij elkaar. De beroemdste synagoge van Tunesië is de El-Ghriba ten zuiden van de hoofd-stad. Deze synagoge werd in 1920 gebouwd en is van binnen versierd met keramische tegels, houtsnijwerk, kostbare stoffen en talloze voorwerpen die door pelgrims door de jaren heen zijn geschonken. Ook bevindt zich hier een van de oudste exemplaren van de Thora ter wereld.Het feit dat de tweehonderd moskeeën van Djerba worden afgewisseld met een groot aantal synagogen en enkele kerken toont de diversiteit van de bevolking van het eiland aan. Die diversiteit uit zich niet alleen in de geloofsovertuiging van een inwoner, maar ook in zijn levenstijil, opvattingen, cultuur, kleding en taal. De meesten van hen voelen zich echter geen Tunesiër maar Djerbaan, en zij hebben samen dit eiland opge-bouwd tot de vooruitstrevende en betoverende plek die het nu is.

De Djerbanen slaagden er immers in het droge en onvruchtbare eiland om te toveren tot een grote fruitgaarde die afgewisseld wordt door olijfbomen en parelwitte stranden. Reizigers vinden hier de ontspan-ning die ze nodig hadden, de rust waar ze naar ver-langden en de natuurpracht die ze thuis niet kunnen vinden. Het enige wat niét te vinden is in Djerba is de Lotusbloem.

Libië


Tunesië



42 Ontdek Arabia 3 • 2009Uitzicht over Tripoli © MADE09Kamelen op een truck

Bereikbaarheid Djerba ligt op vijf kilometer van de Tunesische kust en is op verschillende manieren te bereiken. Er gaan elke dag verschillende vluchten naar het vliegveld van Mellita, zes kilometer ten zuiden van Houmt Souk. Ook vertrekken er regelmatig veerbo-ten, meestal vanuit Jorf, die aankomen in Ajim in het westen van Djerba. Het is tevens erg gemakkelijk om met de auto naar het eiland te rijden. Dit kan vanaf El Kantara over de dam waarvoor het fundament al door de Romeinen werd gelegd.

Klimaat De mooiste tijd om naar Djerba te gaan is in de lente of herfst. In de zomer wordt het erg druk op het eiland, en in de winter is de begroeiing natuurlijk niet optimaal.

Vervoer Vervoer op het eiland zelf is net zo geva-rieerd als het vervoer naar het eiland toe. Een taxi pakken is waarschijnlijk de snelste (en een redelijk goedkope) optie, maar het busnetwerk op het eiland is ook tamelijk uitgebreid. Mogelijkheden om zelf een auto te huren zijn er genoeg, maar de leukste manier om het eiland te verkennen is om dit per fiets te doen.

Etiquetten Tunesië is een overwegend islamitisch land, maar op Djerba is het niet per sé noodzakelijk bedekkende kleding te dragen. Veel Tunesiërs gaan hier namelijk ook zelf op vakantie en zijn dan wat min-der streng in het navolgen van verschillende kleding-voorschriften. Vrouwen dragen vooral in de steden van Tunesië westerse kleding.

Accommodatie Hotels zijn er op Djerba meer dan genoeg. Het is wel het beste om via een reisbureau te boeken, want wie zomaar aanklopt betaalt voor een kamer al snel drie keer zo veel. De meeste hotels zijn in Houmt Souk. Buiten de stad is er amper accommo-datie te vinden, maar dit is geen probleem aangezien de hoofdstad vanuit zowat elke locatie in maximaal dertig minuten te bereiken is.

Visum Om Tunesië binnen te komen hebben mensen uit de Europese Unie geen visum nodig, wel worden diverse vaccinaties tegen verschilende ziekten waar-onder Hepatitis A en DTP aangeraden.

AlgemeenDjerba


TitelAlgemeen Libië

Toeareg in de woestijn © Sahara Nature Palmbomen in de woestijn © Franz Boquet Ontdek Arabia 3 • 2009 43




tekst Rudolf Mulderij fotografie fotolia.com

Vallei der Koningen


Titel


Egypte

Oase in de Libische woestijn © Denis Bachinskiy

Vallei der Koningen

46 Ontdek Arabia 1 • 2010 Berberoase in Libië © Pascal Rareau


TitelEgypte

48 Ontdek Arabia 3 • 2009 Kloktoren in Tripoli © Pascalou95

Hun beschaving stortte rond het begin van onze jaar-telling in, toch weten de allang gestorven Egyptenaren een gevoelige snaar te raken door de bouwwerken die ze achterlieten; piramides, sfynxen en tombes. De rijkelijk met een onbegrijpelijke taal, die nog het meest weg heeft van een prentenboek, versierde tombes ademen een bepaalde geheimzinnigheid uit. Het voelt een beetje griezelig om de eeuwenoude grafkamers te betreden, ondanks dat je niet de enige bent in de ruimte.

Het bestaan van de legendarische en mystrieuze gra-ven van de farao’s in de Vallei der Koningen is al sinds de dagen van de Griekse en Romeinse grootmachten bekend, ze brachtten zelfs toeristische bezoekjes aan de tombes. Toch hangt er een geheimzinnige sfeer rond de graven. De afbeeldingen van het hiernamaals door de ogen van de Egyptenaren en het besef dat je in het graf van een koning staat, veroorzaken koude rillingen. Zeker als het tot je doordringt dat de mum-mies de tand des tijds relatief goed doorstaan hebben en ook vandaag de dag nog enigszins intact zijn. Kijkend naar de erfenis die ze ons nalieten is er maar één reactie mogelijk; verbazing, in comninatie met de gedachte:de Egyptenaren waren hun tijd ver vooruit. Grafschennis De piramides waarmee de farao’s voor het begin van onze jaartelling naam maakten, zijn nog steeds het symbool van deze oude grootmacht. Ongeveer drie millenia regeerden de farao’s over de Nijldelta. De overbekende piramides hadden voor de farao’s ook een groot nadeel, de graven beveiligen was nagenoeg onmogelijk waardoor de puntige bouwwer-ken ten prooi vielen aan grafrovers en plunderaars.De schatten in de graven die de plunderaars er toe aanzette om de graven te schenden en ze leeg te roven hebben alles te maken met de Egyptische blik op het hiernamaals. Volgens de Egyptische filosofie bestaat een persoonlijkheid uit drie zielen, een naam en een schaduw. Sterven was voor de oude Egyptenaren niet

simpel het einde van het bestaan, ze geloofden in een leven na de dood. Gestorvenen werden dan ook met de grootste zorg voorbereid op dit leven in het hiernamaals. Onder andere mummificatie en de vele geschenken die de doden meekregen hun graf in zijn hier uitingen van. De kostbaarheden in de graven van de farao’s was voor de plunderaars aanleiding om de laatste rustplaatsen open te breken en de schatten te roven. Dit gebeurde al voor het begin van onze jaartelling, toen Egypte nog geregeerd werd door de farao’s.

Thutmose I was waarschijnlijk de eerste koning die een ander graf wilde waar hij en zijn schatten niet ten prooi zouden vallen aan dieven. Hij liet een tombe uit-hakken in een vallei van het Theban gebergte, op de westelijke oever van de Nijl, tegenover Luxor. De vallei was via één weg te bereiken, waardoor het graf mak-kelijk te beveiligen was. Latere farao’s volgden zijn voorbeeld en lieten tombes bouwen in de rotsen. De Vallei der Koningen, zoals de begraafplaats genoemd wordt, werd tussen 1539 en 1075 v.Chr gebruikt. De bergen boden echter niet de bescherming die Thut-mose I gewild zou hebben. Door de eeuwen heen zijn de graven alsnog geplunderd en leeggeroofd.

Kalksteen De vallei is dor en heet, bloedheet; met name in de zomermaanden. Genoeg water, zon-nebrandcreme, zonnebril en een pet of hoed zijn noodzakelijk om een bezoek aan de tombes zo aangenaam mogelijk te maken. Daarnaast is het niet verstandig om in al te zomerse kleding tussen de graven te lopen, aangezien de zon ernstige brand-wonden kan veroorzaken. Ook goed schoeisel is een vereiste om de grafkelders te kunnen betreden. Een zaklamp kan handig zijn om de donkere hoeken van de grafkamers te verlichten. In tegenstelling tot wat je zou denken is het in de tombes niet veel koeler dan in de buitenlucht.


TitelEgypte

50 Ontdek Arabia 3 • 2009 Toearegs in de Sahara © Crobard

Het kalksteen waaruit de graven zijn uitgehouwen is van verschillende kwaliteit. Hierdoor is de ene tombe steviger dan de andere. De verschillen zijn soms al te zien tussen twee graven die maar enkele meters uit elkaar liggen, bijvoorbeeld tussen de graven KV57 en KV11. De nummering van de graven is gebaseerd op de volgorde waarin de tombes gevonden zijn, waardoor de nummers 57 en 11 vlak bij elkaar kunnen liggen. Ook verschilt de kwaliteit tussen de vertrek-ken van één tombe, aangezien het gangenstelsel vaak meerdere kalksteenlagen doorkruist.Toetanchamon Terugkijkend in de geschiedenis lijkt het wel alsof de vallei met enige regelmaat één van haar geheimen onthuld; op het moment dat de archeologen er van overtuigd raken dat de vallei alle geheimen prijs gegeven heeft.

Aan het begin van de negentiende eeuw was de algemene mening dat er geen tombes meer gevonden konden worden. De archeoloog Belzoni kwam in 1817 tot de conclusie dat alle tombes gevonden waren en vertrok naar de piramides van Gizeh. Deze conclusie volgde op een zoektocht van de archeoloog waarbij hij op een nogal onbehouden manier een aantal tombes had blootgelegd. Belzoni schuwde de stormram niet om de graven te openen. Hij had het echter bij het verkeerde eind wat het aantal graven betreft. In 1922 vond Howard Carter de ongeschonden grafkamers van Toetanchamon.

Deze jong gestorven farao was in zijn tijd van weinig betekenis, maar groeide uit tot een beroemdheid in de twintigste eeuw. Dit was mede te danken aan het feit dat zijn graf nog intact was en er dus eindelijk meer duidelijkheid kwam over de begrafenisrituelen van de oude Egyptenaren. Wetenschappers denken dat, gezien de korte regeerperiode van Toetancha-mon, de schatten in de tombes van farao’s die langer op de troon zaten nog overweldigender geweest moeten zijn. De schatten uit Toetanchamons graf zijn ondergebracht in het museum in Cairo. Ook het tragische levensverhaal vol koninklijke intriges, waarin mogelijk de opa van Toetanchamons vrouw een rol speelde, kun je makkelijk op je netvlies laten afspelen. Het graf van deze koning is in verhouding klein,

maar weet toch duizenden toeristen te trekken. Ramses’ zonen Enkele decennia later, midden jaren negentig van de vorige eeuw, werd duidelijk hoe enorm de tombe met nummer KV5 was. De graven zijn genummerd naar de volgorde waarin ze gevonden zijn, in totaal ruim zestig. Het bestaan van graf KV5 was dus al lang bekend. Ook Howard Carter onder-zocht dit graf maar hij zag niet in wat de waarde van dit mausoleum was, misschien omdat hij geobsedeerd was door de zoektocht naar Toetanchamons graf, wellicht ook omdat de kamers vol zand en andere sedimenten lagen. Door overstromingen heeft de tombe onder water gestaan en bleef onder andere zand achter in de kamers. De eerste onderzoekers van het graf moesten zich een weg banen door de sedimenten en ontdek-ten niet welke schat er onder verborgen lag. KV5 is de grootste van alle tombes in de vallei en is waarschijnlijk het graf van de zonen van Ramses II. Om hoeveel zonen het precies gaat is onduidelijk, som-migen schatten dat Ramses II zeker 100 nakomelingen had. Gezien het aantal ontdekte kamers en gangen, 121 tot nu toe, is dat niet ondenkbaar. De verwachting is zelfs dat er in totaal 150 vertrekken tot dit mauso-leum horen, dit is gebaseerd op de symmetrie waarin enkele grafkamers in het familiegraf gebouwd zijn.

Drukke winters Gedurende de wintermaanden ligt de temperatuur lager, maar ligt het aantal bezoekers in de vallei hoger. Voor de populaire graven kunnen lange rijen staan. Het advies luidt dan ook om vroeg in de ochtend de tombes te bezoeken, dan zijn er minder bezoekers en is de temperatuur aangenamer. Voor iedereen met een oppervlakkige interesse is het verstandig niet te veel tombes te willen bezoeken. Drie tot vier grafkelders vinden de meeste toeristen genoeg, zeker als je geen dagen in de omgeving van Luxor verblijft en ook de andere bezienswaardigheden in de omgeving wilt bekijken.

Diepste tombe Seti I lag ook in een bijzonder graf, KV17. Dit graf is helaas al langere tijd gesloten omdat transpiratievocht van bezoekers de kunstwerken aan-tastten. De laatste rustplaats van Seti I is de langste

Libië

Moskee in Ghadamis © Igorj Ontdek Arabia 3 • 2009 51

en diepste tombe in de vallei. Het slecht geventileerde graf is ongeveer 120 meter lang en rijkelijk versierd. Op de muren zijn de reis van de overledene naar het dodenrijk te zien en de transformatie die hij daarbij ondergaat. Ook teksten uit de versschillende boeken waarin begrafenisteksten opgeschreven zijn, zijn op de wanden terug te vinden. Elke tombe heeft unieke kunstwerken op de muren staan. Ook in de tekenstijlen zijn veranderingen te zien, aangezien de Egyptenaren in de loop van de tijd experimenteerden met nieuwe kunstvormen. Aan de status van de kunstwerken kun je aflezen hoe lang de farao geregeerd heeft en of er machtsproblemen waren. De koningen begonnen aan het begin van hun regeerperiode met het bouwen van hun graf - de dood komt immers onverwacht - en het duurde jaren voordat het graf af was. Meer afgeronde kunstwerken op de muren staat gelijk aan een langer leven van de farao.

Het archeologisch onderzoek in de vallei gaat nog steeds door. De laatste ontdekking van een nieuwe grafkelder werd in 2006 gedaan. Tijdens een on-derzoek nabij Amenmesses’ graf werd toevallig een schacht gevonden die naar een grafkelder leidde. In de tombe werden vijf mummies aangetroffen. Waarschijnlijk zijn de doden haastig begraven, maar de reden daarvoor is onbekend. De mummies zijn nog niet geïdentificeerd.

Van enkele graven is niet achterhaald welke farao er in het graf gelegen heeft. Ook werden enkele sarcofagen lang geleden al overgebracht naar een gezamelijke tombe die makkelijker te beschermen was. Weten-schappers en archeologen kunnen niet met zekerheid stellen dat alle grafkelders gevonden zijn. Dit zal bij de echte avonturier die er van droomt een historische ontdekking te doen het bloed sneller doen stromen.

52 Ontdek Arabia 1 • 2010 De Romeinse ruïnes van Leptis Magna © Denis Bachinskiy

Bereikbaarheid De Vallei der Koningen ligt op de westelijke oever van de Nijl, tegenover Luxor. De stad heeft een luchthaven en is zowel vanuit Europa als vanuit Cairo te bereiken per vliegtuig. Andere moge-lijkheden zijn de trein en de auto. Reizen per auto rond Caïro is echter af te raden voor de onervaren bestuur-der. Een treinreis neemt minimaal acht uur in beslag.Luxor is de nabij gelegenplaats waar je kunt overnach-ten.

Klimaat De Nijlvallei kent een warm klimaat. De tem-peraturen kunnen in de zomermaanden oplopen tot rond de veertig graden. ’s Winters liggen de tempera-turen tussen de negen en negentien graden. De beste reisperiode is dan ook in de wintermaanden. Tijdens de lente en herfst kan het kwik oplopen tot rond de dertig graden.

Toegang Niet alle graven zijn altijd toegankelijk voor toeristen. Gebrek aan ventilatie, archeologisch onderzoek en restauratie zijn redenen om een graf te sluiten voor bezoekers. De autoriteiten stellen de graven afwisselend wel en niet open voor het publiek.

Je kunt dus nauwelijks plannen welke graven je kunt bezoeken. Houd er ook rekening mee dat niet alle graven volledig opengesteld zijn voor publiek. Met een kaartje kun je drie tombes naar keuze be-zoeken, mits die open zijn. Voor het indrukwekkende, maar kleine graf van Toetanchamon moet je een apart kaartje kopen.

Reisdocumenten Om een bezoek te kunnen bren-gen aan Egypte heb je een visum nodig. Ook moet je paspoort na verblijf nog twee maanden geldig zijn. Toeristen kunnen bij aankomst in Egypte een visum aanschaffen, maar het is ook mogelijk dit vooraf via de ambassade te regelen. Dan heb je wel een kopie van het ticket of een boekingsverklaring nodig.

AlgemeenLuxor


Titel



Sharm el Sjeik


Egypte

Fraaie houten deur in de Grote Moskee van Kairouan

56 Ontdek Arabia 1• 2010

tekst Joske Korevaar fotografie Emile Naus

Torens van de kathedraal van Tunis

Sharm el Sheikh. Deze kustplaats was enkele decen-nia geleden niet meer dan een klein vissersdorp, maar nadat de bevolking ontdekte hoe winstgevend het toerisme kan zijn, groeide het dorp uit tot een inter-nationale badplaats. Voor de cultuur liefhebbers die de piramides en tempels van oude beschavingen beslist niet willen missen, heeft Sharm el Sheikh weinig te bieden. Het is wel de bestemming waar je een kijkje kunt nemen in de wonderlijke onderwaterwereld van de Rode Zee. Voor zonaanbidders, duikers en zwem-mers is Sharm el Sheikh een walhalla.

In de punt van het omgekeerde piramide-vormige schiereiland dat Afrika met Azië verbindt, de Sinaï, ligt de kustplaats Sharm el Sheikh. De eens zo kleine visserplaats heeft inmiddels enkele nabij gelegen kustplaatsen opgeslokt en wordt nu aan beide zijden ingesloten door een nationaal park. Internationale Westerse bedrijven hebben vestigingen geopend in de badplaats. Hotels en restaurants met bekende, Euro-pese namen kom je hier tegen. Dit zal voor de één een opluchting zijn en de cultuurshock beperken, voor de ander is het afbreuk van de Egyptische cultuur. Voor deze laatste groep zijn er ook accommodaties die nog in handen van Egyptenaren zijn. De hotels langs de kust hebben veelal een privé-strand, zonder verblijf in het hotel krijg je alleen toegang na daarvoor betaald te hebben. Er zijn ook publieke stranden, waar je onder andere parasols en strandstoelen kunt huren. Die parasols zul je nodig hebben, zeker in de zomer als het kwik de veertig graden kan naderen, maar ook in de wintermaan-den, als de temperatuur over het algemeen rond de vijfentwintig graden ligt, kan een parasol in schaduw voorzien. Met de komst van de Westerse hotel-, restaurant- en winkelketens zijn ook de uitgaansgelegenheden gegroeid. Het nachtleven in de stad is indrukwekkend. In verschillende nachtclubs kun je tot in de vroege uurtjes dansen. Ondanks de invloeden uit de Westerse landen zijn de meeste Egyptenaren conservatief. Buitenzinnige dronkenschap en schaars gekleed gaan worden lang niet overal geaccepteerd.

Duiken De grootste attractie van de badplaats ligt voor de kust en strekt zich onder het azuur blauwe

waters uit naar het noordoosten en het zuidwes-ten; de koraalriffen. Enkele hoogtepunten in deze onderwaterwereld zijn Blue Hole, Mohammed Ras National Park en de Straten van Tiran. Blue Hole ligt op ongeveer tachtig kilometer ten noorden van Sharm el Sheikh, voor de kust van Dahab. In het lichtblauwe water in de baai is duidelijk een don-kerblauwe cirkelvormige plek te zien, dit is de Blue Hole. Het donkere water geeft aan dat het water hier dieper is. Deze uitgeholde pilaar in de rotsbodem is ongeveer honderd meter diep. Op heldere dagen is het zicht onder het wateroppervlak tot een diepte van ongeveer dertig meter goed. Een tunnel verbindt deze diepte met de open zee. Het is mogelijk door deze tunnel te zwemmen, maar een waarschuwing is wel op zijn paats. Vele duikers zijn hier verdronken omdat ze de lengte, 26 meter, of de diepte, 52 meter, van de tunnel verkeerd inschatte. Deze duikplaats heeft de bijnaam Diver’s Cemetary, duikers begraafplaats, niet voor niets gekregen. Enkele kilometers naar het noorden liggen de Reef Garden en de Canyon, twee schitterende duiklocaties waar je naast koralen onder andere baraccuda’s kunt zien. De Straten van Tiran liggen voor de kust even ten noorden van de toeristische agglomeratie waar Sharm el Sheikh ook onderdeel van uitmaakt. Op de verrade-lijke koralen rond het eiland Tiran zijn enkele schepen vergaan waar je naartoe kunt duiken. Eén daarvan is de Kormoran die in augustus 1984 hier door een fatale fout in de navigatie verging. Het wrak ligt op pakweg twaalf meter diepte en is een geliefde duikbestem-ming. Na een duik naar het wrak, dat begroeid is met prachtige koralen, kun je het koraalrif verkennen waar de Kormoran op kapot sloeg. Ten zuiden van Sharm el Sheikh, in het uiterste puntje van de Sinaï, ligt het Ras Mohammed National Park. Het grootste deel van het park bestaat uit zee. In de rotsen op het land zijn fossielen van waterdieren gevonden, waarschijnlijk was het voorgebergte dat het zuiden van de Sinaï markeert lang geleden een koraalrif. De echte schat van het park ligt ook hier bedolven onder het helder blauwe zeewater. Direct voor de kust kun je een indrukwekkend onderwater schouwspel van meer dan 170 koraalsoorten en ruim 1000 soorten tropische vissen aanschouwen.

Egypte



Woestijnvolken Naast luieren op het strand, uitgaan in de vele bars en nachtclubs en afdalen in de diepte van de zee kun je op land, net buiten de stad, jezelf vermaken met verschillende uitstapjes. Op safari door de woestijn bijvoorbeeld. Denk hierbij niet aan de Afrikaanse safari’s, leeuwen, olifanten en andere savannedieren zul je niet te zien krijgen. Wat je wel kunt aanschouwen zijn machtige bergketens en verfrissende oases. Ten noorden van Sharm el Sheikh ligt Wadi Kid, een waterrijk gebied waar veel planten groeien en wild leeft. Verder naar het noorden, op 35 kilometer van Sharm el Sheikh, ligt Nabq Natio-nal Park. Dit beschermde natuurgebied heeft een oppervlakte van 600km2 en is in 1992 gesticht. In dit bijzondere natuurgebied komen onder andere zes unieke plantensoorten voor die alleen hier gevonden zijn. Daarnaast leven er verschillende diersoorten waaronder gazelles en Nubische steenbokken. Deze laatste diersoort heeft het meeste weg van een uit de kluiten gewassen geit met enorme hoorns. De toeristenservice in het park is in handen van een geselecteerde groep bedoeïenen, hun wekzaam-heden variëren van het bemannen van het informatie-centrum tot de verkoop van verversingen. Deze woes-tijnbewoners verhuren onder andere kamelen met een gids om je door het onherbergzame gebied waar auto’s verboden zijn te loodsen. De bedoeïenen zijn al eeuwen lang gidsen door de woestijn. Ze leidden pelgrims naar heilige plaatsen als Mekka, Jeruzalem en St. Katharine. De Muszeina bevolken het gebied rond Sharm el Sheikh en de kans dat je deze bedoeïenen ontmoet is dan ook het grootst. Hoewel het toerisme meer voor-spoed gebracht heeft naar het schiereiland, heeft het ook negatieve gevolgen voor de woestijnvolken. Ze moeten zich steeds meer aanpassen aan de moderne leefwijze en hebben de afgelopen jaren stukken land moeten inleveren, zodat er hotels gebouwd konden worden. Aangezien de bedoeïenen een semi-noma-disch bestaan leven, kan de Egyptische overheid op grond van het feit dat ze langere tijd niet in bepaalde gebieden geweest zijn hun land afnemen. Het strategisch belang van het schiereiland dat als een brug tussen Afrika en Azië in ligt, is tijdens meerdere oorlogen niet onopgemerkt gebleven. In de woestijn liggen nog een flink aantal mijnen uit de

Tweede Wereldoorlog en de twee oorlogen tussen Egypte en Israël tijdens de vorige eeuw. Enige voor-zichtigheid is dus geboden en het is niet aan te raden om de wegen door de woestijn te verlaten. De mijnen worden niet opgeruimd en de exacte locaties van de explosieven zijn niet bekend.

Geen farao’s Een andere nomadenstam die je kunt ontmoeten zijn de Gebeleya, die rond het St. Katherine’s klooster leven. Deze stam is oorspronkelijk afkomstig uit Oost-Europa, waarschijnlijk voormalig Joegoslavië, en trok naar de Sinaï om in het St. Khata-rine’s klooster te dienen. Ze bekeerden zich echter tot de islam en trekken tot de dag van vandaag door de bergen rond het klooster, dat gebouwd is in de zesde eeuw.Het gebied trekt al eeuwen bezoekers. Tijdens de rit naar de berg passeer je Haggar Maktub, wat ‘beschreven steen’ betekend. Nabatteeërs, Grieken, Romeinen, Byzantijnen en kruisvaarders lieten inscrip-ties achter in dit rotsblok.Vanaf de top van de berg heb je een adembenemend uitzicht over de bergen rond de Sinaï, zeker tijdens zonsopkomst. De makkelijkste route naar de top is het kamelenpad. Dit pad stijgt geleidelijk en is in pakweg twee uur te beklimmen, mits je met regelmatige passen doorloopt. De enige moeilijkheid op deze route bestaat uit de wind en de steentjes op het pad. Je kunt ook een kameel huren en daarmee de berg beklimmen via deze weg.Een ge-waagdere route is die over een trap die bekend staat als de Trap van Berouw. Deze trap met 3000 treden is uitgehouwen door de monniken uit het klooster aan de voet van de berg. Welke route je ook kiest, je zult altijd het laatste stuk, ongeveer 750 treden, over de Trap van Berouw moeten.

Deze berg en het klooster zijn, naast de oude dorpjes die tot toeristencentra zijn uitgegroeid, de enige bezienswaardigheden in de omgeving van Sharm el Sheikh die een cultureel tintje hebben. In de nabije omgeving van Sharm el Sheikh zijn geen piramides, sfynxen, tombes of tempels van de pre-historsiche Egyptenaren te vinden, daarvoor moet je aan de overzijde van de Rode Zee zijn. Sharm el Sheikh is een prachtige bestemming om, na een reis langs de millenia-oude bouwwerken, het stof uit de tombes uit je haren te spoelen.


Egypte

60 Ontdek Arabia 3 • 2009Binnenplaats van Zaouïa van Sidi Sahab, de moskee van de barbier

AlgemeenSharm

Bereikbaarheid Sharm el Sheikh ligt op ongeveer 500km van Caïro. De makkelijkste manier om de badplaats te bereiken is per vliegtuig, onder andere mogelijk vanaf Caïro en vanuit Europa. Daarnaast kun je ook met de auto of de bus de stad bereiken en zijn er verschillende overtochten per veerboot tussen de plaatsen aan weerszijden van de Rode Zee. Er is een regelmatige busdienst tussen de grote steden in de Sinaï en Cairo, het noorden van het schiereiland is ook bereikbaar per trein.

Klimaat In de Sinaï liggen de temperaturen tijdens de zomermaanden tussen de vijfendertig en veertig graden, in de wintermaanden daalt de temperatuur overdag tot rond de vijfentwintig graden. De zonsopkomst bekijken vanaf de Sinaï is een hele ervaring, maar het kan ook erg koud zijn op de top. De bedoeïenen die langs de route staan en matrassen (zodat je niet op de koude rots zit) en dekens verhu-ren staan er niet voor niets.

Duiken en snorkelen Enkele hotels bieden duikcur-sussen aan, dus mocht je geen duikbrevet hebben en wel het natuurschoon onder het wateroppervlak van

de Rode Zee willen bekijken, kun je zo’n cursus volgen. Op veel plekken kun je ook snorkelen. Daarnaast zijn er ook rondvaarttochten in een boot met een glazen bodem, waardoor je toch kunt genieten van het leven in het water, zonder nat te worden.

Reisdocumenten Om een bezoek te kunnen bren-gen aan Egypte heb je een visum nodig. Ook moet je paspoort na verblijf nog twee maanden geldig zijn. Toeristen kunnen bij aankomst in Egypte een visum aanschaffen, maar het is ook mogelijk dit vooraf via de ambassade te regelen.

Handige websiteswww.sharmelsheik.comwww.sharmelsheikh.comwww.sharmguide.com

Tunesië

Toren van de Grote Moskee Ontdek Arabia 3 • 2009 61

62 Ontdek Arabia 1 • 2010 Versierd plafond in Kairouan

PetraMysterie van de Nabateërs


Jordanië

64 Ontdek Arabia 1 • 2010 Plafond in het voormalig paleis van de Pasha


Jordanië

66 Ontdek Arabia 1 • 2010 Kairouan staat bekend om zijn fraaie tapijten

“A beam of stronger light breaks in at the close of the dark perspective and opens to view, half seen at first through the tall narrow opening, columns, statues, and cornices, of a light and finished taste, as if fresh from the chisel, without the tints or weather stains of age, and executed in a stone of a pale rose color, which was warmed at the moment we came in sight with the full light of the morning sun.”

Alhoewel deze zin in een reisverslag van 1818 staat, had hij net zo goed gisteren geschreven kunnen zijn. Een bezoek aan Petra, de wereldberoemde stad in het zuidwesten van Jordanië, is nog immer een uiterst bij-zondere ervaring en weet de hedendaagse bezoeker keer op keer te imponeren. Want wie voelt de spanning niet wanneer na elke bocht in The Siq, een nauwe bergkloof van soms maar enkele meters breed en tientallen meters hoog, weer een nieuwe bocht verschijnt? Wie laat het onberoerd wanneer, na ruim een kilometer in de schemering te hebben gelopen, de vorige bocht ineens de laatste bocht blijkt te zijn en enkele meters verderop het ein-de van de passage lonkt? Dan werpt een zonnestraal licht op roze-rode zuilen, beelden en kroonlijsten en heeft de bezoeker voor het eerst zicht op de prachtige Schatkamer van Petra. De enorme aantrekkingskracht van dit uitzicht maakt dat hij al snel de smalle kloof achter zich laat en verschijnt in een uitgestrekte binnenplaats. Uit een van de omringende rotswanden komt de façade van een gebouw van veertig meter hoog naar voren, uit de grond veschijnen twee brede traptreden. De beelden van de goden en mythologische karakters uit de tijd van de Nabateeërs - het volk dat deze stad meer dan tweeduizend jaar geleden bouwde - zijn door erosie al enorm vervaagd, maar de kleinere versieringen - de bloemen, de bladeren en het fruit - zien eruit alsof ze gisteren uit de zalmroze zandsteen gebeiteld zijn. Hoe mooi en gedetailleerd El-Khazneh van buiten is, zo eenvoudig is het van binnen. Wie door de don-kere ingang stapt komt terecht in een simpele vier-kante kamer. Wetenschappers zijn het niet eens over de vroegere functie van de van deze kamer, behalve dan dat de Schatkamer in ieder geval geen schatkamer was. Het gebouw dankt zijn naam aan de Bedoeïenen, het volk dat na de val van Petra in dit gebied leeft en

de Schatkamer zijn naam gaf. Zij geloofden dat een rijke farao een schat verborgen had in de urn in het bovenste gedeelte van de façade en probeerden de locatie van de stad daarom ook geheim te houden voor alle westerse bezoekers. Tevergeefs. De Zwitser Johann Burckhardt, verkleed als Arabier, herondekte de stad in 1812 en was de eerste van de vele bezoekers die sindsdien naar Petra komen. Wat de functie van het gebouw ook was, een tombe of een offerplaats, de Nabateeërs wilden ongetwijfeld iedereen die hun stad binnenkwam overdonderen met de ongekende pracht en praal van dit buitengewone monument.

Alhoewel de Schatkamer het bekendste bouwwerk in Petra is en zodoende door Jordanië als haar belang-rijkste visitekaartje wordt gebruikt, is er in de stad nog veel meer moois te zien. Petra is namelijk niet voor niets een van de zeven nieuwe wereldwonderen. Wie vanuit de binnenplaats verder loopt komt langs de Street of Facades, een straat waarlangs meerdere indrukwekkende tombes uit de rotsen zijn gehakt. De straat van façades leidt de reiziger uiteindelijk naar het hart van Petra. Het eerste monument dat deel uitmaakt van het eigenlijke centrum van de stad is het Theater, dat eveneens geheel uit de rotsen is gehakt. Dit bouw-werk is er heel wat slechter aan toe dan de Schatka-mer, die nog amper aan erosie onderhevig is geweest. Daarbij heeft het theater door vroege overstromingen heel wat waterschade opgelopen. Het theater is hoogstwaarschijnlijk rond het begin van onze jaartel-ling gebouwd en biedt plaats aan ongeveer vijfduizend toeschouwers, alhoewel dit niet helemaal zeker is. Tot de jaren zestig werd gedacht dat het theater gebouwd was door de Romeinen, die Petra in het jaar 106 na Christus annexeerden. Een Amerikaanse arche-oloog die het bouwwerk in de jaren zestig opgroef, bewees echter dat het theater door de Nabateeërs zelf gebouwd was en dat de Romeinen na de annexa-tie alleen enkele aanpassingen aan het theater hebben gemaakt. Hoog in de bergwanden tegenover het theater is in de rotsen een aantal tombes uitgehakt. Van de honderden tombes die Petra telt staan deze tombes met recht bekend als de meest indrukwekkende in


Jordanië


hun soort. Dit is de Koningswand, in het Engels de Royal Tombs genoemd, en hier werd waarschijnlijk de meeste Nabateese koningen een eeuwige rustplaats geboden.De hooggelegen Koningswand is te bereiken via een aantal trappen vanuit het theater. De eerste tombe die men na het beklimmen van deze trappen tegen-komt is de Urn Tomb, genoemd naar de kleine urn die bovenin het bouwwerk staat. Deze tombe met hoge zuilen en daarvoor twee rijen gewelven mag de reizi-ger tijdens zijn bezoek aan Petra absoluut niet missen. Alhoewel ook deze tombe last heeft gehad van erosie, is de Urn Tomb opvallend goed bewaard gebleven in vergelijking met de omgeving. Zo zijn de drie bin-nenkamers nog in zeer goede staat en herdenkt de inscriptie in de achtermuur van de belangrijkste kamer nog aan de vijfde eeuw, toen de tombe tot een kerk werd geconverteerd. Naast de Urn Tomb staat de Silk Tomb, vertaald naar de Zijde Tombe, die bekend staat om de rijke en dramatische kleur van de zandsteen. Het theater vormt tevens het uitgangspunt voor degenen die de zogenoemde High Place of Sacrifice willen zien. Wie de statige route vanuit het theater volgt moet ongeveer achthonderd grote trappen oplopen, maar krijgt dan wel het gevoel mee te lopen in een eeuwenoude processie, op weg naar het of-feraltaar. Bovendien voert de route langs een aantal mooie bezienswaardigheden zoals twee obelisken en de overblijfselen van een fort. De overblijfselen van het offeraltaar zelf zijn voor de bezoeker na de klim van plusminus een half uur ofwel erg teleurstellend of enorm indrukwekkend. Feit is wel dat de High Place of Sacrifice veel inzicht geeft in de rituelen van de Nabateeërs en dat men vanuit deze plek een prachtig uitzicht op de Koningswand heeft.

Midden door het hart van Petra loopt de Colonnaded Street, een geplaveide straat die wordt geflankeerd door de ruïnes van wat vroeger een ware zuilengalerij moet zijn geweest. Het waren wederom de Romeinen die na hun komst de grindweg van de Nabateeërs met grote platte stenen bedekten waar de bezoeker, na de opgravingen van de vorige eeuw, weer over kan en mag lopen. De straat eindigt bij een monumentale en prachtig gedecoreerde poort, de Arched Gate genoemd.

De Arched Gate had oorspronkelijk drie bogen die de ingang vormden naar de tempel van Qasr Al-Bint. Deze tempel is van alle gebouwen die niet uit de rots zijn gehakt maar daadwerkelijk zijn gebouwd het best bewaard gebleven. Net als in de High Place of Sacrifice brachten de Nabateeërs ook hier offers aan hun go-den. Het altaar waar dit gedaan werd is nog duidelijk zichtbaar en ook de goten in de rotsen waarin het bloed werd afgevoerd, zijn nog goed te zien.

Wat de reiziger tijdens zijn bezoek aan Petra ten slotte ook zeker niet mag missen is het klooster, Al-Deir ge-naamd. Na een klim van iets minder dan achthonderd treden staat hij voor de enorme gevel van het klooster waarvan alleen al de afmetingen overweldigen. Al-Deir is een van de grootste monumenten in Petra en ligt tevens het verst van de hoofdingang verwijderd. De enorme afmetingen van het klooster worden duidelijk wanneer men zich realiseert dat alleen de in-gang al acht meter hoog is. Het monument zelf is ruim veertig meter breed en de kamers dringen tot diep in de bergwand door. De lange klim, de grootte van de façade en het enorme open ‘plein’ voor het gebouw doet echter vermoeden dat dit gebouw vroeger geen tombe was, maar een heilige plek. In de jaren negentig van de vorige eeuw werd de functie van het klooster ontdekt. Ook hier betreft het, net zoals bij de Schat-kamer, geen klooster maar een feesthal met banken tegen de wanden van het gebouw dat gebruikt werd voor grote feesten ten ere van een overledene. De bovenste zuilen van het klooster zijn nog in hele goede staat en het ontwerp van het klooster doet dan ook sterk denken aan de architectuur van wederom de Schatkamer.

Er is nog veel meer te zien in Petra. De meeste over-blijfselen van deze stad zijn weliswaar vervallen tot ruïnes na verschillende aardbevingen en een leegloop van de stad na verlegging van handelsroutes, maar desondanks zijn de contouren van het leven van de Nabateeërs door alle eeuwen heen goed zichtbaar gebleven.

Jordanië

Verkopers van aardewerk in de kleur van Sidi Bou Said Ontdek Arabia 1• 2010 69


AlgemeenPetra

Bereikbaarheid Petra ligt op ongeveer 260 kilometer ten zuiden van Amman. Via de Desert Highway duurt het ongeveer 2,5 uur om met de auto bij de stad te komen. Wie vanuit Amman richting het zuiden rijdt kan al snel de borden richting Petra volgen. De bus-service van Amman naar de stad is bovendien redelijk goed en betrouwbaar, houd daarbij wel rekening met het feit dat bussen vertrekken wanneer ze vol zijn en niet via een dienstregeling.Een vroege start is aan te raden; van acht tot negen uur ‘s morgens zijn de Siq en de schatkamer op hun mooist. ‘s Middags liggen beide bezienswaardigheden in de schaduw. Na aankomst is het bovendien verstan-dig meteen hetJordanië is een islamitisch land; bedekkende kleding wordt vooral in de landelijke gebieden van het land gewaardeerd. Het laten zien van veel blote huid wordt door de lokale bevolking veelal als ongepast ervaren. Zowel mannen als vrouwen kunnen het beste een lange broek en een shirt met lange mouwen aantrek-ken. Bovendien biedt dit soort kleding een betere bescherming tegen de zon. In dat opzicht is het ook verstandig een hoed of pet te dragen. Neem vol-doende zonnecrème en water mee en draag stevige

schoenen. ‘s Avonds koelt het sterk af in de woestijn; neem dus een trui of tenminste een sjaal mee. Het is verstandig om het tijdens het bezoek aan Petra rustig aan te doen. De stad is over een groot gebied verspreid en veel bezienswaardigheden liggen hoger in de omringende bergen. De klim naar het Klooster neemt ongeveer een uur in beslag terwijl het plusminus een half uur kost om al lopend bij het altaar van de High Place of Sacrifice te komen. Wie liever niet te voet de berg op wil klimmen kan hiervoor een ezel huren. Deze brengt de reiziger moeiteloos naar de verschillende monumenten. Het is bovendien ook mogelijk om een paard, pony of kameel te huren. Vervoer door de Siq gaat met een paard of in een paardenwagen, een tocht van de Schatkamer tot de tempel aan het einde van de Colonnaded Street kan per kameel. Een bezoek aan Petra neemt minimaal een dag in beslag. Wie echter niet alleen de hoogtepunten van Petra wil zien en een beter beeld wil krijgen van de stad en haar verleden is echter al snel twee dagen kwijt. Wanneer er bovendien genoeg animo is, zijn de Siq en de Schatkamer ‘s avonds ook open voor publiek. Beide bezienswaardigheden zijn dan verlicht


tekst Emile Naus fotografie Emile Naus en Marlies Fronik


Jordanië

Zonsopgang bij Erg Lihoudi

Wadi Rum Vallei van de maan

74 Ontdek Arabia 1 • 2010 Zonsondergang in Erg Chigaga

Jordanië


76 Ontdek Arabia 1 • 2010 Het prachtige Aït Benhaddou

Prachtige rotspartijen, rode zandvlaktes en traditio-nele bedoeïenen zijn de ingrediënten van het adem-benemede Wadi Rum. Het is een van de indrukwek-kendste woenstijngebieden ter wereld en de grootste wadi (vallei) van Jordanië. Tijdens een tocht door deze streek trekken lagunes, kleurrijke zandvlaktes, grillige rotspartijen en eeuwenoude valleien aan je ogen voorbij. De bergen zijn door erosie aangetast, waardoor de rotswanden van zandsteen en graniet allemaal weer andere vormen hebben aangenomen. Door de droogte kan er bijna geen vegetatie groeien en het gebrek daaraan creëert een bijna surrealistisch landschap. De ‘Vallei van de Maan’, zoals Wadi Rum ook wel genoemd wordt, trok diverse filmmakers aan voor opnames en jaarlijks komen bezoekers vanuit de hele wereld het natuurwonder aanschouwen.

Wadi Rum is onderdeel van de Hisma woestijn in zui-delijk Jordanië en noordelijk Saoedi-Arabië. Het 720 m2 grote gebied bestaat voornamelijk uit zandsteen uit het Cambrium en Ordivicium, beiden perioden in het Paleozoïcum. Dit zandsteen rust op een granie-ten rotsbasis uit het pre-Cambrium. In de loop der eeuwen hebben deze rotselementen door erosie hun karakteristieke vorm gekregen, zodat er nu veel bijzonder gevormde en alleenstaande rotsen zijn. De afzetting is daar veelal alluviaal en ontstond uit water, zand, grind en zouten.

HistorieDe huidige naam ‘Rum’ komt, zo is de heersende gedachte, van de historische naam Iram, dat voor-komt in lokale vroege inscripties van de Nabateeërs. Het betekent zoiets als ‘hoog’. Een van de vroegste vermeldingen van het gebied staat in het boek Exodus in het Oude Testament van de Bijbel, namelijk als het centrum van prins Arams emiraat. Ook was Iram de naam van een van de zonen van de Bijbelse figuur Noach, wiens nageslacht zich in de Arabische regio verspreidde. Een ander bewijs voor de theorie komt uit geografische werken van Ptolemaeus, waar de streek Aramwa werd genoemd.

Archeologisch onderzoek heeft uitgewezen dat delen van Wadi Rum al vanaf de prehistorie bewoond wor-den en dat andere delen vrijwel zeker nooit als men-

selijke verblijfplaats gediend hebben. De bewoonde gebieden dienden als handelsplaatsen en verblijfplaat-sen. De extreme droogte in het gebied en het gebrek aan waterbronnen heeft ervoor gezorgd dat geen van de volken er voor een lange tijd heeft kunnen blijven. Dat gegeven geldt vandaag de dag nog steeds; dankzij dat gebrek aan menselijke invloeden gaat de natuur helemaal haar eigen gang. De plek op de UNESCO Werelderfgoedlijst zorgt ervoor dat Wadi Rum verze-kerd is van bescherming en conservatie en dat de hui-dige staat intact kan blijven. Toch ondervindt de streek schade van de geiten die er grazen en het toerisme. Er wordt dan ook streng toezicht gehouden en er mogen geen grote toeristische projecten ontwikkeld of uitge-voerd worden in de beschermde regio.

NatuurWadi Rum is gelegen in een oud rivierdal en staat meestal droog. In de natte periode kan het heel hard regenen, in buien die heel plotseling komen opzet-ten. Veel mensen gebruiken de stroomroutes als wandelpaden en zij kunnen overvallen worden door het watergeweld. In de lente zorgen deze regens voor groene zandhuivels en meer dan tweeduizend soorten wilde bloemen die tot leven komen; waaronder ook de zwarte iris, de Jordaanse nationale bloem. Bomen zijn zeldzaam. Er staan acacia’s, moerbeibomen en heesters. De flora van Wadi Rum was in 1999 onder-werp van een groot wetenschappelijk onderzoek naar de bijzondere ecologie en de soorten in de woestijn. Er leven niet veel diersoorten in de wadi, want net als mensen hebben zij veel water en voedsel nodig om te overleven. Je zult er dan ook beesten zien die relatief goed tegen een droog klimaat kunnen, zoals reptielen, insecten en vogels.

BedoeïenenWadi Rum werd bewoond door verschillende volken. Hiervan zijn nu nog oude sporen terug te vinden, vooral van de Nabateeërs. Zij hebben rotstekeningen en tempels achtergelaten. Ook nu leven er nog een aantal bedoeïenenstammen, die behoren bij een van de zeven tribale groepen die het gebied bewonen. De grootste stam, de Zalabia, is verantwoordelijk voor de toerismediensten en zij bieden kameel- en jeeptoch-ten aan. Zweideh is een andere prominente stam; zij


Jordanië

78 Ontdek Arabia 1 • 2010 Kind in een oasedorpje nabij Ouarzazate

leven in de dorpjes in het noordelijke deel van Wadi Rum en ook zij runnen nu campings en verhuurbedrijf-jes die op toeristen gericht zijn. In dit deel van de vallei bestaat nog een agricultuur, dankzij de aanwezigheid van waterbronnen. De bedoeïenen staan gewoonlijk open voor een be-zoek aan hun tentenkamp. Bij hun nomadisch bestaan gebruiken zij kamelen en tenten van hout, doek en touw of traditioneel geweven tenten van zwart gei-tenhaar. Soms nodigen ze toeristen uit om muntthee of Arabische koffie met hen te drinken in hun tenten-kamp. Het gebeurt wel dat ze een tent voor toeristen opzetten om in te overnachten. Er leven ongeveer vijfduizend bedoeïenen in Wadi Rum, in heel Jordanië zijn nog rond de vijftigduizend nomaden. De naam bedoeïen komt van het Arabische woord Badawi, dat ‘woestijnbewoner’ of ‘nomade’ betekent. Gastvrijheid hoort helemaal thuis in het leven van de bedoeïenen. Dit is voor hen ook een overlevingstactiek. Door zelf gastvrij te zijn, kunnen ze namelijk ook gastvrijheid van anderen verwachten. Bij grote droogte is er weinig water te vinden - of alleen zeer kostbaar water. Op zo’n moment kan dan bij een ander gevraagd worden om vrijgevig te zijn, en het beschikbare water te delen. Dat kan uiteraard alleen als iedereen deze instelling hanteert. Van oudsher zijn de bedoeïenen geitenhoe-ders. Deze dieren leven van de schaarse begroeiing. Ze werden (en worden nog steeds) gehouden voor de vacht, het vlees, de melk en een soort yoghurt .

De groei van de toeristenstroom heeft de bewo-ners bepaald geen windeieren gelegd; velen zijn een succesvol toerismebedrijfje gestart en hebben van de opbrengsten grote auto’s en hippe gadgets aangeschaft. Het echte bedoeïnenleven is daardoor zeldzaam geworden en sterft eigenlijk uit. In het dorpje Rum Village zie je, naast de geitenharen tenten, enkele woningen en winkels en zelfs een school. Er zijn verder weinig toeristische voorzieningen, maar dat vormt deels de charme van het plaatsje.

Beroemd en geliefdWadi Rum heeft aan bekendheid gewonnen doordat de Britse officier Thomas Edward Lawrence hier zijn kamp had opgeslagen tijdens de Grote Arabische Opstand van 1917 tot 1918. Lawrence bereidde in

Wadi Rum een aanval voor op Aqaba. In deze woestijn is dan ook de film ‘Lawrence of Arabia’ gemaakt. De Brit heeft een belangrijke stempel in Wadi Rum achtergelaten. Zo is er een rotsformatie naar zijn boek genoemd: ‘the Seven Pillars of Wisdom’ en kun je Lawrence’s spring bezoeken, een bron waar Lawrence zich gewassen zou hebben tijdens zijn verblijf in de woestijn. Bij Siq Um Tawaqi is een beeld van het hoofd van de officier in de bergen uitgehakt. De scheidslijn tussen feit en fictie is niet makkelijk te trekken maar zeker is dat de bezienswaardigheden iedereen tot de verbeelding spreken.

Je kunt het natuurgebied op verschillende manieren verkennen; zoals te paard, op een kameel, met een 4WD of te voet. Ook slapen onder de schitterende sterrenhemel boven Wadi Rum en het beklimmen van de rotsformaties zijn erg populair. Als je gaat klimmen is een gedegen voorbereiding noodzakelijk en dien je wel enige ervaring te hebben omdat de rotsen grillig en hoog zijn. Jabal Rum is met een hoogte van 1734 meter zelfs de op een na hoogste berg van Jordanië. Jebel Khazali is een andere imposante berg, zeker gezien de religieuze functie die deze ten tijde van de Nabateeërs had. De inscripties die je in de smalle doorgang onderaan de berg kunt vinden, zijn er de stille getuigen van. De rotstekeningen bij Alameleh en Anfashieh zijn ook de moeite waard, je ziet hier onder andere afbeeldingen van wilde dieren en kamelen. Bij Burrah Canyon kun je een prachtige zonsop- of ondergang beleven, als de zon de omliggende bergen in een dieporanje kleur doopt.

ToekomstDe toekomst van het beschermde gebied ligt in handen van de Jordanese regering én de bezoekers. Er is onlangs een beschermingsprogramma gestart dat schade veroorzaakt door toeristen probeert te her-stellen en voorkomen. Tevens wordt de illegale jacht fel bestreden want hierdoor loopt de toch al geringe wildstand helemaal hard terug. Als bezoeker draag je een steentje bij door je aan de voorschriften te houden en de lokale economie te steunen. Alleen dan kan Wadi Rum toegankelijk blijven voor iedereen.


Jordanië

80 Ontdek Arabia 1 • 2010 Het bekende bord in Zagora

AlgemeenPetra

Bereikbaarheid Er is niet veel transport naar Wadi Rum, omdat de lokale bevolking maar klein is en de meeste toeristen met georganiseerde reizen naar deze woestijnvlakte gaan. De dag voordat je Wadi Rum wilt bezoeken, is het mogelijk om contact op te nemen met de Government Rest House (als je daar gaat verblijven) of de toeristenpolitie (bij een bezoek zonder overnachting).

Vanuit Wadi Rum vertrekt er om 12.30 uur een bus naar Aqaba. Op vrijdagen en feestdagen gaat er ook een bus om 07.00 uur. Om 08.30 uur vertrekt er een bus naar Wadi Mousa. Af en toe zijn er ook taxi’s aanwezig in Rum. -> Boek: Jordan. Schrijvers: Paul Greenway en Damien SimonisInternetbronnen: meerdere bussen op andere tijden

Met eigen vervoer kom je bij Rum Village door de Desert Highway te volgen, ongeveer vijf kilometer ten zuiden van Quweira en 25 kilometer noordelijk van Aqaba. Vanaf daar leidt de weg je ongeveer 35 kilome-ter door de woestijn, tot aan het einde bij Rum. Op de terugweg is er ook een kameeltocht te regelen naar Aqaba (een aantal dagen) en Petra (ongeveer een

week).Klimaat De koelste maanden om Wadi Rum te be-zoeken zijn maart, april, oktober en november. In het heetste seizoen (mei tot en met september) kan de temperatuur stijgen tot boven de veertig graden. Maar denk er daarbij wel goed aan dat het ’s nachts kan afkoelen tot rond de nul graden. Andere must-haves zijn een pet tegen de zon, genoeg zonnebrandcrème en stevige schoenen. Om insecten af te weren is het verstandig om insectenspray mee te nemen. Bij over-nachtingen is dit vooral belangrijk, door de nachtelijke aanwezigheid van muskieten.

Etiquette In Wadi Rum leven de bedoeïenenstam-men nog een traditioneel leven. Als toerist is het (voor mannen en vrouwen) respectvol om een wijde lange broek en shirt met lange mouwen aan te trekken. Vraag toestemming voor het nemen van foto’s van lokale mensen.

Voorzieningen In Rum Village, het centrum van Wadi Rum, zijn weinig voorzieningen. Er is een winkel waar eten en drinken te koop is, hoewel dit vooral georienteerd is op de lokale bevolking. Het is dus


Marokko

De rode muren van Aït Benhaddou

82 Ontdek Arabia 1 • 2010 Fraai uitzicht over de Middellandse Zee vanuit Sidi Bou Said

DESERT ISLAND


DESERT ISLAND

Abu Dhabi



tekst Rudolf Mulderij fotografie Emile Naus

Voor de kust van Abu Dhabi ligt een eilandengroep: de Desert Islands. Natuurbehoud en duurzame ontwik-keling worden verenigd op deze toeristenbestemming van wereldklasse. De Desert Islands liggen voor de kust van Abu Dhabi en worden gevormd door Sir Bani Yas, Dalma Island en de Discovery Islands. Marsal Jabel Dhanna is een soort schiereiland aan het vasteland van Abu Dhabi, dat de toegangspoort naar de Desert Islands vormt. De eiland bieden samen het beste van verschil-lende werelden. Zo kan Dalma Island bogen op een historie ddie duizende jaren terug voert en is op Sir Bani Yas een van de grootste natuurreservaten van landen rond de Perzische Golf geopend. De ongerepte Discovery Islands zijn de kroon op de Desert Islands.

Dalma Island Dit eiland heeft een eeuwenoude men-selijke historie die meer dan 7 500 jaar terug voert. Het is daarmee een van de oudst bekende bewoonde plekken in de Verenigde Arabische Emiraten. Nu wo-nen er ongeveer 5 000 mensen op het eiland en door hen wordt het verleden met trots in ere gehouden. Net als op Sir Bani Yas is men zich op dit eiland bewust van de natuur en het milieu en willen de bewoners bijdragen aan een gezond leefklimaat voor mensen en dieren. Daarom werd het Desert Island Education Centre opgericht. De bewoners van het eiland kunnen in het centrum cursussen volgen op onder andere het gebied van management en toerisme, Engelse taal en informatica. Met deze kennis zullen zij ook beter kunnen inspelen op de groeiende toerismesector van Abu Dhabi. De lessen worden gegeven door docenten uit binnen- en buitenland en de diploma’s voor deze opleidingen zijn internationaal erkend. De overheid van Abu Dhabi heeft ervoor gezorgd dat de lokale be-volking van het Dalma Island gratis toegang krijgt tot alle opleidingen. In de toekomst zullen er op Dalma Island een archeologisch museum en een oud dhow-vissersdorpje opengesteld worden voor het publiek.

Discovery Islands Deze kleine eilandengroep wordt gevormd door zes kleine onbewoonde eilandjes die voornamelijk uit zand bestaan. Ze zijn nog onaange-tast en vormen daarom een ideaal toevluchtsoord voor migrerende vogels en broedende diersoorten, zoals zeeschildpadden. In de afgelopen jaren heb-

ben onderzoeksteams de bijzondere habitat van de Discovery Islands vastgelegd. Toeristen kunnen, onder begeleiding van een gediplomeerde gids, zelf ook een bezoekje brengen aan de vogels en het mariene leven van deze parels in de Perzische Golf.

Sir Bani Yas Pal voor Marsal Jabel Dhanna ligt het grootste eiland, Sir Bani Yas. Het werd in 2008 officieel opengesteld voor het grote publiek en is inmiddels al uitgegroeid tot een geliefde verblijfplaats voor men-sen vanuit de hele wereld. In het Arabian Wildlife Park, dat ongeveer de helft van het eiland beslaat, kun je gazellen, oryxen, cheeta’s, hyena’s, struisvogels en giraffen zien en in de mangroves leven honderden vogels en roze flamin-go’s. Op het eiland leven ook lama’s, herten, elanden, antilopen en gemsbokken. Tijdens een game drive kun je deze dieren in hun natuurlijke leefomgeving ob-serveren. Niet alleen de fauna van Sir Bani Yas wordt zorgvuldig gecontroleerd; ook de flora wordt zorgvul-dig beheerd. Het klimaat van de eilandengroep vereist een beplanting die goed tegen droogte en warmte kan. En die beplanting zorgt ervoor dat veel dieren op het eiland overwinteren of er zich permanent kunnen vestigen. De acacia tortilis is inheems en komt verder uitsluitend voor op savannes en aan de oostkust van Afrika. Toch groeit deze boom met de wittte bloemen prima onder de aride condities van de Desert Islands.

Desert Islands Resort & Spa by Anantara Nog maar heel kort open zijn en toch al in het bezit van een award komen: het lukte Desert Islands Resort & Spa. Daarnaast wist het resort een plek te verove-ren op de Condé Nast Traveller Hotlist van een van ‘s werelds meest prestigieuze reismagazines. Het luxehotel telt 64 kamers en 6 privélodges. De kamers zijn stijlvol ingericht met typisch Arabische materialen en accenten van kunst uit het Midden-Oosten.

Het resort heeft verschillende soorten kamers en sui-tes. Sommige kamers hebben direct toegang tot het zwembad. Bij je kamer hoort een privéterras, omgeven door tropische tuinen en een eindje verder schittert de zee. Door de terracotta vloer, marmeren badka-mer en de Arabische accenten hebben deze kamers een warme, oosterse sfeer. Deluxe kamers bieden


Abu Dhabi

Triomfboog bij Makthar


je een schijnbaar oneindig uitzicht over de Perzische Golf vanuit je bed of vanaf het balkon van je kamer. Bovendien zijn de 52 m2 grote kamers voorzien van alle gemak en comfort, zoals een elektronische kluis, satelliet TV en een regendouche. Deluxe Club Rooms, zoals de meest luxe kamers heten, bevinden zich op de bovenste verdieping van het hotel. Deze kamers zijn uiterst ruim en luxe en bieden je bovenddien een adembenemend vergezicht op de wijde omgeving van Sir Bani Yas Island. De Junior suites zijn nog ruimer van opzet zijn onder andere voorzien van een kitchenette en een groot terras. Verder zijn er nog twee typen villa’s te huren: Beach Villa’s en Royal Villa’s. De Beach Villa’s worden omgeven door een tropische tuin en vanuit deze verblijven heb je direct toegang tot het strand. De Royal Villa’s bevinden zich op een afge-scherm terrein buiten de het resort en bieden dan ook optimale privacy en rust. Elke Royal Villa heeft een eigen zwembad. Als je op zoek bent naar luxe en comfort, gecombineerd met privacy, zal een Villa aan al je wensen voldoen.

Dineren Niet alleen de kamers en suites van het De-sert Islands Resort & Spa spreken tot de verbeelding; ook dineren in het complex spreekt tot de verbeel-ding.The Palm In dit restaurant kun je de hele dag genie-ten van gerechten uit de internationale keuken en een ontbijtbuffet met Midden-Oosterse gerechten. s’ Avonds wordt er á la carte geserveerd. Samak In Samak worden vis- en grilgerechten ge-serveerd. De wijnkaart is uitgebreid en je eten wordt voor je neus gegrild en gebakken. Samak is de ideale plek om ‘s avonds lekker te relaxen en de zon te zien ondergaan onder het genot van een goede cocktail en heerlijke hapjes. The Lounge In deze bar kun je genieten van koffie uit bijzondere koffiebonen en allerlei theesoorten. Ook voor aperitieven en cocktails kun je bij The Lounge al-tijd terecht en ‘s avonds zorgt het uitzicht over Sir Bani Yas ervoor dat dit letterlijk een ‘topattractie’ wordt.

Spa De spa bij het Desert Islands Resort brengt iedere bezoeker een gevoel van luxe en comfort met fysieke en mentale rust. Meteen als je binnenstapt ruik je de geur van ginger en frangipani. In de Spa

worden uitsluitend behandelingen verricht met pure en natuurlijke ingrediënten waarbij de geneeskracht uit het verleden met moderne therapiën kan worden gecombineerd. Er worden zowel therapiën, massages als schoonheidsbehandelingen aangeboden.

Toekomst Hoewel de Desert Islands al lang open zijn voor de publiek en je nu kunt verblijven in het prachtige resort op Sir Bani Yas, staan er voor dit eiland nog veel meer ontwikkelingen op stapel in de komende jaren. Eind 2009 is het Arabian Wildlife Park geopend, dat zich uiteindelijk tot een natuurreservaat met uitgebreide broedprogramma’s voor verschillende diersoorten van het Arabisch schiereiland zal ontwik-kelen. De broedprogramma’s zijn nog niet zo lang begonnen maar de geboorte van twee hyena’s belooft veel goeds voor de toekomst. De twee dieren werden begin 2010 geboren. Aan de waterkant zal in de loop van 2010 Al Yamm Lodge verrijzen. De plek wordt gekenmerkt door een intieme sfeer, door de aanwezigheid van mangrove bossen en de nabijgelegen lagune, waar flamingo’s en doejongs leven.

Een ander prestigieus project op het eiland is de Al Barari Lodge. Deze accommodatie heeft vijftig lodges die in het hart van het Arabian wildlife park liggen. Het is de bedoeling dat je in de toekomst vanuit je verblijf de wilde dieren kunt zien. Voor de zuidelijke kant van Sir Yani Bas staat de aanleg van de Al Bahar Lodge gepland. De Al Bahar Lodge bestaat uit vijftig accom-modaties die allen zeezicht hebben. De Al Muntaha Lodge bevindt zich in de bergen en zal naar verwachting in 2011 klaar zijn. De ligging in het Arabian Wildlife Park garandeert een schitterend uitzicht op het wild in deze regio van het eiland.

In 2010 zal er ook een Conference Centre opgele-verd worden, dat plaats biedt aan 350 mensen. Het centrum is een toplocatie voor bedrijfsevenementen, teambuilingactiviteiten en bruiloften. Naast het con-ferentieoord wordt een duikcentrum gerealiseerd. Het Dive Centre is niet de enige sportieve aanvulling van Sir Bani Yas, ook wordt er een paardensportcentrum aangelegd. De bouw van een Outdoor Camp maakt het geheel compleet. Dit buitensportcentrum zal zich


Abu Dhabi

88 Ontdek Arabia 1 • 2010 Het Capitool in Dougga

AlgemeenDesertIs-

Bereikbaarheid Vanuit Amsterdam of Düsseldorf kun je rechtstreeks naar Abu Dhabi of Dubai vliegen. Vanuit Abu Dhabi of Dubai volg je de E11. Nadat je de stad Ruwais bent gepasseerd rijd je nog zo’n tien kilometer door op deze snelweg. Neem de afslag Jabel Dhanna en volg ‘Sir Bani Yas Jetty’. Via deze pier kom je op Jabel Dhanna, het eerste eiland. Hier kun je de auto parkeren en de reis vervolgen per boot. Er varen veerboten, speedboten en watertaxi’s tussen Jabel Dhanna en de andere eilanden. De tocht naar Sir Bani Yas per veerboot duurt ongeveer twintig minuten en zit vaak inbegrepen bij de hotelboeking. Ook kun je overwegen een vliegtuigje te nemen, die je naar de plaats van bestemming brengt. De reden dat je op de eilanden niet met de auto mag komen is dat de veilig-heid van dieren voorop staat. Per bus of 4WD word je naar het Desert Islands Resort & Spa gebracht. Tussen Sir Yani Bas en Abu Dhabi International Airport vliegen overigens ook lijnvluchten.

Vervoer Op Sir Yani Bas kun je gamedrives maken, een echte aanrader. Een gids rijdt je in een 4WD door het natuurreservaat en vertelt je alles over de natuur, dieren en de broedprogramma’s. Ook kun je een

mountainbike huren en uitgezetten routes over het eiland fietsen. Het aanbod fietsroutes varieert van makkelijk tot moeilijk en ze voeren je langs mangroves en droge wadi’s. Ervaren mountainbikers kunnen zich uitleven in het zuidelijke deel van de bergen in het Arabian Wildlife Park. Andere activiteiten die je op Sir Bani Yas kunt ondernemen zijn wandeltochten maken, boogschieten en kayakken in het heldere water rondom het eiland.

Accommodaties Het Desert Islands Resort & Spa is het eerste resort op Sir Bani Yas dat de deuren geopend heeft en ook meteen een zeer luxueuze. In het vijfsterrenhotel zal het je aan niets ontbreken. De 64 kamers zijn van alle gemakken voorzien en lekker eten doe je in een van de drie restaurants die bij het resort horen.

Websites www.desertislands.com http://desertislands.anantara.com

90 Ontdek Arabia 1 • 2010 Uitzicht over het amfitheater van Dougga

Vorstelijk verblijf


EMIRATES PALACE

Abu Dhabi


Terwijl je halverwege de lange oprijlaan bent, werp je een schichtige blik over je schouders om te zien of er geen tot de tanden toe gewapende bewakers aan komen rennen. Het voelt alsof je op het paleis van een belangrijke sultan, kalief of andere Arabische vorst af loopt. Het kollosale hoofdgebouw en de lange zijvleu-gels tonen veel gelijkenissen met een paleis van een machtig heerser. Toch woont er in het Emirates Palace geen vorst of edelman. Dit paleis in Abu Dhabi is het tweede 7-sterren hotel in de Verenigde Arabische Emiraten.

De klasse van 7-sterren hotels bestaat niet, het is slechts een poging van de eigenaars om de luxe in het hotel aan te geven als dat volgens hen de officieel hoogste klasse van 5-sterren overstijgt. Ultieme luxe is dan ook waarmee de reizigers in het hotel verwel-komd worden. Langzaam het enorme paleis naderend voel je je-zelf steeds kleiner worden en als je het honderdzestig meter hoge en tweeënveertig meter brede atrium bin-nenstapt valt je mond open van verbazing. Emirates Palace is werkelijk enorm groot en van alle kanten lacht de luxe en glinsterd de overdaad je tegemoet. De architectuur is prachtig; traditioneel met een vleugje modern. Hierdoor is Emirates Palace een vertolking van de droompaleizen waar in je fantasie een belangrijke Arabische vorst uit een ver verleden woont. De lengte van het hotel is bijna een kilometer, de koepel op het atrium is groter dan die van de St. Pieter in Rome en overal waar je kijkt zie je fonkelend goud en zilver of stralend marmer. In het atrium varieert de kleur van het marmer van ‘zonsopkomst geel’ tot ‘zonsondergang rood’. In het uit Italië, Spanje, China en India geïmporteerde marmer zijn dertien verschillende kleuren te onderscheiden. Ongeveer 6.000m2 aan de binnenkant van het hotel is bedekt met een laag 22-karaats bladgoud.

Naar men zegt is Emirates Palace het duurste hotel dat ooit gebouwd is. Om het pand te bouwen was on-geveer 3 miljard dollar nodig. Het idee dat dit hotel op een dag winstgevend zou worden is waarschijnlijk niet eens bij de opdrachtgever, de staat Abu Dhabi, opge-komen. Emirates Palace opende in 2005 haar deuren en is vooral een prestige object, een gebouw om het

imago van de golfstaat op te poetsen. Abu Dhabi is de eigenaar van het hotel, maar het management is in handen van de Kempinski Hotel Group. In 2001 ging de eerste schop de grond in, gedurende de drie jaar die volgden waren 20.000 bouwlieden fulltime aan het werk om het hotel te bouwen.

In het hoofdgebouw van het paleis zijn onder andere het Palace Conference Centre, auditorium en de bal-zaal te vinden. Het Conference Centre wordt door de Verenigde Arabische Emiraten gebruikt voor de eens in de zes jaar gehouden vergadering van de GCC, Gulf Cooperation Council’s. Deze vergaderzaal heeft een oppervlakte van 7.000m2 en is voorzien van geaffan-ceerde technische apparaten en mogelijkheden. Het auditorium is met een hoogte van 20 meter en 1.200 zitplaatsen voor ongeveer alles waar een podium voor nodig is en een groots publiek trekt te gebruiken. Voor de grotere evenementen kun je de balzaal gebruiken. Deze ruimte is in drie aparte zalen te verdelen en biedt plaats aan in totaal ongeveer 2.800 mensen.Uiteraard is er ook rekening gehouden met de bijeen-komsten voor een geselecteerd gezelschap; er zijn veertig kleinere vergaderzalen.

Pearl, Coral of Diamond De hotelkamers bevinden zich in de twee vleugels links en rechts aan het hoofd-gebouw. Er zijn 302 kamers en 92 suites. Aan de grond genageld en met stomheid geslagen laat je de eerste golf van weelde over je heen komen. Een medewerker met een stralende glimlach roept je weer tot de orde van de dag. Als je even later in een van de honderd-veertig liften stapt kun je maar beter het laatste restje verzet tegen deze wilde opgeven en de onvoorwaar-delijke capitulatie tekenen. Alles is doordrengt van pracht en praal en ook de vorstelijke slaapvertrekken zijn van alle luxe voorzien.

Pearl, Coral of Diamond; de kamers zijn in deze drie categoriën verdeeld. Alle kamers hebben een gelijkwaardige inrichting, het verschil tussen deze drie is het uitzicht. Wil je mensen en beschaving zien, de eindeloze zee en een hagelwit strand of een combinatie van mens en natuur, dat is de keuze die je moet maken. Vanuit de Coral Rooms heb je uitzicht over de tuinen van het hotel en de skyline van de


Abu Dhabi

Mozaïek in El DjemUitzicht over Carthago en de Middellandse Zee


stad, de Pearl Rooms bieden uitzicht op de tropische tuinen en de hotelgasten in de zwembaden en op het strand. Het panoramische uitzicht over de helder blauwe Perzische Golf en het idyllische strand met wuifende palmen is alleen weggelegd voor gasten in de Diamond Rooms. Deze koninklijk ingerichte slaapvertrekken hebben een oppervlakte van 55m2. Naast een bed en luxe badkamer met gescheiden douche zijn de kamers ook voorzien van een privé-balkon, snelle draadloze internetverbinding, de klok rond butler service en een ruime studeerkamer.

Net even iets luxer dan deze ‘standaard’ kamers zijn de suites in het hotel, goed genoeg voor legendari-sche vorsten, koningen en keizers. Elke suite heeft een ruime lounge, privé-terras of balkon, superieure badkamer al dan niet met marmer en zilver afgewerkt, privé-butler, privé-incheck mogelijkheid, transfer van en naar het vliegveld, toegang tot de paleislounge waar nog meer overdaad wacht en uiteraard een slaapkamer. Ook een snelle draadloze internetver-binding en61-inch LSD televisies, minimaal twee per suite, horen tot de standaard faciliteiten van deze kamers. Er zijn vier types suites: de Khaleej Suite, Khaleej Deluxe Suite, Royal Khaleej Suite en de Palace Suite. Afgezien van de naam van de suite die steeds een stukje luxer klinkt, liggen de verschillen vooral in de afwerking en de oppervlakte. In de duurdere kamers is bijvoorbeeld de badkamer afgewerkt met marmer en zilver en ligt een gouden laptop op het bureau te wachten terwijl in de goedkopere kamers een normale laptop ligt en er geen edelmetaal en duur gesteente in de badkamers verwerkt is. De kleinste van de suites, de Khaleej Suite, is twee keer zo groot als een stan-daard kamer en heeft een oppervlakte van 110m2. De Palace Suite is met een oppervlakte van 680m2 ruim zes keer groter dan de Khaleej Suite. Er zijn zestien van deze duurste en grootste suites in het hotel. De Palace Suites worden vaak beschreven als ‘Palaces within the palace’ (Paleizen in het paleis). Internet op het strand In het hotel zijn negen restaurants en vier bars gevestigd. De de menu’s in de restaurants variëren van Libanees tot Italiaans en van

Perzich tot zeevruchten. Elke etablissement heeft een eigen karakter. De prijzen voor het voedsel kunnen hoog oplopen. Zo staat er bijvoorbeeld albino kaviaar op de kaart, een lekker tussendoortje van enkele tien-duizenden dollars per kilo, of een kapitale cognac van 15.000 dollar. Als je liever niet wordt aangestaard door minder fortuinlijke eters als je na een voorgerecht van albino kaviaar het diner aflsuit met een duur glas cognac, kun je het diner ook in de privacy van je eigen kamer laten serveren.

Luchthappend van de overweldigende pracht en praal die je op je kamer aantrof en prijzen van de kaviaar op de menukaart vlucht je naar buiten en val je van de ene verbazing in de andere. De tuin rond het hotel is fris en groen. Er staan ongeveer 8.000 bomen in deze tuin, waar je ook fonteinen, zwembaden, spa’s en een helicopterplatform treft. Daarnaast heeft het Emirates een privé-strand van ruim een kilometer. Dat de faciliteiten in het paleis niet zijn blijven steken in het pre-internet tijdperk wordt duidelijk als je op het strand je laptop aanzet. Op het gehele terrein van het hotel heb je toegang tot snel en draadloos internet, mocht je bang zijn voor de vernielende werking van zand in je computer kun je een laptop van het hotel gebruiken en als je technische ondersteuning nodig hebt, kun je die krijgen van een speciale butler.

Sportief uit de hoek komen kan ook. Zet een indruk-wekkende hardloop prestatie neer langs het strand, speel de andere hotelgasten van het tennisveld, scheer met een zeilboot of surfplank rakelings langs zwemmers of neem een kijkje in de onderwater wereld en ga duiken of snorkelen. Na zo’n inspan-nende bezigheid is het tijd om tot rust te komen in de sereniteit van de spa’s. Er zijn ook op dit gebied talloze mogelijkheden; modderbaden, massages en andere behandeling om volledig te kunnen ontsnappen aan de dagelijkse beslommeringen van een zorgeloze vakantie. Voor gasten die zich een legendarische vorst voelen zijn er de Anantara Spa Signature Journey’s. Tijdens deze zes behandelingen reis je door de tijd en ervaar je oer-oude badrituelen en andere mythische badceremonies.

Om de gasten ten alle tijden in de watten te kunnen

96 Ontdek Arabia 1 • 2010Zandduin in de Algerijnse Sahara © VagabondoMonument van de Martelaren, Algiers © Vincent Ruf

AlgemeenEmirates

Bereikbaarheid Vanaf Schiphol vertrekken vluchten naar Abu Dhabi. Het hotel ligt op 38 kilometer van de luchthaven, de rit duurt ongeveer een half uur. Het hotel heeft een eigen transfer-service, dus laat je ophalen in een Maybach, Rolls Royce of BMW. Je kunt ook gebruik maken van de helicopter-service. Ook heeft het hotel een eigen haven. Mocht je toch met eigen vervoer arriveren, onder het hotel ligt een parkeergarage met plaats voor ruim 2.000 auto’s.

Vervoer Uiteraard kun je voor een uitstapje naar de stad een limo van het hotel huren. Voor een tocht naar Dubai kun je ook gebruik maken van de heli-copters van het Emirates Palace die je naar deze stad brengen. Dat dit niet de goedkoopste manieren zijn om je door de stad te verplaatsen moge duidelijk zijn. In de stad is reizen per taxi een oplossing. Voor langere afstanden kun je gerbuik maken van de lange afstand taxi’s.

Klimaat De winters in Abu Dhabi en de andere Emi-raten zijn warm, de zomers heet met aan de kust een hoge luchtvochtigheid. Gedurende de zomermaanden zijn temperaturen van ruim boven de 40 graden niet

ongewoon en het kwik kan zelfs nog hoger oplopen. In de wintermaanden is de temperatuur een stuk aangenamer, rond de 26 graden. ’s Nachts kan het dan afkoelen tot tussen de 10 en de 15 graden, in de woestijnen en in de bergen kan het verder afkoelen tot 5 graden. De koelere wintermaanden zijn dan ook de beste reisperiode. Houd er rekening mee dat tijdens de Ramadan de moslims overdag vasten. Van toeristen wordt verwacht dat ze niet eten, drinken of roken in publieken aangelegenheden. Overdag zijn veel restaurants gesloten, de hotels serveren in de meeste gevallen wel op je hotelkamer of in een aparte ruimte. De vastenmaand verschuift elk jaar een aantal dagen.

Reisdocumenten Om de Vernigde Arabische Emira-ten te mogen betreden heb je een visum nodig. Voor een aantal nationaliteiten, waaronder de Nederlandse, kun je dit document bij aankomst op de luchthaven verkrijgen.

Websites www.emiratespalace.com www.kempinski.com



Stad van superlatieven


Dubai

102 Ontdek Arabia 1 • 2010 Woestijnlandschap © Robert Ulph

Dubai staat bekend als stad van superlatieven. De stad heeft de grootste shopping malls, de duurste hotels en de chicste restaurants. Alles is groter, hoger en duurder dan waar dan ook, maar voor Dubai is het nooit genoeg. De stad wil het centrum van de wereld worden, en die ambitie uit zich in drie bijzondere projecten die meteen de aandacht van elke reiziger op zich zullen vestigen.

Die uitzonderlijke projecten zijn de archipel The World, de pas voltooide wolkenkrabber Burj Khalifa (wellicht bij u beter bekend als de Burj Dubai), en de ontwikkeling van de drie palmeilanden: Palm Jebel Ali, Palm Jumeirah en Palm Deira. Dubai wil de wereld constant overtreffen en verbazen en het zal dan ook niemand verbazen dat deze projecten talloze records breken. Zo zijn de drie Palmeilanden de grootste door de mens gemaakte eilanden ter wereld, is de toren het hoogste gebouw in ons universum en zo is The World uiteraard de eerste eilandengroep in de vorm van de wereldkaart in zijn soort.

Dubai’s enorme ambities onstonden met de groei van de toeristensector. Sinds de jaren tachtig van de vorige eeuw is het toerisme in Dubai namelijk sterk toegenomen. De stad kwam bekend te staan als een veilge, moderne vakantiebestemming waar alle luxe geboden werd en waar de klant - als hij maar genoeg betaalt - nog meer dan koning is. De economie van Dubai was tot die tijd voor het grootste gedeelte afhankelijk van olie, maar aangezien de voorraad opraakte besloot sjeik Mohammed bin Rashid Al Maktoum, emir van Dubai, zich te gaan richten op buitenlandse investeerders en toeristen. Dat werkte in beginsel prima. Gedurende de daarop-volgende jaren groeide de economie van Dubai in een rap tempo en trok het aantal toeristen snel aan. Tot de jaren negentig werden er vele hotels, restaurants, kan-toorgebouwen en winkelcentra gebouwd om plaats te bieden aan al die (vaste en tijdelijke) nieuwkomers. Groot werd groter, duur werd duurder en luxe werd (in sommige gevallen) luxueuze kitsch. Maar na alle nieuwbouw begon de ligging van de stad problemen op te leveren. Wie naar Dubai gaat, wil uiteraard een groot deel van zijn vakantie aan het strand doorbrengen. De

kuststrook van de stad is echter maar klein, en doordat de hotels zich allemaal langs het strand concentreerden was dit gewilde strookje land al snel vol. Om de toeristische sector door te laten groeien, moest de sjeik dus een oplossing voor dit probleem vinden. Zo ontstond het idee voor het eerste door de mens gemaakte eiland van Dubai; de Burj Al Arab, het beroemde hotel met maar liefst zeven sterren. Zo’n exclusief hotel trekt natuurlijk maar een kleine laag van de bevolking aan, en dus kunnen maar weinig toeristen van het strand bij het hotel gebruik maken. Er moest dus nog meer gebeuren. Het succes van de Burj Al Arab bracht de sjeik op het idee om nog meer artificiële eilanden nabij de kust van Dubai te creeë-ren. Het plan was een gewoon rond eiland te maken, maar met deze vorm zou de hoeveelheid kust nog steeds te beperkt zijn.

De sjeik tekende vervolgens een schetsje van een palmboom en redeneerde dat dit ontwerp het aantal kilometers aan strand van een eiland zou maximali-seren. Hij kreeg gelijk, want het grootste blad van het kleinste eiland, de Palm Jumeirah, strekt tegenwoordig een kilometer de zee in en is aan alle twee de kanten volgebouwd met luxe villa’s en zwembaden. Zo heb-ben de bewoners van het eiland allemaal een exclusief stukje strand voor hun eigen privégebruik.De bouw van de eilanden begon in 2001. Zes jaar later, in 2007, ontving de Palm Jumeirah zijn eerste bewoners en sindsdien wordt dit eiland langzaamaan geheel volgebouwd en verkocht aan bewoners en bedrijven. De stam van de Jumeirah wordt met het vasteland verbonden door een grote weg die naar het centrum van het eiland leidt. De dunnere stam die in het verlengde van dit stuk ligt biedt toegang tot zestien ‘palmbladeren’, waarop zoals gezegd twee rijen woningen zijn gebouwd. Het geheel wordt omgeven door een halve ring die de hoogste golven tegenhoudt. Ook deze ring wordt volgebouwd met winkelcentra, hotels, pretparken en spa-resorts, waar-door toeristen hier meer dan welkom zijn. Wie door de wijken van de Jumeirah loopt zal zich verwonderen over de enorme ambities van Dubai en de zowaar bizarre bouwwerken die deze opleveren. De Palm Jumeirah is zich dus al volop verder aan het ontwikkelen maar de bouw van de Palm Jebel Ali

104 Ontdek Arabia 1 • 2010 Zandduinen bij Timimoun © Vlafon

is daarentegen na het uitbreken van de economische crisis stilgelegd. Het eiland is wel al geheel gedregd door het Nederlandse bedrijf Van Oord Dredging and Marine Contractors, maar de verdere uitvoering van het ontwerp laat nog op zich wachten. Dit is ook het geval bij het derde en grootste eiland, de Palm Deira. Dit eiland is nog niet geheel gedregd en trekt bovendien niet zoveel kopers aan als verwacht. Daarom wordt de schaal van het project telkens wat verkleind en zal de oppervlakte van het eiland, mocht dit werkelijk nog gecreeërd worden, beduidend kleiner zijn dan oorspronkelijk de bedoeling was. Zelfs op de succesvolle Palm Jumeirah zijn de prijzen van het onroerend goed de afgelopen periode enorm gedaald.

Eenzelfde lot staat het project met de naam The World waarschijnlijk te wachten. In 2009 werd de bouw van de verzameling eilandjes in de vorm van de wereldkaart stilgelegd. Projectontwikkelaar Nakheel, die ook verantwoordelijk is voor de drie Palmeilanden, kondigde vorig jaar namelijk aan de rekeningen niet meer te kunnen betalen. De afronding van het project laat nu nog op zich wachten en van de driehonderd eilanden die allemaal een land vertegenwoordigen is er nog maar één bebouwd; het voorbeeldeiland voor toekomstige kopers en investeerders. Desalniettemin blijft The World een prachtig gezicht. Het geheel ligt op zo’n vier kilometer van de kust dicht bij de Palm Jumeirah en is ongeveer negen kilometer lang en zes kilometer breed. Wanneer het geheel eenmaal bewoond is zullen de eilanden niet door bruggen met elkaar verbonden worden maar door boten, die de enige manier van transport zullen vormen. Het zal bovendien maximaal een kwartier in beslag gaan nemen om van de kust naar een van de vier transportpunten in The World te komen. Wie dit wil ervaren moet voorlopig nog wel even wachten. De reiziger die geen geduld heeft en The World nu al wil bewonderen wacht geen teleurstelling: hij kan dat het beste vanuit de lucht doen. Toen de aanleg werd stilgelegd waren de contouren van de wereld-kaart namelijk al uitstekend te onderscheiden van het azuurblauwe water, en alleen vanuit de lucht kan de vorm van The World gewaardeerd worden.

Wie liever niet wil vliegen kan de Palmeilanden en

The World ook vanuit het observatieplatform van het hoogste gebouw van de wereld zien. De Burj Khalifa is maar liefst 828 meter hoog en huist op 512 meter hoogte een platform met de naam ‘At the Top’. Het behoeft niet veel inlevingsvermogen te bedenken hoe spectaculair het uitzicht op ‘s werelds hoogstgelegen observatieplatform is. Uiteraard breekt de Burj Khalifa nog meer records. Om het dek op de 124e verdieping van het gebouw te bereiken, maakt de bezoeker gebruik van ‘s werelds snelste liften, die met een snelheid van bijna 65 kilometer per uur, ofwel achttien meter per seconde naar boven suizen. Ook herbergt het gebouw veel van ‘s werelds hoogstgelegen voorzieningen en faciliteiten zoals het hoogstgelegen zwembad en de hoogste moskee ter wereld. Het interieur van de toren wordt gedecoreerd door de wereldberoemde designer Giorgio Armani en in de onderste etages van het gebouw zal in maart 2010 het eerste Armani-hotel de deuren openen. Vanaf die tijd zullen in de etages daarboven ook de eerste kantoren openen. In de etages dáár weer boven komen onge-veer duizend appartementen die volgens de pro-jectontwikkelaar binnen acht uur geheel uitverkocht waren. Mocht dit waar zijn, dan is hier vast de sjeik voor te danken. Het was namelijk eerst het plan om een wol-kenkrabber van ‘slechts’ negentig etages te bouwen, maar het was wederom sjeik Mohammed bin Rashid al Maktoum die het project sensationeler wilde maken en een gebouw wilde creëren dat over de hele wereld herkend zou worden. En inderdaad, de Y-vormige toren beheerst de skyline van Dubai en staat als een reus tussen zijn omgeving in. De Burj Khalifa werd in het begin van het jaar feestelijk geopend (met uiteraard het hoogste vuurwerk ter wereld) en is zodoende het nieuwste voorbeeld van de bewijszucht van Dubai. Want ondanks alle negatieve berichtgeving is het gebouw een van de weinige projecten in Dubai die de kredietcrisis wél overleefd hebben. En al zijn de plannen opzijgeschoven, weggegooid zijn ze zeker niet.

106 Ontdek Arabia 1 • 2010 Monument van de Martelaren, Algiers © Yahia Loukkal

AlgemeenDubai

Dubai is makkelijk te bereiken. Vanaf Schiphol in Amsterdam vertrekken er regelrechte vluchten van KLM naar Dubai en vanaf verschillende luchthavens in Duitsland vliegt luchtvaartmaatschappij Emirates naar de stad. Vanuit Nederland bedraagt de vluchttijd zo’n zes uur, de terugreis duurt in verband met tegenwind iets langer; gemiddeld ongeveer zeven uur. De meeste hotels in Dubai zijn redelijk duur; wie hier wil overnachten moet zich erop voorbereiden veel geld kwijt te zijn. De kwaliteit die deze hotels bie-den ligt echter over het algemeen wel iets hoger dan in vergelijkbare hotels in het westen van Europa en er is aanbod genoeg. Er zijn daarentegen maar weinig goedkopere hotels en hostels. Het vervoer in Dubai is relatief eenvoudig. De wegen zijn goed en de bewegwijzering is niet alleen in het Arabisch maar ook in het Engels. Reizen met een huurauto is dus een goede optie, al kan het in de spits erg druk op de wegen worden en komen ongelukken door roekeloos rijgedrag veel voor. Het metrostelsel van Dubai is vorig jaar gedeeltelijk in werking gesteld en hier wordt nog steeds hard aan gewerkt. Tot nu toe zijn alleen de rode en de groene lijn operationeel. Pas op; eten in de trein is niet toegestaan en wordt be-

boet. De taxi’s zijn betrouwbaar en relatief goedkoop. Dubai is een overwegend islamitische stad. Houd hier rekening mee in de kledingkeuze. Vrouwen kunnen het beste geen strakke kleren dragen en hun benen en schouders niet laten zien. Van mannen wordt verwacht dat zij geen korte broek dragen. Dubai heeft bovendien strenge regels in het verkeer. Wie binnen 24 uur een auto wil besturen kan het beste helemaal geen alcohol drinken. De Palm Jumeirah is inmiddels voltooid en bewoond en is dus toegankelijk voor toeristen. Op dit eiland zijn meerdere hotels en resorts gebouwd, dus ook qua accommodatie is hier genoeg aanbod. Wie de eilandengroep The World wil zien kan dit het beste met een vliegtuigje doen. Het observatieplatform At the top van de Burj Khalifa is, net als de Palm Jumeirah, open voor publiek. De andere twee Palmeilanden en The World zijn nog niet toegankelijk. De enige mogelijkheid om deze twee attracties te zien is, zoals gezegd, met het vliegtuig.

108 Ontdek Arabia 3 • 2009108 Ontdek Arabia 1 • 2010


Dubai

De sterrenhemel in de woestijn is onvergetelijk mooi(foto ONMT)

Burj al Arab Doordrenkt van luxe

110 Ontdek Arabia 3 • 2009110 Ontdek Arabia 1 • 2010Marokko in een prachtig wandellandTajine, een traditioneel Marokkaans gerecht

Ontdek Arabia 3 • 2009 111 Ontdek Arabia 3 • 2009 111

Dubai

De stadsmuur van TaroudantBabouches, traditionele Marokkaanse slippers Ontdek Arabia 1 • 2010 111


Groots, majestueus, een icoon moest het worden. Zoals de Eiffeltoren dat is voor Parijs, de Big Ben voor Londen en het Vrijheidsbeeld voor New York. Burj Al Arab moest Dubai op de kaart zetten en toeristen naar deze Arabische staat trekken, daarvoor werd geld noch moeite gespaard. Elf jaar geleden opende het hotel de deuren. Burj al Arab is officieel een 5 Star Deluxe hotel, aange-zien een accommodatie niet meer dan vijf sterren kan krijgen. Bij de opening probeerden de managers het comfort te vangen in een aantal sterren, zij kwamen uit op zeven stuks. Hiermee was de Burj al Arab het eerste hotel dat zichzelf zeven sterren toekende. De prijzen voor de overnachtingen zijn op het aantal sterren afgesteld, dus neem een dikke portemonnee mee en verhoog je creditcard limiet als je een nacht in ultiem comfort wil doorbrengen. Voor een overnach-ting betaal je ongeveer $1000 voor de kleinste suite, met een oppervlate van 170m2. Wie zich een peper-dure overnachting in deze overdaad kan veroorloven, wil niet door een oude, gedeukte taxi voor de deur afgezet worden. Dat doet je status geen goed. Het helidek biedt een goede uitkomst. Tijdens een korte vlucht vanaf het vliegveld zie je Dubai, de woestijn en de zee tot waar ze aan de horizon verdwijnen. De helikopter landt op de achtentwintigste etage, 212 meter boven zeeniveau.

Jaloerse blik Het helikopterdek stond een aantal keer in de belangstelling doordat verschillende bekende wereldburgers op dit patform stonden. In 2005 speel-den Andre Agassi en Roger Federer een vriendschap-pelijke wedstrijd op het hoogste tennisveld ter wereld, het helidek van Burj al Arab. Een jaar eerder sloeg golfer Tiger Woods een serie golfballetjes de Perziche Golf in vanaf het heliplatform. De Ierse zanger Ronan Keating heeft hier in 2006 een videoclip opgenomen voor het nummer Iris. Welke beroemdheden over het helidek naar hun suite gewandeld zijn, wordt niet aan de grote klok gehangen.Slechts een handjevol van de stipjes onder je zijn mensen die zwaaien in de hoop dat er een beroemdheid in de helikopter zit; iets waar ze nooit achterkomen. De 25 kilometer tussen de toren en de luchthaven kun je echter ook overbruggen in een Rolls Royce Phantom of een BMW 7 serie van de taxi-service van het hotel. Je bent niet de enige in

Dubai die zich in een dure auto laat rondrijden. Toch is de jaloerse blik van een voetganger voldoende om een goed gevoel te geven, al is het een zwetende toerist die naar de airco van je auto verlangt. Aan het einde van de 280 meter lange brug die tussen het kunst-matige eiland en het vaste land ligt staan vuurkolom-men. Doe je vanaf aankomst voor als een rijkaard en verdrink in de overdaad.

Records Bijna zes jaren duurde de bouw van dit ultra luxe complex. De Britse architect Tom Wright, wer-kend voor architectenkantoor Atkins, kreeg in 1993 de opdracht om voor Dubai een icoon te ontwerpen. Een gebouw dat automatisch gekoppeld zou worden aan de stad. Wright verdiepte zich in de bouwwerken die wereldwijd zijn uitgegroeid tot kenmerken van steden. Hij kwam tot de conclusie dat deze gebouwen een gemeenschappelijke factor hebben; een unieke en herkenbare vorm. Volgens Wright is een gebouw een symbool als je het in vijf seconden kan tekenen en iedereen het herkent. Met deze gedachte in het achterhoofd ging de architect aan de slag. Hij liet zich inspireren door het zeevaarders verleden van Dubai en de Arabische wereld. De Burj al Arab kreeg de drie-hoekige vorm van een zeil, gebold door de wind.In 1994 werd begonnen met de aanleg van het eiland. . In 1999 opende Burj al Arab de deuren.Om de gelijkenis met een zeil kracht bij te zetten is een buitenwand gemaakt van een glasvezel scherm. Het scherm is overdag stralend wit en ‘s nachts wordt het verlicht in allerlei kleuren. Dit is het eerste gebouw ter wereld waaraan een glasvezel plaat met een grote van anderhalf voetbalveld verticaal gemonteerd werd. Het hotel was bij de oplevering met 321 meter het hoogste hotel. Het 182 meter hoge atrium is de hoogste ter wereld. Deze records zijn niet de enige hoogtepunten uit de geschiedenis van het gebouw. Vorig jaar ontving de luxueuse slaapplaats bij de uitreiking van de World Travel Awards twee prijzen; Middle East’s Leading Hotel en Dubai’s Leading Hotel. Daarnaast werd de Burj al Arab tijdens de Ultra Travel Awards uitreiking gekozen tot Best Middle East Hotel. Deze prijzen zijn niet uitzonderlijk. Sinds de opening heeft het hotel jaarlijks prijzen gewonnen, goed voor in totaal een tiental onderscheidingen.


Dubai

114 Ontdek Arabia 1 • 2010 De oude Koranschool in Marrakech © Carmelo Florio

Ultieme luxe Met deze prijzen, verwacht je als gast een overdreven luxe. En dat is wat je krijgt. De 202 suites van het hotel hebben elk twee verdiepingen. Een jacuzzi, king-size bedden, studeerkamer, biblio-theek, of een snookertafel, afhankelijk van de suite die je boekt krijg je een deel van deze weelde. Alle kamers hebben een groot panoramaraam, uitzicht op de zee, lichten, gordijnen en air-conditioning die je met een afstandsbediening kunt regelen, een grote tv en natuurlijk draadloos internet. Het toppunt zijn de Royal Suite’s met elk een oppervlakte van 780m2, samen vullen deze suite’s een volledige etage. Een privé-lift brengt je de vijfentwintig verdiepingen omhoog naar je kamer. Daar tref je een dinerruimte, lounge, bibliotheek en keuken aan. Een trap van mar-mer en goud brengt je naar de tweede etage van je suite waar twee slaapkamers met en-suite badkamers op je wachten. Voor de Royal Suite betaal je rond de $20.000 per nacht. Mocht je nog geld over hebben en nog iets van de stad willen zien, de Rolls Royce’s staan altijd klaar. Vanaf de achterbank kun je weer genieten van de jaloerse blikken. Even vergeten dat de rekening van deze vakantie je van meer dan alleen je laatste spaargeld beroofd.

Onderwater tafelen Om je te vermaken kun je in het hotel blijven. Er zijn acht restaurants en bars gevestigd en daarnaast zijn er nog tal van andere mogelijkheden om de dag door te komen. De restau-rants Al Mahara en Al Muntaha zijn letterlijk de twee uitersten. Al Muntaha, The Ultimate, ligt op de zeven-entwintigste verdieping, 200 meter boven zeeniveau. Een panoramalift brengt je met een snelheid van zes meter per seconde naar het restaurant, waar de kaart gevuld is met Europese maaltijden. Tijdens het diner kijk je uit over Jumeirah Beach, Palm Jumeirah en The World. Op dezelfde etage biedt de Skyview Bar eenzelfde uitzicht.Hoe zal het er onderwater uitzien? Duiken is veel te vermoeiend en je wilt natuurlijk niet betrapt worden door je butler als je een goedkope do-cumentaire zit te kijken. Nee, het liefst zou je afdalen in de diepte van de zee en aanschuiven bij Neptunes en de zijnen. Neptunes tafelt er niet, maar je kunt wel onderwater dineren in Burj al Arab. Een drie minuten durende simulatietocht brengt je vanuit de lobby naar Al Mahara, de Oesterschelp. In het midden van het

restaurant kijk je door een glazenmuur een enorm aquarium in dat de ruimte van onder tot boven vult. De kaart is toepasselijk gevuld met visgerechten. Terwijl jij je tegoed doet aan de zeebewoners op je bord, wordt je gadegeslagen door de tropische vissen die in het aquarium verblijven. Ook een bezoek waard zijn Al Iwan en Junsui. In het hart van het atrium ligt Al Iwan, de Royal Dining Hall, hier wordt Arabisch eten geserveerd. Dit restaurant biedt uitzicht op het atrium. Restuarant Junsui, Japans voor puur, heeft een Aziatische keuken. Dit restaurant biedt uitzicht op de Perzische Golf, maar geeft ook een blik in de keuken. In de gaten gehouden door de gasten bereiden de koks de maaltijden in een openkeuken. Ga niet zitten staren, je bent immers een rijkaard dus je keuken thuis is minstens zo indrukwekkend. In de stijl van een achttiende eeuws Weens operahuis ligt op de zeven-entwintigste verdieping de Al Falak Ballroom. Deze balzaal kan tevens gebruikt worden voor conferenties en andere gelegenheden zoals bruiloften en recepties. In de Assawan Spa & Health Club, achttiende etage, kun je vanuit een jacuzzi genieten van het uitzicht. Daarnaast zijn hier zwembaden, massagetafels, schoonheidstherapeuten en een aerobickamer te vinden. Mannen en vrouwen ondergaan gescheiden de schoonheidsbehandeling en worden uitsluitend behandeld door een therapeut van hetzelfde geslacht, zoals de wet in de Verenigde Arabische Emiraten dat voorschrijft.

Niet rendabel Ondanks dat de prijs voor deze luxe net zo hoog is als het gebouw zou het hotel volgens schattingen 400 jaar volgeboekt moeten zijn voordat het rendabel is. Wat de bouw precies gekost heeft, is een goed bewaart geheim. Schattingen lopen op tot in de honderden miljoenen. Het hotel steekt met kop en schouders boven de stad uit. Duizenden toeristen zul-len door Dubai navigeren met behulp van deze kolos. Uitgegroeid tot een icoon van Dubai is het zeker, maar de laatste jaren krijgt Burj al Arab steeds meer concur-rentie van onder andere Palm Jumeirah, Burj Dubai en The World. Een bezienswaardigheid en kenmerk van de stad zal het altijd blijven en eerlijk is eerlijk, de Big Ben heeft ook concurrentie van de Tower Bridge en Buckingham Palace en de Eiffeltoren van de Notre Dame en het Louvre.


Dubai

116 Ontdek Arabia 3 • 2009116 Ontdek Arabia 1 • 2010Uitzicht over Tripoli © MADE09Kamelen op een truck

AlgemeenBurj al Arab

Marokko


Smokkelaarsnest in het Midden-Oosten


Noorwegen van het Midden-Oosten, een bizarre bijnaam van Musandam die het schiereiland te danken heeft aan de steile rotswanden langs de fjorden. Een andere reden om een vergelijking met Noorwegen of welk ander Europees land dan ook te maken is er niet. Het zeewater is er helder, turkoois en warm, de bergen hoog en scherp. Geen hordes toeristen die zich verdringen voor de museumdeuren, maar een geïsoleerde Arabische samenleving op een bergachtig schiereiland. Enige nadeel; de zon kan een verzen-gende hitte veroorzaken.

De enigszins krampachtige vergelijking met Noorwe-gen is nagenoeg de enige verwijzing naar Europese invloeden die te vinden is op dit van de buitenwereld afgesloten schiereiland. Twee plekken waar Europe-anen zich vestigden zijn de stille getuigen van lang geleden vertrokken grootmachten. De Portugezen bouwden in de zestiende eeuw een fort nabij Buhka, op de westkust van het eiland. De Britten bouwden een tussenstation voor hun telegraafverbinding met India op een eilandje in een baai van het noordelijke deel. De extreme hitte en het totale isolement waarin de mannen op het eiland moesten werken is waar-schijnlijk de oorsprong van de Engelse uitdrukking ‘going around the bend’, wat vrij vertaald ‘gek worden’ betekend. Britten die te lang op het eiland moesten werken, zeker tijdens de bloedhete zomermaanden, zouden langzaam gek geworden zijn van de hitte en eenzaamheid.

Dat is ook wat je er zult treffen; met name hitte maar ook eenzaamheid in de zin van weinig toeristen. Het pakweg 1800km2 grote schiereiland wordt bewoond door, volgens een telling in 2003, ruim 28.000 men-sen, voornamelijk van Arabische afkomst. Mussandam biedt weinig culturele activiteiten. Naast de overweldigende fjorden heeft het schiereiland toeristen niet zo veel te bieden. Een rijke historie die op elke hoek van de straat te zien is ontbreekt en de kleine steden zijn niet op toeristen ingesteld. Neem bijvoorbeeld Kumzar, in het uiterste puntje van het schiereiland, uitkijkend over de Straat van Hormuz. Deze stad is alleen per boot of helicopter bereik-baar en is gebouwd in een kleine vallei. De straatjes zijn smal en de gebouwen staan dicht tegen elkaar.

Het laatste graf op de begraafplaatsen bij de twee moskeeën die het stadje rijk is, zijn al lang geleden gedolven. De overledenen worden sinds die tijd onder de vloeren van de huisjes ter aarde besteed. De bewoners van Kumzar spreken een eigen dialect. Het Kumazari is ontstaan uit het Perzisch, maar er zijn ook invloeden van andere talen terug te vinden. Om in hun levensonderhoud te voorzien vangen de inwoners van Kumzar vis of houden ze schapen en geiten. Het vee moet regelmatig naar andere plekken vervoerd worden om de dieren te kunnen laten grazen. Veel van de bewoners in deze stad hebben een tweede huis in de hoofdstad van het schiereiland; Khasab. Tijdens de verzengende hitte van de zomermaanden verblijft een deel van de inwoners in de hoofdstad, waar ze samenscholen in een aparte wijk.

SmokkelaarsDe hoofdstad Khasab is het thuis van de meeste mensen die op Mussandam wonen en huisvest ongeveer 18.000 mensen. In de kleine haven kun je toeschouwer zijn van een wonderlijk fenomeen dat op de natuurpracht na misschien wel de belangrijk-ste toeristenattractie van het schiereiland is. Rond zonsopkomst varen een aantal snelle speedboten de kleine haven binnen. Aan boord staan geiten en scha-pen. Zodra de boten zijn afgemeerd wordt het vee van boord gehaald en ter plekke verhandeld. Vanuit deze haven wordt het vee naar de Verenigde Arabische Emiraten vervoerd, waar ze geslacht worden.

Na zonsondergang vertrekken de speedboten met grote snelheid en volgeladen met Westerse produc-ten; sigaretten, dvd’s, electronica enzovoorts. Terwijl de boten in de nacht verdwijnen keert de rust in de haven weer. De volgende ochtend zijn de boten echter weer terug, wordt het vee weer verhandeld en varen de boten onder bescherming van de duisternis weer uit met aan boord allerlei Westerse producten; bestemd voor de zwarte markt. Hier kun je getuigen zijn van het begin en einde van een smokkelroute. De speedboten zijn afkomstig uit Iran, waar de vraag naar producten uit de Westerse wereld groot is. De bemanning komt uit verschillende landen in het Midden-Oosten. Dagelijks steken speedboten de zee over om in Musandam met name sigaretten en


Oman

De golven van de Atlantische Oceaan beuken op de stadsmuren van Essaouira


electronica te kopen. Deze producten gaan regelrecht naar de zwarte markt in Iran, waar ze met veel winst verkocht worden.

Hoe de route loopt is uiteraard onduidelijk, maar dat de smokkelaars elke nacht de smalle zeestraat overva-ren is wel bekend. Ze zoeken hun weg door de Straat van Hormuz die Iran van dit puntje Oman scheidt. Op het smalste punt is de Straat van Hormuz 55km breed. Deze zee is ook een drukbevaren route voor de olietransporten uit de Golfstaten.

De smokkel is uiterst lucratief en inmiddels ook uit gegroeid tot een toeristische attractie. Naast deze il-legale handel verdienen de bewoners van Mussandam hun geld met landbouw, visserij en handel. Tijdens de zomermaanden trekken veel bewoners uit de dorpjes in de bergen naar de steden om te werken op de plantages waar onder andere dadels en limoenen ver-bouwd worden. Een ander deel van de bergbewoners gaan tijdens deze maanden aan de slag als visser.

CruiseVanuit de haven van Khasab, waar de smokkelaars hun waar verhandelen, vertrekken ook verschillende cruises door de fjorden van Mussandam. In de traditi-onele Arabische scheepjes, dhows, vaar je tussen de steile berghellingen door. In de buurt van Telegraph Island wordt het anker uitgegooid en kun je zwem-men en snorkelen in het heldere water van de fjorden. Tijdens de tocht kan de dhow vergezeld worden door dolfijnen die met regelmatige tussenpozen boven het water uitspringen. De cruises verschillen in lengte van enkele uren tot meerdere dagen.Om het bijzondere stukje land in al haar facetten te ontdekken kun je ook een 4WD safari-tocht maken door de bergen. Een uitdaging tijdens deze ritten is de Jebel Harim, met ongeveer 2000 meter de hoogste berg in de regio. Deze berg ligt tussen Khasab en Dibba, pakweg in het centrum van het schiereiland. Net als veel andere wegen op het ondoordringbare schiereiland is de weg naar boven aangelegd door Omaanse militairen. De weg is steil en vereist enige stuurmanskunsten, maar het uitzicht is schitterend. Vanaf de hellingen kun je oude, leegstaande dorpjes zien liggen. Langs de weg kun je de wilde amandel-

struik aan treffen. De takken van deze plant worden gebruikt om de traditionele jerz te maken, een variant op de khanjar die de Omani dragen.

Tijdens de rit van Khasab naar Dibba door de bin-nenlanden van Mussandam passeer je ook het Sayh Plateau. Dit plateau is ongeveer 2km lang en 500m breed. Tijdens de wintermaanden is dit gebied begroeit met allerlei plantensoorten. Als de zomer nadert, zo rond april, begint het groen bruin te kleuren en verdorren de planten. Op het plateau ligt onder an-dere de kleine nederzetting Bait al Qufl. Enkele huisjes zijn uitghouwen in de rostwand. Het aantal inwoners daalt al jaren omdat de dorpelingen het leven op het Sayh Plateau verruilen voor een bestaan in de stad. Ook vanuit andere dorpen urbaniseren steeds meer mensen.

De bewoners van de bergdorpjes zijn pas sinds 1980 aangesloten op het waternet. Dat wil zeggen; aan het begin van elk dorp staat een grote witte watertank die in de watervoorziening moet voorzien. Regel-matig vertrekken uit Khasab tankauto’s met water die de tanks langs de wegen aanvullen. Als je langs de weg zo’n tank ziet, weet je dat er in de buurt een dorp moet liggen. Voordat deze watervoorziening tot stand kwam moesten de bewoners leven met een minimum aan water. Ze probeerden via een systeem van muurtjes het water dat tijdens de hevige winterse regenbuien viel op te vangen.

In het uiterste zuiden van het schiereiland ligt Dibba, de op een na grootste stad van Musandam. Uit arche-ologisch onderzoek blijkt dat dit gebied al rond 1000 v.Chr. bewoond werd.

Voor echte toeristische trekpleisters kun je beter een bezoek aan bijvoorbeeld Dubai brengen. Mussandam zal je, als dat is wat je zoekt, diep teleur stellen. Juist het ontbreken van een alles beïnvloedende toerisme sector is de charme van dit schiereiland. De zee is helder, de bergen steil en scherp, de lucht strak blauw en de bevolking authentiek.


Oman

Typische blauwe bootjes in de haven van Essaouira

126 Ontdek Arabia 3 • 2009 Uitzicht over de baai van Essaouira126 Ontdek Arabia 1 • 2010 Monument van de Martelaren, Algiers © Yahia Loukkal

AlgemeenMusandam

Bereikbaarheid Mussandam ligt op het meest noordoostelijke puntje van het Arabisch schiereiland, recht tegenover Iran. Het land hoort bij het Sultanaat Oman. Mussandam wordt van de rest van Oman gescheiden door een ongeveer 70km breed stuk land dat onder de Verenigde Arabische Emiraten valt. Het schiereiland is omgeven door de Perzische Golf, de Straat van Hormuz en de Golf van Oman. Zeker als je vanuit Oman over de weg naar Musandam reist zul je in de meest zuidelijke punt van het schiereiland de exclave inrijden. Vanuit Muscat is het ongeveer vier uur rijden (onge-veer 350km) naar Dibba, Mussandam. Vanaf daar is het nog pakweg drie uur rijden (110km) naar Khasab. Vanuit Dubai is Khasab makkelijker te bereiken, de afstand bedraagt ongeveer 160km.Vanuit Muscat kun je ook naar Khasab vliegen. Dage-lijks zijn er vluchten naar deze stad op Mussandam. Vliegen is wellicht de beste optie om het schiereiland te bereiken, aangezien je voor de tocht door de Verenigde Arabische Emiraten een road permit moet kopen en je de grensposten moet passeren. Daarnaast heb je vanuit het vliegtuig een indrukwekkend boven-aanzicht van het schiereiland.

Klimaat De beste reisperiode voor Oman is tussen oktober en april als de temperatuur tussen de 25 en 35 graden schommelt. Gedurende de zomermaanden kan het kwik hoog oplopen, zo hoog dat zelfs de be-woners van Kumzar de stad verlaten om te ontsnap-pen aan de hitte.

Visum Om het sultanaat te bezoeken heb je een visum nodig. Voor een bezoek aan Mussandam is het wellicht het makkelijkst om, aangezien je hoogstwaar-schijnlijk via Dubai reist, een visum voor Dubai aan te vragen. Voor een aantal nationaliteiten, waaronder de Nederlandse, volstaat je visum voor het Emiraat Dubai om in Oman te mogen reizen. Deze regeling gaat al-leen op als je via Dubai Oman in reist.

Handige websitesVisit Oman, www.visitoman.nlOman Tourism, www.omantourism.gov.omVisit Musandam, www.visitmusandam.com


ntdek Arabia Eén regio Vier windstreken Acht landen Eén jaar Zes nummers

Vul onderstaande bon in, surf naar onze websitewww.ontdekarabia.nl of stuur een brie∑e met je adres-gegevens, onder vermelding van ‘Abonnement Ontdek Arabia’ naar: SillenMediaProjecten Postbus 433 6500 AK Nijmegen

Ik neem een abonnement op Ontdek ArabiaIk machtig bij deze SIllen Media Projecten om het bedrag af te schrijven van mijn bankrekening

Naam:

Straat en huisnummer:

Postcode:

Plaats:

Bankrekeningnummer:

Emailadres:

Stuur deze bon (of een kopie) in een voldoendegefrankeerde enveloppe naar bovenstaand adres.

Neem nu een abonnement op Ontdek Arabia: het mooie magazine met diepgaande artikelen en fasci-nerende foto’s van de Arabische wereld. Een tijdschri◊ om ’s avonds in bed mee te ontspannen, voordat je ’s nachts verder droomt over nog te ontdekken plekken in Arabia…

6 nummers € 28,00 (België € 34,50)

Abonnement

Arabia03.1

Documents

Transcript of Arabia03.1