“Piriformis Syndroom”Gids

25 januari

2015 Het Piriformis syndroom is een veel geziene oorzaak van zenuwpijn die kan optreden in combinatie met lage rugpijn. Dit beknopte boek geeft je alle basis informatie over wat het Piriformis syndroom inhoud, wat de mogelijk oorzaken zijn en wat je zelf kan doen voor herstel!

De Gids naar een snel herstel van het Piriformis Syndroom

Inhoudsopgave

1. Wat is het Piriformis Syndroom? ................................................................. 3

2. Piriformis Syndroom Symptomen ............................................................... 4

Kenmerkende Piriformis syndroom symptomen ................................................................... 4

Piriformis syndroom en gevolgen ........................................................................................... 5

3. Piriformis Syndroom Test ............................................................................ 6

Piriformis syndroom test informatie ...................................................................................... 6

Piriformis syndroom test ........................................................................................................ 6

4. Piriformis Syndroom Oorzaak ..................................................................... 7

1. Direct trauma op de Piriformis spier .............................................................................. 7

2. Blessure na een operatie ................................................................................................. 7

3. Op basis van lage rug of SI gewrichten ........................................................................... 8

4. Overbelasting .................................................................................................................. 8

5. Piriformis Syndroom Behandeling ............................................................... 9

1. Aanpassen van je belasting ............................................................................................. 9

2. Verminderen spierspanning Piriformis .......................................................................... 9

3. Stretchen van je Piriformis spier ................................................................................... 10

4. Versterken bilspieren en lage rug.................................................................................. 10

6. Piriformis Syndroom Oefeningen ................................................................. 11

1. Rekken van de Piriformis spier ...................................................................................... 11

2. Trainen van de Piriformis spier ..................................................................................... 11

3. Mobiliseren lage rug .......................................................................................................12

4. Trainen van de lage rugspieren ......................................................................................12

7. Bronnen ........................................................................................................ 13

1. Wat is het Piriformis Syndroom?

Het Piriformis syndroom wordt ook wel omschreven als zenuwpijn wat wordt

veroorzaakt door de diepe dwarse bilspier ook wel de Piriformis spier genoemd. Zenuwpijn

wordt ook wel omschreven als ischias en bij het Piriformis syndroom is het de grote

beenzenuw of ook wel de nervus ischiadicus die verantwoordelijk is voor de pijn.

De Piriformis spier is één van de bilspieren, bestaat uit twee spierbuiken, en heeft een dwars

verloop. De spier heeft zijn oorsprong vanaf de voorkant van het heiligbeen (sacrum) en

hecht aan op het buitenste uitstekende botpunt van het bovenbeen (trochantor major). De

grote beenzenuw, nervus ischiadicus, verloop door de twee pierbuiken heen ter hoogte van

het midden van de spier in de bil.

Wat gebeurt er bij het Piriformis syndroom? Op het moment dat de Piriformis spier verkort, gespannen of zich in een spasme bevindt

kan het de ischiadicus zenuw bedrukken of irriteren. Je kan dit vergelijken met een tuinslang

die je dichtknijpt of waar iets opstaat. Waardoor de verhoogde druk of spanning of de

kabel zorgt voor een hogere druk in het verdere verloop van de slang.

Bij het Piriformis syndroom gebeurt in het lichaam iets vergelijkbaars. Op het moment dat de

ischiadicus nevus bedrukt of geïrriteerd raakt. Kan dit tot gevolg hebben dat in het verdere

verloop van de zenuw een verhoogde sensatie wordt waargenomen. Deze sensatie ervaart zich

vaak in een zeurende, branderige pijn vanaf je bil tot soms wel in je voet.

1. Piriformis Syndroom Symptomen Piriformis symptomen door ischias uiten zich vaak op een herkenbare manier. Namelijk

met zenuw pijn in de bil die uitstraalt in het been soms tot wel in de voet. Dat kan

gepaard gaan met tintelingen in de voet of een slapend been. Waar de pijn zich precies in de

bil en het been zich uit heeft te maken met de oorsprong van de grote been zenuw.

De grote beenzenuw, ook wel nervus ischiadicus, ontspringt van de lenden wervelkolom

ter hoogte van de 4e lendenwervel en het heiligbeen. Dit houdt in dat bij irritatie van de

nervus ischiadicus een bepaald gebied van o.a. je huid en spieren pijn en ander gevoel

kunnen ervaren. Zenuwpijn in het been heeft als kenmerk dat het moeilijk zelf “te raken” of

om een exacte locatie aan te wijzen waar de pijn zich bevindt.

Kenmerkende Piriformis syndroom symptomen Piriformis syndroom symptomen worden gevormd door de zenuwpijn of ook wel ischias

genoemd van de ischiadicus zenuw. We gaan er hier van uit dat er geen andere oorzaak

aanwezig is die ook kunnen zorgen voor ischias klachten zoals bijvoorbeeld een hernia of

stenose. De kenmerkende ischias symptomen bij een Piriformis syndroom zijn;

Bil pijn wat kan uitstralen in heup, achterkant en zijkant van het bovenbeen en

bovenste gedeelte van het onderbeen.

Pijn die in het algemeen toeneemt bij het zitten en door de knieën zakken

(Squatten)

Ook kan moeite worden ervaren met andere functionele activiteiten of lopen

Bij de oorsprong van ischias door het Piriformis syndroom lijdt dit niet tot typische

neurologische tekenen van schade zoals verminderde pees reflexen en spieruitval/zwakte.

Dat is ook één van de grote verschillen met ischias klachten op basis van een hernia of

stenose.

Piriformis syndroom en gevolgen Bij de irritatie van de nervus ischiadicus kunnen er verschillende spieren gespannen

raken. Het kan zijn dat je zowel een branderige, zeurende zenuwpijn ervaart als spierpijn op

basis van spierspanningpunten ook wel triggerpoints genoemd. Deze triggerpoints kunnen

zich bevinden in zowel je diepe dwarse bilspier, Piriformis spier, als je hamstring en

kuitspieren.

Wanneer je de zenuwpijn en spierpijn van de ischias zelf wilt gaan behandelen is het goed om

eerst te bedenken waar de oorzaak van je ischias klachten vandaan komen. Ondanks dat de

irritatie van de grote beenzenuw zich bij ischias klachten zijn oorsprong heeft vanuit de bil

kunnen daar verschillende oorzaken voor verantwoordelijk zijn. Heb je dat gedaan dan kan je

aanvullende een aantal zelftesten doen om dit te bevestigen.

2. Piriformis Syndroom Test

Piriformis syndroom testen die om een beeld te krijgen of je ischias of wel zenuwpijn hebt op

basis van het Piriformis syndroom kan je doen met specifieke stretch en weerstand testen.

Het is echter wel van belang dat je andere mogelijk oorzaken van ischias hebt uitgesloten. Pas

op dat moment geven de onderstaande Piriformis syndroom testen je een duidelijke waarde.

Op het moment dat je weet wat het Piriformis syndroom inhoud zullen de testen je logisch

lijken. Een spanning, verkorting en/of spasme van de diepe dwarse bilspier, Piriformis spier,

kan zorgen voor compressie, irritatie van de ischiadicus zenuw met zenuwpijn of ischias als

gevolg. Om te weten hoe je het Piriformis syndroom te testen is het goed om te kijken wat de

functie en ligging van de Piriformis spier is.

Piriformis syndroom test informatie De Piriformis spier is één van de bilspieren, bestaat uit twee spierbuiken, en heeft een dwars

verloop. De spier heeft zijn oorsprong vanaf de voorkant van het heiligbeen (sacrum) en

hecht aan op het buitenste uitstekende botpunt van het bovenbeen (trochantor major).

De spier heeft vooral als functie de heup naar buiten te draaien bij het strekken van de heup

en het naar buiten bewegen van de heup bij het heffen van het been. Dit zorgt ervoor dat we

tijdens het lopen niet omvallen. De spier kan op spanning en rek worden gebracht door je

heup naar buiten te draaien en je heup te buigen.

Piriformis syndroom test Hieronder worden twee testen uitgevoerd voor het bevestigen van het Piriformis syndroom.

Heb je tijdens het uitvoeren van de Piriformis testen “herkenbare” pijn, zoals je die overdag

ervaart, in je bil met eventueel de “herkenbare” uitstraling in je been dan zijn de testen

positief.

Zijn allebei de testen positief en heb je andere oorzaken al uitgesloten dan kan je ervan

spreken dat je ischias klachten hebt op basis van het Piriformis syndroom. De eerste test op

de video kan je zelf doen door je handen aan de buitenkant van je knieen te leggen en je

benen proberen naar buiten te duwen.

Zijn de Piriformis testen positief? Dan kan je starten met het uitvoeren van een gericht

Piriformis behandeling en oefeningen. Heb je vragen naar aanleiding van de tekst en testen,

stuur me dan een reactie in onderstaand formulier.

3. Piriformis Syndroom Oorzaak

Piriformis Syndroom Oorzaak kan liggen vanuit verschillende mechanismen. Wanneer je

weet wat het Piriformis syndroom is dan weet je dat de uitstralende zenuwpijn of wel ischias

komt door een gespannen, verkorte Piriformis spier.

Een algemene mechanische veronderstelling bij het Piriformis syndroom is dat wanneer heup

naar binnen beweegt en draait tijdens het belasten. Bij zwakte van de grote bilspier (m.

gluteus maximus) en de dwarse bilspier (m. gluteus medius) kan er een grotere belasting

komen te staan op de Piriformis spier. Aanhoudende belasting van de Piriformis spier door

overrekking and aanspannen kan resulteren in irritatie en compressie van de ischiadicus

zenuw.

Piriformis syndroom oorzaken Theoretisch worden de ischias klachten veroorzaakt door een spasme en/of verhoogde

spanning van de m. Piriformis. Praktisch gezien zijn er verschillende structuren en

mechanismen die verantwoordelijk kunnen zijn voor de opgebouwde spanning en/of spasme.

Oorzaken daarvoor kunnen komen door;

1. Direct trauma op de Piriformis spier

Bijvoorbeeld door een val op de bil. Hierdoor kan een kneuzing ontstaan van de bilspieren

die vervolgens door de verhoogde spierspanning en vochtophoping kunnen zorgen voor

compressie van de ischiadicus zenuw.

Een ander voorbeeld is een zogenoemde “Wallet Ischias”. Door een te dikke portemonnee

en het veelvuldig zitten kan er compressie op de bilspieren en ischiadicus zenuw komen met

ischias klachten als gevolg.

2. Blessure na een operatie

Een specifiek voorbeeld is dat na een nieuwe heup operatie, afhankelijk van de techniek, er

bilspieren beschadigd kunnen raken. Deze “schade” herstelt zich wel alleen kan er

spierzwakte ten gevolg van de operatie ontstaan als het niet goed herstelt wordt.

Ook wanneer er niet specifiek aan of rondom de heup en bilspieren wordt geopereerd kan er

spierzwakte optreden van de bilspier. Wanneer de bilspier verzwakt is en de belasting

wordt verhoogd kan dit zorgen voor een gespannen en verkorte bilspier volgens het

hierboven beschreven mechanisme tot gevolg.

3. Op basis van lage rug of SI gewrichten

Bij verminderde beweeglijkheid en/of functioneren van de lage rug en SI gewrichten

kunnen er uitstralende klachten in de heup en bil ontstaan. Die uitstralende klachten kunnen

tot gevolg hebben dat de Piriformis spier in spanning toeneemt.

Je heupen en daarbij je bilspieren staan in direct verband met je lage rug en SI gewrichten.

Het is daarbij van belang dat er bij ischias klachten altijd wordt gekeken naar de

beweeglijkheid en belastbaarheid van de lage rug en SI gewrichten.

4. Overbelasting

Algemene overbelasting kan door een hoop verschillende oorzaken ontstaan. Maar

specifiek bij het Piriformis syndroom zijn onderstaande oorzaken van belang;

Houding, met name in zit

Bewegingspatroon tijdens werk en/of sport

Lichamelijke gesteldheid

Mate van ervaren stress

Uit de praktijk blijkt dat de oorzaak van het Piriformis syndroom zich bevindt vanuit

algehele overbelasting en in het bijzonder op basis van verminderd functioneren van de lage

rug. De spanning in de Piriformis is hiervan vaak een direct gevolg wat zich uit de zenuwpijn.

Bij elke van de hierboven genoemde oorzaken zijn en goede oefeningen en behandeling

beschikbaar.

5. Piriformis Syndroom Behandeling

Piriformis syndroom behandeling is goed zelf uit te voeren. Over het algemeen is de prognose

of verwachting van herstel bij een Piriformis syndroom behandeling goed. Dat wil zeggen dat

normaal gesproken je zenuwpijn en ischias klachten binnen 2-6 weken moeten kunnen

herstellen.

Afhankelijk van de praktische oorzaak van het Piriformis syndroom zijn er verschillende

oefeningen en behandelingen op te stellen. Ten eerste is het belangrijkst dat je weet wat het

Piriformis syndroom is en dat je ontdekt wat de oorzaak van de zenuwpijn is zodat je een

goed inzicht in de klacht hebt.

Piriformis behandeling In de behandeling van het Piriformis syndroom kan je altijd een aantal aspecten gebruiken

die ik hieronder beschrijf. Over het algemeen zijn alle voorgeschreven adviezen van

toepassing aangezien vaak de daar ook het probleem ligt. De dingen die je zelf kan doen in

je Piriformis syndroom behandeling zijn;

1. Aanpassen van je belasting

Probeer je bilpijn en zenuwpijn niet te vaak te provoceren. De ischias klachten door het

Piriformis syndroom komen vaker voor bij lang zitten, lang staan en bij activiteiten die veel

kracht kosten zoals bijvoorbeeld traplopen na een heup operatie. Probeer vaker je houding af

te wisselen of ondersteuning te zoeken om je pijn provocerende activiteiten te verlichten.

Het is echter wel noodzakelijk om in beweging te blijven ondanks je bilpijn. Daarnaast is

het van belang om niet anders te gaan lopen of zitten vanwege de pijn in je bil en been. Kan je

de belasting verlagen en zorgen voor beweging zonder compensatie dan spreek je het

zelfherstellende vermogen van je lichaam aan!

2. Verminderen spierspanning Piriformis

Wanneer er te veel spanning komt op een spier kan het gevolg zijn dat zich spierknopen of

ook wel triggerpoints gaan vormen in de spier. Bij het Piriformis syndroom zitten er vrijwel

altijd triggerpoints in de bil en voornamelijk in de Piriformis spier. Om deze spierknopen op

te heffen (release) kan je zelf massage technieken gebruiken.

Om je Piriformis spier zelf te masseren kan je onderstaande video als voorbeeld gebruiken.

Het enige wat je nodig hebt is een kleine harde bal zoals bijvoorbeeld een hockeybal, maar je

kan ook al een tennisbal gebruiken. Tip; vanaf minuut 1:15 is de uitleg over de zelf massage

techniek van de Piriformis ;)

3. Stretchen van je Piriformis spier

Wanneer je de spierknopen hebt opgeheven is het raadzaam om ze direct te laten volgen door

het rekken van je dwarse bilspier. Als je niet in de gelegenheid was om een zelf massage

techniek te gebruiken kan je alsnog de spanning in de spier verminderen door te stretchen.

Voor het stretchen kan je bovenstaande video gebruiken. Vanaf minuut 2:35 krijg je uitleg

over 3 basis bilspier stretch oefeningen. Bepaald echter wel je eigen niveau want de dame op

de video is erg flexibel.

4. Versterken bilspieren en lage rug

Uit meerdere onderzoeken blijkt dat bij veel mensen met het Piriformis syndroom de

spierkracht van je bilspieren verminderd is. Om te voorkomen dat de spanning in je

bilspier en daarbij optredende zenuwpijn terugkomt op het moment dat je de spierknopen

hebt opgeheven. Is het noodzakelijk om de kracht van je bilspieren te herstellen.

Het doen van bilspier oefeningen in combinatie met rugoefeningen is belangrijk om de

zenuwpijn niet terug te laten komen. Aandachtspunt hierbij is echter wel dat je de oefeningen

start op je eigen niveau zonder pijnprovocatie. Voorbeelden van oefeningen voor je Piriformis

spier vindt je via onderstaande video en voor je rugspieren via deze link.

6. Piriformis Syndroom Oefeningen

Piriformis syndroom oefeningen zijn één van de acties die je zelf kan ondernemen in de

behandeling van de zenuwpijn en ischias klachten. Om te komen tot een optimaal resultaat

bij de Piriformis syndroom oefeningen is het wel raadzaam eerst de adviezen bij een

Piriformis syndroom behandeling te bekijken.

Piriformis syndroom oefeningen Wanneer je oefeningen gaat doen kan je ze opverdelen in 4 verschillende Piriformis

syndroom oefeningen. Niet alleen het rekken en trainen van je bilspier, waar vaak de ischias

klachten beginnen, maar juist ook de beweeglijkheid en getraindheid van je lage rug is van

belang.

1. Rekken van de Piriformis spier

Het rekken van je Piriformis spier kan op verschillende manieren. In onderstaande video

zie je vanaf minuut 1:15 twee verschillende manieren om je Piriformis te rekken. Pas het aan

naar je eigen niveau en op geleide van je pijn, wees bewust dat de dame op de video erg

flexibel is!

2. Trainen van de Piriformis spier

Het trainen van je Piriformis spier doe je door een beweging van je heup te maken

waarbij je heup naar buiten draai, opzij beweegt en/of naar achter. Ook hiervoor zijn

verschillende varianten. Belangrijkste is niet je bil en beenpijn te provoceren en vanuit daar

de oefeningen uit te breiden!

3. Mobiliseren lage rug

De oorzaak van het Piriformis syndroom kan liggen in verschillende onderdelen van je

lichaam waaronder je lage rug. Wanneer je lage rug belemmerd is de beweeglijkheid is het

noodzakelijk om ook je lage rug los te bewegen. Dat kan je doen met de onderstaande

mobiliserende oefeningen voor je lage rug.

4. Trainen van de lage rugspieren

Op het moment dat je lage rug in zijn beweeglijkheid is herstelt is het herstellen van de

kracht essentieel om herhaling van het Piriformis syndroom en de ischias klachten te

voorkomen. De spieren van je lage rug, bekken en heupen vormen één schakel en het is dan

ook het beste om ze in hun gelijke functie te trainen. Er zijn verschillende rugoefeningen

waarbij je dat kan doen, hierbij geldt wederom, zorg dat je de bil en beenpijn niet forceert!

7. Bronnen

1. Miller, K.P. White, D.C. Ross. The Diagnosis and Management of Piriformis

Syndrome: Myths and Facts T.A. Can J Neurol Sci. 2012; 39: 577-583

2. J. Tonley, S. Yun, R. Kochevar, J. Dye, S. Farroki, C. Powers. Treatment of an

Individual With Piriformis Syndrome Focusing on Hip Muscle Strengthening and

Movement Reeducation: A Case Report. J Orthop Sports Phys Ther 2010;40(2):103-

111. doi:10.2519/jospt.2010.3108

3. Miller, K.P. White, D.C. Ross. The Diagnosis and Management of Piriformis

Syndrome: Myths and Facts T.A. Can J Neurol Sci. 2012; 39: 577-583

4. J. Tonley, S. Yun, R. Kochevar, J. Dye, S. Farroki, C. Powers. Treatment of an

Individual With Piriformis Syndrome Focusing on Hip Muscle Strengthening and

Movement Reeducation: A Case Report. J Orthop Sports Phys Ther 2010;40(2):103-

111. doi:10.2519/jospt.2010.3108