“Iedereen heeft een ongelofelijk verhaal.”...Het Duitse softwareconcern SAP wil tegen 2020...

deMens.nu Magazine | 2

vrijzinnig humanistisch tijdschrift voor de maatschappelijk geëngageerde mens

okto

ber

- no

vem

ber

- de

cem

ber

2013

| 2d

e jaa

rgan

g nr

. 4V

ersc

hijn

t drie

maa

ndel

ijks

Jong en ziek: hoe gaan jongeren om met kanker?

“Iedereen heeft een ongelofelijk verhaal.”

Lieve Blancquaert scherpgesteld

DoSSIER

Rouw

3 | deMens.nu Magazine

deMens.nu – Unie Vrijzinnige Verenigingen vzwFederaal SecretariaatBrand Whitlocklaan 871200 Sint-Lambrechts-WoluweT 02 | 735 81 92F 02 | 735 81 [email protected]

hoofdredactieSonny Van de Steene

eindredactieJulie Van Garsse

redactiePatrick BruggemanFranky BusscheVeerle CannootLiza JanssensAnne-France KetelaerSigrid LauwereysLynn MariënSonny Van de SteeneSarah Van GaensJulie Van GarsseMarina Van HaerenDominique Verschuren Mieke Werbrouck

lay-outGrafiekGroep

foto’s cover, pagina 8, 10, 11, 12 © Jeroen Vanneste

foto’s pagina 3, 13 (enkel foto Hannie Van den Bilcke)© Isabelle Pateer - Otherweyes

cartoon pagina 35Janik Van der Borgt

deMens.nu Magazine wordt gratis verspreid binnen de vrijzinnig humanistische gemeenschap.De redactie van deMens.nu Magazine is niet ver-antwoordelijk voor de inhoud van de door derden geleverde artikels.

Onder auspiciën van de Unie Vrijzinnige Verenigingen vzw.

Lid van de Unie van de Uitgevers van de Periodieke Pers

Conform de wet tot bescherming van de persoonlijke levenssfeer ten opzichte van de verwerking van persoonsgegevens (8 december 1992) delen wij je mee dat een aantal van je persoonsgegevens opgenomen worden in ons adressenbestand.DeMens.nu zal, als houder van dit bestand, je gegevens verwerken in het kader van volgend doeleind: verspreiden van publicaties en interne communicatie.

Op schriftelijk verzoek, gericht aan mevrouw Marina Van Haeren, algemeen directeur, Brand Whitlocklaan 87 te 1200 Sint-Lambrechts-Woluwe, kan je een overzicht krijgen van de door deMens.nu over je opgeslagen persoonsgegevens. Onjuiste gegevens verbeteren wij op je verzoek.

Reacties op dit nummer kan je steeds doormailen naar [email protected]. Deze worden, na overleg en goedkeuring door de redactieraad, geplaatst op de website bij de rubriek Reacties van het desbetreffende deMens.nu Magazine.

Je kan je gratis abonneren op deMens.nu Magazine.

Hoe? Stuur een mailtje naar [email protected]

oF stuur een brief naar deMens.nu-UVVvzw Brand Whitlocklaan 871200 Sint-Lambrechts-Woluwe

Met vermelding van je naam en adres.

Zin in de e-gazet?Zin in de e-gazet, de digitale nieuwsbrief van deMens.nu? Op het menu staan opinies, boeiende activiteiten, foto- reportages en nog veel meer lekkers. We brengen je minstens een keer per maand op de hoogte van markante nieuwtjes. Surf snel naar onze website en schrijf je in!

deMens.nu Magazine | 2de jaargang nr. 4oktober - november - december 2013Verschijnt driemaandelijksVerantwoordelijke uitgever: Sylvain Peeters Oude Keulseweg 220 - 1933 SterrebeekISSN 2034-6646

Volg ons op


Logeren bijherinneringen

was ik toen mijn vader stierf. Een jaar later ging mijn bomma, de moeder van mijn vader. Mensen van wie ik zielsveel gehouden heb en houd. Mijn bomma was een uitermate lieve vrouw. Als kind

logeerde ik tijdens de vakantie bij haar en mijn pepe. Naast hun huis was een boerderij - we spreken diep West-Vlaanderen. Mijn oudste broer en ik speelden er vaak. Herinneringen blijven over. Gedachten en gevoelens aan wie zij waren, aan fijne tijden, maar ook aan moeilijke momenten.

Onze medemensen maken je mee tot de persoon die je bent. Ze beïnvloeden je denken en handelen. De één al wat meer dan de ander. De geschriften van een filosoof kunnen je leven in een richting duwen. Maar ook de beslissingen van een politicus, de interactie met een buur, een devotie voor een superster, de steun van je vrienden, de fijne momenten met je partner… Wanneer iemand sterft met wie je een innige band hebt, dan stopt je band met die persoon niet. Hij wordt wel ‘anders’. Bij een moeilijke keuze bijvoorbeeld komt bij mij de gedachte ‘Wat zou mijn vader doen?’ wel eens op.

We maken het allemaal vroeg of laat mee, het verlies van een naaste. Het hoort bij het leven. We weten het. Maar dat betekent niet dat het gevoelsmatig makkelijk is. We rouwen allemaal als we afscheid nemen van een geliefde. Allemaal op onze eigen manier. De één lang, de ander kort. Maar allemaal moeten we doorheen dat rouwproces. Een proces waarbij je aanvaardt dat iemand er niet meer is en waarbij je kijkt op welke manier je dat een plaats geeft in je leven. Rouwen, een belangrijk facet van het menszijn, wordt in het dossier van dit Magazine behandeld. Trouwens, wanneer je - op gelijk welk moment in je leven - de nood voelt om je hart te luchten of een goed gesprek te hebben, kan je steeds terecht bij een vrijzinnig humanistisch consulent in een huisvandeMens.

Natuurlijk is dit magazinenummer meer dan zijn dossier. Naast rouw komt ook leven - en hoe het te doen - uitgebreid aan bod. Fotografe Lieve Blancquaert (p.8) mijmert uitgebreid over vrijheid, engagement en het beest in ons, actrice Marijke Pinoy (p.17) staat dan weer stil bij… stilstaan.

Sonny Van de Steene

van de redactie


inhoud

8

14

Wij kunnen veel, tegenwoordig. Wetenschap en technologie zijn vergevorderd, waardoor veel problemen oplosbaar zijn. Maar we kunnen niet alles. Tegen de dood bijvoorbeeld, kunnen we niets. Wanneer een geliefde wegvalt, blijven we verbijsterd achter. We moeten, willen of niet, door een rouwproces. Maar wat is dat eigenlijk, rouwen en vooral: hoe doe je het? Psycho- en rouwtherapeut Johan Maes legt in dit dossier uit hoe hij rouw ziet. Dit beleven van verdriet, zo lang en intens als nodig, is in onze maatschappij niet evident, zo vertelt ons Christina Vanderhaeghe van Forum Palliatieve Zorg. Andere culturen doen het - soms radicaal - anders. Van mummies aan lianen tot enorme buffelslachtingen: Mix!t-coördinator Christian Van Kerckhove geeft vele voorbeelden uit zijn reizen. Voor vrijzinnig humanisten is rouwen allerminst een gemakkelijke opgave: voor hen is de dood het definitieve einde. Twee nabestaanden vertellen hoe zij omgaan met een onherroepelijk afscheid. Bij zo’n harde confrontatie kan je steeds terecht bij deMens.nu. Hoe wij je kunnen helpen, lees je in dit dossier. Tot slot geven we je nog een checklist van alle praktische zaken waaraan je moet denken wanneer iemand overlijdt. Je hoofd staat op dat moment immers wel elders.

[jvg]

foto

© J

eroe

n V

anne

ste

6

13

Uitneem-bare katern24 pagina’sRouwDossier


6 markant

8 onderhuids “Het beest in ons is groot” De vrouw achter de lens: Lieve Blancquaert

bij demens.nu13 Dagschotel22 ingezoomd24 Vrijwilliger van bij ons30 actua O.a. Kunstenexplosie voor rechtvaardige wereld

op Festival van de Vrijheid

Jongeren boven!14 Jong.nu Jeugdadviseurs helpen jongeren met knuffels

en een luisterend oor

18 gedachtestreepje

gedachten zijn vrij17 De mening Marijke Pinoy luiert: Chocotoffs opruimen, wijntjes

drinken en een plonsje maken

19 Column raf Walschaerts34 Column marleen temmerman

Wetenschap20 onder de loep Je bent jong en je hebt kanker

26 eureka Nagemaakt door de wetenschap: na de burgers,

nu ook organen

27 breinpijn

28 Van de bovenste plank

35 Cartoon

36 er is een huisvandemens in je buurt!

19

2217

foto

© J

ohan

Jac

obs

- be

eldw

erel

d

24

32

20

26

foto

© J

ulie

Lan

drie

u


kattengejank

mar kant.

markant bundelt merkwaardige, opzienbarende en grappige artikels uit de media.

Tel voortaan geen fortuin neer voor een feestjurk. Dit najaar komen de eerste kleren op de markt die gemaakt zijn uit… melk! Even zacht als zijde, maar veel goedkoper. Dat verzekert de uitvindster Anke Domaske. Volgens deze Duitse microbiologe en ontwerpster kost het haar een uur om melk om te zetten in garen voor kledij. Daarvoor gebruikt ze zure melk, die boeren anders weggooien. Daar haalt ze een eiwit uit. Dat eiwit wordt door een machine met microscopische gaten geduwd, zodat er een draad ontstaat. De jurken van Anke beginnen niet te stinken of te schimmelen en kunnen op 40 graden gewassen worden. Een ecolo-gisch verantwoorde en innovatieve zet. Benieuwd of de markt er oren naar heeft.

Bron: Het Nieuwsblad, 24 mei 2013

Doodgeboren kinderen moeten geregistreerd kunnen worden bij de burgerlijke stand. Dat zegt een wets-ontwerp dat op 19 juli werd goedgekeurd. Voor deze nieuwe wetgeving konden ouders een doodgeboren kind enkel registreren als het stierf na zes maanden zwangerschap. Foetussen die vroeger stierven, be-

stonden officieel niet. Voortaan is het mogelijk om ook kinderen te registreren die sterven tussen de 140ste en de 179ste dag van de zwangerschap. Dit gebeurt op verzoek van een ouder en mits een medische verklaring. Alvast een hart onder de riem van rouwende ouders.

Bron: De Standaard, 1 augustus 2013

Volgens de FAO, de Voedsel- en Landbouwor-ganisatie van de VN, zijn insecten dé oplossing voor hongersnood. Wereldwijd eten al twee miljard mensen wormen en zespotige beestjes. De organisatie moedigt het kweken van insecten aan, omdat het een efficiënte en milieuvriende-lijke manier zou zijn om voedsel te produceren. De dieren vermenigvuldigen zich immers snel en belasten het milieu veel minder dan, pakweg, een koe. Bovendien zouden insecten rijk zijn aan proteïnen, vetstoffen en mineralen. De geesten moeten toch nog wat rijpen vooraleer we gulzig een dikke larf kunnen wegslikken… Slik…

Bron: De Morgen, 14 mei 2013

melk is goed voor… je kleerkast!

Doodgeboren kindjes ook geregistreerdVrijdag wormdag

Julie Van Garsse

Heb je je ook al eens afgevraagd wat je kat écht wilt zeggen als ze je de oren van je kop miauwt? En zou het niet handig zijn als je je hond kon vragen even op de baby te letten terwijl je een boodschap doet? Binnenkort allemaal mogelijk, volgens Dr. Con Slobodchikoff. De bioloog werkt momenteel aan software om de complexe taal van een bepaalde soort prairiehonden te ontcijferen. Binnen dit en tien jaar zorgt een apparaatje zo groot als een smartphone er volgens Slobodchikoff voor dat we ook onze

huisdieren verstaan. De technologie zal bo-vendien verfijnd worden opdat mensen hun harige of pluimige vrienden ook van antwoord kunnen dienen. Benieuwd of onze teergeliefde huisgezellen nog zo schattig blijven eens ze hun zegje kunnen doen.

Bron: De Morgen, 6 juni 2013


Het Duitse softwareconcern SAP wil tegen 2020 honderden mensen met autisme opgeleid hebben tot IT-experts. Daarvoor werkt het samen met het Deense Specialisterne, dat personen met een autis-mestoornis naar de arbeidsmarkt leidt. Volgens de bezieler van het project zijn mensen met autisme vaak niet zo sociaal, maar hebben ze “een uitzonderlijk goed geheugen, een goed oog voor detail en gaan ze erg gestructureerd te werk”. Ook in België beseft de bedrijfswereld stilaan dat autisten belangrijke kwalitei-ten hebben. Zo testen bij de bank Belfius drie mensen met autisme de applicaties voor mobile banking, een extreem nauwkeurig werk. Een positieve evolutie, want iedereen verdient dezelfde kansen.

Bron: De Morgen, 23 mei 2013

Een Britse man is ervan overtuigd dat hij een zombie is. Na een mislukte zelfmoordpoging lijdt Graham aan een van de zeldzaam-ste ziektes ter wereld: het syndroom van Cotard. Negen jaar geleden werd hij wakker en dacht hij dat zijn hersenen niet meer werkten. Graham voelde zich een levende dode. Eten had geen zin “want ik was toch al dood”. ’s Nachts trok hij naar het kerk-hof, waar hij zich thuis voelde. Toen de man naar België kwam om zich te laten onderzoeken door de Coma Science Group, stelde de neuroloog vast dat zijn hersenwerking overeenkwam met die van iemand in coma of onder algemene verdoving. Mo-menteel volgt hij therapie. Een ziekte die heel moeilijk uit te leggen valt aan je omgeving, lijkt ons.

Bron: Het Nieuwsblad, 30 mei 2013

Vergeet je steeds de pincode van je gsm of de code van je bankkaart? Binnenkort is dat geen probleem meer. Althans, als het aan Motorola Mobility ligt. Het Amerikaanse bedrijf, een onderdeel van Google, werkt aan een ‘wacht-woordpil’. Deze pil, die je elke ochtend zou moeten nemen, vervangt codes en wachtwoorden, en geeft je toegang tot je pc, telefoon, huis of bankautomaat. In de pil zitten een chip en een zendertje, maagzuur werkt als brandstof. Momenteel is de pil nog niet te koop. Kleine kanttekening: wie vergeetachtig is met codes, is dat waarschijnlijk ook met het nemen van een pil. Heet dit niet ‘verleggen van een probleem’?

Bron: De Morgen, 3 juni 2013

Joggen met je collega’s, mindfulness tijdens de middagpauze, en een weegsessie op het werk: het gebeurt steeds vaker. Bij Bayer Crop-Science in Gent konden werknemers langsgaan bij een ge-zondheidsconsulent om een gezondheidsplan op te stellen. Het resultaat zijn yogasessies, lunchwandelingen, fietstochtjes en bel-lenblaaspauzes. Sommige bedrijven gaan nog verder en nodigen Weight Watchers uit om de werknemers te coachen en op de weegschaal te zetten. Reden van deze gezondheidscultus? “Wie gezond is werkt beter, is minder ziek en blijft langer aan de slag. Elke euro die een firma hieraan spendeert, levert er twee op”, aldus gezondheidseconoom Lieven Annemans. Het moet wel even wennen zijn om je collega’s in sportshort te zien, maar kom: een gezonde geest behoeft een gezond lichaam.

Bron: Het Laatste Nieuws, 6 juni 2013

Leven als zombie

op de weegschaal op het werk

Wacht-woordpil

it-sector zkt autist

****

8 | deMens.nu Magazine8 | deMens.nu Magazine

“Het beest in ons is groot” interview met Lieve

blancquaert


Voor haar project Birth Day trok fotografe, journaliste en televisiemaakster Lieve Blancquaert twee jaar lang met haar camera naar Groenland, Koeweit, Marokko, Brazilië… om vast te leggen wat het betekent om daar geboren te worden. Ze noemt het de twee meest waanzinnige jaren uit haar leven. De twee boeiendste ook. Omdat elke ontmoeting haar leven verandert. Omdat ze wil dat elke ontmoeting haar leven verandert. “Als ik voor Birth Day naar Brussel trek en langsga bij de groep die het het moeilijkst heeft, dan geeft dat geen beeld van Brussel maar van de groep die het het moeilijkst heeft in Brussel. Door dit werk kijk ik echter soms in een trechter, ik vergeet de wereld rondom, zie bijna enkel nog ellende. Die ontmoetingen moet ik dus altijd wel weer kunnen plaatsen. Ik ben al thuisgekomen met een lichte depressie en de vraag: ‘Waar ben ik mee bezig?’”

bemin je naaste als jezelf

Hoe betrokken ben je als je mensen fotografeert en naar hun verhalen luistert? Iedereen denkt dat je ongelofelijk empathisch en gevoelig moet zijn om te doen wat ik doe, maar dat is niet zo. Ik zou kapotgaan van verdriet. Mijn werk lijkt een beetje op dat van een dokter. Ik voel een enorme betrokkenheid en zet alles op alles om het zo goed mogelijk te doen en dicht bij mensen te komen, maar tegelijkertijd mag dat mijn leven niet beginnen te domineren. Anders raak ik de volgende dag geen stap meer vooruit.

ben je al eens tegen de muur gelopen? ging je werk soms dieper dan je wou?Ja, en altijd als het project dicht bij mij ligt en lang duurt. Toen ik aan mijn huidige project Birth Day werkte, reisde ik de wereld rond maar fotografeerde ik ook in Brussel. Dat Brussel-gedeelte heeft mij veel meer overhoop gehaald dan het werk elders. De fysieke afstand is zo klein en de herkenbaarheid zo groot. Ik voel dat het meer onder mijn vel kruipt.

Heb je soms het gevoel dat je meer moet doen dan foto-graferen? moet helpen? Natuurlijk. Ik doe ook dikwijls meer, maar ik etaleer dat niet. Daar kan ik niet tegen. Ik heb met Annemie Struyf een stichting opge-richt in Kenia die massaal veel weeskinderen ondersteunt, dankzij een landbouwproject, een weeshuis, een kleuterklas… Maar ik doe

ook de hele tijd kleine dingetjes die op voorhand niet gepland zijn. Dat zien de mensen niet, dat zijn hun zaken ook niet. Dat is ge-woon menselijk.

Vrijheid als hoogste goed

is vrijheid een voorwaarde om goed te kunnen leven of heb je basiscomfort nodig om vrijheid belangrijk te vinden? Dat hangt ervan af. Wat is vrijheid? Geen angst moeten hebben? Naar school kunnen? Kiezen met wie je trouwt? Vrijheid is voor iedereen anders en heeft in elke cultuur een andere betekenis. Hoe raar ik dat ook vind, ik kom 18-jarige vrouwen tegen die zeggen: “Mijn vader zoekt een man voor mij. Ik mag daar mijn mening wel over zeggen, maar ik ga ongelooflijk veel rekening houden met wat mijn papa zegt, want hij weet zeer goed wat ik nodig heb”. Dat is voor hen een soort garantiebon. (lacht) Dat is ook vrijheid: de vrijheid om een relatie niet te koppelen aan verliefdheid. Voor ons is verliefdheid vrijheid. Het schoonste wat er is. Maar voor veel mensen is dat doffe ellende.

Welk element van vrijheid is voor jou belangrijk? Ik heb geen zin om veel verantwoording af te leggen voor mijn gaan en staan, de beslissingen die ik neem in mijn werk en met wie ik omga. Ik heb ervoor gekozen om alleen te werken, hoe lastig vol-ledig freelancen ook is. Ik heb aanbiedingen gekregen voor vaste jobs, maar ik mag er niet aan denken. Echt niet.

Veerle Cannoot - foto’s © Jeroen Vanneste

onderhuids


Dus dat gevoel is niet per definitie juist? Nee. Tuurlijk niet! (lacht) Dat is bijna hetzelfde als een eerste indruk. Die is ook niet juist. Maar dat leren we niet als kind. Dat is raar. En jammer. We vertrekken allemaal vanuit ons eigen centrum, vanuit onszelf, maar wij zijn niet het midden van de wereld, hé. We missen die basis, die kennis om met mensen en met situaties om te gaan.

moet je mensen graag zien om te doen wat jij doet? Dat vind ik wel. Mijn uitgangspunt is altijd dat iedereen wijs is op een bepaalde manier. Of je nu een oude dikzak bent met versle-ten benen en een alcoholprobleem, of een fitte, modieuze, jonge vrouw: iedereen heeft zijn verhaal. Maar dat verhaal is niet altijd te zien aan iemand. Eigenlijk is dat de sleutel. Je bent altijd mis met al je vooroordelen. Uiteindelijk ontdek je dat iedereen een ongelofelijk verhaal heeft, dat je nooit had verwacht. Dat vind ik zo schoon, het besef dat je je hebt vergist.

atheïst tot in de kist

Wat is er volgens jou na de dood? Niets. Rust. Stilte. Zwart. Donker. Droogweg niets, zoals voor de geboorte. Ik denk dat dat wijs is als je daar klaar voor bent, het heeft iets. Maar ik weet ook niet wat het precies is. Niemand weet het.

Zou je dat proces van doodgaan graag bewust meemaken?Ja. Er zijn mensen die zeggen: “Laat mij maar ’s nachts sterven door een hartaderbreuk”, of “Laat mij maar tegen een boom knal-

Hoe bewust was die keuze? Onvoorstelbaar bewust. Het boek Lieve Blancquaert fotograaf (2010) en mijn overzichtstentoonstelling leken eerst een vergiftigd geschenk, maar uiteindelijk waren zij een ongelofelijk cadeau. Als je voor je vijftigste de kans krijgt om terug te kijken op je leven, dan heb je nog de mogelijkheid om te veranderen. Want als je de rekening maakt van dertig jaar werken en de berg ballast is groter dan het positief resultaat, dan is er nog tijd om in te grijpen. Door terug te blikken heb ik geleerd dat ik te veel tijd heb verloren. Spijt heb ik niet, maar ik wil het ook niet herhalen. Nu weet ik: cut the crap! Kom tot de essentie. Ik vertel alleen nog wat ík wil vertellen.

Durven denken

Wat speelt de belangrijkste rol in wat je doet, emotie of ver-stand? De reden waarom ik mij ergens in vastbijt, is in eerste instantie emotioneel. Iets dat blijft plakken is altijd voor een stuk emotioneel.

Je neemt soms beslissingen in een snap second?Ja, en als daar een weerhaakje aanhangt, voel ik dat ook. Ik weet dat er iets niet oké is, maar ik heb niet altijd een rationele verklaring. Die zoek ik wel.

als je die niet vindt, volg je dan toch je gevoel? Dat heb ik al gedaan en vaak vergis ik mij dan. Een mens maakt wel fouten.

“ik vertel alleen nog wat ík wil vertellen.”


len”. Maar ik zou liefst nog een week of drie krijgen om nog een en ander te doen. Ik zou beginnen met spullen uit mijn huis weg te kappen die mensen niet mogen vinden na mij. Eigenlijk moet ik dat eerder doen, hé. (lacht) En ik zou graag afscheid kunnen nemen. Ik denk dat ik daar veel aan zou hebben. En de anderen misschien ook, omdat ik hen dan voorga. Als mensen je op een goede manier voorgaan in de dood, dan leer je daar veel van.

Heb je ooit in een god geloofd? Totaal niet. Ik ben wel katholiek opgevoed. Ik ben gedoopt, heb mijn communies gedaan en moest naar de kerk. Ik heb gezongen in Lourdes en ben in uniform naar katholieke scholen geweest. Maar ik kan mij niet herinneren dat ik dat ooit serieus heb genomen. (lacht)

Dus je hebt nooit ’s avonds in bed aan god gevraagd om ervoor te zorgen dat je mama de dag nadien chocoladetaart koopt? Nooit! Maar ik heb wel één keer gehoopt dat hij zou bestaan. Toen mijn zoon bijna aan het sterven was. Dan dacht ik: “Man, had ik nu een geloof, dan was dat wel een cadeau”. Toen voelde ik me eenzaam. Geloof biedt troost. Maar het is niet voor mij weggelegd, ik voel het niet. Ik begrijp wel dat mensen geloven, en dat ze op het einde van hun leven teruggrijpen naar een god. De angst neemt het dan plots over. En dat mag. Ik zal nooit iemand veroordelen die gelooft. Ik kan ook niet verdragen dat mensen die niet geloven zich superieur opstellen. Dat gebeurt ontzettend veel. Er zijn gelovigen die schitterende dingen doen en er zijn er die omwille van het ge-loof volkeren kapotmaken. Het gaat in twee richtingen en het draait eigenlijk gewoon om macht.

eén voor allen, allen voor één

Zijn er meer gelijkenissen of verschillen tussen mensen? Gelijkenissen. Zwarte mensen zijn ook racistisch. Marokkanen zijn ook racistisch. Blanken zijn racistisch. We hebben heel veel gemeen. We zijn diep vanbinnen allemaal een beetje racistisch. Zolang we in een comfortzone zitten, zijn we dat minder, maar als onze stam bedreigd wordt, dan vallen we aan. Dus het beest in ons is wel groot. Daarin lijken we heel sterk op elkaar.

Het beest in ons is groot?Ja, onze instincten. Hoe we ons nest en ons leven beschermen, angsten hebben… Dat is universeel. Wij vinden het raar dat in be-paalde delen van de wereld vrouwen niet mogen kiezen met wie ze trouwen, meisjes niet mogen studeren en jongens belangrijker zijn. Maar niet zo lang geleden was dat hier ook zo.

kan je begrijpen dat mensen hier bang zijn dat we zouden terugkeren naar zo’n situatie? Absoluut. Ik ben er honderd procent zeker van dat wat we nu heb-ben, moet beschermd worden. De kans dat we terugvallen in een systeem waarin we alleen nog overleven, is groot. Voor de vrouw betekent dat onherroepelijk dat ze aan de haard gekluisterd wordt omdat ze het kind baart. Door onze economie en ons onderwijs zijn we losgekomen van deze situatie, maar onze verworvenheden zijn kwetsbaar. Als ze wegvallen, dan is het de vrouw die daar als eerste de rekening voor betaalt. Daar kan je zelfs niet over discus-siëren. Daar kan je het alleen maar mee eens zijn.

onderhuids

“Dat vind ik zo schoon, het besef dat je je hebt vergist.”


Waarover ben je zelf ooit van mening veranderd?

Over alles eigenlijk al. (denkt na) Mijn mening over de orthodoxe joden bijvoorbeeld, van wie ik veel niet begrijp, maar bij wie ik toch een enorme schoonheid heb gezien en een soort samenhorigheid om jaloers van te worden. Of een ander voorbeeld. Toen ik Voorbij de grens (nvdr: boek van Lieve Blancquaert en tv-programma waarin mensen met een handicap hun grenzen verleggen) maakte, had ik een totaal fout idee over de groep van mensen met een beperking. Een soort angst. Ik slaagde er niet in om op een normale manier met hen om te gaan. Dat lag aan mij, niet aan hen. Zoals ik er ook niet in slaagde om meteen normaal om te gaan met een extreem orthodoxe jood. Dit zijn twee totaal verschillende voorbeelden, maar in beide gevallen moest ik mijn ideeën bijstellen. Net zoals ik dat deed in een zigeunerfamilie. Ik ontdekte er dat kinderen trouwen als ze elf jaar zijn, ook de jongetjes. Ik verstond dat voor geen meter - ze zijn nog niet geslachtsrijp! - maar plots zag ik waarom dit ge-beurt: om te kunnen blijven bestaan. Om een groep te worden. Uit overlevingsdrang.

Dat vind ik het interessantste aan mijn job. Ik stuur mezelf voort-durend bij. Ik besef dat ik ineens iets begrepen heb, zoals waarom iemand op zijn elfde wordt uitgehuwelijkt. Dat kán je niet verstaan, ik keur het ook niet goed, maar toch is er iets dat me dat uitlegt. Dat vind ik straf en ongelooflijk boeiend: jezelf vergissen en je mening herzien. Ineens beseffen dat je nooit in die andere zijn schoenen hebt gestaan. Vanuit die andere positie naar de wereld kijken is een zware, moeilijke oefening, en ik slaag daar niet altijd in. Ik ben geen

heilige. Maar het is wel bevrijdend, want er is niets toffer dan stress die weggenomen wordt. Bij de taliban heb ik al gedacht: “Dat is eigenlijk nog ne wijze gast”. Ik keur hun filosofie niet goed, maar ik kan wel begrijpen waarom die ontstaan is. Net zoals ik dat kan bij ortho-doxe joden of extreme katholieken, of Amerikanen uit de Biblebelt die groepsdopen organiseren. Het moeilijkste wat ik tot nu toe gedaan heb, is niet oordelen. Ik hoop dat ik daarin geslaagd ben.

birth Day

Birth Day, het project waar Lieve Blancquaert de voorbije twee jaar aan werkte, toont hoe kinderen ter wereld komen op veertien verschillende plaatsen op aarde. Het boek bestaat uit veertien sterke verhalen, gelinkt aan de plaatsen die Lieve bezocht, en meer dan 400 foto’s. Naast het boek bestaat Birth Day ook uit een fototentoonstelling en een tv-reeks van negen afleveringen op Eén. Je vindt alle informatie over het boek, de tv-reeks en de fototen-toonstelling op www.birth-day.be

onderhuids

“Het moeilijkste wat ik tot nu toe gedaan heb, is niet oordelen.”


6u00:

6u50:

7u57:

8u21:

9u10:

10u01:

11u16:

12u57:

14u35:

15u25:

18u02:

20u35:

21u07:

23u30:

DagschotelPlat du jour

Dish of the day

agendaAgendaAgenda

Nual!?DeochtendopRadio1haaltmeuitdromenland.Vlugdedoucheinvoorzoonliefwakkerwordt.

Bah,regen.Zosnelmogelijknaardemetro.

Naeensymbolischeafsluiterspreekiknogevenmethetbruidspaarendeouders.Zestralenvangeluk,ikvertrekmeteengoedgevoel.

Intakegesprekvooreenvormingdieikzalvolgen,klinktveelbelovend!

Iklegdelaatstehandaandetekstvooreenhuwelijksplechtigheiddiedezenamiddagplaatsvindt.

Opwegnaardeplechtigheid-detreinhoudthetgelukkigopeenvertragingvan10minuten-smulikvaneenbroodjeenneemiknogeenmaalmijntekstdoor.

Allegastenzijngearriveerd,wegaanvanstart!

Deeerstezonnestralenkomenpiepenopwegnaardecrèche,oef!

AangekomeninhethuisvandeMens!Ikprofiteervanderustommetontbijteneenkop(sterke!)koffieenkelemailstebeantwoorden.

MijncollegaontvangteenartikelvoorhetvaktijdschriftAntennewaaraanwesamenwerken.Dedeadlinenadert,duswebesprekenmeteenhoewedetekstinzullenkorten.

AankomstinIkea.Ikverhuismorgenenmoetnogenkelelaatsteaankopendoen,geenmakkiemeteenvermoeidepeuter!

Manliefkomtnupasthuis-file-enweleggenonszoontjeinbed.

Naeensnellehapvullenwedelaatstedozen.

Vluginbed,morgenwordteenzwaredag!

maandag dinsdag woensdag donderdag vrijdag zaterdag zondag

HannieVandenBilcke

Vrijzinnighumanistisch

consulenthuisvandeMens

Brussel


Ik ben heel mijn

leven al een luisterend

oor

Jeugd- adviseur soumya

ondersteunt jongeren die het niet zien

zitten


Soms weten jongeren het beter dan volwassenen. Zeker als het gaat om typische jongerenkwesties. Dan lijkt een volwassene aanspreken een beetje op de Mount Everest beklimmen. Als jongere trek je dan liever naar een leeftijdsgenoot. Maar bij wie kan je aankloppen als je vrienden het ook niet

weten? Een jeugdadviseur! Soumya Azzeddine Idrissi is 18 jaar en leeft in Antwerpen. Zij is al enkele jaren in haar vrije tijd jeugdadviseur. Een jeugdadviseur is het eerste aanspreekpunt voor jongeren die het even niet zien zitten. Hij of zij ondersteunt deze jongeren op vrijwillige basis en op een informele manier, als jongere tussen de jongeren. Soms is een knuffel of een luisterend oor al voldoende, soms moeten de jeugdadviseurs doorverwijzen. Soumya: “We maken de drempel voor jongeren met een probleem gewoon lager.”

soumya: “Onlangs kwam een collega naar mij toe. Ze is nog jong. Rond de twintig. Ze werkt nu in een bedrijf zonder echte toekomst-perspectieven. Ze kan veel meer. Ik raadde haar aan om een di-ploma te behalen. Ook zou ze beter verhuizen want ze heeft een complexe thuissituatie. Voor haar is het een kwestie van wakker worden in haar beperkte leven. Dit is een heel goed voorbeeld van hoe ik ondersteuning kan geven aan anderen.

Een jeugdadviseur kan een vriend zijn. Maar ook een collega, een klasgenoot, iemand van de jeugdbeweging. Hij of zij is bereid om te luisteren en om advies te geven. Maar soms komt ook de jeugdad-viseur er niet uit. Soms is het probleem te groot om dat als jongere even op te lossen. Dan kan de jeugdadviseur de persoon die hulp zoekt altijd doorverwijzen. Naar een JAC bijvoorbeeld, een Jongeren Advies Centrum. In een JAC helpen ze graag verder.”

Luisterend oor“Ik was altijd al een soort kleine psycholoog. Op school, tussen mijn vrienden, overal. Heel mijn leven ben ik al een luisterend oor. Een paar jaren geleden werd mij geadviseerd om mee te doen met het project Jeugdadviseurs. Ieder jaar is er een nieuwe lichting. Dus in

2009 heb ik mij aangemeld bij het JAC. Tijdens een tof jongeren-weekend kregen we de cursus jeugdadviseurs. Er wordt dan bij-voorbeeld verteld hoe je het beste reageert als je ondersteuning geeft en naar wie je kan doorverwijzen. Ik ben erg blij dat ik dat gedaan heb. Het heeft mij een richting gegeven, een basis om ver-der te gaan. Veel jongeren hebben deze cursus niet gevolgd, maar onbewust zijn ze wel degelijk jeugdadviseur. Helaas kennen ze het concept niet. Zij zijn de anonieme jeugdadviseurs. Ze zouden zich beter eens komen melden!”

bang voor later“Ik heb schrik. Ik zou later graag willen doorgroeien in een sector waar ik mensen kan helpen. Maar zulke jobs zijn heel menselijk en heel persoonlijk. Je neemt het werk mee naar huis en het blijft rond-hangen. Constant. 24 uur op 24. Ik ben bang: kan ik dat wel aan? Zal ik wel de juiste raad geven? Is het niet te veel voor mij waardoor ik in plaats van te helpen, mensen naar beneden trek? Ik ben iemand die heel betrokken is. Dingen raken mij heel snel. Een hele riskante keuze dus, om in deze sector verder te gaan. Ik moet erover naden-ken en zien of ik wel genoeg capaciteiten in huis heb. Het is natuurlijk ook een leerproces.”

Dominique Verschuren

jong.nu

Soumya Azzeddine Idrissi


Word eens wakker“Soms heb ik er moeite mee om bepaalde problemen of mensen serieus te nemen. Dan denk ik: ‘Ken je grenzen. Er zijn in de wereld problemen die veel groter zijn’. Ik begrijp dat de jongere in kwestie moeite heeft met zijn of haar situatie, maar diezelfde situatie lijkt mij, grof gezegd, belachelijk. Dit staat waarschijnlijk wat haaks op die enorme betrokkenheid en misschien is het raar voor een jeugdadvi-seur, maar ik maak die overwegingen soms wel. Ik zou nooit iemand meteen afwijzen, maar na een tijdje zou ik wel zeggen: ‘Word eens wakker en doe iets aan je situatie!’”

spiegel“Ik gebruik als jeugdadviseur vaak de socratische methode. Ik laat jongeren dan hun eigen uitspraken in twijfel trekken. ‘Ben je wel zeker? Wat denk je van het tegenovergestelde?’ In plaats van te zeggen hoe het precies zit, stel ik vragen. Ik kijk welke antwoorden ze geven en daar pik ik op in. Jongeren beginnen zo zichzelf in vraag te stellen. Ik houd een soort spiegel voor, waardoor ze zichzelf beter leren kennen. Samen komen we tot nieuwe inzichten.”

mens op de eerste plaats “Het werk als jeugdadviseur is niet religieus gebonden. Ik ben mos-lima. Voor mij is de islam geen geloof dat in hokjes denkt en mensen in hokjes plaatst. Ik denk vrij en ik accepteer mensen zoals ze zijn. Zo zijn er zogezegd geen homo’s binnen de islamwereld. Maar die zijn er natuurlijk maar al te goed. God is er niet enkel voor mij of voor andere moslims, maar voor iedereen. Ik wil uiteraard ook het beste voor niet-moslims. Ik zal iedereen proberen te helpen als mens, wat zijn of haar geloof ook mag zijn.

Volgens mijn interpretatie van de islam is de mens het allerbelangrijk-ste. Vrijzinnige trekjes zijn mij niet vreemd. Misschien ben ik wel een vrijzinnige moslima. Maar die vrijzinnige dingen die ik misschien zeg, of het verlichte dat ik doe, vertrekken vanuit de basis: mijn geloof. Dat geeft mij de kracht om jeugdadviseur te zijn. Ik weet als gelovige dat het beter zal gaan als je blijft geloven. Als ik dat geloof niet zou hebben, zou ik misschien eerder een houding aannemen à la het-maakt-mij-allemaal-niets-uit. Dat zie ik helaas veel om heen.”

Soumya zei het al: veel jongeren zijn jeugdadviseur zonder dat ze het zelf doorhebben. Ze krijgen regelmatig te horen dat ze goed kunnen luisteren. Hoor jij dat ook wel eens en wil je daar meer mee doen? Ontmoet je graag andere jongeren? Stap dan naar het dichtstbijzijnde JAC. Er is er altijd wel een in jouw buurt. Neem gewoon een kijkje op: www.jac.be

In totaal telt Vlaanderen enkele honderden jeugdadviseurs. Ze vallen niet meteen op, ze dragen bijvoorbeeld geen uniform. Ze vertellen wel aan hun omgeving, bijvoorbeeld in de klas of op de jeugdbeweging, dat ze een jeugdadviseur zijn en een luisterend oor kunnen bieden. Vele van deze jeugdadviseurs ambiëren een carrière in de hulpverlening. Maar zij kunnen net zo goed in een totaal andere sector terechtkomen.

jong.nu

Soumya: “Een jeugdadviseur kan een vriend zijn, een collega, een klasgenoot of iemand van de jeugdbeweging. Hij of zij is bereid om te luisteren en om advies te geven.”

“ik houd een soort spiegel voor, waardoor jongeren zichzelf beter leren kennen.”

Hoe word je jeugdadviseur?


“Luiheid is een vorm van intelligentie.”

ronDDriJVen en miJn kop Leegmaken”

“

[actrice en regisseuse]

Grappig dat ik uitgerekend de eerste dag waarop ik na zovele maanden hard werken echt het gevoel heb dat ik mij mag laten gaan in het nietsdoen, een telefoontje krijg: of ik iets wil schrijven over luiheid. Voor mij is schrijven een woeste arbeid. Ik word zo moe van het schrijven, herschrijven en weer hervormen. Laat dit duidelijk zijn: ik ben geen ‘Oblomov-figuur’. Jaren geleden had ik deze Russische roman over een man die zijn bed niet uit kan op mijn nachtkastje liggen, maar ik kreeg het boek nooit uitge-lezen wegens andere besognes.

De stilte op mijne veloToch ben ik volgens mijn moeder een luie doos. Theater spelen is inderdaad niet werken. Regisseren, repeteren: dat is ‘u amuseren’. En dan wijntjes drinken na-dien. Steeds blijf ik lang, te lang, al neem ik mij elke dag voor om dat niet te doen. Maar dit nietsdoen heb ik nodig, huishoud-filosoferen, wat drinken, de tijd even op stil-stand, de nacht is lang, de stilte op mijne velo. Dat is lui zijn voor mij: stilstaan. Het wegspoelen van demonische gedachten, van verantwoordelijkheden… Graag plons ik ‘s morgens, warm of koud, in de visvijver van mijn buur. Ronddrijven, mijn kop leeg-makend, sukkelend uit de modder geraken via een geheim paadje, en dan een boek lezen zonder te denken wat ik ermee kan doen.

thuiskomen Na een intense tocht in het theater, moet ik ook altijd even ‘thuiskomen’. Via mijn afwas, mijn was aan de draad - daar word ik zo oeverloos melancholisch van, dat ik altijd het goeie moment mis om hem binnen

te halen -. Opruimen ook, papiertjes van Chocotoffs, vuile onderbroeken, een verlo-ren drumstok, losse papieren ruikend naar het angstzweet van veel te laat beginnen studeren, dwalende sokken. Mijn zonen kunnen echt niet verdragen dat ik hen tijds-druk opleg. Hun ode aan de luiheid vertaalt zich in chaos in het huishouden. Daar ben ik nu, uit noodzaak, voorstander van. Ook het luisteren naar alle vogels, het volgen van de kikkers als ze gaan paren, dit is voor mij luieren, nietsdoen, genieten, vollen bak. De wind, de zeldzame weilanden en akkers hier in Evergem, bloedmooi. De natuur doet haar werk, en ik moet alleen maar mijn oren en ogen openen.

Van nietsmoment tot nietsmomentHet woord ‘lui’ wordt altijd gelinkt aan iets negatiefs. Zo ben ik ook opgevoed: lui zijn is nietsdoen en nietsdoen is niets bijdragen aan de maatschappij. Terwijl luiheid ook een vorm van intelligentie is.

Wie stilstaat, kan de wereld weer fris be-kijken. Vandaar ook mijn ode aan dit soort luiheid. De mensen gaan maar door, en daardoor zitten we in een mallemolen. Het leven staat mij meer en meer aan zonder al die sturm-und-drang-gedragingen. Ik hou van de stilte, van het zijn zonder te veel bij-geschaafd geluid, ook dit is nietsdoen. Ik heb er mijn hele leven mee geworsteld, met die dooddoende stiltes. Nu omarm ik ze in mijn nietsdoende momenten. Het laten bin-nensijpelen van nietsmoment tot nietsmo-ment: een niet zo gemakkelijke opgave maar wel zeer deugddoend.

[pb] en [jvg]

de mening

marijke pinoy over luiheid

foto

© J

ohan

Jac

obs

- be

eldw

erel

d

gedachtestreepjeGedachtestreepje werpt een blik op de gedachten van jongeren tussen twaalf en achttien jaar. Tijdens een klasgesprek vra-gen we hen wat zij denken over vrijzinnig humanistische waarden. Deze jaargang volgen we de leerlingen niet-confessionele zedenleer in het vijfde middelbaar van de Tuinbouwschool in Melle. We spraken met hen over morele dilemma’s. We legden hen het dilemma van de trein voor en vroegen hen of je het recht hebt om één persoon op te offeren om vijf anderen te redden.

Liza Janssens

Jongeren over vrijzinnig humanistische waarden

een klas vol meningen in melle

sean: “Het lot slaat elke dag toe, waarom dan de keuze maken tussen het leven van vijf mensen en dat van één persoon?”

bryan: “Ik zou die ene persoon opofferen, want zo red ik vijf mensen. Anders heb ik de dood van vijf mensen op mijn geweten.”

sean: “Als je ingrijpt, heb je sowieso iemands dood op je geweten. Doe je niets, dan beslist het lot, niet jij.”

bryan: “Maar je krijgt de kans om vijf mensen te red-den. Doe je niets, dan zijn er vijf doden door jou.”

sofie: “Als je niets doet, vermoord je niemand. Doe je wel iets, dan vermoord je wel iemand.”

kayleigh: “Je kan niet oordelen over het leven van ie-mand anders. Je kan dus ook niet bepalen of je een ander zijn leven gaat opofferen.”

Linde: “Je redt wel meer levens als je die ene persoon opoffert.”

Dries: “Als je het oké vindt om één persoon te doden om er vijf te redden, vind je het dan ook goed om 100 mensen te vermoorden om er 500 te redden?”

roy: “Het blijft een moeilijke keuze. Je weet niet wie je redt of vermoordt. Maar je hebt het recht om zoveel

mogelijk levens te willen redden.”

sean: “Moet je altijd de meerderheid redden? Andere factoren spelen toch ook een rol. Mis-

schien zijn die vijf mensen terminaal ziek, terwijl die ene onderhoudswerker gezond is.”

Het is niet eenvoudig te beslis-sen over leven en dood. som-mige jongeren vinden dan ook dat je die beslissing niet hoeft te nemen en ‘het lot’ moet

afwachten. anderen kiezen ervoor om zoveel mogelijk

mensen te redden, ook al is dat ten koste van één

iemand.

moreel dilemma van de treinStel je voor dat je op een brug staat. De brug loopt over een treinspoor. Voor jou splitst dat spoor in twee. Aan de ene kant leidt het naar een perron waar vijf mensen staan te wachten, aan de andere kant ligt een ongebruikt spoor, een man is er bezig met on-derhoud. Er komt een trein aanrijden, maar de remmen werken niet. Hij staat op het punt zich in het perron te boren en alle mensen om te brengen. Jij hebt een knop, waarmee je de wissel kunt omgooien en de trein van spoor kunt doen veranderen. Hij overrijdt dan de onderhoudswerker. Wat doe je?

“Je kan niet oordelen over het leven van iemand anders”


column


foto

© J

aap

Ree

dijk

Raf

WalschaeRtsSommige mensen werden nooit geboren, ze zijn ook nooit kind geweest, of jong. Ze blijven eeuwig en onveranderlijk hetzelfde: oud. Als ik nu, als volwassen man, wéét hoe belangrijk grootouders kunnen zijn in een kinderbestaan, hoe vertrouwd en veilig en altijd welkom en nooit slechtgezind en snoepen zoveel ge wilt want wij zijn te oud ventje om u op te voeden, nog een koekje? Het simpele feit dat ik dat nu weet en waardeer is zonder meer te danken aan Ella en Mil van naast de deur. Want mijn échte grootouders kwamen niet of nauwelijks in beeld: Moemoe en Vava uit Antwerpen waren allebei gestorven voor ik mijn eerste communie deed, en de Bonne en de Père uit de Walen zag ik één keer per jaar om de Bonne drie kussen te geven voor haar verjaardag.

Nee, mijn twee broers, mijn zus en ik, wij lazen op 1 januari onze nieuwjaarsbrief voor Ella en Mil. En met veel plezier.

En toen werd Ella ziek. Een verkoudheid, gewoon een kleine verkoudheid, niks aan de hand. Maar een verkoudheid die maanden en maanden duurt en nooit betert en waarvan ge de hele dag door moet hoesten alsof de wereld vergaat terwijl ge zo snel vermagert dat ge nog hoop en al 45 kilo weegt? Dat is niet normaal. Dat is gewoon niet goed, dat weet iedereen. En toch zwegen wij. Omdat zij er zelf niet over begonnen en vooral heel gewoon bleven doen. Nieuwe schoenen kopen bijvoorbeeld voor hun vijftigste jubilé. “Vijftig jaar getrouwd”, zei Mil, “en dan nog wel de hele tijd met dezelfde, bdavo voor onszelf!” (hij bedoelde ‘bravo’ maar hij zei ‘bdavo’ vanwege een spdaakgebdekske, een kleintje maar). Wij hoopten vurig dat Ella over vier maanden haar nieuwe schoenen nog zou kunnen dragen op het feest, maar we vreesden allemaal dat de kans klein was. Wat zij zonder twijfel zelf ook besefte: veel te slim, veel te gevoelig, veel te moedig ook om zoiets niet onder ogen te zien… maar of Mil het wist, dat was een andere kwestie. Speelde ze het spelletje van de jubilé en de nieuwe schoenen soloslim, of hadden ze dat samen zo afgesproken? Of dácht zij dat Mil het niet wist, en deed hij of zijn neus bloedde. Omdat hij misschien bang was dat ze dan meer met hem zou inzitten dan met zichzelf. Ze lieten niet in hun kaarten kijken, die twee.

Op 1 januari zaten Ella en Mil hand in hand op twee stoelen met een rieten mandje met briefjes van vijf euro op schoot (de gewoonte van de nieuwjaarsbrieven was ondertussen overgenomen door de volgende generatie, de kinderen van mijn broers en zuster: zeven kinderen, zeven brieven). Wij allemaal in een grote kring daarrond. Elke nieuwjaarsbrief was een

applaus (bdavo!) en vijf euro waard. Als zesde kind in rij kwam Anna, dochter van mijn oudste broer, een lief, schattig meisje van acht, en ze begint: “Liefste Ella en Mil,” trillend stemmetje, nog net niet wenen… “ik sta hier blij en vrolijk met mijn nieuwjaarsbrief”…een snik onderdrukken…niet voort kunnen lezen vanwege krop in de keel…en Mil met grote vriendelijke ogen en een glimlach, en Ellaatje in al haar kwetsbare doorschijnendheid met een grote witte zakdoek in haar hand… “komaan meiske doe maar”… “Nee”, schreeuwde Anna… “Nee!” “Maar waarom niet lieve schat?” “Omdat…omdat gij gaat doodgaan”, snikte Anna…stilte…een heel geluidloze zinderende stilte…(omdat wij allemaal onze adem inhielden en omdat tranen die biggelen geen geluid maken).

“Kom eens hier Anna,” zei Ella, “kom eens bij mij”. “Goed luisteren hé kind want ik ga het maar één keer zeggen: doodgaan…doodgaan is echt niet zo erg als iedereen denkt.” “Het is wdeed”, zei Mil stilletjes. Hij wist het.

Ella en Mil.


Hoe ging het team te werk?Na een literatuurstudie werden interviews afgenomen van 23 kanker-patiënten tussen 15 en 25 jaar. Dat is een groep die men in interna-tionale studies AYA’s, noemt: ‘Adolescents and Young Adults’, with cancer. Om de omvang van het onderzoek te beperken, hebben we ons gericht op jongeren die konden genezen. Daarnaast bevroegen we ook twintig mantelzorgers: twee vaders en achttien moeders. De mantelzorger is de persoon die, vanuit een betekenisvolle band, de meeste zorg voor de AYA op zich neemt. Vaak is dat de moeder, maar het kan ook de vader of de partner zijn. De analyses van de in-terviews werden in een multidisciplinair onderzoeksteam besproken.

Wat hebben jullie geleerd?Hoe de AYA’s hun ziek zijn beleven, wordt sterk bepaald door hun ontwikkelingsfase waarin ze hun identiteit verder uitbouwen en een positieve eigenwaarde trachten te ontwikkelen. De zichtbare gevolgen van kanker en de behandeling - haarverlies, opgezwollen zijn, geamputeerde ledematen - confronteren hen met hun ziekte en met het feit dat ze anders zijn dan leeftijdsgenoten. Dat is in het begin heel moeilijk om te dragen. Kanker behoort niet tot hun leefwereld. Jongeren zien kanker als iets dat je krijgt door veel te roken, en als iets voor oude mensen. Bij velen kwam die diagnose ook als een donderslag bij heldere hemel. Daarom gaat veel info

Hoe voelen adolescenten en jongvolwassenen met kanker zich? En welk effect heeft de ziekte op hun omgeving? Uit internationaal onderzoek blijkt dat de noden van meer dan de helft van de adolescenten en jongvolwassenen met kanker onbeantwoord blijven, omdat men het antwoord op deze vragen onvoldoende kent. Om antwoorden te vinden, stelden het onderzoeksteam van het UZ Gent en de afdeling verplegingswetenschappen van de Universiteit Gent een multidisciplinair team samen. We gaan in gesprek met Let Dillen, doctor in de Psychologische Wetenschappen, en deel van het team. Jongeren met kanker blijken heel verschillende fases door te maken, en de omgeving speelt daarbij een grote rol.Sarah Van Gaens

Let Dillen

interview met Let Dillen

Ugent en UZ gent doen onderzoek naar jongeren met kanker


die de AYA’s in het begin te horen krijgen, aan hen voorbij. In-formatie wordt dus best herhaald en schriftelijk meegegeven. De AYA’s willen vooral dat hun leven normaal is en blijft. Hun vrienden moeten hen hierbij helpen. Van lotgenoten blijven ze liefst zo ver mogelijk weg. We hebben deze fase dan ook ‘Kanker bevriest het leven van de AYA’ genoemd. Natuurlijk staan de AYA’s soms stil bij het levensbedreigende aspect van kanker, maar ze verwachten dat de omgeving positief ingesteld is over de kansen op herstel. Bovendien willen ze de regie behouden over alles wat rond en met hen gebeurt.

Op een bepaald moment, dat is de tweede fase, kunnen de AYA’s met kanker hun gewone levensritme niet meer volhouden. Daar-door komen ze tot het pijnlijke besef dat ze langdurig ziek zijn. Ze schermen zich meer af van hun vrienden en doen vooral beroep op hun ouder(s). Toch blijven ze dat positieve heel belangrijk vinden. Na een tijdje gaan ze fysieke veranderingen relativeren en worden ook lotgenoten belangrijker. De derde fase is die van de opvolging en de nabehandeling. Tij-dens deze fase, ‘Kanker heeft mijn leven voorgoed veranderd’, stellen de AYA’s vast dat het niet eenvoudig zal zijn om hun oude leven weer op te pikken. Ze zijn fysiek en mentaal veranderd. Maar dat belet hen niet om hun leven op een ander tempo en met een ander evenwicht weer op te nemen.

Hoe hebben jullie die bevindingen omgezet in de praktijk? We wilden de zorg voor AYA’s met kanker versterken binnen de Vlaamse zorgstructuur en -cultuur. Daarvoor hebben we een jon-gerenbox ontwikkeld. Deze bevat een brochure met informatie en ervaringen van andere AYA’s met kanker. Er zitten ook post-kaarten, een deurhanger, woordenstickers en een lastmeter in die de AYA kan gebruiken om te communiceren met zijn of haar omgeving. Er werden reeds enkele jongerenboxen geëvalueerd bij zieke AYA’s en de eerste reacties waren positief. Maar het mag niet blijven bij deze beperkte eerste oplage. Daarom zijn we hard op zoek naar nieuwe financiële middelen om deze jongerenbox te verspreiden onder alle ziekenhuizen.

Wat leerden jullie over de mantelzorgers? We stelden vast dat zij inzicht wensten in het traject en de noden en de beleving van de AYA met kanker. En we merkten dat de zieke AYA soms veeleisend kan zijn, wat vaak fysiek en emotio-neel heel zwaar weegt op de mantelzorgers en op hun relatie met andere familieleden. Zij hebben dus ondersteuning nodig om zorg te kunnen dragen voor de AYA en voor zichzelf. Maar om aan de noden te kunnen beantwoorden van alle mantelzorgers, zouden we nog meer mantelzorgers moeten bevragen, en dan vooral va-ders en partners.

kom op tegen kankerDit onderzoek werd gesponsord door Kom op tegen Kanker. Meer info vind je op www.jongerenmetkanker.be

JongerenboxHet is de bedoeling dat de jongerenbox binnenkort wordt verspreid. Als er nu al interesse is, kan dit ge-meld worden aan het on-cologisch centrum via [email protected]

onder de loep

De jongerenbox met folder, deurhanger en kaartjes. Met deze kaartjes kan de jongere communiceren met zijn of haar hulpverle-ners en omgeving.


pUkkeLpop 2013p

Wie zei er dat België een grijs landje is?

Don’t mess with gorilla Charlie! Niet moeilijk dat de hoedjes zo’n succes hadden…

Het was aanschuiven geblazen voor een grabbelbeurt in de deMens.nu-jungletent.

Deze man had prijs en won een evolutionair T-shirt.

Het rode hoedje, een leuk alternatief voor een pinguïn op je hoofd.

Net zoals de vorige jaren tekende deMens.nu present op één van de grootste alternatieve openluchtfestivals in Europa. Pukkelpop 2013 begon op donderdag 15 augustus en duurde drie dagen. De deMens.nu-campagne draaide dit jaar rond de evolutietheorie van Darwin. Gorilla Charlie verwelkomde de festivalgangers aan de deMens.nu-tent, die voor de gelegenheid werd omgedoopt tot jungle - lianen, bananen en palmbomen incluis. Wie uit de grab-

belboxen een item kon vissen met een vlinderstickertje erop, won een darwinistisch T-shirt. Ook deelde het promoteam elke dag een duizendtal rode deMens.nu-hoedjes uit, kwestie van de jeugd te beschermen tegen de zon en de overleving van de soort te verzekeren. Zaterdag was de weide al omgetoverd tot een rode mensenzee. Pukkelpop had begrepen: only the fittest will survive!

Liza Janssens

ingezoomd


Het deMens.nu-promoteam nam even pauze om te mijmeren over Pukkelpop 2013.


Eveline Bonjeé

Vrijwilligervan bij ons

Gewoon de gezichten van die kinderen zien, dat is schitterend

“

“


vrijwilligers van bij ons

In de aanloop naar het lentefeest van haar dochter, Amber, zette Eveline Bonjé haar eerste stappen in de Oudervereniging voor Moraal (OVM) in Brugge. Eerst als ouder, maar toen wisselde ze haar carrière als kleuterleidster in het bijzonder onderwijs in voor die van leerkracht zedenleer, en veranderde ook van hoedje in de OVM. Elk jaar nam ze meer taken voor haar rekening, nu leidt ze als secretaris de werking mee in goede banen.

Veerle Cannoot - foto © Julie Landrieu

“Toen ik bij de Oudervereniging voor Moraal (OVM) in Brugge begon, had Eric Lowyck alle touwtjes in handen. Jarenlang hield hij OVM levend, maar hij werd ouder en stukje bij beetje ben ik taken beginnen over te nemen. Nu ben ik secretaris, dus de briefwisseling is voor mijn rekening, de coördinatie met de leerkrachten, de verslagen, de orga-nisatie van werkgroepjes… Eigenlijk een groot deel van wat er nodig is om een lentefeest en een feest vrijzinnige jeugd (FVJ) in elkaar te steken.”

Laat die vrijwilligers maar komen!“De voorbije jaren bestond OVM Brugge vooral uit leerkrachten, en Eric. Ik vind het jammer dat zo weinig ouders zich en-gageren. Dit jaar hadden we 108 feeste-lingen voor het lentefeest en 87 voor het FVJ en toch kunnen we zo weinig men-sen warm maken. In september geven we de kinderen een brief mee om te zeg-gen dat we helpende handen kunnen ge-bruiken, maar daar komt weinig reactie op. In veel gezinnen is het natuurlijk druk en kinderen hebben vaak al een pak an-

dere activiteiten. Dus moeten er keuzes gemaakt worden. Dat begrijp ik.”

“Ook proberen we via het vrijzinnig cen-trum, het huisvandeMens en een aantal leerkrachten om vrijwilligers te verzame-len. We zitten samen, brainstormen en dan worden er contacten gelegd. Voor het FVJ overwegen we om volgend jaar een voorbereidingsweekend te organise-ren, kwestie van de repetities op woens-dag en zaterdag te beperken.”

Een werk van lange adem“Een groot deel van de voorbereiding voor een FVJ gebeurt in de klas. De ene leerkracht engageert zich al wat meer dan de andere, maar sommige geven ook les buiten Brugge. Zij kun-nen dus niet overal even hard mee aan de kar trekken. Het thema bepalen we al jaren in overleg met de regis-seur Dominique Berten. Hij maakt een draaiboek, stelt een thema voor en daarrond werken we. Dat begint al in september. Kinderen vragen daar ook naar.”

De stap naar volwassenheid“In de aanloop naar het feest wordt er geoefend en komen talenten naar boven. Als het feest dan gedaan is, vormen de feestelingen echt een hechte groep. Gewoon de gezichten van die kinderen zien, dat is schitterend. Ze begrijpen dat het een belangrijke stap is in hun leven. Allerlei levensvragen duiken dan ook opeens op: Wie ben ik? Wat ben ik? Waar ga ik naartoe? Dat bespreken ze dan samen. Die stap wordt ook altijd symbolisch weergegeven. Dit jaar liepen de leerkrachten met al hun leerlingen onder een ballonnenboog door. Zo ver-beeldden ze de overgang van kind naar jongvolwassene.”

Naar de toekomst kijken“Ander vrijwilligerswerk heb ik nooit ge-daan, maar ik ben wel altijd geëngageerd geweest. Toen ik nog bij de kleintjes stond in het bijzonder onderwijs, wilde ik mijn kleuters ook allemaal meebrengen naar huis. (lacht) Maar ik doe dit graag en het is belangrijk voor de uitstraling van de vrijzinnige gemeenschap in het Brugse.”

“Die gemeenschap is hier goed uitge-bouwd, maar we willen nog meer. In de toekomst gaan we proberen om leerlin-gen uit het secundair onderwijs te be-trekken bij het lentefeest, of we nodigen hen uit voor de fuif die georganiseerd wordt voor de leerlingen uit het vijfde en zesde leerjaar. Ook de studenten die leerkracht zedenleer willen worden, zijn welkom. We gaan de feesten opentrek-ken, zodat iedereen betrokken wordt.”

Eveline Bonjeé

“Dit is belangrijk voor de uitstraling van de vrijzinnige gemeenschap in het Brugse.”


directeur van het Computational Synthesis Laboratory van de uni-versiteit van Cornell heeft echter aan BBC News toevertrouwd dat hij gelooft dat bioprinten over twintig jaar een standaardtechniek zal zijn.

Wetenschap loopt warmHet Wake Instituut vermeldt op zijn website dat het bezig is met de ontwikkeling van dertig verschillende organen en weefsels. Naast Atala’s team, storten nog vele andere wetenschappers zich op dit wonderbaarlijke onderzoeksterrein. Een van de koplopers is het Ca-lifornische bedrijf Organovo.

Het Wake Forest Institute for Regenerative Medicine (WFIRM) in North Carolina beweerde in 2006 er als eerste in geslaagd te zijn om zelf organen te ontwikkelen. Volgens het wetenschappelijke tijdschrift The Lancet en het dagblad The New York Times waren Anthony Atala, chirurg en directeur van het WFIRM, en zijn team in staat om urinebuizen, blazen, bloedvaten, delen van sommige spieren en kraakbeen te creëren. Drie jaar later, kon men al kleine niertjes ‘maken’ die urine kunnen produceren. Atala legde tijdens de TED-conferentie (nvdr: een jaarlijkse conferentie waar mensen komen vertellen over een volgens hen interessant idee) in 2009 uit hoe men te werk ging.

Hoe werkt het?Om nieuw weefsel zoals spierweefsel te maken, zo vertelde Atala, worden nieuwe cellen gekweekt met het zieke weefsel van een patiënt. Deze cellen worden ‘getraind’ en daarna met behulp van een ‘transportmiddel’, substraat, weer in het lichaam gebracht. Het substraat breekt vanzelf af. Wanneer weefsel uit meerdere celtypen bestaat, zoals bij bloedvaten, worden de cellen laag per laag op het substraat (in dit geval een hol buisje) aangebracht. Dit geheel wordt in een ‘oven’ geplaatst die even warm is en evenveel zuurstof bevat als het menselijk lichaam, waar het getraind wordt, zodat het ‘nieuwe bloedvat’ weet wat het moet doen.

3D-printerHet maken van holle organen, bijvoorbeeld een blaas, is complexer, omdat het orgaan moet functioneren wanneer dit gevraagd wordt. Nog ingewikkelder zijn vaste organen zoals een oor of een vinger omdat de cellen veel dichter bij elkaar zitten. Ook dat maken Atala en zijn team door laag per laag de cellen op een substraat aan te brengen. De moeilijkste organen zijn die met de meeste aders zoals de nieren, de lever en het hart. Deze kunnen op verschillende ma-nieren gemaakt worden. De meest tot de verbeelding sprekende is door de cellen in de inktpatroon van een 3D-printer te stoppen en het orgaan laagje per laagje te printen. Deze techniek moet ech-ter nog verder uitgewerkt worden. Hod Lipson, robotingenieur en

Sarah Van Gaens

eureka

Een 3D-printer print het prototype van een nier.

Met de klok mee, te beginnen links boven: het prototype van een nier en het substraat van een oor en een vinger.

Zelfgemaakte organenIn 1954 slaagde de wetenschap er voor het eerst in om een orgaan, een nier, succesvol te transplanteren. Helaas zijn er steeds te weinig organen beschikbaar voor transplantatie. Dus zou het mooi zijn als we er zelf zouden kunnen maken. Geen sciencefiction, zo blijkt.

foto

© W

ake

Fore

st In

stitu

te fo

r R

egen

erat

ive

Med

icin

efo

to ©

Wak

e Fo

rest

Inst

itute

for

Reg

ener

ativ

e M

edic

ine


breinpijn speel mee en maak kans op een leuke prijs!Vul snel de sudoku of het kruiswoordraadsel in en stuur je oplossing voor 5 november 2013 naar [email protected] (vemeld in het onderwerp “Oplossing Breinpijn”), of met de post naar demens.nu, brand Whitlocklaan 87, 1200 sint-Lambrechts-Woluwe. Je kan je antwoorden ook faxen op het nummer 02 735 81 66. Vermeld volgende gegevens: Voornaam, Naam, Geboortedatum, Geslacht, Adres en de Oplos-sing (het sleutelwoord van de puzzel en/of de gele lijn in de sudoku).Er worden telkens zes winaars gekozen: drie voor het kruiswoordraadsel en drie voor de sudoku. Iedere winnaar krijgt het boek The World Book of Love van Leo Bormans.In het volgende nummer publiceren we de oplossingen en de namen van de winnaars.

Voornaam: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Naam: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Geboortedatum: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . M V

Adres: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Sleutelwoord puzzel: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Gele lijn sudoku: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

op

loss

ing

vo

rig

num

mer

:

Sle

utel

woo

rd: V

RIE

ND

SC

HA

PS

BA

ND

Gel

e lijn

: 829

145

763

De

win

naa

rs v

an h

et k

ruis

wo

ord

raad

sel z

ijn: H

ader

man

n A

ndré

uit

Mor

tsel

, Jan

sseu

ne A

strid

uit

Ber

chem

en

Del

aet

Lief

uit

Nie

l.

De

win

naar

s va

n d

e su

do

ku z

ijn: S

trob

be L

azar

ius

uit A

ntw

erpe

n, V

an d

uure

n A

nnie

uit

Kok

sijde

en

Vo

Linh

uit

Gen

t.

Iede

re w

inna

ar k

rijgt

het

boe

k K

lein

e re

volu

ties

van

Rik

Pin

xten

.

en / of


“(…) we zijn veel minder rationeel dan we zelf denken. Dat komt niet zozeer omdat we ons laten misleiden door onze emoties. Het probleem zit dieper, veel dieper. Onze domheid zit ingebakken in de werking van ons brein. Er zit een idioot in ieder van ons.”

Meteen geeft Ruben Mersch ons de perfecte verontschuldiging voor ons bizar gedrag en onze rare denkpatronen. Het ligt niet echt aan ons. We zitten met een redelijk idioot brein opgescheept. Een brein dat stamt uit de oertijd en dat nog niet goed weet hoe het met de moderne wereld moet omgaan. Oogklepdenken bevat een – uitgebreide – verzameling voorbeelden van de manier waarop we ons door ons brein in de luren laten leggen. Soms grappig, soms gênant, soms ronduit beschamend.

Mersch toont genadeloos aan hoe vaak we niet verder kijken dan onze neus lang is en hoe vaak dat meteen ook inhoudt dat we de verkeerde conclusies trekken. We reageren eigenlijk vaak niet anders dan de duif die graan kreeg nadat ze toevallig om

boek

haar as draaide, en daarna rondjes bleef draaien in de hoop dat ze opnieuw graan zou krijgen. Maar hij laat het daar niet bij. De auteur toont met evenveel gevoel voor humor en zelfrelativering aan hoe makkelijk we die foute conclusies kunnen vermijden. Als we tenminste de moeite doen om onze hersenen ook even aan het werk te zetten. Of zoals Mersch het zegt: “Denken is nu eenmaal een werkwoord”.

Oogklepdenken is zeker niet het eerste boek dat wijst op het belang van kritisch denken en het is ook niet het meest diepgaande dat al aan deze materie werd gewijd. Toch verdient het zijn plaats naast de andere turven, want een grote meerwaarde van dit boek is dat je er weliswaar best je verstand bij houdt, maar dat het toch leest als een trein. De voorbeelden zijn herkenbaar en de schrijfstijl bijzonder toegankelijk. Mersch heeft echt de moeite gedaan om niet vanuit een ivoren toren een boek voor het gewone volk te schrijven, maar met zijn twee voeten in het leven te gaan staan en daar zijn inspiratie te halen.

[vc]

oogklepdenken. Waarom we allemaal idioten zijnRuben MerschDe Bezige Bij Antwerpen, 2012ISBN: 9789085423652

In Ethiek en zorg in de hulpverlening staat de zelfbeschikking van de cliënt centraal. In de verschillende bijdragen wordt bekeken of de cliënt binnen de hulpverlening benaderd wordt als een autonoom dan wel als een heteronoom individu. Men stelt de vraag of de verschillende hulpverleningsvormen zich nog steeds onderscheiden op basis van een verschillend mensbeeld en waardepatroon. Een bijdrage over de vrijzinnig humanistische begeleiding analyseert deze vraag. Een divers aanbod van bijdragen gaat dieper in op een aantal heikele thema’s binnen de hulpverlening zoals hulpverlening aan ouderen in een multiculturele samenleving, bemoeizorg versus bemoeizucht, de vraag naar levensbeëindiging, hulpverlening en armoede, goede zorg. Dit boek vormt een aanrader voor elke hulpverlener en biedt stof tot kritische zelfreflectie over de eigen hulpverleningspraktijk.

[fb]

ethiek en zorg in de hulpverlening.over taboes gesprokenChristian Van Kerckhove, Charlotte De Kock, Eva Vens (eds.)Academia Press, 2013ISBN: 9789038221052

Van de bovenste plank

boek


Amour. Michael Haneke had geen betere titel kunnen kiezen. Deze film gaat over liefde tot op het bot. Georges en Anne zijn een bejaard koppel, allebei muziekleraar op rust. Op een dag krijgt Anne een herseninfarct, en nadien takelt ze in sneltempo af. Georges staat haar bij, maar gaandeweg wordt Anne ook het leven moe. Het koppel wordt zwaar op de proef gesteld.

De winnaar van de Gouden Palm (2012) staat bekend als de meest humane van Hanekes films. Toch hadden wij in eerste instantie zin om weg te lopen. De verstilde scènes in het donkere appartement, de klinische filmstijl en de afgemetenheid van de bourgeoispersonages trokken ons niet in het verhaal. Toch is een beetje geduld op zijn plaats. Gaandeweg kroop de film onder ons vel. Niet alleen omdat de situaties pijnlijk herkenbaar zijn, iedereen heeft al eens een dierbare oudere - ouder, grootouder of buurman - langzaamaan zien wegzinken. Maar Amour brengt eveneens, stroopvrij, de liefde van een man voor zijn vrouw in beeld. Hoe ver gaat deze liefde, en hoe ver mág ze gaan? Haneke stelt prangende vragen, die nog lang na het bekijken van de film blijven hangen.

[jvg]

amourRegisseur: Michael HanekeActeurs: Jean-Louis Trintignant, Emmanuelle Riva, Isabelle Huppert Verkrijgbaar op dvd en blu-ray

film

Hoewel er al zoveel is gezegd, gezongen en geschreven over de liefde, is dit boek origineel. Leo Bormans, auteur van Geluk. The World Book of Happiness, verzamelde een honderdtal wetenschappers uit vijftig landen, die vertellen over datgene waar we allen naar op zoek gaan: de liefde.

Het resultaat is een geslaagd salontafelboek om in een dood moment eens open te slaan. Je kan er een willekeurig stukje uit plukken zonder vrees voor moeilijke uiteenzettingen. De wetenschappers kregen elk 1.000 woorden en werden daardoor gedwongen kort en krachtig te zijn. Verwacht dus geen wetenschappelijke essays, maar vlot geschreven korte stukjes die bovendien eindigen met een aantal hoofdlijnen ter samenvatting.

Een kritische geest blijft echter op zijn honger zitten. De wetenschappers kregen immers geen ruimte om hun bevindingen ook gedocumenteerd en gedetailleerd toe te lichten, waardoor de lezer soms met een onbevredigd gevoel achterblijft.

[l j]

De kleine Marzi neemt iedereen mee op sleeptouw die op een toegankelijke manier te weten wil komen hoe het was om in Polen te leven vlak voor de val van de Muur. De lange wachtrijen voor voedsel, de vreugde wanneer er appelsienen of karpers in de winkel liggen, de schoonmaak van ganzenveren, de populariteit van de paus en uiteraard de kernramp in Tsjernobyl zijn voor ons vreemde dingen, maar voor Polen maakte het in die periode deel uit van het gewone leven.

Marzi vertolkt de jeugdherinneringen van de auteur, Marzena Sowa. Toen zij haar vriend, de Franse illustrator Sylvain Savoia, over haar jeugd vertelde, stelde hij tot zijn verbazing vast dat die niet leek op de zijne. Daarop kwam hij op het idee om haar herinneringen vast te leggen in een graphic novel.

De grijsrode tekeningen die Savoia bij het verhaal maakte, symboliseren de sombere sfeer van deze periode. Het boek leest erg vlot, maar er ontbreekt een rode draad tussen de verschillende korte gebeurtenissen.

[svg]

the World book of Love.Het geheim van de liefde Leo Bormans en auteursUitgeverij Lannoo, 2013ISBN: 9789020938135

marzi 1984-1987Marzena Sowa en Sylvain Savoia Ballon Media, 2013 ISBN: 9789462100251

boek

Speel mee met Breinpijn (p.27) en maak kans om het boek The World Book of Love van Leo Bormans te winnen.

boek


aan de frigo

PALM

Palm is de unieke permanente vorming in

palliatieve zorg voor medici en masters.

Deze intensieve opleiding vindt plaats

gedurende vijf zaterdagen (najaar

2013-voorjaar 2014).

Waar? Expertisecentrum Waardig

Levenseinde W.E.M.M.E.L., J. Vander

Vekenstraat 158, 1780 Wemmel.

Meer info en inschrijvingen:

www.waardiglevenseinde.eu

De Dood in KinderschoenenVan 3 tot en met 13 oktober vindt in Brugge De Dood in Kinderschoenen plaats, een educatief en artistiek project rond kindergraven. Het project wil het verhaal achter dit erfgoed vertellen en de dood van een kind beter bespreekbaar maken. Ook wordt aandacht besteed aan de rouw van getroffen families. Wie graag een (klein-)kind, broer of zus herdenkt, kan een foto bezorgen voor de herdenkhoek. Er is geen leeftijdslimiet, echografieën kunnen ook. Meer info: [email protected], T 050 33 59 75, of www.vrijzinnigwestvlaanderen.be/dik

Wat is je verhaal?Het Centrum voor Academische en Vrijzinnige Archieven (CAVA) reist, met steun

van de Vlaamse overheid en deMens.nu, door heel Vlaanderen en Brussel op

zoek naar verhalen over vrijzinnig humanisme. Zo hoopt het de mondelinge

geschiedenis en het immaterieel erfgoed van deze levensbeschouwing in kaart te

brengen. Dit gebeurt via getuigenissen van jou en je vrienden. Je kan CAVA laten

weten waarom je vrijzinnig bent (geworden), je kan vertellen over de strijdpunten

van het vrijzinnig humanisme van vroeger en vandaag. Ook zoekt het Centrum

ontroerende herinneringen aan lentefeesten en plechtigheden, menselijke verha-

len over solidariteit, engagement, bereikte doelen en tegenkantingen, en vergeten

geschiedenissen van en over het vrijzinnig verenigingsleven.

Op 14 oktober houdt CAVA halt in het

Vrijzinnig Centrum Liedts in Oudenaarde.

Later dit jaar volgen Vilvoorde, Antwerpen

en Gent. Maar wacht zeker niet tot deze

verhalenavonden. Vertel je verhaal, laat

het Centrum iets weten via mail, telefoon

of brief. Dat kan kort of lang zijn.

Je bent vrijzinnig humanistisch.

CAVA bewaart je herinnering.

CaVa/Universiteitsarchief VUb

Pleinlaan 2

1050 Brussel

T 02 629 11 48

www.vsad.be

[email protected]

© C

olle

ctie

VS

AD

/Uni

vers

iteits

arch

ief V

UB

En wat vertelt hij vandaag?(UVV-campagne 1988, collectie CAVA)


Wat? In het kader van de cursussen filosofie/moraalwetenschap-pen, agogiek, film, communicatiewetenschappen… worden do-centen en professoren die Hubert Dethier hebben opgevolgd, aangesproken om een aspect uit zijn denken te belichten.Waar? Vrije Universiteit Brussel.Wanneer? Van maandag 25 november tot en met vrijdag 29 no-vember 2013.

Wat? Tentoonstelling met werk van de kunstenaar Paul Dethier, de zoon van Hubert. Waar? Dienst Cultuur van de VUB.Wanneer? Donderdag 28 november 2013.

meer info?Voor meer info over het volledige programma, neem een kijkje op de website www.deMens.nu

publicatieBij de uitgever VUBPRESS verschijnt eveneens een publicatie als huldebetoon aan Hubert Dethier: Descartes’ droom: filosofie van de strip.

Zowel op het vlak van onderwijs, filosofie als sociaal engagement heeft Hubert Dethier generaties studenten, schrijvers, kunstenaars, politici en onderwijsmensen geïnspireerd tot het uitbouwen van een vrijzinnig humanistische levenshouding. Aan de VUB was hij in de vakgroep Wijsbegeerte en Moraalwetenschappen en in de vak-groep Communicatiewetenschappen titularis van een twaalftal cur-sussen. Daarnaast was hij nog belast met een onderwijsopdracht aan de Universiteit van Amsterdam. Ook is Hubert dethier aan de VUB één van de oprichters geweest van een interfacultair centrum voor morele dienstverlening.

Talrijke publicaties staan op zijn naam, onder andere Summa averroïstica, De Beet van de Adder, Het Gezicht en het Raadsel en De geschiedenis van het atheïsme. Ter gelegenheid van zijn tachtigste ver-jaardag plaatst deMens.nu Hubert Dethier dit najaar in de schijnwerpers.

activiteitenWat? Tentoonstelling rond Hubert Dethier, waarbij een aantal kun-stenaars hulde brengen. Hieraan wordt een receptie gekoppeld met gelegenheidstoespraken en een muzikale omlijsting. Waar? Huis van de tolerantie, Leuven.Wanneer? Van donderdag 14 november 2013 tot en met donder-dag 16 januari 2014.

actua

Jan Van den Brande, vrijzinnig humanistisch consulent huisvandeMens Brussel

naar aanleiding van de tachtigste verjaardag (°21 juli 1933) van emeritus hoogleraar Hubert Dethier (Vrije Universiteit brussel), laureaat van de prijs Vrijzinnig Humanisme in 1997, worden er in het najaar van 2013 een aantal activiteiten en evenementen georganiseerd. Hiermee zet demens.nu één van de belangrijkste vrijzinnige filosofen uit het nederlandse taalgebied in de bloemetjes.

tachtig jaar Hubert DethierHuldebetoon aan een belgisch vrijdenker en filosoof

foto

© J

ohan

Sw

inne

n


groep El Gusto. Deze joodse en mohammedaanse muzikanten werden vijftig jaar geleden door de geschiedenis gescheiden, maar beleven nu weer hun gemeenschappelijke passie op het podium: de Chaâbimuziek, ontstaan midden jaren ‘20. Geken-merkt door improvisatie en muzikale vrijheid is deze ‘jazz van Noord-Afrika’ - zoals dit genre ook wel eens wordt genoemd – een absolute aanrader!

meer info? Wil je meer weten over het uitgebreide programma? Surf dan naar www.festivalvandevrijheid.be of neem contact op met het huisvandeMens Brussel via T 02 242 36 02 of [email protected].

Politiek en artistiek, feestelijk, subversief en boordevol creatieve kruisbestuivingen: dat is het Festival van de Vrijheid. Alle expres-sievormen worden ook tijdens deze twaalfde editie uit de kast gehaald om aan te tonen hoe het zit met de mensenrechten en om te waarschuwen voor de bedreiging van onze vrijheden. Via films, debatten, muziek en tentoonstellingen engageert het vrijzinnig humanisme zich tegen het onrecht en geweld in deze wereld en streeft het naar meer gelijkheid, rechtvaardigheid, vrij-heid, solidariteit en zelfbeschikking.

the art of becomingDertig documentaires uit alle hoeken van de wereld werden ge-selecteerd voor de internationale filmcompetitie. Met het beeld als getuige wil het Festival van de Vrijheid zijn maatschappelijke betrokkenheid bevestigen en een bijdrage leveren aan de soci-aal bewogen cinema. Een must see is The art of becoming. Na het bejubelde en bekroonde Silent Stories zoemen Catherine Vuylsteke en Hanne Phlypo ditmaal in op de dagelijkse realiteit van drie niet-begeleide minderjarigen. De prent borduurt verder op het boek Vroeger is een ander land (2011) van Catherine Vuylsteke.

el gustoFilm vormt de hoofdbrok, maar de bezoeker wordt ook verwend met een waaier van culturele en informatieve evenementen. Pu-bliekstrekker op de openingsdag is het concert van de Algerijnse

artistieke kruisbestuiving zet mensen-rechten centraal op

Van 17 tot en met 26 oktober organiseren deMens.nu en Bruxelles Laïque de twaalfde editie van het Festival van de Vrijheid. Het Théâtre National en de Koninklijke Vlaamse Schouwburg (KVS) vormen het decor voor tien dagen documentaires, debatten, concerten en artistieke expressies. DeMens.nu wil hiermee aantonen dat de vrijheid van de mens voor haar een kostbaar en tegelijkertijd kwetsbaar gegeven is. Nooit definitief verworven, vereist vrijheid zowel een permanente inzet, als actief verzet tegen al wat haar bedreigt.

Hannie Van den Bilcke, vrijzinnig humanistisch consulent huisvandeMens Brussel

Affiche van het Festival van de Vrijheid 2013.

actua


actua


Stilaan doet de ontaarde versie van de col-lectioneur z’n intrede. Hoarding heet het in de Engelse vakliteratuur en het kan in het Ne-derlands zowel op hamsteren als koesteren slaan. Het duidt in de overtreffende ‘compul-sieve trap’ op het dwangmatig en ziekelijk verzamelen en het staat als psychische aan-doening geparkeerd in de categorie ‘obses-sieve-compulsieve stoornis’. Vele tv-zenders wijden er realityprogramma’s aan. Zo’n pro-gramma begint dan met een voice-over van een traag pratende psychotherapeut die met de camera over de schouders van een be-

zorgd familielid aanklopt bij een hamsterend oud vrouwtje. De deur van de tot het plafond volgestouwde grotwoning draait open en toont gebroken spullen, kledingvodden in plastic zakken… Alle gordijnen potdicht. Op de eettafel wordt allang niet meer gegeten. In die series vallen op het eind de ham-stervrouw en haar vervreemde dochter elkaar in een opge-ruimd huis in de armen.

In Afrikaanse sloppenwijken als Kibera in de Keniaanse hoofdstad Naïrobi is weinig overdaad en weet men van wei-nig veel te maken. Jua Kali heet dat, het verzamelen van voor het schroot bestemde producten die men onder een brandende zon recycleert en opnieuw gaat gebruiken. Het gebeurt er snel en creatief. De spullen worden voor een appel en een ei verkocht op de Keniaanse versie van de vlooien-markt. Verlos u van uw ballast, westerlingen. De veerkracht en het optimisme van mensen die vrijwel niets hebben - en dus ook weinig te verliezen hebben - biedt u levensinspiratie voor duizenden jaren.

Op een bepaald moment in de geschiede-nis veranderden onze verre voorvaderen van jager-verzamelaars in landbouwers. Dan konden ze hun verzamelde etenswaren, vuistbijlen en ivoren halskettinkjes eindelijk wegstoppen in grotten en hutten. Van het ene bijhouden kwam het ander. Er gingen al eens dingen kapot wegens niet gemaakt voor de eeuwigheid. En soms liep de huis-grot onder water of brandde er een paalwo-ning af door een onvoorzichtig geroosterd everzwijn. Alle prehistorische spullen nat of verkoold. Dan werd het tijd voor de grote opkuis. Onze archeologen zijn maar wat blij dat er destijds kleien potten in vuilputten werden gegooid. Zo kan men via onderzoek van de eerste vaatcollecties prehistorische maatschappijen reconstrueren. Wat aten en dronken ze, wie produceerde dat en waarheen voerden ze het?

Terug naar nu. Goedkope producten worden bijna gratis ge-maakt en waardevolle ‘unieke’ stukken worden neurotisch nagejaagd, duur betaald en in verlichte vitrines gezet. De tegenbeweging organiseert zich via hergebruik, kringwinkels en tweedehandsmarkten. Maar: dit is opnieuw een plek om extra dingen in huis te halen. Iedereen kent in z’n buurt wel iemand die onredelijk veel van zijn inkomen en tijd besteedt aan het bijeenbrengen van strips, lp’s of boeken. Zeker wan-neer het over cultuurproducten gaat, heeft hebzuchtig verza-melen een zekere aantrekkingskracht. Cultuurfilosoof Walter Benjamin zei hierover ooit: “De meest diepe verrukking krijgt de verzamelaar uit het insluiten van de individuele objecten binnen een magische cirkel. Daarbinnen gaat de laatste sen-satie erover, de sensatie van het verwerven”. Boeken in de bibliotheek ontlenen kan niet. Ze hébben, bezitten… daar draait het allemaal om!

column

mar

leen

tem

mer

man

Creatief hamsteren

illust

ratie

© G

RA

R


cartoon

huisvandeMens Aalst Koolstraat 80-82 - 9300 AalstT 053 77 54 44 - F 053 77 97 [email protected]

huisvandeMens AntwerpenJan Van Rijswijcklaan 962018 AntwerpenT 03 259 10 80 - F 03 259 10 [email protected]

huisvandeMens AntwerpenBreughelstraat 60 - 2018 AntwerpenT 03 227 47 [email protected]

huisvandeMens BilzenKlokkestraat 4 bus 13740 BilzenT 089 30 95 60 - F 089 56 57 [email protected]

huisvandeMens BreeOpitterstraat 203960 Bree T 089 73 05 00 - F 089 73 05 [email protected]

huisvandeMens BruggeJeruzalemstraat 518000 BruggeT 050 33 59 75 - F 050 34 51 [email protected]

huisvandeMens BrusselSainctelettesquare 17 1000 BrusselT 02 242 36 02 - F 02 242 56 [email protected]

huisvandeMens DiksmuideEsenweg 308600 DiksmuideT 051 55 01 60 - F 051 55 01 [email protected]

huisvandeMens EekloBoelare 131 - 9900 EekloT 09 218 73 50 - F 09 218 73 [email protected]

huisvandeMens GenkBochtlaan 16 bus 6 - 3600 GenkT 089 51 80 40 - F 089 51 80 [email protected]

huisvandeMens GentSint-Antoniuskaai 2 - 9000 GentT 09 233 52 26 - F 09 233 74 [email protected]

huisvandeMens HalleMolenborre 28/021500 HalleT 02 383 10 50 - F 02 383 10 [email protected]

huisvandeMens Hasselt A. Rodenbachstraat 183500 HasseltT 011 21 06 54 - F 011 23 55 [email protected]

huisvandeMens HerentalsLantaarnpad 20 - 2200 HerentalsT 014 85 92 90 - F 014 85 44 [email protected]

huisvandeMens IeperKorte Torhoutstraat 48900 IeperT 057 23 06 30 - F 057 23 06 [email protected]

huisvandeMens JetteSainctelettesquare 171000 BrusselT 02 513 16 [email protected]

huisvandeMens KortrijkOverleiestraat 15A8500 KortrijkT 056 25 27 51 - F 056 25 27 [email protected]

huisvandeMens LeopoldsburgKoningstraat 49/gelijkvloers3970 LeopoldsburgT 011 51 62 00 - F 011 51 62 [email protected]

huisvandeMens LeuvenTiensevest 403000 LeuvenT 016 23 56 35 - F 016 20 75 [email protected]

huisvandeMens LierBegijnhofstraat 42500 LierT 03 488 03 33 - F 03 488 03 [email protected]

huisvandeMens LommelHertog Jan Plein 24 - 3920 LommelT 011 34 05 40 - F 011 34 05 [email protected]

huisvandeMens Maasland Pauwengraaf 633630 MaasmechelenT 089 77 74 21 - F 089 77 74 [email protected]

huisvandeMens Mechelen Hendrik Consciencestraat 92800 MechelenT 015 45 02 25 - F 015 43 55 [email protected]

huisvandeMens MolLaar 2 bus 3a2400 MolT 014 31 34 24 - F 014 31 34 [email protected]

huisvandeMens RoeselareGodshuislaan 948800 RoeselareT 051 26 28 20 - F 051 26 28 26 [email protected]

huisvandeMens RonseZuidstraat 13 - 9600 RonseT 055 21 49 69 - F 055 21 66 [email protected]

huisvandeMens Sint-NiklaasAnkerstraat 96 - 9100 Sint-NiklaasT 03 777 20 87 - F 03 777 31 [email protected]

huisvandeMens Sint-TruidenKazernestraat 10/0013800 Sint-TruidenT 011 88 41 17 - F 011 31 26 [email protected]

huisvandeMens TienenBeauduinstraat 423300 TienenT 016 81 86 70 - F 016 82 40 [email protected]

huisvandeMens TongerenVlasmarkt 113700 TongerenT 012 45 91 30 - F 012 45 91 [email protected]

huisvandeMens Turnhout Begijnenstraat 53 - 2300 TurnhoutT 014 42 75 31 - F 014 42 54 [email protected]

Wij zijn er voor jou!

Voor meer informatie:

www.deMens.nu

huisvandeMens VilvoordeFrans Geldersstraat 231800 VilvoordeT 02 253 78 54 - F 02 253 57 [email protected]

huisvandeMens ZottegemKastanjelaan 739620 ZottegemT 09 326 85 70 - F 09 326 85 [email protected]

De huizenvandeMens zijn een initiatief van deMens.nu

Je kan bij ons terecht voor: info (o.a. rond waardig levenseinde) – vrijzinnig humanistische plechtigheden – vrijzinnig humanistische begeleiding – vrijzinnig humanistische activiteiten - vrijwilligerswerk

“Iedereen heeft een ongelofelijk verhaal.”...Het Duitse softwareconcern SAP wil tegen 2020...

Documents

Transcript of “Iedereen heeft een ongelofelijk verhaal.”...Het Duitse softwareconcern SAP wil tegen 2020...