“De Kracht van Pluricultureel Kossel II”€¦ · verzorgen van je buren door het maken van...
Transcript of “De Kracht van Pluricultureel Kossel II”€¦ · verzorgen van je buren door het maken van...
“De Kracht van Pluricultureel Kossel II”
Rotterdam/Zuid/Bloemhof/Kossel I&II
Onderzoek naar (in)formele en (il)legale fenomenen en gebruiken in de wijk in zowel de
hardware als de software.
Atelier Rijksbouwmeester | Rijksgebouwendienst | Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties
Cihan Bugdaci | Gentlemen A.R.T. & Ergün Erkoçu | CONCEPT0031
8 april 2013
1
| onderzoeks- en ontwikkelstrategie |KOSSEL II・BLOEMHOF・ROTTERDAM
8 april 2013
2
foto:Ahmet Polat
foto:Ahmet Polat
3
depluriculturele realiteit
Een wijze waarbij niet alleen
gekeken wordt naar een gedeelde culturele achtergrond, maar ook naar
zaken als educatie, geaardheid,
financiële positie, sociale klasse, etniciteit, levensbeschouwing,
levensfase en levensstijl van de aanwezigen in de samenleving.
Wij hanteren een interdisciplinaire aanpak van projecten. Het vermogen om vanuit verschillende disciplines zoals architectuur,
conceptontwikkeling, sociologie maar ook filosofie, kunst,
vastgoedkunde, politiek en economie, een project te belichten zorgt voor een vernieuwende visie op het project.
4
| inhoud van deze presentatie
8 april 2013 inleiding
・ de opdracht, de analyse
・ onze focus in het onderzoek
・ voorstellen & de drie scenario’s
5
deopdrachtdeanalyse
Opdracht zoals die is gesteld vanuit onze opdrachtgevers
De vertaling van de
opdracht naar een specifieke methode
6
| de specifieke opdracht
Onderzoek naar de woningen in Kossel II. Belangrijk hierbij zijn de wensen van de bewoners. Dit om de woonkwaliteit te verbeteren voor zowel op de korte als de lange termijn.
Onderzoek naar (in)formele en
(il)legale fenomenen en gebruiken in de wijk in zowel de hardware als de
software
Rekening houden met drie pijlers:
talentontwikkeling, economische versterking en
fysieke kwaliteitsverbetering
uitgangspunt:
niet slopen
8 april 2013 inleiding
7
| de specifieke opdracht
Software: randvoorwaarden scheppen dat bewoners meer gebruik maken van o.r.Hardware: stimuleren van gebruik van bepaalde plinten met functies die meervoudige doelen hebben.De buitenruimtes geschikter maken, met meer balans in gebruik.
8 april 2013 inleiding
de mensen
de openbare ruimte
vastgoed
8
| de analyse: soft/hardware integratie
in Kossel II is de algehele ruimtelijke en
sociale integratie mislukt. Alles lijkt elkaar af te stoten, in plaats van elkaar te
versterken.
8 april 2013 analyse
SOFTWARE/HARDWARE INTEGRATION
Software HardwareSoftwareHardware
Kossel I Kossel II
Protests for aesthetic reasons right from the
beginning
hardware software hardwaresoftware !!
in Kossel I is er een redelijke
integratie van zowel de software als de hardware
9
| vergelijkbare straat karakteristieken
8 april 2013 analyse
software
COMPARATIVE STREET CHARACTERISTICS
PRIVATE PUBLIC
SEM
IPRI
VATE XPRIVATE PUBLIC
Kossel I Kossel II
Street width Street width
Er bestaat een redelijke overgang
tussen privé ruimte en publieke ruimte. Er is geen harde scheiding,
maar een geleidelijke overgang.
Auw! De overgang
tussen privé en publieke ruimte is te
hard.
10
| formeel mappen, de wijk schematisch
8 april 2013 analyse
KOSSEL I&II
ROTTERDAM ZUID
11
| formeel mappen, de wijk schematisch
8 april 2013 analyse
KOSSEL I
KOSSEL II
12
| formeel mappen, de wijk schematisch
8 april 2013 analyse
KOSSEL I
KOSSEL II
woongebied woongebied
woongebied
buurtwinkels
educatie
13
| informeel mappen, de wijk schematisch
8 april 2013 analyse
software
SOFTWARE
Informal
Formal
Legal
IllegaL
...te denken valt aan bijvoorbeeld zolders waar wiet wordt gekweekt
(informeel-illegaal), maar ook het
verzorgen van je buren door het maken van eten.
De niet geplande, spontane
wijk. Fenomenen en gebruiken die soms tegen het formeel-
legale aanliggen, maar ook illegaal-informeel kunnen
zijn......
Maar er is een extra, totaal
onderschatte laag.......
!
economie, gebruik van ruimte, grijze ruimtes, ongeschreven regels, manieren van leven, 24/7 patronen.
....de
informele wijk.
14
| conclusie, de hardware
8 april 2013 analyse
software
Kossel I Kossel II
X
Kossel I is een prettige omgeving. Voldoende voorzieningen met balans in functionaliteit. Er is een prettige overgang van
privé naar openbaar. De gevels zijn plastisch en er is gebruik van verschillende materialen en kleuren.
Kossel II is
daarentegen een onprettige
omgeving.
Monotoom opgezet, met
onvoldoende voorzieningen
en balans in
functionaliteit. Er is een harde
overgang van privé naar
openbaar. De
gevels zijn eenzijdig,
monotoom, grijs en slecht
onderhouden. Er
is gebruik gemaakt van
goedkope materialen.
15
Uniformity Repetition Simplicity
Uniformity Repetition Simplicity
8 april 2013 analyse
Eén blok stad
elke straat is min of meer hetzelfde
| conclusie, de hardware
UNIFORMITEIT REPETITIE EENVOUD
De gevels zijn zeer
eenvoudig opgezet.
Wand met gaten, geen plastiek
16
onzefocusinhetonderzoek
in dit onderzoek hebben we ons specifiek gefocust op de software
van de wijk. Inzichtelijk maken wat er achter de voordeur, in de informele
sfeer aanwezig is in de buurt.
dus aan de ene kan de hardware, maar net zo
belangrijk: de software
17
| formeel mappen, de wijk schematisch
8 april 2013 focus
KOSSEL I
KOSSEL II
woongebied woongebied
woongebied
buurtwinkels
educatie
18
| formeel mappen, de wijk schematisch
8 april 2013 focus
FOCUS op
KOSSEL II
19
| informeel mappen, de wijk schematisch
8 april 2013 onze focus
softwareDalton-principe. De
openbare ruimte als je woonkamer.
Schotel-deling
De AH-bonusPlaatselijke
transformatie
Via Turkije.....
20
| informeel mappen, de wijk schematisch
8 april 2013 onze focus
software
Er zijn in de wijk verschillende informele fenomenen te vinden.
Fenomenen die nooit zo zijn bedacht
of ontworpen....
.....fenomenen die
reageren of ongepland gekoppelkd worden
aan formele gebruiken en plekken in de wijk.
21
| informeel mappen, de wijk schematisch
8 april 2013 onze focus
22
| informeel mappen, de wijk schematisch
8 april 2013 onze focus
Zo wordt er dus echt in de wijk
geleefd.......
....en ontstaat
er een echte programma
van eisen.
23
HARDWARE SOFTWARE
HARDWARE SOFTWARE
HARDWARE SOFTWARE
HARDWARE SOFTWARE
| informeel mappen, het probleem
8 april 2013 onze focus
nu
nu
24
onzevoorstellen enscenario’s
25
HARDWARE SOFTWARE
| informeel mappen, de oplossing
8 april 2013 onze voorstellen
integratie van de
hardware........
.....met
de software van de wijk
26
| de vier voorstellen
8 april 2013 onze voorstellen
1| verbinden
4| socialiseren
3| diversifiëren
2| vergroenen
27
| verbinden
8 april 2013 onze voorstellen
Zorg ervoor dat er in de wijk meerdere
plekken komen die van
belang zijn, toegevoegde waarde,
om samen te komen. Maak een nieuw
netwerk, een nieuwe
manier van landeigenaarschap en
ontwikkel ongebruikte ruimtes.
1| verbinden
28
| diversifiëren
8 april 2013 onze voorstellen
3| diversifiëren
Zorg ervoor dat er op hele
specifieke punten in Kossel II. Plekken waar mensen samenkomen
en iets voor elkaar kunnen
betekenen.
29
Source: G. Cullen, The concise townscape, 1961
8 april 2013 onze voorstellen
Creëer nieuwe straten, routes en
geef de voortuinen verschillende gebruiken.
3| diversifiëren
| geef opties
30
8 april 2013 onze voorstellen
Verschillende
tuintypologieën. De straten zijn vrij van parkeren
geworden in deze optie.
3| diversifiëren
| geef opties
31
8 april 2013 onze voorstellen
Verschillende tuintypologieën. Er is
beperkt de mogelijkheid, naar wens,
om te parkeren in je voortuin.
| geef opties
3| diversifiëren
32
| verbind en bouw-uit
8 april 2013 onze voorstellen
Biedt de mogelijkheid om woningen samen te voegen.
3| diversifiëren
Laat bewoners makkelijker
uitbouwen en op-toppen. Of
men nu huurt of eigenaar is.
33
| geef het terug.....
8 april 2013 onze voorstellen
4| socialiseren
Parkeren naar de
binnengebieden, zodat ontmoeting aan de
voorkant ontstaat.
Parkeren naar de
binnengebieden, zodat ontmoeting aan de
voorkant ontstaat.
34
| maak het van hun.....
8 april 2013 onze voorstellen
Geef ruimte en geef
plekken, zodat men de wijk een eigen
karakter en identiteit kan geven.
4| socialiseren
35
| moedig interactie aan.......
8 april 2013 onze voorstellen
digitale interactie,
communicatie en idee-ontwikkeling.
4| socialiseren
sociaal buurtnetwerk
crowdfunding
36
descenario’sdus concluderend........
de volgende drie
scenario’s......
37
| gebaseerd op drie variabelen
8 april 2013 onze voorstellen
de economische
toekomst. concentratie en specialisatie
dominerende
waardepatroon, balans in waarde
ontwikkelingsproces, do-it-yourself & we-do-it-together
38
| scenario 01
8 april 2013 de scenario’s
• OPENBARE RUIMTE• de openbare ruimte speelt als ontmoetingsplek
en entree van functies gelegen aan een plein of straat een cruciale rol in de ontwikkeling van de wijk en het aantrekken van ondernemers en geldstromen. Straten en pleinen worden gekleurd door de initiatieven die ondernemers en bewoners grenzend aan of op die straten en pleinen nemen. Privaat kapitaal en initiatief zal inrichting en beheer van de openbare ruimte bepalen. In toenemende mate zal de openbare ruimte benut worden voor tijdelijke initiatieven en daarmee steeds meer toegeëigend worden door gelijkgestemden.
• VASTGOED• de aard van de ruimte verandert en en
verlangt andere ruimtes. Monofunctionaliteit levert problemen op. Het perspectief van aanpasbaar en flexibel in te richten vastgoed is beter. De ruimtevraag voor initiatieven zal kleinschaliger zijn. Ook word er een flexibeler huursystematiek verlangt.
| Organisch Bloemhof |
• BELANG~RIJKE SPELERS• bewoners als informeel ondernemers zorgen voor de dynamiek van
de wijk door daar hun activiteiten te lokaliseren. Samenwerkingen met de formele ondernemers in een bepaald gebied om er voordeel uit te halen.
• de eigenaren van het vastgoed (Woonbron en Particulier) moeten hun aanbod afstemmen op de verschuiving naar een flexibeler in te zetten vastgoed en flexibeler huursystematiek.
• de locale overheid dient deze dynamiek in de wijk te beheersen. Dit kunnen zij doen door ondernemers en bewoners te verleiden om hun activiteiten in de wijk te lokaliseren en initiatieven in goede banen te leiden om een goed functionerende wijk te waarborgen.
•GELDSTROMEN• degene die investeren zijn de bewoners als
informeel ondernemers, de formele ondernemers, vastgoed-eigenaren en lokale overheid.
•KANSEN & BEDREIGINGEN• de wijk als spreekwoordelijke speelveld
vraagt een andere omgang met ruimte; van sturend naar meer volgend. Organisch en flexibiliteit zijn hierbij het uitgangspunt. Het vereist aandacht om de samenhang en afstemming van initiatieven te waarborgen voor de lange termijn. Sociale cohesie is een aandachtspunt omdat succesvolle groepen delen van de wijk kunnen opeisen.
39
| scenario 01, referenties
8 april 2013 de scenario’s
Stadsloods Amsterdam. Actief verbinden vraag aanbod leegstand.
mijn ZZPlace (www.mijnzzplace.nl), flexibele kantoorruimte met mogelijkheid tot kinderoppas.
FOAM Pop in.
Bella Macchina. garage voor Italiaanse auto’s, espressobar, delicatessenwinkel en cateringbedrijf in 1.
Rotterdam Open Data, Free wifi.
Wisselwinkel
TrashSwag. Crowdmap voor mensen om oude producten te posten die buiten bij het grofvuil zijn geplaatst.
REFERENTIES
40
| scenario 02
8 april 2013 de scenario’s
• KANSEN & BEDREIGINGEN• De WDS-wijk vraagt een andere omgang met
ruimte; van sturend naar meer volgend. Organische ontwikkeling is hierbij het uitgangspunt. Het vereist aandacht om de samenhang en afstemming van initiatieven de waarborgen voor de lange termijn.
• er zullen ook initiatieven mislukken. Begrip in de samenleving hiervoor zal moeten groeien. Kennis moet gedeeld worden.
• waarborgen van ‘democratuur’. Verschillende groepen mensen zullen initiatief nemen, geleid door enkele personen. Lokale politiek zal tot bloei komen, maar vraagt wel om herpositionering.
•VASTGOED• Vastgoed zal steeds meer van tijdelijke en
flexibele aard zijn. Deelgebruik van ruimtes zal vaker voorkomen. Er ontstaan coöperatieven als nieuwe gebruiker.
| We-Do-It-Self Bloemhof |
•BELANG~RIJKE SPELERS• individuele en groepen burgers en informele ondernemers zijn de
belangrijke spelers. Zij bepalen in toenemende mate de ontwikkeling en toekomst van de Bloemhof. Ze werken samen om te voorzien in de eigen en gedeelde behoeften of om ondersteuning te bieden aan diegenen die dat nodig hebben.
• partijen met programma bepalen in toenemende mate de ontwikkeling van vastgoed. Waar vastgoed-eigenaren tijdelijk gebruik faciliteren en flexibele huurovereenkomsten aangaan, kunnen groepen burgers en informeel ondernemers hun activiteiten lokaliseren. Eventueel kopen ze (gezamenlijk) zelf vastgoed op voor hun initiatieven.
• OPENBARE RUIMTE• in de WDS-wijk zullen veel initiatieven
genomen worden door groepen mensen, met name in de publieke ruimte. Denk aan stadslandbouw, speelplekken, markten en specifieke activiteiten.
• GELDSTROMEN• financiering van ontwikkelingen komen
steeds vaker van (groepen) burgers, informeel ondernemers en kleine bedrijven. Tevens worden hiervoor ook nieuwe financieringsmodellen gebruikt, zoals ‘crowdfunding’. Ook ‘collaborative sharing’ (delen van goederen) kunnen kosten worden gedeeld.
41
| scenario 02, referenties
8 april 2013 de scenario’s
Grunneger Power, in coöperatief een eigen energiebedrijf opzetten.
Lazuurmarkt. Klanten, boeren, bakker en winkelier zijn eigenaar.
Brixton Village. Pluricultureel ‘crowd’-initiatief om de bestaande vastgoed in stand te houden en nieuwe waardevolle functie te
geven.
De ‘Afbouw-woning’. DIY-wonen. Woon-carrière maken in je uitbreidbare woning.
https://nextdoor.com sociaal netwerk voor de wijk om gezamenlijk projecten op te zetten en uit te voeren. Gezamenlijke
beveiliging regelen, in de buurt de babysitter vinden of iemand die je pakketje ontvangt.
http://www.voorjebuurt.nl crowdfunding voor buurtinitiatieven
http://www.buurbook.nl praat mee over plannen in je buurt en verbeter de leefbaarheid
http://www.thuisafgehaald.nl. maakt het mogelijk om maaltijden te delen met mensen bij jou in de buurt.
http://www.snappcar.nl/auto-huren-in-rotterdam. Verhuur je eigen auto aan je buren en deel in de kosten.
REFERENTIES
42
| scenario 03
8 april 2013 de scenario’s
•BELANG~RIJKE SPELERS• Ondernemers en bewoners kunnen bijdragen aan vitaliteit
en leefbaarheid in de wijk door zich te vestigen en activiteiten te ontplooien. Er zal een sterke ‘What’s in it for me?’-mentaliteit heersen.
• Eigenaren van vastgoed zijn aanzet voor grootschalig onderhoud van hun panden en zorgen dat het pand in gebruik is. Ze moeten andere verleiden om huurder te worden en te blijven. Huurprijsverlagingen en onrendabele verbouwingen kunnen dan nodig zijn.
• De lokale overheid als publieke dienst in faciliterende rol kunnen werken aan een gemeenschappelijke strategie voor transformatie van de wijk om zo mee te kunnen bewegen. Bemiddeling bij sloop maakt hier onderdeel van uit.
• OPENBARE RUIMTE• Door leegstand en verwaarlozing van
vastgoed zal de openbare ruimte een troosteloze uitstraling krijgen. Dit kan een verder negatief effect hebben op het functioneren van de wijk met meer leegstand en verwaarlozing als gevolg.
| Nieuw Bloemhof |
• KANSEN & BEDREIGINGEN• Uitdaging om de nieuwe
werkelijkheid te begrijpen en te accepteren. Verliezen te accepteren.
• inhoudelijk zal het op peil houden van het voorzieningenniveau en de leefbaarheid van de wijk veel aandacht vergen.
• VASTGOED• Toenemende leegstand van vastgoed en
ongewenst bezit van huurwoningen. Mismatch in gebruik van vastgoed. Transformatie en/of samenvoegen van gebouwen/woningen zijn mogelijke oplossingen. Eventueel sloop. Waar kavels leegkomen zijn kansen voor groen en/of parkeermogelijkheden.
• GELDSTROMEN• Ondernemers, bewoners en vastgoed-
eigenaren zijn de investerende krachten in dit scenario. De lokale overheid heeft weinig middelen die vooral besteed zullen worden aan noodzakelijke sociale uitgaven. Zij kan wel een rol spelen in het opzetten van gebiedsfondsen ter bekostiging van gemeenschappelijke maatregelen en eventueel sloop.
43
| Find Us On The Web
8 april 2013 einde
software
...en uiteraard is er over ons meer te
vinden op het web
44
de Aanbevelingen
Atelier Rijksbouwmeester | Rijksgebouwendienst | Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties
8 april 2013
45
Link Bloemhof aan de rest van de stadSoftware: Bloemhof is nu aardig geïsoleerd in de stad. Hoe meer naar de kern (Kossel II) des te verder het staat van de rest van Rotterdam. Kossel biedt de
stad niet veel om hier te zijn. Laat softe waarden van Bloemhof (informeel) een interessante plek maken.
Hardware: Qua bebouwing is Kossel II een eiland en kent weinig cohesie met de rest van de omringende bebouwing, uitstraling en diversiteit. Zet in op deze
elementen en zorg voor 'Link' met omringende bebouwing.
Versterk de economische positie van BloemhofSoftware: Het mono-functionele karakter (woongebied) zorgt voor weinig
diversiteit en aantrekkelijkheid van de omgeving. Laat bewoners de ruimte 'customizen'. Hoe meer invulling de bewoners kunnen geven aan hun
woonomgeving, des te meer ze betrokken zullen zijn. Privaat kapitaal en initiatief zal inrichting en beheer van de openbare ruimte bepalen.
Hardware: Door ingreep in de bebouwde, maar ook onbebouwde, ruimten, zal waardestijging, en daaraan gerelateerde kwaliteitsstijging, worden gerealiseerd.
Gedacht kan worden aan verbreding, vergroting, koppeling van woningen.
Creëer Bloemhof BV, een coöperatief. Door Bloemhof te zien en daardoor te runnen als een bedrijf, zijn zaken als
SWOT analyse, missie, visie, business-plan e.d. op te stellen. Deze zakelijke blik zorgt voor betrokken actoren voor een eenduidige gedachtengang en doel.
Managers van deze BV staan met beide voeten in de wijk. Inspraak, participatie, klankbord en communicatie zijn centrale onderwerpen van Bloemhof BV.
46